“بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق دستکاری فروش ارتباطمنفی(معکوس) معناداری وجود دارد.”
مطابق با جدول ۴-۱۱ فصل چهارم سطح معنی‌داری (sig) متغیر متغیر نقدشوندگی سهام (Liquidity) کمتر از سطح معنی‌داری در نظر گرفته شده در پژوهش حاضر (۵%) است؛ همچنین قدرمطلق آماره t مربوط به این متغیرها بزرگتر از آماره tبدست آمده از جدول با همان درجه آزادی است. لذا فرضیه H₀ در سطح اطمینان ۹۵% رد شده و فرضیه H₁ مبنی بر این که بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق دستکاری فروش ارتباط معناداری وجود دارد تایید می گردد، لذا با توجه به علامت منفی ضریب متغیر مزبور می توان نتیجه گرفت بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق دستکاری فروش ارتباط معکوس وجود دارد، بنابراین فرضیه اول پذیرفته می شود.این نتایج همسو با نتایج تحقیقات لی و همکاران(۲۰۱۳)، کاستلو و ویتنبرگ(۲۰۱۱)،گش و مون(۲۰۱۰)،رضایی (۱۳۸۹) و قالیباف اصل و ایزدی (۱۳۸۸) می باشد.

۵-۲-۳ آزمون فرضیه فرعی دوم
“بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق مخارج اختیاری ارتباط منفی(معکوس) معناداری وجود دارد.”
مطابق با جدول ۴-۱۱ فصل چهارمسطح معنی‌داری (sig) متغیر متغیر نقدشوندگی سهام (Liquidity) کمتر از سطح معنی‌داری در نظر گرفته شده در پژوهش حاضر (۵%) است؛ همچنین قدرمطلق آماره t مربوط به این متغیرها بزرگتر از آماره tبدست آمده از جدول با همان درجه آزادی است. لذا فرضیه H₀ در سطح اطمینان ۹۵% رد شده و فرضیه H₁ مبنی بر این که بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق مخارج اختیاری ارتباط معناداری وجود دارد تایید می گردد، لذا با توجه به علامت منفی ضریب متغیر مزبور می توان نتیجه گرفت بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق مخارج اختیاری ارتباط معکوس وجود دارد، بنابراین فرضیه دوم پذیرفته می شود.این نتایج همسو با نتایج تحقیقات لی و همکاران(۲۰۱۳)، کاستلو و ویتنبرگ(۲۰۱۱)،گش و مون(۲۰۱۰)،رضایی (۱۳۸۹) و قالیباف اصل و ایزدی (۱۳۸۸) می باشد..
۵-۲-۴ آزمون فرضیهفرعی سوم
” بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق سطح غیر عادی تولید ارتباط منفی(معکوس) معناداری وجود دارد.”
مطابق با جدول ۴-۱۲ فصل چهارمسطح معنی‌داری (sig) متغیر نقدشوندگی سهام (Liquidity) بیشتر از سطح معنی‌داری در نظر گرفته شده در پژوهش حاضر (۵%) است؛ همچنین قدرمطلق آماره t مربوط به این متغیرها کوچکتر از آماره tبدست آمده از جدول با همان درجه آزادی است. لذا فرضیه H₀ در سطح اطمینان ۹۵% تایید شده و فرضیه H₁ مبنی بر این که بین نقدشوندگی سهام و مدیریت سود واقعی از طریق سطح غیر عادی تولید ارتباط منفی(معکوس) معناداری وجود دارد ،رد می گردد.
این نتایج با نتایج تحقیقات لی و همکاران(۲۰۱۳)، کاستلو و ویتنبرگ(۲۰۱۱)،گش و مون(۲۰۱۰)،رضایی (۱۳۸۹) و قالیباف اصل و ایزدی (۱۳۸۸)ناهمسو می باشد.
۵-۳ محدودیت های پژوهش
در هنگام انجام هر تحقیق محدودیت هایی نیز بر سر راه محقق قرار می گیرد که این تحقیق نیز از آن مستثنی نیست. عمده ترین محدودیت های تحقیق حاضر که در تفسیر یافته‌های پژوهش و تعمیم آن باید مد نظر قرار گیرد به شرح زیر است:
۱- در این تحقیق همانطور که در فصل سوم هم بدان اشاره شد با برخی محدودیت ها در زمینه انتخاب نمونه مواجه بودیم که از آن جمله عدم تغییر سال مالی، در دسترس بودن اطلاعات مورد نیاز متغیرها و …. بود. قطعا استفاده از دوره‌های و تعداد شرکت های بیشتر بر اعتبار و روایی تحقیق خواهد افزود.
۲- یکی از محدودیت های این تحقیق عدم استفاده از رگرسیون در سطح شرکت (رگرسیون سری زمانی) به دلیل کوتاه بودن سری زمانی هر شرکت بوده است. بنابراین، پیشنهاد می­ شود که در سال های آتی با در اختیار داشتن اطلاعات لازم برای انجام تحقیق مشابه دربازه زمانی طولانی تر، این تحقیق با بهره گرفتن از رگرسیون سری زمانی در سطح هر شرکت انجام گردد.
۳- با توجه به قلمرو زمانی تحقیق حاضر(۹۱-۱۳۸۲) و نیز اینکه شرکت‌های نمونه از لحاظ اندازه، ساختار سازمانی، نوع محصولات و نوع صنعت لزوماً معرف تمام واحد‌های اقتصادی فعال در کشور نیستند، لذا تعمیم یافته‌ها بایستی با احتیاط انجام گیرد.
۴- شرکت های بورس اوراق بهادار تهران نمونه کوچکیاز شرکت های ایرانی است، لذا تعمیم نتایج این تحقیق به کل شرکت های ایرانی میسر نیست.
۵- داده های این تحقیق از بورس اوراق بهادار تهران استخراج گردیده که عدم کارایی این بورس اتکا به نتایج تحقیق را با محدودیت مواجه می سازد.
۵-۴ پیشنهادهای تحقیق
۵-۴-۱ پیشنهادهای منتج از تحقیق
- با توجه به نتایج فرضیه هایتحقیق مبنی بر تاثیر معکوس نقدشوندگی سهام بر مدیریت واقعی سود به سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران پیشنهاد می­گردد در تحلیل طرح های سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی و اوراق بهادار به تاثیر معکوس مدیریتسودواقعیازطریقمخارجاختیاریو دستکاری فروش بر نقدشوندگی سهام شرکت هاکه در این تحقیق بدان اشاره شد، توجه ویژه مبذول داشته ؛ زیرا لحاظ این عوامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایه‌گذاری بهینه با کمینه مخاطره و بیشترین بازدهی می‌گردد ، ضمن آنکه شفافیت محیط تصمیم‌گیری و نتایج حاصله را نیز دوچندان می نماید.
- با توجه به نتایج فرضیه های تحقیق مبنی بر تاثیر معکوس نقدشوندگی سهام بر مدیریت واقعی سودبه نهادهای نظارتی همچون سازمان بورس، سازمان ماور مالیاتی، سازمان حسابرسی، جامعه حسابداران رسمی ایران و موسسات حسابرسی پیشنهاد می گردد به منظور بررسی کیفیت گزارشات مالی و نیز کیفیت سود، با توجه میزان نقدشوندگی سهام شرکت ها میزان مدیریت سود اعمال شده توسطمدیرانشرکتهارا ارزیابی و سعی نموده از طریق تدوین قوانین و مقررات لازم الاجراء موجبات کاهش دستکاری و مدیریت سود توسط مدیران شرکت ها را فراهم آورند.
- با توجه به نتایج فرضیه های تحقیق مبنی بر تاثیر معکوس نقدشوندگی سهام بر مدیریت واقعی سودبه سهامداران و مجامع عمومی صاحبان سهام پیشنهاد می گردد در تصمیماتتقسیمسود، ارزیابی عملکرد مدیران و اعطای پاداش به مدیران با توجه به درجه نقدشوندگی سهام شرکت، میزان دستکاری و مدیریت سود اعمال شده توسط مدیران را ارزیابی و بر مبنای آن تصممیات بهینه اتخاذ نمایند تا از تقسیم سود موهومی و نیز ارزیابی نادرست عملکرد مدیران جلوگیری شود.
۵-۴-۲ پیشنهادهای برای تحقیقات آتی
به منظور انجام پژوهش‌های آتی در ارتباط با این پژوهش، موضوعات زیر پیشنهاد می‌شود:
- بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر مدیریت سود واقعیشرکت ها.
- بررسی تاثیر درصد سهام شناور آزاد شرکت هابر مدیریت سود واقعی شرکت ها.
- بررسی اثر عواملی همچون نوع نوع صنعت و شرایط اقتصادی بر مدیریت سود واقعی شرکت ها.
فهرست منابع
احمدپور، احمد؛رسائیان، امیر . ( ۱۳۸۵). بررسی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران. مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران،۲۰، ۳۸-۱۳.
آذر. ع و منصور مؤمنی ،۱۳۸۰،” آمار و کاربرد آن در مدیریت “، انتشارات سمت ، جلد دوم.
ایزدینیا، ن؛ رسائیان، الف. (۱۳۸۹). پراکندگی مالکیت و نقدشوندگی سهام. بررسی های حسابداری و حسابرسی، ۶۰، ۳-۲۲.
بهاری مقدم . م، ۱۳۸۵ ،"محرک های مؤثر برمدیریت سود” ، رساله دکتری ، دانشگاه علامه طباطبایی.
حسینی، سید علی.(۱۳۸۷). بررسی رابطه بین کیفیت افشا ( قابلیت اتکا و به موقع بودن ) و مدیریت سود. رساله دکتری، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
خسرونژاد. ح، ۱۳۸۸،"رابطه نسبت بدهی ها واندازه شرکت با مدیریت سود” ،پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علامه طباطبایی.
سیدی .ع ، ۱۳۸۶، ” بررسی رابطه بین مشخصه های هیأت مدیره با مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
صلواتی،شاپور؛رسائیان، امیر .(۱۳۸۶). بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و نقدشوندگی سهام در ایران. نامه اقتصادی مفید، شماره ۶۳، ۱۶۳-۱۴۳.
قالیباف اصل. ح و فاطمه رضایی ،۱۳۸۶، “بررسی تأثیر ترکیب هیأت مدیره برعملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” ، تحقیقات مالی ، شماره ۲۳
ماتسیشی، ریچارد (۱۳۷۸). «درباره سرشت اطلاعات و دانش و تعبیر آن در علوم اقتصادی». ترجمه فرهاد پولادی نجف‌آبادی . کتابداری و اطلاع‌‌رسانی، فصلنامه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد آستان قدس رضوی . جلد۲، ش ۴، ص ۱۱۵.
مشایخی . ب و مریم صفری ،۱۳۸۵، ” وجه نقد ناشی از عملیات و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره ۴۴
مک کنا، سی. جی (۱۳۷۲). اقتصاد عدم اطمینان. ترجمه سعید مقاری و عبدالرضا فهیمی. تهران: پژوهشکده علوم دفاعی استراتژیک دانشگاه امام حسین (ع).
مهرآذین . ع ، ۱۳۸۷، ” ارزیابی مدل های مبتنی براقلام تعهدی در کشف مدیریت سود” ، رساله دکتری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات.
مهرانی . ک و زهره عارف منش ، ۱۳۸۷، ” بررسی هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران ” ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره ۵۱.
نوروش . ا و محمدرضا نیک بخت ، ۱۳۸۴، ” بررسی مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران” ، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره ۴۳.
Aitken, M. And Comerton-Forde, C.(2003). How should liquidity be measured?. Pacific-Basin Finance Journal, 11,45-59
Akerlof, G (1970). The Market for Lemons: Quality Uncertainty and Market Mechanisms. Quarterly Journal of Economics.
Amihud, Y.(2002). Illiquidity and stock returns: Cross-section and time series effects. Journal of Financial Markets, 5,31–۵۶.
Amihud,Y., Mendelson, H., Pedersen, L.H.(2005). Liquidity and asset prices. [pdf] America: nowpublishers. Available at: .
Arnold, G.(2005). Corporate Financial Management. 3rd ed. Pearson Education: Harlow
Avramov, D., Chordia, T.(2006). Asset pricing models and financial market anomalies. Review of Financial Studies, 19,1001–۱۰۴۰.
Baltagi, H.(2005). Econometric Analysis of Panel Data. 2rd ed, England: John Wiley & Sons.
Beber, A., Brandt, M. W., Kavajecz, K. A. (2009). Flight-to-quality or .ight-to-liquidity? Evidence from the Euro-area bond market. Review of Financial Studies, vol. 22(3), 925- 957.
Beyer,A. &Guttman.I.(2012).Voluntary disclosure, manipulation and real effects.available online at: http://ssrn.com /abstract =1647808
Bodie, Z., Merton, R. C.(1998). Finance, Prentice Hall. Upper Saddle River.
Botosan, C.(1997).Disclosure level and the cost of equity capital.The Accounting Review, 72, 323–۳۴۹..
Brealey, R. A., Myers, S. C. , Allen, F.(2006). Corporate Finance. 8rd ed. McGraw-Hill/Irwin: Boston et al.
Brito J. A., John K. (2002). Leverage and growth opportunities: risk avoidance induced by risky debt. working paper University of New York, Salomon Centre (Stern School of Business).
Brockman, P., Chung, D.Y. (2002). Commonality in Liquidity: Evidence from an Order-Driven Market Structure. Journal of Financial Research, 25, 521-539.
Brown, R. (2002). Invetement Analysis and portfolio management. Harcoart college.

• • ــــــ . هژده گفتار، مجموعه مقالات مصطفی مقربی: “درباره فعل‌های فارسی". تهران: توس، ۱۳۷۵، ص۷۱ـ۸۹ .

(این مقاله با عنوان دیگری در جلد دوم کتاب نامواره دکتر محمود افشار چاپ شده است.)

• • ــــــ . “[درباره مقاله «جمله شرطی در زبان فارسی»، اثر تقی وحیدیان]". زبان شناسی. س۳. ش۱. پیاپی ۵. بهارـ تابستان ۱۳۶۵، ص۱۰۷ـ۱۱۲.

(این مقاله با عنوان دیگری در کتاب” هژده گفتار"، از انتشارات توس چاپ شده است.)

• • ــــــ . “سخنی در پاسخ آقای دکتر تقی وحیدیان کامیار” [نقد مقاله “نقدی بر «نقد جمله‌های شرطی» در فارسی"]. زبان شناسی. س۵. ش۱. پیاپی ۹. بهارـ تابستان ۱۳۶۷، ص۱۱۵ـ۱۱۸.

• • ــــــ . “سیصد و سیزده"، در: جشن‌نامه استاد ذبیح‌الله صفا. به کوشش محمد ترابی. تهران: نشر شهاب، ۱۳۷۷، ص۴۲۲ـ۴۳۳.

سیصد به جای سی‌ده و سیزده به جای سه ده؛ واکه‌های هشت‌گانه در زبان فارسی و تحول آنها با اشاره به اشعار فارسی کهن.

• • ــــــ . “فعل‌هایی که از ریشه‌ای مختوم به «ن» در زبان‌های کهن ایرانی ساخت یافته است و برخی از مشتق‌های اسمی و وصفی آن‌ها". ایرانشناسی. بتسدا، آمریکا. س۳. ش۲. تابستان ۱۳۷۰، ص ۳۴۵ـ۳۵۱.

تقسیم‌بندی فعل‌هایی که به “ن” ختم می‌شوند.

• • ــــــ . “نکته‌ای زبان شناسی و دستوری: فعل‌هایی که از ریشه‌ای مختوم به “ن” در زبان‌های کهن ایرانی ساخت یافته است و برخی از مشتق‌های اسمی و وصفی آنها"، در: قافله‌سالار سخن خانلری. تهران: البرز، ۱۳۷۰، ص ۲۷۳ـ۲۸۲.

(این مقاله با عنوان دیگری در مجله ایرانشناسی، س ۳، ش ۲ چاپ شده است.)

• • ــــــ . هژده گفتار، مجموعه مقالات مصطفی مقربی: “یک نام آوای فارسی". تهران: توس، ۱۳۷۵، ص۹۸ـ۱۰۴؛ نیز در: یکی قطره باران، جشن‌نامه استاد دکتر عباس زریاب خویی. به کوشش احمد تفضلی. تهران: [قلم]، ۱۳۷۰، ص۵۹۳ـ۶۰۳.

تعریف نام‌آوا؛ بررسی نام آوای “گر” (ger یا gar) با پسوند مصدری “یدن".

• • ملاح، حسین‌علی. “درباره: دن یا ون” [نقد اثر محمد پروین گنابادی]. سخن. دوره ۲۲. ش۵. آذر ۱۳۵۱، ص۵۰۳ـ۵۰۵.

• • ملک، محمدرضا. “نقدی بر ترجمه‌های اشعار اردوی علامه اقبال لاهوری به زبان فارسی"، در همایش بین‌المللی علامه اقبال و چالش‌های سبز فایل (تهران، ۶ اسفندماه ۱۳۷۹)، مجموعه مقالات همایش علامه اقبال. گردآورنده اداره کل هماهنگی‌های فرهنگی وزارت خارجه. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات، ۱۳۸۰، ص۲۰۱ـ۲۰۹.

مقایسه برخی مقوله‌های نحوی زبان فارسی و زبان اردو؛ حرف اضافه “نی” و “کو” در زبان اردو.

• • ملکوتی، علی. “اولی تر"، در: نامواره دکتر محمود افشار. به کوشش ایرج افشار، با همکاری کریم اصفهانیان. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، ۱۳۶۶، ج۵، ص۲۸۲۵ـ۲۸۳۶.

نظری اجمالی به برخی از دستورهای فارسی نوشته شده درباره صفت “اولی"؛ نمونه‌هایی از استعمال “اولی” و “اولی‌تر” در نثر و نظم.

• • ــــــ . “«ی» اختصاص/ رفع ابهام/ «ی» معرفه” [نقد مقاله “«یای نکره»، «یای معرفه»"، اثر مهدی افشار]، در: پژوهش‌های ایران‌شناسی. به کوشش ایرج افشار، با همکاری کریم اصفهانیان. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، ۱۳۷۸، ج۱۱، ص۶۳ـ۶۷.

تقسیم‌بندی دستورنویسی برای زبان فارسی؛ نقد مقاله مهدی افشار؛ “ی” اشاره‌ای یا “ی” تعریف؛"ی” علامت نکره مخصصه.

• • ملکی، عطاءالله. “درباره مفهوم واج، نگاهی به فارسی". زبان و ادب. س۳. ش۱۴. زمستان ۱۳۷۹، ص؟.*

• • منتظم، حسین. “تاجیکی زبان است یا لهجه” [نقدی بر نوشتار «روابط زبان پهلوی و پارسی دری»، اثر محمدجواد مشکور]. فروهر. س۲۲. ش۹ـ۱۰. پیاپی۳۰۴. آذرـ دی ۱۳۶۶، ص۳۸ـ۳۹، ۴۳.

• • ــــــ . “«را» در کجا به کار می‌رود". اندیشه و هنر. س۱، ص۱۵۴ـ۱۵۶.*

• • منزوی، احمد. “توضیحی در مورد نخستین دستور زبان فارسی". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س۳۰. ش۳. ۱۳۵۷، ص۲۸۲ـ۲۸۶.*

• • ــــــ . “دومین دستور زبان فارسی” [معرفی «اصول فارسی» نوشته عبدالصمد زنده طاهر ملتانی]. آینده. س۱۵. ش۶ـ۹. ۱۳۶۸، ص۵۳۲ـ۵۳۴.

نخستین اثر در دستور زبان فارسی؛ فرهنگ‌نویسان و دستورنویسی؛ دومین دستور زبان فارسی در شبه قاره هند.

• • منشی‌زاده، مجتبی. “تکواژ ماضی‌ساز و گونه‌های آن"‌. پژوهشنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. س۲۳. بهارـ تابستان ۱۳۷۷، ص۱۱۲ـ۱۱۹.

بررسی تاریخی: ریشه فعل در فارسی باستان و فارسی میانه، تبدیل در تکواژ پایه ماضی‌ساز.

• ــــــ . “مشکل «یا»ی نکره و عدد «یک» در فارسی امروز (بحثی مقابله‌ای در زبان فارسی و انگلیسی)". پژوهشنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران. ش۲۰. بهارـ تابستان ۱۳۷۶، ص۱۱۴ـ۱۱۸.

امروزه از دو روش جراحی به طور شایع استفاده می شود که گاستروپلاستی با بستن عمودی^[۲۷] و بای پاس معدی^[۲۸] Roux- en-y می باشد. روش اول یک اقدام صرفا محدود کننده است در حالی که روش دوم ترکیبی است از محدودیت همراه با سوء جذب خفیف و همچنین ممکن است با سرکوب هرمون معدی گرلین که محرک اشتها است اشتها را کم کند. یک روش سوم موسوم به بستن معدی قابل تنظیم از طریق لاپاراسکوپی در اروپا و استرالیا کاربرد گسترده ای دارد و کاردبرد آن در ایالات متحده نیز رو به افزایش است. این روش را می توان نسبت به بای پاس معدی کمتر تهاجمی و بنیادی تلقی کرد ولی به نظر می رسد که می تواند کاهش وزن قابل ملاحظه ای ایجاد کند(۵۵).
مروری بر مطالعات مرتبط:
تحقیقی در بین سال های ۲۰۰۰-۱۹۹۱ توسط کریستیان و همکاران تحت عنوان عوامل پیش بینی کننده اضافه وزن و چاقی در کودکان ۷-۵ ساله در آلمان انجام شد.
این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که در مناطق مختلف شهری و روستایی در شرق و غرب آلمان انجام شد.
هدف از این نوع پژوهش بررسی عوامل مرتبط با چاقی و اضافه وزن در کودکان ۷-۵ ساله آلمانی بود. حجم نمونه مورد مطالعه در این پژوهش ۳۵۴۳۴ نفر از کودکان ۵ تا ۷ ساله آلمانی بوده که ۹/۵۰ درصد از آنها پسر بودند و مابقی دختر بودند که در مطالعات مقطعی بین سال های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ در مناطق مختلف شهری و روستایی در شرق و غرب آلمان در بدو ورود به مدرسه در این مطالعه شرکت کرده بودند.
هر سه سال (۲۰۰۰ ٬ ۱۹۹۷ ٬ ۱۹۹۴ ٬ ۱۹۹۱ )پرسشنامه هایی برای والدین در غرب آلمان ارسال شد و در شرق آلمان٬ پرسشنامه ها هر سال برای والدین فرستاده می شد. قد و وزن کودکان در امتحانات ورودی مدرسه که توسط مقامات بهداشتی محلی برگزار می شد٬ اندازه گیری می شد. قد بدون کفش و وزن نیز با لباس زیر اندازه گیری می شد. شاخص توده بدنی (BMI) از تقسیم وزن (کیلوگرم) بر مجذور قد (متر مربع) محاسبه می شد.

پرسشنامه علاوه بر متغیرهای سن و جنس شامل اطلاعات مربوط به ویژگی های دموگرافیک و اجتماعی٬ مواجهه با عوامل زیست محیطی و عوامل اولیه زندگی کودک بودند که شامل متغیرهای ملیت کودک٬ سطح سواد والدین٬ سطح زندگی ،تعداد افراد در یک اتاق٬ تعداد فرزندان٬ سابقه مصرف سیگار در خانواده٬ مصرف سیگار در دوران بارداری توسط مادر٬ تغذیه با شیر مادر٬ تولد زودرس و وزن هنگام تولد بود
داده ها جمع آوری شده و توسط روش های آماری (chi square) تجزیه و تحلیل شد.
یافته های بدست آمده در این مطالعه نشان داد که میانگین شاخص توده بدنی کودکان ۸/۱۵ کیلوگرم بر متر مربع بود. از کودکان شرکت کننده در این طرح ۵/۱۵ درصد به عنوان اضافه وزن و ۳/۴ درصد به عنوان چاق طبقه بندی شدند. میانگین سن کودکان ۳/۶ سال و نیمی از کودکان پسر و نیم دیگر دختر بودند.
اکثریت دارای تابعیت آلمانی بودند و بیشتر بچه ها از مناطق شهری و از شرق آلمان بودند که یک وزن هنگام تولد بین ۲۵۰۰ گرم تا ۴۰۰۰ گرم داشتند. سطح تحصیلات والدین بالا بود و فقط ۵/۱۱ درصد از آنها تحصیلات کمتر از ۱۰ سال مدرسه را گزارش کردند. در حدود نیمی از کودکان در خانه های زیر ۷۵ متر مربع زندگی می کردند و حدود نیمی حضور روزانه در مهد کودک داشتند و تقریبا از هر دو کودک یکی در معرض دود سیگار در خانه قرار داشتند.
حدودا از هر سه کودک یکی تک فرزند بودند ٬ در سه سال اول زندگی در معرض دود سیگار قرار داشتند و بیشتر از سه ماه با شیر مادر تغذیه شده بودند. تنها تعداد کمی از کودکان زود تر از موعد به دنیا آمده بودند یا مادرشان در دوران بارداری سیگار کشیده بود.
در جنس مونث٬ گروه سنی بالا٬ زندگی شهری٬ تک فرزندی٬ سیگار کشیدن در محل زندگی٬ سیگار کشیدن مادر در هنگام بارداری و افزایش وزن هنگام تولد احتمال افزایش اضافه وزن را به وجود می آورد. و زندگی در شرق آلمان٬ افزایش سطح سواد والدین٬ فضای زندگی بیش از ۷۵ متر مربع٬ افزایش تعداد افراد در اتاق کودک٬ حضور در مهد کودک٬ تغذیه با شیر مادر در بیشتر از سه ماه و زایمان زود رس با احتمال ایجاد اضافه وزن نسبت عکس داشت.
در نهایت این مطالعه نشان داد که تغذیه با شیر مادر( بیشتر از سه ماه) و زندگی در فضای بیش از ۷۵ متر مربع یک اثر محافظتی در برابر چاقی و اضافه وزن دارد و همچنین افزایش سطح تحصیلات والدین٬ سیگار کشیدن در محل زندگی و افزایش وزن هنگام تولد با خطر چاقی و اضافه وزن نسبت مستقیم دارد(۵۹).
مطالعه توصیفی با عنوان عوامل خطر سبک زندگی برای چاقی در کودکان ۷ ساله مدارس ابتدایی شهر اولو در شمال فنلاند در سال ۲۰۰۴ توسط ون هال و همکاران انجام گرفت. این تحقیق از نوع مقطعی بود که با هدف تعیین شیوع اضافه وزن و چاقی و عوامل خطر مربوط به آن در کودکان ۷ ساله مدارس ابتدایی در فنلاند انجام شد.
حجم نمونه در این مطالعه ۱۲۷۸ نفر کودک ۷ ساله بدو ورود به مدرسه بود که ۸۵۵ نفر از آنها یعنی حدود ۹/۶۶ درصد در این طرح شرکت کردند. این کودکان در مدارس ابتدایی شهر اولو شروع به تحصیل کرده بودند.
همه کودکان توسط مدرسه برای شرکت در این طرح دعوت شدند و سپس پرسشنامه ای به آنها داده شد که می بایست توسط والدین پر می شد. ۸۵% پرسشنامه ها توسط مادران ۱۲ % توسط پدران و۱% توسط افراد دیگر پر شده بود.
از پدر و مادر خواسته شد که تاریخچه وزن کودک خود را از بدو تولد تا سن حاضر بر اساس پرونده سلامت ثبت کنند. همچنین از والدین خواسته شد که سطح چاقی کودکانشان را ارزیابی کنند. اندازه قد و وزن و جنس کودکان سن ۷ سال برای ۷۴۹ نفر (۶/۵۸ درصد) در دسترس بود. اضافه وزن کودک به عنوان یک نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی صدک ۸۵ و چاقی به عنوان نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی ۹۵ نسبت به داده های مراجع بین المللی تعریف می شد. و اضافه وزن پدر و مادر به عنوان نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی ۲۵ و چاقی به عنوان نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی ۳۰ تعریف شد.
فعالیت فیزیکی توسط یکسری از سؤال های اقتباس شده از پرسشنامه فعالیت فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت.
تعداد ساعات صرف شده در فعالیت های فیزیکی و کم تحرکی (بازی٬ ورزش٬ تماشای تلویزیون٬ کار با کامپیوتر٬ بازی های ویدئویی و خواندن ) در این پرسشنامه پرسیده شد.
نظر پدر و مادر در مورد فعالیت فیزیکی کودک با این سؤال پرسیده شد که “به نظر شما آیا کودک شما از نظر بدنی فعال می باشد؟” سؤالاتی نیز در مورد الگوهای غذا٬ عادات تغذیه ای و دفعات خوردن مواد غذایی پرسیده شده بود.
دفعات مصرف مواد غذایی با عبارات: چند بار در روز٬ روزانه یا تقریبا هر روز٬ ۵-۳ بار در هفته٬ ۲-۱ بار در هفته و به ندرت پرسیده می شد. پرخوری کودک نیز با سؤال زیر مورد ارزیابی قرار گرفت که"به نظر شما اغلب تخمین می زنید که کودک شما چقدر پرخوری می کند” که با عبارات: هرگز٬ یک بار در هفته٬ چند بار در هفته و بسیاری از زمان در روز پاسخ داده می شد.
اطلاعات در مورد قد و وزن و سن٬ وضعیت ﺗﺄهل٬ شغل پدر و مادر٬ سابقه سلامت خانواده٬ استفاده از داروها و سیگار کشیدن نیز پرسیده می شد.
مدت زمان خواب کودک با سؤال:” خواب کودک شما در روز چند ساعت است؟” ۱۲ ساعت یا بیشتر٬ ۱۱-۱۰ ساعت٬ ۹/۹-۹ ساعت٬ ۹/۸-۸ ساعت٬ ۹/۷-۷ ساعت و کمتر از ۷ ساعت.
داده های جمع آوری با بهره گرفتن از روش های آماری (u-test,mann-whitney ) ونرم افزار(spss) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته های بدست آمده در این مطالعه نشان داد که: شیوع اضافه وزن در کودکان ۳ ساله ۳/۸ درصد٬ در کودکان ۵ ساله ۱۳ درصد و در کودکان ۷ ساله ۷/۱۶ درصد بود. شیوع چاقی ۹/۱ درصد در کودکان ۳ ساله٬ ۴/۳ درصد در سن ۵ ساله و ۵/۴ درصد در سن ۷ ساله بود. کودکانی که در سن ۳ و۵ سال مبتلا به اضافه وزن یا چاقی بودند احتمال بیشتری برای چاقی در سن ۷ سال داشتند. ۵۷ درصد از پدر و مادرانی که کودک آنها اضافه وزن داشت٬ کودک خود را دچار اضافه وزن نمی دانستند. تفاوتی بین درک پدران و مادران از وضعیت وزنی کودکشان وجود داشت.
چندین عامل در رژیم غذایی کودک با اضافه وزن یا چاقی کودک ارتباط مثبتی داشت. پر خوری و نخوردن صبحانه عوامل خطر مستقل برای چاقی کودکان محسوب می شدند.در میزان مصرف شیرینی٬ نوشابه و آب میوه تفاوتی بین کودکان با وزن نرمال و چاق وجود نداشت.
۳/۴۶ درصد از کودکان با اضافه وزن و۴/۴۱ درصد کودکان با وزن نرمال روزانه یا تقریبا روزانه میوه مصرف می کردند. ۵۰ درصد از کودکان دارای اضافه وزن و ۴۹ درصد کودکان با وزن نرمال روزانه یا تقریبا هر روز سبزیجات مصرف می کردند.
پس از تجزیه و تحلیل داده ها چندین فاکتور فعالیت فیزیکی و سبک زندگی جزء عوامل خطر اضافه وزن بودند٬ برای مثال: خطر ایجاد اضافه وزن در کودکان با افزایش تعداد ساعات تماشای تلویزیون نسبت مستقیم داشت.
تماشای تلویزیون برای بیشتر از یک ساعت در روز خطر ایجاد اضافه وزن را تا ۳ برابر نسبت به کودکانی که کمتر از نیم ساعت در روز تلویزیون تماشا می کردند٬ افزایش می داد.
در نهایت چاقی مادر٬ فعالیت بدنی کم کودک٬ سن مادر بالای ۴۰ سال٬ نخوردن صبحانه٬ اضافه وزن پدر و عادات پرخوری به عنوان عوامل ایجاد خطر چاقی معرفی شد(۱۲).
تحقیق دیگر در سال ۲۰۰۶ توسط بوداک و همکاران با عنوان بررسی عوامل خطر چاقی در کودکان ترکیه ای انجام شد.این تحقیق با هدف تعیین ارتباط چاقی با عوامل خطر خاص در کودکان ۱۴-۶ ساله ساکن در استانبول انجام شد.
اطلاعات از ۵۹۲ کودک که سن بین ۶ تا ۱۴ سال داشتند و به درمانگاه اطفال از ژانویه تا ژوئن ۲۰۰۶ مراجعه کرده بودند٬ جمع آوری شد. قد و وزن کودکان و والدین آنها توسط یک متخصص تغذیه مجرب اندازه گیری شد. وزن آنها با لباس زیر و با ترازوی با دقت ۱/۰ کیلوگرم اندازه گیری و قد آنها با یک متر قابل حمل که روی دیوار فیکس شده بود و دقت ۵/۰ سانتی متر داشت اندازه گیری شد. در حالی که کودک راست ایستاده٬ پاشنه به دیوار چسبیده است.
نمایه توده بدنی بر اساس فرمول وزن (کیلوگرم) تقسیم برمجذور قد (متر) محاسبه شد و کودکانی کهBMI^[29] آنها بالاتر ازصدک ۹۵ بود به عنوان چاق و کسانی که BMI بین صدک ۵و۸۵ قرار داشت به عنوان غیر چاق مشخص شدند. والدین با BMI مساوی ۳۰ به عنوان چاق معرفی شدند.
اطلاعات در مورد عوامل خطر چاقی توسط یک پرسشنامه خود ساخته جمع آوری شد که این پرسشنامه توسط والدین کودکان پر می شد. این پرسشنامه اطلاعاتی در مورد وزن هنگام تولد٬ طول مدت تغذیه با شیر مادر٬ چاقی در کودکی٬ سطح تحصیلات والدین و شغل آنها٬ تعداد اعضای خانواده٬ وجود چاقی در میان بستگان درجه یک والدین٬ فعالیت فیزیکی و مصرف انرژی روزانه کودکان را شامل می شد.
همچنین مصرف مواد غذایی در سه روز گذشته در کودکان بررسی می شد و از والدین خواسته می شد که میزان مصرف غذاها و نوشیدنی ها را توسط کودک خوددر سه روز گذشته ثبت کنند.
وضعیت فعالیت بدنی کودکان به وسیله یک سؤال بررسی می شد که” آیا کودک شما فعالیت بدنی به طور منظم انجام می دهد؟“
ماهیت٬ تعداد دفعات و طول مدت فعالیت و همچنین چند بار فعالیت در هفت روز گذشته٬ شرکت در فعالیت های ورزشی( برای حده اقل ۲۰ دقیقه ) که باعث عرق کردن می شدپرسیده می شد. داده ها جمع آوری شد ٬ و توسط آزمون های آماری کولموگروف- اسمیرنف وتی تجزیه و تحلیل شد.
یافته های بدست آمده از این مطالعه نشان داد که از مجموع ۵۹۲ کودک بین سن ۱۴-۶ سال که مورد بررسی قرار گرفتند ۱/۳۱ درصد کودکان چاق و ۹/۶۸ درصد آنها غیر چاق بودند. میزان فعالیت منظم بدنی بطور روزانه در کودکان چاق ۶/۱۳ درصد و در کودکان غیر چاق ۹/۴۰ درصد بود. و تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود داشت.
اگرچه ۴/۱۷ درصد از مادرانی که کودکان چاق داشتند چاق بودند اما تنها ۸/۹ درصد از مادرانی که کودکانشان چاق نبودند مبتلا به چاقی بودند. میزان چاقی در پدران کودکان چاق و غیر چاق به ترتیب ۸/۲۲ درصد و ۹/۱۷ درصد بود.
در تجزیه و تحلیل عوامل مرتبط با چاقی مشخص شد که چندین عامل به طور قابل توجهی با چاقی همراه هستند که انرژی دریافتی٬ چاقی والدین٬ وجود چاقی در خانواده مادری٬ داشتن سبک زندگی بی حرکت و داشتن مادر شاغل در بیرون خانه عوامل مرتبط با چاقی بودند که سابقه ی چاقی والدین به عنوان عامل مؤثر در ایجاد چاقی ارزیابی شد.
در کل نتایج این مطالعه حاکی از این بود که: شاغل بودن مادر و کاهش فعالیت بدنی ﺗﺄثیر مهمی در شیوع چاقی در کودکان استانبول داشت(۶۰).
تحقیقی در سال ۲۰۰۷ توسط لشان و همکاران تحت عنوان عوامل خطر چاقی در کودکان پیش دبستانی در منطقه شهری در چین انجام شد.
این مطالعه از نوع مورد- شاهدی و با هدف بررسی عوامل خطر چاقی دوران کودکی در شهر هونان چین در کودکان پیش دبستانی انجام شد.حجم نمونه در این مطالعه ۲۵۳۰ کودک بود که از ۱۰ مهدکودک در شهر هونان انتخاب شدند. قبل از شروع مطالعه از والدین رضایت گرفته شد. قد و وزن کودک را بر اساس پرونده معاینات فیزیکی سالانه در مهدکودک بدست آوردند.
کودکانی که چاقی ثانویه٬ بیماری های گوارشی٬ بیماریهای متابولیک٬ قلبی٬ عروقی٬ بیماری های غدد درون ریز و نرمی استخوان شدید داشتند از این مطالعه خارج شدند.
نمایه توده بدنی کودکان براساس سن و جنس مشخص شد و برای هر کودک چاق یک کودک با نمایه توده بدنی طبیعی با همان کلاس مهدکودک و همان سن و جنس و قد به عنوان گروه شاهد انتخاب شد.
اطلاعات توسط یک پرسشنامه که توسط والدین پر می شد جمع آوری شد ، پرسشنامه در جلسه اولیا و مربیان به والدین داده شد و با همکاری مربی مهدکودک جمع آوری شد.
پرسشنامه شامل سؤالاتی در مورد سابقه ی خانوادگی٬ درآمد خانواده٬ سطح تحصیلات والدین٬ حاملگی٬ تغذیه نوزاد و عوامل شیوه زندگی کودک مانند ورزش٬ رژیم غذایی و خواب بود.

در این فاصله بصورت اطلاع نامه اجمالی با ذکر اینکه آیا اسیر حق پژوهش‏ و یا تجدیدنظر دارد باستحضار دولت خواهد رسید.
ماده ۱۲۶- نمایندگان یا ماموران دول حامی، مجاز به ورود به کلیه اماکن‏ اسیران جنگی هستند خصوصا به محل توقیف و بازداشت، حق ورود خواهند داشت‏ ضمنا در ماده ۴- اعلامیه حقوق بشر که طی اعلامیه سی ماده‏ای تصویب و به‏ جهان مخابره شده است آمده است که احدی را نمی‏توان در بردگی نگهداشت… و دادوستد بردگان به هر شکلی که باشد ممنوع است (قرارداد ژنو به نقل از کتاب مجموعه کامل قوانین جز مقررات نیروهای مسلح‏ ایران، ص۶۵۸).
۳-۲- سیر تاریخی اهمیت به وضعیت اسرای جنگی
یکی از آثار و نتایج جنگ‌ها در هر زمانی موضوع «اسرای جنگی» است. وضعیت اسیران جنگی در روند تاریخ تغییرات عمدهای به خود دیده است. دیر زمانی آنان در اختیار فاتحان جنگ بودند که میتوانستند یا آنان را به قتل برسانند و یا به بردگی بکشانند. در واقع رفتاری که با اسرا میشد بستگی به درجۀ کینه و عداوت فاتحین در جنگ داشت، گاهی آنان را از دم تیغ میگذراندند و گاه به بردگی میکشیدند (محقق داماد، ۱۳۷۱، ص۶۷).
«موضوع اسیران جنگی و رفتار با آنها از قدیمیترین موضوعات روابط بینالملل، جامعه و تاریخ بشریت بوده است. از زمان پیدایش جنگ، مسئله نیروهای متحارب که توسط نیروی مقابل دستگیر میشدند به عنوان اسیر جنگی مطرح بوده است، نحوۀ برخورد با اسیران به نسبت نوع تمدن و تفکر بشری، در ادوار مختلف، مراحل متفاوتی را طی کرده است. چه بسیار اسیرانی که بر حسب رسمها و سنتهای زمان خود کشته میشدندو یا به عنوان شیئی در اختیار قدرت پیروز، در کارهای سخت و طاقتفرسا مورد استفاده قرار میگرفتند و یا به عنوان برده به فروش میرفتند. در ادوار گذشته،اطلاق واژه اسیر نه فقط شامل نیروهای جنگی طرف مقابل بلکه مشمول کودکان، زنان و پیرمردان و همه افرادی میشد که در حیطه اقتدار طرف پیروز قرار میگرفتند. گذشت زمان و پیشرفت تمدن و گشایش تفکر، آشنایی جوامع انسانی به فضایل و کرامتهای نوع بشر، غلبه بر سنتهای جاهلانه، بروز انقلابها و توجه به حقوق بشر لغو مالکیت و خداوندگاری انسان بر انسان و بردگی، اندشمندان را واداشت تا بادیدی عمیقتر و اساسیتر به مسئله اسارت بنگرند» (مسائلی و ارفعی، ۱۳۷۱، ص۲۱۴).
درتاریخ حقوق بین‌الملل، ( قوانین جنگ) در زمرهی اولین مباحثی بود که تدوین گردید، در نتیجه امروز یکی از قدیمیترین مباحث بینالملل به شمار میآید و یکی از جنبه های بارز حقوق بشر در مخاصمات مسلحانۀ بینالملل که عملاً نسبت به سایر مقرررات مربوطه از قدرت اجرایی بیشتری برخوردار است «قواعد حاکم بر رفتار با اسیران جنگی» است (محقق داماد، ۱۳۷۱، ص۶۷).
در اوان شکلگیری نظام حقوق بینالملل بویژه در قرن هفدهم و هجدهم میلادی، قواعد و مقرراتی اولیه در خصوص اسرای جنگی تدوین گردید و این امر در واقع مدیون نظرات بشر دوستانۀ دانشمندانی چون «جان لاک» انگلیسی و «منتسکیو و ژان ژاک روسوی» فرانسوی میباشد اما ظهور حقوق بشر دوستانه را به صورت مدون باید از زمان تأسیس صلیب سرخ بین‌المللی دانست که به پیشنهاد «هانری دونان» مطرح شد. در حقیقت سیر توسعه و تدوین حقوق بشر دوستانه از دوطریق صورت پذیرفت:
از طریق حقوق جنگ که عمدتاً از طریق کنوانسیونهای منعقده در «لاهه» در سال‌های ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ صورت پذیرفت و به همین دلیل «حقوق جنگ» را «حقوق لاهه» هم میگویند. این حقوق بیشتر ناظر بر چگونگی رفتار دولتها و اتخاذ روش های جنگی در مخاصمات مسلحانه بوده است.
از طریق تدوین قوانین بشر دوستانه و احترام به تمامیت افراد در منازعات مسلحانه که به صورت عمده از طریق قراردادهای منعقده در ژنو شکل گرفت و به همین دلیل«حقوق بشر دوستانه» را «حقوق ژنو» هم مینامند (همزه‌زاده و عزیزی، ۱۳۸۷، ص۲۵۳).
پس از جنگ جهانی دوم کمیتۀ بینالملل صلیب سرخ تلاش بسیاری در توسعه و گسترش حقوق بینالملل بشر دوستانه کرد که میتوان به پیشنهاد این کمیته مبنی بر انعقاد قرارداد جدید در سال ۱۹۴۸ در استکلهم اشاره نمود. کنفرانس دیپلماتیک برای انعقاد قراردادهای چهارگانۀ ژنو در حمایت از قربانیان جنگ از ۲۱ آوریل تا ۱۲ اوت ۱۹۴۹ از سوی دولت سوئیس (به عنوان امین و نگهدارنده قراردادهای ژنو) در ژنو برگزار شد و نمایندگان ۶۴ دولت در آن شرکت کردند. تردیدی نیست که قراردادهای چهارگانۀ ژنو ۱۹۴۹ نقطۀ عطفی در سیر تحول و تکامل حقوق بشر دوستانه بود. در هشتم ژوئن ۱۹۷۷ نیز دو پروتکل الحاقی به کنوانسیونها ضمیمه شد. پروتکل اول در مورد حمایت از قربانیان درگیریهای مسلحانه بین المللی (داخلی) میباشد. این پروتکلها در واقع اتحادی میان قوانین بشر دوستانه و قوانین جنگ بود. در حال حاضر تقریبا تمام کشورهای جهان، کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو را به تصویب رساندهاند و نیز تاکنون تعداد ۱۶۰ کشور به پروتکل اول و ۱۵۳ کشور به پروتکل دوم محلق گردیدهاند (همزه‌زاده و عزیزی، ۱۳۸۷، ص۲۵۴).

لازم به ذکر است که قانون اجازۀ الحاق دولت ایران به قراردادهای مذکور در تاریخ ۳/۹/۱۳۴۴ از سوی مجلس شورای ملی وقت به تصویب رسید و پروتکلهای الحاقی نیز توسط دولت وقت ایران در سال ۱۹۷۷ به امضاء رسید اما تاکنون به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است. در راستای انجام تعهدات بین المللی مذکور، جمعیت هلال احمر در سال ۱۳۵۹ اقدام به ترجمه و چاپ قراردادهای چهارگانۀ ژنو نمود (کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۱).
حقوق بشردوستانه، مجموعهای از قواعد بین المللی یا عرفی است که مشخصاً ناظر به رفتار قوای متخاصم در جنگهای مسلحانه بین المللی یا غیر بین المللی است. هدف از برپایی این نظام حقوقی که حقوق مخاصمات مسلحانه نیز نامیده میشود؛ کاهش دردهای انسان‌ها و محدود کردن آثار سوء ناشی از جنگ است (همان، ۱۳۸۷، ص ۲۵۵).
حقوق حاکم بر رفتار با اسیران جنگی تا قبل از اعلامیۀ ۱۸۷۴ بروکسل و عهدنامههای ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ لاهه عمدتاً مبتنی بر عرف بود. اما امروزه عهدنامههای بینالملل در این مورد نقش اساسی دارند که مهمترین آنها عهدنامۀ سوم ژنو مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ است. کنوانسیون مذکور به عنوان یکی از عوامل بسیار مهم تکوین و تدوین تدریجی قواعد حقوقی ضمانت اجراهای حقوق بینالملل در حمایت از اسرای جنگی، ایجاد محدودیتهای نظامی و توسعۀ اصول بشر دوستانه و رعایت معیارهای انسانی و اخلاقی در جنگ محسوب میشود (کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۱).
در حقوق بینالملل هم هدف طرفین مخاصمه از دست یازیدن به جنگ میبایست تسلیم شدن دشمن باشد نه نابودی او. پس در صورت اسیر شدن نیروی نظامی و تسلیم شدن آنان از کشتن آنان باید خودداری شود (پل مالرب، ۱۳۸۲،ص۲۹۹).
تفکیک مخاصمات مسلحانه به بینالملل و داخلی، ریشۀ تاریخی در مقررات حقوق بینالملل دارد. کنوانسیونهای ژنو در سال ۱۹۴۹ ناظر بر مخاصمات مسلحانۀ بین المللی یعنی جنگ میان دولت‌ها بود نه مخاصمات داخلی. ولی پس از مجادلات بسیاری در کنوانسیون مذکور در نهایت ماده‌ای با عنوان ماده «سه مشترک» درج شد که مخاصمات مسلحانۀ داخلی است. پروتکل دوم ژنو سال ۱۹۷۷مکمل قواعد اولیه مندرج در این ماده است. تمامی اصول مورد رعایت در مخاصمات بین المللی باید در این نوع مخاصمات رعایت شود، مانند عدم تعدی به افرادی که در جنگ شرکت ندارند یا اسلحه بر زمین گذاشتهاند و … و از تمامی اعمالی که موجب لطمه به حیات یا شکنجه یا توهین یا اعدام بدون محاکمه شود، باید بر حذر بود (همزه زاده و عزیزی، ۱۳۸۷، ص ۲۵۶).
در حقوق بینالملل، شورش مسلحانه بر ضد حکومت در همۀ کشورها جرم محسوب میشود و مسئولیت جزایی دارد. پس بر خلاف اسرای جنگی که در مخاصمات مسلحانه بین المللی قبل تعقیب نیستند در مخاصمات داخلی شورشیانی که دستگیر میشوند، مطابق قوانین ملی به ارتکاب این جرم (مبارزۀ مسلحانه) تحت پیگرد قرار میگیرند. به عبارت دیگر وضعیت اسرای جنگی در مخاصمات مسلحانه داخلی موضوعیت پیدا نمیکند مگر اینکه طرفهای مخاصمه موافقت کنند که چنین وضعیتی را به دستگیر شدگان اعطا نمایند. در غیر این صورت رفتار با دستگیر شدگان تابع قوانین داخلی کشور ذیربط و معاهدات حقوق بشری که آن کشور در زمان مخاصمه مسلحانه نسبت به آن ملتزم بوده است توصیه میشود. با اشخاصی که مستقیما در مخاصمات شرکت داشته‌اند هنگام دستگیری همانند اسرا رفتار میشود (گلان، ۱۳۷۹, ص۸۳).
درست است که هنوز حقوق بینالملل آنقدر اقتدار نیافته است که برخورد قاطع و هماهنگ جامعه بین المللی را علیه کشوری که خودسرانه و در راستای دستیابی به اهداف ملی( نامشروع) به جنگ متوسل میشود به دنبال داشته باشد ولی با این وجود دست کم میتواند از مصائب هولناک آن بکاهد. به دنبال جنگ جهانی دوم که آلام غیر قابل وصفی را برای جامعه بین المللی و بالاخص افراد انسانی به ارمغان آورد لزوم تجید نظر در کنوانسیون ژنو ۱۹۲۹ آشکار گردید. فکر اساسی حاکم در زمینه حقوق اسیران جنگی که در معاهدات بین المللی نیز متجلی گردیده این است که اسیر گرفتن نه یک اقدام سرکوب گرانه بلکه یک اقدام مال اندیشانه نسبت به حریفی خلع سلاح شده میباشد بنابراین اسیر جنگی باید در سلامت باشد و به طور انسانی با او رفتار گردد. در اصل باید گفت رزمندگان دشمن که دستگیر شدهاند مسئول اعمال ارتکابی دولتشان نیستند بالنتیجه نباید قربانی انتقام قرار گیرند و در طول مدت اسارت باید با آنها به صورت انسانی برخورد شود (حجازی، ۱۳۸۷، ص۱۲۶).
۳-۳- نقض حقوق اسیران در جهان امروز
مواد جالب این نوع قراردادهای بین المللی آنهم پس از سالها بلکه قرنها تجربه تلخ خشونت‏ها و بیرحمی‌ها نسبت به اسیران که قتل و کشتار و حتی کشتار دسته‏جمعی و دست‏بسته و به صورت غرق کردن در دریا و یا پرت نمودن از بالای‏ کوه و… انسانها را امیداوار و خوشحال می‏ساخت ولی کیست که نداند پس از امضاء این‏گونه اعلامیه‏ها و قراردادها، در جنگ جهانی دوم و بعد از آن‏چه جنایاتی‏ نسبت به اسیران جنگی روا نداشته‏اند (ضیائی بیگدلی، ۱۳۸۰، ص۷۸).
کشتارهای بیرحمانه و کوره‏های آدم‏سوزی هیتلر و نیز کشتار استعمارگرانه‏ انگلیس با مستعمره‏نشینان و کشتار مردم بی‏پناه یا کشتار فرانسه در الجزایر، کشتار آمریکا در ویتنام، کشتار بیرحمانه استالین و سایر سران‏ دیکتاتور حزب کمونیسم در عصر ما، که گورهای دسته‌جمعی قربانیان آنان یکی پس‏ از دیگری کشف می‏شود از طریق خبرگزاریها، اعلام می‏گردد. کشتار وحشیانه و ددمنشانه رژیم غاصب فلسطین (اسرائیل) نسبت به مردم‏ مسلمان و اهالی اسیر و دربند و بی‏پناه فلسطین، حتی گزارشهای صلیب‏سرخ‏ جهانی از قتل‏عام‏های دیر یاسین، کفرقاسم و صحنه‏های دلخراش شکنجه و جنایات نظامیان صهیونیست را نسبت به مردم آنجا حتی در فیلمهای تلویزیونی و توسط خبرگزاریها دیده‏ایم (حسینی ژرفا، ۱۳۸۴، ص۱۳۳).
ای کاش سردمداران استکباری جهان و حامیان قرارداد ژنو سری به آنجا بزنند و زندانهای مخوف آنجا را بنگرند و جنایات وارده بر اسیران جنگی آنهم حمله وحشیانه و ناجوانمردانه اسرائیل و نیز کشتار پلیس مخوف آمریکا نسبت به اکثریت سیاه پوست به جرم سیاهی‏ رنگ و نژاد و رفتار بی‏شرمانه فرقه‏ “کوکلوکس کلان آمریکا بر ضد سپاهیان در آمریکا و در بیخ گوش سازمان ملل و… همه و همه نه‏تنها شاهد گویائی بر نقض حقوق‏ اسیران است، بلکه بر نقض ابتدائی‏ترین حقوق انسانی است، حتی نسبت به‏ شهروندان خودشان (همان).
لازم به ذکر است در مقررات حقوق بین الملل معاصر، توجه ویژه‏ای‏به حقوق اسیران جنگی شده است؛ گرچه متأسفانه در طول تاریخِ جنگهای اروپایی، نه تنها تلاشی در جهت احترام به حقوق اسیران جنگی صورت نگرفته است، بلکه آموزه سازان و نظریه‏پردازان غربی از نقض حقوق اسیران جنگی حمایت می‏نموده‏اند (حسینی ژرفا، ۱۳۸۴، ص۱۳۷).
منتسکیو^[۱۴] به نقل از افلاطون^[۱۵] در روح القوانین در باره اسیران جنگی ابراز عقیده می‏کند که برده نمی‏تواند از حق دفاع طبیعی برخوردار باشد، بدین معنی که اگر کسی به او حمله‏ور شد، نباید از خود دفاع کند. وی می‏افزاید: نه تنها افلاطون حق دفاع طبیعی را از برده سلب کرده، بلکه حق دفاع را نیز برای او قائل نشده‏است؛ بدین مفهوم که نمی‏توانست به دادگاه نیز برای دادخواهی مراجعه کند (ابراهیمی، ۱۳۷۵، ص۷۸). در عرف جنگهای قدیم، این مطلب مشروعیت داشت که اسیر، مملوک اسیر کننده است و او می‏تواند اسیر را بکشد یا برده خویش کند یا به هر نحو دیگری که صلاح بداند، عمل نماید. گاهی اوقات نیز به عنوان قربانی، تقدیم به بتِ معبودِ اسیر کنندگان می‏شده‏است(عامر، ۱۴۰۶ق، ص۹۱). علمای مسیحیت نیز مبرای از این تنگ‏نظری و جموداندیشی نبودند و همیشه لشکریان را بر عدم احترام به حقوق اسیران جنگی و بالاخص مسلمانان تشویق می‏کردند. مثلاً ویتوریا، از علمای مذهبی مسیحیت، معتقد است که باید کلیه اسیران مسلمان را بدون استثنا کشت و زنان و فرزندان آنان را به بردگی در آورد (ضیائی بیگدلی، ۱۳۶۶، ص۱۶۱). البته این نگرش خصمانه با گذر زمان تغییر پیدا کرد تا اینکه سرانجام در ۱۸۷۵ «معاهده دوستی» میان روسیه و ایالات متحده امریکا، حقوق اسیران جنگی را به رسمیت شناخت (ناصری، ۱۹۹۸م، ص۱۱۱). همچنین اعلامیه ۱۸۷۴ بروکسل (مواد ۲۳ و ۲۴) و فصل دوم مقررات لاهه منضم به عهدنامه چهارم مورخ ۱۸ اکتبر ۱۹۰۷ (مواد ۴ تا ۲۰) و عهدنامه ژنو مورخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۲۹ در زمینه بهبود سرنوشت اسیران جنگی و عهدنامه سوم ژنو مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ در مورد رفتار با اسیران جنگی و پروتکلهای ۱۲ دسامبر ۱۹۷۷ الحاقی به عهدنامه‏های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو (پروتکل اول در موردحمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه بین المللی و پروتکل دوم در مورد حمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه داخلی است) منابع معاهده‏ای حقوق اسیران جنگی را تشکیل می‏دهند (ضیائی بیگدلی، ۱۳۶۶، ص۱۶۲).
نظر به جایگاه مهم و ارزنده قواعد مذکور، امروزه بسیاری از آنها به عنوان قواعد عام الشمول به شمار می‏روند که نقض آنها جنایت بین المللی محسوب می‏شود و مسؤولیت کیفری برای افراد خاطی در هر سمت و مقامی که باشند، در پی خواهد داشت. البته با تأسف فراوان، علی‏رغم وجود این مقررات و تأکید زایدالوصف بر اجرای آن توسط جامعه بین‏المللی، بعضا شاهد نقض آن به شکل چندش‏آور و دهشتناکی می‏باشیم.
مثلاً در ۱۶ مه ۱۹۶۸ و در جنگ ویتنام، ستوان ویلیام کالی که در رأس یک گروه از نظامیان آمریکایی بود، وارد مایلی^[۱۶] بخشی از روستای سنمی^[۱۷] در ویتنام جنوبی می‏شود و حدود ۱۰۰ غیر نظامی را به قتل می‏رساند (کاسسه، ۱۳۷۴، ص۱۶۲) و متأسفانه با توجه به محکوم شدن این ستوان توسط دادگاه آمریکایی، رئیس جمهوری وقت این کشور، نیکسون، دستور آزادی وی را صادر می‏کند(همان، ۱۶۴). مورد دیگر جنگهای اعراب و اسرائیل است که چندی پیش افتضاحی که در سال ۱۹۶۷ توسط سربازان اسرائیلی در صحرای سینا به وقوع پیوسته بود، افشا شد که به موجب آن، سربازان اسرائیلی تعداد زیادی از اسرای مصری را قتل عام کرده‏بوده‏اند (حجازی، ۱۳۸۷، ص۷۲).
جنگ، قتل و غارت، افزونطلبی قدرتهای بزرگ، ظلمپذیری کشورهای کوچک و ملتهای ضعیف، نادیده گرفتن حقوق ملتها، همه و همه از دیرباز، از آن زمان که تاریخ بشر آغاز شده پا به عرصهی زندگی انسان نهاد. گویی جنگ همزاد جداییناپذیر آدمی است، ولی همزادی که کینهی همزاد خویش را در دل دارد، کمر به نابودی او بسته است و تا تباهیاش را به چشم نبیند آرام نمیگیرد (محقق داماد، ۱۳۸۳، ص۱۵۴).
با بروز جنگ، اولین مسئلهای که بعد از بیخانمانی هزاران انسان و بحرانهای عظیم اقتصادی بروز میکند، به اسارت گرفتهشدن تعدادی از افراد طرفین در این درگیریها میباشد که گاه با سیل عظیم مردان و زنانی روبرو میشویم که در زندانهای دشمن گرفتار شده و سالیان زیادی را بایستی بهعنوان اسیر جنگی در خاک دشمن سپری نمایند، تا که شاید بعد از اتمام جنگ به خانه و کاشانهی خویش برگردند (حسینی ژرفا، ۱۳۸۴، ص۶۹).
۳-۴- محدوده شمول اسیر جنگی
۳-۴-۱- در مخاصمات مسلحانه بین المللی
به موجب ماده ۴ عهدنامه سوم ژنو و بند ۱ ماده ۴۳ پروتکل شماره۸ یک، اشخاص زیر در صورتی که در حین مخاصمات مسلحانه بین المللی از سوی دشمن دستگیر شوند، اسیر جنگی به حساب میآیند:
-کلیه اعضای نیروهای مسلح منظم و سازمان یافته‌ای که تابع یک قدرت رسمی است.
-کلیه اعضای نیروهای مسلح غیر منظم، از جمله اعضای دسته های چریکی و پارتیزانی.
-اعضای نهضتهای پایداری سازمان یافتهای که در خارج یا در داخل کشور خود فعالیت دارند.
-نظامیانی که در یک کشور بیطرف بازداشت شدهاند، به شرطی که در آنجا وضعیت مناسبتری نسبت به کشور متخاصم نداشته باشند.
-نظامیانی که از حیث امنیتی از سوی کشور اشغالگر، به دلیل عضویتشان در نیروهای مسلح کشور اشغالی، توقیف شدهاند.
-اشخاصی که در سرزمینهای اشغالی، داوطلبانه در کنار دشمن سلاح در دست میگیرند، بدون اینکه فرصت متشکل شدن به صورت ارتش منظم را داشته باشند.
-خدمه کشتیهای بازرگانی یا ناوهای هوایی غیر نظامی.
-خبرنگاران جنگی.
-مددکاران بهداری و مذهبی ( ماده ۳۳ عهدنامه سوم).
درمقابل، افراد زیر حق برخورداری از وضعیت مربوط به اسیران جنگی را ندارند: نظامیان مزدور، جاسوسان، خرابکاران، همچنین اتباع غیر نظامی دشمن نیز اسیر جنگی تلقی نمیشوند.
در صورتی که تردیدی در تعلق شخص به طبقات مذکور باشد، دادگاه صلاحیت وضعیت او را دقیقاًٌ مشخص خواهد نمود. تا زمان صدور حکم، شخص یاد شده از حمایت مقررات عهدنامه سوم برخوردار خواهد بود (ماده ۵).
۳-۴-۲- در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی
اصطلاح« جنگ بین المللی) شامل جنگ داخلی به معنی اخص کلمه (یعنی مخاسمات مسلحانهای که در داخل میان اعضای یک کشور روی می دهد)، جنگ میان اعضای یک کنفدراسیون کشوری، جنگ میان اعضای یک اتحاد شخصی، جنگ میان کشور حامی و کشور تحت الحمایه، مبارزات مسلحانه ملل تحت استعمار علیه کشورهای متروپل، مبارزات مسلحانه علیه اشغال نظامی و خارجی، و بالاخره مبارزات مسلحانه علیه رژیم‌های نژادپرست در جهت اجرای حق ملتها در تعیین سرنوشت خود است (ضیایی بیگدلی، ۱۳۸۸، ص۱۷۱).
«اصولاً مقررات ناظر بر وضعیت اسیر جنگی در مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی اجرا نمی‌گردد. با این حال، ماده ۳ مشترک عهدنامههای چهارگانه [۱۹۴۹] ژنو حداقل رفتار انسانی را در مورد اشخاصی که به دلیل بیماری، مجروح بودن، بازداشت یا هر دلیل دیگر از کار افتادهاند، تضمین میکند. از سوی دیگر، طرفین مخاصمه میتوانند با انعقاد موافقتنامههای خاص، برخورداری از وضعیت اسیر جنگی را برای اشخاص مذکور به رسمیت بشناسد. مواد ۴-۵-۶ پروتکل شماره دو قواعد تشکیل دهنده «رفتار انسانی» را مشخص مینماید» (Torrelli, 1985, p55).
۳-۵- حقوق صحنه درگیری یا «معرکه» و حق اسیر گرفتن
صحنه درگیری یا معرکه حقوق خاصی دارد. از جمله آن حقوق می‌توان موارد زیر را نام برد:
حق اسیر گرفتن؛
حق غنیمت گرفتن؛
حق سلب.
براساس بند۱ ماده ۴۳ پروتکل الحاقی شماره ۱ مورخ ۱۲ دسامبر ۱۹۷۷ به معاهده ژنو مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ راجع به رفتار با اسرای جنگی قاعده واحد برای شناخت اسیر چنین است:
«تمام نیروها، تمام گروه‌ها و تمام واحدهای مسلح و سازمان یافته‌ای که تحت امر یک فرمانده، مسؤول رفتار افراد تحت امر خود، می‌باشند (و) دارای یک رژیم انتظامی داخلی هستند که باعث رعایت قواعد حقوق بین‌الملل مرعی در جنگ می‌گردد می‌توانند از وضعیت حقوقی اسیر جنگی برخوردار گردند» (شارل روسو، ص ۱۰۳).
براساس حقوق بین‌الملل، اسیر گرفتن باید در زمان جنگ فعال صورت گیرد (همان، ص۱۰۳).
«اسیر دشمنی است که در حال جنگ یا پس از جنگ گرفتار شود» (رازی، ۱۹۹۰م، ج۱۱، ص۲۰).
بررسی تاریخ نظامی اسلام و سیره پیامبر و فرماندهان منصوب از جانب ایشان، شاهد بر این مدعاست. البته در اسلام زمان گرفتن اسیر، وقتی است که دشمن توان نظامی خود را از دست داده‌ باشد. پیش از پیروزی نهایی و پدیدار شدن امارات و نشانه‌های قطعی پیروزی، گرفتن اسیر از نظر حقوق اسلامی صحیح نیست؛ آیات متعد‎د قرآن نیز بر این امر دلالت دارد (محمد/۴؛ انفال/۶۷). علت این تدبیر روشن است؛ تا وقتی که نیروی دشمن هنوز از توان نظامی بالا برخوردار است، سپاه اسلام نباید نیروی خودی را صرف نگهداری اسرای آنها بکند. با این حال، این قضیه جزو اختیارات فرمانده سپاه است که براساس شرایط زمانی و مکانی، حکم لازم را صادر نماید (حجازی، ۱۳۸۶، ص۱۱۳).
بر این اساس، گرفتن اسیر در صحنه درگیری یا معرکه در زمان جنگ فعال در صورتی جایز است که موجب تضعیف قوای خودی نشود. اما اگر پس از فرو نشستن شعله‌های جنگ و نمودار شدن نشانه‌های پیروزی، اسیر گرفته شود بر اساس مقررات مربوط به اسیران که تفصیلاً در کتب فقهی آمده‌ است، با او رفتار می‌شود. وضعیت حقوقی اسرای جنگی در کنوانسیونهای مختلف در لاهه و ژنو به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است که مهمترین آنها کنوانسیون سوم ۱۹۴۹ ژنو مربوط به رفتار با اسرای جنگی است که کشورهای اسلامی نیز بر آن صحه گذارده‌اند،‌گرچه از صدر اسلام، رفتار انسانی با اسیران مراعات می‌شده‌ است و حقوق مربوط به آنها کاملاً‌ رعایت می‌گردیده است (حسینی ژرفا، ۱۳۸۴، ص۸۷).
۳-۶- مفهوم اسیر در کنوانسیون ژنو
متن کنوانسیون ۱۹۴۹م ژنو در مورد مفهوم اسیر چنین است:
الف) مادهی چهارم تنها افراد ذیل را مشمول حقوق مقرر در کنوانسیون می‌داند:

جدول شماره۱۷-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان استفاده از اینترنت در طول روز در جهت امور پژوهشی و تحقیقاتی ۸۲
جدول شماره۱۸-۴:توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان معرفی منابع الکترونیکی (کتاب ها و مجلات الکترونیکی) در زمینه های درسی توسط اساتید ۸۳
جدول شماره۱۹-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان تشویقشان از سوی اساتید برای استفاده از اینترنت برای انجام تحقیقات و یا انجام تکالیف درسی ۸۴

جدول شماره ۲۰-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان ارتباطشان با اساتید خود از طریق اینترنت ( ایمیل یا چت) در زمینه های علمی ۸۵
جدول شماره ۲۱-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان استفاده آنها از اینترنت برای برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات با متخصصین و پژوهشگران ۸۶
جدول شماره۲۲-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره میزان تاثیر استفاده از اینترنت بر افزایش اطلاعات علمی ۸۷
جدول شماره۲۳-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک تاثیر اینترنت بر فراگیری بهتر دروس ۸۸
جدول شماره ۲۴-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر وضعیت اجتماعی دانشجویان بر میزان کاربرد اینترنت ۸۹
جدول شماره۲۵-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر وضعیت اقتصادی دانشجویان بر میزان کاربرد اینترنت ۹۰
جدول شماره۲۶ -۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر در اختیار داشتن رایانه خانگی بر میزان کاربرد اینترنت ۹۱
جدول شماره۲۷-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر در اختیار داشتن اینترنت خانگی بر میزان کاربرد اینترنت ۹۲
جدول شماره۲۸-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر مهارت های رایانه ای دانشجویان بر میزان کاربرد اینترنت ۹۳
جدول شماره۲۹-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر مهارت دانشجویان در زبان انگلیسی بر میزان کاربرد اینترنت ۹۴
جدول شماره۳۰-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر گذراندن واحد درسی آشنایی با کامپیوتر بر میزان کاربرد اینترنت ۹۵
جدول شماره۳۱-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر مطالعه در خصوص اینترنت بر میزان کاربرد اینترنت ۹۶
جدول شماره۳۲-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تاثیر کاربرد اینترنت بر افزایش آموخته های علمی دانشجویان ۹۷
جدول شماره۳۳-۴ : آزمون t یک نمونه ای جهت بررسی رابطه بین میزان کاربرد اینترنت و آموخته های علمی دانشجویان ۹۹
جدول شماره ۳۴-۴: مقادیر مربوط به میانگین کاربرد اینترنت به تفکیک جنسیت ۱۰۰
جدول شماره ۳۵-۴: آزمون t تک نمونه ای جهت بررسی ارتباط بین جنسیت دانشجویان ومیزان کاربرد اینترنت ۱۰۰
جدول شماره ۳۶-۴: آزمون آنالیز واریانس برای بررسی میانگین استفاده از اینترنت به تفکیک سن ۱۰۱
جدول شماره­۳۷-۴ :­آزمونTukey برای پیدا کردن­گروه های­سنی متفاوت در استفاده از اینترنت ۱۰۱
جدول شماره ۳۸-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین ویژگی های اقتصادی دانشجویان و کاربرد اینترنت ۱۰۳
جدول شماره ۳۸-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین ویژگی های اجتماعی دانشجویان و کاربرد اینترنت ۱۰۳
جدول شماره ۳۹-۴ : آزمون آنالیز واریانس برای بررسی میانگین استفاده از اینترنت به تفکیک منابع علمی دانشجویان ۱۰۴
جدول شماره ۴۰-۴ : آزمونTukey برای پیدا کردن منابع علمی متفاوت در استفاده از اینترنت ۱۰۵
جدول شماره ۴۱-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین مهارت های رایانه ای دانشجویان و کاربرد اینترنت ۱۰۶
جدول شماره ۴۲-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین مهارت دانشجویان در زبان انگلیسی و کاربرد اینترنت ۱۰۷
جدول شماره ۴۳-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین گذراندن واحد درسی آشنایی با کامپیوتر و کاربرد اینترنت ۱۰۷
جدول شماره ۴۴-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین عملکرد پژوهشی دانشجویان و کاربرد اینترنت ۱۰۸
جدول شماره ۴۵-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین افزایش اطلاعات علمی دانشجویان و کاربرد اینترنت ۱۰۹
جدول شماره ۴۶-۴: آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین میزان کاربرد اینترنت و موفقیت در فراگیری دروس ۱۰۹
فهرست نمودار
عنوان صفحه
نمودار شماره۱-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک جنسیت ۶۵
نمودار شماره۲-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک سن ۶۶
نمودار شماره۳-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک میزان درآمد ۶۸
نمودار شماره۴-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک شغل ۶۹
نمودار شماره۵-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک میزان تحصیلات ۷۰
نمودارشماره۶-۴ :توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره سطح کیفی امکانات دسترسی به اینترنت در دانشگاه ۷۱
نمودار شماره۷-۴:­توزیع درصد پاسخگویان به­تفکیک میزان رضایتشان از کیفیت اینترنت دانشگاه ۷۲
نمودار شماره۸-۴ : توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک میزان تسلطشان بر رایانه ۷۳
نمودار شماره۹-۴: توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک میزان تسلطشان بر زبان انگلیسی ۷۴
نمودار شماره ۱۰-۴: توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک میزان تسلطشان بر اینترنت ۷۵
نمودار شماره۱۱-۴: توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره لزوم شرکت در دوره های تخصصی آموزش اینترنت ۷۶
نمودار شماره۱۲-۴: توزیع درصد پاسخگویان به تفکیک نظرشان درباره تلقی اینترنت به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای انجام تحقیقات علمی ۷۷
نمودار شماره۱۳-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان استفاده برای انجام تحقیقات و تکالیف درسی ۷۸
نمودار شماره۱۴-۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک مکان مراجعه برای استفاده از اینترنت ۷۹
نمودار شماره۱۵ -۴: توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک استفاده از خدمات اینترنت ۸۰
نمودار شماره۱۶-۴:توزیع فراوانی پاسخگویان به تفکیک میزان استفاده از اینترنت در طول روز ۸۱