حال با بهره گرفتن از ضرایب استاندارد شده در مسیر تحلیل، می توانیم تأثیر ابعاد را بر آگاهی با هم مقایسه کنیم.

با توجه به شکل فوق، عوامل فرهنگی بیشترین تأثیر را بر آگاهی دارد. همچنین مشخص است که عامل تورم تأثیر معکوس بر فروش می گذارد.
فصل پنجم
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
مقدمه
بیمه عمرو سرمایه گذاری از شاخه های مهم و مطرح در صنعت بیمه است.رشد و توسعه در این زمینه می تواند سهم بسزایی در عملکرد و سازماندهی شرکت های بیمه و همچنین بهبود و رشد و وضعیت اقتصادی کشور داشته باشد.همچنین صندوق های بیمه عمر یک منبع سرمایه گذاری عظیم بوده به طوری که شرکت های بیمه عمر به عنوان قطب های سرمایه گذاری در جهان محسوب می شوند.این صنعت در ایران با گذشت سالها از آغاز فعالیت نتوانسته پیشرفت شایانی داشته باشد.از آثار بیمه های عمر می توان به تامین شرایط به نسبت مطلوب برای خود و بستگان در آینده،پدید آوردن روحیه امید در جامعه و جلوگیری از یأس و سرخوردگی اجتماعی در بدنه جامعه،هدایت سرمایه های خرد افراد جامعه به سوی بستر مناسب و جلوگیری از سرازیر شدن آن به زمینه های مخرب و کاذب،شادابی و تحریک بخش های اقتصادی از راه سرمایه گذاری از محل ذخیره ها که در بالا بردن سطح تولید و درآمد ملی سهم موثری دارد، نام برد(شیدایی،۱۳۷۷).

در هر تحقیق اصلی ترین بخش نتایج حاصل از آن می باشد که مقصود محقق را از انجام تحقیق مشخص می کند و از این طریق محقق بر صحت یا عدم صحت فرضیات خود پی می برد.، و همچنین نتایج نشان می دهد که محقق به چه میزان در دستیابی به اهداف و نتایج مورد انتظار موفق بوده و تحقیق انجام شده با توجه به نتایج در چه زمینه هایی می تواند موثر باشد.
در فصلهای گذشته به معرفی پژوهش، پیشینه آن، روش شناسی اجرا و تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق پرداختیم، در این فصل ضمن ارائه خلاصه ای از فصول گذشته، به بحث و بررسی نتایج تجزیه و تحلیل داده ها می پردازیم و پیشنهاداتی را با توجه به نتایج حاصل مطرح می نماییم و در نهایت پیشنهاداتی برای پژوهشگران آینده در جهت سهولت انجام بهتر تحقیقات مشابه این پژوهش بیان خواهیم کرد.
بیمه عمر از جمله راهکارهای بشری برای ایجاد امنیت و آسایش است که علاوه بر خلق آسایش روانی در فرد و اجتماع، نقش قابل توجهی در رونق اقتصاد کشورها دارد. شرکتهای بیمه با سرمایهگذاری ذخایر انبوه بیمه های عمر و فعالنمودن بازارهای مالی، به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی مینمایند. از طرفی دیگر رواج بیمه عمر موجب افزایش امنیت و آسایش خانواده و اجتماع شده و بر نشاط فعالیت های ۵۶ / پژوهشنامۀ بیمه/ سال بیستونهم/ شماره ۲/ تابستان ۱۳۹۳/ شماره مسلسل ۱۱۴ اقتصادی و اجتماعی میافزاید. ازطرفیدیگر، ازآنجاکه جمعیت سالمندان سالبهسال افزایش مییابد و به نسبت، جمعیت شاغلین کم میشود، امکان پوشش مناسب مستمری در آینده کاهش مییابد. بنابراین بیمه عمر میتواند جانشین خوبی برای تأمین اجتماعی باشد و از نگرانی خانوارها در زمان بازنشستگی بکاهد. همچنین بیمه عمر میتواند رفاه خانوار را در صورت فوت نابهنگام سرپرست خانوار تأمین نموده و از وقوع بحرانهای اجتماعی بکاهد. بهطورخلاصه، بیمه های عمر، آرامش اجتماعی را برای جامعه و امنیت اقتصادی و رونق بازارهای مالی را برای اقتصاد یک کشور به همراه دارند. بیمهعمر، کالایی است که باید تقاضای بالفعل خرید در مورد آن وجود داشته باشد. برخی عوامل وجود دارند که امکان خرید و تقاضای بالفعل را فراهم کرده و برخی دیگر مانع از آن میشوند. بر مبنای نتایج پژوهش افزایش درآمد، کاهش تورم و ابعاد خانوار تقاضای بیمه عمر را افزایش میدهند. البته در بیشتر کشورهای درحالتوسعه نظیر ایران با اینکه بعد خانوار بزرگ است ولی به سبب اثرگذاری عوامل متعدد دیگر، تقاضا برای بیمه عمر چشمگیر نیست و حتی ابعاد خانوار، اثر معکوس بر تقاضای بیمه عمر دارد. تغییرات اجتماعی و فرهنگی نیز تأثیر مهمی بر تحولات صنعت بیمه دارد. هر چه سطح تحصیلات افراد جامعه بالاتر رود و اطلاعات آنها در مورد بیمه و انواع آن افزایش یابد، افراد درآمد خود را بهینهتر و با دقت بیشتری خرج میکنند و سعی در افزایش پسانداز خود مینمایند و در نتیجه به دنبال توجه بیشتر مردم به بیمه، بیمهگران نیز وادار به بهبود کیفیت خدمات و محصولات خود میشوند. (غدیر مهدوی و وحید ماجد)
۵-۱ نتیجه گیری
نتیجه حاصل از بررسی فرضیات تحقیق
۱٫ بررسی فرضیه اول: شاخص تورم ،اثر منفی و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمر دارد.
نتیجه آزمون.
با توجه به اینکه مقدار احتمال در جدول فوق از ۰٫۰۵ کمتر است بنابراین پاسخ ها به طور معناداری از ۳ کوچکترند پس شاخص تورم ممکن است باشد ،اثر منفی و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمر دارد. علاوه بر این در شرایط تورمی مزمن که در اقتصاد ایران طی دهه های گذشته شاهد آن هستیم مدیران بنگاه ها می توانند نرخ تعدیل مناسبی برای بیمه نامه عمر در ننظر بگیرند که بتوانند تا حدودی بر اثر منفی آن بر سطح آگاهی بیمه گذاران غلبه کنند،چرا که در شرایط تورمی اشتیاق مردم برای خرید بیمه نامه عمر کمتر می شود و به طبع آن اشتیاق برای بالا بردن سطح آگاهی درباره بیمه نامه عمر کاهش می یابد.
۲٫ بررسی فرضیه دوم: شاخص ساختار مدیریت صنعت بیمه، اثر مثبت و معنادار بر میزان فروش بیمه نامه عمردارد.
نتیجه آزمون
با توجه به اینکه مقدار احتمال در جدول فوق از ۰٫۰۵ کمتر است بنابراین پاسخ ها به طور معناداری از ۳ بزرگترند. پس شاخص ساختار مدیریت صنعت بیمه ،اثر مثبت و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمر دارد.با توجه به اینکه مجموع تمامی سرمایه گذاری، بر روی سرمایه انسانی در سطح فردی به شکل مهارت ها و عملکرد بهبودیافته، در سطح سازمانی به شکل افزایش سودآوری و در سطح اجتماعی به شکل مزایای اجتماعی آشکار می شود نحوه مدیریت مدیران شرکت های بیمه ای بر میزان فروش بیمه نامه عمر و در نتیجه فروش بیشتر بیمه نامه عمر تاثیر مثبت دارد.
۳٫ بررسی فرضیه سوم: شاخص انگیزشی بیمه گذاران ، اثر مثبت و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمر دارد .
نتیجه آزمون.
با توجه به اینکه مقدار احتمال در جدول فوق از ۰٫۰۵ کمتر است بنابراین پاسخ ها به طور معناداری از ۳ بزرگترند. پس شاخص انگیزشی بیمه گذاران ، اثر مثبت و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمر دارد. . انگیزش، نتیجه ی تعامل بین محرک های درونی و بیرونی می باشد. علاوه بر محرک های درونی، رفتار موجود زنده می تواند به وسیله ی محرک های بیرونی یا مشوق ها نیز نیرو بگیرد.
مشوق در سازمان ها عبارتند از پاداش ها و تقویت کننده های سازمانی است، که در قبال بعضی از رفتارهای مورد انتظار پرداخت می شود.که در این زمینه اگر شرکت های بیمه بتوانند به نوعی انگیزش در بیمه گذاران ایجاد کنند می توانند برفروش بیمه نامه عمر تاثیر گذاشته و در نتیجه با فروش بیشتر بیمه نامه مواجه شوند.
۴٫ بررسی فرضیه چهارم: شاخص فرهنگی ،اجتماعی و آموزشی ، اثر مثبت و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمردارد.
نتیجه آزمون
با توجه به اینکه مقدار احتمال در جدول فوق از ۰٫۰۵ کمتر است بنابراین پاسخ ها به طور معناداری از ۳ بزرگترند. پس شاخص فرهنگی ،اجتماعی و آموزشی ، اثر مثبت و معنا دار بر میزان فروش بیمه نامه عمردارد
آموزش در واقع کوشش در جهت بهبود عملکرد شاغل در ارتباط با انجام کار و فعالیت های مربوط به آن. آموزش زمانی اثربخش است که یک تجربه یادگیری و یک فعالیت سازمانی برنامه ریزی شده را شامل شود، یا به منظور پاسخ به یک نیاز شناخته شده طراحی گردد و فرهنگ، یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده رفتار و خواسته فرد به شمار می رود. رفتار بشر عمدتاً یادگرفتنی است. یک شخص در یک جامعه، ارزش های بنیادین، برداشت ها، خواسته ها و رفتارهای متفاوتی را از افراد فامیل و سایر مبادی اصول فرهنگی و تربیتی می آموزد. و با توجه به اینکه این فرضیه تایید شده است می توان نتیجه گرفت که هرچقدر شرکت های بیمه در این موارد سرمایه گذاری بیشتری کنند قاعدتا نتیجه بهتری در زمینه بالا بردن فروش بیمه نامه عمرمیگیرند.
۵-۲ پیشنهادات
۵-۲-۱ پیشنهادات حاصل از تحقیق
پیشنهاد مربوط به فرضیه اول:
تلاش بیمه گران برای در نظر گرفتن تعدیل متناسب با نرخ تورم
پیشنهاد مربوط به فرضیه دوم:
سرمایه گذاری شرکت های بیمه بر روی سرمایه انسانی در سطح فردی به شکل عملکرد بهبودیافته
پیشنهاد مربوط به فرضیه سوم:
استفاده از از پاداش ها و تقویت کننده های انگیزش در افراد
پیشنهاد مربوط به فرضیه چهارم:
استفاده از ابزارهای آموزشی مختلف نظیر(رسانه های جمعی،تلویزیون و..)برای بالا بردن سطح آگاهی افراد
۵-۲-۲ پیشنهادات جانبی

1. 1. تلاش همه جانبه ای در جهت درک ظرفیت های فرهنگی و نقش مذهب،باورها،سنت ها،هنر و جایگاه ویژه آنها در توسعه فرهنگ بیمه صورت پذیرد.

1. 1. تدوین یک برنامه آموزشی فراگیر و گسترده جهت ارتقاء دانش و تخصص نیروی انسانی شاغل در صنعت بیمه به ویژه نمایندگان و بازاریابان و ایجاد یک مرکز آموزشی فعال به همین منظور

1. 1. مطالعه،برنامه ریزی و سیاستگذاری در مورد فروش بیمه های عمر برای اقشار کم درآمد با کمک و حمایت دولت.

۴ - توجه بیشتر به نقش دولت در حمایت از صنعت بیمه به عنوان مجری سیاست های دولت و اجرای برنامه ها
۵- توجه به ساختار فرهنگی و مذهبی اقوام در کشور جهت شناسایی نیازهای واقعی مردم کشور متناسب با ویژگی های فرهنگی آنان.
۶- با توجه به اینکه درصد بسیاری از افراد موافق با تبلیغات و آموزش از طریق شبکه های تلویزیونی می باشند پیشنهاد می شود که مسئولین صنعت بیمه با کمک هنرمندان صنعت فیلم سازی به خلق فیلم های مهیج مرتبط با بیمه های زندگی اقدام نمایند.
۷- با توجه به اینکه یکی از مهمترین عوامل توسعه فرهنگی بیمه وجود تورم و فراز و نشیب های اقتصادی در کشور می باشد که یکی از بزرگترین عواملی است که توسعه بیمه های عمر را به مخاطره می اندازد و مردم را در هنگام بیمه نامه عمر به تردید جدی وا می دارد.البته راهکارهای متعددی همچون جانشین کردن طلا یا ارز خارجی به جای مبلغ سرمایه،نیز در این باره از طرف صاحبنظران ارائه شده است که همه موارد بجز پرداخت سود مشارکت در منافع به بیمه شدگان بیمه های عمر،بدلیل قوانین و شرایط اقتصادی کشور ،استفاده از آن اجرایی به نظر نمی رسد.
۸- پیشنهاد می شود مسئولین صنعت بیمه بالاخص بیمه مرکزی ایران با برنامه های بلند مدت با بکارگیری شیوه های تبلیغاتی متناسب در جهت ارتقاء فرهنگ بیمه ای جامعه گام بردارند.
۹- با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود که شرکت های بیمه در امر آگاه سازی مشتریان خود مسئله شفافیت اطلاعات را به طور چشمگیری مد نظر قرار دهند و درستی و شفافیت اطلاعات را در مرحله فروش بیمه نامه رعایت کنند تا در نهایت مشتریان وفادار باقی بمانند.
۱۰- پیشنهاد می شود سایت های اطلاع رسانی شرکت های بیمه تقویت شود تا افراد راحتتر با شرایط بیمه نامه آشنا شوند.
۱۱- بیمه های عمر و پس انداز عموماٌ به دلیل ماهیت بلند مدت آن در شرایط تورمی تحت تاثیر بسیار زیادی قرار می گیرد.لذا خنثی سازی آثار تورمی بر اینگونه بیمه ها از دغدغه های عمده بیمه گران می باشد که عمده ترین آنها پیشنهاد می شود:
-فروش بیمه های با سرمایه صعودی بر حسب شاخص قیمت ها

میرمیران(۱۳۸۵) معتقد است تنها مزیت رقابتی انسان در عصر رایانه، خلاقیت و نوآوری است، زیرا هنوز رایانه ای که دارای قوه تخیل وتصور باشد، ابداع نگردیده است.
پیامدهای مثبت و سازنده فرآیندهای خلاقیت ونوآوری موجب انعطاف پذیری، ارتقاء سطح توانایی ها و قابلیت های یادگیری سازمانی می شود. بنابراین سازمان ها نه تنها برای بهتر شدن یا افزایش کیفیت و ارتقاء، بلکه برای سازگارشدن و ادامه حیات و بقای خود همواره به خلاقیت و نوآوری نیازمند هستند( هادیزاده و فیل آبادی، ۱۳۸۴: ۶۱). به طور کلی می توان گفت که خلاقیت و نوآوری رمز بقای سازمان های امروزی است و سازمانی که فاقد این عناصرباشد دوام چندانی ندارد.

«آمابلی»^[۱۰۷] رئیس مرکز پژوهش های دانشکده بازرگانی دانشگاه هاروارد سه عنصرخلاقیت را عبارت می داند از:
ـ مهارت های مربوط به موضوع شامل؛ دانش و شناخت ما نسبت به حقایق، اصول، نظریات آن موضوع، که از طریق استعداد، تجربه وآموزش درآن حوزه بدست می آید.
ـ مهارت های مربوط به خلاقیت شامل؛ شکستن عادت، کنار گذاشتن شیوه های فکری و عملی پیشین و استفاده از روش های جدید، به تعویق انداختن قضاوت و ارزیابی ایده ها برای جلوگیری از ضایع شدن ایده ای که در ابتدا مکن است جالب و مفید به نظر نیاید، متفاوت دیدن مسائل و مشاهده امور به شیوه تازه.

ـ انگیزه؛ توانایی یادگیری موضوعات جدید، به وضعیتِ ذهنی انسان بستگی دارد، نه به یک استعداد ذاتی و خدادادی. و این تواناییِ یادگیری، هنگامی به اوج می رسد که فرد نسبت به آن چه انجام می دهد، علاقه ای کامل و بی قید وشرط داشته باشد. این انگیزه شامل انگیزه درونی و بیرونی می شود( سعیدی کیا، ۱۳۸۵: ۶۶-۶۳).

ویژگیهای کارآفرینی

در مطالعات کارآفرینی می توان در فاکتورهایی که رفتار کارآفرینانه را تحت تأثیر قرار می دهد تمایز قائل شد. این فاکتورها فردی، محیطی و اجتماعی می باشند. مدل فاکتورهای اجتماعی پیش زمینه شخصی، پیش زمینه قومی، سطح شغلی، تجربیات ابتدای زندگی و محیط رشد فرد را می آزماید(گیب^[۱۰۸]، ۱۹۹۳). در حالی که مدل فاکتورهای محیطی به فاکتورهای زمینه ای مثل ارزش دارایی، کاهش مالیات، سود غیرمستقیم، استفاده به موقع از فرصت ها در مسیر شغلی، تأثیر شرایط بازار، تحولات اجتماعی، فرهنگ اقتصادی توجه می کند(گرین و دیگران^[۱۰۹]، ۱۹۹۶). از طرف دیگر فاکتورهای فردی که به مدل ویژگی ها معروف می باشد بر روی ویژگی های شخصیتی کارآفرینان تمرکز دارد(کوه^[۱۱۰]، ۱۹۹۶). این مدل بر این فرض استوار است که کارآفرینان ویژگی های یکتای مشخص، طرز تلقی ها و ارزش هایی دارند که انگیزه ای در ان ها ایجاد ی کند و آن ها را از افراد عادی جدا می کند(توماس و مولر^[۱۱۱]، ۲۰۰۰). در مطالعاتی که ویژگی های مدل را به کار برده است این سوالات مطرح می شود که کارآفرینان چه کسانی هستند، چرا کارآفرین شدند و ویژگی های کارآفرین موفق و ناموفق چیست(لیتونن^[۱۱۲]،۲۰۰۰). مدل ویژگی ها عنصر مهمی در تحقیقات کارآفرینی است. مطالعات تحقیقاتی گوناگونی به آنالیز ویژگی های شخصیتی کارآفرینان می پردازد.
برای مثال در مطالعات انجام شده توسط انتریالگو و همکارانش^[۱۱۳](۲۰۰۰) مرکز کنترل، توفیق طلبی و تحمل ابهام تعیین کننده زمینه های کارآفرینی هستند. در مطالعات انجام شده توسط استوارت و همکاران^[۱۱۴](۱۹۹۸) از طرف دیگر، توفیق طلبی، تمایل به ریسک پذیری و نوآوری به عنوان عوامل تعیین کننده در تشخیص کارآفرینان از مدیران شرکتی و صاحبان کسب و کارهای کوچک به حساب می آیند. از جمله تحقیقات دیگری که درباره ویژگی های کارآفرینان انجام شده است، مطالعات لیتونن(۲۰۰۰) است. فرض اصلی تحقیق ایشان این است که کارافرین بودن اتفاقی نیست و کارآفرین بودن افراد با توجه به موفقیت های مختلف و نحوه قرارگرفتن در گروه های اجتماعی متفاوت خواهد بود. او دو متغیر انگیزه توفیق طلبی و تأکید بر کنترل را مورد آزمون قرار داد و به اعتقاد او این دو متغیر روانشناسی توضیح دهنده موفقیت کارآفرین است و همچنین جداکننده کارآفرین از غیرکارافرین. از نظر لیتونن توانایی ریسک پذیری، نوآوری دانش در زمینه فنون کار، بازار و بازاریابی، مهارت مدیریت کسب و کار، توانایی برای همکاری، برداشت خوب نسبت به کسب و کار و توانایی برای شکار فرصت، از جمله مشخصات یک کارآفرین است(لیتونن، ۲۰۰۰). زربیناتی^[۱۱۵](۲۰۰۵) اذعان می دارد که از یک کارآفرین رفتارهای زیر انتظار می رود:
- جهت گیری راهبردی؛
- دست یابی به موقعیت و فرصت؛
- دسترسی به منابع؛
- کنترل منابع؛
- اصلاح ساختارهای مدیریتی؛
- انگیزش برای تشویق(زربیناتی، ۲۰۰۵: ۱۴).
به صورت کلی پس از پررنگ‌تر شدن نقش کارآفرینان در توسعه اقتصادی، روانشناسان با هدف ارائه نظریه‌هایی مبتنی بر ویژگی‌های شخصیتی و تفاوت قائل شدن بین کارآفرینان با مدیران غیر کارآفرین، به بررسی ویژگی‌های روانشناختی کارآفرینان پرداختند. مهم‌ترین ویژگی‌هایی که به کارآفرینان نسبت داده‌اند و در مورد آن‌ها توافق داشته‌اند در جدول ذیل ملاحظه می‌کنید.
جدول ‏۲-۴: ویژگی‌های مشترک که در رویکرد ویژگی‌ها به کارآفرینان نسبت داده‌اند (فرن هام^[۱۱۶]، ۱۹۹۴، به نقل از سلیمانی آقچای، ۱۳۹۰)

در پاسخ به سؤال یکم پژوهش که آیا بین تئوری ذهن مقدماتی(سطح یکم) با هوش هیجانی دانشآموزان رابطه وجود دارد؟ نتایج همبستگیها نشان میدهد که مقدار ضریب همبستگی سطح ۱(تئوری ذهن مقدماتی) با نمره کلی هوش هیجانی برابر ۰۶۹/۰ است. این مقدار ضریب ناچیز نشان میدهد رابطه معناداری بین تئوری ذهن مقدماتی و نمره کلی هوش هیجانی وجود ندارد.
این یافته تا حدودی همسو با یافته عبدالهزادهرافی، ادیب سرشکی، پورمحمدرضای تجریشی و بخشی(۱۳۹۱) است. آنان در پژوهشی ارتباط نظریه ذهن با اجتماعی شدن، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی دانشآموزران کم توان ذهنی را مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که رابطه آماری معناداری بین سطح یکم نظریه ذهن با مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی مشاهده نشد. این یافته تا حدودی مغایر با پژوهش بوساکی و استینگتون (۱۹۹۹) است. آنان در پژوهشی به بررسی رابطه شناخت اجتماعی(تئوری ذهن) و کفایت شایستگی اجتماعی در نوجوانان پرداختند و نتایج نشان داد که رابطه مثبتی بین تئوری ذهن و کفایت شایستگی اجتماعی وجود دارد.
در پاسخ به سؤال دوم پژوهش که آیا بین اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی(سطح دوم) با هوش هیجانی دانشآموزان رابطه وجود دارد؟ نتایج همبستگیها نشان میدهد که مقدار ضریب همبستگی سطح ۲(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) با نمره کلی هوش هیجانی برابر ۲۹۹/۰ که در سطح ۰۰۱/۰ معنادار است.
این یافته تا حدودی با یافته مشهدی و برزآبادی(۱۳۹۰)، و لبونتی و همکاران(۲۰۰۸) همسوست.
مشهدی، هاشمی و برزآبادی(۱۳۹۰)، در پژوهشی نظریه تحول ذهن و رابطه آن با مهارتهای اجتماعی در کودکان و نوجوانان مبتلا به آسیب بینایی مورد مطالعه و نتایج نشان دادند که بین عملکرد در تکلیف پیش بینی عمل و نمره کلی مهارتهای اجتماعی و عملکرد در هر دو تکلیف (پیش بینی باور و پیش بینی عمل) و نمره کلی مشکلات رفتاری رابطۀ معنادار وجود دارد.
لبونتی، ولمن، السون، لگاتا و لئو (۲۰۰۸)، در پژوهشی نشان دادند که گفتگوهای والدین با کودکشان در مورد حالات ذهنی، با تحول تئوری ذهن کودک (درک باور کاذب) رابطه مثبت دارد.
در پاسخ به سؤال سوم پژوهش که آیا بین جنبه های پیشرفتهتر تئوری ذهن(سطح سوم) با هوش هیجانی دانشآموزان رابطه وجود دارد؟ نتایج همبستگی نشان میدهد که مقدار ضریب همبستگی سطح۳(جنبه های پیشرفته تئوری ذهن) با نمره کلی هوش هیجانی برابر۱۰۳/۰- است. این مقدار نشان میدهد رابطه معناداری بین جنبه های پیشرفته تئوری ذهن و هوش هیجانی دیده نمیشود. همچنین این ضریب منفی نشان میدهد احتمال رابطه معکوسی بین جنبه های پیشرفته تئوری ذهن و نمره کلی هوش هیجانی وجود دارد.
این یافته تاحدودی همسو با پژوهش عبدالهزادهرافی، ادیب سرشکی، پورمحمدرضای تجریشی و بخشی(۱۳۹۱) است. آنان در پژوهشی ارتباط نظریه ذهن با اجتماعی شدن، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی دانشآموزران کم توان ذهنی را مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که رابطه آماری معناداری بین سطح سوم نظریه ذهن با مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی مشاهده نشد.
در پاسخ به سؤال چهارم پژوهش که سهم هریک از سطوح تئوری ذهن در پیش بینی هوش هیجانی دانشآموزان چه میزان است؟
با وجود همبستگی ناچیز بین یکی از متغیرهای سطوح سه گانه تئوری ذهن با هوش هیجانی به منظور پیشبینی هوش هیجانی براساس سه سطح مورد سنجش پرسشنامه تئوری ذهن از رگرسیون چندمتغیری به روش همزمان استفادهشد.
در پیشبینی سطوح سه گانه تئوری ذهن با هوش هیجانی، خلاصه نتایج تحلیل رگرسیون به روش همزمان نشان میدهد، مقدارR² (درصد واریانس مشترک) برابر ۱۴/۰ است. یعنی سطح۱(تئوری ذهن مقدماتی)، سطح۲(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) و سطح۳(جنبه های پیشرفته تئوری ذهن) مقدار ۱۴/۰ تغییرات هوش هیجانی را می‌توانند تبیین کنند. به منظور بررسی معناداربودن رابطه سطوح سه گانه تئوری ذهن با هوش هیجانی از تحلیل واریانس مرتبط با رگرسیون بر باقی ماندهها استفاده میشود. با توجه به نتایج آزمون تحلیل واریانس، مقدار ۶۴۶/۳f= محاسبه شده در سطح کمتر از۰۵/۰ معنادار است. لذا مدل رگرسیون خطی معنادار است. به بیان دیگر بین نمره کلی هوش هیجانی و سه سطح تئوری ذهن رابطه معناداری وجود دارد و نتایج برآورد مدل معنادار نشان میدهد که از میان سه سطح تئوری ذهن تنها سطح۲(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) میتواند متغیر ملاک(هوش هیجانی) را پیش بینی کند. به بیان دیگر فقط اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی در هوش هیجانی دانشآموزان مؤثر است. دیگر سطوح تئوری ذهن در پیش بینی هوش هیجانی نقشی ندارند. معادله رگرسیونی این متغیرها بدین گونه است.
(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی)۵۸۳/۲ + ۶۰۲/۱۰۶Y΄= با بهره گرفتن از نمره های خام
(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی)۳۱۴/۰Y΄= با بهره گرفتن از نمره های استاندارد شده
این یافته تا حدودی همسو با یافته های عبدالهزادهرافی، ادیب سرشکی، پورمحمدرضای تجریشی و بخشی(۱۳۹۱)، کوالتر، و استای لیانو (۲۰۱۱) و فردریکسون، پتریدز و سیموندس (۲۰۱۲) همسو است.
عبدالهزادهرافی، ادیب سرشکی، پورمحمدرضای تجریشی و بخشی(۱۳۹۱)، ارتباط نظریه ذهن با اجتماعی شدن، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی دانشآموزران کم توان ذهنی را مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که رابطه بین نظریه ذهن و سطح دوم اجتماعی شدن به لحاظ آماری معنادار است ولی رابطه آماری معناداری بین سطوح نظریه ذهن با مهارتهای ارتباطی و مهارتهای زندگی مشاهده نشد. در کل میتوان نتیجه گرفت با افزایش درک باور غلط اولیه (نظریه ذهن سطح دوم)، اجتماعی شدن دانشآموزان کم توان ذهنی افزایش مییابد.
همچنین کوالتر، و استای لیانو (۲۰۱۱)، در پژوهش دیگری به بررسی رابطه بین ویژگی و توانایی هوش هیجانی و تئوری ذهن دربین کودکان در دو گروه سنی ۵تا ۷ سال و ۸ تا ۱۰ سال پرداخته اند. نتایج نشان میدهد در هر دوگروه سنی فقط توانایی هوش هیجانی با درک باور غلط ارتباط دارد. دیگر نتایج نشان میدهد درک و شاخه های مدیریت از توانایی هوش هیجانی واریانس منحصر به فردی در درک باور کاذب را پیش بین میکند. با کنترل سن، زبان و دیگر شاخه های از توانایی هوش هیجانی. توانایی و ویژگی هوش هیجانی موفق به نشان دادن هر گونه رابطه با درک باور کاذب نشد. توانایی و ویژگی هوش هیجانی با چندین آزمون پیشرفته تئوری ذهن مرتبط اند. این موارد در افراد بزرگسال دیده میشود. آنها همچنین یک سری اطلاعات جدید بدست آوردند: ۱) دانش هیجانی دارای رتبه بالاتر به وسیله توانایی هوش هیجانی اندازه گیری میشود که با آزمونهای پیشرفته تئوری ذهن مرتبط است. ۲) خودکارآمدی عاطفی، به عنوان ویژگی هوش هیجانی اندازه گیری میشوند و همچنین در آزمونهای پیشرفته تئوری ذهن دارای اهمیت است.
فردریکسون، پتریدز و سیموندس (۲۰۱۲)، در مطالعهای به این نتیجه رسیدند که ویژگیهای هوش هیجانی با سطح تغییر احساس اجتماعی ارتباط دارد. به عبارت دیگر هوش هیجانی و احساس اجتماعی در یک زمان کنترل میشود. این یافتهها یک نقش مهمی برای ویژگیهای هیجانی در روابط با همسالان و صلاحیت اجتماعی را تأیید میکند.

نتایج نشان میدهد تئوری ذهن در بین دانشآموزان در حال سیر تکاملی است. در این پژوهش همانند پژوهشهای پیشین، درک باور غلط در هوش هیجانی دانشآموزان مؤثر است و بازشناسی عواطف و وانمودسازی، و جنبه های پیشرفته تئوری ذهن تأثیر چندانی در هوش هیجانی دانشآموزان ندارد.
محدودیتهای پژوهش
بدون تردید هر پژوهش دارای محدودیتهایی است. محدودیتهای پژوهش حاضر را میتوان بدین شرح بیان کرد:

1. 1. این پژوهش فقط بر روی دانشآموزان ششم دوره ابتدایی منطقه ۳ شهر تهران صورت گرفته است، لذا نتایج این پژوهش قابل تعمیم به سایر دوره های تحصیلی و منطقه های شهر تهران نیست.

1. 1. این پژوهش بر روی نمونه محدودی از دانشآموزان انجام شده است.

1. 1. مقادیر همبستگی بین متغیرهای مورد سنجش یعنی سطوح سه گانه تئوری ذهن با هوش هیجانی خیلی ضعیف است.

1. 1. مقدار R²نشان میدهد که سطوح سه گانه تئوری ذهن به مقدار خیلی کمی برابر۱۴ درصد تغییرات هوش هیجانی را تبیین میکند. این مقدار نشان میدهد که فقط بین سطح دوم تئوری ذهن(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) با هوش هیجانی رابطه معناداری وجود دارد.

1. 1. در این پژوهش فقط نمره کلی هوش هیجانی به عنوان متغیر ملاک (وابسته) در نظر گرفته شد و ابعاد هوش هیجانی مورد مطالعه قرار نگرفت.

1. 1. پرسشنامه تئوری ذهن به گونه مصاحبه بر روی آزمودنیها اجرا شده و ممکن است نظر پژوهشگر بر نتایج آزمون سوگیری داشته باشد.

پیشنهادهای پژوهش
پیشنهادهایی که برای یک پژوهش جامعتر و دقیقتر مفید به نظر میرسد، بدین شرح است:

1. 1. پیشنهاد میشود این پژوهش در سطح وسیعتری بر روی دانشآموزان در همه منطقه های شهر تهران و سایر شهرها اجراشود تا قابلیت تعمیم پذیری نتایج نیز افزایش یابد.

1. 1. پیشنهاد میگردد پژوهش دیگری در این زمینه با تعداد نمونه بیشتری اجرا گردد.

1. 1. از آنجا که پژوهش حاضر برای دانشآموزان دوره ششم ابتدایی اجرا شده است، پیشنهاد میشود پژوهشگران دیگر به مطالعه دوره های تحصیلی دیگر و مقایسه بین آنها نیز بپردازند.

1. 1. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آتی رابطه تئوری ذهن را با دیگر متغیرهایی از جمله حافظه فعال، خلاقیت، پیشرفت تحصیلی و دیگر متغیرهای حیطه آموزشی مطالعه نمود.

1. 1. پیشنهاد میشود در پژوهشهای دیگری رابطه تئوری ذهن با ابعاد هوش هیجانی از جمله تنظیم هیجان، ارزیابی از هیجانات، مهارتهای اجتماعی و کاربرد هیجانات مورد مطالعه قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آتی از دیگر آزمونهای تئوری ذهن از جمله آزمون نظریۀ ذهن خانه عروسکها، آزمون جعبه اسمارتیز و مانند آنها استفاده شود و نتایج آن با نتایج این پژوهش مورد مقایسه قرار گیرد.

پیشنهادهای کاربردی

1. 1. به منظور تقویت تکالیف حالتهای ذهنی در کودکان و نوجوانان بخصوص کودکان و نوجوانانی که خواهر و برادر ندارند(خانواده های تک فرزند)، به والدین پیشنهاد میشود در دورۀ سنین کودکی و قبل از مدرسه برای کودکانشان به قصه گویی و داستان سرایی بپردازند و با آنها بیشتر صحبت کنند.

1. 1. به منظور تقویت تکالیف تئوری ذهن در کودکان و نوجوانان، به والدین، مربیان و معلمان پیشنهاد می شود کودکان را به قصه و داستان سازی تشویق و ترغیب نمایند.

1. 1. به منظور تقویت و تسریع در رشد تکالیف تئوری ذهن کودکان و نوجوانان، به والدین توصیه میشود هنگام صحبت کردن با آنها، حالات ذهنی خود و دیگران را توضیح دهند. زیرا این کار کمک میکند کودکان و نوجوانان از فرصتهای بیشتری برای یادگیری درباره تفکر سایر افراد برخوردار شوند.

1. 1. تئوری ذهن به عنوان یکی از مهارتها یا توانایی های شناخت اجتماعی محسوب میشود و تسریع در رشد شناختی و تعاملات اجتماعی منوط به قرار گرفتن در محیط اجتماعی است. به همین منظور پیشنهاد میشود در جهت تسریع رشد حالتهای ذهنی کودکان، والدین، فرزندان خود را به محیطهای اجتماعی مانند مهدکودکها و مراکز بازی سوق دهند.

1. 1. با توجه به اینکه تحول تئوری ذهن در کودکان و نوجوانان عادی و دارای مشکل مانند کودکان و نوجوانان پرخاشگر، عقب مانده ذهنی و اوتیستیک متفاوت است. پیشنهاد میشود از آزمون تئوری ذهن به عنوان یک آزمون بالینی برای تشخیص کودکان دارای مشکل و اختلال قبل از شروع تحصیل در دوران پیش دبستانی توسط مربیان و روانشناسان استفاده شود.

1. 1. به منظور کاهش نقایص ادراکی و ذهنی کودکان دارای مشکل و اختلال از جمله پرخاشگری، عقب مانده ذهنی، اوتیسم و مانند آنها به مربیان، مدیران، درمانگران و روانشناسان پیشنهاد میشود از برنامهها و کارگاههای آموزشی در مدارس و برنامههای توانبخشی و درمانی در مراکز مشاوره استفاده شود.

منابع
منابع

وقتی افزایش یا کاهش یک متغیر با افزایش و کاهش متغیر دیگر همراه باشد این دو متغیر را همبسته می گویند … ظریب همبستگی یک شاخص آماری است که وجود یا عدم وجود ، شدت و جهت رابطه بین دو. متغیر را نشان می دهد… ضریب همبستگی پیرسون برای متغیر های فاصله ای یا نسبی به کار می رود، وقتی هر دو متغیر فاصله ای یا نسبی باشند از این ظریب استفاده می شود (افشانی، ۱۳۸۷: ۹۰ و ۸۹) ضریب همبستگی اتا ( Eta ) به منظور متغیر های رتبه ای و یا متغیر های اسمی مورد استفاده قرار می گیرد.

در این پژوهش در سنجش تمامی متغیر ها- به غیر از احساس امنیت -در اثر بخشی امر به معروف و نهی از منکر از آزمون پیرسون استفاده شده است و تنها در سنجش احساس امنیت در اثر بخشی امر به معروف و نهی از منکر از آزمون اتا (Eta) استفاده شده است. در بخش مربوط به آسیب ها و آفت ها، آسیب ها و آفت های امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب -که در مصاحبه های اولیه مطرح شده است – جهت بررسی مطرح نموده و فراوانی و نمودار آن ها نشان داده شده است.
۳-۱۵- استخراج
پس از پایان یافتن تحقیق و جمع آوری پرسشنامه ها، کار ورود داده ها به کامپیوتر شروع شد، به همین منظور ابتدا پرسشنامه ها کدگزاری شدند و با بهره گرفتن از کتاب آموزش کاربردی SPSS در علوم اجتماعی و رفتاری نوشته دکتر علیرضا افشانی و چندین کتاب دیگر و همچنین یاری دوستان داده ها در کامپیوتر ثبت شدند. با بهره گرفتن از نرم افزار ۱۶ SPSS به ثبت و انجام محاسبات آماری و آزمون های مورد نیاز و رسم نمودارها و … پرداخته شده و به موازات ورود اطلاعات عناوین سوالات و متغیر ها در سیستم ثبت شدند و به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه
تجزیه و تحلیل داده ها فرایندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی که از طریق به کارگیری ابزارهای جمع آوری در نمونهی (جامعه) آماری فراهم آمدهاند، خلاصه، کدبندی، دستهیندی و در نهایت پردازش می شوند تا زمینهی برقراری انواع تحلیلها و ارتباطها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید. در واقع تحلیل اطلاعات شامل سه عملیات اصلی میباشد: ابتدا شرح و آماده سازی داده های لازم برای آزمون فرضیه ها؛ سپس تحلیل روابط میان متغیرها: و در نهایت مقایسه نتایج مشاهده شده با نتایجی که فرضیه ها انتظار داشتند. در این فرایند داده ها هم از لحاظ مفهومی و هم از لحاظ تجربی پالایش میشوند و تکنیک های گوناگون آماری نقش به سزایی در استنتاجها و تعمیمها به عهده دارند (کیوی و کامپنهود، ۱۳۸۷: ۶۳). تجزیه و تحلیل برای صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بسیاری از تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمعآوری شده از موضوع مورد تحقیق است، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلیترین و مهمترین بخشهای تحقیق محسوب میشود. داده های خام با بهره گرفتن از نرم افزار آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار میگیرند . برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده آمار تحلیلی به دو صورت آمار توصیفی و استنباطی مطرح میگردد . ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی، شناختی از وضعیت و ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان حاصل میشود و در ادامه در آمار استنباطی این تحقیق به بررسی وضعیت متغیرها میپردازیم، نهایتاً با بهره گرفتن از تحلیل رگرسیونی چند متغیره عوامل مؤثر بر اثربخشی امر به معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب را بررسی میکنیم. تجزیه و تحلیل داده های آماری این تحقیق به وسیلهی نرم افزار ۱۶ spss انجام میشود.
۴-۲- آمار توصیفی؛ نتایج توصیفی و یک متغیره پژوهش
۴-۲-۱- شاخصهای پراکندگی سن
جدول (۴-۱): جدول توزیع پراکندگی سن پاسخگویان

شکل (۴-۱):هیستوگرام توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن
جدول و شکل فوق شاخص پراکندگی سن پاسخگویان را نشان می‌دهد.دراین جدول بازه سنی از ۱۵ تا ۳۵سال که بر اساس آنچه در جدول و شکل نمایان است، میانگین سنی دانشجویان مورد مطالعه برابر با ۲۸/۲۳ سال است. و(کمینه) سنی،یعنی حداقل سن پاسخگویان ۱۹ سال است و(بیشینه)حداکثر میزان سنی پاسخگویان ۳۲ سال می‌‌باشد.از بین مجموع دانشجویان پاسخگو،۴۹ نفر از پاسخگویان در سن ۲۱سالگی قرار دارند که بیشتر پاسخگویان با ۸/۱۸درصد متعلق به این سن هستند و پاسخگویانی که در سن۲۸ سالگی قرار دارند ۲نفر بوده،که کمترین درصد را با میزان ۸/۰متعلق به این سن هستند.
۴-۲-۳- توزیع پاسخگویان بر حسب جنس
جدول (۴-۳): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس

هدف تمام علوم، شناخت و درک دنیای پیرامون است. به منظور آگاهی از مسائل و مشکلات دنیای اجتماعی، روش‌های علمی تغییرات قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند. این روندها و حرکت‌ها سبب شده است که برای بررسی رشته‌های مختلف بشری از روش علمی استفاده شود (ایران‌نژاد پاریزی، ۱۳۷۸). ازجمله ویژگی‌های مطالعه علمی که هدفش حقیقت‌یابی است، استفاده از یک روش تحقیق مناسب می‌باشد و انتخاب روش تحقیق مناسب به هدف‌ها، ماهیت موضوع وامکانات اجرایی بستگی دارد وهدف ازاین تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسش‌های تحقیق است(خاکی، ۱۳۸۲). بنابراین، بر اساس نظر سکاران (۱۳۸۴) تحقیق را می‌توان برای آزمون برخی از پیش‌بینی‌های مفروش طراحی کرد.

عملا پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می‌رود.لذا؛ لازم است تعریف دقیقی از تحقیق داشته باشیم.البته روش تحقیق دارای تعاریف متعددی است؛ اماتعریف مناسب آن برای اکثر پایان‌نامه‌ها به شرح زیر است: روش تحقیق را می‌توان یک فرایند نظام‌مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه‌حل یک مسئله تعریف نمود (خاکی،۱۳۸۲)؛ لذا هدف از این فصل بررسی عواملی است که بیان‌کننده روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش می‌باشد.
در فصل حاضر ابتدا روش‌شناسی پژوهش با ملاحظه نوع و روش مورد بررسی قرار گرفته، سپس فرایند تحقیق که شامل تبیین جامعه و نمونه است، بیان گردیده است. در ادامه فرایند پرسشنامه، روایی و پایایی آن محاسبه و در پایان به تکنیک‌های به کار گرفته شده در انجام پژوهش اشاره شده است.
۳-۲ روش تحقیق
انسان برای رسیدن به مقصود و حل مشکلات راه‌ حل ‌های مختلفی را تجربه می‌کند و مناسب‌ترین راه و روش را انتخاب می‌کند. روش عبارت از بکارگیری راه خاصی است که اطلاعات مناسب بیشتری را درباره موضوع مورد مطالعه فراهم می کند.روش تحقیق علمی یا روش علمی فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن وضعیت یا موقعیت نامعین است. منظور از روش تحقیق این است که مشخص شود چه نوع روشی برای بررسی موضوع لازم است که این امر بستگی به اهداف و ماهیت پژوهش و امکانات اجرای آن دارد. براساس هدف، تحقیقات علمی را به سه گروه بنیادی، کاربردی و عملی تقسیم میکنند که در این پژوهش چون به دنبال بهبود و ارائه راهکار میباشیم روش پژوهش ما کاربردی می باشد. تحقیقات کاربردی برای بهبود و بهینه‌سازی ابزارها، روشها و اشیا و الگوها مورد استفاده تحقیقات علمی قرار میگیرد.
هدف از تحقیق حاضر توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. این پژوهش به قصد کاربرد نتایج یافته‌هایش برای حل مشکلات خاص درون سازمان انجام می‌شود و تلاش برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل علمی است که در دنیای واقعی وجود دارد. بنابراین، تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی محسوب می‌شود و چون به صورت پژوهشی از پرسشنامه برای جمع‌ آوری داده‌های آن استفاده شده و محقق عملا در جریان تحقیق درگیر شده است؛ تحقیق از لحاظ نحوه گردآوری داده‌ها، از نوع تحقیقات میدانی به شمار می‌آورد.
۳-۳- فرایند تحقیق
۳-۳-۱ جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. صفت مشترک صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایزکننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد (آذر و مومنی، ۱۳۸۳). همچنین در تعریف دیگر بیان شده است که جامعه تحقیق، مجموعه حقیقی یا فرضی است که نتایج تحقیق به آن انتقال داده می‌شود (دلاور، ۱۳۸۰). این تحقیق دو جامعه را شامل می شود : جامعه اول کارمندان بانک های دولتی و خصوصی شهر ایلام که بالغ بر ۹۰۰ نفر هستند، می باشد و جامعه دوم مشتریان این بانک ها هستند که جمعیت آنها نامحدود است.
۳-۳-۲ نمونه‌گیری و تعیین حجم نمونه
گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد(سکاران،۱۳۸۴). نمونه‌گیری، فرایند گزینش و انتخاب تعداد محدودی از اعضای جامعه است؛ طوری که پژوهشگر با بررسی نمونه و درک خصوصیات یا ویژگی‌های آزمودنی‌های نمونه قادر به تعمیم خصوصیات یا ویژگی‌ها به عناصر جامعه خواهد شد(دانایی‌فردوهمکاران،۱۳۸۷). دراین تحقیق، جهت نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری سهمیه ایی استفاده شده است. برای تعیین حجم نمونه جامعه مشتریان از فرمول تعیین حجم جامعه نامحدود استفاده شده است .
روش های مختلفی جهت تعیین حجم نمونه وجود دارد که دقیقترین روشها، روش های ریاضی جهت محاسبه حجم نمونه است. تعداد نمونه از فرمول حجم نمونه آماری از جامعه نامحدود، تعیین می‌شود. هرگاه نمونه‌برداری از یک جامعه نامحدود انجام گیرد، معادله آن به صورت زیر خواهد بود (آذر و مؤمنی ۱۳۸۱):
و فرمول زیر برای محاسبه حجم نمونه جامعه نامحدود استفاده میشود.
در این رابطه، z مقدار احتمال نرمال استاندارد (که براساس جدول احتمالهای نرمال استاندارد استخراج میشود)، α سطح خطا، σ انحراف معیار و ε دقت موردانتظار محقق میباشد(مؤمنی و فعالقیومی، ۱۳۹۱). که در اینجا انحراف معیار برابر ۶۶۷/۰ و مقدار احتمال نرمال استاندارد باتوجه به جدول برابر با ۹۶/۱ و دقت مورد انتظار محقق نیز برابر با ۰۷۵/۰ میباشد .
برای پژوهش حاضر باتوجه به استفاده از طیف پنجگزینهای لیکرت، انحراف معیار برابر است با:
و حجم نمونه مورد نظر پژوهش به صورت زیر میباشد:
بنابر این با تعیین حجم نمونه تعداد ۳۲۰ پرسشنامه در جامعه مورد نظر توزیع گردید که از این تعداد ۳۱۲ پرسشنامه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. و به دلیل مقایسه دو جامعه همین تعدا پرسشنامه نیز در بین کارمندان پخش و جمع آوری شد تا نمونه یکسان ۳۱۲ نفری در در این پژوهش مورد بررسی قرار دهیم.
۳-۴- منابع وروش‌های گردآوری اطلاعات
مهمترین روش‌های گردآوری اطلاعات در این تحقیق به شرح زیر است:

1. 1. مطالعات کتابخانه‌ای: دراین قسمت جهت گردآوری اطلاعات درزمینه مبانی نظری وادبیات تحقیق موضوع از منابع کتابخانه‌ای، مقالات و کتاب‌های مورد نیاز و اینترنت استفاده شده است.

1. 1. تحقیقات میدانی: در این قسمت به منظور جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده گردیده است. اصولا پرسشنامه به علت عدم نیاز به منابع زیاد، هزینه پایین و همچنین قابلیت‌های بالقوه در جمع‌ آوری نمونه، به عنوان یکی از ابزار تحقیق موثر برای محققان و متخصصان به حساب می‌آید (خاکی، ۱۳۸۲).

۳-۵ تحلیل پرسشنامه
پرسشنامه مجموعه سوالات از قبل تدوین شده است پاسخ‌دهندگان، پاسخ‌های خود را درون دامنه‌ای از گزینه‌های معین شده انتخاب می‌کنند. وقتی محققان واقعا می‌دانند که به چه اطلاعاتی نیاز دارند و از نحوه سنجش متغیرهای مورد نیازش نیز اطلاع دارند؛ آنگاه پرسشنامه ابزار کارآمد و مفیدی برای جمع‌ آوری داده‌ها محسوب می‌شود. هر چه قدر هم محتوای یک پرسشنامه بسته، خوب باشد؛ ولی اگر گزینه‌های پاسخ کافی نباشد، ارزش پاسخ‌های ارائه شده پایین خواهد بود. مقیاس‌های درجه‌بندی، متداول‌ترین شکل پاسخ مورد استفاده برای سنجش متغیرهای تحقیق است و از بین این مقیاس‌ها، مقیاس درجه‌بندی لیکرت، محبوب‌ترین نوع است. در این پایان‌نامه از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت استفاده شده است که یکی از رایج‌ترین مقیاس‌های اندازه‌گیری به شمار می‌رود.
همان طور که قبلا نیز ذکر شد، ابزار این تحقیق پرسشنامه بوده است. برای پژوهش حاضر دو پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفت و در جامعه های مربوطه پخش و جمع آوردی شد.، پرسشنامه ها شامل سوالات عمومی و تخصصی هستند.

1. 1. سوالات عمومی:درسوالات عمومی سعی شده تا اطلاعات کلی وجمعیت‌شناختی دررابطه با پاسخ‌دهندگان جمع‌ آوری گردد. این بخش شامل ۵ سوال است.

1. 1. سوالات تخصصی: این بخش برای جامعه کارمندان شامل ۶۳ سوال است. برای سنجش مولفه های بازاریابی داخلی ۲۳ سوال ،برای سنجش مولفه های هوش اخلاقی ۴۰ سوال و برای بخش مشتریان بانک ها از پرسشنامه ۲۲ سوالی رفتار شهروندی مشتری استفاده شد.

به علت اینکه سؤالات پرسشنامه ها استاندارد است و معرف ویژگی های است که محقق قصد اندازه گیری آنها را دارد در واقع آزمون دارای اعتبار محتوا است که این اعتبار توسط اساتید متخصص و استاد راهنما،مشاور و دیگران تأیید شده است. جدول (۳-۱) مولفه های پرسشنامه تحقیق و تعداد سوالات را معرفی می کند.
۳-۶ روایی پرسشنامه
روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است، اشاره میکند. روایی را مى‌توان به صورت توافق بین نمره آزمون و کیفیتی که قرار است اندازه بگیرد تعریف کرد(شیری و همکاران، ۱۳۹۳). برای سنجش روایی پرسشنامه تحقیق از روایی محتوایی و روایی سازه استفاده کردیم.
به علت اینکه سؤالات پرسشنامه استاندارد است و معرف ویژگی هایی است که محقق قصد اندازه گیری آنها را دارد در واقع آزمون دارای اعتبار محتوا است که این اعتبار توسط اساتید متخصص و استاد راهنما،مشاور و دیگران تأیید شده است.
۳-۷ قابلیت اعتماد یا پایایی پرسشنامه
ضریب اعتبار یاپایی ابزار سنجش به این معنا است که آزمون تا چه اندازه در دستیابی به هدفهای معین موفق بوده است. قابلیت اعتماد یا پایایی ابزار تحقیق کمی اشاره به این دارد که توسط این ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میآید. برای اندازگیری پایایی از شاخصی به نام “ضریب پایایی” استفاده می‌شود و اندازه آن معمولاً بین صفر تا یک تعیین می‌شود.
در این تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش میزان سازگاری درونی گویه‌های یک شاخص استفاده می کنیم. ضریب آلفا بیانگر این مطلب است که سوالات همپوشانی و همچنین همسویی داشته ان یا خیر(شیری و همکاران، ۱۳۹۳).
جدول(۳-۱) پایایی عامل- مولفه های پرسشنامه تحقیق