۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

۰

NAA

ج
ب
الف
تصویر ۲-۳ الف- برش برگ‌ها، ب- قرار دادن برگ‌ها در آنتی اکسیدانت، ج- برش ابتدایی و انتهایی برگ‌ها
۳-۵-۳ آزمایش سوم: بررسی تأثیر تیمارهای تنظیم‌کننده‌های رشد ۲,۴-D، TDZ و BAP بر جنین‌زایی سوماتیکی بساک خرما در محیط کشت MS
بدین منظور آزمایش در قالب فاکتوریل سه عاملی (جدول ۱-۳) با سه تکرار انجام شد. گل‌های نر خرما ناشناس در مرحله تک هسته‌ای جدا شدند (تصویر ۳-۳ الف). در این مرحله ‌گل‌های نر با پوشینه‌ی قهوه‌ای رنگ احاطه شده بودند (تصویر ۳-۳ ب). گل‌های نر برداشت شده را در دستمال کاغذی مرطوب پیچیده و سپس در فویل آلومینیومی قرار داده شدند (تصویر ۳-۳ ج) و در یخچال در دمای C˚۴ برای ۷- ۱ روز نگهداری شدند. مرحله‌ی نموی میکروسپور‌ در بساک‌های نارس با رنگ‌آمیزی سیتولوژیکی مشخص شد. بساک‌ها نخست با محلول استوکارمن (یک گرم پودر کارمن در محلول ۵۰ درصد اسید استیک مطلق در حال جوش حل سپس فیلتر شده و در تاریکی نگهداری می‌شوند) رنگ‌آمیزی شده و سپس مرحله‌ی نموی میکروسپور مشخص گردید (تصویر ۳-۳ د). تعدادی خوشه‌‌ از محور اصلی جدا شده و خوشه‌ها به قطعاتی شامل ۱۰-۷ گلچه برش داده شدند (تصویر ۳-۳ و). سپس‌گلچه‌ها در آب مقطر قرار داده و به زیر هود لامینار منتقل شدند. گل‌های برداشت شده پیش از اینکه باز شوند به طور سطحی استریل شدند. استریل کردن باید به گونه‌ای باشد که بساک کمتر تحت تأثیر ماده‌ی ضد‌عفونی کننده قرار گیرد. اسپری الکل اتانول به مدت چند دقیقه صورت گرفت و گلچه‌ها را به مدت ۱۵ دقیقه در هیپو‌کلرید‌سدیم ۲۵/۵ قرار داده شد. سپس سه بار با آب مقطر اتوکلاو شده شستشو داده شدند. هر خوشه‌چه از محوراصلی جدا شده و در پتری‌دیش قرار گرفت انتهای خوشه‌چه‌ها برش داده شده و کاسبرگ و گلبرگ‌ها از آن جدا ‌گردیدند. سپس بساک‌های جدا شده در پتری‌دیش‌ حاوی ۲۵ میلی ‌لیتر محیط کشت قرار گرفت (تصویر ۳-۳ ه). پتری‌ها را پارافیلم بسته و در دمای C˚ ۲۵ اتاق رشد و در تاریکی قرار داده شدند. محیط MS نیمه جامد با ۹۰ گرم در لیتر ساکارز، زغال فعال ۱ گرم در لیتر ۸/۵pH= تهیه شد.

د
و
ه
ج
ب
الف
تصویر ۳-۳ الف- اسپات گل آذین نر، ب- گل آذین باز شده از پوشینه، ج- پوشانیدن اسپات گل نر در فویل آلومینیومی، د- خوشه‌های برش شده به قطعاتی حاوی چند گلچه، ه- کشت بساک‌ها در محیط کشت، و- مرحله‌ی ‌نموی میکروسپور‌ها
۴-۵-۳ آزمایش چهارم: بررسی تأثیر تیمارهای تنظیم‌کننده‌های رشد ۲,۴-D، TDZ و BAP بر جنین‌زایی سوماتیکی ریزنمونه بساک خرما در محیط کشت Y3 مایع
آزمایش در قالب طرح کرت‌های خردشده که فاکتور اصلی ۷ روز‌ مختلف کشت و فاکتور فرعی ترکیبات تیماری تنظیم کننده‌های رشد با ۲۰ سطح (جدول ۱-۳) صورت گرفت. بعد از تهیه گل نر ناشناس و ضدعفونی گلچه‌ها، هر خوشه‌چه از محوراصلی (تصویر ۴-۳ الف) جدا شده و در پتری‌دیش قرار گرفت. انتهای خوشه‌چه‌ها برش داده شده و کاسبرگ و گلبرگ‌ها از آن جدا ‌گردیدند. سپس بساک‌های جدا شده در پتری‌دیش‌ حاوی ۲۵ میلی ‌لیتر محیط کشت (تراکم‌های مختلف ۱۵-۲۵) کاشته شد (تصویر ۴-۳ ب). پتری‌ها را با پارافیلم بسته و در دمای C˚۲۵ اتاق رشد و در تاریکی و بر روی شیکر با سرعت ۵۰ دور در دقیقه قرار داده شدند (تصویر ۴-۳ ج). گل‌های نر برداشت شده را در داخل پوشینه داخل دستمال کاغذی مرطوب پیچیده و سپس در فویل آلومینیومی قرار داده در یخچال در دمای C˚۴ برای ۷-۱ روز نگهداری می‌شود. کشت در ۷ روز متوالی در ۲۰ ترکیب تیماری مختلف اکسین و سیتوکینین صورت گرفت (جدول۱-۳). محیط کشت Y₃ مایع (پیوست ۲) با ۹۰ گرم در لیتر ساکارز و ۱ گرم در لیتر زغال فعال تهیه شد.

ج
ب
الف
تصویر ۴-۳ الف- خوشه‌چه همراه با محور گل نر خرما، ب- کشت بساک در محیط کشت مایع، ج- قرار دادن پتری‌ها بر روی شیکر
۵-۵-۳ آزمایش پنجم: بررسی تأثیر غلظت ساکارز بر کشت بساک خرما
بدین منظور آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. بعد از تهیه گل نر ناشناس (تصویر ۵-۳ الف) و ضد‌عفونی، بساک‌های جدا شده (تصویر ۵-۳ ب) در پتری‌دیش‌ حاوی ۲۵ میلی ‌لیتر محیط کشت (تراکم‌های مختلف ۱۵-۲۵) کاشته شد (تصویر ۵-۳ ج). پتری‌ها را پارافیلم بسته و در دمای ۲۵ درجه اتاق رشد و در تاریکی بر روی شیکر با سرعت ۵۰ دور در دقیقه قرار داده شدند.
محیط کشت Y₃ (پیوست ۲) با غلظت‌های مختلف ۳۰–۶۰-۹۰-۱۲۰ گرم در لیتر ساکارز و زغال فعال ۱ گرم در لیتر و ۸/۵ pH= تهیه شد.

ب
الف
ج
تصویر ۵-۳ الف- خوشه‌چه‌های نر خرما، ب- بساک گل نر، ج- قرار دادن بساک‌ها در محیط کشت
۶-۵-۳ آزمایش ششم: بررسی تأثیر غلظت‌های مختلف کلشی‌سین بر روی کشت بساک خرما
بدین منظور آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. گل‌های نر خرما در مرحله تک هسته‌ای انتهایی از نخل‌های نر جدا شدند. پس از جدا کردن گل‌ها، به مدت یک روز در دمای C˚۸ قرار گرفتند. پس از طی این مدت، گل‌ها در زیر هود لامینار ضد عفونی شدند و بساک‌ها جدا گردید. غلظت‌های مختلف ۱۲۵، ۲۵۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ میلی‌گرم در لیتر کلشی‌سین تهیه‌ شدند، بساک‌های تحت تیمار کلشی‌سین در دمای C˚۲۵ در تاریکی بر روی شیکر با سرعت۵۰ دور در دقیقه قرار در زمان‌های مختلف ۱۲- ۲۴- ۳۶- ۴۸ ساعت گرفتند. بعد از اعمال مقادیر مختلف کلشی‌سین در مدت زمان مشخص بساک‌ها به محیط کشت Y₃ نیمه جامد به همراه زغال فعال با میزان ۱ گرم در لیتر و ۹۰ گرم در لیتر ساکارز با سه تکرار برای هر غلظت و مدت زمان کشت صورت گرفت. در هر پتری‌دیش حدود ۲۵ عدد بساک قرار داده و با پارافیلم بسته شده و در اتاق رشد در دمای C˚ ۲۵ در تاریکی قرار داده شدند. بساک‌های کاشته شده بعد از ۶ هفته واکشت شده و واکنش آنها از جمله کالوس‌دهی مورد بررسی قرار گرفت.
۷-۵-۳ آزمایش هفتم: کشت میکروسپور
برای تحقق این هدف جدا‌سازی گل‌های نر از غلاف و برش به قطعاتی متشکل از ۵ تا ۷ گلچه صورت گرفته ضدعفونی انجام گرفت و سپس در زیر هود لامینار بساک‌ها جدا گردیدند. در هاون چینی از محیط کشت ایزولاسیون ریخته و حدود ۳۰ گلچه را قرار داده و سپس شروع به له کردن و سائیدن گلچه‌ها گردید و در عین حال باید توجه داشت که از اعمال فشار زیاد بر روی گلچه‌ها خود‌داری کرد چون سبب از بین رفتن میکروسپور‌ها می‌شود. محلول به‌دست آمده را از مش با منفذ µm 40 (تصویر ۶-۳ الف) عبور داده و محیط همراه با میکروسپور‌ها را در یک فالکون اتوکلاو شده ریخته و سانترفیوژ به مدت ۲ دقیقه و با سرعت ۱۵۰۰ دور در دقیقه انجام شد، بعد از طی این مدت زمان میکروسپور‌ها رسوب کرده (تصویر ۶-۳ ب) و مایع رویی دور ریخته شد، جهت خلوص بیشتر میکروسپور‌ها یک بار دیگر سانترفیوژ صورت گرفت. حدود ۳۰ میلی ‌لیتر از محیط کشت را به میکروسپور‌ها اضافه گردید، با پیست اتوکلاو شده حدود ۱۰ میلی لیتر را بر‌داشته و در پلیت ریخته و درب آن با پارافیلم بسته شده، در تاریکی بر روی شیکر با سرعت ۵۰ دور در دقیقه در اتاق رشد قرار داده شد. جهت تعیین تراکم میکروسپور‌ها از لام هموسایتومتری استفاده شد (تصویر ۳-۶ ج).

طبق ماده ۶ کنوانسیون اول هیچ موافقتنامه اختصاصی نمی­تواند به وضع زخم­داران و بیماران به نحوی که به موجب این قرارداد معلوم گردیده لطمه وارد آورد و یا حقوقی را که این قرارداد به آن­ها اعطا کرده تقلیل دهد. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۴۱)
ماده ۱۲ کنوانسیون اول به عنوان مفسر کنوانسیون­های ۱۹۴۹ ژنو، به خوبی بر آن تأکید شده است و سنگ بنای تمام کنوانسیون ها است. اصل غیرقابل تخطی حمایت از بیماران و زخمیان، که به عنوان ماده ۶ در ۱۸۶۴ آمده است، در ۱۹۰۶ به محل طبیعی و منطقی خود در ابتدای کنوانسیون بعنوان ماده ۱ انتقال یافت. با اینحال در ۱۹۴۹، بدلیل نیاز به شروع چهار کنوانسیون ژنو با قوانین کلی عمومی، باعث شد تا به ماده ۱۲ تبدیل شود. (پیکتت، ۱۹۵۲)
مواد ۱۲ و ۱۳ کنوانسیون اول ژنو مبنی بر اصل برابری است. اعضای نیروهای مسلح و همچنین سایر افراد مجروح و بیمار مذکور در ماده ۱۳ باید به بهترین طریق مورد مراقبت، معالجه و حمایت قرار گیرند. بر اساس بند ۳ ماده ۱۲ کنوانسیون اول ژنو، تنها دلایل اضطراری پزشکی اولویت در نوبت معالجه را توجیه می­ کند. بر اساس عبارت مذکور اولویت در نوبت معالجه بر اساس سن افراد مجروح، مشروع نخواهد بود. در صورت افزایش ناگهانی شمار مجروحان می­توان به افرادی که جراحت شدیدتری دارند، اولویت داد. تجربه جنگ جهانی دوم با افزایش گسترده رزمندگان زن این امر راضروری ساخت که درکنوانسیون اول ژنو، حمایت از زنان مورد تأکید قرار گیرد. کلیه مجروحان، بیماران و کشتی­شکسته­ها به هر طرفی که تعلق داشته باشند، باید مورد احترام و حمایت قرار گیرند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۳۹۱)
مفهوم ضرورت نظامی مثلاً در بند ۵ ماده ۱۲ کنوانسیون اول ژنو اشاره شده است. اگر یک طرف اختلاف مجبور شود که یک بیمار یا مجروح را به طرف دیگر مخاصمه تسلیم و عودت نماید دولت اخیر باید تا حدی که ضرورت نظامی اجازه می­دهد، کارکنان پزشکی را برای درمان وی تأمین نماید. به کارکنان پزشکی نظامی می­توان دستور داد تا نزد مجروحان و بیماران بمانند و بدون گزینش به مراقبت و درمان آنان مبادرت نمایند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۲۴)

در ماده ۱۵ کنوانسیون اول ژنو هر موقع که اوضاع اجازه دهد طرفین بین خود قرار متارکه یا آتش­بس یا قرار محلی دیگری خواهند داد که زخم­داران میدان جنگ جمع­آوری و مبادله و حمل شوند همچنین ممکن است قرار محلی داده شود که زخم­داران و بیماران یک ناحیه محاصره شده تخلیه با مبادله شوند و مأمورین بهداری یا مذهبی و لوازم بهداری به مقصد آن ناحیه عبور داده شوند. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، صص ۱۴۴ و ۱۴۵)
تسخیر واحدهای پزشکی نظامی، چه متحرک و چه غیرمتحرک و وسائط نقلیه پزشکی نظامی بایستی تحت مقررات کنوانسیون اول ژنو^[۸۴] صورت بگیرد. واحدهای پزشکی نظامی متحرک بایستی به حمل و نقل مجروحین و بیماران اختصاص داده شود و واحدهای پزشکی نظامی غیرمتحرک و ثابت را نبایستی از مقاصدی که به خاطر آن­ها ایجاد شده ­اند منحرف کرد و تا هر زمان که نیاز باشد می­باید در خدمت مجروحین و بیماران نگه داشت. (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۲۸۶) مطابق ماده ۲۰ کنوانسیون اول ژنو کشتی­های بیمارستانی که استحقاق حمایت قرارداد ژنو مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ راجع به بهبود سرنوشت زخم­داران و بیماران و غریقان نیروهای مسلح روی دریا را دارند نباید از زمین مورد حمله قرار گیرند. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۴۷)
ماده ۲۱ کنوانسیون دوم ژنو مقرر می­داردکه طرف­های مخاصمه همه می­توانند از ناخدا کشتی بی­طرف درخواست کنند تا مجروحان، بیماران و کشتی­شکستگان یا متوفیات داخل در آن را حمل نماید. کشتی­های
بی­طرف نیز می­توانند بر اساس اسناد خود این کار را انجام دهند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۰۶)
کارکنان کشتی­های بیمارستانی و بیمارستان­ها می­توانند برای حفظ نظم و حیات خویش و حمایت از مجروحان، بیماران و کشتی­شکسته­ها در اختیار خویش، سلاح­های کوچک و سبک را حمل نمایند.^[۸۵] ( (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۰۷)
امر تحقیق در خصوص قربانیان جنگ دریایی و نجات آنان از جنگ زمینی مشکل­تر است. در حالی که در گذشته از کشتی­های بیمارستانی و سایر کشتی­های پزشکی انتظار می­رفت تا در خصوص کشتی­شکسته­ها تحقیقی نموده و آن­ها را جمع­آوری نمایند، در نبردهای دریایی جدید، اقدامات نجات به وسیله کشتی­های درگیر در مخاصمه انجام می­گیرند. کشتی­های بیمارستانی تنها برای درمان افراد مجروح و بیمار و پشتیبانی پزشکی مورد استفاده قرار می­گیرند. تحقیق در مورد افراد کشتی­شکسته و نجات آنان خطرناک است چرا که کشتی­های ذیربط در مقابل کشتی­های جنگی از حمایت خاص برخوردار نیستند و از این رو در این مواقع در معرض خطر می­باشند. حمله به کشتی­شکسته­ها یک جنایت جنگی می­باشد. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۳۹۵)
ماده ۲۳ کنوانسیون دوم ژنو که بوسیله کنفرانس دیپلماتیک در ۱۹۴۹ معرفی شد، باید در ترکیب با ماده ۲۰ اولین کنوانسیون ژنو ۱۹۴۹ مطالعه گردد. ماده اخیر خاطرنشان کرده است که کشتی های بیمارستانی نباید از طرف زمین مورد حمله قرار گیرند.
در نگاه اول این قانون ممکن است تعجب برانگیز و غیرضروری به نظر آید. ماده ۲۳ باید در کنار ماده ۴ خوانده شود که یک قانون تکمیلی است و خواننده باید به تفسیر آن ماده رجوع کند. این ماده بیان می­دارد که درمواردی که مخاصمه میان نیروهای زمینی و دریایی وجود دارد، کنوانسیون ناوگان دریایی تنها برای نیروهای مستقر در ساحل مورد بحث اولین کنوانسیون هستند. بنابراین به نظر می رسد هر کنوانسیون زمینه کاربرد خود را داشته باشد: یکی بر روی زمین و دیگری بر روی دریا.(پیکتت، ۱۹۶۰)
ماده ۲۹ کنوانسیون دوم ژنو جدید است و توسط نمایندگان هلند در کنفرانس استکهلم در ۱۹۸۴ پیشنهاد شد و بدون هیچ بحثی در کنفرانس دیپلماتیک ۱۹۴۹ پذیرفته شد. به نظر می رسد که این ماده بطور کلی جامع باشد. ماده ۲۲ کشتی های بیمارستانی با حمایت کامل را ایجاد می کند که در همه جا و همه شرایط معتبر هستند، چه در مقابل نیروهای مسلح ساحلی و چه نیروهای دریایی. کشتی های بیمارستانی از حمله و اسارت مستثنا هستند، چه دریاهای داخلی و چه دریای آزاد. (پیکتت، ۱۹۶۰)
مطابق ماده ۳۶ کنوانسیون اول ژنو ناوهای هوایی بهداری یعنی هواپیمایی که منحصراً برای تخلیه بیماران و زخم­داران و همچنین برای حمل و نقل کارکنان و لوازم بهداری استعمال می­شوند مورد حمله قرار نخواهند گرفت بلکه در حین پروازهای مصرح و معین بین کلیه متخاصمین توسط آن­ها محترم شمرده خواهند شد. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۵۲)
ماده ۱۸ کنوانسیون اول ژنو اشعار می­دارد که «هیچ کس نباید به خاطر پرستاری از مجروحین و بیماران محکوم شده و یا مورد آزار قرار گیرد». (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۵۷۹)
در ماده ۴۶ کنوانسیون اول ژنو اقدامات قصاصی بر علیه زخم­داران و بیماران و کارکنان و ابنیه و لوازمی که تحت حمایت این قرارداد هستند ممنوع است. (سیاه رستمی و حسین­نژاد و افچنگی، ۱۳۹۰: ۱۵۶) اقدامات مقابله به مثل علیه مجروحان، بیماران، کارکنان، بناها و یا وسایل مورد حمایت این عهدنامه ممنوع است. (ضیایی بیگدلی، ۱۳۹۲، ص ۷۵)
در ماده ۱۸ کنوانسیون دوم ژنو پس از هر مصافی دول متخاصم کلیه اقدامات ممکنه را برای جمع­آوری و جستجوی غریقان و بیماران و زخم­داران و حفظ آنان از غارت و بدرفتاری و تأمین پرستاری­های لازم برای آنان به عمل خواهند آورد. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۷۱)
اگر افراد مجروح و بیمار به دست جمعیت غیرنظامی طرف مقابل بیافتند ممکن است وضعیت­های خطرناک ایجاد شود. زیرا جمعیت غیرنظامی همیشه با دشمنان دستگیر شده اعم از مجروح یا غیر آن رفتار همراه با رأفت انجام نخواهد داد. در جنگ جهانی دوم خلبانان از طریق رفتار مردم مناطق دشمن جان خود را از دست می­دادند. به دلیل این وقایع به وسیله این کنوانسیون مقرر شد که جمعیت غیرنظامی باید بیماران و مجروحانی را که خارج از کارزار هستند محترم مرده و نمی ­توانند علیه آنان به زور متوسل شوند. هر دولت مکلف است از مجروحان واقع در قلمرو خویش در برابر غارت و سوء رفتار حمایت نماید. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۳۹۶)
کنوانسیون چهارم مقرر می­داردکه قبل یا بعد از شروع درگیری­ها برای حمایت از مجروحان، بیماران و سالخوردگان، کودکان زیر ۱۵ سال، مادران باردار، مادران دارای کودکان زیر ۷ سال می­توان مناطق بیمارستانی و مناطق امن ایجادکرد. (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، ص ۴۹)
کنوانسیون (سوم) بازگشت مستقیم مجروحان و بیمارانی را که به نظر می­رسد سلامت جسمی و روحی آن­ها شدیداً آسیب دیده است و بستری شدن افرادی را که بیماری یا جراحت آن­ها شدت کمتری دارد در کشورهای بی­طرف حتی در طول درگیری­ها مجاز دانسته است. (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، ص ۳۵)
اجباری که برای خود متخاصمان در جستجو و جمع آوری قربانیان درگیری های دریایی وجود دارد بطور منطقی از ماده ۱۲ برمی آید. نیاز به اینکه مجروحان، مریضان و کشتی شکستگان می بایست احترام گذارده شوند و حمایت گردند، آشکارا دلالت بر این دارد که آنها باید اولین نجات یافتگان از خطرات باشند – در بیشتر موارد از کشتی های در حال غرق شدن، «اقدامات ممکن» که ممکن است بوسیله متخاصمان برای جمع آوری کشتی شکستگان انجام شود، متغیر است و تقریباً در تمام موارد آنها باید قادر به انجام هدف مذکور باشند.
بنابراین، یک کشتی جنگی که قادر به جمع آوری قربانیان نیست، برای مثال باید به یک کشتی بیمارستانی خبر دهد، در صورتیکه در اطراف وجود داشته باشد، یا حتی به یک کشتی که ممکن است از نظر تجهیزات از خون آن بهتر باشد.
ویژگی اصلی این قانون با بهره گرفتن از اصطلاح «طرفین مخاصمه» برآن تأکید شده است. این وظیفه نه فقط بر عهده واحدهای دریایی است بلکه همچنین بر عهده تمامی حاکمان قدرت برروی زمین، چه نظامی چه غیرنظامی است که برای جمع آوری تمام افراد در حال اضطرار کمک کنند.
نه تنها افراد زنده مانده باید جستجو وجمع آوری شوند بلکه اجساد هم باید جمع گردند. همیشه نمی توان مطمئن بود که همگی مرده اند. زمانیکه کشتی شکستگان و اجساد جمع آوری شدند، تمام وسایلی که متعلق به آنهاست و یا در اطراف آنها پیدا می شود نیز باید جمع آوری شوند. بوسیله برخی وسایل می توان صاحبان آنها و یا کسانی که گم شده اند را شناسایی کرد.
همچنین باید به آنها کمک های اولیه رسانده شود. اجبار عمومی برای مراقبت و رسیدگی به مجروحان و بیماران جدا از ملیت آنها، از ماده ۱۲ برمی خیزد. (پیکتت، ۱۹۶۰)
۲-۲-۲- دیدگاه کنوانسیون­های ژنو ۱۹۴۹ به مسئله سلامت غیرنظامیان
ماده ۳ مشترک کنوانسیون­های ژنو، «اعمال خشونت نسبت به حیات اشخاص، خصوصاً ارتکاب قتل از هر نوع که باشد» علیه غیرنظامیان و افراد خارج از صحنه نبرد را منع کرده است. (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۴۶۲) همچنین حمله به مناطق غیرنظامی بر اساس ماده ۱۵ پروتکل دوم ژنو ممنوع شده است. (گروه نویسندگان، ۱۳۸۶، ص ۳۵۱)
تراژدی غیرقابل وصفی که جنگ جهانی دوم برای زندگی میلیون­ها کودک به بار آورد یکی از غم انگیزترین بخش ها در تاریخ منازعات بود که حسرت بسیاری را برانگیخت.
کودکان قربانیان بی­گناه این وقایع بودند که چون جوان و ضعیف بودند دچار بی­رحمانه ترین اعمال شدند، آنها از سختی­های خشونت­آمیز یکی از مقدس­ترین قوانین انسانی رنج بردند – قانونی که کودکان باید حمایت شوند، چرا که آنها نماینده انسانیت در آینده هستند.
ماده ۵۰ کنوانسیون چهارم ژنو هیچ محدودیت خاصی برای سن کودکانی که به آن اشاره دارد، نکرده است، به جز در پاراگراف آخر. با اینحال، مؤسسات و پایگاه هایی که پاراگراف ۱ قصد دارد تا به حمایت کلی از کودکان و جوانان بپردازد، به سن تا پانزده سال اشاره کرده است که به نظر می­رسد محدودیت قابل قبولی باشد و بنابراین می ­تواند به عنوان یک معیار انتخاب شود. با اینحال، کاربرد ماده ۵۰ نمی تواند بستگی به هیچ حالت رسمی و اغلب قوانین سخت داشته باشد، کاربرد آن باید با توجه به رشد فیزیکی و استعدادهای روحی افراد کنترل شود.(پیکتت، ۱۹۵۸) همچنین طبق ماده ۲۷ کنوانسیون ژنو و ماده ۷۶ پروتکل نخست، زنان در مقابل هر گونه لطمه بر شرافت بویژه در برابر تجاوز، اجبار به فحشاء و هرگونه هتک حرمت مورد حمایت قرار دارند. (گروه نویسندگان، ۱۳۸۶، ص ۴۶۳) زنان بازداشت­شده باید در بخش­هایی جدا از مردان نگهداری شده و نیز باید تحت نظارت مستقیم زنان قرار گیرند. این یک قاعده اساسی است که در کنوانسیون­های سوم و چهارم ژنو و همچنین پروتکل دوم الحاقی ناظر بر درگیری­های مسلحانه داخلی تدوین شده است. (عسکری و هنکرتز، ۱۳۹۰، ص ۲۲۶)
مطابق ماده ۲۳ کنوانسیون چهارم ژنو ۱۹۴۹ راجع به حمایت از افراد غیرنظامی در زمان جنگ، هر دولت متعاهد به محموله­های دارو و لوازم بهداری همچنین اشیاء لازم برای مراسم مذهبی که منحصراً برای سکنه غیرنظامی دولت متعاهد دیگر حتی دشمن فرستاده شود، آزادی عبور خواهد داد. همچنین دولت متعاهد به هر گونه محموله خواروبار ضروری، پوشاک و مواد مقوی مخصوص کودکان کمتر از ۱۵ سال و زنان باردار یا تازه­زا آزادی عبور خوهد داد. بر اساس تفسیر ماده ۲۳ کنوانسیون چهارم، از جمله مواد ضروری شیر، آرد، شکر، روغن و نمک هستند. (ممتاز و رنجبریان، ۱۳۸۷، ص ۱۳۸) کنوانسیون چهارم ژنو با ممنوع ساختن مجازات اعدام برای اسرای کمتر از هجده سال و یا اجرای آن در رابطه با زنان حامله و یا مادرانی که دارای بچه­های کوچک می­باشند وجوه دیگری از حق زندگی را در حقوق بشردوستانه به تصویر می­کشد. (البرزی ورکی، ۱۳۸۶) در جهت حمایت از خانواده­ها، کنوانسیون چهارم ژنو طرف­های درگیری را ملزم می­ کند که کسب اطلاعات از سوی اشخاصی که اعضای خانواده­شان در نتیجه درگیری­ها پراکنده شده ­اند را تسهیل نمایند. (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۶۰۸)
اعمال عمدی زیر نیز وقتی منجر به مرگ یا ایراد صدمات شدید به جسم یا سلامتی شوند نقض فاحش هستند: حمله به جمعیت غیرنظامی، افرادغیرنظامی، اموال غیرنظامی، حملات کورکورانه یا حمله به کارها و تاًسیسات دارای انرژی خطرناک، با علم به اینکه چنین حملاتی منجر به مرگ و جراحت غیرنظامیان یا صدمه به اموال غیرنظامی می­شودکه در مجموع نسبت به مزایای نظامی مستقیم و واقعی مورد انتظار بیش از اندازه است، حمله به اماکن بی­دفاع و مناطق غیرنظامی شده، حمله به افرادی که درگیری را ترک کرده ­اند و سوء استفاده از علایم صلیب­سرخ و هلال­احمر و دیگر نشان­های حمایتی شناخته شده. (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، ص ۶۰)
هر دولت متعاهد اقدامات لازم را به عمل خواهد آورد که از هر گونه اعمال خلاف مقررات این قرارداد
قطع­نظر از تخلفات عمده جلوگیری شود. در ماده ۵۰ کنوانسیون اول ژنو، تخلفات عمده شامل آدم­کشی عمدی، شکنجه یا رفتار خلاف انسانیت به انضمام آزمایش­های بیولوژی، ایراد درد شدید به طور عمدی یا لطمه شدید به تمامیت جنسی یا به سلامتی، انهدام و تصرف اموال که متکی به ضروریات جنگی نباشد و به مقدار کلی به طور غیرمشروع و به دلخواه شخص صورت گیرد، می­باشد. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۵۷)
در طول آخرین جنگ جهانی، افکار عمومی در موقعیت خاصی دچار شوک شد (که خوشبختانه نادر بود) که متخاصمین، غیرنظامیان را مجبور کردند تا در مکان های مهم استراتژیک باقی بمانند (نظیر راه آهن، پل راه آهن، سدها، ایستگاه های نیرویا کارخانه ها)، یا به ارتشی ها بپیوندند و یا دوباره به عنوان سپر حفاظتی از سربازان در حال جنگ، خدمت کنند. چنین عملی، که برای انحراف آتش دشمن، بعنوان عمل وحشیانه محکوم گردید.
نیرنگ در جنگ در رابطه با نیروهای مسلح از زمان های قدیم بخش ضروری در هدایت عملیات بوده است و نمی تواند بهانه ای برای شکستن قانون باشد. مشروعیت نیرنگ در جنگ به رعایت قوانین و سنت های جنگ بستگی دارد، که آن نیز بر پایه اصل احترام به مردم غیرنظامی است. متعاقباً حضور غیرنظامیان نباید برای ایجاد امنیت برای عملیات ارتشی باشد که به آنها حمله شده است.^[۸۶] (پیکتت، ۱۹۵۸)
ممنوعیت رفتار غیرانسانی اساساً هر نوع توسل به زور یا ارعابی که نمی‌تواند با ضرورت نظامی یا یک هدف مشروع برای برقراری امنیت توجیه شود، را ممنوع می­ کند. بر این اساس اصطلاح فوق محدود به شرایط فیزیکی شخص مورد حمایت نیست برعکس هرنوع رفتاری که اساساً به کرامت انسانی لطمه می‌زند یک نقض را تشکیل می­دهد. منزوی کردن کامل فرد از دنیای خارج یا جداکردن وی از افراد خانواده در چارچوب همین دسته­بندی قرار می­گیرد. (فلک، ۱۳۸۷، صص ۶۹۶ و ۶۹۷)
ماده ۵۳ کنوانسیون چهارم ژنو به حمایت از اموال اشاره می­ کند. به این ترتیب این ماده قلمرو کنوانسیون را که هدف اصلی آن حمایت از اشخاص است گسترش می­دهد. با توجه به این حقیقت که برخی حملات به اموال خصوصی ضرر فوق­العاده­ای برای وضعیت مادی و روحی اشخاص ذیربط دارد، این گسترش قلمرو توجیه
می­ شود. (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، ص ۶۰) همچنین طبق بند ۴ ماده ۵۴ کنوانسیون اول ژنو حمایت از اموال لازم جهت زیست جمعیت غیرنظامی، «این اموال نباید هدف اقدامات مقابله به مثل قرار گیرند». (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، ص ۹)
۲-۲-۳- ویژگی­های کنوانسیون­های ژنو ۱۹۴۹ در مسئله سلامت اسیران
هدف به اسارت گرفتن که به نفع قدرت بازداشت­کننده است و مانع از آن می­ شود که رزمندگان دشمن در عملیات نظامی بیشتری شرکت کنند در کنوانسیون سوم ژنو تعریف نشده است. افرادی را که می­توان با عنوان اسیر توقیف کرد، از واژه مضیق «سرباز» فراتر می­رود. تمامی افرادی که در ماده ۴۳ پروتکل الحاقی اول یا ماده ۴ کنوانسیون سوم ژنو از آن­ها نام برده شده، اگر به دست دشمن بیفتند اعضای نیروهای مسلح، اسیر جنگی تلقی می­شوند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۳۴)
رزمندگان به محض اسارت، اسیر جنگی تلقی می­شوند. تعریف کسانی که سلاح خود را بر زمین گذاشته­اند در بند ۲ ماده ۴۱ فرض را بر این می­ گذارد که قدرت بازداشت­کننده اقتدار خود را نسبت به رزمندگان دشمن اعمال می­ کند. در جبهه جنگ این امر معمولاً بدین معنا است که سربازان یا تسلیم دشمن می­شوند یا پس از آن­که به علت مجروح شدن قادر به نبرد نیستند، تحت اقتدار دشمن قرار می­گیرند. قرار داشتن در سرزمین دشمن شرط به دست دشمن افتادن را محقق نمی­سازد. توقیف اسیر جنگی تنها با عمل رکن صالح دولتی در ارتباط با به اسارت گرفتن در جبهه جنگ آغاز می­ شود. این امر که اسیر جنگی پس از خاتمه عملیات نظامی دولتش، خود را تسلیم کند اهمیتی ندارد. افرادی که پس از تسلیم دولتشان به اسارت گرفته می­شوند نیز زمانی که به دست دشمن می­افتند، باید با آن­ها به عنوان اسیر جنگی برخورد کرد. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۴۶)
اکثر نویسندگان این استدلال را مطرح می­ کنند که حتی رزمندگانی که آشکارا مرتکب جنایت جنگی
شده ­اند، پیش از آن­که به اسارت گرفته شوند حق دارند از مزایای کنوانسیون سوم ژنو استفاده کنند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۴۷) ماده ۸۵ کنوانسیون سوم ژنو نیز مقرر می­دارد که اسیران جنگی به علت اعمال ارتکابی پیش از اسارت، از مزایای کنوانسیون محروم نمی­شوند. به این ترتیب قدرت بازداشت­کننده اجازه ندارد با این توجیه که سربازان دشمن به فعالیت­های جنگی غیرقانونی پرداخته­اند وضعیت اسیر جنگی بودن آن­ها را منکر شود. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۴۶) همچنین نمی­ توان بر این اساس که دولتی که رزمندگان از سوی آن در حال نبرد
بوده ­اند، دیگر وجود ندارد یا سرزمین این دولت متعلق به دولتی شده که سربازان را به اسارت گرفته از اعطای وضعیت اسیر جنگی خودداری کرد. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۴۶)
ماده ۴ موافقتنامه سوم ژنو، گروه ­های شش­گانه از اسیران جنگی را معرفی کرده است؛ همچنین کارکنان نظامی که همراه با دفاع غیرنظامی کار می­ کنند، در صورتی که دستگیر شوند اسیر جنگی محسوب می­شوند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۳۱۹) به محض فرود اجباری هواپیماهای پزشکی بر روی زمین یا آب در قلمرو دشمن یا
سرزمین­های تحت اشغال دشمن مجروحان، بیماران و کشتی­شکسته­ها و همچنین خدمه هوایی باید اسیر جنگی تلقی شوند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۰۹) همچنین طبق ماده ۴ کنوانسیون سوم ژنو تابعیت یکی از شرایط لازم برای برخورداری از وضعیت اسیر جنگی نیست. (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۵۷۴)
به اسارت گرفتن رزمنده دشمن هرگز نمی­تواند مجازات تلقی شود بلکه برای ممانعت از مشارکت بیشتر در عملیات نظامی علیه قدرت بازداشت­کننده به کار می­رود. بر اساس این برداشت بنیادین از عملیات قانونی در جریان یک مخاصمه مسلحانه، شرایط بازداشت اسیران جنگی باید متفاوت از محکومین باشد. کنوانسیون سوم ژنو تنها در شرایط استثنایی اجازه می­دهد که اسیران جنگی در زندان­ها تحت بازداشت باشند. (فلک، ۱۳۸۷، ص ۴۳۴)
مطابق کنوانسیون سوم ژنو قدرت بازداشت­کننده بایستی قدرت­های حامی، همچنین دفتر اطلاعات و آژانس مرکزی اطلاعات را از دستگیری اسرای جنگی یا توقیف غیرنظامیان مطلع نماید. (هنکرتز و دوسوالدبک، ۱۳۸۷، ص ۵۰۹) دولت بازداشت­کننده دارای مسئولیتی کلی برای زندگی و رفاه اسیران جنگی است و باید سلامت آن­ها را حفظ کند. زنان و کودکان زیر ۱۵ سال که به اسارت گرفته می­شوند باید مورد احترام ویژه قرار گرفته و از آن­ها در مقابل هر گونه صدمه اتفاقی حمایت شود. (کمیته بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، صص ۳۰ و ۳۱) ماده ۳ پاراگراف اول از کنوانسیون ۱۹۲۹ تقریباً بیان داشته است که: باید با زنان با کلیه اقداماتی که لازمه جنس آنان است رفتار شود. با در نظر گرفتن اینکه بیشتر پیش داوری ها هنوز باقی مانده اند که زنان را در درجه پایین تری می دانند، نظر کارشناسان دولتی کنفرانس این بود که باید قانونی برای زنان تصویب شود تا با آنان مثل اُسرای مرد رفتار شود. (پیکتت، ۱۹۶۰)
در هر شرایطی اسرای جنگی هرگونه مراقبت پزشکی راکه به آن نیاز دارند دریافت خواهند کرد. (کمیته
بین ­المللی صلیب سرخ ۱۳۹۰، صص ۳۰ و ۳۱) مطابق ماده ۳۰ کنوانسیون سوم ژنو هر بازداشت­گاه یک درمانگاه متناسب خواهد داشت که اسیران جنگی در آن­جا پرستاری شوند. همچنین دارای یک رژیم غذایی متناسب خواهد بود. در صورت لزوم باید اماکن مجزا برای بیماران مبتلا به بیماری­های واگیردار و اختلالات دماغی تخصیص داده شود. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۹۸) مطابق ماده ۲۸ کنوانسیون سوم ژنو در کلیه بازداشت­گاه­ها فروشگاهی دایر خواهد شد که اسیران جنگی خواروبار و اشیای عادی و صابون و دخانیات را از آنجا برای خود تهیه کنند. (سیاه رستمی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۹۷) در ماده ۲۹ کنوانسیون سوم ژنو دولت بازداشت کننده مکلف است کلیه اقدامات بهداشتی لازم را به منظور تأمین نظافت و سلامت

واژه شغال از ریشه ی سانسکریت Cryala گرفته شده است که در زبان پهلوی به صورت Sayal تحول یافته و همین تلفظ با اندک تغییراتی به زبان فارسی دری رسیده است.» (عبدالهی، ۱۳۸۱ : ۵۴۰) ابراهیم پور داود معتقد است: «خود کلمه شغال فارسی نیست و از سرزمین بابل به ما رسیده است؛ بنابراین، «توله» که در فارسی به معنی «بچه سگ» است با «توره» که به معنی شغال است یکی است و فقط «لام» و «راء» به همدیگر تبدیل شده است.» (پور داوود،۱۳۸۰: ۵۴۲)

«رکس وارنر » معتقد است: در قصه های عامیانه شغال بیشتر، حیوانی حیله گر و مکار است تا شریر و بدکار. در برخی اساطیر مصر، شغال با مرگ و دنیای مردگان ارتباط دارد بدین صورت که او راهنمای مردگان برای داوری نزد ازیریس است. اعتقاداتی وجود دارد که شغال حیوانی مرده خوار است. در قصه های عامیانه هندی شغال همان نقشی را ایفا می کند که روباه مکار در اروپا دارد و در قوانین هندی، یک همسر خائن در تجسم بعدی زندگی اش به شغال بدل می شود. (وارنر، ۱۳۸۷: ۵۲۰- ۵۱۹) بنابراین صفت خیانت، در پیکر شغال تجسم می یابد. بر اساس این اعتقادات به طور کلی می توان جنبه ی نمادین شغال را این گونه بر شمرد : مکر و فریب، مرده خواری، خیانت و …
۶-۳-۱۴ گوزن
این حیوان برای اقوام آسیای مرکزی مقدس بوده و غالباً در هنر آنان نشان داده می شد. به شکلی نمادین گوزن با غزال، مرال و بز کوهی جابجا می شود.(کوپر، ۲۶۶)
گوزن در لغت نامه دهخدا چنین معنی شده است ک نوعی از گاوکوهی می باشد، و شاخ های او به شاخ های درخت خشکیده که به هر دو شاخش چند شاخ دیگر رسته باشد، گویند. گویند آب گوشه های چشم او تریاق زهرهاست.
گوزن مظهر تیز پایی و طول عمر و وقار است و در باورهای اساطیری نماد نیروی بدنی و قدرت در دویدن است؛ اغراق در نمایش شاخ ها نشانه گله داری و کشاورزی است، شاخ گوزن با هلال ماه در ارتباط بوده و هر کجا که گوزن هست آب هم هست. برای اقوام هند و اروپایی و آسیای مرکزی گوزن حیوان مقدسی بوده و در بیشتر آثار هنری کاربرد داشته.گوزن صورتی از (آنو) خدای آسمان ها در تفکر بین النهرین و (سرونوس)خدای شکارچیان اقوام سلتی بوده که صورت آدم و شاخ گوزن دارد. در اساطیر یونان – روم گوزن نشان (آرتمیس) است که در نقش شکارچی ظاهر می شود.
در ایران نقش گوزن بر آثار بدست آمده از لرستان، مارلیک، زیویه، همچنین در دوران پارتها و ساسانیان می توان اشاره کرد: از هزاره اول پ.م بشقاب منقوشی با نقش دو گوزن بر داخل آن از نواحی شمال غرب ایران – اردبیل بدست آمد است. (ایتنگهاوزن . یار شاطر، ۱۳۷۸: ۳۰) بر روی مهر های استوانه ای متعلق به لرستان، حیواناتی چون گوزن را در کنار قهرمان اساطیری مشهور به «گیل گمش» نشان می دهد.
در میان ابریق های سفالین مارلیک – در میان اشیای «گنجینه زیویه» از دوران هخامنشی یا سلوکی، در دوره پارتی از ناحیه گرمی مغان آثاری که نقش گوزن در آنها آورده شده است بدست آمده است.
۶-۳-۱۵ روباه
مهرداد بهار درباره ریشه واژه روباه می نویسد «شایدurupay با روباه، اوستا urpay مربوط باشد. در پهلوی نام این جانور را به راسو ترجمه کرده اند. لقب او در اوستا : Zaenahvant به معنای مسلح آمده است که در پهلویZenaeand و در فارسی «زیناوند» شده است از او چندان یادی در اوستا نشده است.» (بهار ، ۱۳۶۲: ۱۵۲)
در لغت نامه دهخدا ذیل واژه ی روباه آمده است: یکی از حیوانات پستاندار گوشتخوار و از جنس سگ که حیله گریرا بدان نسبت می دهند؛ پوست این حیوان را آستر لباس میکنند و گاهی برای زینت بکار می رود. در مشرق زیاد است.
در اوستا روباه به عنوان حیوانی معمولی، ولگرد و رمنده که به اجساد و مردار ها گرایش دارد و باید او را از اجساد دور نگه داشت، اشاره شده است.(عبد اللهی ؛ ۱۳۸۱: ۳۹۴) در فرهنگ اساطیر ایرانی « زیر عنوان روباه آمده است که: روباه جانور مقدسی از رسته سگان است که برای مقابله با «خفگ دیو» آفریده شد. این جانور چنان مقدس است که مرده آن خانه و مردم را آلوده نمی کند. «در فرهنگ مصور نماد سنتی» آمده است: روباه مظهر موذیگری، زیرکی، ریاکاری، حیله گری و تزویر است.» (هال، ۱۳۸۰: ۵۱) نکته شایان توجه این است که روباه در بسیاری از سرزمین ها نماد حیله و مکر است.
۶-۳-۱۶ گرگ
ابراهیم پور داود در جلد اول «یشت ها» می نویسد :«در اوستا گرگ به صورت «وهرکه»(Vahrka) آمده است.» (پور داود، ۱۳۵۶: ۴۵۹) همچنین در «فرهنگ ایران باستان» آمده است : «ایالت گرگان (جرجان) که در اوستا «وهرکان»(Vahrakana) نامیده شده ، از واژه «وهرک»(Vahraka) = گرگ است». (پور داوود، ۱۳۸۰: ۲۰۶ پاورقی)
در لغت نامه دهخدا ذیل واژه ی گرگ آمده است: حیوانی از تیره ی گربه سانان از دسته گوشتخواران.
در ایران باستان گرگ از جمله جانوران منفی و منفور است «گرگ نمادجانوران اهریمنی است زیرا زردشت را در کودکی به اغوای «دور سرو» (Durasraw) در لانه ی گرگ ماده ای که بچه هایش را کشته اند، قرار می دهند اما پوزه گرگ خشک می شود. [یعنی نمی تواند به زردشت آسیبی برساند] همچنین زردشت در هفتاد سالگی به دست «تور بر دروش»(Turbradruxs) که به صورت گرگ در آمده است کشته می شود. » (قلی زاده، ۱۳۸۷: ۳۴۸) بنابراین گرگ از مخلوقات اهریمن و متعلق به جهان تاریکی است.
گرگ حیوانی است که در اغلب اساطیر شهرت بدی دارد و نماد درنده خویی و بی رحمی و پرخوری و خشم است. اما یونانیان و رومیان گرگ را مقدس می پندارند. «رومیان به ماده گرگ احترام می گذاشتند، زیرا «رومولووس» (Romulus) و « رموس» (Remus) که از بنیانگذاران افسانه ای شهر روم بودند را شیر داده بود.» (هال، ۱۳۸۰: ۹۰)
۶-۳-۱۷ پلنگ
«در زبان پهلوی کلمه پلنگ معادل تلفظ امروزی فارسی آن به صورت Palang ضبط شده است. پلنگ از ریشه ی اوستایی Paret به معنای «جنگیدن» ساخته شده است و واژه ی نبرد نیز از همین ریشه است». (عبدالهی،۱۳۸۱: ۲۱۵)
در لغت نامه دهخدا ذیل واژه ی پلنگ آمده است: حیوانی است درنده و دلیر و چابک و قوی که به همه جانوران حتی انسان حمله می کند و از شاخه درخت بالا می رودو در کمین می نشیند، در ایران زیبا تیرین نوع آن موجود است. از راسته ی گوشت خواران جزو تیره گربه سانان با خالهای سیاه روی پوست.
در اساطیر ایران «پلنگ مانند شیر و ببر و دیگر درندگان از راسته ی گرگ ها بوده و جانوری اهریمنی است و کشتن آن کاری بسیار نیک است.» (قلی زاده، ۱۳۸۷ : ۱۵۴) در اساطیر ایران پلنگ نقش خاصی بر عهده ندارد تنها به قدرت و مرغوب بودن پوست و چرم و نقش او بر پرچم ها در اشعار – به خصوص اشعار حماسی- اشاره شده است .
پلنگ در اغلب اساطیر نماد درنده خویی، تهاجم، بی رحمی و تهور، اهریمن، گناه، دورویی، شیطان، نفس اماره و… است اما در اساطیر مصر، پلنگ علامت ویژه ی «ایزیس» و در یونان نشان «دیونیزوس» و در مفهوم آفریننده است اما نقش ویرانگر را نیز دارد. (کوپر، ۱۳۷۹: ۷۵)
در رابطه با حیوان پلنگ ذکر چند نمونه در ایران باستان لازم به نظر می رسد: سفالینه جانورسانی به شکل پلنگ مکشوف از مارلیک، ریتونهای شاخی بدست آمده از دوران اشکانی و همچنین نقاشی کوه خواجه در سیستان که نقش مردی را سوار بر پلنگ نشان می دهد.(مقدم،۱۰۴)
۶-۳-۱۸ ببر
ببر از حیوانات درنده ای است که درایران چندان در باره او نماد پردازی نشده است و نقش خاصی در اساطیر ایران ندارد و تنها در تقابل با پهلوانان است.
در لغت نامه دهخدا درباره ببر آمده : نوعی شیر خطایی نارنجی رنگ با خطوط سیاه نواری شکل از تیره ی گربه ها. «از ببر به عنوان حیوان معروف در متون اوستایی گفتگو به میان نیامده است. در کتاب بندهش در یک مورد ببر را به همراه شیر و پلنگ، جزو گروه «ددان» و در دسته گرگ ها جا داده است.» (عبدالهی، ۱۳۸۱: ۱۴۱)
بنابراین ببر به عنوان حیوانی درنده چهره ای منفی دارد اما قدرت و شجاعت این حیوان شکاری قابل توجه است؛ «به همین جهت پهلوانان در متون حماسی به ببر تشبیه می شوند و برای نمایش قدرت، به جنگ و یا شکار ببر می روند، چنان که یکی از قهرمان های گرشاسب نبرد با چند ببر است.» (همان،۱۴۲) ضمن این که پوست ببر نیز در ایران مورد توجه است.
«ببر یادآور قدرت و سبعیت است که نشانه های منفی هستند. ببر حیوانی شکاری است و از این رو نشانه طبقه جنگجو است.» (همان:۶۳) ببر از حیوانات درنده ای است که با غلبه ی غریزه و خشم بر او ، حیوانی مهار نشدنی می نماید و پس از فروکش کردن امیالش آرام به نظر می رسد، بر این اساس ببر را نشان قدرت های غریزی می دانند که البته می تواند سرکوب شود، از طرفی «ببر به طرزی مبهم نماد آگاهی است آگاهی که زیر امواج هوس های اولیه زنجیر گسیخته غوطه می خورد.» (همان: ۶۵)
با توجه به زیستگاه ببر که در بیشه ها و جنگل های انبوه است نمادپردازی این حیوان اغلب به زیستگاه او مرتبط است. «در سراسر جنوب شرقی آسیا، ببر به عنوان مرشد معنوی نگاشته می شود؛ اوست که رهرو نو پا را در جنگل راهنمایی می کند تا او را به مرحله ی سرسپاری برساند که در واقع کشتن و دوباره زنده کردن است.» (همان:۶۴) قابل توجه است که «در آئین بودا نیز ببر نماد ایمان و کوشش معنوی است زیرا او از جنگل گناهان عبور می کند که به صورت بیشه ی خیزران تصویر شده است.» (همان: ۶۴)
۶-۴ مفهوم دیگر نقوش موجود در صخر نگاری ها
علاوه بر نقوش حیوانی گاهاً با نقوش دیگری بر می خوریم که در اینجا به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
۶-۴-۱ شاخه درخت
در داستان های بید پای آمده است : «…. و زندگانی را به آن دو شاخ بر کشیده [مانند کردم]… » (الباری، ۱۳۶۱: ۷۰) . و درتعالیم بودا، نیز «تاک ها به منزله تداوم زندگی بشر است.» (رجب زاده، ۱۳۷۴: ۱۰۵)
شایان توجه است که درختان و گیاهان ، پیوسته در تفکر و اندیشه ی بشر، نمادی از حیاط و زندگی اند. چنین جنبه ی نمادینی از دوران اساطیری در تفکر انسان وجود داشته است. داستان های مربوط به زندگی و خدایان برکت بخشی در اساطیر – که خدای درخت، گیاه محصول و زراعت هستند و با سبزی و حیات پیوند دارند نشان دهنده ی ارتباط درخت و گیاه با حیات است. شاید این تفکر از زمانی در اندیشه ی بشر قوت می گیرد که به اهمیت کشاورزی پی می برد، زیرا داستان های مربوط به خدایان برکت بخش در اساطیر کشورهای مختلف، مراسم نمادین و آئینی را دنبال داشته که نشان دهنده ی مرگ و زندگی مجدد و بازگشت برکت به زندگی و محصول مردم است؛ همچنین اغلب خدایان برکت – بخش با گاو که در زراعت و کشاورزی عنصر مهم و مفیدی تلقی می شد در پیوند هستند. (به تغیرات فصلی درختان که نشان از مرگ و حیات مجدد دارند و بی ارتباط با مرگ و حیات خدایان برکت بخشی نیست توجه شود.)
۶-۴-۲ زن
در اساطیر ایران، نه تنها گاو نر مظهر حیات و بالندگی و باروری است بلکه گاوهای ماده (شیرده) نیز تمثیلی از باروری هستند.
زنان در اساطیر، مظهر باروری و حیات و باران آوری و اسیر شدن و زندانی شدن یا دزدیده شدن آن ها توسط اهریمن یا دیو خشکی. در اساطیر ایران و هند و گاه دیگر سرزمین ها، به معنی هشدار برای توقف حیات و بارندگی و تبع آن نابودی سرزمین و آزاد کردن آن توسط قهرمان، به معنی سیلان مجدد برکت و باران است، بنابراین هم زنان و هم گاو های شیر ده کنایه از باران و باروری و حیات هستند.
«رابطه زن و باروری از ابتدای تفکر بشر وجود داشته است و نشانه هایی از الهه باروری در بسیاری از تمدن ها، از جمله در سرزمین ما به چشم می خورد.» (صمدی، ۱۳۷۶: ص۲۳)
۶-۴-۳ دایره
در ایران در تبدیل به حقله ایزد مهر یا حلقه فره ایزدی درنماد فروهر شده و هم اکنون و نیز در همه فرهنگ ها کم و بیش نماد تعهد، مرحله، گذر و نشان مهر است.در کل فضایی مقدس جادویی و محافظت شده است.
دایره نقطه ای است گسترش یافته، سمبولیسم یا تفسیر نمادین آن در بر گیرنده مفاهیم کمال، یکپارچگی و نبود هر نوع تمایز و تفکیک است. علاوه بر مفهوم کمال که به طور ضمنی در دل نقطه ازلی وجود دارد، دایره نمادی از خلاقیت، یعنی خلق جهان در مقابل خالق نیز هست. دوایر متحدالمرکز نمایانگر طبقات و سلسله مراتب وجود می باشند.
حرکت دایره ای کامل و تغییر ناپذیر است، بدون آغاز و بدون تغییر. به همین خاطر است که دایره نمادی از زمان می باشد، زمانی که به عنوان مجموعه زنجیر واری از لحظات که به نحوی پی در پی، بدون تغییر و شبیه یکدیگر دنبال هم تکرار می شوند، تعریف شده است. علاوه بر این، دایره که نمادی از حرکت پیوسته و مدور آسمان می باشد با الوهیت نیز در ارتباط است و مفهوم بی پایانی را القا می کند. در مرتبه بالاتری از تعبیر، آسمان نیز به خودی خود به نمادی بدل می شود، نمادی از جهان معنوی، نادیدنی و متعالی. دایره نشانی از احساس و مبین زنانگی و عنصر مونث است.
با این همه دایره در معنایی مستقیم تر نشان دهنده آسمان کیهانی است، بخصوص هنگامی که آسمان در تلاقی با زمین قرار می گیرد و با آن هماهنگ می شود.
در مرکز دایره (یعنی همان نقطه) تمام شعاع ها به نحوی هماهنگ کنار هم جمع می شوند؛ این نقطه در برگیرنده تمام خطوطی است که از مبنای مشترک هماهنگ با یکدیگر نشات می گیرند. تمامیت و یکپارچگی این خطوط در این نقطه مرکزی در اوج کمال خویش است.
دوایر متحدالمرکز که در آثار مربوط به مذهب بودایی ذنZen Buddhism) )، بودایت مرسوم در ژاپن که بر طبق آن دستیابی به حقیقت از طریق مراجعه به درون حاصل می شود تا از طریق اتکا بر کتاب های مقدس غالبا به چشم می خورد نمادی از آخرین مرحله تکامل درونی یا هماهنگی معنوی است.

در بررسی تمدن ساسانی وبررسی شیوه های دادرسی درآن عصر ،سمبل دادگستری خسرو انوشیروان نباید به فراموشی سپرده شود .انو شیروان به بزرگان دربار توصیه کرده بودکه با مردم با عدالت رفتار کنند.
زنجیر عدالت اوکه درمتون مختلف به آن اشاره شده است بیانگر این نکته است که خسرو می خواهد به هرمظلومی فرصت دسترسی به شاه وطرح دعوی راداشته باشد.
درزمان انوشیوان قوانین ،دقیق وعادلانه اجرا می شد اما تا حدی مجازاتها تعدیل شده بود.چنانکه پیش از او کسی که از دین بر می گشت ،مجازات او مرگ بود ولی خسرو انو شیروان دستور داده بود چنین شخصی محبوس شود وعلما به مدت یک سال اورا ارشاد ونصیحت نمایند چنانکه در این مدت توبه واستغفار نمود اورا آزاد کنندواگر به باور ضد دینی خود اصرار نمود اورا به قتل برسانند .
روی هم رفته انوشیروان ، نمونه عدالت ، جوانمردی بوده است وکارگزاران را از تجمل وعیش وعشرت برحذر می داشته است.(طاهره رشیدی ؛ برگرفته از سایت tebian.net؛ ۲۵خراد ۱۳۹۳)
۲-۴ -عدالت ودادرسی درایران بعد ازاسلام
در اسلام مبنای حقوق و نظام قضایی, شریعت الهی (احکام دینی) است که نه تنها همه افراد جامعه از صدر تا ذیل ملزم به رعایت آن هستند بلکه حکومت هم باید از آن اطاعت کند, به ویژه شیعیان از نظر اعتقادی, (عدلیه) و به اصطلاح معتقد به حقوق فطریانند, یعنی در تشیع عدل از اصول پنجگانه دین (توحید، عدل، نبوت، امامت،معاد) به شمار می رود.( برای نمونه ر.ک: نساء/ ۶۵ و ۱۰۵ و مائده / ۴۸)

پس از سقوط ساسانیان نهاد دادرسی در ایران دستخوش تغییر و تحولی بنیادین شد و با گسترش اسلام در سرتاسر ایران نظام شرع بر این حیطه عمومی حاکم شد. از عصر خلفای راشدین قوه قضائیه از قوه مجریه تجزیه و تفکیک شد. از عصر اموی تا اوائل خلافت عباسی, نظام قضایی شیوه ای غیر متمرکز داشت. خلفای اموی تا آن جا که به دادرسی های عادی و غیر سیاسی مرتبط می شد اصل استقلال قوه قضائیه را مراعات می کردند. عباسیان پس از رسیدن به خلافت تحت تإثیر تمدن ایرانی, منصب قاضی القضات را که مشابه مقام موبدان موبد در شاهنشاهی ساسانی بود ایجاد کردند تا قضاوت در سراسر ممالک با مرکز خلافت همسو شود. در عین حال تا مدت ها قضات بزرگ عصر عباسی ـ مثل ابویوسف و شیبانی ـ مستقل از خلیفه وقت عمل می کردند و نظام شرع را به خواسته خلفا تغییر نمی دادند. اما در عمل, کار قضا در بخش هایی از ایران به ابتذال کشیده شده بود, چنان که بی عدالتی های دیوان بلخ و قاضی آن جا از امثال سایر است (تلخیص:طباطبائی؛۱۳۴۷)
در زمان خود پیامبر (ص) قضاوت و دادرسی و اجرای عدالت بر عهده خود پیامبر( ص) یا کسی که ایشان برای کار قضاوتی مأمور می کرد بود پس از پیامبر (ص) ابوبکر در حالی که خلیفه بود قضاوت را به عمر بن خطاب داد (خوارزمی؛بی تا:۹)
در زمان پیامبر(ص) و ابوبکر و عمر و عثمان مسجد تنها دادگاه بود بلکه محبس نیز بود ولی حضرت علی (ع) در زمان خلافت خود محبس جداگانه ای ترتیب داد از طرز رفتار با محبوسین اطلاع دقیق در دست نیست . (راوندی؛۱۳۵۹ :۴/۱۰۸۸)
در میان خلفای اموی, تنها عمربن عبدالعزیز (خلافت از ۹۹ ـ ۱۰۱ق) خلیفه ای دادگر بود, به حدی که بسیاری از اهل سنت او را خلیفه پنجم از خلفای راشدین خوانده اند. نمونه ای از قضاوت بحق عمربن عبدالعزیز آن بود که دستور داد قریه فدک را که به حضرت فاطمه تعلق داشت و از زمان خلیفه اول به نفع بیت المال مصادره شده بود به تصرف حسن مثنی (فرزند امام حسن(ع) ) در آورند(سیوطی؛۱۴۲۴ :۲۳۲ )
۲-۵ - نگاهی به عدالت ودادرسی درمتون ادبی
متون ادب فارسی بدون شک در بر دارنده تمام موضوعات الهی ، اخلاقی ، اجتماعی ، سیاسی و … است. پس بررسی یک مفهوم والا و بسیار پر کاربرد در آنها خالی از لطف نمی باشد شاید علت اینکه از عدالت تعبیرهای مختلف و گاه متضاد ارائه می گردد عدم مطالعه در معنی و کاربرد این تعبیر در طول تاریخ کشورمان بوده است بدون شک بررسی آثار افتخار آمیز و مورد توجه ادیبان معاصر داخل و خارج جهت یافت یک موضوع خاص و تبیین معنی آن می توان بسیار کمک شایانی به تحقیق بکند و مشترکات معنایی آن اصطلاح در طول تاریخ محققان و کاربران این موضوع در جامعه را به تبیین و عمل مشخص تری سوق دهد ، لذا علت اصلی استفاده ما از آثار فاخر ادبیات فارسی همین می باشد که خوانندگان به مفهوم دقیق و اصلی این موضو ع پی برده و معنی واحدی از تمام آثار جهت فهم معنی این اصطلاح به دست آید.
۲-۵-۱ شاهنامه فردوسی
معنی داد در شاهنامه
داد، میانه روی است
ز کار زمانه میانه گزین چو خواهی که یابی بداد آفرین
(فردوسی؛۱۳۷۸: ۲۸)
افراط و تفریط، انسان را به ورطه هلاکت می کشاند. فردوسی به این مهم، التفات داشته است. انسان، هنگامی به کمال می رسد که میانه روی را سرلوحه زندگی خود قرار دهد. شهریار باید بیاموزد نه تندی و نه آن قدر سست عمل کند که کارها معطل بماند. بردباری، حد وسط شتاب و تنبلی است. در افراط و تفریط، انسان در دام اهریمن گرفتار می شود. صفات اهریمنی یا در افراطند و یا در تفریط. صفات اهورایی در حد وسط قرار دارند. داد نیز به عنوان ویژگی نیک شهریار، در میانه جای می گیرد و اگر از اندازه بگذرد، ظلم تلقی می گردد.
چنین گفت کای شهریار جهان ز تو شاد یکسر کهان و مهان
کز اندازه دادت همی بگذرد ازین خامشی گنج کیفر برد
همه کار گیتی به اندازه به دل شاه از اندیشه ها تازه به
(همان: ۳۶۴)
صفات و ویژگی های نیک اگر از اندازه عدول کنند، باعث رنجش خواهند شد. شهریار باید سعی کند که حد میانه را نگه دارد تا کسی آزرده خاطر نگردد.
کشاورز و دهقان و مرد نژاد نباید که آزار یابد ز داد
(همان: ۷۱)
داد و عدالت مهمترین خصوصیت پادشاهان
نخستین و لازم ترین صفت برای پادشاه، دادگری می باشد. صفاتی که برای شهریار بر می شمرند، همه لازم و ملزوم یکدیگرند. برای اینکه باید تمامی صفات نیک در پادشاه دادگر، نهادینه شده و وی را همراهی کنند، صفاتی مانند شرم، قدردانی، بردباری، خردمندی وقتی در کسی جمع شد، وی دادگر می گردد. شهریار از همان کودکی، آموزش می بیند تا تهذیب نفس یابد. حال به مفهوم و رابطه آن با جامعه انسانی می پردازیم.
در شاهنامه، بنیاد شاهی بر داد، استوار است:
جهاندار شاهی ز داد آفریـد دگر از هنر و ز نژاد آفرید
بدان کس دهد کو سزاوارتر خرد دارتر هم بی آزارتر
(فردوسی؛۱۳۷۸: ۲۸)
در اندیشه ایران باستان، مفهوم داد به مفهوم اشا یا راستی، بسیار نزدیک است. داد، قانونی است که باید مورد شناسایی قرار گیرد و اجرا گردد. به کسی که این قاعده را اجرا می کند، دادگر می گویند و کسی می تواند داد را شناخته و عملی نماید که دادگر باشد و داد در تمام وجود، زندگی شخصی و سیاسی اجتماعی وی نفوذ کرده و ملکه ذهن و رفتار وی گردد و این، همان مرحله آغازین دادگری است. در شاهنامه، بیان می شود که انسان باید ابتدا در وجود و تن خویش، داد را برقرار سازد. همان طور که می دانیم در وجود انسان نیز جنگ و کشمکش سختی بین نیروهای خیر و شر، برقرار است. «داد تن دادن» تلاش برای پیروزی در این کشمکش و آراسته شدن به صفات نیک انسانی است.
چو داد تن خویشتن داد مرد چنان دان که پیروز شد در نبرد
(همان: ۲۹)
پرهیز و اجتناب از آلودگی و گناه، صفحه روان را روشن می گرداند.
دگر داد دادن تن خویش را نگه داشتن دامن خویش را
(فردوسی؛۱۳۷۸: ۲۹)
این امر برای پادشاه، ضروری است؛ زیرا برای برقراری داد، ابتدا باید از خویش شروع کند. البته اگر در این مرحله، پیروز و در حکومتداری خویش و برقراری عدل و داد بین مردمان نیز موفق گردد، در این صورت وی انسان کاملی است.
چنین داد پاسخ که داد و خرد تن پادشا را همـی پرورد
اگر دادگر چند بی کس بود و را پاسبان راستی بس بود
(همان: ۵۰)
عدل و داد از واژگان پیچیده ای است که توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرده است. انسان، همیشه در برابر مفاهیم مشوّش بوده و هست. چگونه می توان داد را در زندگی سیاسی ـ اجتماعی پیاده نمود؟ جوامع در این جست‌وجو، موفقیت چندانی کسب نکرده اند. با مطالعه اشعار فردوسی، متوجه می شویم که نگاه خاصی به عدل و داد، وجود دارد و نمونه های عملی، آن را به روشنی نشان داده است.
الف) داد، قرار گرفتن هر کس و هر چیز در جای خودش است.
قانون راستی، در شاهنامه به گونه ای طرح شده که مفهوم «قرار داشتن هر چیزی در جای خود» از آن استنباط می گردد.
جهت پردازش قاعده ای در این خصوص، بهتر است به مهتر مهتران بپردازیم.
شهریار، اولین مرحله اجرای داد؛ کسی که در رأس امور قرار می گیرد، ویژگی‌هایی دارد. در شاهنامه، هر کسی نمی تواند شهریار گردد. اگر خصیصه های مورد نظر در کسی جمع گردد، شاهد شهریاری دادگر هستیم و الاّ اساس جامعه بر بیداد و ظلم، استوار است. «از کوزه همان تراود که در اوست». در شاهنامه، بارها می بینیم که تخت شاه، بی شهریار مانده و اطرافیان در پی یافتن فردی هستند که بهره شاهی داشته باشد و به جست‌وجوی فرد با نژاده هنرمند می گشتند.
در شاهنامه، قانون «هر کسی را بهر کاری ساختند»، رعایت می گردد. در این کتاب عظیم، به طور مداوم به این مسائل برمی خوریم که سزاوار هر کسی، کاری وجود دارد و باید به همان بپردازد. سپاهی، گرزدار و دیگری کارورز. اگر چنین نکند، زمین، پرآشوب، و عدل و داد، خدشه‌دار می گردد. البته هیچ گاه حرفه هایی مانند کشاورزی و صنعتگری را تحقیر نمی کند؛ چه آن که شغل‌های مهمی محسوب می شوند؛ زیرا اینان محل درآمد دولت هستند. در شاهنامه، یک نوع تقسیم کار وجود دارد و هر شغلی، خصلت و اخلاق خود را ایجاد می کند. جنگ، دفاع، حکومتداری و دبیری، هر کدام جداگانه خلق و خوی خاص خود را می طلبد و از حساسیت بیشتری برخوردارند؛ از این جهت که باید از سرزمین و سلطنت در برابر اهریمن و دشمنان محافظت نمایند.
یکی از معروف‌ترین داستان‌ها در این باب، تقاضای مرد کفش‌فروش از انوشیروان عادل است که فرزندش را به فرهنگیان (معلمان) بسپارد تا دبیری آموزد. انوشیروان، درخواست وی را رد می کند.
چو بازارگان بچه گردد دبیـر هنرمئد و با دانش و یادگــیر
چو فرزند ما برنشیند به تخت دبیری ببایدش پیروز بخــت
هنر باید از مرد موزه فروش بدین کار دیگر تو با من مکوش
بدست خردمند و مرد نـژاد نماند به جز حسرت و سردبــاد
شود پیش او خوار مردم شناس چو پاسخ دهد زو پذیرد سپآاس

۱-۲-۲: کاربرد در پزشکی
یکی از کاربردهای MEMS در پزشکی، حسگرهای یکبار مصرف فشار خون می­باشد. این حسگرها به سیاهرگ بیمار وصل شده و فشار خون را اندازه می­گیرند. قیمت کم، عدم نیاز به استریل کردن و کالیبره کردن مجدد از مزایای این حسگرها نسبت به انواع قدیمی می­باشد.این حسگرها شامل یک زیرلایه از جنس سیلیکون می‌باشند که با عملیات خوردگی، یک غشاء روی آن ایجاد می‌شود و به یک زیرلایه دیگر وصل می­ شود. یک لایهپاییزومقاومت نیز روی غشاء و در نزدیکی لبه­ ها قرار می­گیرد. فشار اعمالی باعث تغییر شکل غشاء و در نتیجه اعمال کرنش به لایه پاییزومقاومت می­ شود که این کرنش مکانیکی به ولتاژ الکتریکی تبدیل می­ شود.
۱-۲-۳: کاربرد در الکترونیک
از دیگر کاربردهای موفقیت­ آمیز MEMS می­ توان هد چاپگرهای جوهرافشان را نام برد. یک چاپگر جوهرافشان با بهره گرفتن از تعدادی نازل، ذرات میکرو جوهر را به طور مستقیم بر روی کاغذ می­پاشد.مکانیسم‌های مختلفی برای پاشیدن جوهر وجود دارد که روش‌های حرارتی و پاییزوالکتریک از انواع پرکاربردتر می ­باشند.

در تکنولوژی حرارتی، از تشکیل و انبساط یک حباب در جوهر، در اثر حرارت استفاده می­ شود.درون هد، تعدادی مقاومت کوچک که به گرمکن معروفند وجود دارد. این مقاومتها با کنترل ریزپردازنده‌ها در زمانی کمتر از ۳ میکروثانیه داغ می­شوند. جوهر روی هر مقاومت گرم شده و باعث بخار شدن جوهر و تشکیل حباب می‌­شود. با انبساط حباب مقداری جوهر از نازل خارج می­ شود و روی کاغذ می‌نشیند. با سرد شدن و فروکش کردن حباب، خلایی در هد ایجاد شده که باعث می­ شود جوهر از مخزن به هد ریخته شود.
MEMS با کوچکتر کردن المانهای حرارتی و دیگر اجزاء ما را قادر می­ سازد که تعداد بیشتری نازل در هد قرار دهیم.در چاپگرهای اولیه ۱۲ نازل وجود داشت که تفکیک ۹۲dpi تولید می­ کردند. ولی اکنون تا ۶۰۰ نازل وجود دارد که تفکیک dpi1200تولید می‌کنند.
۱-۳: سیستم‌های جدید مرتبط با MEMS
تجربیات به دست آمده از کاربردهای اخیرMEMS، این تکنولوژی را قادر ساخته که در زمینه­ های جدیدی چونBio‌MEMS، مخابره بدون سیم اطلاعات شامل مخابرات نوری (MOEMS) و مخابرات فرکانس رادیویی (RF‌MEMS)هم فعالیت کند.
۱-۳-۱: سیستم های میکروالکترومکانیکی زیستی
در طی سالهای اخیر محصولات ابتکاری توسط شرکتهای تولیدی Bio‌MEMS ساخته شده که کاربردهای زیادی در پزشکی و درمان بیماری‌ها داشته ­اند. یک نمونه از این وسایل میکرودستگاه تزریق انسولین در داخل بدن است که در انواع اولیه سیگنال تحریک خود را از بیرون بدن از طریق سیم دریافت می­کرد. در انواع پیشرفته تر کنترل بدون سیم شده و در نهایت، هدف، ساخت وسیله‌ای است که با حسگرهای موجود روی همان تراشه در درون بدن و در پاسخ به سیگنال های درون بدن تحریک شود.
۱-۳-۲: سیستم‌های میکرواپتوالکترومکانیکی 
رشد هولناک ترافیک و انتقال اطلاعات ناشی از رشد سریع اینترنت باعث استفاده از روش های سریع‌تر انتقال اطلاعات شد. تکنولوژی کنونی جریان اطلاعات را کند می­ کند چون سیگنالهای نوری را برای انتقال، به اطلاعات الکترونیکی تبدیلمی­کند و بعد دوباره به سیگنالهای نوری برمی‌گرداند ولی درMOEMS، دیگر برای انتقال اطلاعات، نیازی به تبدیل الکترونیکی نیست و در نتیجه سرعت و بازده بیشتری دارند.
مهمترین قطعات MOEMS شامل موج­برها، سوئیچ‌های نوری، فیلترها، آشکارسازها و … می­باشند. سایز کوچک، قیمت و توان مصرفی کم، دوام مکانیکی، دقت و سرعت سوییچینگ بالا از مزایای این قطعات هستند که در شبکه تلفن بسیار کارا می‌باشند.
۱-۳-۳: سیستم‌های میکروالکترومکانیکی فرکانس بالا
RF‌MEMS یکی از عرصه­ های سریع پیشرفت MEMS می­‌باشد که برای کاربرد در الکترونیک و به ویژه موبایل و دیگر انتقال اطلاعات بی‌سیم مثل رادار،سیستم های ماهواره‌ای موقعیت­یابی جهانی(GPS)  و آنتن­های قابل تنظیم بسیار مفید می­باشند.
MEMS در کنار کاهش قیمت و سایز این قطعات، بازده و قابلیت اطمینان آنها را افزایش می­دهد. با MEMS موبایل­ها به اندازه ساعت‌مچی کوچک شده و توان مصرفی آنها هم به شدت کاهش می­یابد.
در ادامه فهرست مختصری از دستگاه‌هایی که از فناوری MEMS استفاده کرده‌اند آمده است:

• • وسایل کمک بینایی و کمک شنوایی، پروتزهایی برای چشم و گوش

• • سیستم هایی برای شبیه­‌سازی عصبی

• • سیستم‌های تزریق دارویی (دزدهی) کاشته شده در بدن

• • میل جراحی در جراحی با آسیب کم

• • آندوسکوپی با آندوسکوپهای فعال

• • میکروسیستم‌های ذخیره اطلاعات

• • دستگاه پخش کننده CD

• • وسایل کنترلی (حسگرها) برای محصولاتی نظیر خودرو

• • کاربردهای کنترل محیط زیست، شیمی و کشاورزی

• • سیستم های تجزیه و تحلیل و حسگرهای شیمیایی

• • کنترل و مشاهده مستقیم تولید و انتشار گاز

• • مبارزه با حشرات موذی با میکرورباتها (به جای استفاده از مواد شیمیایی خطرناک)

• • تولید تراشه­ ها در فضای کوچک

• • ابزار و وسایل کنترلی در صنعت

• • ربات‌های صنعتی

• • میکروربات‌ها برای کنترل تولید

• • میکرووسایل و ابزارآلات کوچک برای تونل های باد، هوانوردی، سفرهای فضایی (میکرو و نانو ماهواره ­ها)، حسگرهای اصطکاک و سایش

• • علم مواد

• • میکروسکوپ‌های روبشی

• • …

در اشکال زیر نیز نمونه‌هایی از MEMS نشان داده شده است:

شکل ۱-۷: یک مورچه در زیر میکروسکوپ الکترونی که یک میکرو چرخ دنده ساخته شده از نیکل را نگه داشته است.

شکل ۱-۸: نمونه مینیاتوری اولین خودروی مسافربری تویوتا به نام DENSO ساخته شده توسط MEMS  که با سرعت ۵ الی ۶ میلی متر در ثانیه حرکت می کند.

شکل ۱-۹: کوچکترین گیتار جهان به طول ۱۰ میکرومتر با ۶ سیم هر کدام به ضخامت ۵۰ نانومتر.

شکل ۱-۱۰: میکروپمپ تحت اثر نیروی مغناطیسی

الف ب
شکل ۱-۱۱:الف)پاهای یک حشره بر روی چرخ دنده های میکروماشینکاری شده ، ب) موی انسان در مقایسه با میکروموتور.