بنسون نیز با انجام تحقیقی بر روی ۹۳۶۲ دانش آموزدبیرستانی نشان داد که وجود نقاط قوت و امتیازاتی که افراد درخـود احساس می­ کنند می ­تواند پیش ­بینی کننده بروز رفتارهای پرخطر در آنها باشد طبق نتیجه این پژوهش با افزایش ویژگی های مثبت درنوجوانان (از قبیل عزت نفس، حس یکپارچگی، تاب آوری، هدف مندی در زندگی، ارتباط با همسالان و…) از میزان بروز رفتارهای پر خطر در آنان مثل مصرف سیگار، الکل، رفتارهای ضد اجتماعی و…کاسته می گردد.(به نقل از عزیزی نژاد، ۱۳۸۹).
تحقیقات راس^[۱۳۸] (۲۰۰۱) نشان داده که فاکتور های متعددی در ایجاد رفتارهای پر خطر در جوانان نقش دارد از جمله اعتماد به نفس،گروه همسالان نامناسب، عدم علاقه به تحصیل و وجود آموزش های تشویق­گر به رفتارهای پر خطر، ارتباط ضعیف والد-فرزند، کنترل ضعیف خانواده و فقدان حمایت از خانواده، وضعیت اجتماعی پایین، فقدان آموزش مناسب و غیره وجود دارد.
نتایج پژوهش براچی وهمکاران(۲۰۰۴) نشان داد که نمره ­های بیماران الکلی در طرحواره های آسیب پذیر نسبت به ضرر یا بیماری، اطاعت و محرومیت هیجانی بالاتر است.
پیر نلیا لارسمن و همکاران^[۱۳۹] (۲۰۱۱) در مطالعه­ ای به بررسی مطالعات انجام شده در زمینه رفتارهای پرخطر پرداختند. نتایج این مطالعات نشان داد که سن، قومیت، وضعیت اقتصادی، قرار گرفتن در معرض نزدیک به ادراک منفی، کنترل ادراک، دانش، وسواس و تصورات غلط به عنوان متغیرهای کمکی، از رفتارهای پرخطر است. شواهد نشان می­دهد که ارتباط منفی و مثبت بین درک خطرناک و رفتار پرخطر در مطالعات بدست آمده است. همچنین نتایج نشان داد که درک خطرتوسط نوجوانان، دانش کنترل ادراک(واکنش و خودکارآمدی) به عنوان تشویقی برای مسئولیت پذیری در نوجوانان می­باشد.

درپژوهشی که به بررسی رابطه برخی ویژگی های شخصیتی با آمادگی به اعتیاد پرداخته شد نتایج نشان داد که بین هیجان خواهی با آمادگی به اعتیاد رابطه مثبت معنی داری وجود دارد، بین سرسختی با آمادگی به اعتیاد رابطه معنی داری وجود دارد. علاوه براین نتایج نشان داد که بین ابراز وجود و آمادگی به اعتیاد رابطه معناداری وجود ندارد(زرگر، ۱۳۸۷). به عقیده برخی از پژوهشگران صفات و ویژگی هایی که منییجر در شخصیت الکلیک گزارش نمود شاید از اولین تلاشهای علمی در جهت توصیف شخصیت معتاد باشد. وی به دنبال پژوهشهای خویش به این نتیجه رسید که وابستگی توام با پرخاشگری به دیگران،عدم رشد عاطفی و دوسوگرایی نسبت به افرادی که در زندگی شخصی دارای نقش هستند، پایین بودن آستانه تحمل شکست، احساس گناه، آشفتگی نقش جنسی از جمله ویژگی هایی هستند که درمعتادان پژوهش­های جامعه آماری نامبرده دیده شده است (اخوت، ۱۳۵۵ ؛به نقل از پهلویان، ۱۳۸۲). گرچه پژوهشهای بعدی نشان داد که خصوصیات فوق از ویژگی­های اختصاصی افراد معتاد محسوب نمی­گردند(پهلویان، ۱۳۸۲).
بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده توسط کاپلان و همکاران(۱۹۸۲) ارزش خود به طور غیرمستقیم بر مصرف مواد اثر می گذارد. یعنی ارزش خود ضعیف به طور غیرمستقیم سوء مصرف مواد را متاثر میسازد(فتحی آشتیانی، ۱۳۸۶) مطالعه دیگری بروی جانبازان شیمیایی نشان داده است که با وجود علائم غیر طبیعی اضطراب یا افسردگی این گروه در مقایسه با سایرین از عزت نفس نامطلوب تری برخوردارند. همچنین، عزت نفس با عوامل اجتماعی-روانی مختلفی شامل حوادث زندگی، حمایت اجتماعی و بزهکار مرتبط گزارش شده است. در این راستا در مبتلایان به بیماریهای شدید روانی نیز تأثیر وضعیت اقتصادی، اجتماعی نامطلوب، عوامل محیطی نظیر استیگما، بستری شدن به دلیل ابتلا به بیماری روانی و عکس العمل های منفی خانوادگی به عنوان عوامل زیان آور بر عزت نفس به اثبات رسیده است که ارتباط معناداری بین اعتماد به نفس پایین و سوء مصرف مواد وجود دارد (فتحی آشتیانی، ۱۳۸۶)
در تحقیقی که در دبیرستان های شهر تهران در مقطع دبیرستان با عنوان(عادات پر خطر بهداشتی در دانش آموزان شهر تهران) درحجم نمونه ۲۴۰۰ نفر و به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای در سال ۱۳۸۸صورت گرفت میزان رفتارهای پر خطر بهداشتی عبارت از: صدمات عمدی ۵/۴۱ درصد، صدمات غیر عمد۷/۸۸ درصد، مصرف سیگار ۷/۸ درصد، مصرف الکل ۴/۷ درصددر یک ماه گذشته نسبت به زمان مطالعه، تجربه استفاده از مواد مخدر ۷/۲ درصد، روابط جنسی ۲/۲۰ درصد در طول زندگی، رژیم نامناسب غذایی ۷/۱۴ درصد و عدم فعالیت جسمانی ۶/۳۲ درصد در یک هفته گذشته به زمان مطالعه دیده شد. همچنین تفاوت­های جنسی در رفتارهای پرخطر مشاهده شد. میزان زیاد عدم فعالیت جسمانی و ورزش نوجوانان (۶۷ درصد) به ویژه دختران(۹/۷۹ درصد)نشان از نسل آینده­ای ازمادران سالمند ناتوان و مبتلا به پوکی استخوان بیماری قلبی و عروقی، دیابت و غیره دارد. برنامه­ ریزی برای ورزش نوجوانان، تشویق دختران به فعالیت جسمانی، برنامه های فرهنگی ویژه، از جمله ایجاد فرهنگ ورزش در میان خانواده ها عوامل تأمین­کننده نسل آینده سالم بود(گرمارودی و همکاران،۱۳۸۸)
زاده محمدی و احمدآبادی (۱۳۸۷)در مطالعه ای به بررسی رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان با انتخاب ۱۲۰۴ نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران پرداخته است.بر اساس یافته های این پژوهش میانگین خطرپذیری نوجوانان تحت شیوه تربیتی اقتدارگرا پایین تر و میانگین شیوه تربیتی مسامحه کار بالاتر از سایرین بود.در مؤلفه های خشونت ،سیگار، موادمخدر، الکل و رابطه و رفتار جنسی میزان تعیین کنندگی متغیرهای صمیمیت مثل طرد، تأیید و ابراز محبت بر کنترل پیشی گرفته است.
نتایج مطالعه ای باعنوان بررسی نقش سلامت روان از حیث ظهور رفتارهای پر خطر در بین نوجوانان در بین ۳۸۵ نوجوانان دانش ­آموز دختر و پسر( ۱۹۷دختر،۱۸۸ پسر) شهر ارومیه با هدف پیش ­بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان بر اساس ابعاد مثبت و منفی سلامت روان ۶ حوزه از رفتارهای پرخطر شایع در بین نوجوانان شامل خشونت، خودکشی، مصرف سیگار، الکل، مواد و رفتارجنسی ناایمن، با بهره گرفتن از روش نمونه گیری چند مرحله­ ای نشان داد که در بین نوجوانانی که رفتارهای پر خطر دارند و آنهایی که رفتارهای پرخطر ندارند، در اغلب شاخص­ های منفی و مثبت سلامت روان تفاوت معناداری وجود دارد. تفاوت میان دختران و پسران در رفتارهای پرخطر مربوط به مصرف سیگار، الکل و مواد معنادار است اما این تفاوت در حوزه ­های خشونت، خودکشی و رفتارجنسی ناایمن معنادار نیست.نتایج بررسی نشان دادکه در ظهور رفتارهای پرخطر نوجوانان، هر دو بعد منفی و مثبت سلامت روان نقش داشته و به منظور طرح مداخلات پیشگیرانه دراین زمینه باید ارتقا شاخص­ های مختلف سلامت روان در نوجوانان در اولویت برنامه­ ها قرار گیرد. یافته­های مربوط به شیوع انواع رفتارهای پرخطر حاکی از آن است که مصرف الکل با شیوع ۶/۲۱ درصد شایع ترین رفتار پرخطر در میان نوجوانان بوده است و پس از آن مصرف سیگار ۲۱ درصد، رفتار جنسی ناایمن۵/۱۹ درصد خشونت۴/۱۰ درصد مصرف مواد ۱/۱۰ درصد واقدام به خود کشی ۲/۶درصد رفتارهای پر خطر شایع در میان نوجوانان را تشکیل می دهد (عزیزی نژاد، ۱۳۸۹).
فصل سوم:روش پژوهش
۳-۱- روش پژوهش
پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می­باشد و در میان انواع روش­های همبستگی از نوع رگرسیونی می باشد. در تحلیل رگرسیون هدف پیش بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته (ملاک) با توجه به تغییرات متغیرهای مستقل (پیش بین) است.به عبارت دیگر، تحلیل رگرسیون این امکان را برای محقق فراهم می کند تا تغییرات متغیر وابسته را از طریق متغیر مستقل پیش بینی نماید و سهم هر یک از متغیر های مستقل را نیز در تبیین متغیر وابسته تعیین نماید.
۳-۲- جامعه آماری
جامعه آماری مورد پژوهش کلیه دانش آموزان پایه های سوم متوسطه و پیش دانشگاهی مدارس دخترانه و پسرانه شهرستان فریمان در سال تحصیلی ۹۱ -۹۲ است که مجموعاً ۹۰۰ دانش آموز می­باشند.
۳-۳- نمونه آماری
روش نمونه گیری بصورت خوشه ای چند مرحله ای می باشد بگونه ای که از بین پنج دبیرستان پسرانه و پنج دبیرستان دخترانه به تصادف سه دبیرستان پسرانه و سه دبیرستان دخترانه انتخاب در مرحله بعد از هر دبیرستان ۵ کلاس و بطور میانگین ازهر کلاس ۱۵ نفر بطور تصادفی انتخاب شد لذا باتوجه به حجم نمونه بدست آمده از نمونه گیری مورگان(۲۱۱ دانش­آ­موز دختر و ۲۰۴ دانش آموز پسر) در نهایت پرسشنامه ­های رفتارپرخطر و طرحواره­های ناسازگار اولیه یانگ جهت تکمیل کردن با رعایت کلیه شرایط اخلاقی و تاکید بر حفظ اطلاعات شخصی، در اختیارشان قرار گرفت.
۳-۴- ابزار پژوهش
ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه می باشد.برای اندازه گیری متغیرها از دو نوع پرسشنامه استفاده شده است.از پرسشنامه محقق ساخته رفتارهای پرخطر برای اندازه گیری رفتارهای پرخطر و از نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ (YSQ-SF) برای سنجش طرح واره های ناسازگار اولیه استفاده شده است.
۳-۴-۱- فرم کوتاه پرسشنامه طرح‎واره ها‎ی یانگ (YSQ-SF)
نسخه اصلی پرسشنامه طرح واره ها (YSQ)، توسط یانگ برای اندازه گیری طرحواره های ناسازگار اولیه (۱۹۹۴) ساخته شده است. شکل کوتاه پرسشنامه طرحواره ها (YSQ-SF)برای اندازه گیری ۱۵ طرحواره ناسازگار اولیه (یانگ،۱۹۹۸) بر اساس فرم اصلی ساخته شد. این طرحواره­ها عبارتند از: محرومیت هیجانی، طرد/ بی ثباتی، بی اعتمادی / بدرفتاری، انزوای اجتماعی / بیگانگی، نقص/ شرم ، شکست ، وابستگی/بی کفایتی، آسیب­پذیری نسبت به بیماری ، خود تحول­نایافته / گرفتار ، اطاعت، فداکاری، بازداری هیجانی، معیارهای سرسختانه/ بیش انتقادی، استحقاق / بزرگ منشی و خودکنترلی ناکافی. هر پرسش بر یک مقیاس ۶ درجه ای نمره گذاری میشود ( ۱برای کاملا نادرست و ۶ برای کاملا درست) در این پرسشنامه هر ۵ پرسش یک طرحواره را می­سنجد. پایایی و روایی این ابزار در پژوهش­های متعددی به اثبات رسیده است ( بارانف و تیان^[۱۴۰] ، ۲۰۰۷ ). هنجاریابی این پرسشنامه در ایران توسط آهی( ۱۳۸۴ ) در دانشگاههای تهران انجام گرفته است . همسانی درونی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ در جمعیت مؤنث ۹۷% و در جمعیت مذکر ۹۸% بدست آمده است.در پژوهش حاضر الفای بدست آمده ۹۶/۰ است. آلفای مربوط به طرحواره ها در این مطالعه به شرح زیر است:
جدول ۳-۱: الفای کرونباخ مؤلفه های طرحواره های ناسازگار اولیه