به بیان دیگر این اتاقها در قیاس با مراکز تحقیقاتی دولتی، آیندهنگر هستند و برخلاف ساختارهای دولتی که درصدد توجیه و ثبات فعالیتهای خود میباشند به دلیل توانمندی بیشتر در ارائه و انتشار تحقیقات سیاسی و نیز توانایی در نظارت دقیقتر بر عملکرد بخشهای دولت میتوانند به تسهیل روند همکاری بین پژوهشگران و سیاستمداران و افراد با سلیقههای متفاوت کمک کنند.
طبقهبندی اتاقهای فکر
اتاقهای فکر در ایالات متحده را میتوان با توجه به وابستگی، فرهنگ و ساختار سازمانی و جهتگیری فلسفی و سیاسی آنها تقسیمبندی کرد. راهبرد و ساختار یک اتاق فکر بر تعیین نوع سیاستها و حوزه فعالیتهای آن تأثیرگذار است. به بیان دیگر اتاقهای فکر ایالات متحده را میتوان در یکی از گروه های دانشگاهی^[۵۷] تحقیقاتی-قراردادی^[۵۸]، شرکتهای حمایتی و سیاستی و یا ترکیب از هر سه گروه قبلی طبقهبندی کرد. اتاقهای فکر وابسته به احزاب تقریباً در ایالات متحده وجود ندارند، اما بسیاری از اتاقهای فکر فعال در اروپا از این الگو پیروی میکنند. با این وجود برخی اتاقها به کنگره، مراکز دولتی و یا دانشگاهها و یا شرکتهای خصوصی وابسته هستند. در تقسیمبندی دیگری اتاقهای فکر را میتوان از لحاظ ایدئولوژی به پنج گروه زیر تقسیم کرد:

• • محافظهکار

• • متمایل به راست

• • میانهرو

• • متمایل به چپ

• • ترقیخواه

انواع مهم سازمانی به قرار زیر هستند؛
۱- اتاقهای فکر دانشگاهی فعال در حوزه های مختلف: این اتاقها تحقیقات و تحلیلهای مختلفی را در طیف وسیعی از موضوعات از جمله اقتصاد، سیاست خارجی و محیط زیست انجام میدهند. چنین مجموعههایی علاوه بر این معمولاً:

• • از اعتبار، حمایت و نفوذ جامعه دانشگاهی برخوردارند و همانند سایر کارشناسان و محققین مورد احترام قرار میگیرند.

• • این اتاقها شبیه به نهادهای دانشگاهی هستند با این تفاوت که دانشگاههایی بدون دانشجو میباشند.

• • افراد دانشگاهی کادر آنها را تشکیل میدهند.

• • از مقررات مرسوم دانشگاهها پیروی میکنند.

• • افق تحقیقات آنها طولانی مدت است.

• • مستقل عمل میکنند.

• • امتیازهای مربوط به آثار و محصولات ایشان همانند نهادهای دانشگاهی است.

• • مقالات، تکنگارهها و تحقیقهای مختلفی منتشر میکنند.

• • شیوه مدیریت آنها مبتنی بر اجماع گروهی است.

مؤسسه بروکینگز، مؤسسه امریکن اینتر پرایز و مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی در این گروه اتاق فکرها قرار میگیرند. یکی از محققین اتاقهای فکر دانشگاهی در رابطه با شیوه فعالیت این گروه از اتاقهای تفکر مینویسد: «هرچند گروه هدف و مخاطب تحقیقات و پژوهشهای ما سیاستگذاران میباشند، اما فقط دانشجویان و اساتید آنها را میخوانند، با این وجود ما خوشحالیم که بردگان برنامههای قانونگذاری کنگره و کاخ سفید نیستم».
۲- اتاقهای فکر دانشگاهی-تخصصی^[۵۹]: این مؤسسات در یک حوزه و حیطه خاص، مثلاً اقتصاد یا اصلاح امور رفاهی فعالیت میکنند. این مجموعه ها کاملاً مشابه گروه اول هستند با این تفاوت که این اتاقها عموماً در میزان تخصصی بودن فعالیتهایشان با هم تفاوت دارند. به علاوه این مراکز؛

• • از برنامههای تحقیقاتی و حامیان و کاربران خاصی برخوردار هستند.

• • در اغلب موارد حیطه فعالیت آنها در یک موضوع خاص است.

اداره ملی تحقیقات اقتصادی و مؤسسه تحقیقات اقتصادی هامبورگ جزء این اتاقهای فکر هستند.
۳- اتاقهای فکر تحقیقاتی قراردادی/قراردادی مشاورهای^[۶۰]: بیشتر حجم تحقیقات و تحلیلهای این اتاقها به سفارش مراکز دولتی انجام میگیرد. این اتاقها عموماً

• • دارای رویکردی سیاسی هستند و همکاری نزدیکی با مراکز دولتی دارند.

• • متکی به قراردادهای دولتی هستند.

• • به عنوان مشاوران سیاسی انجام وظیفه میکنند.

• • تحلیلهای کمی و عینی ارائه میکنند.

• • بیشتر تحلیلهای سیاسی ارائه میدهند تا تحقیق علمی.

• • پژوهشگران آنها از آزادی عمل کمی برخوردارند.

شرکت تحقیقاتی رند که یکی از اتاقهای فکر با سابقه به خصوص در حوزه نظامی میباشد، و همچنین مؤسسه اوربن که به منظور کمک در طراحی و مدیریت برنامههای اجتماعی تأسیس شده است از جمله نوع سوم اتاقهای فکر میباشند.
۴- اتاقهای فکر حمایتی^[۶۱]: این اتاقها بر انتشار و ترویج دیدگاه خود تأکید دارند و از رویکردی کاملاً حزبی برخوردارند. برخی از ویژگیهای مشترک آنها در ذیل عنوان شده است:

• • مأموریت آنها ایدئولوژیکی، اخلاقی و حزبی است.

• • هدف آنها ارتقاء تعداد رأیدهنگان به ایدئولوژی، آرمان و خطمشی حزب است. این مجموعه ها همچنین به تبیین سیاستهای حزب میپردازند.

• • در فعالیتهای خود از فلسفه و خطمشی خاصی پیروی میکنند.

• • پیشبرد ایدههایشان در اولویت قرار دارد.

• • مخالف جهتگیری تکنوکراتی و دانشگاهی در مورد تحلیلهای سیاسی هستند.

مؤسساتی چون شهروندان اقتصادی سالم و کاتو در این گروه از اتاقها قرار میگیرند.
۵- شرکتها و مؤسسات سیاسی^[۶۲]: این گروه ها ارزش خاصی برای بازاریابی نظرات خود قائل هستند. این گروه ها عموماً:

• مبتنی بر کارآیی و قابلیت یک شرکت سازماندهی میشوند.