تحقیقات زیادی نشان می دهند که بلوغ جنسی با افزایش تعارض والد – فرزند ارتباط دارد. زمانی که نوجوانان به سمت اوج رشد بلوغ پیش می روند جزو بحث به بن بست رسیدن مذاکرات افزایش می یابند در این ایام، والدین و نوجوانان اعلام می دارند که کمتر با یکدیگر صمیمی هستند.^[۵]
در بین نخستین های غیرانسان، معمولاً عضو جوان در حدود بلوغ جنسی گروه خانواده را ترک می کند. در خیلی از فرهنگهای غیرصفتی نیز همین حالت سوی می دهد.^[۶] جداشدن افراد جوان از خانواده مانع از روابط جنسی بین خویشاوندان هم خون می شود اما چون کودکان در جوامع صنعتی مدتها بعد از بلوغ جنسی از لحاظ مالی به والدین وابسته می مانند نمی توانند خانواده را ترک کنند و در نتیجه جایگزین مدرنی برای جدایی جسمانی پدیدار می شود.

نامه گیری روانی بین والدین و فرزندان :
درخواست فرزندان برای اینکه مانند یک بزرگسال با آنها رفتار کنند می تواند دوره های موقتی تعارض به بار آورد. هرچه فاصله بین نگرش والدین و نوجوانان در مورد آمادگی نوجوانان برای پذیرش مسئولیتهای جدید (مانند اداره کردن بول خودشان و برگزیدن فلسفه زندگی) بیشتر باشد، مناقشه آنها بیشتر خواهد بود.^[۷]
وقوع تعارض عموماً ملایم است و در ۱۴ تا ۱۵ سالگی کاهش می یابد در واقع والدین و نوجوانان هم تعارض و هم محبت نشان می دهند با اینکه جدایی از والدین ارزش انطباقی دارد هر دو نسل در طول عر خود را پیوندهای خانوادگی صمیمانه و حمایتی بهره مند می شوند.^[۸]
نظریه پیوندهای هیجانی :
مسئله ای که در بررسی هیجانها وجود دارد این است که هیجان دارای تعریف معین و روشنی نیستند بلکه اوضاع و احوال نامشخص، آشفته، درهم ریخته و همواره متغیری را بیان می کنند در پاسخ به اینکه روانشانسان چگونه می توانند هیجان ها را توصیف کنند، رابرت پلوجیک در سال ۱۹۸۰ نظریه توصیفی خود را معروف به هیجان های بنیادی و شیوه های که هیجانها می توانند با هم ترکیب شوند مطرح نمود برای اینکه پیوند میان هیجان ها نشان داده شود. بوچیک در سه صورت متمایز به بررسی آنها می پردازد : شدت، همانندی، دوقطبی بودن.
در ابعاد مختلف ۳ گانه را برای ترسیم یک نمودار فضایی که نشانگر روابط هیجان هاست به هر کار می برد. پلوچیک هیجانها را با توجه به ابعاد ۳ گانه در یک نمودار هشت بخشی نشان می دهد چنانکه، سوگ اندوه و به فکر فرورفتگی در یکی از بخشهای هیجان بنیادی قرار می گیرد پلوچیک معتقد است که هیجانهای اصلی از فرایندهای تکاملی ناشی می شود بنابراین دارای ارزش سازشی یا انطباقی هستند در درون هر بخش از هیجانهای بنیادی در بالای بخش و به ترتیب ضعیفترین آنها در پایین قرار می گیرد.
هیجانهای متضاد با هم به خورد پیدا می کنند اما آنهایی که به هم نزدیکند مکمل یکدیگرند چون افراد آدمی به ندرت هیجانهای خالص را احساس می کنند این گونه نمودارها توصیف خوبی برای هیجانهای مرکب و متضاد به شمار می آیند.
یک نمودار نظری از ابعاد هیجانهای آدمی به طوریکه ملاحظه می شود این نمودار هشت بخش دارد که هر بخش در ۳ بعد قوی در بالا، متوسط و ضعیف در پایین قرار گرفته است.
فصل سوم
جامعه تحقیق
جامعه تحقیق عبارتند از کلیه دانشجویان متأهل و مجرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر سال ۸۸ – ۸۷ مشغول تحصیل می باشند.
نمونه تحقیق :
نمونه تحقیق عبارتند از ۶۰ نفر (۳۰ نفر مجرد، ۳۰ نفر متأهل) که مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر که در سال تحصیلی ۸۸ – ۸۷ می باشند.
روش نمونه گیری :
روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت نمونه گیری تصادفی ساده می باشد که روشی است در آن برای هر یک از اعضای جامعه امکان مساوی برای انتخاب شدن فراهم می شود. به صورت دقیق تر در روش نمونه گیری تصادفی هر یک از اعضای جامعه دارای شانس مساوی و مستقل برای انتخاب شدن هستند و انتخاب تصادفی افراد در این تحقیق بدین صورت بود که اسامی آنها یعنی هر افراد مجرد و متأهل در یک برگه نوشته شده و از بین این اسامی به صورت قرعه کشی و تصادفی اسامی ۶۰ نفر بیرون آورده شد.
روش جمع آوری اطلاعات :
این پژوهش درصدد آن است که بین هیجان خواهی بین دانشجویان متأهل و مجرد را بررسی کند. اطلاعات از طریق پرسشنامه مقیاس هیجان خواهی زاکرمن (فرم ۱۴ سوالی) جمع آوری گردید و سوالهای بین آزمودنی ها توزیع گردید. به هر کدام از آزمودنیها این پرسشنامه ارائه شد. برای پاسخگویی به سوالات محدودیت زمانی وجود نداشت. درباره پرسشنامه توضیح کافی داده شد و پس از جمع آوری پاسخنامه ها توسط کلیه تصحیح شدند.
ابزار تحقیق :
تنوع جویی در احساسات و تجارب از جمله نیازهای آدمی است. برای اندازه گیری این نیازها زاکرم (۱۹۷۹) آزمودنی ترتیب داد به نام مقیاس هیجان خواهی که علامت اختصاری SSS^[9] را نامگذازی کرد. ما هم برای انجام این پژوهش از همین مقیاس استفاده می کنیم. این مقیاس شامل سوالهایی است که برای ارزیابی تمایل فرد برای دست زدن به فعالیتهای مخاطره آمیز یا ماجراجویانه، جستجوی تجارب حسی تازه، لذت بردن از هیجان، تریکات اجتماعی و اجتناب از کسل شدن است.
ابزار پژوهش برای جمع آوری اطلاعات مقیاس هیجان خواهی زاکرمن (فرم ۱۴ سوالی) است .
هر سوال شامل دو گزینه است و آزمودنی باید گزینه ای را انتخاب کند که بیشتر بیانگر علائق و احساسات اوست و هیچ یک از سوالها را بی جواب نگذازد. و باید به آنها توضیح داده شود که اگر هیچ یک از دو گزینه را دوست ندارد کنار گزینه ای علامت بگذارید که کمتر از آن بدتان می آید به طوری که هیچ یک از سوالها بی جواب نماند.
در مورد هدفهای پژوهشی مثل اینکه اگر آزمودنی ها از آزمون بفهمند که هدف بررسی میزان هیجان خواهی آنان است ممکن است در اثر اضطراب عملکرد پایین تر ارائه دهند و یا برعکس طوری وانمود کنند و یا تلاش در جهت موضوع داشته باشند بدین جهت این مسأله بعد از اجرای آزمون به آزمودنی ها گفته شد که نتیجه گیری نهایی جنبه کلی داشته و ارزیابی و عملکرد تک تک افراد موردنظر نیست.
در زیر نمونه هایی از سوالهای مقیاس هیجان خواهی و شیوه نمره گذاری آنها ارائه شده است :
۱ ) الف : تحمل افراد ملال آور و کسل کننده را ندارم.
ب : تقریباً در تمام افرادی که طرف صحبت من قرار می گیرند چیز جالب توجهی می یابم.
۲ ) الف : یک تابلوی خوب نقاشی باید احساسات آدم را تکان دهد یا دگرگون کند.
ب : یک تابلوی خوب نقاشی باید احساس آرامش و امنیت به وجود آورد.
۳ ) الف : کسانی که موتورسیکلت سوار می شوند نوعی نیاز هشیار به آسیب رساندن به خود دارند.
ب : دوست دارم سوار موتورسیکلت شوم یا آن را برانم.
و ….
روش نمره گذاری هر سوال :
نمره گذاری برای هر یک از جمله های زیر که آزمودنی دو آنها خط کشیده است یک نمره درنظر گرفته می شود.
۱ ) الف ۲ ) الف ۳ ) ب ۴ ) ب ۵ ) الف ۶ ) ب ۷ ) الف ۸ ) الف ۹ ) ب ۱۰ ) ب ۱۱ ) الف ۱۲ ) ب
۱۳ ) ب ۱۴ ) الف
آنگاه نمره سوالها را جمع کرده تا نمره کل هیجان خواهی به دست آید و بعد با هنجارهای زیر مقایسه می شود.
۱۴ – ۱۲ بسیار بالا، ۱۱ – ۱۰ بالا، ۹ – ۶ متوسط، ۵ – ۴ پایین، ۳ – ۰ خیلی پایین (بناب محی الدین محمدی، ۱۳۷۵ ، ص ۶۹ ).
پایایی^[۱۰] و اعتبار آزمون^[۱۱] :
اعتماد اولیه ما به پایایی و اعتبار این آزمون به پژوهشی تقریباً مشابه در زبان انگلیسی باز می گردد (فیشر، زاکرمن، ونیب ، ۱۹۸۱ ) مطالعه ای تحت عنوان بررسی رابطه بین هیجان خواهی شوهران و زنان آنها در مقیاس هیجان خواهی انجام دادند. در واقع ما با بهره گرفتن از آلسری آزمون آنها با اندکی تغییر که در این آزمونی توسط دکتر براهنی و همکاران داده شده و متناسب با زنان فارسی درآمده به اجرا گذاشته می شود. (فیشر، زاکرمن، ونیب، ۱۹۸۱ ، و صص ۶۶ – ۱۰ ). بدون ذکر میزان ضرایب، پایایی و اعتبار آنها را بالا توصیف نموده و گفته اند که هر دو در سطح اطمینان ۹۹% معنادار بوده اند. از این رو انتظار می رود که آزمون مشابه فارسی نیز از پایایی و اعتبار قابل قبولی برخوردار باشد.
مقیاس احساس هیجان خواهی :
زاکرمن با به کارگیری روش تحلیلی عامل چهار مؤلفه هیجان خواهی را مشخص کرد.
۱ ) هیجان خواهی شدید و ماجراجویانه : میل به فعالیتهای بدنی که سرعت، خط، تازگی و برخلاف نیروی جاذبه در آنها باشد. (مثل چتر بازی، غواصی و سقوط آزاد).
۲ ) تجربه خواهی : جستجوی تجربه های جدید از طریق مسافرت، موسیقی، هنر یا سبک زندگی ناهمرنگ با جماعت با اشخاص که گرایش مشابهی دارند.
۳ ) عدم بازداری : نیاز به جستجوی رهایی در فعالیتهای اجتماعی بازداری نشده.
۴ ) حساسیت به کسالت : بیزاری از تجربه های تکراری، کارهای عادی، و افراد قابل پیش بینی و واکنش های ناراحتی و بی قراری هنگام مواجه شدن با این گونه موقعیتها.
در چهار مؤلفه هیجان خواهی تفاوتهای جنسیت معناداری پیدا شده است مردان در هیجان زدگی و ماجراجویی، بازداری زدایی و حساسیت نیست به یکنواختی، نمره های بالاتری گرفته اند. زنان در تجربه جویی نمره های بالاتری گرفتند. تنوع مشابهی از آزمودنی ها در آمریکا، انگلستان، اسکاتلند و تایلند به دست آمده است. پژوهشگران همچنین تفاوتهای نژادی و فرهنگی معناداری در هیجان خواهی یافتند آسیایی ها از افراد کشورهای غربی نمره کمتری در SSS گرفتند. آزمودنی های سفید از غیر سفیدها نمره بالاتری گرفتند.
تفاوتهای معناداری که ناشی از سطح تحصیلات نشده است. آنهایی که جذب دانشگاه شدند از آنهایی که وارد دانشگاه نشدند نمره بیشتری یا کمتری در SSS نگرفتند.