۴-۳۶-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان کرمانشاه ۱۵۷
۴-۳۷-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان کنگاور ۱۵۸
۴-۳۸-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان اسلام آباد غرب ۱۵۹
۴-۳۹-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان روانسر ۱۶۰
۴-۴۰-هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان سرپل ذهاب ۱۶۱
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
============ ===========
۴-۴۱- بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان سنندج ۱۶۳
۴-۴۲-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان سقز ۱۶۴
۴-۴۳-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان قروه ۱۶۵
۴-۴۴-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان بیجار ۱۶۶
۴-۴۵-بیشترین هماهنگی­ شاخص D با عملکرد شهرستان زرینه اوباتو ۱۶۷
۴-۴۶- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPIبا عملکرد شهرستان کرمانشاه ۱۷۴
۴-۴۷- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان کنگاور ۱۷۵
۴-۴۸- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان اسلام آباد غرب ۱۷۶
۴-۴۹- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان روانسر ۱۷۷
۴-۵۰- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان سر پل ذهاب ۱۷۸
۴-۵۱- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان سنندج ۱۷۹
۴-۵۲- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان سقز ۱۸۰
۴-۵۳- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان قروه ۱۸۱
۴-۵۴- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان بیجار ۱۸۲
۴-۵۵- بیشترین هماهنگی­ شاخص SPI با عملکرد شهرستان زرینه اوباتو ۱۸۳
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
============ ===========
۳-۱-تقسیمات سیاسی استان کرمانشاه ۳۷
۳-۲- نقشه ناهمواری های استان کرمانشاه ۳۹
۳-۳-توپوگرافی استان کرمانشاه ۴۱
۳-۴- نقشه توده های ورودی استان کرمانشاه ۵۴
۳-۵- مناطق هم بارش استان کرمانشاه ۵۸
۳-۶- طبقه بندی دمارتن استان کرمانشاه ۶۵
۳-۷- تقسیمات سیاسی استان کردستان ۶۸
۳-۸-طبقه بندی دمارتن استان کردستان ۹۲
چکیده
خشکسالی­ها نشانه روشنی ازناهنجاری­ها و نوسانات در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما می باشند که بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک دنیا را با شدت­های مختلف هر چند سال یکبار در بر می­گیرند. از نظر اقلیم شناسی تمامی مناطق اقلیمی دنیا درمعرض خطر وقوع خشکسالی می­باشند و با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی کشور ایران، خشکسالی در طول تاریخ یکی از تهدیدهای اصلی ساکنان و تمدن های آن بوده است­. استان­های کرمانشاه و کردستان از مناطق تقریباً باران خیز بوده و دارای رتبه بالا در کشت دیم خصوصاً گندم در کشور می باشند. اما در برخی از سال­ها دچار خشکسالی گردیده و خسارات زیادی برای قشر کشاورز این استان­ها به وجود می ­آید. هدف از تحقیق حاضر بررسی رخداد خشکسالی در استان­های کرمانشاه و کردستان و شناسایی تفاوت شاخص ­ها در بازه­های زمانی مختلف مخصوصاً ماه­های مرطوب با کل سال زراعی می­باشد. جهت دستیابی به این منظوراستفاده از ۵ شاخص خشکسالی SPI، ,PND ، انحراف استاندارد بارش (SDR)و دهک­ها برای یک دوره ۲۵ ساله در بازه­های مختلف از جمله ۳ ،۶، ۹ و ۱۲ماهه مورد استفاده قرار گرفت.در مرحله بعد عملکرد گندم دیم در استان­های مورد مطالعه در دوره ۲۵ ساله را با نتایج شاخص­ های خشکسالی تلفیق گردید. نتایج بدست آمده از بررسی شاخص­ های خشکسالی در دو استان نشان می­دهد، که بهترین نتیجه از بررسی شاخص­ های خشکسالی نمایهSPI می­باشد که هماهنگی بیشتری با سال­های خشکسالی به وقوع پیوسته و تلفیق آن با عملکرد گندم دیم دارد. همچنین این بررسی نشان دادکه فراوانی وقوع خشکسالی بسیار شدید در استان کرمانشاه بیشتر از استان کردستان است اما در مجموع تعداد سال­های خشکسالی خفیف، متوسط و شدید در دواستان تفاوت معنی­داری با یکدیگر نداشتند. همچنین سه خشکسالی به طور فراگیر در دواستان رخ داده که سال ۸۷-۱۳۸۶ درجه آن بسیار شدید بوده و سال­های ۷۸-۱۳۷۷ و ۷۹-۱۳۷۸ در مرتبه شدید و متوسط قرار گرفته­اند. نتیجه دیگراین تحقیق وجود تفاوت شاخص­ های خشکسالی در بازه های ۳ ماهه در مقایسه با کل سال وعدم تفاوت این شاخص ­ها در دوره مرطوب(آبان تا اردیبهشت )با کل سال زراعی بود.

کلمات کلیدی: شاخص­­های خشکسالی، دوره مرطوب، عملکردگندم دیم، دوره رشدگندم دیم، استان کرمانشاه ، استان کردستان
مقدمه
خشکسالی یک پدیده­ خزنده و تکرار شونده در اقلیم­های مختلف است و اثرات آن صرفاً به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی­ شود و می ­تواند در نواحی با بارش بالا و در هر فصل سال رخ دهد. خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که در مقایسه با سایر بلایا، از نقطه نظر میزان، شدت، طول مدت واقعه، گسترش منطقه، تلفات جانی، خسارت های اقتصادی و اثرات بلندمدت، از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و در دهه­های اخیر از میان حوادث طبیعی که زندگی انسان را بر روی کره خاکی تحت تاثیر قرارداده فراوانی بیشتری داشته است. آثار خشکسالی به ویژه در سال­های اخیر علاوه بر محصولات کشاورزی، تولیدات دامی و مراتع بر مهاجرت، بروز آفات و بیماری­ها، کمبود آب­های سطحی و برداشت بیش از حد آب­های زیرزمینی نیز تاثیر بسزایی داشته تا جایی که در برخی مناطق باعث شوری آب و خاک شده است.
اهمیت تولیدات محصولات زراعی در استان­های کردستان و کرمانشاه به اندازه­ای است که بالاترین سطح برداشت گندم دیم کشور در این مناطق به ثبت رسیده است و اقتصاد ۳۹ درصد مردم آن بر پایه کشاورزی خصوصاً محصولات دیم از جمله گندم می­باشد. در شرایط نرمال این مناطق از بارندگی مناسبی برخوردار می­باشندو به تبع آن، عملکرد و میزان تولید محصولات دیم در این استان­ها از رتبه بالایی برخوردار است.در سال­های وقوع خشکسالی یا با بارندگی با توزیع نامناسب، خسارات زیادی به محصولات دیم و جمعیت شاغل بخش کشاورزی وارد می­ شود. اثرات خشکسالی شدید در این مناطق در دهه­های اخیر از جمله در سال ۸۷-۱۳۸۶ دیده شده است.
در این تحقیق سعی بر آن شده است که سال­های خشکسالی را با توجه به شاخص­ های خشکسالی بدست آورده و آن­ را با عملکرد محصولات دیم خصوصاً گندم دیم مطابقت داد. امیداست با این پژوهش بتوان تهمیدات لازم برای مقابله با این پدیده طبیعی که در بعضی از سال­ها گریبان­گیر این مناطق می­ شود را فراهم نمود و از خسارات آن کاست.
فصل اول
کلیات تحقیق

مقدمه
با توجه به واقع شدن کشور ایران در قلمرو آب و هوای خشک و وابستگی زیاد منابع آبی واقتصاد کشاورزی به نزولات جوی، اثر این آب و هوای خشک در هنگام وقوع خشکسالی بیشتر جلوه می­نماید. در ایران علیرغم مطالعات زیادی که در خصوص خشکسالی انجام شده،متأسفانه به­علت نپرداختن به مسائل کاربردی،نتیجه یکسان و عملی در این مورد بدست نیامده، لذا بررسی و رسیدن به یک نتیجه کاربردی یک ضرورت اساسی می­باشد. ضرورت این مسئله به طور مسلم با شناخت ابعاد مختلف خشکسالی به­ ویژه کشاورزی در کشور،می ­تواند اولین گام در کاهش و جلوگیری از اثرهای سوء آن محسوب شود. خشکسالی در زمره رویدادهای حدی و خزنده اقلیمی و هیدرولوژیکی بشمارمی­آید. وقوع این پدیده امری اجتناب ناپذیر بوده و اغلب موجب زیان­های اجتماعی و اقتصادی زیادی در منطقه تحت تاثیر می­گردد. حالبا برنامه­ ریزی و اتخاذ روش­های مناسب می­توان خسارات این بلیه طبیعی را کاهش داد.
۱-۲-بیان مسئله وضرورت آن
موقعیت جغرافیایی و طبیعی کشور ایران به گونه ­ای است که همواره در معرض تهدید بلای اقلیمی خشکسالی قرار دارد و به جرات می­توان گفت سنگین­ترین خسارات ناشی از بلایای طبیعی در مقیاس ملی ناشی از خشکسالی است.
در این میان استان­هایی مانند کردستان و کرمانشاه که عمده فعالیت کشاورزی آنها بر پایه کشت دیم است. همواره خسارات مالی و صدمات اجتماعی زیادی از رخداد خشکسالی تجربه کرده ­اند.
به جرات می­توان ادعا کرد که علی رغم مطالعه خشکسالی توسط بسیاری از محققین کشور متأسفانه همگرایی مشهودی از نتایج این تحقیقات نشده است. یکی از مشکلات اصلی مطالعه خشکسالی ریزش بارش­های نه چندان مهم (از لحاظ زمانی) ولی ثبت و لحاظ شده (در محاسبات آماری) درسال­های رخداد خشکسالی است.
توزیع این بارش­ها تا آن حداست که گاه با وجود رخداد خشکسالی(در بخش کشاورزی) نتایج شاخص ­ها به غلط آن سال را نرمال ویا حتی تر­سالی نشان می­دهد. لذا در راستای بررسی و ارائه راه­ حل­های مناسب برای این مشکل در میدان تحقیقات خشکسالی در این پایان نامه تمرکز برروی مطالعه و تحقیق بر روی بارش­های ماه­های مرطوب در دوره­­های رخداد طبیعی خشکسالی ( در دو استان کردستان و کرمانشاه)گذاشته می­ شود؛ تا ضمن بررسی خشکسالی از زوایای جدید و متفاوت گامی درراستای شناسایی هرچه بیشتر و بهتر خشکسالی برداریم،که بی­گمان بررسی این بلای مرموز و پیچیده از زوایای مختلف بهترین راه برای کاهش ضایعات و مشکلات ناشی از وقوع آن است.
پدیده خشکسالی درایران پدیده نووناشناخته­ای نیست. موقعیت جغرافیایی و طبیعی کشور ما به گونه­ایست که هرازگاهی خشکسالی­های متعددی در آن روی می­دهد. از آنجا که استان­های کردستان و کرمانشاه بیشترین سهم را در تولید محصولات کشت دیم کشور به خود اختصاص داده­اند. لذا بررسی خشکسالی جهت برنامه­ ریزی­های اقلیمی در این مناطق از حساسیت بیشتری برخوردار است. علی­رغم بررسی خشکسالی توسط محققین کشور متأسفانه نتایج یکسانی از روش­های مختلف حاصل نشده است.