قبل از شروع تحلیل اجازه دهید چند نکته را که به نظرم بسیار مهم هستند در اینجا مطرح کنم:
۳-۲-۱. منحصر نبودن نشانه‌ها در الگوها
اگر در این تحقیق به الگوها می‌پردازیم بدین معنا نیست که قسمت‌های دیگر فیلم و داستان آن از اهمیت کمتری برخودار هستند. بلکه انتخاب الگو در درجه اول به خاطر آنکه برای رسیدن به نتیجه و تحلیل‌های عمیق‌تر مناسب است تا می‌توانم اهداف و موضوعات خود را محدودتر کنم. از طرف دیگر چه بسا تمام شرایطی که برای یک الگوی دینی در فیلم لازم است، موجود باشد اما از آنجا که نشانه‌های موجود در دیگر اجزای فیلم نشانه‌های الگو را تأیید نمی‌کنند آن الگوی دینی نه تنها تأثیر مطلوبی به جا نخواهد گذاشت بلکه تأثیر مخربی نیز به دنبال بیاورد. در نهایت باید به تمام اثر مراجعه کنیم که خواسته یا ناخواسته نشانه‌هایی در آن (چه صوتی، چه تصویری) قرار داده می‌شوند و تأثیرات نامطلوبی به جا می‌گذارند. پس تحلیل از نشانه‌های الگوهای دینی واقع در فیلم‌ها با فرض این نکته است که تمام نشانه‌های دیگر فیلم هم جهت با یک الگوی دینی قرار دارند.

۳-۲-۲. ارتباط شناسی
تمام این مباحث خارج از الگوهای ارتباطی نیستند. الگوهای ارتباطی که به ما می‌گویند هیچ‌گاه معانی رد و بدل نمی‌شوند و تنها این رمزها و نشانه‌ها هستند که مبادله می‌شوند. چه بسا تمام برداشت‌هایی که من از یک صحنه دارم و آن را غیر دینی می‌بینم در نظر فرد دیگری کاملاً اشتباه باشند و آن فرد تمام همان صحنه را کاملاً دینی بداند. از این نکته نمی‌خواهم نتیجه بگیرم تمام صحبت‌هایی که در اینجا مطرح می‌شوند بی‌فایده خواهند بود، بلکه با بیان آن می‌خواهم شما را به آن سوی قضیه متوجه سازم. اینکه اگر قرار بود هیچ اشتراکات معنایی در ذهن ما از نشانه‌ها وجود نداشته باشد، آن‌گونه به هیچ طریقی نمی‌توانستیم به معانی ذهنی یکدیگر پی ببریم و اصلاً هیچ ارتباطی صورت نمی‌گرفت.
یقیناً تمام رموز نقاط مشترک معناداری را در ذهن همگان بر می‌انگیزند که باید آن نقاط مشترک را شناسایی کرده و از آنها با تمام توان بهره گرفت. رمز موفقیت و شهرت الگوهای بیگانه هم در همین است که سعی می‌کنند از نشانه‌هایی در الگوها بهره گیرند که در ذهن اکثر مردم معنای مشابهی را بر‌انگیزد و اگر اینگونه نبود مطمئن باشید آن الگوها، شخصیت مورد علاقه اکثر مردم نمی‌شدند.
بسیار می‌توانیم برای کشف نقاط جذابیت آن الگوها از ترفندی ساده بهره گیریم، اینکه به بررسی نقاط تشابه الگوهای موفق بپردازیم. به بیانی دیگر شاید در کلمه‌ای ساده یکی از رمزهای مشترک الگوها را جذابیت می‌دانیم. جذابیت چیزی است که در عین حال که معنایش را همه می‌دانیم اما تعریف دقیقی نیز از مصادیق آن نداریم، اما یقین داریم الگوهای بیگانه در این عنصر با هم اشتراک دارند و باید بگردیم و نشانه‌هایی را شناسایی کنیم که در تمام آن الگوها مشترک باشند و کشف همین نشانه‌های مشترک میان این الگوهای موفق می‌تواند راهی برای کشف نشانه‌های جذابیت در تمام آنها باشد. البته نشانه‌های جذابیت قابل تغییرند و سازندگان آن اثرها تلاش می‌کنند هر روز دامنه این نشانه‌ها را مطابق میل‌شان تغییر دهند و یکی از آن راه‌ها این است که نشانه‌هایی که می‌خواهند مخاطب به آنها جذب شود را مدام در کنار نشانه‌های ذاتاً جذاب و یا نشانه‌هایی که قبلاً جذابش ساخته‌اند قرار می‌دهند. این شرطی‌سازی کاری است که محققان علوم رفتاری (پاولف) در قرن گذشته بر روی حیوانات انجام می‌داده‌اند و در صدد اثباتش بوده‌اند.
۳-۲-۳. استفاده از مطالب فصل‌های قبل
نکته آخر آنکه یقیناً در این تحلیل‌های موردی از مباحث فصل‌های قبل بسیار بهره خواهیم گرفت تا دقیق‌تر بررسی کنیم آن الگوها در نهایت چه تأثیراتی بر هویت نوجوانان دارند و چه نکات ارزشمندی در آنهاست که می‌توان از آنها برای ارائه یک الگوی دینی در فیلم بهره گرفت. مباحث روانشناسی نوجوانان، یقیناً لازم بود تا به نیازها و علایق و اهداف مخاطب نوجوان آگاه باشیم و این بسیار می‌تواند در تحلیل نشانه‌های الگوهای نوجوانان به ما کمک کند. زیرا مثلاً یکی از راه‌های جذب نوجوانان به الگوی مورد نظر اینکه الگو را علاقه‌مند و نیازمند به چیزهایی نشان دهیم که مخاطب نوجوان واقعاً به همان‌ها نیازمند است و یا اینکه اهداف الگو و مخاطب را شبیه نماییم که همین باعث جذب نوجوان به این الگو خواهد شد تا ببیند الگو با چه وسیله‌ای و چگونه به اهداف و نیازهای خود دست خواهد یافت. یعنی نوجوان سوال‌هایی در ذهن خود دارد که همواره به دنبال جواب آنهاست و مشخص است که یکی از مراجع نوجوان برای یافتن پاسخ،‌ همین رسانه‌ها هستند. بیگانگان چون از این نیاز پرسش‌گری و پاسخ‌جویی نوجوانان آگاهند می‌کوشند به هر طریقی که شده مدام جواب‌های خود را تحت اختیار نوجوانان قرار دهند و نوجوانان هم که بسیار مشتاق و طالب جواب هستند به راحتی با این الگوها که به مانند خودشانند رابطه برقرار می‌کنند؛ چرا که به راحتی جواب تمام سوال‌های خود را در آنها می‌یابند.
از مباحث مربوط به هویت نیز بسیار می‌توان برای تحلیل چگونگی تأثیر نشانه‌های الگوها بر هویت نوجوانان بهره گرفت. با توجه به شناختی که از هویت و اقسام هویت به دست آورده‌ایم می‌توانیم متوجه باشیم آن نشانه به خصوصِ الگو در صدد تغییر چه ارزش و چه قسمی از هویت است و از آنجا که بحث ما در نهایت مربوط به مؤلفه‌ها
ی دینی یک الگوست، بررسی کنیم که چگونه با تغییر این قسمت از هویت به تغییر هویت از بُعد دینی نائل می‌آیند و در نهایت ما نیز از همان روش در جهت عکس برای تقویت هویت دینی بهره بگیریم.
فصل چهارم: یافته‌های تحقیق
در این فصل سعی خواهم کرد با پژوهش موردی بر روی دو اثر مهم پویانمایی هالیوود، به جستجوی نشانه‌های موجود در الگوهای هالیوود که بر ارزش‌های نوجوانان تأثیرگذارند، پرداخته و به این پرسش بپردازم که از کدامینِ آن نشانه‌ها می‌توان در یک الگوی فیلم دینی برای جهت‌دهی به ارزش‌‌های مخاطبان مطابق خواست رسانه دینی بهره برد.
بگذارید اینجا مطالبی را ارائه ‌دهم تا روشن شود چرا این مسیر را برای یافتن مولفه‌های دینی الگوی فیلم نوجوانان انتخاب کرده‌ام. بررسی مولفه‌های دینی یک الگو آن هم در یک فیلم کار بسیار پیچیده‌ای است و متغیرهای بسیار زیادی در این امر دخیلند که انجام اینچنین امر عظیمی از عهده یک تحقیق دانشجویی خارج است؛ با این حال تلاشم بر این است، با هدفمند کردن و محدود کردن مباحث حداقل متغیرهایی را در این زمینه کشف کنم تا بتوان با بهره‌گیری از آنها در یک الگوی دینی در فیلم تأثیراتی مطابق خواست رسانه دینی بر مخاطب گذاشت.
در فصل‌های قبل بیان کردم هویت‌یابی بزرگترین وظیفه رشدی یک نوجوان است و نوجوان خواسته یا ناخواسته همواره به دنبال انجام این وظیفه است. گردانندگان رسانه‌های بیگانه که کاملاً از این نیاز آگاهند همواره الگوهای دلخواه خود را در اختیار نوجوانان قرار می‌دهند تا از همان ابتدا افراد را به سمت دلخواه خود جذب کنند. هویت‌یابی که از نوجوانی آغاز شده و تا پایان عمر ادامه خواهد داشت، در کودکی ریشه‌هایی دارد، ولی از آنجا که کودک هنوز از رشد شناختی کافی برخوردار نیست تا به امور انتزاعی بیندیشد و از رشد عاطفی کافی نیز برخوردار نشده تا غم فقدان یا کم‌ارزشی هویت گریبان‌گیرش شود، مسئله هویت مستقیماً مقابل چشمان او قرار نمی‌گیرد.
یکی از مباحث اصلی ما هویت بود و در نهایت به این نکته رسیدیم، رابطه‌ای تنگاتنگ میان هویتی که برمی‌گزینیم و ارزشهایی که در ذهن ماست وجود دارد. هر هویتی که انتخاب کنیم در سازه‌‌های ذهنی ما تأثیر خواهد گذاشت و جایگاه و اعتبار ارزشهایی را در ذهنمان تغییر خواهد داد، همچنین برعکس هر تغییر سازه‌های ارزشیِ ذهنمان موجب تغییری در هویتمان خواهد بود. بگذارید برای آنکه بتوانم نتایجی از این تحقیق به دست بیاورم بحث خود را محدود به همین رابطه کنم و این رابطه را حداقل به عنوان پیش فرضی از عقاید نویسنده برای درک مطالب بعدی او به یاد داشته باشید.
از طرف دیگر موضوع بحث که درباره مؤلفه‌های الگوی دینی در فیلم است، این وظیفه را گوشزد می‌کند به خصوصیات فیلم نیز نظر داشته باشیم و تنها به ذکر و ارائه مؤلفه‌های یک الگوی دینی اکتفا نکنیم، بلکه مدام باید بسنجیم چگونه می‌توان مؤلفه‌های دینی را در یک الگو آن هم در یک فیلم ارائه کرد. تفاوت عمده و بسیار مهم یک الگوی فیلم با غیر آن در این است که نمی‌توان بدون در نظر گرفتن علایق و نیازهای مخاطب مؤلفه‌هایی را برای آن الگو تعریف کرد، هر چند آن الگو دینی باشد، زیرا تا مخاطبی نباشد که آن الگو را نظاره کند دیگر چه فایده‌ای از بحث درباره مؤلفه‌های آن الگو وجود خواهد داشت. از این سخن می‌یابیم که یافتن مؤلفه‌های دینی یک الگوی واقع در فیلم در دو بخش مرتبط و تنگاتنگ با هم صورت خواهد گرفت. بخشی از آن مربوط به مباحث دینی یک الگوست و قسمت دیگر مربوط به مباحث رسانه‌ای همان الگوست و این تحقیق بیشتر در رابطه با همان مباحث رسانه‌ای می‌باشد، اینکه الگوی دینی را چگونه باید جذاب ساخت تا مورد توجه و علاقه مخاطب قرار گیرد.
حال یکی از راه‌های دست یافتن به مؤلفه‌های اینچنین الگویی در فیلم اینکه از تجربیات رسانه‌ای موفق بهره گیریم و وقتی به جستجوی اینچنین الگوهای موفقی در فیلم‌ها می‌پردازیم که توانسته باشند مخاطب را به خود جذب کنند و تأثیرات مطلوب خودشان را بر مخاطب داشته باشند، متأسفانه مصداق‌های نادری در آثار تولیدی ایران می‌یابیم، چه برسد به اینکه بحث ما محدودتر و تنها مربوط به نوجوانان است. این در حالی است که در آثار خارجی مدام الگوهایی به انواع مخاطبان از جمله نوجوانان معرفی می‌شود که توانسته‌اند آثار مورد نظرشان را در مخاطبان ایجاد کرده و نامشان را بر سر زبان‌ها بیندازند. در اینجا چاره‌ای نیست جز اینکه در عین حال که مؤلفه‌هایی دینی برای یک الگوی فیلم کشف می‌کنیم از تجربیات این الگوهای غیر ایرانی و حتی غیر دینی نیز بهره گرفته و عوامل جذابیت آنها را شناسایی کرده تا در نهایت به الگویی برسیم که هم دینی و هم مورد علاقه مخاطب باشد.
با توجه به این مطالب نگارنده در حد توان خودش سعی می‌کند به پژوهشی موردی درباره دو انیمیشن موفق هالیوود و الگوهای ارائه شده در آنها بپردازد تا کشف کند آن الگوها چگونه مخاطبان را به سمت خود جذب می‌کنند و چگونه در ارزش‌ها و بالتبع در هویت مخاطبانشان تأثیرمی‌گذارند تا با بهره‌گیری از این تجربیات، خصوصیات الگوی دینی‌ای را در فیلم بیان کند که اولاً دارای مخاطب و ثانیاً توانایی تغییر یا تثبیت ارزش‌های ذهنی او را نیز داشته باشد.
قبل از آنکه نکته بعدی را آغاز کنم باید تأکید کنم درست است که هدفِ ما یافتنِ مؤلفه‌های دینی الگوی فیلم نوجوانان است، اما به نظر من برای همین هدف واحد، راه‌های زیاد
ی برای رسیدن به نتیجه وجود دارد و هر کسی از منظر مرتبط با سازه‌های ذهنی خودش می‌تواند به بررسی قسمتی از این عوامل بپردازد که می‌بایست با کنار هم قرار دادن این نظرات نتیجه‌گیری‌هایی کلی‌تر حاصل کرد. من نیز تنها در حد توان خودم مجبورم بحث را تا می‌توانم محدود کنم تا جستجوی عمیق‌تری داشته باشم و به همین علت است که در فصل‌‌های گذشته رابطه میان الگوهای فیلم و نشانه‌ها را بیان کردم. شاید بعضی بزرگان نظرم که «الگوی فیلم یک کلیت تشکیل‌شده از نشانه‌هاست» را قبول نداشته باشند، اما باز هم چون حداقل به این رابطه آگاهیم اجازه دهید برای بررسی دقیق‌تر، نوشته‌ها را محدود به همین رابطه کنم و از آنجا که سوسور نشانه‌شناسی را بخشی از روان‌شناسی اجتماعی دانسته،^[۱۱۳] در این تحقیقِ موردی برخی سکانس‌های منتخب از الگوهای واقع در این دو انیمیشن را با کمک مباحث روانشناسی از نشانه‌های مورد نظرم به نتیجه برسانم.
بنابراین محقق در حد توان خود سعی داشته با پژوهشی موردی از تأثیرات روانی نشانه‌های موجود در الگوهای دو انیمیشن موفق هالیوود، کشف کند آن الگوها چگونه مخاطبان نوجوان را به سمت خود جذب کرده و چگونه در ارزش‌ها و بالتبع در هویت آنها تأثیر می‌گذارند تا با بهره‌گیری از این تجربیات، خصوصیات الگوی دینی‌ای را در فیلم بیان کند که اولاً دارای مخاطب و ثانیاً توانایی تغییر یا تثبیت ارزش‌های ذهنی او را داشته باشد
۴-۱. تحلیل موردی انیمیشن «چگونه اژدهایت را تربیت می‌کنی»
۴-۱-۱. شناسنامه انیمیشن
نام انیمیشن:How to Train Your Dragon
کشور سازنده: امریکا
شرکت سازنده: دریم ورکس
زمان اکران: ۲۰۱۰
ژانر: انیمیشن ماجراجویی، خانوادگی، فانتزی
کارگردان: Chris Sanders & Dean DeBlois
نویسنده: Will Davies , Chris Sanders & Dean DeBlois
مدت زمان فیلم: ۹۸ دقیقه
رتبه در سایت IMDb: 8.2
فروش: ۲۱۷ میلیون دلار
۴-۱-۲. خلاصه داستان
«چگونه اژدهایت را تربیت می‌کنی» داستان پسر نوجوانی به نام هیکاپ است. او در روستایی زندگی می‌کند که دائم مورد حمله اژدهاهاست. کشتن اژدها در قبیله آنها برترین کار است و هر کس بتواند اژدهای ترسناک‌تری را بکشد، از مقام بالاتری بین مردم برخوردار خواهد شد. هیکاپ نیز که پسر رئیس قبیله است علاقه دارد با کشتن اژدهایی، بزرگی خودش را اثبات کند؛ ولی با تجربه‌ای متوجه می‌شود با قلب بسیار مهربانش، حتی توانایی کشتن یک اژدهای اسیر در بند را هم ندارد. البته آزاد کردن این اژدهای در بند توسط او، زمینه‌ای برای ارتباطش با اژدهاها می‌شود؛ او یاد می‌گیرد می‌‌توان جور دیگری به اژدهاها نگریست و به جای آنکه مدام با این دشمنان جنگید می‌توان آنها را آموزش داد و از آنها استفاده‌های مفیدی برد. او سعی می‌کند این یافته جدید خود را به قبیله‌اش انتقال دهد، اما قبیله او، این عمل و دانش هیکاپ را نوعی سنت‌شکنی و هنجارشکنی دانسته و تمام سعی‌شان را برای نابودی اژدهاها به کار می‌گیرند. هیکاپ نا امید نمی‌شود و برای اثبات عقیده خودش با کمک دوستانش سوار بر اژدهاها به جنگ رهبر اژدهاها می‌روند. رهبر اژدهاها، اژدهای بسیار بزرگ و نابودگری است که هیچ انسانی توانایی کشتن او را ندارد و حتی اگر مانند دیگر اژدهایان، امکان تغییر او وجود داشته باشد، باز با این اشتهای عظیمش هیچ‌کس توانایی تأمین نیازهایش را نخواهد داشت، پس بهترین کار ممکن، نابودی این اژدهاست. هیکاپ با نابودی این اژدهای بزرگ توسط اژدهای آموزش‌دیده‌اش علاوه بر اثبات بزرگی خود، به دیگران ثابت می‌کند که کشتن اژدهاها بهترین چیز نیست و به دیگران نشان می‌دهد می‌توان با کنترل و تربیت کردن اژدهاها، حتی کارهایی را انجام داد که از عهده هیچ کسی بر نمی‌آمده است.
۴-۱-۳. مخاطب اثر
مخاطب اصلی این اثر نوجوانان هستند و فیلم سعی دارد با بهره‌گیری از مسائل حادّ دوران نوجوانی به مقصد مورد نظرش برسد.
قهرمان این اثر «هیکاپ» در یک بحران هویتی قرار گرفته و مردد است که آیا باید و آیا می‌تواند مانند پدر و قبیله‌اش یک واکینگ شکارچی شود یا نه؟ بهترین سنی که می‌شود برای اینچنین قهرمانی در اینچنین داستانی در نظر گرفت، همان دوران نوجوانی است. به نظر می‌رسد حتی انتخاب سن جوانی، برای این قهرمان نادرست است؛ زیرا مطابق معمول در سن جوانی هویت می‌بایست تا حدودی شکل گرفته باشد و آنگاه شنیدن اینچنین سوالات ابتدایی مربوط به هویت از یک قهرمان جوان مورد انتظار و پذیرش مخاطب نخواهد بود.
توجیه شخصیتی جوان که فرزند رئیس قبیله جنگجوی واکینگ‌ها باشد و در عین حال دارای آنچنان قلب مهربانی که نتواند از عهده کشتن یک اژدها بر بیاید خیلی آسان نیست، بلکه آنگاه درباره قهرمان بیشتر تفکراتی منفی غیر از آنچه این اثر در صدد بیان آن است، به ذهن مخاطب خطور می‌کرد.
سازندگان این اثر به درستی تشخیص داده‌اند که عقب ماندن یک نوجوان از سنت اجتماعش خیلی قبیح نیست و باعث ایجاد فاصله بین مخاطب و قهرمان نمی‌شود و چه بسا به نظر برخی در دوران بحران هویت نوجوانی جهت جلوگیری از اکتساب هویت بی‌پایه و زودرس، این تعلل امر لازمی نیز باشد. دل‌رحمی هیکاپ هم در این سن و در میان این قبیله به راحتی قابل توجیه است، زیرا او نوجوان است و فاصله چندانی از سن کودکی نگرفته و مشخص است که در کودکی اکثر انسان‌ها از قلب پاک و بی‌کینه‌ای برخوردار بوده‌اند.
شاید می‌شد با
قهرمانی جوان این داستان را به پیش برد، اما در آن صورت از مخاطبان این اثر بسیار کاسته می‌شد، زیرا علاوه بر دلایل گذشته، با توجه به شناختی که از مسائل دوره‌های مختلف رشد انسانی به دست آمده است، نسبت نوجوانانی که وضعیت مشابه این قهرمان را تجربه می‌کنند بسیار بیشتر از جوانانی است که در حال تجربه اینچنین وضعیتی می‌باشند.
۴-۱-۴. تحلیل سکانس اول (بخش ۱)
قصد دارم بیشتر سکانس ابتدایی فیلم را تحلیل کنم. این سکانس که مدت زمان آن ۹ دقیقه است وظیفه بسیار سنگینی در معرفی الگوها دارد، زیرا تا به حال مخاطب با کاراکترها هیچ رابطه‌ای نداشته و هیچ احساسی هم نسبت به آنها ندارد. فیلم باید در همان دقایق اولیه احساس مورد نظرش را از این کاراکترها در ذهن مخاطب شکل دهد، وگرنه در ادامه هیچ تأثیری به خاطر آنها در او به وجود نخواهد آمد و چه بسا با یک شروع بد، بذر نفرتی از آنها در ذهن مخاطب کاشته شود که هرگز قابل جبران نباشد.
قبل از این سکانس، نشانه آشنای استودیوی DreamWorks بر تصویر نقش می‌بندد. پسری که در میان ابرها بر روی هلال ماه نشسته و با قلاب ماهیگیری‌اش مشغول خیالگیری است و لحظه‌ای در آسمان اژدهایی را می‌بینیم که به سمت قلاب پسرک در حال پرواز است.
در نمای بعد، داستان با صدای قهرمان آغاز می‌شود که در حال معرفی موقعیت روستای خود است.
از آنجا که اوایل فیلم توجه بیننده بیشتر توجهی عقلی است تا احساسی، این اثر در راهکاری بسیار جالب می‌کوشد در سکانس ابتدایی با مخاطب قرار دادن بیننده توسط قهرمان داستان و با صحبت‌های استدلال‌گونه او، هر چه سریعتر توجه مخاطب را به خود جلب کند. این راهکار از آن رو جالب است که در سن نوجوانی، خیال‌پردازی اوج می‌گیرد و فرد برای جبران احساس کهتری، با مدد از خیال خود را قهرمانی فرض می‌کند و بینندگانی خیالی نیز برای اعمال قهرمانانه خیالی خود در نظر می‌آورد که ما در این اثر در واقع همان بینندگان خیالی هستیم که هیکاپ «قهرمان داستان» در حال سخن گفتن با آنهاست. با این ترفند توجیهی بسیار محکم در استفاده از اینچنین شیوه مستقیمی در ارائه مطالب در اینچنین اثر مهمی به دست می‌آید. از سوی دیگر با بهره گرفتن از این روش نسبت میان بیننده و قهرمان کاملاً مشخص می‌شود؛ نسبتی که بیننده را ناخودآگاه دچار احساس عزت خواهد کرد و این احساس مثبت دلیل خوبی برای پیگیری اثر توسط مخاطب خواهد بود. در توضیح این سخن باید دقت کرد، بیننده‌های خیالیِ نوجوان این داستان که در واقع همان بیننده‌های واقعیِ این داستان نیز هستند، این اجازه را دارند که در ذهن قهرمان جا داشته باشند و آنقدر به قهرمان نزدیک و برای او با منزلت باشند که او بخواهد با تمام وجودش خود و قبیله‌اش را برای آنها توصیف کند و تنها کسانی باشند که قهرمان بتواند با آنها از افتخاراتش بگوید. خلاصه با همین ترفند از ابتدا رابطه‌ای تنگاتنگ میان بیننده و الگو «هیکاپ» در حال شکل‌گیری است.
در کنار صدای قهرمان که بعداً خواهیم گفت قهرمان می‌بایست بهترین صدا و بهترین صورت را در میان شخصیت‌های دیگر فیلم داشته باشد، نمی‌توان از تأثیر موسیقی این فیلم غافل شد. موسیقی این اثر که در سال ۲۰۱۱ نامزد دریافت جایزه اسکار^[۱۱۴] نیز بوده است، از همان ابتدا در کنار سخن قهرمان احساسمان را به اوج می‌رساند و علاقه‌مان را برای شنیدن دوباره آن بر می‌انگیزد. پس هر چه بیشتر بر صندلی سینما تکیه بزنیم این امکان را خواهیم داشت که بیشتر از نعمت شنیدن اینچنین موسیقی زیبا و شورانگیزی بهره‌مند باشیم.
تمام اینها در کنار سخنان شعرگونه هیکاپ در توصیف مکان زندگی‌اش و تصویری مه‌آلود از شبِ آنجا باعث می‌شود بیشتر از قوه عقلمان فاصله گرفته و به قوه احساسمان برای تفسیر این سرزمین تکیه کنیم. هر چقدر نشانه‌ها کمتر رمزپرداخته باشند، ناگزیر بیشتر دارای ابهام و رازگونه‌اند.
قهرمان داستان هیکاپ می‌گوید:
اینجا «برک» است. دوازده روز تا شمال نا امیدی فاصله داره و تقریباً نزدیک جنوب یخبندان کشنده است. این مکان به طور کاملاً استوار بر روی نصف‌النهار بدبختی قرار گرفته …
در توضیح این مطلب، پی‌یر گیرو دو شکل ناسازگار تجربه و دو نوع رمزگان نشانه‌ای متناظر با آن یعنی تجربه منطقی و تجربه احساسی یا زیبایی‌شناختی را در مقابل هم قرار می‌دهد^[۱۱۵] و معتقد است هر چقدر رابطه دال و مدلول مشخص‌تر و عینی‌تر باشد، آن دلالت بیشتر عقلی و منطقی خواهد بود و هر چه قرارداد مبهم‌تر باشد و از رمزپرداختگی کمتری برخوردار باشد، ارزش نشانه به تناسب کاربرانِ گوناگونِ آن، تنوعاتِ بیشتری به خود می‌بیند^[۱۱۶] و شخص می‌بایست بیشتر با تکیه بر تجربیات و احساسات شخصی خود به تفسیر آن دلالت بپردازد.
بدین صورت فیلم سعی دارد با کشاندن‌مان به منطقه احساسات، کنترل احساسمان را در چنگ گرفته و بدین طریق با تغییر احساسمان نسبت به چیزهایی، ناخودآگاه ارزش‌های ذهنی‌مان را نیز نسبت به همان چیزها تغییر بدهد.
یکی از چیزهایی که به وسیله آن سعی در کنترل احساسات بیننده دارند، خود کاراکترها و الگوها می‌باشند. در طول فیلم بدون آنکه متوجه باشیم با علاقه‌مند شدن‌مان به این الگوها ناخودآگاه به لذت‌ها، اهداف و علایق آنها نیز علاقه‌مند شده‌ایم و از مشک
لات و موانع آنها کینه به دل گرفته‌ایم.
اولین بار که تصویر قهرمان را مشاهده می‌کنیم در چند حس با او شریک می‌شویم و همین شراکت عاملی است برای نزدیکی ما به او. در توضیح این اشتراک لازم است نشانه‌هایی را تفسیر کنیم:
در نمای قبل از نمایی که قهرمان در آن حضور دارد، دو گوسفند را می‌بینیم که در حال علف خوردن هستند (تصویر ۱-۴) که ناگهان از آسمان چیزی نا معلوم می‌آید و یکی از آنها را می‌رباید. این صحنه غیر منتظره، شُکّی در مخاطب ایجاد می‌کند و این سوال را در ذهن او ایجاد می‌کند که این چه بود.
در نمای بعد نوجوانی را می‌بینیم که دری را باز می‌کند و به بیرون از خانه نگاه می‌اندازد. بیننده در اینجا با دیدن فرار مردم و گوسفندها و اژدهایی که به دنبال آنهاست، همراه با این نوجوان پی به وجود اژدها می‌برد و شراکتش با قهرمان آغاز می‌شود. (تصویر ۲-۴)

• • 1. 1. ضرورت پژوهش

     

     

در کشور ما دانشجویان قشری بزرگی از جامعه را شامل می شوند. دانشجویان با توجه به شرایط خاص منجمله قرار داشتن در سن جوانی، مواجه بودن با شرایط استرس زا مثل امتحانات، دوری از خانواده و زندگی کردن در خوابگاه و همچنین قرار داشتن در سن ازدواج و تشکیل خانواده، می توان گفت نیازمند مطالعات بیشتر جهت حفظ سلامتی و بالا بردن توانایی های روانی هستند. با توجه به اینکه محیط های دانشجوی محل متنوعی از تیپ های شخصیتی، اقوام و فرهنگ های مختلف هستند، داشتن توانایی های خاص برای کنار آمدن با این محیط ها لازم به نظر می رسد. چالش های دوران دانشجویی می تواند منابعی از اضطراب را برای آنها فراهم آورده و سلامت آنها را به خطر اندازد و باعث افت تحصیلی گردد(بهرامی، ۲۰۰۶). سپهر آذر (۱۳۹۱) در بررسی خود بر روی دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی نشان داد که هوش هیجانی با ابعاد سبک های مقابله ای رابطه دارد. او گزارش داد که هوش هیجانی می تواند باعث بهبودی وضعیت سلامت روان و تحصیلی دانش آموزان گردد. از طرفی نشان داده شده است که مولفه های هوش هیجانی و سبک های مقابله ای می توانند ارتباط بین فشار های زندگی و سلامت روانشناختی را تعدیل نموده و افراد را در برابر فشار های روانی مصون نگه دارند و از بروز مشکلات روانشناختی پیشگیری کنند(مایر وسالوی،۲۰۰۱؛سیاروچی، دیان و اندرسون، ۲۰۰۲). کنترل هیجانی یکی از خصیصه های هوش هیجانی است. طبق مدل دشواری تنظیم هیجانی، تنظیم هیجانی فرآیندی منحصر به فرد و یگانه برای تعدیل تجربه هیجانی به قصد دستیابی به مطلوبیت اجتماعی و قرار گرفتن در یک وضعیت جسمانی و روانی آماده، برای پاسخگویی مناسب به تقاضاهای درونی و بیرونی است. تنظیم هیجانی به منظم کردن و تنظیم فرایندهای احساسی در راستای عملکرد تطبیقی اطلاق می شود. بنابراین، بینظمی احساسات، به فرایندهای تنظیمی اطلاق می شود که در نهایت عملکرد تطبیقی را مختل می کنند(هوانگ،۲۰۰۶). اما اهمیت پرداختن به این موضوعات در گروه دانشجویان ار می توان شامل این دانست که، دانشجویان بخاطر داشتن حضور در شرایط و محیط های دانشگاهی همواره با روابط اجتماعی در گیرند. محیط های دانشگاهی بخاطر حضور افرادی با نژاد ها و فرهنگ های متفاوت باعث شده است که دانشجویان هیجانات متفاوتی را در روابط خود تجربه کنند که نیازمند داشتن مهارت تنظیم این هیجانات باشند. همچنین در چنین محیط های دانشجویان لازم است مهارت های لازم با رویداد های اضطراب آور و استرس آور را داشته باشند. دانشجویان بعنوان مرکز علمی و پیشرفت کشور به حساب می آیند که بررسی نیاز های این گروه مترداف پیشرفت علمی و اجتماعی جامعه است. بر این اساس، این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین سه متغیر هوش هیجانی، سبک های مقابله ای و دشواریهای تنظیم هیجانی در دانشجویان انجام گرفت تا اینکه بتواند تبیین درست از ارتباط سه متعیر هوش هیجانی، سبک های مقابله ای و دشواریهای تنظیم هیجانی را به ما ارائه دهد. تبیین ارتباطی این سه متغیر در دانشجویان می تواند بینش بخش برنامه ریزی های خرد و کلان در راستای سلامت روان این گروه باشد.

• • 1. 1. اهداف پژوهش

          1. 1. هدف اصلی:

           

           

     

     

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین سه متغیر هوش هیجانی، سبک های مقابله ای با تنظیم دشورایهای هیجانی در بین دانشجویان در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ است.
۱-۴-۲- اهداف فرعی:

1. 1. تعیین رابطه هوش هیجانی با دشواریهای تنظیم هیجانی در دانشجویان

1. 1. تعیین رابطه سبک های مقابله ای با دشواریهای تنظیم هیجانی در دانشجویان

1. 1. پیش بینی تنظیم هیجانی براساس هوش هیجانی و سبک های مقابله ای

      1. 1. سئوالات تحقیق

       

       

1. 1. آیا بین هوش هیجانی با دشواریهای تنظیم هیجانی در دانشجویان رابطه وجود دارد؟

1. 1. آیا بین سبک های مقابله ای با دشواریهای تنظیم هیجانی در دانشجویان رابطه وجود دارد؟

1. 1. سهم هریک از متغیر های هوش هیجانی و سبک های مقابله ای در پیش بینی تنظیم هیجانی چه میزان است؟

      1. 1. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش

       

       

تعاریف مفهومی
هوش هیجانی : هوش هیجانی مجموعه ای از توانایی های شناختی و هیجانی به هم پیوسته است. که به فرد کمک می کند تا با درک، ارزیابی و بیان دقیق هیجان ها، از احساساتی که افکار را تسهیل می نمایند، آگاهی یابد(سیاروچی، فورگاس و مایر، ۲۰۰۱، به نقل از سیاروچی، دین و اندرسون، ۲۰۰۲).
سبک های مقابله ای : سبک های مقابله فرایندی است که از طریق آن افراد استرس های ناشی از عوامل استرس زا را کنترل می کنند و هیجانات منفی ایجاد شده بوسیله این عوامل را تحت کنترل در می آورند(کلینس، ۱۹۹۹، ترجمه محمد خانی، ۱۳۸۶؛ ریو، ۲۰۰۱؛ ترجمه سید محمدی،۱۳۸۳).
دشواریهای تنظیم هیجانی: تنظیم هیجانی، به مرحله ای اشاره دارد که افراد به واسطه آن بر هیجانات خود و اینکه آن ها چگونه هیجاناتشان را بیان و تجربه می کنند، اشاره دارد کوتینهوریبیر، فرری رین ها و دایس^[۳] (۲۰۱۰).
تعریف عملیاتی
سبک های مقابله ای: نمراتی که افراد از سیاهه راهبردهای مقابله ای(لازاروس و فلکمن،۱۹۸۹) کسب کرده اند.
هوش هیجانی : نمراتی که افراد از پرسشنامه هوش هیجانی بار- آن(۱۹۸۰) کسب کرده اند.
دشواریهای تنظیم هیجانی: نمراتی که افراد از پرسشنامه دشواری در تنظیم هیجانی گراتز (۲۰۰۴) کسب کرده اند.
فصل دوم
پیشینه پژوهش

پروتئین‌ها

کربوهیدرات‌ها

چربی‌ها

شن

نمک‌ها

فلزات

شکل ۱- ۱٫ نمودار خوشه ای برای دسته بندی کلیه‌ی پساب‌های آبی

واژه جذب سطحی برای تشریح‌این حقیقت بکار می‌رود که غلظت مولکول‌های جذب شده در سطح تماس جامد بیشتر از فاز گاز یا محلول است. جذب روی یک سطح جامد به علت نیروی جاذبه اتم‌ها یا مولکول‌ها در سطح آن جامد است. در عمل جذب سطحی نیروهای مختلفی اعم از فیزیکی و شیمیایی مؤثرند و مقدار آن بستگی به طبیعت ماده جذب شده و جسم جاذب دارد و به‌این دلیل می‌توان مثلا ماده ای را که در یک مخلوط وجود دارد جدا نمود[۳, ۴].
چند مثال که در ادامه بیان شده‌، نمایانگر طبیعت عمومی‌جداسازی‌ها خواهد بود و کاربرد‌های اصلی آن را نشان می‌دهد. در حالت جداسازی‌های گازی از فرایند جذب، در رطوبت زدائی‌ها هوای خشک و دیگر گازها، بوزدائی و جداسازی ناخالصی‌ها از گازهای صنعتی مثل دی اکسید کربن، بازیابی حلال‌های پر ارزش از محلول رقیق آن‌ها با هوا یا گاز‌های دیگر، و جداسازی مخلوطی از هیدرو کربن‌های گازی مانند مخلوطی از متان، اتیلن، اتان، پروپیلن و پروپان استفاده می‌شود[۵].
از فرایند‌های جداسازی مایع می‌توان رطوبت زدائی بنزین، رنگ زدائی محصولات نفتی و محلول‌های آبکی قندی، بوزدائی و طعم زدائی آب، و جداسازی هیدرو کربن‌های آروماتیکی و پارافینی، را نام برد که هر کدام از‌این موارد در صنعت کاربرد وسیعی داشته و بنا به مورد و شرایط محدوده کاری از آن استفاده می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، جذب رنگ در صنایع مختلفی جزو فرایند‌های مطلوب بوده‌که کارهایی نیز در جهت افزایش انتقال رنگ از فاز محلول به سلولز انجام شده، از جمله‌ی کاربرد‌های‌این فرایند در تولید کاغذهای رنگی و صنایع نساجی می‌توان اشاره کرد[۶].
این عملیات‌ها همه از‌این جهت مشابه هستند که در آن‌ها مخلوطی که باید تفکیک شود با یک فاز نامحلول دیگر تماس حاصل می کند (مانند جذب جامد) و پخش نامساوی مواد اولیه بین فاز جذب شده روی سطح جامد و توده سیال موجب جداسازی می‌شود[۷].
انواع جذب
دو مکانیزم اصلی برای جذب سطحی وجود دارد[۵]:
جذب فیزیکی یا واندوالس
جذب شیمیایی
در جذب فیزیکی به دلیل نیروهای جاذبه‌ی بین مولکولی جامد و ماده‌ی جذب شده یک پدیده‌ی برگشت پذیر رخ می‌دهد.‌این حالت تراکم با تولید حرارت همراه است که کمی‌بیش از حرارت نهان تبخیر و در حدود حرارت تصعید گاز می‌باشد. ماده‌ی جذب شده در کریستال و شبکه‌ی کریستالی جامد نفوذ نمی‌کند. و در آن حل نمی‌شود، بلکه در سطح باقی می‌ماند. در حالت کلی، در تعادل، فشار جزئی ماده جذب شده برابر با فشار فاز گاز تماس یافته با آن است و باکاهش فشار فاز گازی یا با افزایش دما، گاز جذب شده به راحتی دفع و از سطح بدون تغییر شکل جدا می‌شود. برگشت پذیری در‌این نوع عملیات جذب در صنعت بسیار مهم است، زیرا بازیابی جاذب‌های ساخته شده به دلیل صرفه جویی اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، نمونه ای از‌این فرایند‌ها را می‌توان فرایند PSA دانست که در آن بایستی جاذب را برای مصرف مجدد بازیابی کرد.
جذب شیمیایی؛‌این نوع جذب، نتیجه‌ی فعل و انفعالات شیمیایی جامد و ماده جذب شده‌است. نیروهای چسبندگی معمولاً بیشتر از آن چیزی است که در جذب فیزیکی وجود دارد. حرارت آزاد شده در عمل جذب شیمیایی معمولاً زیاد و در حدود یک واکنش شیمیایی است، برای یک ماده ممکن است که جذب فیزیکی و در دمای زیاد‌، جذب شیمیایی مشاهده شود. جذب شیمیایی در کاتالیزورها مهم است.
طبیعت جاذب‌ها
جاذب‌ها بایستی خواص مهندسی شده‌ی خود را داشته باشند که از جمله‌ی‌این خواص، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نباید اختلاف فشار زیادی‌ایجاد کنند
نباید به همراه مواد از بستر خارج شوند
مقاومت سختی خوبی داشته باشند
بخواهیم در ظروف نگهداری و خارج کنیم، براحتی جریان پیدا کنند.
جاذب‌ها
جامدی که بر روی سطح آن جذب اتفاق می‌افتد جاذب^[۳] می‌نامند. ماده‌ی جذب شده را مجذوب^[۴] می‌نامند. جذب سطحی بر روی سطح مشترک جامد مایع به وقوع می‌پیوندد[۸].
جامد‌های جاذب معمولا به شکل گرانول (ذرات کروی شکل با قطر چند میلیمتر) مصرف می‌شوند و اندازه آن‌ها از ۱۲ میلیمتر قطر تا ۵۰ میکرومتر متغیر است[۵, ۹]. به تازگی استفاده از نانو تکنولوژی سبب گردیده که حتی ابعاد نانو نیز به تسخیر روش‌ها و فناوری‌های کاربردی برای جذب در آمده و استفاده از آن رونق یابد. از جمله‌ی‌این دسته از جاذب‌ها می‌توان به نانو پلیمرهای زیستی و سطوح با ابعاد نانوساختار اشاره کرد.
همان طور که اشاره شد، جامد‌ها باید بر اساس کاربرد و موقعیت مصرف دارای بعضی خواص مهندسی باشند. برای مثال اگر از آن‌ها در یک بستر ثابت با جریان گاز یا مایع استفاده می‌شود، نباید اختلاف فشار زیادی‌ایجاد کنند و همچنین نباید توسط جریان سیال به خارج حمل شوند. آن‌ها باید از مقاومت و سختی خوبی برخوردار باشند تا در اثر حمل و نقل و همچنین در اثر وزن خود در بستر خرد نشوند. در صورتی که بخواهیم آن‌ها را از ظروف نگهداری به داخل و خارج انتقال دهیم، باید به راحتی جریان پیدا کنند.‌این‌ها خواصی هستند که به راحتی شناخته می‌شوند[۵, ۱۰].
خاصیت جذب جامد‌ها یک مسأله دیگر است. جذب یک پدیده عمومی‌است و تمام جامد‌ها، مقداری از گاز‌ها و بخارات را جذب می‌کنند. ولی در اهداف صنعتی تنها بعضی جامدات ظرفیت جذب لازم را دارند. پس جامداتی که دارای خاصیت جذب بسیار ویژه ای هستند و به مقدرا زیاد جذب انجام می‌دهند، طبیعت شیمیایی آن‌ها با خواص جذب رابطه دارد. ولی صرف شناسایی شیمیایی، برای مفید بودن آن کافی نیست. برای مثال استخراج، تمام نمونه‌های خالص بوتیل استات که اسید استیک را از آب استخراج می‌نمایند دارای قدرت یکسان هستند.‌این حالت برای خواص جذبی سیلیکاژل نسبت به بخار آب صادق نیست.‌این خواص جذبی بیشتر بستگی به روش ساخت ماده و دسترسی و سطح تماس جذب‌شونده و جاذب و سابقه جذب و دفع مواد روی آن دارد.
برخی از فرآیندهای جذب همراه با واکنش شیمیایی است، به طوری که به دلیل واکنش، جذب سریع‌تر اتفاق می‌افتد و خود به خودی می‌باشد، از‌این نوع جذب‌ها می‌توان به جذب رنگ دی آزو بر روی بنتونیت اشاره کرد[۱۱]. در‌این گونه فرآیندها گرمای جذب به محیط داده‌شده و حتی خود جاذب دمایش افزایش پیدا کرده و فرایند جذب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از جامدات‌این خاصیت را دارند که بتوانند مقداری گاز یا ماده حل شده در حلالی را، جذب نمایند.
عوامل تأثیرگذار بر روی قدرت جذب یک جاذب

سطح تماس
یکی از مهم‌ترین پارامترهای جذب، سطح تماس دو گونه‌ی جذب‌شونده و جاذب می‌باشد. با افزایش سطح تماس مقدار جذب افزایش می‌یابد، بهترین جذب کننده‌ها موادی هستند که ذرات ریزتری داشته باشند و به عبارت دیگر سطح تماس بیشتر داشته باشند. در دهه‌ های اخیر مبحث نانو و جاذب‌های نانو ساختار پا به عرصه‌ی تکنولوژی‌های کاربردی گذاشته که با وجود پیشرفت‌های حاصله، هنوز تأییدات‌ایمنی و بهداشتی درباره‌ی‌این مواد در‌‌هاله ای از ابهام قرار دارد. به همین خاطر در اکثر تحقیقات به‌این اشاره شده که کاربرد نانو تکنولوژی در تجهیزاتی که در تماس مستقیم با پوست و بدن انسان ندارد بلامانع است(مانند تجهیزات سرچاهی و کاربردهای حفاری چاه‌های نفتی در زمینه‌ی ازدیاد برداشت).

آیزنبرگر ، ۱۹۸۶

سوال ۱۴-۸

نوآوری تکنولوژیک

کوئین و شفرد^[۱۳۲] ، ۱۹۷۴

سوال ۲۵-۱۵

نوآوری فرایند

میر ، ۱۹۹۳

سوال ۳۰-۲۶

تجهیز منابع

میر ، ۱۹۹۳

۳-۳)جامعه آماری تحقیق
جامعه آماری به کل گروه افراد ، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آن ها بپردازد. مثلا اگر یک مشاور سازمانی علاقه مند به مطالعه اثرات ۴ روز کار در هفته بر روی کارکنان شرکت تلفن در یک شهر بخصوص باشد ، همه کارکنان شاغل در شرکت تلفن در آن شهر جامعه آماری را تشکیل خواهند داد(سکاران ، ص ۲۹۴ ، ۱۳۸۸ ). جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه کارکنان بانک کشاورزی استان گیلان می باشند ،که طبق آمار سالنامه بانک در سال ۹۲ شامل ۵۵۴ کارمند می باشد.
۳-۴)نمونه و روش های نمونه گیری تحقیق
گروه نمونه مجموعه کوچکی از جامعه آماری است مشتمل بر برخی از اعضا که از جامعه آماری انتخاب شده اند. به عبارت دیگر ، تعدادی از اعضای جامعه آماری ( اما نه همه ) ، گروه نمونه را تشکیل می دهند. بدین ترتیب گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد (سکاران ، ص ۲۹۵ ، ۱۳۸۸ ). مدیریت امور شعب بانک کشاورزی استان گیلان بر اساس میزان عملکرد مالی هریک از شعب در سطح استان و میزان تراز مالی سالیانه هر یک از شعب را تقسیم کرده است. این تقسیم بندی که نتیجه سال ها عملکرد و میزان کارایی هریک از شعب این بانک است، مبنای کار پژوهشگر قرار گرفت. دراین تحقیق حجم نمونه بااستفاده از جدول مورگان ۲۷۸نفرتعیین شد وروش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید . تعداد ۲۷۸پرسشنامه توزیع که در نهایت ۲۲۹پرسشنامه به درستی تکمیل و برگشت داده شد که مورد استفاده قرار گرفت.
۳-۵)روش های گرد آوری اطلاعات
حافظ نیا ، ۱۳۸۳ :گرد آوری اطلاعات مورد نیاز یکی از مراحل اصلی تحقیق است و به دلیل اهمیت آن گاه به اشتباه روش های گرد آوری اطلاعات را روش های تحقیق می نامند. مرحله گرد آوری اطلاعات آغاز فرآیندی است که طی آن محقق یافته های میدانی و کتابخانه ای را جمع آوری می کند و سپس به طبقه بندی و تحلیل آن می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد. همچنین در تعریف ابزار اندازه گیری می توان گفت : که آن ها مقیاس ها و وسایلی هستند که محقق به کمک آن ها قادر است ، اطلاعات مورد نیاز خود را گرد آوری ، ثبت و کمی نماید( خوش آهنگ ، ص ۱۰۴ ، ۱۳۸۹). روش های گرد آوری اطلاعات را می توان به دو دسته تقسیم کرد :
۱٫اطلا عات میدانی ؛
۲٫اطلا عات کتابخانه ای – آرشیوی.
در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات درباره مبانی نظری و ادبیات تحقیق از روش های مطالعات کتابخانه ای ، منابع اینترنتی و مجلات روانشناسی و مدیریتی استفاده شد . علاوه بر این ترجمه مقالات انگلیسی اینترنتی یکی دیگر از منابع گرد آوری اطلاعات برای تدوین ادبیات و مبانی نظری تحقیق بود. همچنین برای جمع آوری اطلاعات درباره روش های انجام تحقیق و آزمون فرضیه ها از روش میدانی یعنی همان توزیع پرسشنامه استفاده شده که پرسشنامه نیز در ضمیمه آورده شده است.

۳-۶)بررسی پایایی و روایی ابزارهای جمع آوری اطلاعات
پایایی ابزار که از آن به اعتبار، دقت و اعتماد‌پذیری نیز تعبیر می‌شود عبارتست از این که اگر یک وسیله اندازه‌گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد نتایج مشابهی از آن حاصل شود. به عبارتی ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرار‌پذیری و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد. برای بررسی اعتبار (پایایی) آزمونهایی که صفت باثبات را می‌سنجند دو روش بازآزمایی و فرم همتا مناسب است و برای بررسی پایایی آزمونهایی که صفت دارای نوسان را می‌سنجند روش های دو نیمه‌سازی، آلفای کرونباخ و … کاربرد دارد. روش آلفای کرونباخ برای آزمونهایی مناسب است که یک یا چند صفت دارای نوسان را می‌سنجد و نمره‌گذاری آنها لیکرت است.
همچنین روایی تعیین می کند ، ابزار تهیه شده تا چه حد مفهوم خاص مورد نظر را اندازه می گیرد .به بیان دیگر ، روایی به ما می گوید که آیا مفهوم واقعی را اندازه می گیریم . به طور کل میتوان اظهار داشت که روایی و پایایی مهر تاییدی هستند بر استحکام علمی یک مطالعه پژوهشی (سکاران ، ص ۲۲۲ و۲۲۳ ، ۱۳۸۸ ).
در تحقیق حاضر به دلیل تنظیم پرسشنامه ها توسط افراد بنام و همچنین استاندارد بودن آن ها ، میتوان دریافت که پایایی و روایی آن ها قطعی و تثبیت شده است. همچنین با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ ، پایایی ابزار اندازه گیری مورد بررسی قرار گرفته است .یعنی ابتدا ۳۰ پرسشنامه بین اساتید و متخصصین توزیع شد و روایی ابزار اندازه گیری و از طریق آلفای کرونباخ محاسبه گردید.آلفای کرونباخ یک ضریب اعتبار است که میزان همبستگی مثبت اعضای یک مجموعه را با هم منعکس می کند ، آلفای کرونباخ بر حسب میانگین همبستگی داخلی میان پرسشهایی که یک مفهوم را می سنجد ، محاسبه می شود. هر قدر آلفای کرونباخ به عدد ۱ نزدیک تر باشد، اعتبار سازگاری درونی بیشتر است (سکاران ، ص ۳۸۱ ، ۱۳۸۸ ).در صورتی که آلفای کرونباخ محاسبه شده بزرگتر از ۰٫۷ باشد بیانگر اعتبار بالای سوالهای پرسشنامه است و ابزار اندازه گیری دارای پایایی است.
با بهره گرفتن از این فرمول به محاسبه آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق می پردازیم :
که در آن:
j :تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون.
S _j² : واریانس زیر آزمون^j ام.
واریانس کل آزمون. :S ^۲
زمانی که نه از واریانس جامعه و نه از احتمال موفقیت یا عدم موفقیت متغیر اطلاع  دارید و نمی توان از فرمولهای آماری برای براورد حجم نمونه استفاده کرد از جدول مورگان استفاده می کنیم. این جدول حداکثر تعداد نمونه را می دهد.
S:حجم نمونه، N:حجم جامعه

N

S

N

از طرف دیگر ذیل داستان اصحاب کهف، به اهمیت و اعتنایی که اهل کتاب به این داستان می دادند اشاره کرده است.^[۱۳۷۸] همچنین می توان گفت نقل روایات فراوان پیرامون این داستان، از کعب الأحبار و وهب بن منبه، نتیجه همین عنایت خاص می باشد.
بنابراین از آنجا که ایشان منشأ اصلی ورود اسرائیلیات را همین اشخاص می داند، این روایات را بیشتر از این جنبه مورد نقد قرار داده است.

۵-۱-۳-۲٫ ویژگی های نقد دلالی
نقد متن در روایات اسرائیلی نقشی مهم نزد علامه دارد. چنان که بیان شد، آنچه را ایشان، در بیان ضعف روایات اسرائیلی از جهت متن بیان نموده است، در بسیاری از معیارها، همچون «مخالفت با قرآن»، «مخالفت با عقل»، «تناقض» و… با عواملی که در ضعف روایات صحابه و تابعان نقل نموده، یکسان است و لذا در فصول پیش ذکر شد.
اما، نکاتی در ویژگی های ارزیابی ایشان نسبت به متن روایات اسرائیلی، وجود دارد که به آنها پرداخته می شود:
۵-۱-۳-۲-۱٫ جنبه اساطیری روایات اسرائیلی
علامه، به افسانه یا اسطوره بودن اسرائیلیات، به عنوان عامل ضعف آنها اشاره می نماید.
به عنوان مثال، در نقد روایات مربوط به باغ ارم، تنها نقد دلالی خود را «افسانه ای بودن» آن عنوان می کند.^[۱۳۷۹] همچنان که داستان هاروت و ماروت و مسخ زهره را «داستان خرافی» عنوان می کند.^[۱۳۸۰]
ایشان، در ذیل تفسیر آیاتی که کلمه «اسطوره» یا «اساطیر» آمده،^[۱۳۸۱] معنای «اسطوره» را «دروغ و کذب»^[۱۳۸۲] عنوان کرده و به جنبه «مکتوب بودن»^[۱۳۸۳] آن اشاره نموده است و استعمال آن را در معنای «داستان های خرافی»^[۱۳۸۴] یا «منظومه‏ یا مجموعه ای از اخبار کاذب»^[۱۳۸۵] یا «اخبار،^[۱۳۸۶] اباطیل و احادیث خرافی»^[۱۳۸۷] دانسته است.
در جای دیگر آن را نوشته هایی از دروغ و خرافات می داند که اهلش به خیال خود، آن را مقدّس مى‏شمرده‏اند.^[۱۳۸۸] همچنان که در مقامی، در معنای این کلمه آن را «سخنان باطل امت های پیشین» ذکر می کند.^[۱۳۸۹]
بر این اساس، می توان گفت این کلمه، ارتباط مستقیم با معیار «ناسازگاری با تاریخ» داشته باشد؛ چرا که ماهیت افسانه و اسطوره، مخالفت با آن وقایعی است که به طور مستند، در تاریخ، ضبط شده است. شاید جنبه «تقدس» اسطوره برای اهلش، اشاره ای به اهتمام یهود به نقل داستان های امت های پیشین و انبیاعلیهم السلام داشته باشد. چنان که عهد قدیم به طور مفصل، به نقل این داستان ها پرداخته است؛ در حالی که بسیاری از آن ها خلاف واقعیت می باشد.
۵-۱-۳-۲-۲٫ معیارهای ویژه
علامه، در نقد اسرائیلیات، معیارهایی را عنوان نمود که به نظر منحصر به فرد می رسد:
الف. شباهت به مضامین یهودی، اسرائیلیات و خرافات
علامه، گاهی به دلیل شباهتی که میان آن روایت و اسرئیلیات، خرافات، داستان های یهودی و… مشاهده می کند، به نقد آن می پردازد.
ایشان، به شباهت قصه حضرت عـزیر علیه السلام^[۱۳۹۰] و تفـسیر حـروف مقطعه، به کوه قاف^[۱۳۹۱] - کـه از ابن عباس نقل شده، - و اسرائیلیات اشاره کرده و داستان هاروت و ماروت و مسخ ستاره زهره، با عنوان «شبیه به مضامین یهودی و یونانی» یاد کرده است.^[۱۳۹۲]
ب. مخالفت با ذوق سلیم و موازین علمی
چنان که بیان شد، علامه مخالفت با ذوق سلیم را در عامل ضعف روایات ذیل داستان ذوالقرنین^[۱۳۹۳] بیان نموده است. به نظر می رسد مقصود از این معیار، همان موافقت با آنچه عرف یا عقلا می پسندند، باشد.
همچنین در بیان روایات مربوط به حضرت ادریسعلیه السلام به معیار ناسازگاری با «موازین علمی» اشاره می کند که در موضع گیری های دیگر ایشان، نمونه دیگری برای آن یافت نشد.^[۱۳۹۴]
اما اینکه مراد ایشان از «موازین علمی» چیست، به نظر می رسد، همان قوانین علوم عقلی یا تجربی مد نظر باشد که به تناسب به کار برده شده است.
۵-۲٫ آیت الله معرفت و اسرائیلیات
رویکرد آیت الله معرفت نسبت به اسرائیلیات را در دو عنوان اصلی «رویکرد نظری» و «رویکرد عملی» مورد بررسی قرار می دهیم:
۵-۲-۱٫ رویکرد نظری
در این قسمت، به بررسی دیدگاه نظری آیت الله معرفت، پیرامون اسرائیلیات می پردازیم:
۵-۲-۱-۱٫ تعریف اسرائیلیات از نظر آیت الله معرفت
آیت الله معرفت، به آفات تفسیر اشاره کرده و در ضمن آن، مبحثی را به اسرائیلیات اختصاص می دهد و آن را سومین آفت تفسیر نقلی دانسته و در تعریف اولیه آن، می گوید: «اسرائیلیات، جمع اسرائیلیه می باشد، و آن داستان یا اسطوره ای است که از منبعی اسرائیلی روایت شده است، چه از کتاب یا شخصی که سلسله سند آن قصه به او منتهی شود».^[۱۳۹۵]
آیت الله معرفت، به این نکته اشاره نموده که روایت اسرائیلی، گاه از منبع و مصدر اسرائیلی، و گاه از شخصی نقل گردیده که او به عنوان عامل نقل اسرائیلیات شناخته می شود؛ به عبارت دیگراسرائیلی بودن روایت هم به جنبه سندی و هم به جنبه متنی آن مرتبط می باشد.
مراد از «اسرائیل» حضرت یعقوبعلیه السلام می باشد که یهودیان به او منسوب هستند؛ لذا به آنها «بنی اسرائیل» اطلاق می شود.^[۱۳۹۶]
همچنین، به سه تعریف دیگر از اسرائیلیات اشاره می کند:
الف) یکی آنچه از ظاهر لفظ اسرائیلیات فهمیده می شود و اشاره به روایاتی دارد که از منبعی یهودی نقل شده باشد.
ب) تعریف برخی از دانشمندان علوم قرآن و حدیث که آن را هر اسطوره یهودیی دانسته اند که به تفسیر، حدیث و تاریخ راه یافته و در اصل به منبعی یهودی یا مسیحی یا غیر آن منسوب است.
ج) برخی دیگر آن را به روایاتی اطلاق کرده اند که هیچ ریشه ای در منبع قدیمی ندارد و دشمنان اسلام، آن را وارد تفسیر و حدیث نموده اند.^[۱۳۹۷]
شاید در نگاه اول، به نظر آید که از میان سه تعریف، تعریف اول، به آنچه آیت الله معرفت بیان نموده نزدیک تر است. اما با توجه به آنچه بیان خواهد شد، ایشان تعریفی مشابه تعریف دوم و سوم، را پذیرفته است.
۵-۲-۱-۲٫ علت نامگذاری «اسرائیلیات»
آیت الله معرفت پیرامون اینکه چرا اسرائیلیات، بر معنایی اعم از معنای لغویش اطلاق می شود، به سه نکته اشاره می نماید:
الف) این نام گذاری از باب غلبه داشتن رنگ یهودی این دسته از روایات است؛ زیرا بخش وسیعی از آنها، از منبع یهودی نشئت می گیرد.^[۱۳۹۸]
ب) یهودیان محل رجوع عرب های پیش از ظهور اسلام و صدر اسلام می باشند.^[۱۳۹۹]
ج)آنان بیشتر از دیگر اهل کتاب با مسلمانان رابطه داشتند و از فرهنگ و دانش گسترده‏ترى برخوردار بودند و نیرنگ ها و حیله‏هاى خبیثانه‏اى در جهت خدشه‏دار ساختن چهره اسلام به کار مى‏بستند؛ بنابراین در جعل این حجم وسیع ازاسرائیلیات بى‏اساس و درهم ریخته، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده ‏اند.^[۱۴۰۰]
محمود ابوریه درباره سوء نیت یهودیان نسبت به اسلام، می گوید:
«یهودیان که سرسخت‏ترین دشمنان نسبت به مسلمانان بودند، براى رسیدن به هدف‏هاى خود به نیرنگ و فریب متوسّل شده، در ظاهر به آیین اسلام روى آوردند و مقاصد خود را در وراى آیین خویش پنهان داشتند…زیرک‏ترین و حیله‏گرترین آنان، کعب الأحبار، وهب بن منبّه و عبد اللّه بن سلام بودند که به جعل و دسّ در روایات نبوى پرداختند».^[۱۴۰۱]
بنابر آنچه گفته شد، اسرائیلیات تنها روایاتی نیست که شامل قصه ها و اسطوره های یهودی باشد؛ بلکه همه آنچه از منبعی غیر اسلامی وارد منابع اسلامی شده را شامل می گردد؛ اما از باب غلبه داشتن صبغه یهود در این نوع روایات جعلی، آنها را «اسرائیلیات» نامیده اند.
۵-۲-۱-۳٫ خاستگاه ورود اسرائیلیات به منابع اسلامی
بر اساس سخنان آیت الله معرفت، می توان خاستگاه ورود اسرائیلیات را به چهار دوره تقسیم نمود:
۵-۲-۱-۳-۱٫ دوره اول: ظهور اسلام و مراجعه به اهل کتاب
در این دوره، مسلمانان به منظور شناخت پیامبرصلی الله علیه و آله ، به اهل کتاب مراجعه می کردند. در بیان علت آن می توان به دو عامل زیر، اشاره نمود:
الف. منزلت اهل کتاب نزد عرب صدر اول
قوم عرب از زمان هاى دور، اهل کتاب و به ویژه یهودیان ساکن سرزمین هاى خود را اهل دین و فرهنگ و آگاه به شؤون زندگى مى‏پنداشتند و از این رو در همه مسائل مورد علاقه خود، اعم از مسائل مربوط به شناخت مخلوقات، سرگذشت امت هاى پیشین، تاریخ انبیاءعلیهم السلام و دیگر امور، به یهودیان مراجعه مى‏کردند و به همین دلیل پس از ظهور اسلام هم براى شناخت مسائل مربوط به دین اسلام، مراجعه به اهل کتاب را ترجیح مى‏دادند.^[۱۴۰۲]