شایان ذکر است که از این امر در جوامع توسعه یافته تعبیر به انقلاب گردشگری می شود. اهمیت تبلیغات در زمینه گردشگری به هیچ وجه قابل چشم پوشی نمی باشد؛ چرا که در نظام سرمایه داری این عرصه نیز، همانند سایر عرصه‌ها هر روز فضایی رقابتی‌تر ایجاد می‌شود. نباید فراموش کنیم که درعصر ارتباطات به هرشهروند به صورت بالقوه باید به دیده یک مبلغ نگریست و می توان با زمینه سازی برای آموزش عمومی گردشگری برای حل این مسئله برنامه ریزی دقیقی داشت و این امری انکار ناپذیر است که از زمانی که تاریخ مکتوب وجود داشته، تبلیغ هم وجود داشته است.

۲-۱۲ بازاریابی در گردشگری
فراوانی مراکز تبلیغاتی و نداشتن سیستم واحد در تبلیغات و بازاریابی، یکی از موانع توسعه صنعت گردشگری محسوب می شود. در بازاریابی گردشگری، بازاریابان و دفاتر آژانس هیچ گونه نمایندگی از بخش دولتی یا دولت متبوع خود ندارند و هیچ گونه حمایت مالی نمی شوند و به محتوای بروشورها و سایت ها بسنده می کنند، در صورتی که آنها عمده‌ترین سهم را در توسعه گردشگری به عهده دارند
تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار موفقیت در زندگی افراد ، ایجاب می کند که این ابزار به عنوان شاخه‌های علمی، اجتماعی ، فرهنگی و ارتباطی به دقت مورد مطالعه قرار ‌گیرد و با نگاهی علمی، هنری و کارشناسانه‌تر و تخصصی مورد استفاده قرار گیرد تا موفقیت و اهداف را به دنبال داشته باشد.
امروزه در صنعت گردشگری باید از تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار بصورت حرفه‌ای استفاده کرد، زیرا موفقیت تبلیغ برای ارزش‌های فرهنگی و گردشگری کشور مبتنی بر درک صحیح و حرفه‌ای از تبلیغات و ارزش‌های آن است. چون تبلیغات حرفه‌ای می تواند به عنوان ابزار برنده‌ای برای پیشرفت اهداف فرهنگی در داخل و خارج مدنظر قرار گیرد. در غیر این صورت هدر دادن وقت، سرمایه و انرژی است.
برای فعالیت‌های تبلیغاتی در صنعت گردشگری در دنیای امروز باید با این اعتقاد و ایمان به تبلیغات نگریسته شود که تبلیغات هزینه بر نبوده، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بنیادی و اصولی برای پیشبرد اهداف سازمانی و ملی است و در صورت اجرای صحیح و اصولی‌ می‌تواند دستاوردهای ارزشمندی را به همراه داشته باشد. در این رابطه ، هدف و وظیفه تبلیغات افزایش ” بازاریابی و بازار افزایی” است و هرگونه بی‌توجهی و عدم بهره‌برداری صحیح از این ابزار، نه تنها عدم موفقیت را در پی داشته، بلکه موجبات عقب ماندن از رقابت‌ها و سبقت‌های بازاریابی جهانگردی و در نهایت شکست و ورشکستگی در دنیای بازاریابی صحیح و اصولی در عرصه بین المللی را در پی خواهد داشت. توجه به انگیزه‌های گوناگون جهانگردان، نشان دهنده آن است که سیاستگذاری تبلیغات جهانگردی را می‌توان در بخش (فرهنگی، تجاری، خدماتی ، اقتصادی ، ورزشی، زیست محیطی، طبیعت گردشگری، تحقیقات و … برنامه ریزی کرد.
“دان ” و ” استون ” د رکتاب ” نقش تبلیغات بازرگانی در بازاریابی مدرن ” تعریفی برای تبلیغات ارائه می‌دهند که می‌توان آن را از دیدگاهی نظام‌مند چنین مطرح کرد:
تبلیغات ، عبارت از برون داده ( Putout) سازمان به صورت ارتباط غیر شخصی (non-personal) و پرداختی ( Paid )از طریق رسانه‌های مختلف به منظور آگاه سازی (inform) و یا اقناع (Persuade) بخشی از مخاطبان تشکیل دهنده عامه، به عنوان محیط سازمان.
لذا با توجه به تعاریفی که مطرح شد ، موضوع تبلیغات را می‌توان از چند دیدگاه مورد بررسی قرار داد از جمله:
ü تبلیغات در سطح کلان و با تکیه بر سیاستگذاری‌های داخلی و خارجی .
ü تبلیغات در سطح فرد و بر اساس مسایل موضوعی
ü تبلیغات در سطح کلان و بر اساس وسایل مختلف ارتباطی .
ü تبلیغات در سطح کلان و با بهره گیری از کمک‌های ارائه شده از سوی دولت .
ü تبلیغات در سطح کلان بر اساس نیازهای تجاری از سوی بخش خصوصی
پس باید به این نکته مهم توجه داشت که توسعه صنعت جهانگردی و تبلیغات در فرایندی مشخص؛ پیوند تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زیرا صنعت جهانگردی در فرایند توسعه ، بخشی از ساختار تولید اقتصادی است که می تواند در کشورها باعث گسترش تولید و درآمد و در ایجاد اشتغال نقش مهم و اساسی داشته باشد.
صنعت گردشگری ، صنعت کم هزینه‌ و زودبازده است. در این رابطه ، تبلیغات حرفه‌ای، عنصر لازم برای ایجاد شناخت در مخاطبان؛ نسبت به فرم‌ها و محتوای موضوع جهانگردی و افزایش جذب جهانگردان، سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد رفتارهای انگیزه‌بخش، بستگی به حجم فعالیت‌های تبلیغاتی به صورت حرفه‌ای و با بهره گرفتن از آخرین شیوه‌‌های مدرن تبلیغاتی است . در بحث تبلیغات و پی‌آمدهای آن در صنعت جهانگردی در قالب‌های نوشتاری، دیداری، شنیداری و هر یک در مرحله‌ای از برنامه‌های جهانگردی تاثیرگذاری خاص خود را دارد . در زمینه افزایش جذب جهانگردان هر کشوری عموماً باید توانایی آن رییس برنامه‌ریزی و علاقه و نیاز آن کشور را به رشد و توسعه صنعت گردشگری بررسی کرده و بعد از آن راهبردهای برنامه‌ریزی شده و سپس راهبردهای به تصویب رسیده را به مورد اجرا گذارد. پس باید با پذیرش این اصل و با درک صحیح و آشنایی کامل از بازارهای هدف موارد زیر را در نظر داشت:
· تعیین اهداف تبلیغ
· پرهیز از سلیقه گرایی و طراحی شکل و محتوای گویا و رسا
· شناسایی رسانه‌های مناسب برای تبلیغات
· اختصاص بودجه کافی
· بکارگیری روش‌های بدیع و نو، همگام با ارزش‌ها و فن‌آوری روز
· شناسایی راه‌های رسیدن به تبلیغات اثر گذار
· بهره برداری درست و صحیح از کانون‌های تبلیغاتی پس از انتخاب آن‌ها
پس قدر مسلم آن است که در دنیای امروز ، تلاش‌های تبلیغاتی و بازاریابی، به مراتب از تولید و فروش مهم‌تر است. لذا اگر کشوری از امکانات و جاذبه‌های گردشگری زیادی برخوردار باشد، ولی روش های معرفی این جاذبه‌ها و پتانسیل‌ها و عرضه آن به بازار هدف را در برنامه کلان خود قرار ندهد، به طور یقین موفق نخواهد بود. از سوی دیگر با توجه به مشکلات عدیده ای که در بعضی ازکشورها بر سر راه رشد و توسعه صنعت گردشگری و جذب جهانگردان وجود دارد، نقش و اهمیت بکارگیری تبلیغات حرفه‌ای و مدرن و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این رابطه بسیار نمایان‌تر می شود. برای نمونه این مشکلات می توان به طور مثال به پندارهای غلط جهانگردان خارجی نسبت به ایران و مشکلات اداری مانند تهیه روادید، مشکلات گمرکی ، مشکلات بیمه جهانگردان و اموال آنان در کشور و همچنین مشکلات و ناهماهنگی بین دستگاه های فرهنگی و تبلیغی برای عرضه داشته‌ها و توانایی‌ها و جاذبه‌‌های گردشگری اشاره کرد.
پس می‌توان با توجه به مشکلات داخلی و خارجی که بعضاً به آنها اشاره شد، تهیه یک برنامه بازاریابی و تبلیغات جهانگردی و مشخص کردن اهداف و راهبردهای بازاریابی را به عنوان اولین و اساسی ترین گام در توسعه این صنعت عنوان کرد.
اهداف بازاریابی شامل بازارهای هدف ، انواع و تعداد جهانگردان و طول مدت اقامت آنان است که راهبردهای بازاریابی بر اساس این اهداف و بصورت بلند مدت ، میان مدت و کوتاه مدت تعیین می‌شوند.
راهبردهایی که موثرترین راه را برای رسیدن به اهداف مشخص می‌کند، می‌تواند عوامل زیر را در بر‌گیرد :
· تصویر سازی و ارائه تصویر مناسب از کشور به جهانیان .
· شناسایی مشکلات موجود و همت در جهت برطرف کردن آن .
· ارتباط میان فعالیت‌های بازاریابی و جاذبه ‌ها و توسعه تسهیلات و امکانات .
· بکارگیری روش‌های تبلیغاتی موثر و حرفه ‌ای برای توسعه و ترویج صنعت گردشگری در بُعد داخلی و بین‌المللی .
· برنامه زمان بندی شده برای انجام فعالیت‌های تبلیغاتی و ترویجی در بازارهای مورد هدف.
۲-۱۳ اهمیت گردشگری
امروزه گردشگری در دنیا یکی از صنایع پردرآمد جهان به شمار می‌رود و پیش بینی می شود تا پایان دهه آینده این صنعت درصدر جدول صنایع پر درآمد جهان قرار گیرد همچنین بیش از نیمی از اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد.
این صنعت با بخش‌های مختلف اقتصاد رابطه تنگاتنگی داشته و با دارا بودن اثرات مثبت عمیق و متقابل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از بخش‌های حائز اهمیت و مهم به شمار می‌رود.
«گردشگری بعنوان گسترده‌ترین صنعت خدماتی جهان نیز جایگاه ویژه‌ای دارد ازاین رو بسیاری از کشورهادر رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر ودر پی کسب منافع بیشتر از این صنعت می‌باشند. این صنعت چنان رشد فزاینده‌ای یافته که بسیاری از صاحب‌نظران، قرن حاضر را قرن گردشگری می‌نامند. صاحب نظران ومتخصصان امر گردشگری معتقدند در این قرن شاهد انقلابی در گردشگری خواهیم بود؛ انقلابی که امواج آن حتی بردورافتاده ترین نقاط جهان اثرگذار خواهد بود. »(کاظمی، ۱۳۸۵)
۲-۱۴ اهداف تبلیغات
«تبلیغات برای تأمین نیازهای ارتباطی هر نوع صنعت، سازمان، محصول، نام تجاری و خدمت به کار می‌رود. اولین گام در تهیه‌ی یک برنامه‌ی تبلیغاتی مشخص کردن اهداف تبلیغات است. این تصمیم‌ها غالباً تحت تأثیر تصمیم‌های قبلی درباره‌ی بازار هدف، تعیین جایگاه در بازار و ترکیب عناصر بازاریابی قرار می‌گیرد. خط‌مشی تعیین جایگاه در بازار و ترکیب عناصر بازاریابی، تعیین کننده‌ی وظیفه‌ای است که اجرای آن در کل برنامه‌ی بازاریابی برعهده‌ی تبلیغات خواهد بود.
“هدف تبلیغات” وظیفه‌ی ارتباطی خاصی است که باید در مورد مخاطب هدف خاصی و طی یک دوره‌ی زمانی خاص تحقق یابد.» ( کاتلر و آرمسترانگ، ۱۳۸۰)
تبلیغات براساس هدف به ۳ دسته‌ی کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
الف) تبلیغات اطلاع‌رسان
ب) تبلیغات ترغیبی
ج) تبلیغات یادآور
در زیر به اختصار به توضیح هر کدام از این اهداف می‌پردازیم.
تبلیغات اطلاع‌رسان
این نوع تبلیغ عمدتاً هنگام معرفی یک محصول جدید به کار گرفته می‌شود. در این مورد هدف، ایجاد تقاضای اولیه است. بنابراین مثلاً تولید کنندگان لوح‌های فشرده (CD) مصرف کنندگان را در وهله‌ی اول از منافع و مزایای سی‌دی در زمینه‌ی صدا و سهولت استفاده آگاه می‌سازند .
پیشنهاد استفاده‌های جدیدی از محصول، مطلع کردن بازار درباره‌ی تغییر در قیمت، شرح چگونگی کاربرد محصول، توصیف خدمات موجود، تصحیح برداشت‌های غلط، ایجاد تصویری مثبت برای شرکت از جمله‌ی تبلیغات اطلاع‌رسان هستند.(فروز فر،۱۳۸۲، ۱۷)
تبلیغات ترغیبی
تبلیغات ترغیبی هنگامی که رقابت افزایش می‌یابد اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. در این حالت هدف سازمان یا شرکت، پدید آوردن تقاضای گزینشی است. مثلاً هنگامی که ماشین‌های ظرف‌شویی L.G جای خود را در بازار پیدا کردند و مورد قبول مصرف کنندگان قرار گرفتند، شرکت سازنده می‌تواند مصرف کننده را نسبت به نام تجاری خودش ترغیب کند و ادعای کیفیت بهتر در مقابل پولی که پرداخت می‌شود، داشته باشد.(همان منبع،۱۸)
تبلیغات یادآوری کننده
زمانی که کالایی در منحنی عمر خود در مرحله‌ی بلوغ قرار داشته باشد تبلیغات یادآوری کننده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان همچنان درباره‌ی محصول بیندیشند و آن را در خاطر داشته باشند.