اندازه گیری نیتروژن به روش تیتراسیون، فسفر برگ به روش کالریمتری صورت پذیرفت. جهت اندازه گیری میزان ازت، مقدار ۲/. برگ گیاه را با اسید سولفوریک و سولفات پتاسیم و سولفات مس مخلوط نموده تا ۴۰۰ درجه سانتی گراد حرارت می دهیم. ازت موجود را به دستگاه کجل تک منتقل نموده و در پایان با قرائت عدد تیتر شده، درصد ازت تعیین گردید (روول، ۱۹۹۴).
برای تعیین مقدار فسفر، اقدام به رقیق کردن محلول اسید نیتریک یک مولار و اضافه نمودن معرف نیترو واندادو مولیبدات و در نهایت خواندن عدد جذب نمونه، بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتری در طول موج mm430 اقدام گردید (کونتینی، ۱۹۸۰).

۳-۷-۹- آنالیز داده ها
تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار MSTATC، مقایسه میانگین داده ها به روش^[۱۳] LSD و رسم نمودارها به کمک نرم افزار Excel صورت گرفت.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ­ها
۴ – ۱- تجزیه واریانس داده ­های مربوط به اثر تیمارها بر شاخص­ های رشد
جدول تجزیه واریانس داده ­ها (جدول ۴-۱) و (جدول ۴-۲ ) نشان می­دهد که اختلات مقادیر متفاوت سوپرجاذب­های طبیعی و مصنوعی در خاک بر شاخص­ های رشد گیاه شامل ارتفاع ساقه اصلی، طول ریشه، کلروفیل، تعدادشاخه جانبی، قطر ساقه، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، نیتروژن برگ و فسفر برگ تأثیر معنی­داری در سطح یک درصد داشته است.
۴-۱- ۱- اثر تیمارها بر ارتفاع ساقه اصلی
مقایسه میانگین داده ­ها نشان داد که استفاده از بستر کاشتa₁₁، شامل ۵۰ درصد خاک + ۱۵ درصد ضایعات برنج + ۲۰ درصد ورمی کمپوست + ۱۵ درصد کود دامی سبب شد تا ارتفاع ساقه اصلی زیتون ۸/۱۰۰ سانتی­متر گردد ولی در تیمار شامل ۱۰۰ درصد خاک (شاهد)، ارتفاع ساقه اصلی ۸۳/۶۶ سانتی­متر است (شکل ۴-۱).
علت افزایش ارتفاع مربوط به تحریک تولید مواد اکسین مانند است. می­توان نتیجه گرفت که احتمالاﱠ خواص شیمیایی و فیزیکی هیومیک اسید موجود در ورمی­کمپوست، از طریق افزایش ظرفیت نگهداری عناصر غذایی و افزایش هورمون­های تنظیم کننده رشد و همچنین افزایش فعالیت میکروارگانیسم­ها باعث افزایش تجمع ازت توط گیاه می­ شود و با افزایش ازت رشد گیاه و از آن جمله ارتفاع افزایش می­یابد (لوییس و پانک، ۲۰۰۵). علیخانی (۱۳۸۹) نشان داد که بیشترین مقدار ارتفاع در کلزا مربوط به تیمار ورمی کمپوست بوده است که با نتایج این آزمایش مطابقت دارد.
شکل ۴-۱- اثر بسترهای کاشت بر ارتفاع ساقه اصلی
شکل ۴-۲ اثر دورهای آبیاری بر ارتفاع ساقه اصلی را نشان می­دهد که استفاده از دور آبیاری ۵ روز سبب شد تا ارتفاع ساقه اصلی ۰۷۷/۹۶ سانتی­متر گردد. ولی در دور آبیاری ۱۰ روز ارتفاع ساقه اصلی ۸۳ سانتی­متر شد.
اولین نشانه­ های کمبود آب، کاهش فشار آماس و در نتیجه کاهش رشد و توسعه سلول به ویژه در ساقه و برگ­ها است. با کاهش رشد سلول، اندازه اندام محدود می­ شود و به همین دلیل است که اولین اثر محسوس کم آبی بر روی گیاهان را می­توان از روی اندازه کوچکتر برگ­ها و یا ارتفاع کمتر گیاهان تشخیص داد (هاسیو، ۱۹۷۳)
شکل ۴-۲- اثر دور آبیاری بر ارتفاع ساقه اصلی
شکل ۴-۳ اثر بسترهای کاشت و دور آبیاری بر ارتفاع ساقه اصلی را نشان می­دهد که بیشترین ارتفاع ساقه اصلی زیتون در تیماری که شامل سوپرجاذب (پلیمر مرطوب شده) به میزان ۱۰ گرم در کیلوگرم در خاک به همراه دور آبیاری ۵ روز (a₅b₁) به میزان ۷/۱۰۷ سانتی متر می­باشد. همچنین بین تیمارهای a₄b₁ و a₅b₁ و a₁₁b₁ اختلاف معنی داری دیده نشد و کمترین ارتفاع ساقه اصلی در تیمار ۱۰۰ درصد خاک به همراه دور آبیاری ۱۰ روز ((a₁b₂ به میزان ۶۴ سانتی­متر است.
زئولیت می ­تواند ویژگی­های فیزیکی خاک را بهبود بخشد، که تخلخل بیشتر خاک را در پی دارد که با نتایج وخوف و همکاران (۱۹۹۹) مطابقت دارد. شاید بتوان گفت که تأثیر زئولیت در دوره آبیاری ۵ روز و ۱۰ روز به خاطر خصوصیت زئولیت در جذب و نگهداری آب و عناصر غذایی در منطقه ریشه و در اختیار قرار دادن آن باشد. زئولیت­ها در تنظیمpH خاک­ها بخصوص خاک­های اسیدی و جلوگیری از مصرف بی رویه مواد اصلاح کننده هم­چون آهک موثر می­باشد (کاوسی و حسینی، ۱۳۸۲) زئولیت­ها پس از انجام تبادل یون با کاتیون­های مورد نیاز گیاه (نظیر پتاسیم و آمونیوم و فسفر) می­توانند به عنوان حاصلخیز کنند­ه­ های یونی به خاک اضافه شوند. یون­های موجود بتدریج از داخل شبکه زئولیت­ها رها شده و در اختیار گیاه قرار می­گیرد (غلامحسینی و همکاران، ۱۳۸۷). زئولیت­ها باعث تعادل رطوبتی درون محیط می­ شود و تبادل گازی را راحت­تر می­ کند (اسفندیاری، ۱۳۸۷).
شکل ۴-۳- اثر متقابل بسترهای کاشت و دور آبیاری بر ارتفاع ساقه اصلی
جدول ۴-۱- تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی تحت تیمار بسترهای کاشت و دور آبیاری