چند مثال.
ــــــ . همان جا: اضافه اسم فرد به اسم قبیله".
اضافه اسم به اسم قبیله در عبارات فارسی و عربی.
ــــــ . همان: “اطلاق اسم پدر بر پسر"، ص۷۶ـ۷۷.
مثال‌هایی از زبان فارسی کهن؛ معرفی کتابی از عرب در همین باب.
ــــــ . همان: “افکندن"، ص ۸۶ـ۸۷ .
افکندن یا افگندن.
ــــــ . همان: ” اَل‍ ْ"، ص ۹۰.
حذف «ال‍ » در عبارات فارسی.
ــــــ . همان:"الف و لام"، ص ۱۰۲.
حکایتی در اثبات الف و لام در معجم‌الادبا.
ــــــ . همان: “اماله الف"، ص ۱۱۱.
ذکر چند مثال.
ــــــ . همان جا: “امپرسونل".
فعل مفرد برای فاعل جمع ذوی‌العقول.

ــــــ . همان: “ـ ‍ان"، ص۱۱۷ـ۱۱۸.
“ـ ‍ان” علامت نبوت و ابوت.
ــــــ . همان: “ـ ای"، ص۱۴۶ـ۱۴۷.
گر تو زگناه من خبر داشتئی چون گرگ عزیز مصر پنداشتئی
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “باز هم قواعد دستوری". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۵۴، ج۱۰، ص۶۴ـ۷۲.
چهارگونه از ادای “مفعول به” در زبان فارسی؛ علامت را برسر مبتدا در زبان فارسی؛ خود در معنی اصلاً؛ ترکیب سلحشور؛ ترکیبات من تشنمه و …؛ فعل بود برای شخص زنده غایب؛ بایست به جای باید.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “تانستن= توانستن". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۳، ج۲، ص۳۰.
سماعی بودن ترکیبات وصفی تذکیر و تأنیث.
ــــــ . همان جا: ” تأنیث و تذکیر صفات در طی عبارات فارسی".
چند مثال از شعرهای مولوی و رودکی.
ــــــ . همان: “ترکیب …"، ص۶۶ـ۶۷.
ترکیب اسنادی: وصفاً؛ ترکیب عددی؛ ترکیبات عربی؛ ترکیبات وصفی فاعلی؛ ترکیبات در فارسی [انواع ـ]
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “ترین (افعل‌التفضیل عام)". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۵۴، ج۱۰ ، ص ۷۲ـ۷۳.
“ـ ترین” در آخر صفت تأدیه.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “تشدید". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۳، ج۲، ص ۷۱ـ۷۲.
تشدید؛ تشدید مخفف ضروره.
ــــــ . همان: “تصغیر(تصغیر تحقیر)"، ص ۷۷ـ۷۸.
مکبرهای معروف به تصغیر؛ تحریف مصغرها.
ــــــ . همان: “تکرار"، ص ۹۴ـ۹۵.
تکرار اسم؛ تکرار فعل؛ تکرار صفت.
ــــــ . همان: “تنوین منصوب"، ص۱۰۴ـ۱۰۵.
تنوین کلمات برحسب اختلاف موارد استعمال.
ــــــ . همان : “جمع"، ص۱۶۷ـ۱۷۳.
جمع غیرذوی‌الارواح؛ جمع فارسی مرجع عربی را؛ جمعِ جمع در فارسی؛ جمع در اسماء اشخاص؛ جمع اسماء مرکبه؛ جمع در اسم شخصی مفرد؛ جمع فعل؛ جمع در اسامی اعلام؛ بعضی جمع‌های عربی بسیار معمول؛ جمع به الف و تاء.
ــــــ . یادداشت‌‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “جموع به الف و تاء". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۶، ج۳، ص۲۷.
جموع به الف و تاء که مفرد آنها در فارسی مستعمل نیست.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “جیم نسبت". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۳، ج۲، ص۱۹۹ـ۲۰۰.
جیم نسبت به جای یاء نسبت عربی.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “چنانچه". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۶، ج۳، ص۴۴ـ۴۶.
اگر چنانچه؛ چنانچه؛ چونانک؛ چنانکه.
ــــــ . “چنانکه و چنانچه". مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران. س۱. ش۲. دی ۱۳۳۲، ص۳۹ـ۴۰.
معنی چنانچه در “اگر چنانچه"؛ حذف “اگر"؛ “چنانچه” در نوشته قدما.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “چه". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۶، ج ‍۳، ص ۵۱.
“چه تقلیلیه"؛ “چه” در ذوی‌العقول.
ــــــ . همان: “حروف الاطلاق"، ص ۵۹.
حروف الاطلاق در نوشته‌ها و شرح‌های دیگران.
ــــــ . یادداشت‌های قزوینی. به کوشش ایرج افشار: “حذف «ابن»…". تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۳۷، ج۱، ص۱۴۱ـ۱۴۲.

اقدام به ترک شغل می نمایند.
امروزه ترک شغل کارکنان کلیدی در سازمانهای سرآمد به یکی از مهمترین ‌نگرانیهای مدیریت منابع انسانی تبدیل شده است. به همین دلیل، سازمانهایی که بتوانند دلایل و عوامل موثر در تمایل به ترک خدمت کارکنان را درک کنند، خواهند توانست پیش از اینکه کارکنان سازمان را ترک کنند، سیاستها و
روش های موثری را برای حفظ و نگهداری منابع انسانی کارآ به کار بگیرند.

پژوهشهای صورت گرفته نشان می دهد که تمایل به ترک شغل به خوبی می تواند ترک شغل آتی کارکنان را مورد پیش بینی قرار دهد ( برای مثال، تت و می یر، ۱۹۹۳؛ لوکاس و همکاران ،۱۹۹۳؛ بدیان و همکاران ، ۱۹۹۱؛ پاراسورامان ، ۱۹۸۹). بنابراین با پذیرفتن اصل پیشگیری به عنوان یک روش موثر، می توان این اصل را مطرح کرد که علت یابی تمایل به ترک شغل کارکنان می تواند در حذف عوامل زمینه ساز ، کار آمد باشد.
عوامل مرتبط با تمایل به ترک خدمت
الف) نقش عوامل فردی در تمایل به ترک شغل
نقش عوامل فردی در تمایل به ترک شغل پژوهشهای متعددی ( وای و رابینسون ، ۱۹۹۸؛ ویل و کیمبل ،۱۹۹۵ ؛ گرهارت ،۱۹۹۰؛ پرایس و مولر ،۱۹۸۶؛ کوتن و توتل ،۱۹۸۶؛ آرنولد و فلدمن ،۱۹۸۲؛ موبلی و همکاران ، ۱۹۷۹) گزارش کرده اند که بین متغیرهای سن و استخدام رسمی با تمایل به ترک شغل رابطه منفی وجود دارد، به این معنی که با افزایش سن از میزان تمایل به ترک شغل کاسته می شود و بیشترین میزان ترک شغل در یک سال اول استخدام اتفاق
می افتد و کارکنانی که سازمان را ترک می کنند معمولاًسابقه استخدام کوتاهی دارند (میشل و برادوک ، ۱۹۹۴). علاوه بر آن، کارکنان رسمی کمتر از کارکنان غیر رسمی (کارکنان قراردادی) تمایل به ترک
سازمان دارند ( لارسن و لاکین ، ۱۹۹۹ ).)
سطح تحصیلات با تمایل به ترک شغل رابطه مثبت دارد و افراد با تحصیلات بالا بیشتر از افراد با تحصیلات پایین، تمایل دارند که شغل خود را ترک کنند (برگ ، ۱۹۹۱؛ کوتن و توتل، ۱۹۸۶)؛ به عبارت دیگر کارکنانی که دارای تحصیلات بالایی هستند در صورتیکه احساس کنند که به تخصص آنها احترام گذارده نمی‌شود، احتمال بیشتری وجود دارد که سازمان را ترک کنند ( هاتون و امرسون، ۱۹۹۸). همچنین وای و رابینسون (۱۹۹۸) و پرایس و میولر( ۱۹۸۶) به این نتیجه رسیدند، افرادی که به لحاظ شغلی در طبقه غیرمدیریتی قرار دارند، در مقایسه با افرادی که در این طبقه قرار دارند (طبقه مدیریتی) تمایل بیشتری دارندکه شغل خود را ترک کرده و به سازمان دیگری بروند.
مطالعات انجام گرفته در زمینه ارتباط بین جنسیت و تمایل به ترک شغل به نتایج بسیار متناقضی منجر شده است. برای مثال، نتایج به دست آمده نشان می دهد که (وایزبرگ و کِرچنبام ، ۱۹۹۳ و کوتن و توتل، ۱۹۸۶) زنان در مقایسه با مردان تمایل بیشتری به ترک شغل دارند و دو برابر بیش از مردان، شغل خود را ترک می کنند ( کام ست ، ۲۰۰۰ ؛ ایتا ، ۲۰۰۰). در مقابل وای و رابینسون )
۱۹۹۸)، میلر و ویلر  (۱۹۹۲) و برگ (۱۹۹۱) در پژوهش خود هیچ رابطه ای بین جنسیت و تمایل به ترک شغل نیافتند. و این در حالیست که الاین  (۱۹۹۷) و سامرس و هندریکس  (۱۹۹۱) به این نتیجه رسیدند که مردان بیشتر از 

های مناسب عناصرغذایی معرفی کردند که به محیط کشت موراشیک و اسکوگ (MS) لقب گرفت (باقری و همکاران، ۱۳۸۶). از محیط کشت­های معروف دیگر می­توان به محیط کشت وایت^[۱۰] (۱۹۴۳)، لینسمایر و اسکوگ^۲ (۱۹۶۵)، گامبورگ و همکاران^۳ (۱۹۶۸) و نیچ و نیچ^۴(۱۹۶۹) اشاره نمود که هر کدام ازآن­ها برای نوع خاصی از گیاه و هدف­های مشخصی از کشت استفاده می­شوند (واسیل و تروپ^۵، ۱۹۹۸ ).

۲-۳-۸-۲ مزایای تکثیر از طریق کشت بافت
۱- تکثیر از طریق کشت بافت در تمام طول سال انجام می­ شود و وابسته به زمان و فصل خاصی نیست.
۲- عاری بودن این روش از پاتوژن­ها به دلیل شرایط کاملاً استریل آزمایشگاه کشت بافت.
۳- همه فاکتورهای محیطی مورد نیاز در روش کشت بافت دقیق و کامل کنترل می شوند.
۴- از مواد گیاهی کمتری استفاده می­ شود.
۵- احتیاج به خزانه و مزرعه نمی ­باشد.
۶- در کشت بافت، امکان تولید انبوه گیاه وجود دارد.
۳-۳-۸-۲معایب تکثیر از طریق کشت بافت
۱- پرهزینه بودن این روش
۲- وسایل، ابزار و دستگاه­های مورد نیاز خیلی گران می­باشند.
۲- نیازمند افراد مجرب و متخصص می­باشد (دانشور،۱۳۹۲).
۴-۸-۲ تهیه محیط کشت
رشد، تمایز، نمو و تحولات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی بافت‌های گیاهی نیازمند تامین تعدادی از عناصر شیمیایی و برخی عوامل فیزیکی است. تمایز و رشد مورفولوژیکی بافت‌های گیاهی در شرایط درون شیشه ­ای، همانند شرایط محیط بیرون تحت تاثیر مواد غذایی یا به عبارت بهتر، اجزاء محیط کشت می‌باشد. در هر محیط کشت بافت، موادی مانند نمک‌های معدنی پرمصرف و کم­مصرف، اسیدهای آمینه ضروری، قند (ساکارز) به­عنوان منبع کربن، ویتامین‌ها برای تضمین رشد و تمایز و هورمون‌های متمایز­کننده وجود دارد (چاولا، ۱۳۸۲). به­ طور کلی مواد تشکیل دهنده محیط کشت شامل: موادغذایی (آب، عناصر پرمصرف، عناصر کم­مصرف، قند)، تنظیم­کننده­ رشد گیاهی، ویتامین‌ها، مواد تکمیل­کننده آلی نامشخص مانند شیره نارگیل، عصاره مخمر و عصاره مالت و مواد ژله­کننده مثل آگار می­باشد (هارتمن و کستر^[۱۱]، ۱۹۹۱). انتخاب محیط کشت برای موفقیت در کشت بافت ضروری است. هیچ محیط کشت مشخصی را نمی­ توان برای رشد انواع سلول‌ پیشنهاد کرد و به همین دلیل اغلب برای تهیه یک محیط کشت مناسب با هدف مورد نظر، تغییراتی در آن ایجاد می­ شود. مسیر تعیین یک محیط کشت به هدف کشت سلول و بافت بستگی دارد. انتخاب صحیح محیط کشت تاثیر مهمی در موفقیت فرایند کشت بافت و باززایی گیاهان دارد (شریفی و همکاران ،۱۳۸۹).
۱-۴-۸-۲ آب
در کشت بافت باید به کیفیت آب توجه زیادی شود. حجم زیادی از یک محیط کشت را آب تشکیل می­دهد به همین علت، آبی که برای تهیه محیط‌‌‌های کشت بکار برده می‌شود، باید تقطیر شود که این کار توسط دستگاه آب مقطرگیری انجام می­ شود. باید از ذخیره کردن دراز مدت آب مقطر در ظروف پلی اتیلنی خودداری شود، زیرا ممکن است اینگونه ظروف موادی آزاد کنند که نسبت به کشت خاصیت سمی داشته باشد. همچنین در ظروف شیشه ­ای پیرکس^[۱۲] هم نگهداری طولانی مدت پیشنهاد نمی‌شود، زیرا ممکن است مقدار قابل توجهی باکتری در شرایط غیراستریل ذخیره­سازی در داخل آب مقطر رشد نمایند (دادز و رابرتز^۳،۱۹۹۲).
۲-۴-۸-۲ نمک­های معدنی
مواد معدنی مهم­ترین گروه مواد غذایی در محیط کشت هستند. نمک­های معدنی عبارتند از عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منگنز و گوگرد) و عناصر کم­مصرف (روی، مس، منیزیم، آهن، کبالت، مولیبدن، کلر، ید، بُر) می­باشند. معمولاً از محلول­های غلیظ ذخیره^۴ برای ساختن محیط کشت استفاده می­ شود. محلول­های ذخیره باید در دمای ۴+ درجه سانتی گراد و در شیشه­های تیره نگهداری شوند (باجوانی و رازدان^۵، ۱۹۹۶).
۳-۴-۸-۲ کربن و منبع انرژی
از میان کربوهیدرات‌هایی که در محیط کشت بافت گیاهی به­کار می­رود، ساکارز ترجیح داده می‌شود. گلوکز و فروکتوز در برخی از موارد می‌تواند جایگزین شود. کربوهیدرات باید در محیط کشت به کار برود چون بافت­های سلولی جدا شده کمتر می‌توانند فتوسنتز کنند یا به علت تاریکی فتوسنتز انجام نمی‌شود. ساکارز موجود در کشت به سرعت به فروکتو و گلوکز شکسته می‌شود ابتدا گلوکز و پس از آن فروکتوز توسط سلول­ها به کار برده می‌شود (تورس، ۱۹۹۴).
۵-۴-۸-۲ ویتامین‌ها
ویتامین‌ها نقش کاتالیزور داشته و در گیاهان سنتز می‌شوند. در کشت بافت بسیاری از ویتامین‌ها توسط یاخته‌های در حال رشد و نمو سنتز می‌شوند، اما مقادیر ساخته شده کمتر از مقادیر مورد نیاز است. از این رو نیاز است، ویتامین‌های ضروری را به مقدار مورد نیاز به محیط اضافه نمود. ویتامین‌های _۱B، _۳B، _۵B، _۶B و میواینوزیتول^[۱۳] نسبت به بقیه، بیشتر مورد نیاز هستند. ویتامین‌های _۳B و _۶B هرچند که به محیط کشت اضافه می‌شوند، اما در تعدادی از گونه‌ها برای رشد یاخته و تولید کالوس ضروری نیستند (پیری و نظریان فیروزآبادی، ۱۳۸۵).
غلضت بالای اسید اسکوربیک که بعضی موارد اضافه می‌شود، به این معنا نیست که گیاه چنین نیاز بالایی دارد. ویتامین ث در غلضت بالا، به عنوان آنتی اکسیدان جهت جلوگیری از تولید ترکیبات فنولیک استفاده می­ شود. بسیاری از گیاهان قادرند که ویتامین‌ها را در حالت کشت درون شیشه ای، سنتز کنند (پیریک، ۱۹۷۶).
۶-۴-۸-۲ تنظیم کننده‌های رشد
در کشت بافت، برای تولید کالوس و تقسیم سلولی به اکسین و سیتوکینین به عنوان تنظیم­کننده رشد نیاز می­باشد. اکسین‌ها رشد طولی سلول‌های ساقه گیاهان را تحریک می‌کنند و سایتوکنین­ها نه تنها باعث تقسیم سلولی بافت‌های گیاهی می‌شوند بلکه موجب پهن شدن سلول نیز می­گردند (دانشور، ۱۳۹۲).
اکسین‌ها به طور عمده در کشت بافت به کار می‌روند. تنها اکسین طبیعی lAA است که با غلضت ۱۰-۰۱/۰ میلی­گرم در لیتر به محیط کشت اضافه می‌شود. در حالی که اکسین‌های مصنوعی از قبیل ایندول بوتیریک اسید^[۱۴] (IBA)، نفتالین­استیک­اسید^۲ (NAA)، ۲ و۴دی کلروفنوکسی استیک اسید^۳(D-2,4)، دیکامبا^۴و پیکلورام^۵ اثر فیزیولوژیکی بیشتری دارند و در غلظت­های ۰۰۱/۰ تا ۱۰ میلی­گرم در لیتر به کار می‌روند (هارتمن و کستر، ۱۹۹۱ و رینرت و بجاج^۶، ۱۹۹۷).
برای تقسیم سلولی، رشد طولی سلول، تغییر و تمایز سلول و تشکیل اندام در بافت‌های کشت­ شده، افزودن اکسین و سیتوکنین مناسب به محیط کشت کاملا ضروری است. سایتوکنین‌هایی که معمولا در محیط کشت به کار می‌رود عبارتند از: ۶-بنزیل آمینوپیورین^۷ (BAP) ،یا ۶-بنزیل آدنین^۸ (BA)، ایزوپنتیل آدنین^۹ (ip2)، ان-(۲-فورانیل متیل) ۱-اچ-پیورین-۶-آمین^۱۰ (کینتین)^۱۱ ، ۶-(۴-هیدروکسی-۳-متیل-ترانس-۲-بوتنیل­آمینو)­پیورین^۱۲ (زآتین)^۱۳می‌باشد (دادز و رابرتز، ۱۹۹۲).
نوع اندام­زایی که در کشت بافت گیاهی اتفاق می‌افتد عمدتاً به نسبت غلظت اکسین‌ها و سایتوکنین‌های موجود در محیط کشت بستگی دارد. تولید ­ریشه ^۱۴در گیاهچه‌، رویان­زائی^۱۵ و القای­کالوس^۱۶همگی در صورت زیاد بودن نسبت اکسین به سایتوکنین می‌باشد در حالی که پراوری شاخساره^۱۷ از جوانه­های جانبی و انتهایی هنگامی انجام می‌شود که نسبت سیتوکنین به اکسین بیشتر باشد. اسید جیبرلیک^۱۸ (_۳GA) تنظیم کننده رشد دیگری است که در برخی موارد در محیط‌های کشت به کار می‌رود (دکلرک^۱۹، ۲۰۰۶).
۷-۴-۸-۲ آگار
محیط کشت که توسط نمک‌های پرمصرف، کم­مصرف، ویتامین‌ها، قند و تنظیم کننده‌های رشد ساخته می‌شود، به­ صورت مایع است. محیط کشت مایع برای هوادهی باید روی شیکر باشد که این کار مشکل است و تسهیلات زیاد نیاز دارد، به همین دلیل محیط کشت جامد پیشنهاد شد. برای تولید محیط کشت جامد از آگار استفاده می­ شود. آگار پلی­ساکاریدی است که از مشتقات یک نوع علف هرز دریایی (بعضی از جلبکها) محسوب می‌شود. این ماده از گرانترین مواد شیمیایی موجود در کشت بافت است. غلضت عادی آگار بین ۶/۰ تا ۸/۰ درصد است. اگر غلضت کمتر از ۴/۰% در محیط کشت به کار رود، به­ ویژه زمانی که pH هم پایین است، به خوبی ژله­ای نمی‌شود. در کشت درون شیشه ­ای چنان­چه غلضت آگار خیلی زیاد باشد، محیط کشت سفت می­گردد و جذب عناصرغذایی برای ریزنمونه مشکل می­ شود (پیریک، ۱۹۷۶ و دانشور، ۱۳۹۲).
۵-۸-۲ گندزدایی
مهم­ترین مسئله­ای که در کشت بافت بایستی رعایت شود این نکته است که هر نوع عمل مرتبط با کشت بایستی کاملاً در شرایط گند­زدایی شده صورت گیرد وگرنه به­ دلیل انواع آلودگی هیچ نتیجه­ای به­دست نخواهد آمد. باکتری‌ها و قارچ‌ها از جمله مهمترین میکروارگانیسم‌هایی هستند که موجب آلودگی در کشت بافت می­گردند. این میکروارگانیسم‌ها در محیط کشت بافت که شامل عناصر غذایی، ویتامین­ها و ساکارز هستند، بسیار سریعتر از نمونه کشت شده رشد می‌یابند. بنابرین بافت‌های گیاهی در حال رشد و تمایز، به محض آلوده شدن، دچار فساد و نابودی می‌شوند. این میکروارگانیسم‌ها حتی در هوای بازدم برخی از ما انسان‌ها وجود دارند. بنابرین، تمامی ابزار، وسایل، محیط آزمایشگاه، دست‌های شخص محقق و حتی محیط کشت بایسی کاملا ضدعفونی شده و استریل شوند (پیریک، ۱۹۷۶). به طور معمول میزان آلودگی در ریزنمونه­هایی که از گیاهان مزرعه­ای به­دست می ­آید، بیشتر از آن­هایی است که از مواد گیاهی رشد یافته در گلخانه یا اتاق رشد تهیه می­ شود. محلول‌ها و مواد گوناگونی برای استریل نمودن سطح گیاهی و نمونه‌ها پیشنهاد شده ­است. مهم­ترین این مواد هیپوکلریت سدیم (NaOCl) است، هرچند که هیپوکلریت کلسیم Ca(OCl)₂ نیز بسیار موثر است. بذرهای بالغ و رسیده، توسط مواد ضدعفونی­کننده، ضدعفونی سطحی می‌شوند (اثنی عشری و زکایی خسروشاهی، ۱۳۸۸).
درپژوهشی که توسط گائوراج و اوداگیری^[۱۵] (۲۰۱۱) انجام شد، دمبرگ‌های سالم از گیاه مادری Viola patrinii جدا شدند. ابتدا ۱۰-۵ دقیقه با مایع ضدعفونی کننده پریل ۵% پیش تیمارگشتند سپس ۲ الی ۳ بار با آب جاری شسته شدند. ریزنمونه‌ها شسته شده ۳-۲ دقیقه در الکل اتیلیک ۸۰% فروبرده شدند و پس از آن دو الی سه بار با آب مقطر استریل شستشو شدند. در ادامه در کلرید جیوه ((HgCl₂ ۱/۰% به­مدت ۳-۲ دقیقه غوطه ورشدند و دوباره با آب مقطر استریل مورد شستشو قرار گرفتند. نعیم و همکاران^[۱۶] (۲۰۱۳) برگ‌ و ساقه و دمبرگ‌های Viola odorata L. را از گیاهان ۴۵ روزه گلخانه­ای جمع­آوری کردند. ریزنمونه‌های گیاهی با آب جاری شسته شدند تا ذرات گرد و خاک ازآن پاک شود، سپس درالکل اتیلیک۷۰% برای یک دقیقه و در کلراکس ۵%، ۱۰-۸ دقیقه فروبرده شدند. در ادامه برای از بین رفتن اثر کلراکس، سه بار با آب مقطر اتوکلاو شده، شستشو داده شدند. نمونه‌ها برای خشک شدن روی کاغذ فیلتر استریل در پتردیش قرار گرفتند. زاهور و همکاران (۲۰۱۲) جوانه‌های جانبی و انتهایی Viola odorata را به­عنوان ریزنمونه استفاده کردند. ریزنمونه­ها ابتدا با آب جاری به­همراه مواد شوینده ضدعفونی شدند. سپس با آب مقطر دوبار تقطیر شده، شسته شدند. در ادامه روند گندزدایی ریزنمونه‌ها در محلول کلرید جیوه ۱/۰% برای ۵-۴ دقیقه فرو برده شده و سپس با آب مقطر دوبار تقطیرشده در زیر دستگاه لامینار ایرفلو بنچ^[۱۷] در شرایط کاملا استریل شستشو داده شدند. آتسوشی و همکاران^۴(۲۰۰۲) برگ‌های نابالغ Viola odorata را ابتدا با الکل اتیلیک ۷۰٪ برای یک دقیقه گندزدایی کرده، سپس در محلول هیپوکلریت سدیم ۱٪، به مدت ۱۵ دقیقه قرار دادند و در ادامه با آب مقطر استریل شستشو داده شدند. نوارهای باریک برگ‌ها توسط یک تیغ استریل بریده و روی محیط کشت قرار گرفتند. در پژوهشی دیگر که توسط بیدول و همکاران^۵ (۲۰۰۱) انجام شد، برگ‌ها و ساقه‌های گیاه Hybanthus floribundus، را از شاخه‌های جوان گرفته و برای استریل سطحی ابتدا در هیپوکلریت سدیم ۲/۱% به همراه چند قطره تویین^۶ ۲۰ به مدت ۵/۲ ساعت قرار گرفتند. در ادامه روند گندزدایی، بافت‌ها در سه مرتبه با آب مقطر استریل شده در زیر دستگاه لامینار ایرفلو شستشو داده شدند. بافت‌های آسیب دیده و مرده حذف و بافت‌های سالم روی محیط کشت قرار گرفتند. پراکش و همکاران^[۱۸] (۱۹۹۹) در پژوهشی بذرهای گیاه Hybanthus enneaspermus را با مایع ضدعفونی کننده تیپول^۲ ۱% به­مدت ۱۵ دقیقه شسته ، سپس به­مدت ۱ دقیقه در الکل اتیلیک ۷۰% فروبرده شدند. در ادامه روند گندزدایی از هیپوکلریت سدیم ۲% و تویین۲۰ برای ۲۰ دقیقه استفاده شد. پس از این مراحل، با آب مقطر استریل شستشو داده شدند.
۶-۸-۲ تشکیل کالوس
پینه (کالوس) توده سلولی پارانشیمی بی­شکل با دیواره سلولی نازک که منشأ آن سلول‌های تقسیم شونده بافت گیاهی مادری می‌باشد. بیشترکالوس در محل بریدگی و براثر ایجاد زخم در ریشه، ساقه و سایر اندام­های گیاهان تشکیل می‌شود (دادز و رابرتز،۱۹۹۲). نعیم و همکاران (۲۰۱۳) در پژوهشی از برگ، ساقه و دمبرگ گیاه، Viola odorata L. برای انگیزش کالوس استفاده کردند. نتایج آن‌ها نشان داد بهترین و موثرترین القاء کالوس روی محیط کشت حاوی BA (5/0میلی­گرم در لیتر) و D-4,2 (5/2 میلی­گرم در لیتر)، طی ۴۰ روز به میزان ۸۵% ریزنمونه­ها انجام گرفت. در آزمایشی دیگر ویجوشا و همکاران^۳ (۱۹۹۹) از کشت تخمک لقاح نیافته Viola odorata L.، کالوس بدست آورند. کالوس‌ها سبزتیره و متراکم و در اندازه بزرگ مشاهده شدند. بابر و کاب هوشان^۴ (۱۹۹۱) گزارش دادند که از ریشه، هیپوکوتیل^۵ و قسمت‌های کوتیلودون^۶ گیاه بنفشه سه رنگ (Viola tricolure) کالوس بدست آوردند. گائوراج و اوداگیری (۲۰۱۱) گزارش دادند در محیط کشت MS با کمترین میزان NAA (44/13میکرومول) و BA (33/12میکرومول) بیشترین تولید کالوس را از دمبرگ Viola patrinii بدست آوردند. همچنین آن‌ها نشان دادند که با غلظت‌های ۷۵/۱۰ میکرومول NAA و ۸۸/۸ میکرومول BA میزان کالوس تولیدی متوسط بود. غلظت‌های بالای BA (33/13 میکرومول) و NAA (12/16 میکرومول) پاسخی به تولید کالوس ندادند. همچنین گزارش دادند با افزایش غلظت‌های کاینتین و NAA به ترتیب ۲۷/۱۶ و ۱۲/۱۶ میکرومول، کمترین کالوس تشکیل گردید و سپس از این کالوس‌ها رشدی صورت نگرفت. جیان و من^[۱۹] (۲۰۰۶) از هر دو ریز نمونه دمبرگ و برگ گیاه Viola wittrockiana در محیط کشت بدون اکسین ولی BA با غلظت­های ۲/۲، ۹/۸ و ۷/۱۷ میکرومول برلیتر کمترین میزان کالوس را گرفتند در حالی که محیط کشت توفوردی یا NAA (7/ 2 و ۸/۱۰ میکرومول NAA و ۴۵/۰میکرومول ۲,۴-D) به همراه ۹/۸ میکرومول بر لیتر BA تقریبا به ۱۰۰% کالوس دست یافتند. آتسوشی و همکاران (۲۰۰۲) بهترین نتیجه کالوس را از برگ Viola odorata L. با بهره گرفتن از غلظت‌های ۲-۱ پی ام ام^[۲۰] دیکامبا^۳ و ۱ پی پی ام تیدازرون به­دست آوردند. آن­ها در محیط کشت قرارگرفته در شرایط روشنایی با غلضت‌های برابر (۱، ۲ و ۵ پی پی ام ) از ۲ تنظیم کننده رشد، بیشترین القای کالوس را مشاهده کردند در صورتی که در شرایط عدم روشنایی بالاترین میزان عملکرد کالوس را از غلظت‌های ۲ پی­پی­ام دیکامبا و ۱ تا ۵ پی­پی­ام تیدازرون حاصل شد. همچنین بیشترین عملکرد کالوس را درمحیط کشت مایع در غلظت ۱درصد دیکامبا بدست آوردند. بهرا و مالیک^۴ (۲۰۱۱) از برگ و میان­گره‌های گیاه Hybanthus enneaspermus روی محیط کشت موراشیک و اسکوگ با غلضت‌های ۱ و ۲ میلی­گرم در لیتر توفوردی و کاینتین بهترین کالوس را بدست آوردند. پراکش و همکاران (۱۹۹۸) روی محیط کشت MS همراه با NAA به­تنهایی یا در ترکیب با BA از بذرهای Hybanthus enneaspermusکالوس تولید کردند. در حالی که روی محیط کشت بدون تنظیم کننده رشد یا روی محیط کشت همراه با BA به تنهایی، تولید کالوس موفقیت آمیز نبود. کالوس‌های تولید شده دارای رنگ زرد روشن و بافت شکننده و ترد بودند. بیدول و همکاران (۲۰۰۱) در پژوهشی از برگ و ساقه گیاه Hybanthus floribundus روی محیط کشت نیم قدرت MS همراه با تنظیم کننده‌های رشد BA وNAA کالوس تولید کردند.
۷-۸-۲ باززایی از کالوس
باززائی گیاه از کالوس از نظر ژنتیکی، کاملاً مشابه گیاه مادری می­باشد­. انگیزش اندام‌هایی نظیر ساقه و ریشه با اختصاصی شدن گروهی از سلول‌های پارانشیمی و تولید سلول­های مریستمی در بافت کالوس، آغاز می­ شود (اثنی عشری و زکائی خسروشاهی، ۱۳۸۸). شروع اندام زایی در کالوس پیرو قوانین شناخته شده­ای نبوده و تا حد زیادی غیرقابل پیش ­بینی می‌باشد. عوامل تعیین کننده اندام زایی تا­حدودی نامشخص بوده ولی عواملی از قبیل ساختار محیط کشت مانند ترکیبات آن شامل غلظت­های عناصر پرمصرف و کم مصرف، انتخاب نوع تنظیم­کننده­ های رشد، غلظت و نسبت آن­ها، انتخاب نوع ویتامین­ها و غلظت آن­ها، اسید­های آمینه، حتی نوع آب مقطر استفاده شده به­عنوان مثال یک بار یا دوبار تقطیر شده بر باززائی تاثیر گذار می­باشد. شایان ذکر است که عواملی مانند نوع ریزنمونه، سن آن، موقعیت آن روی گیاه و حتی گونه گیاه مادری از عوامل مهم محسوب می­شوند. برخی از پژوهشگران معتقدند که حتی زمان تهیه ریزنمونه نیز می ­تواند روی باززایی اثر داشته باشد. جنس شیشه­های کشت و همچنین حجم آن­ها و میزان محیط کشت درون شیشه از فاکتور­های مهم باززایی محسوب می­شوند. نوع آگار و غلظت آن را نباید از لیست مواد تشکیل دهنده محیط کشت، مخفی بماند. با این وجود رعایت نکردن این نکات می ­تواند در باززایی تاثیر بگذارد و موجب تنوع ژنتیکی^[۲۱] شود (دانشور، ۱۳۹۲).
بابر و کاب هوشان (۱۹۹۱) گزارش دادند باززایی شاخساره از کالوس تولید شده از ریشه، هیپوکوتیل و قسمت‌های کوتیلودون گیاه بنفشه سه رنگ (Viola tricolure) موفقیت آمیز نبوده است. ساتو^۲ و همکاران (۱۹۹۵) از کالوس‌های گرفته شده از دمبرگ بنفشه وحشی ( Viola patrinii) به باززایی شاخساره دست یافتند. نعیم و همکاران (۲۰۱۳) بهترین بازایی شاخساره در گیاه Viola odorata را (به طول ۵-۴ سانتی­متر و با ۳-۲ شاخه) روی محیط کشت نفتالین استیک اسید، جیبرلین اسید، نیترات نقره و تیدازرون (۵/۰ میلی­گرم در لیتر NAA، ۵/۱میلی­گرم در لیتر GA₃، ۴۲/۰میلی­گرم در لیتر AgNO₃، ۵/۲میلی­گرم در لیتر TDZ ) گزارش دادند. گائوراج و اوداگیری (۲۰۱۱)، در محیط کشت تمام قدرت MSبا غلظت‌های ۶۸/۲ میکرومول NAA و ۲۵/۲۳ میکرومول کاینتین بعد از ۴ هفته ۸۸ % باززایی شاخساره را از کالوس حاصل از دمبرگ گیاه Viola patrinii به­دست آوردند. همچنین مشاهده کردند ترکیب ۳۳/۱۲ میکرومولBA با ۶۸/۲ میکرومول NAA منجر به ۶۷% تشکیل شاخساره شد. جیان و من (۲۰۰۶) بیشترین درصد باززایی شاخساره (۹/۲۱درصد) از کالوس ریزنمونه دمبرگ را در محیط کشت موراشیک و اسکوگ با غلظت‌های ۸۹/۲ میکرومول برلیتر جیبرلین و ۶/۲۳ میکرومول در لیترAgNO₃، ۰۲/۰ (w/v) زغال فعال و ۵/۴ میکرومول در لیتر تیدازرون به­دست آوردند.
تاداهیکو^[۲۲]و همکاران (۱۹۹۵) از زیرکشت کردن ۵ ساله کالوس‌های فشرده، گرفته شده ار دمبرگ گیاه بنفشه وحشی، باززایی شاخساره انجام دادند. باززایی خوبی در محیط کشت نیم قدرت موراشیک و اسکوگ در غلظت‌های ^۱۲-۱۰ × ۵ میکرومول نفتالین استیک اسید و ^۱۲-۱۰ میکرومول کاینتین بدست آمد. خالید و همکاران^۲ (۲۰۱۰) در محیط کشت موراشیک و اسکوگ با غلظت‌های ۵/۱ میلی­گرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین، ۱میلی­گرم بر لیتر IAA و۱/۰ میلی­گرم برلیتر کاینتین به­همراه ۳۰ گرم درلیتر ساکارز، باززایی شاخساره خوبی را از کالوس حاصل از دمبرگ گیاه Viola odorata مشاهده کردند. زاهور و همکاران^۳ (۲۰۱۲) گزارش دادند که ازدیاد شاخساره‌ها با افزایش میزان غلظت BAP و کاینتین در گیاه Viola odorata افزایش یافت و بهترین نتیجه از محیط کشت MS با غلظت‌های ۱۵ میکرومول NAA و ۱۰میکرومول BAP حاصل شد.
۸-۸-۲ ریشه­زایی
به­ طور­کلی، تشکیل ریشه در محیط کشت با غلضت نسبتاً بالای اکسین صورت می‌گیرد. (پیریک،۱۹۷۶). گائوراج و اوداگیری (۲۰۱۱) روی محیط کشت MS و محیط کشت نیم قدرت موراشیک و اسکوگ به­همراه غلضت‌های مختلف IAA، IBA و ساکارز ، شاخساره‌ها را ریشه دار کردند. رشد و تعداد ریشه‌های بدست آمده روی محیط کشت MS پایه (۶۳%) نسبت به محیط کشت نیم قدرت MS (36%) بیشتر بود. اما تفاوت معنی داری بین القای ریشه‌های بدست آمده از محیط کشت نیم قدرت MS با ۸۵/۹ میکرومول IBA و ۲% (w/v) ساکارز طی ۲۰ الی ۲۵ روز، را مشاهده کردند. جیان و من (۲۰۰۶) شاخساره‌های بدست آمده گیاهViola wittrokiana را به محیط کشت MS با ۱/۱ میکرومول NAA و ۱/۱ میکرومول BA برای طویل شدن و تشکیل ریشه انتقال دادند. اولین ریشه‌ها را طی ۴ هفته مشاهده کردند و ریشه‌های دوم در هفته بعد ظاهر گردیدند. خالید و همکاران (۲۰۱۰) در محیط کشت موارشیک و اسکوگ با غلظت‌های ۵/۱ میلی­گرم بر لیتر NAA، ۴ میلی­گرم برلیتر IBA و ۳ میلی­گرم در لیتر IAA به همراه ۶۰ گرم در لیتر ساکارز، توانستند شاخساره‌های گیاه Viola odorata را ریشه­دار کنند. بیدول و همکاران (۲۰۰۱) بهترین ریشه­زایی شاخساره را روی محیط کشت حاوی اکسین (۱۰۰ میکرومول بر لیتر IBA) که پس از ۲۴ ساعت به محیط کشت بدون تنظیم کننده رشد انتقال داده شده بودند، مشاهده کردند.
۹-۸-۲ سازگاری و انتقال
گائوراج و اوداگیری (۲۰۱۱)، گیاهچه‌های ریشه­دار شده را به گلدان‌های حاوی، خاک استریل، ماسه و کود خشک گاوی به نسبت ۱:۱:۱ انتقال دادند و برای سازگاری در گلخانه نگه داری کردند. ۴ هفته پس از انتقال، ۸۵% گیاهچه‌ها زنده ماندند. جیان و من (۲۰۰۶) گیاهچه‌های ریشه­دار شده Viola wittrockiana را به خاک گلخانه انتقال دادند و ۹۰% گیاهچه‌های ریشه­دار شده بعد از انتقال به خاک زنده ماندند. پراکش و همکاران (۱۹۹۸) زمانی که طول ریشه گیاهچه‌های Hybanthus enneaspermusبه ۴ الی ۵ سانتی متر رسید بعد از شستشوی دقیق ریشه‌ها با آب جاری، گیاهچه‌های را به گلدان‌هایی با عمق ۱۰ سانتی متر با نسبت ۱:۱ خاک و ورمیکولیت که اتوکلاو شده بودند انتقال دادند. گیاهچه‌ها دو هفته زیر کیسه‌های پلی اتیلینی نگه داری شدند و بعد از آن به گلدان‌های ۲۰ سانتی متری محتوی خاک باغچه منتقل شدند، مدتی بعد در مزرعه کشت گردیدند.
فصل سوم
مواد و روش ها
فصل سوم
مواد و روش ها
۱-۳ تاریخ انجام تحقیق
این پژوهش در سال ۹۳-۱۳۹۲ در آزمایشگاه کشت بافت گروه علوم باغبانی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز انجام شد.
۲-۳ آماده سازی وسایل
تمام وسایل مورد نیاز در تمامی آزمایش‌ها در ابتدا با آب معمولی و مایع ظرف شویی شسته و سپس با آب مقطر آب­کشی شدند. کلیه وسایل مانند پنس، پتری­دیش‌، اسکالپل، پیش از اتوکلاو در آلومینیوم فویل قرار داده شدند، محیط‌های کشت، ظروف و شیشه آب کشت محتوی آب مقطر، در دمای ۵/۱۲۱ درجه سانتی گراد، فشار ۱ اتمسفر (۱۵ پی اس آی^[۲۳]) به مدت ۲۰-۱۵دقیقه با دستگاه اتوکلاو (ساخت شرکت ابزار طب ماهان) گندزدایی شدند. پس از هر آزمایش، لامپ UV اتاق کشت به­مدت نیم ساعت برای گندزدایی محل آزمایش روشن می‌شود. هم­چنین لامپ UV دستگاه لامینار ایر فلو نیز پیش از هر آزمایش حدود ۳۰ دقیقه روشن گردید. پس از گذشت چند دقیقه ازخاموش شدن لامپ­های UV، دستگاه لامینار ایر فلو با الکل اتیلیک ۷۰% ضدعفونی و سپس با دستمال کاغذی خشک شد. برای انجام آزمایش، وسایل مورد نیاز و شیشه‌های کشت به زیر دستگاه انتقال داده شد. تمام مراحل ضدعفونی ریز نمونه‌ها و کشت آن‌ها در زیر لامینار ایر فلو به­ صورت کاملاً استریل انجام گردید.
۳-۳ تهیه مواد گیاهی
بذرهای استریل _۱F گیاه گل بنفشه رقم Viola odorata L. مورد استفاده در این تحقیق از شرکت پاکان بذر اصفهان خریداری شد. بذرها تا زمان استفاده در سردخانه واقع در آزمایشگاه کشت بافت در دمای ۱±۴+ درجه سانتی گراد نگهداری شدند.
۴-۳ تهیه محیط کشت
۱-۴-۳ تهیه محلول‌های پایه
در تمامی آزمایش‌های انجام شده از محیط کشت پایه موراشیک واسکوگ (MS) تغییر یافته^[۲۴] استفاده شد. از آنجایی که بعضی از ویتامین‌ها و تنظیم­کننده‌های رشد بر اساس احتیاج ریزنمونه اضافه می­گردد، بنابراین این محیط کشت، محیط کشت موراشیک واسکوگ تغییریافته نام می‌گیرد. با توجه به این­که عناصرپرمصرف^۲ و کم­مصرف^۳ موردنیاز یک لیتر محیط کشت بسیار اندک می­باشند، بنابرین برای افزایش دقت در توزین این مواد و همچنین جلوگیری از اتلاف وقت، معمولاً برای هر عنصر استوک^۴‌ با غلظت‌های چند برابر ساخته تا از آن‌ها در موقع تهیه محیط کشت استفاده شود. محلول پایه عناصر پرمصرف ۱۰ برابر غلظت و محلول پایه عناصر کم­مصرف ۱۰۰ برابر غلظت تهیه می‌شوند. برای تهیه محلول پایه هر عنصر ابتدا مقدار هر نمک پرمصرف و کم­مصرف را جداگانه با توجه به جدول ۱-۳ به ترتیب به میزان ۱۰و ۱۰۰ برابر غلظت وزن کرده و در داخل بشر همراه با ۶۰۰ میلی­لیتر آب مقطر بر روی هات پلیت با یک مگنت حل کرده و پس از حل شدن با آب مقطر استریل به حجم یک لیتر رسانده شد. سپس این محلول‌ها در شیشه‌های تیره رنگی ریخته و در یخچال در دمای ۴+ نگهداری شدند.
۵-۳ نحوه آماده کردن محلول محیط کشت

ایلن ستریزر^[۴۵] (۲۰۱۰) قواعدی را برای تایپوگرافی بیان کرده است که می ­تواند راه­گشای طراحان کتاب درسی باشد.این قواعد که به صورت مجزا برای هر کدام از عناصر تایپوگرافی بیان شده است به شرح زیر می­باشند:

اندازه­ تایپ
تصمیم ­گیری در این که تایپ چه اندازه باشد یک امر کاملأ بصری است اما یک سری عوامل می ­تواند در این تصمیم ­گیری به عنوان راهنما عمل کنند. حد میانگین تنظیم متن بین ۹ پوینت و ۱۲ پوینت و گاهی تا ۱۴ پوینت است. در متون طولانی اگر ازاین حد کوچک­تر باشد سخت خوانده می­ شود. زمانی که بسیار بزرگ­تر از از ۱۲ تا ۱۴ پوینت باشد، مقدار متن هر قدر باشد، چشم را خسته می­ کند. گاهی اندازه­ای که انتخاب می­کنید به نوع طراحی تایپ­فیس^[۴۶] بستگی دارد. به این خاطر که اندازه حروف و ارتفاع x در فونت­های مختلف متفاوت است. ارتفاع x در خوانایی فونت تأثیر می­ گذارد و باعث می­ شود که تایپ­فیس­های مختلف در یک پوینت مشخص نسبت به یک­دیگر کوچک­تر یا بزرگ­تر دیده شوند. طول متن نیز باید مورد توجه قرار بگیرد، همان­طور که عرض ستون، مانند یک گرید^[۴۷] از پیش تعیین شده، به دلایلی که در ادامه در مورد «طول خط» و «فاصله­گذاری خطوط» بیان می­ شود مورد توجه قرار گیرد.
طول سطر
طول سطر و اندازه­ پوینت به یکدیگر وابسته هستند، به­ طوری که، طول سطر برای خوانایی بیش­تر تا حدی بر اساس اندازه­ پوینت تعیین می­ شود: هر اندازه پوینت یزرگ­تر باشد، طول سطر باید بیش­تر شود. ما کلمات را برا اساس شکل حروف تشخیص می­دهیم و می­خوانیم ، نه از طریق حرف به حرف، ما هم­چنین براساس گروه کلمات می­خوانیم. اگر طول سطر خیلی کوتاه باشد، تعداد زیاد حروف هایفن­دار^[۴۸] – خط تیره­ای که در آخر سطر می ­آید و اشاره دارد که ادامه کلمه در سطر بعد است- ایجاد می­ شود که در خوانایی اختلال ایجاد می­ کند و خواننده را مجبور می­ کند سریع به سراغ سطر بعدی برود آن­قدر که درک از خواندن کاهش می­یابد. از طرف دیگر، در سطرهایی که طول آن­ها زیاد است، پیدا کردن شروع سطر بعدی در بلوک­های متن طولانی، برای چشم سخت می­ شود و خواننده را گیج می­ کند.قاعده کلی این است که در هر سطر تقریبآ ۵۰ تا ۷۰ کاراکتر قرار بگیرد, اما در این قاعده استثنا نیز وجود دارد (شکل­های ۷-۲ تا ۹-۲).
شکل۸ -۲٫ سطرها با طول­های خیلی کم باعث به وجود آمدن هایفن­های زیاد می­شوند و خواندن را مشکل می­ کند.
شکل۷-۲٫ طول این متن برای خواندن مناسب است و از هایفن در آن استفاده نشده است.
شکل ۹-۲٫ طول متن هر اندازه که باشد، اگر طول سطرها زیاد باشد، خواندن طاقت­فرسا می­ شود، زیرا چشم برای پیدا کردن سطر بعدی باید تقلا کند.
فاصله­سطر (لیدینگ)
فاصله­ی سطر به فضای عمودی بین تایپ، از یک خط مبنا تا خط مبنای بعدی گفته می­ شود، و معمولأ با پوینت اندازه ­گیری می­ شود(به جز بسیاری از برنامه ­های پردازش کلمه که انتخاب محدودی را ارائه می­ دهند، فاصله گذاری یک و نیم یا دوبل). به آن لیدینگ نیز می­گویند. لیدینگ خیلی فشرده، خواندن را مخصوصأ در اندازه­ های کوچک.مشکل می­ کند. لیدینگ زیاد را نیز نباید اعمال کنید. اغلب برنامه ­های طراحی دارای تنظیمات از پیش تعیین شده هستند که لیدینگ اتوماتیک نامیده می­ شود، و در حدود ۲۰ درصد بیش­­تر از اندازه پوینت است. یک قاعده کلی اصلی برای متن، داشتن حداقل دو پوینت (مانند ۱۴/۱۲، یا تایپ۱۲ پوینت و لیدینگ ۱۴پوینت) تا ۵ پوینت لیدینگ است به طور کلی تایپ نمایشی می ­تواند لیدینگ کم­تر داشته باشد، زیرا هر اندازه که تایپ بزرگ­تر شود، فضای منفی که با فاصله گذاری در سطر ارتباط دارد (و فاصله­گذاری در حروف) به صورت تصاعدی زیاد می­ شود.
ترازبندی
روش­های زیر می­توانند برای ترازبندی متن، مورد استقاده قرار بگیرند:
چپ­چین: چپ­چین از متعارف­ترین تنظیمات برای حروف لاتین است (و غالبأ پیش­فرض­ها چپ چین تنظیم شده ­اند). شیوه­ای است که خوانایی بالایی دارد و چشمان ما ما به آن­ عادت دارند. متن را در حاشیه چپ تنظیم می­ کنند و حاشیه راست را رها می­سازد تا بر اساس طول خط هر جایی که ممکن است تمام شود (شکل۱۰-۲).
شکل۱۰-۲٫ تنظیم چپ­چین
راست­چین: این شیوه متن را در سمت راست تراز می­ کند و حاشیه سمت چپ را ناصاف می­ گذارد، اما از آن­جایی که چشم برای رفتن به سطرهای بعدی در طول ستون باید یک حاشیه ناصاف و مواج را در سمت چپ دنبال کند، خواندن آن سخت است. فقط در مواردی که طرح به­خصوصی مدنظر است از آن استفاده شود^[۴۹] .
هم­ترازی: یا چپ چین و راست­چین: در این شیوه فضای بین حروف و کاراکترهای تکی ایجاد می­ شود تا سطر آن­قدر کشیده شود که در هر دو حاشیه تراز شود. این شیوه بلوکی هندسی از متن به ­وجود می ­آورد که گاهی اوقات مطلوب است. گرچه از آن معمولأ زیاد استفاده می­ شود، مخصوصأ در روزنامه­ها و مجلات، این تکنیک، ترفندی است برای زمانی که وقت زیادی برای تنظیم دقیق متن ندارید. زمانی که سطرها در این شیوه کشیده می­شوند، رنگ، بافت و خوانایی تایپ توسط فضای سفیدی که برای تراز نمودن دو طرف حاشیه استفاده شده به مقدار زیادی تنزل پیدا می_­­کند. در بعضی موارد (بسته به نرم­افزار و تنظیمات مورد پسند شما)، خود کاراکترها برای ایجاد این هم­ترازی به صورت الکترونیکی فشرده و گسترده می­شوند. تنظیم این هم­ترازی ممکن است رودخانه­ای از فضای سفید به وجود آورد که باید به هر قیمت از به وجود آمدن آن جلوگیری کرد. تمام این دست­کاری­ها ممکن است به یک تایپوگرافی ضعیف منجر شود.
برای جلوگیری از بعضی مشکلات که در شیوه­ هم-ترازی وجود دارد، باید سعی شود سطرتان را کمی طولانی تر از حد معمول بسازید، یا تایپ­تان را کوچک­تر کنید، هر قدر تعداد حروف بیش­تری در یک سطر قرار دهید، به فضای سفید کم­تری برای ایجاد این هم­ترازی احتیاج دارید. اگر از اندازه و عرض مناسبی استفاده نموده­اید، ضروری است که متن را ویرایش کنید تا خطوطی را که خیلی باز هستند، یا خیلی فشرده هستند، یا در انتهاهایفن­های زیادی دارند، مخصوصأ اگر بیش­تر از دو خط در آن دارای این ویژگی­ها است، بتوانید اصلاح کنید.
تایپ وسط­چین: این شیوه می ­تواند زمانی که برای بلوک­های کوتاه متن استفاده می­شودبسیار تاثیرگذار باشد مانند تیترها، عنوان­ها، عناوین فرعی، دعوت­ها، اعلان­ها، اشعار. در این شیوه بدون این که فضای سفید اضافه شود، سطرهای تایپ از مرکز با یک­دیگر هماهنگ می­شوندو لبه­های ناهموار را در سمت چپ و راست ایجاد می­ کنند.این روش، تقارن و زیبایی را در کار ایجاد می­ کند اما زمانی که برای مقدار زیادی از نوشته استفاده شود، خوانایی را کاهش می­دهد.
تایپ دورچین: این روش تایپی است که دورتادور محیط یک تصویر، عکس یا عنصر دیگر گرافیکی تراز می­ شود. می ­تواند در حاشیه راست یا چپ یا هر دو حاشیه به کار رود.
تایپ جورچین: تایپ جورچین، تنها با هدف زیبایی، درون شکل خاصی قرار می­گیرد. همیشه برای این که شکل خاصی را به خود بگیرد، هم­تراز می­ شود. اگر پهنای خطوط کم باشد، احتمالأ به ویرایش متن و کار با دست برای جلوگیری از به وجود آمدن فضای زیاد بین کلمات یا حروف، رودخانه­­ی سفید و خطوط فشرده یا کشیده شده احتیاج است.
طراحی متن کتاب درسی
در کتاب­های درسی عاملی که از نطر اهمیت در درجه نخست قرار دارد، زبان و کلام است و عواملی نظیر طرز قرار گرفتن و ترکیب­بندی شکل­ها و تصاویر و جنبه­ ثانویه و کمکی نسبت به اولی دارند. خط­های نوشتاری اولیه خود مجموعه ­ای از تصاویر بودند که با آرایش خاصی در کنار هم قرار می­­گرفتند. به تدریج با پیشرفت قوای نشانه­سازی و انتزاعی کننده ذهن، فکر کردن به وسیله مفاهیم کلی پدید آمد که منشأ آن تفکر به وسیله تصاویر بوده است. به همین گونه نیز خط آوایی طی جریانی مشابه از بطن هییروگلیف^[۵۰] که در واقع نگارش با تصویر بوده نشأت گرفته است (کوستلر^[۵۱]، ۱۹۶۵).
در زمینه طراحی متن کتاب­های درسی لومان^[۵۲] (۲۰۰۵) معتقد است طراح باید به سه مسأله محوری را مورد توجه قرار دهد:

1. 1. لایه بندی صفحه^[۵۳]

1. 1. شکل و اندازه و نحوه قرارگیری حروف چاپی^[۵۴]

1. 1. رنگ و علامت­گذاری ویژه^[۵۵]

1. 1. لایه بندی صفحه

وقتی لایه­بندی صفحه را انتخاب می­کنید باید به مخاطب و چگونه مورد استفاده قرار گرفتن اطلاعات توجه داشت. انتخاب فاصله مناسب بین خطوط به خواننده کمک می­ کند تا مطالب را سریع­تر و با آسایش چشمی بیش­تری بخواند.
فاصله بین پاراگراف­ها اهمیت زیادی در گروه­بندی اطلاعات و برقراری ارتباط بین آن­ها دارد. خواننده متن­هایی را که در مجاورت هم در یک پاراگراف قرار می­گیرند اصالتأ مرتبط با هم استنباط با هم استنباط می­ کند. فاصله­گذاری عمودی پاراگراف­ها و عنوان­ها را تفکیک می­ کند و سطربندی افقی جنبه دبداری متن کتاب درسی را بهبود می­بخشد (لومان ۲۰۰۵).

1. 1. شکل، اندازه و نحوه قرارگیری حروف چاپی

در انتخاب قلم مناسب به نکته­های زیر توجه کنید:

• • در انتخاب قلم باید به ارزش شناختی آن­ها توجه نمود و قلم­هایی را انتخاب کرد که از نظر دیداری چشم­نواز باشند.

• • بهتر است قلم با توجه به لحن یا نگرشی که مطلب مورد نظر می­خواهد القا کند انتخاب شود.

• • بهتر است از به­ کارگیری طرح­ قلم­های بسیار متعدد در یک کتاب خودداری شود. برخی از متخصصان توصیه می­ کنند که بیش از دو طرح قلم در هر صفحه استفاده نشود.

• • کاربرد حساب­شده و معقولانه طرح قلم­های متنوع به خواننده در دسته­بندی و تفکیک اطلاعات و پیشروی در متن کمک می­ کند.

• • کاربرد دو یا چند قلم مشابه در یک صفحه برای جدایی مطالب از هم یا برجسته کردن قسمتی از متن مناسب نمی ­باشد.

• • قلم­ها بخشی از طرح کلی کتاب بوده و باید طوری انتخاب شوند که با سبک­ طراحی کتاب هم­خوانی داشته باشند. در کتاب­های درسی، خوانایی و طراحی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

الف. تراز کردن
علاوه بر انتخاب قلم مناسب برای نگارش متن، لازم است پس از این­که متن نوشته شد، آن را مرتب کرد، این عمل را تراز کردن^[۵۶] متن می­نامند. تراز کردن متن در چارچوب­های متن^[۵۷] به رنگ­مایه و ظاهر متن کمک خواهد کرد.
خواندن متن فارسی که از سمت راست تراز شده راحت­تر از خواندن متنی است که از سمت چپ تراز شده باشد، بنابراین از تراز کردن متن از سمت چپ به خصوص در کتاب­های درسی بپرهیزید، مگر این­که این کار در جهت القای مفهومی باشد و یا طراحی بخش خاصی از صفحه ضروری باشد. به طور کی متون بدون سطربندی شده به متونی گفته می­ شود که هم از راست و هم از چپ تراز شده باشند. به عبارت دیگر در طراحی صفحه بهتر است که متن از هر دو سمت تراز شود تا سطرها به صورت یکنواخت و مناسبی در صفحه تنظیم شوند.
ب. استفاده از نشانه­ های شاخص تورفتگی­های آویخته
در کتاب­های درسی گاهی لازم است که سطرهایی از محتوا برجسته شوند ویا نکته­های کلیدی مورد تآکید قرار گیرند. برای این منظور از دو روش نشانه­ های شاخص و یا تورفتگی­های آویخته می­توان استفاده کرد. در نشانه­ های شاخص معمولأ یک عنصر گرافیکی به عنوان چاشنی به متن اضافه می­ شود و نکته­های کلیدی را برجسته می­نماید. در کتاب­های درسی تنها به نشانه­ های شاخص استاندارد، که به شکل گلوله­ای سیاه است نباید اکتفا کرد. در میان صورت­های نمادین لازم است آرایه­ای جست­جو شود که با پیام مورد نظر بیش­ترین هم­خوانی را داشته باشد. اگر متن کتاب تمیز و ساده بوده و فقط چند نکته را در آن باید با نشانه­ های شاخص مشخص کرد، استفاده از آرایه­های مناسب جالب خواهد بود. فقط باید دقت کرد متن شلوغ نشود (کیانی و شریف، ۱۳۸۵).

شایان ذکر است که از این امر در جوامع توسعه یافته تعبیر به انقلاب گردشگری می شود. اهمیت تبلیغات در زمینه گردشگری به هیچ وجه قابل چشم پوشی نمی باشد؛ چرا که در نظام سرمایه داری این عرصه نیز، همانند سایر عرصه‌ها هر روز فضایی رقابتی‌تر ایجاد می‌شود. نباید فراموش کنیم که درعصر ارتباطات به هرشهروند به صورت بالقوه باید به دیده یک مبلغ نگریست و می توان با زمینه سازی برای آموزش عمومی گردشگری برای حل این مسئله برنامه ریزی دقیقی داشت و این امری انکار ناپذیر است که از زمانی که تاریخ مکتوب وجود داشته، تبلیغ هم وجود داشته است.

۲-۱۲ بازاریابی در گردشگری
فراوانی مراکز تبلیغاتی و نداشتن سیستم واحد در تبلیغات و بازاریابی، یکی از موانع توسعه صنعت گردشگری محسوب می شود. در بازاریابی گردشگری، بازاریابان و دفاتر آژانس هیچ گونه نمایندگی از بخش دولتی یا دولت متبوع خود ندارند و هیچ گونه حمایت مالی نمی شوند و به محتوای بروشورها و سایت ها بسنده می کنند، در صورتی که آنها عمده‌ترین سهم را در توسعه گردشگری به عهده دارند
تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار موفقیت در زندگی افراد ، ایجاب می کند که این ابزار به عنوان شاخه‌های علمی، اجتماعی ، فرهنگی و ارتباطی به دقت مورد مطالعه قرار ‌گیرد و با نگاهی علمی، هنری و کارشناسانه‌تر و تخصصی مورد استفاده قرار گیرد تا موفقیت و اهداف را به دنبال داشته باشد.
امروزه در صنعت گردشگری باید از تبلیغات به عنوان مهمترین ابزار بصورت حرفه‌ای استفاده کرد، زیرا موفقیت تبلیغ برای ارزش‌های فرهنگی و گردشگری کشور مبتنی بر درک صحیح و حرفه‌ای از تبلیغات و ارزش‌های آن است. چون تبلیغات حرفه‌ای می تواند به عنوان ابزار برنده‌ای برای پیشرفت اهداف فرهنگی در داخل و خارج مدنظر قرار گیرد. در غیر این صورت هدر دادن وقت، سرمایه و انرژی است.
برای فعالیت‌های تبلیغاتی در صنعت گردشگری در دنیای امروز باید با این اعتقاد و ایمان به تبلیغات نگریسته شود که تبلیغات هزینه بر نبوده، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بنیادی و اصولی برای پیشبرد اهداف سازمانی و ملی است و در صورت اجرای صحیح و اصولی‌ می‌تواند دستاوردهای ارزشمندی را به همراه داشته باشد. در این رابطه ، هدف و وظیفه تبلیغات افزایش ” بازاریابی و بازار افزایی” است و هرگونه بی‌توجهی و عدم بهره‌برداری صحیح از این ابزار، نه تنها عدم موفقیت را در پی داشته، بلکه موجبات عقب ماندن از رقابت‌ها و سبقت‌های بازاریابی جهانگردی و در نهایت شکست و ورشکستگی در دنیای بازاریابی صحیح و اصولی در عرصه بین المللی را در پی خواهد داشت. توجه به انگیزه‌های گوناگون جهانگردان، نشان دهنده آن است که سیاستگذاری تبلیغات جهانگردی را می‌توان در بخش (فرهنگی، تجاری، خدماتی ، اقتصادی ، ورزشی، زیست محیطی، طبیعت گردشگری، تحقیقات و … برنامه ریزی کرد.
“دان ” و ” استون ” د رکتاب ” نقش تبلیغات بازرگانی در بازاریابی مدرن ” تعریفی برای تبلیغات ارائه می‌دهند که می‌توان آن را از دیدگاهی نظام‌مند چنین مطرح کرد:
تبلیغات ، عبارت از برون داده ( Putout) سازمان به صورت ارتباط غیر شخصی (non-personal) و پرداختی ( Paid )از طریق رسانه‌های مختلف به منظور آگاه سازی (inform) و یا اقناع (Persuade) بخشی از مخاطبان تشکیل دهنده عامه، به عنوان محیط سازمان.
لذا با توجه به تعاریفی که مطرح شد ، موضوع تبلیغات را می‌توان از چند دیدگاه مورد بررسی قرار داد از جمله:
ü تبلیغات در سطح کلان و با تکیه بر سیاستگذاری‌های داخلی و خارجی .
ü تبلیغات در سطح فرد و بر اساس مسایل موضوعی
ü تبلیغات در سطح کلان و بر اساس وسایل مختلف ارتباطی .
ü تبلیغات در سطح کلان و با بهره گیری از کمک‌های ارائه شده از سوی دولت .
ü تبلیغات در سطح کلان بر اساس نیازهای تجاری از سوی بخش خصوصی
پس باید به این نکته مهم توجه داشت که توسعه صنعت جهانگردی و تبلیغات در فرایندی مشخص؛ پیوند تنگاتنگی با یکدیگر دارند. زیرا صنعت جهانگردی در فرایند توسعه ، بخشی از ساختار تولید اقتصادی است که می تواند در کشورها باعث گسترش تولید و درآمد و در ایجاد اشتغال نقش مهم و اساسی داشته باشد.
صنعت گردشگری ، صنعت کم هزینه‌ و زودبازده است. در این رابطه ، تبلیغات حرفه‌ای، عنصر لازم برای ایجاد شناخت در مخاطبان؛ نسبت به فرم‌ها و محتوای موضوع جهانگردی و افزایش جذب جهانگردان، سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد رفتارهای انگیزه‌بخش، بستگی به حجم فعالیت‌های تبلیغاتی به صورت حرفه‌ای و با بهره گرفتن از آخرین شیوه‌‌های مدرن تبلیغاتی است . در بحث تبلیغات و پی‌آمدهای آن در صنعت جهانگردی در قالب‌های نوشتاری، دیداری، شنیداری و هر یک در مرحله‌ای از برنامه‌های جهانگردی تاثیرگذاری خاص خود را دارد . در زمینه افزایش جذب جهانگردان هر کشوری عموماً باید توانایی آن رییس برنامه‌ریزی و علاقه و نیاز آن کشور را به رشد و توسعه صنعت گردشگری بررسی کرده و بعد از آن راهبردهای برنامه‌ریزی شده و سپس راهبردهای به تصویب رسیده را به مورد اجرا گذارد. پس باید با پذیرش این اصل و با درک صحیح و آشنایی کامل از بازارهای هدف موارد زیر را در نظر داشت:
· تعیین اهداف تبلیغ
· پرهیز از سلیقه گرایی و طراحی شکل و محتوای گویا و رسا
· شناسایی رسانه‌های مناسب برای تبلیغات
· اختصاص بودجه کافی
· بکارگیری روش‌های بدیع و نو، همگام با ارزش‌ها و فن‌آوری روز
· شناسایی راه‌های رسیدن به تبلیغات اثر گذار
· بهره برداری درست و صحیح از کانون‌های تبلیغاتی پس از انتخاب آن‌ها
پس قدر مسلم آن است که در دنیای امروز ، تلاش‌های تبلیغاتی و بازاریابی، به مراتب از تولید و فروش مهم‌تر است. لذا اگر کشوری از امکانات و جاذبه‌های گردشگری زیادی برخوردار باشد، ولی روش های معرفی این جاذبه‌ها و پتانسیل‌ها و عرضه آن به بازار هدف را در برنامه کلان خود قرار ندهد، به طور یقین موفق نخواهد بود. از سوی دیگر با توجه به مشکلات عدیده ای که در بعضی ازکشورها بر سر راه رشد و توسعه صنعت گردشگری و جذب جهانگردان وجود دارد، نقش و اهمیت بکارگیری تبلیغات حرفه‌ای و مدرن و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این رابطه بسیار نمایان‌تر می شود. برای نمونه این مشکلات می توان به طور مثال به پندارهای غلط جهانگردان خارجی نسبت به ایران و مشکلات اداری مانند تهیه روادید، مشکلات گمرکی ، مشکلات بیمه جهانگردان و اموال آنان در کشور و همچنین مشکلات و ناهماهنگی بین دستگاه های فرهنگی و تبلیغی برای عرضه داشته‌ها و توانایی‌ها و جاذبه‌‌های گردشگری اشاره کرد.
پس می‌توان با توجه به مشکلات داخلی و خارجی که بعضاً به آنها اشاره شد، تهیه یک برنامه بازاریابی و تبلیغات جهانگردی و مشخص کردن اهداف و راهبردهای بازاریابی را به عنوان اولین و اساسی ترین گام در توسعه این صنعت عنوان کرد.
اهداف بازاریابی شامل بازارهای هدف ، انواع و تعداد جهانگردان و طول مدت اقامت آنان است که راهبردهای بازاریابی بر اساس این اهداف و بصورت بلند مدت ، میان مدت و کوتاه مدت تعیین می‌شوند.
راهبردهایی که موثرترین راه را برای رسیدن به اهداف مشخص می‌کند، می‌تواند عوامل زیر را در بر‌گیرد :
· تصویر سازی و ارائه تصویر مناسب از کشور به جهانیان .
· شناسایی مشکلات موجود و همت در جهت برطرف کردن آن .
· ارتباط میان فعالیت‌های بازاریابی و جاذبه ‌ها و توسعه تسهیلات و امکانات .
· بکارگیری روش‌های تبلیغاتی موثر و حرفه ‌ای برای توسعه و ترویج صنعت گردشگری در بُعد داخلی و بین‌المللی .
· برنامه زمان بندی شده برای انجام فعالیت‌های تبلیغاتی و ترویجی در بازارهای مورد هدف.
۲-۱۳ اهمیت گردشگری
امروزه گردشگری در دنیا یکی از صنایع پردرآمد جهان به شمار می‌رود و پیش بینی می شود تا پایان دهه آینده این صنعت درصدر جدول صنایع پر درآمد جهان قرار گیرد همچنین بیش از نیمی از اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد.
این صنعت با بخش‌های مختلف اقتصاد رابطه تنگاتنگی داشته و با دارا بودن اثرات مثبت عمیق و متقابل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از بخش‌های حائز اهمیت و مهم به شمار می‌رود.
«گردشگری بعنوان گسترده‌ترین صنعت خدماتی جهان نیز جایگاه ویژه‌ای دارد ازاین رو بسیاری از کشورهادر رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر ودر پی کسب منافع بیشتر از این صنعت می‌باشند. این صنعت چنان رشد فزاینده‌ای یافته که بسیاری از صاحب‌نظران، قرن حاضر را قرن گردشگری می‌نامند. صاحب نظران ومتخصصان امر گردشگری معتقدند در این قرن شاهد انقلابی در گردشگری خواهیم بود؛ انقلابی که امواج آن حتی بردورافتاده ترین نقاط جهان اثرگذار خواهد بود. »(کاظمی، ۱۳۸۵)
۲-۱۴ اهداف تبلیغات
«تبلیغات برای تأمین نیازهای ارتباطی هر نوع صنعت، سازمان، محصول، نام تجاری و خدمت به کار می‌رود. اولین گام در تهیه‌ی یک برنامه‌ی تبلیغاتی مشخص کردن اهداف تبلیغات است. این تصمیم‌ها غالباً تحت تأثیر تصمیم‌های قبلی درباره‌ی بازار هدف، تعیین جایگاه در بازار و ترکیب عناصر بازاریابی قرار می‌گیرد. خط‌مشی تعیین جایگاه در بازار و ترکیب عناصر بازاریابی، تعیین کننده‌ی وظیفه‌ای است که اجرای آن در کل برنامه‌ی بازاریابی برعهده‌ی تبلیغات خواهد بود.
“هدف تبلیغات” وظیفه‌ی ارتباطی خاصی است که باید در مورد مخاطب هدف خاصی و طی یک دوره‌ی زمانی خاص تحقق یابد.» ( کاتلر و آرمسترانگ، ۱۳۸۰)
تبلیغات براساس هدف به ۳ دسته‌ی کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
الف) تبلیغات اطلاع‌رسان
ب) تبلیغات ترغیبی
ج) تبلیغات یادآور
در زیر به اختصار به توضیح هر کدام از این اهداف می‌پردازیم.
تبلیغات اطلاع‌رسان
این نوع تبلیغ عمدتاً هنگام معرفی یک محصول جدید به کار گرفته می‌شود. در این مورد هدف، ایجاد تقاضای اولیه است. بنابراین مثلاً تولید کنندگان لوح‌های فشرده (CD) مصرف کنندگان را در وهله‌ی اول از منافع و مزایای سی‌دی در زمینه‌ی صدا و سهولت استفاده آگاه می‌سازند .
پیشنهاد استفاده‌های جدیدی از محصول، مطلع کردن بازار درباره‌ی تغییر در قیمت، شرح چگونگی کاربرد محصول، توصیف خدمات موجود، تصحیح برداشت‌های غلط، ایجاد تصویری مثبت برای شرکت از جمله‌ی تبلیغات اطلاع‌رسان هستند.(فروز فر،۱۳۸۲، ۱۷)
تبلیغات ترغیبی
تبلیغات ترغیبی هنگامی که رقابت افزایش می‌یابد اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. در این حالت هدف سازمان یا شرکت، پدید آوردن تقاضای گزینشی است. مثلاً هنگامی که ماشین‌های ظرف‌شویی L.G جای خود را در بازار پیدا کردند و مورد قبول مصرف کنندگان قرار گرفتند، شرکت سازنده می‌تواند مصرف کننده را نسبت به نام تجاری خودش ترغیب کند و ادعای کیفیت بهتر در مقابل پولی که پرداخت می‌شود، داشته باشد.(همان منبع،۱۸)
تبلیغات یادآوری کننده
زمانی که کالایی در منحنی عمر خود در مرحله‌ی بلوغ قرار داشته باشد تبلیغات یادآوری کننده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان همچنان درباره‌ی محصول بیندیشند و آن را در خاطر داشته باشند.