۳-۲- نوع و روش تحقیق
هر تحقیق را بر اساس هدف یا قصدی که دنبال می کند می توان به سه دسته زیر تقسیم نمود :
تحقیق بنیادی
هدف این نوع تحقیق ایجاد نظریه از طریق کشف اصول یا قواعد کلی است و توجهی به کاربرد عملی یافته ندارد . نتایج این گونه تحقیق اغلب مجرد و کلی هستند . بیشتر تحقیقات در زمینه یادگیری از این نوع هستند .
تحقیق کاربردی
هدف ازاین نوع تحقیق آزمون مفاهیم نظری در موقعیتهای مسائل واقعی زندگی و حل مشکلات ملموس است و نتایج این تحقیق عینی و مشخص میباشد تحقیقات آموزشی در حالت کلی کاربردی می باشند .
تحقیق عملی
هدف از این نوع تحقیق بر کاربرد فوری متمرکز است و به ایجاد نظریه یا کاربرد عمومی یافته ها توجهی ندارد .تاکید آن بر حل مشکلات فوری و موقعیتهای محلی می باشد .تحقیقات آموزشی محلی و منطقه ای از این نوع می باشند (خاکی ،۱۳۸۴) .
یکی از انواع تحقیق که بر اساس روش طبقه بندی می شوند ، تحقیق توصیفی می باشد که بر اساس نحوه گردآوری داده ها تشریح می گردد. تحقیق توصیفی عبارت است از مجموعه روشهایی که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است .اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفاً برای شناخت شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد( بازرگان، ۱۳۸۳) .

بیشتر تحقیقات علوم رفتاری را می توان در زمره تحقیق توصیفی به شمار آورد . تحقیقات توصیفی را می توان به ۱- تحقیق پیمایشی ۲- تحقیق همبستگی ۳- تحقیق کاری (اقدام پژوهی) ۴- بررسی موردی ( مورد کاوی ) ۵- تحقیق پس رویدادی ( علی – مقایسه ای ) تقسیم بندی نمود( بازرگان و دیگران ، ۱۳۷۶).
با توجه به موارد مذکور ،تحقیق حاضر از نظر هدف می توان یک تحقیق کاربردی محسوب کرد و از لحاظ ماهیت ، روش اجرا و نحوه گردآوری داده ها، تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. در روش پیمایشی که نوعی ازتحقیق توصیفی است ، داده ها از میان افرادی که احتمال می رود دارای اطلاعات مورد نظر باشند ، بوسیله ابزارهای گوناگون مانند پرسشنامه ، مصاحبه و دیگر ابزارهای گردآوری داده، جمع آوری می شوند .
۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از گروهی از افراد یا اشیاء (آزمودنی ها) که در خاصیت ها یا ویژگی های مورد تحقیق مشترک می باشند و با هدف و موضوع تحقیق ارتباط دارند ( صفری شالی ، ۱۳۸۶).
در این تحقیق ، شرکت سیمان نهاوند به عنوان جامعه مورد مطالعه جهت بررسی موضوع تحقیق می باشد که در این شرکت ۴۰۰ نفر پرسنل بصورت مستقیم و غیر مستقیم فعالیت دارند اما با توجه به موضوع پژوهش و از آنجایی که پرسشنامه تحقیق می بایست توسط افرادی تکمیل گردد که با ابعاد نظری تحقیق آشنا بوده و نسبت به موضوع از دانش کافی برخوردار باشند ، تعداد ۱۳۶ نفر از کارکنان شاغل در دفتر مرکزی و کارخانه شرکت سیمان نهاوند که دارای مدرک تحصیلی دیپلم به بالا شامل تکنسین ها ، مهندسین ، کارشناسان ، کازشناسان ارشد ، مدیران و معاونین و متحصصان رشته های مرتبط با موضوع مورد مطالعه را به عنوان جامعه آماری تحقیق تعیین گردیدند .
۳-۴- نمونه آماری و روش نمونه گیری
نمونه ، عضوی از جامعه آماری است که خصوصیات و ویژگی غالب اعضاء جامعه آماری را دارا است و در واقع معرف جامعه و یا مجموعه آزمودنی ها می باشد و نتایج حاصله از مطالعه آن قابل تعمیم به کل جامعه است (خاکی ،۱۳۸۴).بنابراین برای انتخاب نمونه باید نمونه گیری صورت بگیرد . نمونه گیری فرایندی است که طی آن واحدها به گونه ای برگزیده می شوند که معرف جامعه بزرگتر ( جامعه آماری) که از آن انتخاب شده اند، باشند ( گی و دیگران ، ۱۹۹۲) . این انتخاب می تواند به سه گونه کلی صورت گیرد :
نمونه گیری انباشته(Chunk) :این نوع نمونه از لحاظ علمی ارزش چندانی ندارد .
نمونه گیری نظری یا قضاوتی (Judgental) : هرگاه بخشی از یک جامعه آماری ، بر اساس داوری و قضاوت افراد خاصی یا خود پژوهشگر برای بررسی انتخاب شوند ، چنین نمونه ای نظری یا قضاوتی نامیده می شود .
نمونه گیری تصادفی ( Random) : روشی برای انتخاب بخشی از جامعه است به گونه ای که همه نمونه های ممکن برای انتخاب شدن احتمال یکسان داشته باشند ( کرلینجر ، ۱۳۷۴) .
در تحقیق حاضر با توجه به معنی دار شدن عملیات آماری ، بالا بردن دقت کار و محدود بودن حجم جامعه آماری ، سعی گردید که نمونه آماری تحقیق شامل همه افراد جامعه شود و پرسشنامه تحقیق در اختیار همه جامعه آماری ( ۱۳۶ نفر) جهت تکمیل قرار گرفت که تعداد ۱۲۵ پرسشنامه دریافت گردید از این تعداد ۵ پرسشنامه ناقص یا غیر قابل استفاده تشخیص داده شد و در نهایت تعداد ۱۲۰ پرسشنامه پس از جمع آوری ، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.
۳-۵- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در این تحقیق به دو روش اطلاعات موردنیاز جهت تهیه گزارش تحقیق جمع آوری گردیده است :
روش اول : روش کتابخانه ای : در این روش اطلاعات مورد نیاز جهت تنظیم مبانی نظری تحقیق با مطالعه کتب و منابع ومراجع( مقالات ، پایان نامه ها و … ) مرتبط با موضوع تحقیق جمع آوری گردیده است .
روش دوم : روش میدانی : در این روش اطلاعات مورد نیاز جهت تحلیل آماری با بهره گرفتن از پرسشنامه جمع آوری گردیده است .
علاوه بر روش های مذکور جهت گردآوری اطلاعات ، حضور محقق در جامعه مورد تحقیق ، فرصتی برای محقق ایجاد گردید تا با درک واقعیات به نتایج مطلوب دست یابد .
شایان ذکر است یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم جهت کسب داده های تحقیق ، پرسشنامه می باشد . پرسشنامه ، مجموعه ای از سئوالات است که پاسخ دهنده با ملاحظه به آنها پاسخ لازم را ارائه می دهد . سئوالات ممکن است جواب را در میان انتخابهایی که برای پاسخ دهنده فراهم می کنند ، تعیین کرده باشند ( پرسشنامه بسته ) و یا ممکن است پاسخ دهنده را در جواب آزاد بگذارند ( پرسشنامه باز ) ( سرمد و همکاران ، ۱۳۸۶) .
در این تحقیق برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است و الزامات و ملاحظات اخلاقی رعایت گردیده است. برای ساخت پرسشنامه جهت گردآوری داده های لازم هرکدام از سئوالات متناسب با فرضیه های تحقیق تدوین گردیده است ، که هر فرضیه سوالهای مخصوص به خود را دارا می باشد . سوالات پرسشنامه شامل ۵۰ مورد به صورت پنج گزینه ای می باشد که از پاسخ دهنده خواسته شده است که نظر خود را در محدوده “کاملاً موافقم” تا “کاملاً مخالفم ” اعلام نماید .
۳-۶- پرسشنامه و متغیر های تحقیق
از آنجایی که پرسشنامه جنبه خود اجرایی دارد بایستی به شیوه ای نوشته یا بیان شود که پاسخ دهندگان سوالات را به ادامه همکاری و برگرداندن پرسشنامه ترغیب نماید ( دلاور ، ۱۳۷۹) .
سولات پرسشنامه ، که به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش استفاده گردیده، از دو قسمت تشکیل شده است :
الف : سوالات فردی و جمعیت شناسی : در این قسمت اطلاعات فردی و جمعیت شناسی افراد پاسخگو را با چهار سوال گردآوری شده است که در جدول ( ۳-۱) اشاره شده است .
جدول ۳-۱- متغیر های جمعیت شناسی پرسشنامه