نتایج حاصل از تجزیه واریانس (جدول ۴-۱) نشان داد که تأثیر قارچ بر میزان درصد کلونیزاسیون ریشه در سطح ۱% معنی دار شد و تأثیر غلظت های شوری بر میزان درصد کلونیزاسیون معنی دارنبود. و اثرات متقابل (برهمکنش) بین قارچ و شوری نیز در میزان درصد کلونیزاسیون معنی دار نبود(جدول ۴-۱) .
تنش شوری از عوامل محدود کننده در تولیدات کشاورزی است . تحقیقات قارچ های میکوریزی Glomus Mosseae ، Glomus intraradices و اسید سالیسیلیک (۲/۰ میلی مولار) بر مقاومت گیاه ریحان سبز نسبت به شوری ناشی از کلریدسدیم (۷۵،۱۵۰ میلی مولار) مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش میزان آغشتگی میکوریزی ریشه، افزایش مقدار مالون دآلدیید، سایر آلدییدها م میزان سدیم اندام هوایی و ریشه در گیاه ریحان شد که نشان دهنده آسیب ناشی از تنش شوری و فعال شدن مکانیسم دفاعی در این شرایط است در گیاهان تیمار شده با قارچ های میکوریزی با افزایش غلظت سدیم میزان آغشتگی میکوریزی ریشه در گیاهان تلقیح شده کاهش پیدا کرد که در سطح ۱% معنی دار است و نشان دهنده تأثیر منفی شوری بر میزان آغشتگی ریشه بوسیله این ۲ قارچ است. نتایج تحقیقات ارمان و همکاران (۲۰۱۱) نشان داد ریشه¬های تلقیح شده با قارچ Glomus intraradices در نخود باعث افزایش معنی داری در کلونیزاسیون ریشه به میزان ۸/۴۳ درصد گردید. همچنین آراموگام و همکاران(۲۰۱۰) گزارش کردند کلونیزاسیون ریشه گیاه لوبیا چشم بلبلی فقط در تیمارهای تلقیح با AM و تلقیح دوگانه AM و ریزوبیوم وجود دارد و تیمار مصرف باکتری ریزوبیوم به تنهایی کلونیزاسیون ریشه نداشتند. برین و همکاران (۱۳۸۴) با بررسی اثر تلقیح قارچ میکوریزایی برروی خصوصیات رشدی و تغذیه ای گوجه فرنگی به این نتیجه رسیدند که گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزایی نسبت به گیاهان تلقیح نشده با قارچ میکوریزا از درصد کلونیزاسیون بالاتری برخوردار بودند. به نظر می رسد که تلقیح میکوریزایی، شرایط مناسبی را برای بهبود درصد همزیستی ریشه در لوبیا فراهم آورده است. (هایمن، ۱۹۸۳). در نتیجه سطوح بالای عناصر غذایی موجود در کودهای غیرآلی، کلونیزاسیون میکروبی ریشه ای را تغییر می دهد، و به ویژه، بر کلونیزاسیون میکوریزایی تأثیر منفی دارد (شلاتر و همکاران، ۲۰۰۳). بروندرت و ابوت (۲۰۰۲) بیان کردند که حتی در غیاب میکوریزای تلقیحی نیز کلونیزاسیون ریشه توسط میکوریزای بومی اتفاق می افتد. وجود کلونیزاسیون AM در ریشه های عدم تلقیح با قارچ میکوریزا می تواند به دلیل وجود قارچهای میکوریزا بومی در خاک باشد

۵-۹ : اثر میزان فسفر برگ :
نتایج حاصل از تجزیه واریانس (جدول ۴-۱) نشان داد که تأثیر قارچ بر میزان فسفربرگ در سطح ۱% معنی دار شد و تأثیر غلظت های شوری نیز بر میزان فسفربرگ در سطح ۱% معنی دار شد. باتوجه به اینکه تنش شوری منجر به ایجاد تنش خشکی می شود و نوعی تنش خشکی به حساب می آید اسماعیل پور و همکاران(۱۳۹۱) در تأثیر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد مرزه نتایجی را بیان کردند که با آغاز تنش خصوصیات رویشی مانند ارتفاع ساقه،تعداد و سطح برگ،طول ریشه، وزن خشگ برگ ساقه و ریشه با افزایش خشکی بطور معنی داری کاهش یافتند هم چنین نشان داد که با افزایش تنش خشکی میزان فسفر برگ کاهش و مقدار پتاسیم برگ افرایش یافت ولی اثر متقابل تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا برای این صفات معنی دار بدست نیامد و با افرایش تنش مقدار فسفر در اندام هوایی گیاه مرزه کاهش یافت که این نتایج با نتایج تحقیق حاضردر گیاه همیشه بهار مطابقت دارد قارچ میکوریزا با افزایش جذب عناصر معدنی نظیر فسفر که تحرک نسبتا کمی در خاک دارند باعث افزایش رشد در گیاهان می شوند رحمت زاده و همکاران(۱۳۸۹). قارچ میکوریزا با افزایش محتوای آب نسبی(RWC) می توانند باعث بهبود جذب فسفر از خاک شده در نهایت نقش موثری در افزایش رشد گیاه داشته باشند کاپور و همکاران(۲۰۰۴). رجالی و همکاران(۱۳۸۹). بر تاثیر همزیستی میکوریزا بر کارآیی مصرف آب،تجمع پرولین و جذب عناصر غذایی گندم در شرایط شوری در مقایسه میانگین سطوح اصلی نشان دادند که میزان فسفر با افزایش شوری از ۸ به ۱۲ دسی زیمنس بر متر میزان جذب فسفر کاهش یافت

شکل (۵-۱): نقشه کاشت آزمایش، تیمار ها شامل ۴ غلظت شوری S0،S1،S2،S3 (5/1،۵/۳،۵/۵،۵/۷ ) دسی زیمنس بر متر و دو سطح با میکوریز (M1 ) و بدون میکوریز (M0) با ۴ تکرار R1،R2،R3،R4 در هر گلدان
نتیجه گیری :
یکی از علل اصلی کاهش در وزن خشک اندام هوایی گیاه در طول تیمار، به تولید گونه های فعال اکسیژن یا ROS مربوط می باشد. در طول استرس ، گونه های فعال اکسیژن افزایش یافته که یکی از علل اصلی کاهش در وزن خشک اندام هوایی گیاه در طول تیمار، به تولید گونه های فعال اکسیژن یا ROS مربوط می باشد. در طول استرس خشکی یا شوری، گونه های فعال اکسیژن افزایش یافته که موجب اختلال در سیستم انتقال الکترون شده و باعث ایجاد فعالیت های انتی اکسیدانی در در کلروپلاست، میتوکندری و میکروبادی ها میگردند(سوفو و همکاران، ۲۰۰۵). گیاهان تولید ROS را در شرایط عادی از طریق تولید انزیم های انتی اکسیدانی، مهار می کنند(مانس، ۲۰۰۳). در حالی که در طول تنش سخت تولید گونه های ROS از حد ظرفیت سیستم انتی اکسیدانی برای حذف این گونه ها تجاوز می کند که در باعث بروز استرس اکسیداتیو می گردد(سوفو و همکاران، ۲۰۰۵). در این آزمایش تنش شوری باعث کاهش معنی دار پارامتر های رشد شامل وزن خشک ریشه، پهنای برگ، تعداد شاخه گلدهنده، و نهایتا وزن خشک اندام هوایی در گیاه همیشه بهارگشت.
نتایج بدست آمده از این تحقیق بطور خلاصه شامل موارد زیر می باشد.
گل همیشه بهار با کمک همزیستی با قارچ میکوریز آربوسکولار در شرایط تنش شوری مقاوم تر است.
قارچ میکوریز باعث افزایش جذب عناصر غذایی نظیر فسفر در شرایط تنش شوری در گیاه همیشه بهار می شود.
- با توجه به مضرات کودهای شیمیایی به خصوص کودهای فسفاته و آلودگی مربوط به کادمیوم وهزینه های بالای آن و آلودگی های زیست محیطی هدف آن است تا از کودهای بیولوژیک و ارگانیک به جای کودههای شیمیایی برای تامین عناصر غذایی گیاه همیشه بهار به عنوان یک گیاه دارویی استفاده شود.
-تلقیح گیاه با میکوریز باعث افزایش صفات مورفولوژیکی این گیاه در خاک گردید که این قارچ از گونه گلوموس موسه عمل نموده است.
اثرات مثبت قارچ های میکوریز برروی بسیاری از گیاهان زراعتی وباغی به اثبات رسیده است ولی با توجه به شور بودن خاک ها وابهای شور بررسی اثر این کود بیولوژیک در افزایش جذب عناصرغذایی به خصوص فسفر برروی یک گیاه زینتی و دارویی نظیر همیشه بهار از نوآوری این تحقیق به شمار می رود.
پیشنهادات :
تکرار آزمایش در سال های آینده برای بررسی بیشتر کودهای زیستی
استفاده از سایر کودهای بیولوژیک و ریز مغذی ها برای ایجاد محصولی با کیفیت بالا.
نمونه برداری های بیشتر در طی فصل رشد و اندازه گیری عناصر در بافت های گیاهی به منظور درک بهتر روند نقل و انتقال آنها در گیاه.
منابع فارسی :

1. 1. آقاسی یزدی ن. ۱۳۹۰٫ بررسی جوانه زنی بذور گل همیشه بهار در شرایط تنش شوری. دومین همایش ملی علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.

1. 1. احتشامی، م.ر .،آقا علیخانی، م.،چایی چی، م.ن. و خاوازی، ک. ۱۳۸۸ . تآثیر کودهای زیستی فسفاته بر خواص کمی و کیفی ذرت دانه ای (سینگل کراس ۷۰۴) در شرایط تنش کم آبی. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. شماره (۱) جلد ۲۷-۱۵:۴۰

امیر آبادی، م. ، اردکانی، م.ر.، رجالی، ف.، برجی، م. و خاقانی ، ش. ۱۳۸۸٫ تعیین کارایی میکوریزا و ازتوباکتر تحت تاثیر سطوح مختلف فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت علوفه ای رقم سینگل کراس ۷٫۴ در اراک. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. شماره (۲). جلد ۴۰: ۵۱-۴۵٫
امید بیگی، رضا، ۱۳۷۶ رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی. انتشارات طراحان نشر، جلد دوم، صفحه ۳۰۰ تا ۳۰۵٫
احمدی، ج. ۱۳۹۰٫ تأثیر کاربرد قارچ میکوریزا، ورمی کمپوست و نیتروکسین بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت رقم سینگل کراس ۷۰۴٫ پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه زراعت. دانشکده کشاورزی. دانشگاه شاهرود.
اسماعیل پور، ب. جلیل وند، پ. ۱۳۹۱٫ تأثیر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر برخی از صفات مورفولوژیک و عملکرد مرزه . مجله بوم شناسی کشاورزی . جلد ۵/شماره ۲
اکبری، ا. ۱۳۹۲٫ تأثیر قارچ میکوریزا، ورمی کمپوست و محلول پاشی اسید هیومیک بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی رازیانه. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود.
بای بوردی، ی. م.، ملکوتی، م. ج.، امیر مکری، ه. و نفیسی، م. ۱۳۷۹٫ تولید و مصرف بهینه کود شیمیایی در راستای اهداف کشاورزی پایدار. انتشارات نشر آموزش کشاورزی. تهران، ایران.
باهوش، م. و اصفهانی، م. ۱۳۷۹٫ تأثیر سطوح مختلف شوری (کلرور سدیم) بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ارقام مختلف برنج. چکیده ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر.
بیطرفان، ن. ۱۳۹۱٫ تأثیر کاربرد میکوریزا و ورمی کمپوست بر کیفیت و عملکرد آویشن باغی (Thymus vulgaris). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود.
بی نام. ۱۳۸۲٫ طرح جامع تولید، صادرات و واردات کودهای شیمیایی و بیولوژیک در دهه ۸۰٫ موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران.
بی نام. ۱۳۸۵٫ وزارت جهاد کشاورزی، آمار نامه کشاورزی، جلد اول محصولات زراعی و باغی (سال زراعی ۸۴-۱۳۸۳) نشریه ۰۹/۸۵ دفتر آمار و فن آوری اطلاعات معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
تاج بخش، م. ۱۳۷۹٫ بررسی مقاومت به شوری ارقام مختلف جو در شرایط تنش شوری حاصل از کلرور سدیم. چکیده ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر.
جمشیدی, ا. ۱۳۸۸٫ اثر میکوریزا آربوسکولار بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات گیاهی آفتابگردان در شرایط تنش خشکی. مجله علوم زراعی ایران- جلد ۱۱-شماره ۲٫
خسروجردی، م. ۱۳۹۱٫ بررسی بر همکنش قارچ میکوریز، باکتری مزوریزوبیوم و سولفات آهن بر برخی خصوصیات خاک و عملکرد نخود. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود.
خورشیدی بنام، م . ب. ۱۳۷۰٫ اثر شوری بر جوانه زنی بذرها گیاهان مهم زراعی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
حسن رضایی، ل. ۱۳۸۲٫ اثر همزیستی سه گانه میکوریزا، ریزوبیوم ، لگوم در افزایش جذب عناصر غذایی و مقاومت به خشکی در گیاه یونجه تحت تنش رطوبتی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
حاج باقری س. ۱۳۸۹٫ نقش میکوریزی و سالسیلیک اسید در تفاوت گیاه ریحان نسبت به تنش شوری. پنجمین همایش ملی ایده های نو در کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).
حکمت شعار، ح. (۱۳۷۲)و فیزیولوژی گیاهان در شرایط دشوار. انتشارات نیکنام.
حسیبی، پ. ۱۳۸۶٫ بررسی فیزیولوژیکی اثر تنش سرما در مرحله گیاهچه ای ژنوتیپ های مختلف برنج، رساله دکترای دانشگاه شهید چمران اهواز، ص، ۱۴۵٫
خوشخوی م. ۱۳۷۶٫ اصول باغبانی. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز
جلیل ، م. طباطبایی س ج. فلاحی ا. ایمانی ع. ۱۳۸۸٫ اثرات تنش شوری و پایه بر رشد، شدت فتوسنتز، غلظت عناصر غذایی و سدیم درخت بادام. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی)، شماره ۲، ۱۴۰–۱۳۱٫
جعفری،م .١٣٧٣ .سیمای شوری و شورروی ها.تهران: مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ۵۵ صفحه.
دانشور ح ع. کیانی ب. ۱۳۸۳٫ بررسی اثر شوری بر چند رقم محلی سنجد در استان اصفهان. مجله پژوهش و سازندگی (شماره ۶۵). ماهنامه زمستان. ۸۳-۷۶٫
داعی ا.، گودرز ب. ۱۳۸۴٫ بررسی کارآیی همزیستی سویه های مختلف قارچ میکوریز با ژنوتیپ های گندم در شرایط شور با روش سنجش هسته ای. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
داعی گ. و مهربان م. ر. ۱۳۸۶٫ نقش قارچ های همزیست میکوریز در پیکار با خشکسالی. مجموعه مقالات اولین همایش خشکسالی و راهکارهای مقابله با آن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند