الف. هر رفتاری که بر اساس معاهدات منضم ‌به این کنوانسیون جرم تلقی شود؛

ب. انجام هر عملی به قصد کشتار یا ایراد صدمات جسمانی شدید به غیر نظامیان یا افراد دیگر که در عملیات جنگی، حین مخاصمات مسلحانه، به صورت مؤثر شرکت نداشته باشند، مشروط به اینکه هدف چنین اقدامی با توجه به ماهیت یا پیش زمینه آن، ترساندن جامعه باشد، یا بدین قصد صورت گیرد که دولت یا سازمان بین‌المللی را به انجام یا ترک عملی وادار نماید^[۱۷]

تحلیل این تعریف:

الف. قید «غیر نظامی» در تفریف: در بند یک از ماده ۲ این کنوانسیون، قید «غیر نظامیان» در تعریف تروریسم آمده است که منطقی به نظر می‌رسد؛ زیرا در صورتی که به نظامیان حمله شود مشمول قواعد خاص خود خواهد بود.

ب. همچنین، شروع به جرم، شرکت، معاونت، رهبری و یا دستور به ارتکاب جرا یم تصریح شده در پاراگراف ۱ یا ۴ این ماده نیز، به ارتکاب جرم تروریستی به شمار می‌آید^[۱۸]

ج. بر اساس بند ۴ این ماده، همچنین اگر شخصی شروع به ارتکاب جرایم توصیف شده در پاراگراف ۱ این ماده نماید، از نظر این کنوانسیون مرتکب جرم شده است^[۱۹]

د. بر اساس قسمت c از بند ۵ این ماده، کمک به جرایم یاد شده در پاراگراف ۱ یا ۴ این ماده در قالب گروهی با هدف واحد نیز ارتکاب جرم تلقی می شود؛ البته این کمک باید بین‌المللی بوده و یا با هدف تحقق بخشیدن رفتار یا هدف مجرمانه گروه صورت گیرد، مشروط به آنکه هدف یا رفتار چنین گروهی مطابق پاراگراف ۱ این ماده جرم شناخته شده باشد و یا با علم به قصد گروه به ارتکاب جرایم تعریف شده در پاراگراف ۱ این ماده صورت پذیرد.

شایان ذکر است دولت ایران این کنوانسیون را هنوز به رسمیت نشناخته ولی دولت آلمان این کنوانسیون را در ژولای ۲۰۰۰ پذیرفته است.

۱-۳-۳ تعریف تروریسم در دیگر اسناد بین‌المللی

در گزارش سیزدهم کمسیون حقوق بین الملل سال ۱۹۹۵ در قسمت ۲ ماده ۲۴، تروریسم بین‌المللی این گونه تعریف شده است:

اعمال زیر تروریسم بین‌المللی خواهند بود: تصدی، سازمان دهی، دستور دادن، تسهیل کردن، تامین مالی، تشویق یا اداره اعمال خشونت آمیز بر ضد دولت دیگر که متوجه اشخاص یا اموال باشد و از چنین طبیعتی برخوردار باشد که وضعیت ترور ( ترس یا وحشت ) در افکار، تشکلها، گروه‌ها یا افکار عمومی ایجاد کند تا دولت یاد شده را به اعطای منافع یا اعمال روش خاصی وا دارد.

الف) تعریف تروریسم در اسناد اتحادیه اروپا

در طرح پیشنهادی کمیسیون مربوط به مبارزه با تروریسم در اتحادیه اروپا برای تعریف، تروریسم چنین پیشنهاد شده است:

جرایم، تروریستی را ممکن است چنین تعریف نمود: تروریسم عبارت است از آن دسته جرایمی که عمدا به وسیله یک فرد و یا گروهی، بر ضد یک یا چند کشور و یا بر ضد مؤسسات و یا مردم آنان و با هدف تهدید آن ها و یا تغییر شدید و یا تخریب ساختارهای سیاسی، اقتصادی و یا اجتماعی آن ها انجام شود^[۲۰]

در ماده یک کنوانسیون شورای اروپا مربوط به پیشگیری از تروریسم، بدون اینکه تعریفی از تروریسم ارائه شود، تنها به دیگر جرایم مورد توافق ارجاع شده است. در این ماده آمده است:

هدف از جرایم تروریستی عبارت است از ارتکاب هر یک از جرایم تعریف شده در یکی از کنوانسیون‌‌های مذکور با ضمیمه این کنوانسیون.

در این ضمیمه انواع کنوانسیون‌های مربوط به تروریسم آمده است، به ویژه دو کنوانسیون معروف تروریسم؛ یعنی کنوانسیون بین‌المللی منع حمایت مالی ازتروریسم و کنوانسیون مبارزه با بمب‌گذاری تروریستی مصوب سازمان ملل

در ‌پروتکل الحاقی کنوانسیون اروپایی مبارزه با تروریسم سال ۲۰۰۲ آمده است که علاوه بر مباشرت،شرکت در سازمان دهی و یا دستور ‌به این جرایم و شروع به اعمال یاد شده، جرم خواهد بود.^[۲۱]

ب) تعریف تروریسم در اسناد سازمان کنفرانس اسلامی

کنوانسیونی از سوی سازمان کنفرانس اسلامی در زمینه مبارزه با تروریسم به تصویب رسیده و در ژولای ۱۹۹۹ مورد پذیرش قرار گرفته است.

در ماده یک این کنوانسیون، از تروریسم و جرایم تروریستی تعریف جدا گانه‌ی ارائه شده است. در بند ۲ از این ماده در تعریف تروریسم آمده است:

تروریسم عبارت است از عمل خشونت آمیز یا تهدید به آن، بدون توجه به انگیزه و یا قصد که به صورت فردی یا جمعی و به منظور اجرای یک نقشه جنایی و با هدف ارعاب مردم و یا تهدید به ایراد صدمه به آنان و یا به مخاطره قرار دادن جان، حیثیت، آزادی، امنیت یا حقوق آنان ویا در معرض خطر قرار دادن محیط زیست، هر گونه تأسیسات و یا اموال عمومی یا شخصی آنان، تصرف یا توقیف آنان و یا در مخاطره انداختن منابع ملی، و یا تأسیسات بین‌المللی، و یا تهدید امنیت داخلی، تمامیت ارضی، یکپارچگی سیاسی و یا حاکمیت دو لت‌های مستقل، ارتکاب یافته باشد

سپس در تعریف «جرایم تروریستی» در بند یک این کنوانسیون آمده است:

«جرایم تروریستی» عبارت است از انجام، شروع و یا شرکت در تحقق هر گونه موضوع تروریستی در هر یک از کشور های طرف قرارداد و یا جرایمی که بر ضد اتباع آنان، دارایی ها، منافع و یا تأسیسات بیگانه و یا اتباع مقیم آن سرزمین صورت گرفته و بر اساس حقوق داخلی، قابل مجازات باشد^.

افزون بر این در بند چهار ا زماده یک کنوانسیون یاد شده، چهارده کنوانسیون بین‌المللی مربوط به مبارزه با تروریسم، از جمله دو کنوانسیون مهم که به طور مستقیم در زمینه تروریسم می‌باشد؛ یعنی کنوانسیون مبارزه با بمب‌گذاری، تروریستی و نیز کنوانسیون بین‌المللی سرکوب حمایت مالی از تروریسم، به‌رسمیت شناخته شده است و در صورتی که اینکنوانسیون‌ها از سوی دولت‌های عضو، مورد تصویب قرار گرفته شده باشند، جرایم مقرر در این کنوانسیون‌ها نیز در شمار جرایم تروریستی مورد نظر کنوانسیون سازمان کنفرانس اسلامی خواهند بود.

بر خی از نویسندگان در خصوص رابطه کنوانسیون‌های سازمان کنفراس اسلامی با کنوانسیون‌های بین الملی یاد شده بر این ‌باورند که: کنوانسیون سازمان کنفرانس اسلامی، بدون آنکه کشورهای عضو را ملزم به قبول معاهدات چهارده گانه فوق نماید، به جامعه جهانی اعلام نموده است که همه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، لزوماً مخالفت اصولی با مضامین معاهدات مشهور بین‌المللی مربوط به تروریسم ندارند..

پرسش ظریفی در این جا قابل طرح است و آن اینکه هر گاه دولتی به کنوانسیون سازمان کنفرانس اسلامی پیوسته باشد و یکی از کنوانسیون‌های مذکور در بند چهار ماده یک را امضا نموده، اما آن را تصویب نکرده باشد، آیا متعهد به اجرای آن خواهد بود؟ پاسخ این پرسش چندان روشن نیست؛ اما به نظر می‌رسد که کفه تعهد به اجرا به کفه دیگر آن سنگینی می‌کند^[۲۲].

به نظر می‌رسد پاسخ ‌به این پرسش چندان دشوار نباشد؛ زیرا وقتی کنوانسیون کنفرانس اسلامی، تعهد به التزام به ‌معاهده‌های دوازده گانه، مشروط به تصویب آن‌ ها به وسیله دولت‌های عضو شده است، معنی ندارد که به صرف امضای آن‌ ها، متعهد به اجرا باشند.