تعارض­پذیری و برخورد آرا

۶۰-۵۸

یکپارچگی و انسجام

۶۳-۶۱

روایی و پایایی

روایی بیان می­ کند که تا چه حد ابزار مورد استفاده، مفهومی را که باید اندازه ­گیری می­نماید و پایایی بیان می­ کند که تا چه حد ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان نتایج یکسانی می­دهد.

روایی

روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است، اشاره می­ کند. به بیان دیگر، روایی آزمون می­ کند که تا چه حد ابزار تدوینی مفهوم خاص فرضی که باید اندازه ­گیری کند، می­سنجد(دانایی فرد و همکاران،۱۳۸۷). روش­های متعددی برای تعیین روایی آزمون وجود دارد که مهم­ترین آنها عبارتند از روایی منطقی، روایی وابسته به معیار و روایی سازه

(رامین­مهر، چارستاد؛۱۳۹۲). روایی منطقی خود شامل روایی ظاهری و روایی محتوا می­باشد؛ روایی ظاهری(صوری) نشان­دهنده روایی ظاهری پرسشنامه می­باشد. پرسشنامه باید دارای روایی ظاهری باشد. روایی ظاهری یک شاخص ابتدایی و حداقل برای روایی منطقی به­شمار می ­آید، این نوع روایی نشان می­دهد که عناصر مورد سنجش به­ طور ظاهری توانایی اندازه ­گیری مفهوم مورد نظر را دارند. در این پرسشنامه اطمینان حاصل شده که همه ابعاد و مؤلفه ­هایی که می ­تواند مفاهیم مورد نظر را انعکاس دهند، در سنجه­های مربوط به آن­ها وجود دارد. روایی محتوا نشان می­دهد که ابعاد و عناصر یک مفهوم تا چه حد تحت پوشش دقیق قرار گرفته است. در این حالت کمیت و کیفیت سؤالات از نظر خبرگان مورد بررسی قرار می­گیرد(رامین­مهر، چارستاد، ۱۳۹۲). این کار از طریق تعیین میزان مطابقت بین سؤال­های آزمون و محتوای مورد نظر با نظرسنجی از خبرگان که شامل افرادی از اساتید گرانقدر مدیریت بوده، انجام گردیده است.
در نهایت باید متذکر شد که سؤال­های تحقیق از پرسشنامه ­های معروف اتخاذ شده است. در واقع در بخش بازارگرایی از پرسشنامه­ نارور و اسلاتر(۱۹۹۰)، در بخش چابکی استراتژیک از پرسشنامه­ شریفی و ژانگ(۲۰۰۱) و در بخش فرهنگ سازمانی از پرسشنامه­ رابینز(۱۹۹۱) استفاده شده است که با ترجمه و ویراستاری، تطابق­سازی با فرهنگ ایرانی و فرهنگ حاکم بر صنعت دارو، مورد استفاده قرار گرفت. سازگاری درونی بیشتری را نشان می­دهد.
در این پژوهش نیز برای تعیین روایی محتوای پرسشنامه از نظرسنجی خبرگان استفاده شد. بدین معنا که پس از طراحی پرسشنامه، طی جلساتی با تعداد ده نفر از صاحب­نظران و خبرگان که دارای تخصص در حوزه­ بازارگرایی و استراتژی و سابقه و تجربه کاری و مطالعاتی مرتبط بودند، روایی پرسشنامه تحقیق مورد تایید قرار گرفت. همچنین پرسشنامه قبل از توزیع گسترده در یک نمونه ۳۰ تایی آزمون اولیه گردید و اصلاحات ضروری اعمال شد. از طرف دیگر جهت آزمون روایی سازه از روش تحلیل عامل تائیدی استفاده شد که به جز چند متغیر همگی از روایی بالایی برخوردار بودند. لازم به ذکر است که نتایج حاصل از آن به تفصیل در فصل چهارم ارائه شده است.

اعتبار(پایایی) پرسشنامه

قابلیت اعتماد یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه ­گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سرو کار دارد که ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به­دست می­دهد یعنی اگر از این ابزار در یک فاصله­­ی زمانی کوتاه چندین بار در یک گروه واحد استفاده شود نتایج حاصل مشابه و بهم نزدیک خواهد بود. از جمله تعریف­هایی که برای قابلیت اعتماد ارائه شده است می­توان به تعریف ابیل و فریسبی اشاره کرد: همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه­ دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به­ صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به­دست آمده است. با توجه به این امر معمولآ دامنه­ ضریب قابل اعتماد از صفر(عدم ارتباط) تا۱+(ارتباط کامل) است. ضریب اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه ­گیری ویژگی­های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی­های متغیر و موقتی وی را می­سنجد(سرمد و همکاران،۱۳۸۶). برای محاسبه­ی ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه ­گیری شیوه ­های مختلفی به­کار برده می­ شود از آن جمله می­توان به روش بازآزمایی، روش موازی، روش تنصیف و روش آلفای کرونباخ اشاره کرد. در این تحقیق برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که برای محاسبه­ی هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری(پرسشنامه) که سازه­های مختلفی را اندازه ­گیری می­ کند، بکار می­رود.
آلفای کرونباخ در قالب میانگین همبستگی­های دورنی بین آیتم­های اندازه ­گیری کننده مفهوم با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS محاسبه می­ شود که هرچه به عدد یک نزدیکتر(بیشتر از ۷/۰) باشد، پایایی
میزان پایایی پرسشنامه های این تحقیق به وسیله نرم افزار ۱۶SPSS و از روش آلفای کرونباخ بدست آمد که در جدول (۳-۲) ارائه شده است.
: پایایی تحقیق با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ

سازه­ها

تعداد سؤالات

ضریب آلفای کرونباخ

بازارگرایی

۱۴

۷۹/۰

چابکی استراتژیک

۱۹

۸۶/۰

فرهنگ سازمانی

۳۰

۹۰/۰

پرسشنامه­ کلی

۶۳

۸۵/۰

چون مقادیر آلفا در تمامی موارد بزرگتراز۷/۰ است،پرسشنامه ­ها از پایایی قابل قبولی برخوردار می­باشند.