شکل ۳-۱- منحنی جذب استاندارد اسید گالیک
۳-۱۰-۷- اندازه ­گیری قند­­­­­­­­­­­های احیاء^[۴۱] (لین و اینون^[۴۲])
قند کل نمونه ها به روش مرسوم لین و آینون تعیین شد (استاندارد ملی ایران، شماره ۲۶۸۵).
با این روش می توان وجود قندهای کاهنده در میوه ها را مشاهده کرد. مثل گلوکز، فروکتوز و از دی ساکارید­­ها مثل مالتوز.
اصول آزمون: عبارت از احیا مس دو ظرفیتی حاصل از ترکیب محلول های فهلینگ A و B توسط قندهای احیا کننده و تبدیل به مس یک ظرفیتی Cu₂O می­باشد.
۳-۱۰-۷-۱- محلول فهلینگ :A 34/639 گرم سولفات مس^۳ را به یک بالن مدرج ۵۰۰ میلی لیتری منتقل کرده، مقداری آب به آن اضافه کنید تا حل شود. سپس به حجم برسانید و تکان دهید تا همگن شود. سپس محلول را با بهره گرفتن از کاغذ صافی و قیف آزمایشگاهی صاف کنید.
۳-۱۰-۷-۲- محلول فهلینگ B: 173 گرم تارتارات مضاعف سدیم و پتاسیم^[۴۳] را به یک بالن مدرج ۵۰۰ میلی لیتری منتقل کرده، در حین تکان دادن، به مخلوط آب بیفزایید تا کاملا حل شود به طوری که ماده قابل حلی در ته بالن باقی نماند (این اختلاط گرمای زیادی ایجاد می­ کند). سپس به حجم برسانید و تکان دهید تا همگن شود. سپس محلول را با بهره گرفتن از کاغذ صافی و قیف آزمایشگاهی صاف کنید.
۳-۱۰-۷-۳- شناساگر متیلن بلو: ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر را درون یک ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتری ریخته و آن را بجوشانید. سپس یک گرم پودر متیلن بلو به آن اضافه کنید و با میله ای شیشه ای هم بزنید تا حل شود.
۳-۱۰-۸- اندازه ­گیری رنگ میوه
برای اندازه ­گیری رنگ میوه از دستگاه رنگ سنج مینولتا (مدل METER CR-400)، ساخت ژاپن استفاده شد. که با شاخص های هانتر L a/b، تغییرات رنگی مشخص گردید. L (Lightness) نماد روشنایی رنگ (از L=0 برای سیاه تا L=100 برای سفید) a (Redness) نماد سبزی تا قرمز رنگ (a=-60 برای سبز و a=+60 برای قرمز) و b (Yellowness) نماد آبی تا زرد (از b= -60 برای آبی تا b= +60 برای زرد) می باشد (Yam and Papadakis, 2004). برای هر تیمار میانگین سه تکرار اندازه گیری شد. پس از جمع آوری داده ­ها، زاویه Hue و شاخص Chroma با بهره گرفتن از رابطه­ های زیر محاسبه و گزارش شدند (Atares et al., 2011):

Hue angle = arctan(b/a)
Chroma = (a²+b²)^1/2
۳-۱۰-۹- اندازه ­گیری وزن لایه موم (کوتیکول) در انگور
در طول دوره بلوغ ارقام، ۱۰ حبه یا تکرار از هر رقم برداشت و مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا حبه انگور همراه با لایه­ی کوتیکول با ترازوی حساس وزن شد. برای اندازه ­گیری وزن لایه واکس کوتیکول حبه­ی انگور در همان تکرار به مدت ۳۰ ثانیه داخل محلول کلروفرم قرار داده شد و سپس به مدت ۴-۳ دقیقه در هوای آزاد قرار گرفت تا حبه خشک شود. بعد از تبخیر کلروفرم دوباره حبه انگور همان تکرار وزن شد. اختلاف وزن حبه در دو توزین بر حسب گرم معادل وزن لایه مومی می­باشد که با در دست داشتن وزن پوست، مساحت سطح پوست و حجم حبه می­توان آن را بر حسب این سه پارامتر بیان کرد.
۳-۱۱- آزمون های مکانیکی میوه
بررسی تغییرات مکانیکی میوه های انگور در هر مرحله از برداشت انجام شد. آزمون­های مکانیکی شامل: میزان سفتی بافت میوه^[۴۴](نفوذ) و آزمون آنالیز پروفیل بافتی^[۴۵](TPA) و کشش پوست بودند.
۳-۱۱-۱- تعیین سفتی بافت میوه (نفوذ)
برای تعیین سفتی بافت نمونه­های انگور، از دستگاه تجزیه و سنجش بافت^[۴۶] مدل TA-XTP1us (ساخت کمپانی استیبل میکرو سیستم انگلستان) استفاده شد. بدین منظور ابتدا سرعت جابجایی پروب در روی یک میلی متر بر ثانیه تنظیم شد. آزمون نفوذ فشارشی با میزان جابجایی ۶ میلی متر با پروب به قطر ۲ میلی متر (P/2) انجام گرفت و حبه­ها بصورت عرضی تحت نفوذ پروب قرارگرفتند. مقادیر نیروی نفوذ با دقت ۱/۰ گرم، جابجایی پروب با دقت ۰۰۱/۰ میلی متر و زمان نفوذ با دقت ۰۰۱/۰ ثبت گردید. از روی نمودار­های نیرو-زمان حداکثر نیروی نفوذ بر حسب گرم نیرو، محاسبه شد (Vargas et al., 2006).

شکل ۳-۲- نمونه منحنی آزمون نفوذ
۳-۱۱-۲- تعیین آنالیز پروفیل بافتی (TPA)
برای تعیین سفتی بافت نمونه­های انگور، از دستگاه تجزیه و سنجش بافت (Texture analyzer) مدل TA-XTP1us (ساخت کمپانی استیبل میکرو سیستم انگلستان) استفاده شد. بدین منظور ابتدا سرعت جابجایی پروب در روی ۴ میلی متر بر ثانیه تنظیم شد. آزمون فشارشی با میزان جابجایی ۳ میلی متر با پروب به قطر ۲۵ میلی متر (P/25) انجام گرفت. مقدار نیروی وارده ۱۰۰ گرم بود. از روی نمودار­های نیرو-زمان حداکثر نیروی وارده بر حسب گرم نیرو، محاسبه شد.

شکل ۳-۳- نمونه منحنی آزمون آنالیز پروفیل بافتی
۳-۱۱-۳- آزمون کشش پوست
روش آماده سازی نمونه­های پوست حبه­ی انگور: برای تهیه نمونه های پوست از غلت دادن حبه روی دو تیغه مجاور که دارای اشکال محدب و مقعر بوده اند، استفاده گردید. وسیله برش پوست از نصب دو تیغه روی ورق پلی اورتان تهیه شد. به منظور انجام آزمون کشش پوست، دو گیره مخصوص توسط حسن پور و همکاران (۱۳۸۹) طراحی و ساخته شد (شکل ۳-۵). یکی از این گیره­ها روی فک متحرک دستگاه و دیگری روی فک ثابت آن نصب گردید. این گیره­ها بدون آسیب زدن به نمونه­های پوست، آن را بر اساس تنظیمات دستگاه تحت کشش قرار می­ دهند. نمونه­های تقریبی پوست به پهنای ۳ میلی متر و طول تقریبی ۱۵ میلی متر به گیره­های دستگاه متصل شده و تحت آزمون کششی تک محوره واقع شدند. آزمون کشش با سرعت ۱ میلی متر بر ثانیه و مسافت کشش ۱۲ میلی متر و نیروی وارده ۵ گرم بود. از روی نمودار­های نیرو-زمان حداکثر نیروی وارده بر حسب گرم نیرو، محاسبه شد.

شکل ۳-۴- نمونه منحنی آزمون کشش پوست

شکل۳-۵: گیره های مخصوص کشش پوست متناسب با دستگاه آنالایزر بافت (حسن پور و همکاران، ۱۳۸۹)
۳-۱۲- تجزیه آماری داده ها و نرم افزارهای مورد استفاده
داده ­های حاصل از آزمایش با بهره گرفتن از نرم افزارهای آماری MSTAT-C و SAS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای رسم نمودارها از نرم افزار۲۰۱۰ Excel Microsoft Office استفاده شد. برای مقایسه­ میانگین­ها از آزمون چند دامنه­ای دانکن استفاده گردید.
فصل چهار
نتایج و بحث
۴-۱- نتایج مربوط به آزمایش اول: تاثیر زمان برداشت و رقم روی خصوصیات کمی، کیفی و فیزیکوشیمیایی
نتایج تجزیه واریانس اثر رقم، زمان برداشت و اثر متقابل رقم آنها بر صفات اندازه ­گیری شده (pH، Tss، ویتامین­ث، اسیدهای قابل تیتراسیون، فنل کل و قند احیاء) میوه ارقام انگور بیدانه سفید، بیدانه قرمز، ریش بابا، قزل اوزوم و صاحبی در جدول (۴-۱-۱)، و نتایج تجزیه واریانس اثر رقم، زمان برداشت و اثر متقابل رقم آنها بر صفات اندازه ­گیری شده (وزن حبه، وزن پوست، حجم حبه، سطح حبه و چگالی حبه) در جدول (۴-۱-۲) و نتایج تجزیه واریانس اثر رقم، زمان برداشت و اثر متقابل رقم آنها بر صفات اندازه ­گیری شده (هاردنس نفوذ، هاردنس TPA و کوتیکول) در جدول (۴-۱-۳) و نتایج تجزیه واریانس تغییرات رنگ میوه در جدول (۴-۱-۴) نشان داده شده است.
نتایج نشان داد که اثر رقم روی تمامی صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی دار بوده اما تیمار زمان برداشت روی برخی صفات مانند: وزن و حجم حبه و تغییرات رنگ معنی­دار نبود. همچنین اثر متقابل رقم در زمان برداشت روی برخی صفات مکانیکی (هاردنس TPA و هاردنس نفوذ) و شاخص­ های رنگ معنی­دار نبود اما در بقیه صفات اندازه گیری شده (pH، TSS، ویتامین­ث، اسیدهای قابل تیتراسیون، فنل کل و قندهای احیاء، وزن حبه، وزن پوست، حجم حبه، سطح حبه، چگالی حبه و کوتیکول) معنی­دار بود.
جدول ۴-۱-۱- نتایج تجزیه واریانس اثر رقم، زمان برداشت و اثرات متقابل آنها روی صفات اندازه ­گیری شده ارقام مختلف انگور