فرایندی است که طی آن سؤالاتی که در کشف ارتباط بین افکار و حوادث پیرامون ماست، به دست می‌آید.

• • تجزیه‌وتحلیل

فرایندی است که آن به وسیله سؤالاتی یک موقعیت را به اجزای تشکیل دهنده‌ی آن تجزیه کرده و ارتباط بین این اجزا با کل را می‌شناسیم.

• • ترکیب

در این فرایند به‌کارگیری سؤالاتی است که هدف آن ترکیب ایده‌های مختلف برای یک نتیجه‌ی کلی است. (می‌توان از این طریق حوادث آینده را دریافت (و پیش‌بینی نمود.

• • ارزیابی

در این فرایند سؤالاتی بکار می‌رود که هدف آن شناخت معیارها و سپس قضاوت بر اساس آن‌هاست.

• • کاربرد

در این فرایند سؤالاتی بکار می‌رود که هدف آن استفاده از اطلاعات مربوط به یک موقعیت برای موقعیت‌های دیگر است (همان منبع).

1. 1. بررسی منابع فکری، عقاید و ارزیابی آن

در بررسی منابع از خود سؤال می‌کنیم چرا به آن اعتقاد رسیده­ایم، چطور این نظر را داریم؟ چه دلایلی برای آن داریم؟
ما اغلب بدون اینکه آگاهی داشته باشیم. ایده‌ای را بدون فکر و بررسی پذیرفته یا رد می‌کنیم. تفکر انتقادی به ما کمک می‌کند که به جای پذیرش نظرات دیگران، آن‌ها را بررسی کرده و سپس در مورد پذیرش یا رد آن تصمیم بگیریم. برای این کار ابتدا باید منبع اصلی عقاید و نظرات را تشخیص دهیم سپس اعتبار آن‌ها را با سؤال کردن ارزیابی کنیم تا به فهم بهتری دست یابیم (همان منبع).
۲-۷- خصوصیات تفکر انتقادی
سوانزبورگ (۲۰۰۲) خصوصیات تفکر انتقادی را به شرح زیر برشمرده است:
۱- تفکر انتقادی فرایند شناختی و چند بعدی است که نیازمند به کارگیری ماهرانه دانش و تجربه برای قضاوت و ارزشیابی در موقعیت‌های پیچیده است.
۲- فرایند مدار است.
۳- آگاهی از خود و توانایی‌های خود است و به عنوان پایه‌ای برای برقراری ارتباط با مددجو؛ آگاهی هوشیارانه از احساسات باورها، ارزش‌ها، تلاش‌های خود عمل می‌کند.
۴- چارچوبی برای چالش با پیش‌فرض‌ها، ایجاد تغییر، خلق فرضیات و ایجاد تعدیل است.
۵- نظریه یادگیری اجتماعی را شامل می‌شود.
۶- برآیند مهم اجتماعی شن است و رشد حرفه‌ای را موجب می‌شود.
۷- نحوه اندیشیدن را به عنوان ابزاری برای توسعه و تغییر اطلاعات و آموزش می‌دهد.
۸- بنابراین می‌توان گفت تفکر انتقادی مستلزم فرآیندهای عالی ذهنی  داوری بر اساس شواهد و مدارک است (سیف، ۱۳۸۶).
۲-۸- پنج نوع تکالیف نوشتاری برای تفکر انتقادی

1. 1. تهیه خلاصه‌های کوتاه: خلاصه کردن مطالب جدید صرفاً به منزله فشرده کردن یا به بیان دیگر گفتن آن نیست بلکه از نظر تجربه و درک فرد شامل پردازش مفاهیم و مسائل است

خلاصه کردن شامل هنر و فن اولویت‌بندی نیز می‌شود. لازمه خلاصه کردن بررسی سخنان و اندیشه‌ها برای جدا ساختن مطالب ضروری از غیر ضروری است.
از نظر روش‌شناسی خلاصه مطالب بهترین وسیله آموزش تفکر انتقادی است. زیرا از طریق آن به شاگردان کمک می‌شود تا ثبات فکری بیابند. در شناسایی مفاهیم و مشکلات اصلی تمرین کنند و فرصت‌هایی را برای اولویت‌بندی کردن اطلاعات پیشنهاد کنند.

1. 1. تهیه مقاله‌های تجزیه‌وتحلیلی کوتاه:

یکی از مزایای اصلی تکالیف کوتاه این است که به منزله قالب ترکیبی، این تکالیف می‌توانند در آموزش مهارت‌های مؤلفه یک فرایند بزرگتر تفکر انتقادی به کار روند.

1. 1. انجام تمرینات حل مسأله با بهره گرفتن از رسانه‌های عمومی:

یکی از جنبه‌های چالش انگیزتر آموزش تفکر انتقادی کمک کردن به شاگردان در درک مفاهیم و اصول انتزاعی مناسب است. استادان با ایجاد ارتباط بین افکار عینی هر روزه و مفاهیم انتزاعی­تر و علمی­تر باعث پرورش تفکر انتقادی می‌شوند. تمرینات حل مسأله موجود در مقالات مجله و روزنامه یکی از خلاق‌ترین و بارآورترین شکل‌های ایجاد چنین ارتباطی است.