کیفیت خدمات
تصویر ذهنی از بانک
شکل 2-45-مدل مفهومی تحقیق انجام شده توسط طالقانی و صدرائی(1389)
وفاداری
بیابانی و اسعدی(1389) در تحقیق خود به بررسی نقش رضایت در گرایشات رفتاری مشتریان پرداختند. برای سنجش گرایشات رفتاری مشتریان، عواملی مانند تبلیغات دهان به دهان، قصد خرید، حساسیت به قیمت و رفتار شکایت آمیز را در نظر گرفته و در مدل خود با بهره گرفتن از پنج شاخص اصلی کیفیت خدمت، همدلی، وضعیت ظاهری و امکانات، تضمین خدمات و قابلیت اعتماد به اندازه گیری رضایت مشتری می پردازند. مدل ارائه شده توسط آنان در شکل شماره2-46آمده است. نتایج تحقیق آنان حاکی از وجود رابطه معنی دار میان رضایت مشتری و تمایلات رفتاری مشتریان، و همچنین 5 شاخص مطرح شده و تمایلات رفتاری می باشد.

رضایت مشتری
گرایشات رفتاری
شکل 2-46-مدل مفهومی تحقیق انجام شده توسط بیابانی و اسعدی(1389)
چایپاکدی و وتپارسیت^[334](2009)در تحقیق خود به بررسی رابطه میان کیفیت خدمات، رضایت مشتری، ارزش ادراک شده و تمایلات رفتاری در صنعت توریسم کشور تایلند پرداختند. آنان هدف خود را از انجام این تحقیق بررسی ادراک توریست های کشور تایلند از کیفیت خدمات و همچنین بررسی اهمیت نسبی ابعاد کیفیت خدمات برروی رضایت، ارزش ادراک شده و تمایلات رفتاری آنان عنوان
می کنند. آنان در تحقیق خود ابعاد سروکوال شامل عوامل محسوس، قابلیت اعتماد، پاسخگویی، امنیت و همدردی، را به عنوان ابعاد کیفیت خدمات در نظر گرفته و چنین نتیجه گیری
می کنند که همه ابعاد رابطه مثبت و مستقیم با رضایت مشتری داشته و ابعاد عوامل محسوس، پاسخگویی و قابلیت اعتماد بیشترین نقش را در تمایلات رفتاری مشتری بازی می کنند. همچنین تحقیق آنان وجود رابطه مثبت میان کیفیت خدمات و ارزش ادراک شده مشتری را به اثبات رساند. از میان ابعاد ارزش، قیمت نقش بسیار مهمی را بر رضایت مشتریان داشته و همچنین کیفیت ارائه شده در برابر قیمت که از ابعاد ارزش ادراک شده مشتری می باشد، سهم بسیار مهمی را بر تمایلات رفتاری مشتری بازی می کند. مدل ارائه شده توسط آنان به شرح زیر است.
تمایلات رفتاری
رضایت
ارزش ادراک شده
کیفیت خدمات
عوامل محسوس
قابلیت اعتماد
پاسخگویی
امنیت
همدردی
شکل 2-47-مدل مفهومی تحقیق انجام شده توسط چایپاکدی و وتپارسیت (2009)
علی پور، گیلانیا و محمدی(2012) در تحقیق خود به بررسی عوامل موثر بر تبلیغات دهان به دهان مثبت از سوی مشتریان در صنعت بانکداری ایران پرداختند. نتایج تحقیق آنان نشان داد که تصویر شرکت، کیفیت ادراک شده، انتظارات مشتریان، بازاریابی رابطه مند، ارزش ادراک شده، رضایت و وفاداری همگی عواملی موثر بر تبلیغات دهان به دهان مثبت از سوی مشتری هستند. مدل ارائه شده توسط آنان، در زیر آمده است:
شکل 2-48- مدل مفهومی ارائه شده توسط علی پور، گیلانیا و محمدی(2012)
معروفی و نظری پور(2012) در تحقیق خود به بررسی عوامل موثر بر وفاداری مشتریان در استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی در بانک های ایران پرداختند. آنان 4 متغیر ارزش، کیفیت خدمات، اعتماد و اعتبار را منتغیرهای مستقلی در نظر می گیرند که وفاداری مشتری را تحت تأثیر قرار می دهند. نتایج تحقیق آنان نشان داد که در مقایسه میان اعتبار با اعتماد، اعتبار اثر بیشتری را بر روی وفاداری دارد. در تنحقیق آنان وجود رابطه میان کیفیت خدمات و ارزش و وفاداری مشتری به اثبات نرسید. آنان بیان می کنند که کیفیت خدمات در انطباق مشتری با فناوری مورد استفاده موثر است اما اثر قابل ملاحظه ای بر حفظ مشتری ندارد. مدل ارائه شده توسط آنان در زیر آمده است:
وفاداری مشتری
اعتبار
اعتماد
کیفیت خدمت
ارزش
شکل 2-49- مدل ارائه شده در تحقیق معروفی و نظری پور(2012)
حقیقی و همکارانش(1391) با در نظر گرفتن کیفیت خدمات، ادراک قیمت، ذهنیت برند و ارزش به عنوان ابعاد تاکتیک های بازاریابی رابطه ای، اثر این عوامل را بر روی کیفیت ارتباط( اعتماد و رضایت مشتریان) که به نوبه خود منجر به افزایش وفاداری مشتریان می شود، میان مشترکان اپراتور تلفن همراه ایرانسل بررسی می کنند. از نظر آنان تاكتيك هاي بازاريابي رابطه اي به عنوان بازوان اجرايي بازاريابي رابطه اي موجب حفظ مشتريان موجود شده و در طي يك كيفيت بالاي ارتباطي، اعتماد و رضايتآن ها را جلب و در نتيجه موجب وفاداري آن ها مي گردد. مشتريان وفادار با وجود عوامل محيطي و تبليغات رقبا اقدام به خريد مجدد مي كنند و در حقيقت سودآوري شركت را در بازار متلاطم امروزي تامين و تضمين مي نمايند. در تحقیق آنان وجود رابطه مثبت میان کیفیت خدمت و رضایت، قیمت درک شده و رضایت، کیفیت خدمات و اعتماد، ارزش پیشنهادی و اعتماد مشتریان و همچنین رضایت مشتریان و وفاداری آنان به اثبات رسید. مدل ارائه شده توسط آنان در ادامه آمده است:
کیفیت ارتباط
وفاداری مشتریان
رضایت مشتریان
اعتماد مشتریان
ارزش پیشنهادی
ذهنیت برند
ادراک قیمت
کیفیت خدمات
شکل 2-50-مدل ارئه شده در تحقیق حقیقی و همکاران(1391)
تاکتیک های باززاریابی
رابطه ای
شیرازی، لرستانی و کریمی^[335](2012) در تحقیق خود به بررسی اثر هویت برند بر وفاداری مشتریان
می پردازند و در این بررسی دیدگاه هویت اجتماعی برند^[336] را در نظر می گیرند. آنان بیان می کنند که چالش اصلی در مدیریت برند این است که چگونه رابطه ای میان برند و وفاداری مشتریان برقرار شود و در مدل خود رابطه میان هویت برند^[337] و شناسایی برند^[338]را از طریق ارزش ادراک شده، رضایت مشتری و اعتماد بر روی وفاداری مشتریان مورد بررسی قرار می دهند. و چنین نتیجه می گیرند که هم هویت برند و هم شناسایی برند از طریق ارزش ادراک شده، اعتماد و رضایت اثر غیرمستقیم بر روی وفاداری مشتریان دارند. مدل ارائه شده توسط آنان در ادامه آمده است:
اعتماد
شناسایی برند
اثر غیر مستقیم
اثر مستقیم
هویت برند
وفاداری به برند

پدیده های جغرافیایی در انطباق بر زمان ، تحول و ماندگاری یکسانی ندارند ، و چنین استدلال می شود که یک پدیده مشخص ممکن است نسبت به پدیده مشخص دیگر ماندگارتر باشد .بنابراین تفاوتهایی که پدیده ها در ماندگاری دارند جغرافیدانان را وادار می کند تا به ماهیت علّی آنها بپردازند و مثلاً در جغرافیای شهری ، شهر و روستا به عنوان پدیده های جغرافیایی تلقی می شوند ، مطالعه تطبیقی روستا با روستا ، شهر با شهر و روستا با شهر و علل فروپاشی یکی بر دیگری در طول زمان (بخصوص زمان درجه بندی شده ((گذشته – حال – آینده )) می تواند مثال خوبی برای این موضوع باشد .

ج) تنوع پدیده های جغرافیایی (طبیعی ،انسانی)زمان را برای جغرافیدانان بسیار متنوع می کند به گونه ای که نه تنها مشمول زمان مورد نظر فیزیکدانان و تا حدی فلاسفه می شوند که زمان تکاملی و حدوث پدیده ها را مورد نظر داشتند بلکه از زمان سنجی اقتصاد دانان – جامعه شناسان و حتی هنرمندان نیز در تبیین جغرافیایی پدیده های انسانی بهره می برند .
بنابر این زمان مندی ^[۸]همه پدیده های جغرافیایی ، ماندگاری تحول غیر یکنواخت پدیده ها و تنوع پدیده های جغرافیایی زمینه فلسفی اساسی برای بروز مفهوم زمان در دانش جغرافیا است (مقیمی : ۱۳۸۰،۳۳۳).
۲-۱-۱-۹) زمان در سیاست ^[۹]
در سیاست ، زمان به گونه دیگری است و به قولی زمان حاکمان با محکومان به امور یکسان نیست . در اینجا منظور چهره تحولی حاکمیت و حکومت است . حاکمان در طلب تداوم حکومت خود در طول زمان بیشتری و یا محکومان در جستجوی دگرگونی در طول زمان کمتری هستند . افزایش نقش انحصاری دولت ها در سیاست های داخلی و خارجی ،فرسودگی ،فروپاشی و یا تقویت حاکمیت کشورها بر حوزه های جغرافیایی ، افزایش و یا کاهش عوامل تعارضی و یا صلح آمیز دولت ها و حساسیت دولت ها به تغییرات یکدیگر (مثل ایران و افغانستان – ایران و عراق)و…. مسائلی هستند که در قلمرو زمان و سیاست ، زمان سنجی و تحلیل می شوند (مقیمی : ۱۳۸۰،۳۴۰).
۲-۲)مقدمه
در هزاره سوم آهنگ جهانی شدن سریع تر از گذشته در مسیر ادغام سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی دنیا در حرکت است و دولت ها برای تقویت قدرت چانه زنی سیاسی ، رقابت پذیری اقتصادی های ملی خود و برای در امان نگهداشتن خود از چالش هایی که جهانی شدن برای آنهادر پی دارد ، گروه بندی های منطقه ای را در دستور کار خود قرار دادند . از آنجا که کشورهای جهان به تنهایی همه عوامل تولید را در اختیار ندارند ، بنابر این آن ها به منظور دستیابی به آرمان هایی که بدون مساعدت جمعی امکان پذیر نیست ، تلاش می کنند با تشکیل سازمان های اقتصادی – سیاسی منطقه ای موجب رونق اقتصادی و تامین امنیت خود در یک منطقه جغرافیایی شوند .
بدون شک یکی از مهمترین آثار تحول ساختاری در ربع آخر قرن بیستم پدیده جهانی شدن اقتصاد است ، که ایجاد وابستگی متقابل اقتصادی را به همراه داشته است . بسیاری از کشورها که زیر ساخت های لازم را برای ورود به این عرصه ندارند ممکن است با مشکل زیادی مواجه شوند . در واقع ، ترس این کشورها این است که مبادا در این عرصه در حاشیه قرار گیرند و به یک کشور پیرامونی تبدیل شوند . بنابر این ،فرایند جهانی شدن برای بسیاری از کشورها نگرانی های زیادی را به وجود آورده که گاه موجودیت آن ها را به خطر می اندازد و مواجهه با تهدیدهای جهانی شدن (اقتصادی،سیاسی-امنیتی و غیره)به یک معضل برای آن ها تبدیل شده است . بسیاری از اندیشمندان روی آوردن کشورها به همگرایی منطقه ای را عاملی برای فرار از این تهدیدها می دانند .منطقه گرایی و جهانی شدن دو فرایندی اند که یکدیگر را تقویت میکنند . در عصر جهانی شدن ،منطقه گرایی در میان کشورهای در حال توسعه می تواند راهکاری به منظور جلوگیری از حاشیه ای شدن باشد . منطقه ای گرایی برای کشورها می تواند راهکاری برای فرار از چالش های جهانی شدن باشد . تا زمانی که یک نظام جهانی کامل و نهایی به جریان افتد ، منطقه گرایی از بسیاری از جنبه های به منزله نقشی سازنده و مکمل برای نظام بین الملل عمل می کند . در واقع ، منطقه گرایی نوین به دولت ها این امکان را می دهد تا دامنه کنترل خود را بر فرایند جهانی شدن اقتصادی افزایش دهند . منطقه گرایی برای ارتقای همکاری منطقه ایی و تلاش برای موقعیتی سودآور در دنیای جهانی شدن بسیار مفید و موثر است .
۲-۲-۱) مفهوم منطقه^[۱۰]
واژه‌ منطقه توسط اندیشمندان مختلف به صورتهای مختلف تعریف شده است. در فرهنگ آکسفورد^[۱۱] منطقه، محدوده‌ای جغرافیایی است که دارای بافتی مستقل از نظر شرایط اقلیمی می‌باشد.
بری بوزان^[۱۲]، اندیشمند علوم سیاسی منطقه را از دیدگاه امنیتی چنین تعریف می‌کند:
منطقه عبارت است از گروهی از کشورها که نگرانی‌های اولیه امنیتی آنها تا آن اندازه به هم نزدیک است که امنیت ملی هر کدام، امنیت ملی دیگری محسوب می‌شود. ( بری بوزان: ۱۹۹۱، ۳۸)
از دیدگاه کانتوری^[۱۳] و اشپیگل ^[۱۴] منطقه حوزه‌ای از کره خاکی است که در برگیرنده شماری از کشورهای نزدیک به هم از نظر جغرافیایی است به گونه‌ای که آن کشورها در سیاست خارجی خود روابط متقابل را برقرار سازند.
پیترهاگت ^[۱۵] در رابطه با مناطق اظهار می‌دارد: منطقه عبارت است از اتحاد گروهی از کشورها با مقاصد مشترک اقتصادی، سیاسی و دفاعی که ممکن است از لحاظ جغرافیایی پیوسته باشند یا فاقد پیوستگی ( هاگت: ۱۳۷۵، ۴۱۶)
منطقه در فرهنگ علوم سیاسی، شامل چند کشور است که به سبب پیوندهای جغرافیایی یا منافع مشترک با هم ارتباط دارند.( فرهنگ علوم سیاسی: ۱۳۷۵، ۱۳۲)
سائول بی‌کوهن^[۱۶] نیز معتقد است محیط از نظر استراتژیک یکپارچه نیست بلکه دنیایی اساساً از هم گسیخته و تقسیم شده به چند منطقه جدا از هم است وی جهان را به مناطق ژئواستراتژیک و مناطق ژئوپلییتک تقسیم می‌کند که مناطق ژئوپلییتک بخش‌های جغرافیایی کوچکتر و داخل مناطق ژئواستراتژیک می‌باشند( مجتهد زاده: ۱۳۸۱، ۱۹۸)
دکتر پیروز مجتهد زاده در رابطه با منطقه می‌نویسد: واژه یا اصطلاح منطقه در جغرافیای سیاسی به گونه‌ای تصادفی استفاده نمی‌شود و به یک فضای جغرافیایی که از یک سلسه پدیده‌های مشابه و عوامل پیوند دهنده اجزای تشکیل دهنده آن محیط برخوردار باشد، هم از نظر فیزیکی و هم از دید محیط انسانی، منطقه گفته می‌شود. که از نظر محیط فیزیکی یک منطقه باید محیط یکپارچه‌ای باشد، یا دست کم دارای ویژگی‌های جغرافیایی و استراتژیک مشابهی باشد.( مجتهد زاده: ۱۳۸۱، ۱۹۵)
۲-۲-۲) منطقه گرایی
نظریه پردازان مختلف هم گرایی منطقه ای ،هم گرایی را به مثابه یک وضعیت خاص سیاسی یا فرآیندی برای ارتقای وفاداری به سطحی بالاتر از سطح ملی تعریف می کنند . کانتوری و اشپیگل بر اساس مطالعات منطقه ای سعی می کنند با توصیف جامعه سیاسی جدیدی که در سطح منطقه ای تشکیل می شود ، و سپس با نظریه پردازی ، عامل همبستگی را در ایجاد این فرایند موثر معرفی می کنند . علاوه بر کانتوری و اشپیگل که عمدتاً بر همگرایی به منزله یک وضعیت تاکید می کنند.دو دسته از نظریه پردازان کارکردگرا و نو کارکردگرا همگرایی را فرایند تشکل های جدید می دانند . کارکرد گرایان بویژه دیوید میترانی با یکسان فرض کردن حوزه های انسانی و فنی ، عوامل فنی و تکنیکی را متغیر مستقل در ایجاد همگرایی معرفی می کنند. به نظر میترانی نیازهای فنی جوامع و امکاناتی که پاسخگوی آن نیازهاست ، قدرت لازم را برای ایجاد همگرایی منطقه ای دارد . در تکمیل این دیدگاه ، نوکارکردگرایان بویژه هاس و اشمیتر با قائل شدن به نقش مهمی برای عامل اراده انسانی ، همگرایی را نتیجه اراده سیاسی برای فائق آمدن بر الزامات ناشی از نیازها و پیچیدگی های فنی می دانند . هاس با بهره گیری از مفهوم تسری معتقد است که همکاری در یک بخش ، کشورها را به تدریج به همکاری در سایر بخش ها نیز سوق می دهد ، و این امر عامل مهمی در تقویت همگرایی منطقه ای به شمار می رود .(سیف زاده :۱۳۶۹،۳۸۹) در دیدگاه این دسته از متفکران ، عامل اراده و عزم سیاسی یکی از متغیرهای مستقل مهم در پیدایش همگرایی منطقه ای است .
ارنست‌ هاس^[۱۷] پایه‌گذار نظریه همگرایی، نظام منطقه‌ای را چنین تعریف می‌کند:
پروسه‌ای که به وسیله‌ی آن رهبران سیاسی چند کشور مختلف متقاعد و راغب می‌شوند که وفاداری، انتظارات و فعالیتهای سیاسی‌شان را به سمت مرکز جدیدی که نمادهایش اختیارات قانونی داشته یا متقاضی اختیارات قانونی‌ و رای اختیارات ملتها و کشورها باشد سوق دهند(سیف‌زاده: ۱۳۶۹، ۱۹۱)
مواد ۵۲-۵۳-۵۴ منشور سازمان ملل نظامهای منطقه‌ای را پذیرفته و از کشورهای مختلف دعوت کرده به منظور ایجاد تامین صلح و امنیت به تشکیل نظامهای منطقه‌ای بپردازند.
بنابراین کشورها برای تامین سعادت و خوشبختی خود ناگزیر از همکاری با یکدیگر و این همکاری جایگزین امپراتوریهای گذشته می‌شود در دوره‌ پس از جنگ، جهان شاهد شکل‌گیری تعداد زیادی از نظامهای منطقه‌ای در بخشهای مختلف بود که برای تامین ثبات سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای و موازنه قدرت بین دو ابرقدرت پس از جنگ سرد ایجاد شده بودند( حافظ‌نیا: ۱۳۸۳،۶۱-۶۰)
۲-۲-۲-۱) منطقه گرایی در تجارت بین الملل
منطقه گرایی به همراه چند جانبه گرایی و یکجانبه گرایی یکی از سه سیستم تجاری بین الملل را تشکیل می دهد . منطقه گرایی معادل کلمه لاتین regionalism است که از لغت regionبه معنای منطقه و پسوند ism که به معنای گرایش و اعتقاد است ، ترکیب شده است . مراد از این اصطلاح در ادبیات روابط بین الملل تشکیلات و اجتماعاتی است که مرکب از حداقل سه واحد سیاسی باشد (کاظمی :۱۳۷۰،۱۰۳)منطقه گرایی به بیان یک احساس و هویت مشترک و به یک ترکیب اهداف به همراه به کارگیری موسسات مربوط می شود . منطقه گرایی یک هویت خاص و یک شکل عمل جمعی را در داخل یک منطقه جغرافیایی بیان می کند . در واقع ، هم کاری متقابل چند دولت واقع در یک حوزه جغرافیایی که دارای اهداف مشترکی باشند ، مبین منطقه گرایی است .
۲-۲-۲-۲) منطقه گرایی و انواع آن
گروه بندی منطقه‌ای گرد هم آمدن شماری از کشورها در مناطق گوناگون جهان برای ایجاد یک نظام ژئوپلیتیک منطقه‌ای است ( مجتهدزاده: ۱۳۸۱،۲۰۴) در این نظام منطقه‌ای مرزهای جغرافیایی- سیاسی بر جای خود استوار بوده و موجودیت‌های کشورهای مستقل عضو این گروه بندیهای منطقه‌ای را از هم جدا نگاه می‌دارد. بدین ترتیب گروه بندی منطقه‌ای شامل گردهم آمدن شماری از ملتهاست برای دست یافتن به درجه‌ای از سیاستهای اقتصادی- ژئوپولتیکی مشترک با حفظ کامل موجودیتهای سیاسی اعضاکه از هم جدا ومستقل هستند.
منطقه گرایی معمولاً به صورت زیر تجلی می یابد .
الف) سیستم های اتحاد نظامی مثل ناتو
ب) اتحادیه های اقتصادی مثل اتحادیه اروپا
ج ) گروه بندی سیاسی از قبیل اتحادیه عرب (امیدی:۱۳۸۸،۲۲-۲۱)
البته می توان به این سه ، سه دسته دیگری را که شامل تمام این گروه بندی های سیاسی ، نظامی،اقتصادی و غیره است را نیز افزود مانند سازمان همکاری شانگهای .
اجماع در حال ظهور این است که ترکیبهای مادی ، فیزیکی و خصوصیات فکری یا فرهنگی موجودیت یک منطقه را تشکیل می دهد . دولت های متعددی که یک منطقه را تشکیل می دهند ، معمولاًدر برخی صفات مشترک هستند از قبیل نهادهای سیاسی ، سطوح توسعه ، فرهنگ ، زبان یا مذهب (Mansfield and Milner:1999,591) منطقه گرایی پروژ ه ایی است که به موجب آن دولت ها اهداف مشترکی را پیگیری می کنند و استراتژی خود را در یک یا چند عرصه در درون منطقه هماهنگ می کنند . در حال حاضر این برداشت وجود دارد که منطقه ای شدن بر تنظیم دسترسی به یک منطقه خاص به منظور حفاظت در برابر جهانی شدن دلالت دارد .
در دهه های گذشته توجه و سطح تحلیل عمدتاً به سطح ملی یا بین المللی معطوف بود . اکنون در هزاره جدید . مطالعات منطقه ای در کانون توجه و اهمیت قرار گرفته است . نمونه این اتحادیه ها و نهادهای منطقه ای عبارتند از آسه‌آن^[۱۸] ،نفتا^[۱۹] ،مرکوسور^[۲۰] ،آپک^[۲۱] وسازمان همکاری شانگهای^[۲۲] اشاره نمود.
۲-۲-۲-۲-۱)منطقه گرایی قدیم^[۲۳]
حمایت از منطقه گرایی بین المللی در دوره میان دو جنگ جهانی اول و دوم هنگامی که دکترین امنیت دسته جمعی تسلط داشت نادر بود ،به استثنای در خور توجه نظام آمریکایی ، گروه های منطقه ای خیلی اندکی در قبل از جنگ جهانی دوم وجود داشته است . آنچه قبل از جنگ جهانی دوم پدیدار شد ،رشد تعدادی از انجمن های عمومی و خصوصی بین المللی از قبیل اتحادیه عمومی پست و انجمن بین المللی بود که این ها صاحب یک دبیر خانه بودند ، و ویژ گیهایی را که بتوان آ نها یک منطقه گرایی نامید نداشتند .
منطقه گرایی پدیده نسبتاً جدید است . که معمولاً همانند یک پروژه طراحی شده دولتی یا دولت – محوری درک شده است که با تجدید سازمان یک فضای منطقه ای خاص در امتداد خطوط سیاسی و اقتصادی تعریف می شود .(Sabic and Bonjinovic: 2006 ,8-9)
۲-۲-۲-۲-۱-۱)منطقه گرایی پس از جنگ سرد
جنگ سرد به شکلی قاطع منطقه گرایی را پس از جنگ جهانی دوم توسعه داد ، که علت آن هم تغییر محیط سیاسی بود و هم عوامل اقتصادی . ایالات متحده طبق سیاست مهار ایجاد یک اتحادیه دفاعی در برابر اتحادیه جماهیر شوروی را تشویق کرده است ، و از لحاظ اقتصادی نیز به ویژه در اروپا ، آزاد سازی اقتصاد جهانی از طریق فرایندهای ادغام اروپا در حال انجام گرفتن بود . با وجود اینکه منشور سازمان ملل منطقه گرایی را به منزله ابزار مهمی در حفظ نظم پس از جنگ جهانی تشویق کرده ، مناطق عمدتاً در شرایط وابسته به جغرافیای سیاسی مورد ملاحظه قرار گرفتند،ودر خدمت رقابت اتحادها درک شده اند ((Vayrynen:2003, 206. البته در این زمان نوکارکردگراها (هاس و لیندبرگ)به منطقه گرایی از زاویه دیگری نگاه می کردند که تنها قاعده استثنا شده قابل توجه در این دوره بود . با وجود این ، الگوی این دوره منطقه گرایی قدیم نامیده می شود .بنا براین منطقه گرایی قدیمی در چهار چوب شرایط دوقطبی دوران جنگ سرد شکل گرفت و از بالا به دست ابر قدرت ها هدایت می شد و هم چنین از نظر اهداف کاملاً منحصر به فرد بود ، یعنی این منطقه گرایی یا امنیتی بود یا اقتصادی ، و یک منظومه چند وجهی را در بر نمی گرفت .
۲-۲-۲-۲-۲)منطقه گرایی نوین^[۲۴]
منطقه گرایی سبز فایل بواسطه اضمحلال جهان دوقطبی ، سقوط هژمونی آمریکا ، بازسازی اقتصاد سیاسی جهانی در سه بلوک اصلی ، فرسایش نظام وستفالیایی دولت – ملت ، رشد وابستگی های اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی و فرا ملی گرایی ، جهانی شدن مالیه ، تجارت ، تولید و تکنولوژی ، اهمیت فزاینده موانع غیر تعرفه ای و پایان جهان سوم ، همچنین تاکید بر ارزیابی مجدد نقش دولت در فرایندهای منطقه ای شدن ، تغییر نگرش نسبت به توسعه اقتصادی نئولیبرالی و نظام سیاسی در کشورهای توسعه یافته و ظهور بازیگران مادون ملی (زیر ملی) درک شده است (Sabic and Bonjinovic: 2006 ,22-15)
هتن^[۲۵]منطقه گرایی نوین را فرایندی چند بعدی از هم گرایی منطقه ای در عرصه های اقتصادی ،سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی می داند . هتن ابعاد غیر اقتصادی ، سیاسی و امنیتی را وجه تمایز منطقه گرایی نوین از قدیم می داند . در واقع ، به نظر وی منطقه گرایی صرفاً اقتصادی یا سیاسی نیست بلکه ابزاری سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و امنیتی است . وی همچنین هویت منطقه ای ، تجانس سیاسی ، امنیت دسته جمعی و انسجام منطقه ای را از مولفه های منطقه گرایی می داند (Hettne : 1994,229) . در واقع ، بر خلاف منطقه گرایی قدیم که روندی تحمیلی ، از بالا به پایین با هدایت و مدیریت تکنو کراتها ، بروکراتها و رهبران سیاسی و با طرح و برنامه های بلند پروازانه و فاقد حمایت های عمومی به شمار می آید ، منطقه گرایی نوین فرایندی خود جوش و حرکتی و از پایین به بالااست ، فرایندی که توسط شرکت های چند ملیتی ، صنایع ، مشتریان و بازار هدایت می گردد . تغییراتی که اخیراً در اقتصاد سیاسی بین المللی به وجود آمد ، موجب اهمیت منطقه گرایی نوین شده است . نظریه منطقه گرایی نوین تعامل بین روند جهانی شدن و تلاش برای یکپارچه کردن نظام های اقتصادی منطقه ای را مورد بررسی قرار می دهد . منطقه گرایی نوین در آغاز هزاره سوم معرف ((تمرکز قدرت سیاسی و اقتصادی در اقتصاد جهانی است که با جریان های چند وجهی درون منطقه ای و فرا منطقه ای در رقابت است))(Mittelman:1997,248) . در منطقه گرایی نوین که وسیعتر از منطقه گرایی قدیم است ، عناصری چون نظام تولید ، عرضه نیروی کار ، نهادهای فرهنگی – اجتماعی ،ابداعات و شبکه قدرتی که این عناصر را به هم متصل می نماید ، اهمیت دارند .
اما در منطقه گرایی نوین ، یک عامل مهم که نباید فراموش شود این است که دولت نباید در مطالعه منطقه گرایی در این چارچوب جدید سیاسی مورد غفلت واقع شود . دولت ها هنوز هم می توانند تقریباً تاثیر چشمگیری بر پروژ های منطقه گرا داشته باشند .حتی گاهی گفته می شود که یکی از عوامل رویکرد دولت ها به سمت منطقه گرایی ، حفظ خود است . در واقع ، ممکن است دولت ها به دلیل ترس از فرسایش حاکمیت خود ، بخشی از حاکمیت را در اختیار سازمان منطقه ای قرار دهند و از این طریق حاکمیت خود را حفظ کنند . البته علی رغم این که دولت ها نفوذ قابل توجهی بر امور منطقه ای دارند ، آن ها دیگر کنترل همه جریان های هم کاری را که در قلمروشان وجود دارد در اختیار نداشته باشند (Varyrynen:2003,27;Bresling and Higott :2002,347) .
۲-۲-۲-۲-۳)تفاوتهای ساختاری منطقه گرایی قدیم و منطقه گرایی نوین
نکته مهم در مقایسه این دو نسل منطقه گرایی ،این است که هر کدام از آنها باید در بستر تاریخی و زمینه های خاص خود بررسی و مطالعه و درک شوند . منطقه گرایی قدیم زمانی شکل گرفت که ساختار دو قطبی متاثر از فضای جنگ سرد بر عرصه روابط بین الملل حاکم بود ،در حالی که ظهور منطقه گرایی نوین و گسترش آن با تحولات ساختاری مهمی در عرصه بین المللی همراه است و باید در بستر زمانی خاص خود تحلیل شود (۲۰۰۴,۱۷:Soderbaum)این تحولات ساختاری عبارتند از :
۱٫تغییر ساختار نظام بین الملل از ساختار دو قطبی به ساختار چند قطبی و یا شاید سه قطبی ، همراه با توزیع جدید بین الملل قدرت .
۲٫بازسازی اقتصاد سیاسی جهانی به سه بلوک اصلی ((اتحادیه اروپا))،((نفتا))و((آسیا-پاسیفیک ))که همگی مبتنی بر اشکال متفاوت سرمایه داری هستند .
۳٫فرسایش نسبی نظام دولت – ملت وستفالیایی شد وابستگی متقابل سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی وفراملی گرایی که در بر گیرنده الگوی جدید تعامل هم در میان حکومت ها و هم در میان کنشگران غیر دولتی است .

- سیستم های خانواده بطور مداوم در پاسخ به استرس وتغییرات داخل وخارج محیط، تغییر می یابد.
- شباهت های ساختاری در سیستم های خانواده مختلف وجود دارد. (ایزومورفیسم)
- تغییر در قسمتی از سیستم خانواده، کل سیستم را تحت تاثیر قرار می دهد.
نقطه قوت این نظریه در اینست که خانواده را هم از بعد ساب سیستم و هم سوپرا سیستم بررسی میکند. این دیدگاه تعاملات در داخل و بین ساب سیستم های خانواده و همچنین تعامل بین خانواده و سیستم های بزرگتر مثل جامعه وجهان را مد نظر قرار می دهد(۹).
همچنین، جنبه مثبت دیگر بررسی خانواده با نظریه سیستمیک، تعیین ارتباط زمینه اجتماعی و فرهنگی جامعه ای که فرد در آن رشد کرده است بر رفتار فرد می باشد(۸۱).
نقطه ضعف آن این است که تمرکز آن به جای افراد بر تعامل خانواده با سیستم های دیگر است که اغلب تمرکز بر افراد بهتر می باشد(۹).
الگوی مک مستر برای خانواده ها:

الگوی مک مستر، یک الگوی جامع برای بررسی و درمان خانواده است. هدف اصلی از ایجاد الگوی مک مستر برای خانواده ها، مشخص کردن مفاهیم پایه عملکرد خانواده و درمان خانواده می باشد که اگر بطورقابل توجهی استفاده شود، به درمانگر اجازه خواهد داد که درمان موثر برای خانواده ها ارائه دهد. این الگو طوری طراحی شده است که قابل تعمیم و انتقال به محیط های مختلف، قابل اجرا برای مشکلات مختلف بالینی خانواده و قابل استفاده برای تحقیقات تجربی است. مدل مک مستر بر پایه ی نظریه سیستمها قرار دارد.
مفروضات مدل مک مستر که در زمینه ی مدل سیستم هاست، شامل:
۱- همه قسمت های خانواده به هم وابسته است.
۲- یک قسمت از خانواده نمی تواند بصورت مجزا از سایر سیستم خانواده درک شود.
۳- درک کامل عملکرد خانواده نمی تواند تنها با درک تک تک اعضاء خانواده صورت بگیرد.
۴- ساختار و سازمان خانواده، فاکتورهای مهمی هستند که بطور با اهمیتی رفتار اعضا خانواده راتحت تاثیرقرار می دهد.
۵- الگوهای تعاملی سیستم خانواده، قویا رفتار اعضای خانواده را شکل می دهد(۷۱).
ریشه های مفهومی مدل مک مستر از کارکرد خانواده ، بیش از ۵۰ سال قبل در دانشگاه مک گیل در مونترال کانادا شکل گرفت. گروهی از متخصصان بالینی و پژوهشگران زیر نظرEpstein^[7]، کار خود را با تمرکز بر دو حوزه عمده در خانواده درمانی آغاز کردند:
۱- پژوهش درباره خانواده های غیر بالینی
۲- پژوهش درباره فرایند و پیامد خانواده درمانی
منظور از خانواده غیر بالینی خانواده ای است که هیچ یک از اعضای آن به بیماری روانپزشکی مبتلا نیستند. چنین خانواده ای ممکن است سالم یا ناسالم باشد و کارکرد خانوادگی خوب یا ضعیفی داشته باشد.
این مدل که در فاصله اواسط ۱۹۵۰ تا دهه ۱۹۷۰ ابتدا در دانشگاه مک گیل و سپس در دانشگاه مک مستر همیلتون در ایالت انتاریو تدوین شد و مورد آزمایش قرار گرفت، در دانشگاه براون پراویدنس، واقع در رودآیلند، جایی که Epstein به آنجا نقل مکان کرد و برنامه پژوهش خانواده را آغاز نمود،مورد اصلاح و گسترش قرار گرفت و تکمیل شد (۷۴).
Epstein، پایه گذار برنامه های تحقیق در خانواده و یکی از موسسین مدل، ۳ مدل مهم در زمینه درمان خانواده را برای ایجاد مدل نهایی (مدل مک مستر) با همدیگر ادغام و نهایتا مدل نهایی را استنتاج نمود. این ۳ مدل عبارت بودند از:
۱- مدل سایکودینامیک فردی
۲- مدل سیستم ها
۳- مدل تعاملی( ۷۴).
مدل سایکودینامیک فردی
این نظریه توسطAdler^[8] بنیاد نهاده شد. Adler به عنوان یکی از اولین مریدان فروید در دهه سال های ۱۹۲۰ مکتب روانشناسی فردنگر را بنیاد نهاد.
Adler برخلاف فروید، که غریزه را از انگیزه اصلی رفتار می دانست و بر خلاف Yung که صورت های ازلی را رهبر انسان می دانست، بر جنبه اجتماعی بودن انسان تاکید داشت.
وی همچنین منبع اصلی انرژی و انگیزه های بشری را میل به قدرت میدانست و باعدم پذیرفتن مرز مشخص بین خودآگاهی و ناخودآگاه، مکانیسم “واپسزنی” فروید را رد کرد.
در نظریه Adler انسان موجودی است بی همتا، مسئول، خلاق و انتخاب کننده که همخوانی همه جانبه ای در ابعاد شخصیت او وجود دارد.
Adler انسان را ذاتا موجودی اجتماعی، خلاق و هدفدار می داند که احساسات حقارت زیربنای رشد روانی او را فراهم می آورد و همواره وی را در جهت برتری سوق می دهد به عبارت دیگر هر انسانی با توجه به این هدف به جلو رانده می شود و به فعالیت هایی می پردازد که در نهایت، این فعالیت ها شیوه زندگی او را مشخص می سازد. از این رو رفتار فرد را در درون زندگی اش قابل بررسی می داند. به عقیده Adler انسان سازنده سرنوشت خویش است و به تجارب خویش معنی و مفهوم می بخشد. به نظر Adler افراد غیر عادی مریض نیستند، بلکه انسان های مایوسی هستند که نیاز به امید و شهامت دارند(۸۲).
نظریه تعاملی
نظریه تعامل گرا خانواده ها را به عنوان واحدی از یک شخصیت وکاراکتر تعاملی می پندارد و ارتباط نمادین اعضای خانواده با همدیگر را می آزماید. در داخل خانواده، هر عضو با نقش هایی که برای او اختصاص یافته است درگیر است. اعضا انتظاراتشان از نقش خود را در هر وضعیت از درک تقاضاهای نقشها، توصیف می کنند. اعضا با بررسی و تفسیر فعالیت های دیگران نسبت به آنها، در مورد رفتار خود قضاوت می کنند. تمرکز در این نظریه بر فرایند برعهده گرفتن نقش است. هر نقش در ارتباط با نقشهای دیگروجود دارد و تعاملات، فرایند پویا در مورد هر نقش را نشان می دهد. در این نظریه فرض می شود:
- یک سری مرکب از نمادها که معنای مشترک دارند در طول زندگی در محیط نمادین بدست می آیند.
- افراد معنای نمادها را تشخیص، ارزشیابی و بررسی می کنند.
- رفتار به جای غرایز، نیازها، فرمان ها تحت تاثیر معنای سمبل ها قرار می گیرد. بنابر این، سمبل ها برای فهم رفتار مهم هستند.
- افراد از فرهنگ یاد می گیرند و اجتماعی می شوند.
- رفتار افراد حاصل تاریخچه زندگی آنهاست که بطور مداوم بعلت کسب اطلاعات جدید تغییر می یابد.
نقطه قوت این تئوری تمرکز بر فرایند داخلی در خانواده ها مانند نقش ها، تعارضات، حالات، ارتباطات، پاسخ به استرس ها، تصمیم گیری و اجتماعی شدن است. به همین جهت، این نظریه بیشتر مورد استفاده محققین پرستاری قرار می گیرد.
نقطه ضعف این الگو اینست که این نظریه وسیع است ودر مورد مفاهیم ومفروضات اتفاق نظر وجود ندارد.
همچنین تعامل گراها خانواده را یک واحد نسبتا بسته در نظر می گیرند که روابط کمتر با جامعه و محیط خارج دارد(۸).
ابزارهایی که برای سنجش کارکرد خانواده به کار می روند(مقیاس درجه بندی بالینی مک مستر و مصاحبه ساختار یافته مک مستر از کارکرد خانواده) به طور کامل در براون تکوین یافتند.
در مرحله نظام ها در کار Epstein، خانواده یک نظام باز در نظر گرفته می شود. ساختار، سازمان و الگوهای تبادلی که در نظام خانواده نمایش داده می شود، متغیرهای مهمی در تعیین رفتار اعضای خانواده بودند. تغییرات درونی یا بیرونی بر نظام خانواده و بر رفتار همه اعضای خانواده تاثیر گذار است. در درمان خانواده ها، از جنبه ساختاری، سازماندهی، یا الگوهای تبادلی به اختلال درون نظام توجه می شود. فرآیندهای درونی روانی اعضای نظام، در درجه دوم اهمیت قرار دارد. پیش فرض این است که اگر متغیرهای نظام در کنار هم کارکرد خوبی داشته باشند، آنگاه رفتار فرد وهمچنین فرآیندهای درونی و روانی این افراد تحت تاثیر قرار می گیرد(۷۴).
الگوی مک مستر، همه جنبه های عملکرد خانواده را پوشش نمی دهد اما ابعادی را که در برخورد بالینی با خانواده ها مهم است را شناسایی می کند(۷۱). یعنی با عملکرد جاری خانواده سروکار دارد نه با مرحله تکاملی خانواده یا رشد قبلی آن. این مدل وظایف خانواده ها را به سه قسمت تقسیم می کند. وظایف پایه، مانند تامین خوراک، امنیت، مراقبت بهداشتی برای اعضای خود، وظایف تحولی، مانندمراقبت از نوزاد، توجه به نوجوان خانواده و وظایف بحرانی، که شامل مهارت های خانواده در هنگام بروز بحرانها و وقایع غیر منتظره مانند بیماری شدید یک عضو خانواده می باشد (۱۲).
پرستارانی که زمینه کاریشان در ارتباط با خانواده و جامعه ای که خانواده به آن تعلق دارد می باشد، نیازمند آموزش های ویژه در زمینه بررسی مشکلات بهداشتی و نیازهای بهداشتی خانواده های هدف و همچنین دخالت در برنامه ریزی مداخلات بهداشتی برای کمک به خانواده ها می باشند. بنابر این با توجه به اینکه این مطالعه بر روی خانواده های بیماران مبتلا به سرطان انجام شده است ونیز رشته تحصیلی محقق، پرستاری بهداشت جامعه می باشد، در این بخش به تشریح شاخه های مختلف پرستاری که مربوط به کار با خانواده و مخصوصا خانواده های بیماران مبتلا به سرطان می باشد، خواهیم پرداخت.
پرستاری بهداشت جامعه:
مهمترین عضو تیم بهداشتی، پرستاران بهداشت جامعه می باشند(۷۰). پرستاری بهداشت جامعه نقش اصلی در حمایت بهداشت عمومی جامعه ایفا می کند و عبارت است از عمل ارتقاء و حفاظت بهداشت مردم با بهره گرفتن از دانش پرستاری، علوم اجتماعی و علم بهداشت جامعه. این نوع از پرستاری، یک فرایند سیستماتیک است که اهداف آن:
- بررسی و شناسایی نیازهای بهداشتی جوامع، خانواده ها و افراد
- تدوین برنامه های مداخله جهت بر آوردن نیازهای بهداشتی
- ارزشیابی مداخلات انجام شده
- استفاده از نتایج فرایند در برنامه های مراقبت بهداشتی(۸۳).
پرستاران بهداشت جامعه، افرادی هستند که با جوامع کار می کنند و نقش های محوله بر آنها بر بهداشت اولیه تمرکز می کند که ممکن است شامل اخذ تصمیم در مورد حقوق جوامع، بدون برقراری تماس مستقیم با هر فرد در جامعه باشد.
ارکان پرستاری بهداشت جامعه:
- برنامه ریزی برای ارتقاء بهداشت و برنامه های حمایت از بهداشت
- کاهش رفتارهای پرخطر و نابرابری ها در ارائه خدمات بهداشتی

به این نکته توجه شود که علاوه بر رسم تابع توزیع کستینگ، یکی دیگر از هدف‌های اصلی در این مطالعه اندازه گیری پارامتر  می باشد که با برآورد این پارامتر می توان در الگوهای کاربردی وقوع شرایط بحرانی را در بازار سهام تشخیص داد. بدین ترتیب که هر چه پارامتر  از صفر فاصله می گیرد احتمال تغییرات ناگهانی قیمت بیشتر خواهد شد. در ادامه بحث جهت پاسخ به سؤال آخر تحقیق یعنی ارائه و آزمون یک الگوی مشخص اقتصادی برای باز تولید رفتار شاخص قیمت سهام، مباحثی ارائه خواهد شد.

۳-۴-الگویی برای باز تولید رفتار شاخص قیمت
در این قسمت هدف این است که با بهره گیری از یک الگوی رفتاری بازار سهام که توسط بلوک^[۱۰۹] بکارگرفته شده است و همچنین با بکارگیری چارچوب نظری بلک، شولز و مرتون^[۱۱۰]، مقدمات لازم برای آزمون باز تولید رفتار شاخص قیمت سهام در ایران فراهم گردد. لذا این بخش از مطالعه می کوشد در چارچوب فروضی مشخص برای رفتار سرمایه گذار، شرایط را برای تعیین قیمت تسویه بازار و انجام بازتولید مسیر تصادفی شاخص قیمت مهیا سازد.
۳-۴-۱- فروض الگو
ابتدا به بیان چهار فرض کلیدی الگو پرداخته خواهد شد.
الف- سرمایه گذاران ناهمگن
بازار شامل تعداد زیادی سرمایه گذار علاقه مند به داد و ستد می باشد. اگر تمامی سرمایه گذاران مانند یکدیگر رفتار کنند، آنگاه انتظار می‌رود که اعمال آن‌ها نیز مشخص و معین باشد. بنابراین طبیعی است که فرض منحصر به فرد بودن هر یک از سرمایه گذاران را می‌توان در نظر گرفت.البته اگر هر زیر مجموعه ای از سرمایه گذاران به طور همگن رفتار کنند، در این صورت آن زیر مجموعه را می‌توان به عنوان یک سرمایه گذار در نظر گرفت. توجه شود که ناهمگن بودن می‌تواند از استدلال غیر مشابه، عدم اطلاع از خبرها و مسائلی از این قبیل منتج گردد.
ب- وجود یک دارایی ریسکی و یک دارایی بدون ریسک
برای سادگی فرض می‌شود در بازار تنها یک دارایی ریسکی (سهام شرکت سهامی عامی) و یک دارایی بدون ریسک (مانند پول نقد) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سهم‌های موجود و قابل مبادله در بازار نگهداری و از چرخه بازار خارج نخواهد خواهد شد. همچنین فرض می‌شود که قیمت سهام یک متغیر پیوسته است.
کل دارایی بدون ریسک در بازار نیز ثابت فرض می‌شود. برای رسیدن به این فرض به پول نقد بهره ای پرداخت نمی‌شود و به هیچ یک از مبادلات صورت گرفته نیز حق کارگزاری تعلق نمی‌گیرد.
نسبت پول نقد به سهام نیز ثابت فرض می‌شود. این امر باعث خواهد شد که بازار دارای وضعیت تعادل و موازنه باشد. به عنوان مثال اگر پول نقد از سیستم خارج می‌شود، حتی ممکن است تمام دارایی هر سرمایه گذار به سهام تبدیل شود.
ج-همزمانی^[۱۱۱]
در این الگوی مبادله ای فرض می‌شود، همه مبادلات در بازار سهام به طور همزمان در هر روز کاری انجام می‌پذیرند.^[۱۱۲]
د-تمرکز در انجام معاملات^[۱۱۳]
سرمایه گذاران در مدل با محدودیت انجام معامله تنها با یک فعال تخصصی به نام کارگزار روبرو هستند. آن‌ها مجاز به انجام مستقیم مبادله و معامله با یکدیگر نیستند. این فرض دارای مبانی تجربی است اما برای اعمال سادگی مدل از آن استفاده می‌شود. فرضی که با توجه به وجود آن می‌توان به چگونگی انجام مبادلات در یک بازار فرضی پی برد.
۳-۴-۲- سبد دارایی سرمایه گذار
دارایی هر سرمایه گذار در سبد دارایی وی می‌تواند شامل دو بخش باشد. بخش اول آن شامل  سهم از یک دارایی ریسکی و بخش دیگر آن شامل نقدینگی  به عنوان دارایی بدون ریسک در نظر گرفت. اگر قیمت سهام معادل با  در نظر گرفته شود آنگاه کل دارایی سرمایه گذار در زمان  برابر با  می‌باشد. دارایی سرمایه گذار پس از یک روز (از روز به عنوان یک واحد زمان تعریف می‌شود) برابر خواهد بود با:

رفتار مبادله ای در اینجا عملاً به مسئله بهینه سازی تبدیل می‌شود. اگر سرمایه گذاران بدانند که قیمت سهام در روز بعد افزایش خواهد یافت(  )آن گاه کل دارایی یک فرد به سهام اختصاص می‌یابد و در حالت عکس آن کل دارایی فرد به صورت پول نقد نگهداری خواهد شد. یکی از مسائلی که می‌توان مطرح کرد اینست در چارچوب بحث‌های نظری احتمال صفر شدن قیمت آتی سهم اگر غیر صفر(  ) در نظر گرفته شود، وجود خواهد داشت. در این صورت سرمایه گذار ممکن است همه دارایی خود را از دست دهد.^[۱۱۴] در مدل سازی می‌توان محدودیتی را برای تغییرات قیمت به صورت روزانه قرار داد. در عمل نیز در برخی بازارهای سهام در دنیا محدودیت‌هایی را برای تغییرات قیمت سهام در بازار در نظر می‌گیرند. لذا امکان ورشکستگی ناگهانی سرمایه گذاران با اعمال این محدودیت عملاً از بین خواهد رفت.
آنچه که می‌بایست بدان توجه شود اینست که قیمت در آینده نامعلوم است و هر سرمایه گذار آن را به عنوان یک متغیر تصادفی فرض می کند. بنابراین پارامترهای تابع توزیع احتمال ناشی از روند گذشته متغیر قیمت، انتظارات سرمایه گذار را شکل خواهد داد.
۳-۴-۳-تابع مطلوبیت نمایی^[۱۱۵]
در این الگو سرمایه گذاران را به عنوان حداکثر کنندگان مطلوبیت مورد انتظارشان در نظر گرفته می شود. تابع مطلوبیت در آنان یکنوا و صعودی نسبت به دارایی است و مشتق مرتبه دوم تابع مطلوبیتشان منفی است که نشان از تحدب تابع مطلوبیت می‌باشد.
و
این فروض نشان‌دهنده این است که تابع مطلوبیت بکار گرفته شده در این الگو خوش رفتار^[۱۱۶]می‌باشد.^[۱۱۷]
فرمی از تابع مطلوبیت که مورد استفاده قرار می‌گیرد، تابع مطلوبیت نمایی است^[۱۱۸] که به صورت زیر تعریف می‌شود.

که در آن  به عنوان دارایی هدف شناخته می‌شود. در نقاط کمتر از  سرمایه گذار تمایل به انجام ریسک برای دستیابی به بازدهی بالاتر را دارد.^[۱۱۹]
۳-۴-۴- موجودی بهینه^[۱۲۰]
با بهره گرفتن از تابع مطلوبیت می‌توان یک راه حل تحلیلی برای مسئله حداکثر سازی ارائه کرد.^[۱۲۱]با فرض اینکه دارایی آتی دارای توزیع گاوسی باشد(از فرض تئوری حد مرکزی^[۱۲۲] منتج می‌شود)، می‌توان نتیجه گرفت که مطلوبیت مورد انتظار منسوب به ون نیومن و مورگنسترن^[۱۲۳] برابر خواهد بود با:

این تابع با حداقل کردن مقادیر نمایی به حداکثر خود خواهد رسید.^[۱۲۴] به دارایی مورد انتظار بستگی به تغییرات قیمت خواهد داشت، به گونه ای که میانگین و واریانس دارایی آتی برابر با مقادیر زیر می‌باشد:

تابع مطلوبیت انتظاری ناشی از دارایی آتی را می‌توان نسبت به متغیر تعداد سهام نگهداری شده (  )حداکثر کرد. این حداکثر سازی می‌تواند مقدار بهینه سهام نگهداری شده را با در نظر گرفتن محدودیت عدم فروش کوتاه مدت تمامی سهم‌ها(  ) و نیز اعمال محدودیت قرض دادن وجوه نقد(  ) نشان دهد.

استراتژی سرمایه گذار را می‌توان بدین صورت تشریح کرد که اگر میزان سهام نگهداری شده بیش از مقدار بهینه آن(  )باشد، سرمایه گذار اقدام به فروش مازاد سهام خواهد کرد و بالعکس. در رابطه مقدار سهام بهینه تنها زمانی سرمایه گذار تصمیم می‌گیرد که میزان سهام بهینه نگهداری شده را افزایش دهد که ارزش مورد انتظار بازدهی سرمایه گذاری مثبت باشد و یا عدم اطمینان ناشی از تغییرات قیمت کاهش یابد.
۳-۴-۵- ریسک گریزی^[۱۲۵]
مفهوم ریسک گریزی یکی از بحث‌های اساسی در تحلیل­های اقتصادی به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد اغلب سرمایه گذاران در بازار دارای ویژگی ریسک گریزی می‌باشند. جهت تعیین پارامتر ریسک گریزی، به بررسی مفهوم ریسک گریزی پرداخته خواهد. ابتدا تابع مطلوبیت انتظاری ون نیومن مورگنسترن(  ) به صورتی که در ادامه آورده شده است، معرفی خواهد شد:

تابع مطلوبیت ون نیومن مورگنسترن، در واقع همان امیدریاضی تابع مطلوبیت برنولی^[۱۲۶](  ) می‌باشد. حال با توجه به مباحث مطرح شده می‌توان ابتدا به دقت ریسک گریزی تعریف نمود.
یک تصمیم­گیرنده ریسک گریز^[۱۲۷] است، اگر به ازای هر بخت­آزمایی  ، بخت آزمایی تباه شده ای^[۱۲۸] وجود داشته باشد بطوریکه مقدار آن با اطمینان برابر با  باشد، حداقل به خوبی بخت آزمایی  باشد. اگر تصمیم­گیرنده همیشه (برای هر  ) نسبت به این دو بخت آزمایی بی تفاوت باشد، گویند که وی ریسک خنثی است. تصمیم­گیرنده به ­طور اکید ریسک گریز^[۱۲۹] است اگر بی ­تفاوتی برقرار باشد تنها زمانی که دو بخت­آزمایی دستاورد یکسانی داشته باشند. بنابراین اگر الگوی ترجیحات یک تابع نمایی مطلوبیت انتظاری را با تابع مطلوبیت برنولی  نتیجه دهد، از تعریف ریسک گریزی نتیجه می­ شود که تصمیم­گیرنده ریسک گریز است اگر و فقط اگر برای تمام  ها رابطه زیر برقرار باشد:

رابطه فوق به نامساوی ینسن^[۱۳۰]معروف است که در واقع تعریفی از یک تابع مقعر است. بنابراین در چارچوب نظریه مطلوبیت ملاحظه می‌شود که ریسک گریزی هم ارز با تقعر تابع مطلوبیت است و ریسک گریزی اکید، هم‌ارز با تقعر اکید تابع مطلوبیت است. تقعر اکید به این معنی است که تابع مطلوبیت کاهشی است. از این‌رو در سطحی از دارایی w، مطلوبیت حاصل از واحدهای اضافی دارایی، کوچک‌تر از مطلوبیت از دست دادن یک واحد دارایی است.
حال می­توان مقدار ریسک گریزی را اندازه ­گیری^[۱۳۱] کرد. با فرض مشتق پذیری مرتبه دوم تابع مطلوبیت برنولی  نسبت به دارایی، ضریب ریسک گریزی مطلق­ آرو- پرات^[۱۳۲] به­ صورت زیر تعریف می­گردد.

از آنجا که ریسک خنثی بودن هم­ارز با خطی بودن تابع مطلوبیت برنولی  می‌باشد لذا مشتق دوم این تابع مطلوبیت برای تمام wها برابر با صفر(  ) خواهد بود. بنابراین منطقی به نظر می­رسد که درجه ریسک گریزی مرتبط با تقعر  باشد. ریسک گریزی نسبی^[۱۳۳] نیز به صورت زیر قابل تعریف می‌باشد.^[۱۳۴]

بر اساس تابع مطلوبیت مورد استفاده در این تحقیق ریسک گریزی نسبی سرمایه گذار به صورت زیر بدست می‌آید:

با فرض اینکه هزینه مبادله^[۱۳۵] صفر ‌باشد، در نتیجه سبد دارایی بهینه به صورت زیر قابل نشان دادن خواهد بود:

۳-۴-۶- درصد سرمایه گذاری بهینه^[۱۳۶]

۰۶/۰

۸۰/۰

۰۰/۰

۰۶/۰

سلامت روان

عضویت گروهی

۸۱/۱۹۳۱

۱

۸۱/۱۹۳۱

۱۵/۱۲

۰۰/۰

۳۱/۰

۹۱/۰

پیش آزمون

۲۳/۵۲۱

۱

۲۳/۵۲۱

۲۸/۳

۰۸/۰

۱۰/۰

۴۶/۰

۴-۳-۴-۲ فرضیه ی ۲
مداخله‌ی روان نمایشگری با محتوای معنوی، میزان شادی گروه آزمایش را در مرحله‌ی پس آزمون و پیگیری، نسبت به گروه کنترل افزایش می‌دهد.
همانطور که در جدول ۴-۱۱ مشاهده می‌شود، نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیره، نشانگر آن است که پس از کنترل نمرات پیش آزمون شادی، مداخله ی روان نمایشگری توانسته است تأثیر معناداری بر نمرات شادی در مرحله ی پس آزمون داشته باشد. میزان تأثیر مداخله، ۴۱ درصد بوده است که نشان می‌دهد ۴۱ درصد از تفاوت های فردی در نمرات شادی دو گروه آزمایش و کنترل در مرحله ی پس آزمون، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. همچنین نتایج جدول ۴-۱۲ نشان می‌دهد که با کنترل نمرات پیش آزمون شادی، تفاوت نمرات شادی دو گروه در مرحله ی پیگیری نیز معنادار می‌باشد و اندازه ی اثر آن ۱۷ درصد است. یعنی ۱۷ درصد از تفاوت های فردی در نمرات شادی دو گروه در مرحله ی پیگیری، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. این میزان اندازه ی اثر، نسبت به مرحله ی پس آزمون کمتر است، اما معنادار می‌باشد. همچنین نتایج آزمون مان ویتنی- یو نشان دهنده ی وجود تفاوت معنادار، بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پس آزمون و پیش آزمون شادی (۰۰/۰=p، ۵۰/۳۹ =u) و نیز تفاوت معنادار بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پیگیری و پیش آزمون شادی (۰۰/۰=p، ۵۰/۴۸ =u) در دو گروه می‌باشد. بنابراین فرضیه ی دوم پژوهش، تأیید می‌گردد.

۴-۳-۴-۳ فرضیه ی ۳
مداخله‌ی روان نمایشگری با محتوای معنوی، میزان لذت گروه آزمایش را در مرحله‌ی پس آزمون و پیگیری، نسبت به گروه کنترل افزایش می‌دهد.
همانطور که در جدول ۴-۱۱ مشاهده می‌شود، نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیره، نشان می‌دهد که پس از کنترل نمرات پیش آزمون لذت، مداخله ی روان نمایشگری توانسته است تأثیر معناداری بر نمرات لذت در مرحله ی پس آزمون داشته باشد. میزان تأثیر مداخله، ۲۵ درصد بوده است که نشان می‌دهد ۲۵ درصد از تفاوت های فردی در نمرات لذت دو گروه آزمایش و کنترل در مرحله ی پس آزمون، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. همچنین نتایج جدول ۴-۱۲ نشان می‌دهد که با کنترل نمرات پیش آزمون لذت، تفاوت نمرات لذت دو گروه در مرحله ی پیگیری نیز معنادار می‌باشد و اندازه ی اثر آن ۳۶ درصد است. یعنی ۳۶ درصد از تفاوت های فردی در نمرات لذت دو گروه در مرحله ی پیگیری، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. این میزان اندازه ی اثر، نسبت به مرحله ی پس آزمون افزایش یافته است. همچنین نتایج آزمون مان ویتنی- یو نشان دهنده ی وجود تفاوت معنادار، بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پس آزمون و پیش آزمون لذت (۰۰/۰=p، ۵۰/۳۹ =u) و نیز تفاوت معنادار بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پیگیری و پیش آزمون لذت (۰۰/۰=p، ۳۵ =u) در دو گروه می‌باشد. بنابراین فرضیه ی سوم پژوهش، تأیید می‌گردد.
۴-۳-۴-۴ فرضیه ی ۴
مداخله‌ی روان نمایشگری با محتوای معنوی، میزان سلامت روان گروه آزمایش را در مرحله‌ی پس آزمون و پیگیری، نسبت به گروه کنترل افزایش می‌دهد.
همانطور که در جدول ۴-۱۱ مشاهده می‌شود، نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیره، نشان می‌دهد که پس از کنترل نمرات پیش آزمون سلامت روان، مداخله ی روان نمایشگری تأثیر معناداری بر نمرات سلامت روان در مرحله ی پس آزمون داشته است. میزان تأثیر مداخله، ۲۵ درصد بوده است که نشان می‌دهد ۲۵ درصد از تفاوت های فردی در نمرات سلامت روان دو گروه آزمایش و کنترل در مرحله ی پس آزمون، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. همچنین نتایج جدول ۴-۱۲ نشان می‌دهد که با کنترل نمرات پیش آزمون سلامت روان، تفاوت نمرات سلامت روان دو گروه در مرحله ی پیگیری نیز معنادار می‌باشد و اندازه ی اثر آن ۳۱ درصد است. یعنی ۳۱ درصد از تفاوت های فردی در نمرات سلامت روان دو گروه در مرحله ی پیگیری، ناشی از مداخله ی پژوهش بوده است. این میزان اندازه ی اثر، نسبت به مرحله ی پس آزمون، افزایش یافته است. همچنین نتایج آزمون مان ویتنی- یو نشان دهنده ی وجود تفاوت معنادار، بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پس آزمون و پیش آزمون سلامت روان (۰۰/۰=p، ۴۳ =u) و نیز تفاوت معنادار، بین نمرات مربوط به اختلاف نمره های پیگیری و پیش آزمون سلامت روان (۰۰/۰=p، ۳۷ =u) در دو گروه می‌باشد. بنابراین فرضیه ی چهارم پژوهش، تأیید می‌گردد.
برای بررسی فرضیه های ۵ تا ۱۰ از روش تحلیل مسیر استفاده شده است. بدین منظور ابتدا اوزان رگرسیونی استاندارد بین مسیرهای مفروض در مدل ساختاری مفروض ارائه شده در شکل ۱-۱، مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج آن در جدول ۴-۱۳ ارائه شده است.
جدول۴-۱۳: اوزان رگرسیونی استاندارد مسیرهای مفروض بین متغیرهای نگرش مذهبی،‌شادی، لذت و سلامت روان

مسیرها

برآورد

خطای استاندارد

معنی داری