شکل۳-۲ ) رابطه اندازه‌گیری عملکرد و راهبردها (وسنیسکی و شفتی، ۲۰۰۳: ۳۱)
۴-۷-۲- کیفیت:
اطلاعات مفید عملکرد به ما کمک می‌کند تا سیاست‌ها و فرایندهای کارا و دلیل کارا بودن آنها را تشخیص دهیم. برای بهبود عملکرد یک تمامیت، بایستی بهترین استفاده از داده‌ها و دانش دسترسی به عمل آید (تریژری^[۶۶] و دیگران، ۲۰۰۱: ۴۵). شاخص های عملکرد، سنجه‌هایی هستند که برای ارزیابی کیفیت در برابر استانداردها و اهداف شکل داده شده در داخل یک سازمان بکار می‌روند بدین ترتیب کیفیت تثبیت شده یا بهبود می‌یابد (بلک‌برن^[۶۷]، ۲۰۰۳: ۲۳).

۵-۷-۲- انگیزه و پاداش‌دهی کارکنان:
راث^[۶۸] (۲۰۰۲) انگیزش کارکنان و پاداش‌دهی بر مبنای نتایج ارزیابی عملکرد سازمانی را از میان دیگر اهداف، به عنوان یک هدف مهم ارزیابی عملکرد بر می‌شمارد.
۶-۷-۲- مسئولیت‌پذیری^[۶۹]:
اطلاعات عملکرد، امکان مسئولیت‌پذیری موثر در برابر ذینفعان خارج سازمانی را، به نحوی اثربخش امکان پذیر می‌سازد. با اطلاعات مناسب، شورای شهر، اعضای جامعه و دیگر ذینفعان قادر به اعمال فشار برای بهبود هستند و می‌توانند درک بهتری از آنچه می‌گذرد داشته باشند. در این مورد، منظور از مسئولیت‌پذیری به خصوص مسئولیت‌پذیری در برابر عموم است و از این جهت در بخش عمومی و سازمانهای دولتی مهم محسوب می‌شود؛ هر چند با درک روز افزون سازمانهای بخش خصوصی از نقش گسترده‌تر خود در جامعه و مسئولیت خود برای بکارگیری اثربخشی منابع محدود و همین طور اثرات اجتماعی فعالیت‌هایشان، موضوع مسئولیت‌پذیری برای آنها نیز اهمیت بیشتری می‌یابد.
در مطالعه‌ای که فارمر (۲۰۰۴) از ۱۴۷ شرکت خصوصی و دولتی درانگلستان به عمل آورده اهداف بکارگیری ارزیابی عملکرد به ترتیب زیر فهرست شده‌اند:
- امکان مدیریت عملیات و کنترل اثربخشی و کارایی
- نشان دادن ارزش کسب شده
- تسهیل ارتباط و مدیریت اثربخش ذینفعان
- همراستاسازی عملیات با راهبرد
- پیشبرد بهبود کیفیت
- پشتیبانی از پاسخگویی عمومی
- تضمین انطباق با استانداردهای حرفه‌ای
- انگیزش و پاداش‌دهی به کارکنان
بخشی از مهم ترین اهداف ارزیابی عملکرد عبارتند از:

1. 1. کنترل مداوم جریان امور در سازمان و استقرار چرخه مدیریت بهره وری

1. 1. شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات سازمان و تلاش در جهت شکوفایی و افزایش قابلیت‌ها و اصلاح فعالیت ها.

1. 1. بهبود تصمیم گیری در مورد حوزه و عمق فعالیت ها ، برنامه ها و اهداف آینده دولت

1. 1. بهبود تخصیص منابع و استفاده بهتر ازامکانات ومنابع انسانی درجهت اجرای برنامه های مصوب.

1. 1. ارتقاء پاسخگویی در مورد عملکرد برنامه ها.

1. 1. ارتقاء توانمندی سازمان در ارائه کمی وکیفی خدمات ورقابت پذیری درفضای ملی وبین المللی.

1. 1. هدف نهایی از ارزیابی عملکرد، افزایش کارایی و اثر بخشی سازمان است (کاپلان و نورتون، ۲۰۰۴: ۲۶).

برخی معتقدند درصورت اجرای صحیح نظام ارزیابی عملکرد به خصوص در بخش های دولتی دستاوردهای متعددی به شرح ذیل برای دولت و یا سازمان موضوع ارزیابی حاصل خواهد شد:
۱- توسعه فرایند هدف گذاری صحیح
۲- تقویت فرایند بهبود دائمی(کایزن )
۳- استفاده بهینه از منابع به خصوص منابع انسانی سازمان
۴- ارتقای توان دست یابی سازمان به اهداف و در نتیجه اثر بخشی آن
۵- تصمیم گیری دقیق تر مسئولین به واسطه مشخص شدن نقاط قوت و ضعف عملکردها
۶- افزایش مشارکت جامعه با مجموعه دولت به واسطه آگاهی آنها از عملکرد دولت
۷-۷-۲- افزایش مشارکت کارکنان در امور، در نهایت نهادینه شدن پذیرش تغییر و تحول در جامعه و به تبع آن در مجموعه دولت خواهد شد (خداداد حسینی، انواری رستمی، آذر،۱۳۸۰: ۲۹).
از دیدگاه دیگر مقصود عمده از ارزیابی در سازمان های دولتی شامل موارد زیر است:
الف- شناسایی هدف ها و وظایف سازمان و واحدهای سازمانی آن.
ب- شناسایی برنامه فعالیت های سازمان.
ج- شناسایی نحوه هدایت افرادی که در سلسله مراتب سازمانی خدمت می کنند و بررسی میزان اختیارات آنان با توجه به حدود و وظایفی که بر عهده دارند.
د- بررسی نحوه هماهنگ بودن سازمان ها با واحد های سازمانی در جهت نیل به هدف مطلوب.
ه- شناسایی وسایل و امکاناتی که برای انجام دادن کار در اختیار دارند و هزینه سازمان.
و- شناسایی این مسأله که سازمان و افراد آن با توجه به منابع و امکاناتی که در اختیار دارند و هزینه ای که به مصرف می رسانند تا چه حدود دررسیدن به هدفهای مطلوب سازمان کوشش می کنند.
ز- تعیین موانع، مشکلات و مسائل موجود.
بطور کلی می توان مقصود از اجرای برنامه ارزیابی را شناسایی وضع موجود، تعیین نقاط ضعف و قوت در ایفای وظایف و مسئولیت ها، تعیین و تشخیص احتیاجات آموزشی، راهنمایی و ارشاد سازمان ها در بهبود وضع کار آنها دانست و در حقیقت هدف اصلی باید راهنمایی و ارشاد سازمان باشد و به این ترتیب درجه کارآمد و بازده کار سازمان بالا خواهد رفت.
۸-۲- سیستم ارزیابی عملکرد و محیط آن:
پس از توسعه سیستم ارزیابی عملکرد، این سیستم می بایست پیاده سازی شود. این بدین معناست که سیستم می بایست با محیط بزرگتر ارتباط برقرار کند. دو بعد اصلی در این محیط عبارتند از : (۱) محیط داخلی که همان سازمان است و (۲) محیط خارجی که بازاری برای ایجاد حالت رقابت سازمان است.
۱-۸-۲- محیط داخلی:
در این سیستم کنترل استراتژیک، سیستم ارزیابی عملکرد به عنوان بخشی از سیستم بزرگتری دیده شده است که شامل هدف گذاری، بازخورد و پاداش یا تحریم است. دانشمندان فرهنگ سازمانی مانند ویک^[۷۰]، بیان می کنند که استراتژی ها و فرهنگ ها به یک معنا هستند. در نتیجه سیستم ارزیابی عملکرد می بایست با فرهنگ سازمانی همخوان باشد. در نتیجه تصور یک سیستم ارزیابی عملکرد در یک فرهنگ سرزنش گر آسان است. در این فرهنگ تمام افراد سعی دارند واقعیات را پنهان کنند.
دیگر مسأله، ساختار عملیاتی است که سازمان در پیش می گیرد. یک نمونه آن تضاد بین بخش بازاریابی و تولید است که عمدتاً ناشی ازسیستم های پاداش دهی و ارزیابی کارخانه ها است. این دو بخش بر مبنای معیارهای پاداش دهی استوار می شوند که با هم درتضاد هستند. افرادی که در بخش بازاریابی مشغول به کار هستند بر مبنای رشد سود در قالب میزان فروش، سهم بازار و بازارهای جدید مورد قضاوت قرار می گیرند. متأسفانه بازارها در برخی موارد بیش از آن که سودگرا باشند، فروش گرا هستند. افراد شاغل در بخش تولید بر مبنای سطح تولید یکنواخت با هزینه کم مورد ارزیابی قرار می گیرند. آنها نیز عمدتاً هزینه گرا هستند تا سود گرا. سیستم پاداش دهی بر این مبنا پاداش می دهد که بخش بازاریابی تغییرات زیادی را اعمال کند. آنها می بایست محصولات جدیدی را معرفی کنند، وارد بازارهای جدیدی شوند و برنامه های جدیدتری را توسعه دهند. اماافراد بخش تولید بر مبنای قبول تغییرات درصورت پایین آوردن هزینه ها پاداش دهی می شوند.
تعدادی از مدیران اجرایی اظهار می کنند که اطلاعات دریافتی نه تنها آنها را در سنجش عملکرد خود نسبت به استراتژی ها یاری نمی دهد، بلکه کمکی هم به فرایند تصمیم گیری استراتژیک آنها نمی کند. شاکیت اصلی آنها زیاد بودن حجم داده ها و تحلیل کم داده ها است. همچنین با حرکت در طول چرخه عمر محصول نوع شاخص ها تغییر می کند (آبرنسی، لیلیز^[۷۱]، ۲۰۰۱: ۲۹).

در [۹] متون را به دنباله­هایی با طول کلمه آن کد کرده و از معیار فاصله­ی nگرام مبتنی بر بردار برای انتخاب­های کاندیداها استفاده کردند.

۲-۲-۴ روش تشخیص پلاگاریسم خارجی
تشخیص پلاگاریسم خارجی مبتنی بر مجموعه نوشته­ های خارجی است که متون آن­ها ممکن است پلاگاریسم شده باشند. یک متن می ­تواند شامل پاراگراف، یک بلاک از کلمات با سایز ثابت، یک بلاک از جملات و غیره باشد. پلاگاریسم در یک داکیومنت مشکوک با جستجوی متن­هایی که تکراری یا نزدیک به تکراری با متن مجموعه هستند صورت می­گیرد. یک سیستم پلاگاریسم خارجی، این یافته­ ها را به کنترل­ کننده­ های انسانی گزارش می­دهد و آنها هستند که تصمیم می­گیرند که آیا متن­های یافته شده دزدی هستند یا نه. این قبیل سیستم­ها در مرجع [۱۰] برای پیدا کردن داکیومنت­های تکراری یا نزدیک به تکراری استفاده شده است.
روش دیگر برای پیدا کردن تکرارها براساس درهم­سازی شاخص ­ها است. چنین روش­هایی یک یا چند شاخص را ایجاد می­ کنند، که محتوای داکیومنت یا متن را در خود حمل می­ کنند. اولین سیستم تولید کننده­ شاخص که از این روش استفاده می­ کند در مرجع [۲] آمده است. تشخیص پلاگاریسم خارجی، می ­تواند به عنوان مسئله­ نزدیک­ترین همسایه در فضای برداری نیز در نظر گرفته شود.
۲-۳ روش­های محاسبه میزان شباهت گراف­ها
از آنجایی که در ادامه این پایان نامه هدف ما ارائه و پیاده­سازی راهکاری در زمینه­ تشخیص متن با بهره گرفتن از گراف است، بنابراین همانطور که در بخش “توضیح مسئله” گفته شد، مقایسه متون در قالب گراف از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. مفاهیم شباهت گراف، فاصله­ی گراف و تطبیق گراف پایه­ های اصلی روش­های تشخیص پلاگاریسم مبتنی بر گراف هستند. ما در این بخش به ارائه روش­های موجود در زمینه­ مشخص کردن شباهت­ها، فاصله­ها و انطباق گراف­ها می­پردازیم.
۲-۳-۱ روش بزرگترین زیرگراف مشترک - کوچکترین سوپرگراف مشترک
در [۱۲] نشان داده شده است که یک رابطه­ مستقیم بین فاصله­ی ویرایش گراف و بزرگترین زیرگراف مشترک دو گراف وجود دارد. به طور ویژه، هر دو تحت محدودیت­های خاصی روی تابع هزینه معادل هم هستند. یک گراف g ، یک بزرگترین زیرگراف مشترک (mcs) گراف­های و است و توسط عبارت مشخص می­ شود، اگر:

1. 1. هیچ زیرگراف با شرایط g وجود نداشته باشد به طوری که .

به طور مشابه، بخش دوم کامل کننده­ این ایده یعنی کوچکترین سوپرگراف مشترک که توسط عبارت مشخص می­ شود، باید در شرایط زیر صدق کند:

1. 1. هیچ سوپرگراف دیگری وجود ندارد که در شرایط ۱ و ۲ صدق کند اما .

راهبرد کلی شامل ایجاد یک گراف تطبیقی برای دو گراف مورد مقایسه و پیدا کردن بزرگترین دسته در آن است. آنچه [۱۲] نشان داده این است که زمانی که تابع تطبیق ویرایش را بر اساس فاصله ویرایش گراف محاسبه می­کنیم، تحت شرایط خاصی روی ضرایب هزینه، تابع با کمترین هزینه معادل بزرگترین زیرگراف مشترک بین دو گراف است. این اثبات بسیار خوشایند است، زیرا بزرگترین زیرگراف مشترک بخشی از دو گراف است که تحت عملیات ویرایشی حذف و اضافه نودها و لبه­ها بدون تغییر مانده است. برای ویرایش گراف برای تبدیل آن به گراف تنها باید مراحل زیر طی شوند:

1. 1. حذف نودها و لبه­هایی از که در ظاهر نمی­شوند.

1. 1. انجام هرگونه جایگزینی نود یا لبه.

1. 1. اضافه کردن نودها و لبه­هایی از که در ظاهر نمی­شوند.

با در نظر گرفتن این نکته که سایز بزرگترین زیرگراف مشترک متناظر شباهت بین دو گراف است، در [۱۳] یک معیار فاصله براساس mcs معرفی شده است. این معیار در فرمول زیر نشان داده شده است:
که max(x,y) ماکزیمم دو عدد x و y، و نشان دهنده سایز یک گراف است. هر چه زیرگراف مشترک بزرگ­تر باشد، کوچکتر می­ شود و نشان­دهنده شباهت بیشتر و فاصله­ی کمتر است. اگر دو گراف یکی باشند اندازه زیرگراف مشترک برابر با سایز گراف­ها خواهد بود و در نتیجه کمترین مقدار ممکن خود را خواهد داشت و برابر صفر خواهد بود. در مقابل اگر دو گراف هیچ وجه اشتراکی نداشته باشند برابر صفر و یک خواهد بود. این معیار فاصله دارای چهار مزیت مهم است:

1. 1. محدود به تولید عدد در بازه [۰,۱] است.

1. 1. تنها زمانی که دو گراف یکی باشند فاصله صفر خواهد بود.

1. 1. فاصله­ی بین دو گراف متقارن است.

1. 1. از نامساوی مثلثی تبعیت کرده و تضمین می­ کند که معیار فاصله از لحاظ مفهومی درست عمل می­ کند.

مزیت این روش در حیطه­ی فاصله­ی ویرایش گراف این است که این روش نیاز به مشخص کردن هیچ ضریب هزینه­ای و پارامتر دیگری ندارد. با این حال، این معیار در همه کاربردها مناسب نخواهد بود.
۲-۳-۲ روش مبتنی بر جستجوی فضای حالت
برای پیدا کردن فاصله در روش فاصله ویرایش گراف ما نیاز به یک تابع تطبیق ویرایش داریم که دارای کمترین هزینه بر اساس ضرایب هزینه موجود باشد. بسته به اندازه گراف­ها و هزینه­ های مرتبط با عملیات ویرایش، پیدا کردن کمترین هزینه­ نگاشت ممکن است نیاز به محاسبه تعداد بسیار زیادی از تمام تطبیق­های ممکن داشته باشد. اگر مجبور نباشیم که فاصله­ی دقیق ویرایش بین دو گراف را محاسبه کنیم، می­توانیم از روش­های جستجوی نیمه بهینه با فضای جستجوی کمتر استفاده کنیم. این جستجوها مینیمم سراسری تابع هزینه را پیدا نمی­کنند، ولی خیلی سریع­تر عمل کرده و پاس
خ­های قابل قبولی ارائه می­ دهند.
هر عمل تطبیق یک حالت در فضای جستجو است. هزینه­ آن حالت M مقداری در فضای جستجو است که ما می­خواهیم آن را کمینه کنیم. در حقیقت M یک همریختی گراف بین زیرگراف­های دو گرافی است که با هم تطبیق می­شوند و بیانگر عملیات مورد نیاز برای ویرایش یک گراف برای تبدیل آن به گراف دیگر است. روش­های متعددی برای انجام جستجو در این فضا وجود دارند، از قبیل تپه­نوردی، الگوریتم­های ژنتیک و خنک­سازی شبیه­سازی شده و بسیاری دیگر.
این جستجوها بهترین پاسخ را پیدا نخواهند کرد، اما برای بعضی کاربردها (از قبیل تطبیق گراف برای بازیابی تصاویر یا متون) مشکل­ساز نخواهند بود. این تکنیک­ها همچنین نسبت به وضعیت اولیه و مقادیر پارامترها حساس هستند[۱۴].
۲-۳-۳ روش­های احتمالی
در این بخش روش معرفی شده در [۱۵] را که بر پایه­ تئوری احتمال است، به طور خلاصه بیان می­کنیم. در روش احتمالی، سعی بر تطبیق گراف داده G_D و گراف مدل ذخیره ­شده­ G_M است. این گراف­ها، گراف­های ویژگی معین هستند. یک گراف ویژگی معین، یک گـراف است که A یک مجموعه از ویژگی­های متناظر هر نود است، .
ویژگی­ها در یک گراف معین باید با همان ویژگی­ها در گراف مدل منطبق شود، به طوری که نودهای منطبق شده یکسان یا دارای ویژگی­های مشابه باشند. لبه­ها نیز همچنین دارای ویژگی­های متناظر در گراف مدل هستند ولی در این روش در نظر گرفته نمی­شوند. سپس با مفهوم سوپرگروه یک نود مواجه می­شویم. یک سوپرگروه یک نود i در گراف G=(V,E) به صورت زیر تعریف می­ شود:
به عبارت دیگر، سوپرگروه یک نود i مجموعه نودهایی است که i و همه نودهای متصل شده به آن توسط لبه­ها را در بر دارد. ما سعی داریم که همه سوپرگروه­ها در گراف داده را با سوپرگروه­ها در گراف مدل تطبیق دهیم.
مجموعه­ همه تطبیق­های ممکن بین سوپرگروه C_i در گراف داده G_D و سوپرگروه S_j در گراف مدل G_M ، دیکشنری نامیده می­ شود و توسط مشخص می­ شود. برای حل مسئله­ اختلاف سایز بین سوپرگروه­های داده و مدل، امکان وجود نودهای خالی نیز هست که می­توانند به S_j اضافه شوند تا دو گراف دارای تعداد نودهای برابر شوند. تابعی که نود در C_i را با نودی در S_j منطبق می­ کند به صورت زیر تعریف می­ شود:
احتمال خطاهای تطبیق توسط و احتمال خطاهای ساختاری توسط مشخص می­ شود. با این تعاریف و در نظر گرفتن تعدادی فرض و با بهره گرفتن از قانون بیز و ساختارهای احتمالی دیگر در [۱۵] یک توصیف ریاضی برای احتمال انطباق یک سوپرگروه بین دو گراف ارائه نمودند:
که
فاصله همینگ بین سوپرگروه گراف داده تحت نگاشت f و سوپرگروه گراف مدل، ، و تعداد نودها در است به طوری که به نودهای خالی در نگاشته شده ­اند.
بعد از ارائه و تشریح این توصیف ریاضی به بیان قوانینی که می­توانند برای به روز کردن تابع انطباق استفاده شوند، پرداخته شده است. روش­ها شامل قوانین به روز رسانی به فرم زیر هستند:
P(u,v) احتمال اولیه­ متناظر بودن نود u در گراف داده با نود v در گراف مدل است، درحالی که سایر احتمال­ها در صورت کسر احتمال شرطی هستند که متناظر با ویژگی­های مرتبط با نود هستند. روش­های تعیین این احتمال­ها وابسته به کاربرد هستند.
این روش می ­تواند به عنوان تابع انرژی تطبیق گراف استفاده شود. روش دیگری از این فرمول برای جستجوی ژنتیک تطبیق گراف­ها استفاده کرده است. در [۱۶] این روش را اصلاح نموده و فاصله ویرایش گراف را به آن اضافه کرده است، روش جدید با رفع نیاز به اضافه کردن نود خالی باعث ساده­تر شدن مدل و ایجاد مدل بهتر شده است.
فصل سوم
تئوری پلاگاریسم
این فصل به بیان تئوری پلاگاریسم می ­پردازد. در مسئله تشخیص پلاگاریسم دو مرحله حائز اهمیت هستند:

نخست به دلیل اینکه برخی از محققان و دانشمندان (براون^[۴] و همکاران، ۱۹۹۷: استادن^[۵]، ۲۰۰۰: جاین^[۶] و استادن، ۲۰۰۷: قبرهیوت^[۷] و همکاران، ۲۰۰۸) بر این باورند که تیمار دود میتواند در زمره و مقوله پرایمینگ به شمار آید، این فصل را با توضیحی از پرایمینگ آغاز میکنیم.
۱-۱- پرایمینگ^[۸]
جوانهزنی، یک پدیده پیچیده و پویا است و شامل تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی است که به فعال شدن جنین منجر میشود (بیولی و بلک^[۹]، ۱۹۸۵). وقوع چندین فرایند متابولیکی همزمان که در مرحله جوانهزنی بذر صورت میگیرد، مطالعه و بررسی حوادث مرتبط با آغاز فرایند جوانهزنی را دشوار مینماید. در تولید گیاهان زراعی موفق، مدت زمان کاشت بذر تا مرحلهای که گیاهچه استقرار کامل پیدا کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا این دوره، تاثیرات زیادی بر رشد گیاه، عملکرد نهایی و کیفیت بذور، پس از برداشت خواهد داشت (وار و فلوز^[۱۰]، ۱۹۸۵).
تعاریف مختلفی برای جوانهزنی ارائه شده است، از نظر متخصصان فیزیولوژی، خروج ریشهچه از پوسته بذر، جوانهزنی محسوب میشود. از نظر آنالیزگران بذر، ظهور و توسعه ساختارهای ضروری از جنین را جوانهزنی تعریف کردهاند که نشان دهنده توانمندی بذر در تولید یک گیاه طبیعی در شرایط مطلوب میباشد (AOSA،۲۰۰۰^[۱۱]). در طی جوانهزنی بذر ممکن است محیط خاک اطراف بذر برای جوانهزنی و رشد سریع گیاهچه مناسب نباشد. تنشهای زنده وغیر زنده مانند درجه حرارتهای بالا و پایین، خشکی یا غرقابی بودن، شوری، حشرات و عوامل بیماریزا میتوانند سرعت، درصد جوانهزنی و رشد گیاهچه را کاهش دهند یا به طور کامل از جوانهزنی بذر و ظهور گیاهچه، جلوگیری نمایند (اشرف و فولاد^[۱۲]، ۲۰۰۵).

جوانهزنی سریع بذر و رویش یکنواخت در زمین برای به دست آوردن محصولی خوب، در شرایط تنش و غیرتنش ضروری است. جوانهزنی و رویش آهسته و یا پراکنده، معمولاً به پیدایش بوتههای کمتر و کوچکتر منجر میشود که نسبت به تنشهای زیستی و غیر زیستی محیطی آسیب پذیرتر هستند. رویش دیرهنگام ممکن است موجب خرابی بستر بذر و افزایش تراکم خاک گردد که سبب استقرار ضعیف گیاه میگردد. به طور کلی جوانهزنی بذر سه مرحله دارد:
فاز اول، فرایند جذب آب است که در آن، آب توسط بذر جذب میشود ولی فعالیت متابولیکی اندکی صورت میگیرد.
فاز دوم، فاز تأخیری است که در آن آب،به کندی جذب میشود، اما فعالیت متابولیکی گستردهای صورت میگیرد.
فاز سوم، که در آن افزایش محتوای آب با پیدایش و رشد ریشهچه همراه است.
جذب آب به صورت کنترل شده در بذر که پس از آن نیز آبگیری انجام میشود به هیدروپرایمینگ بذر معروف است و این گونه بذرها در شرایط تنش، جوانهزنی بهتری نسبت به بذرهای تیمار نشده دارند و رشد گیاهچه اولیه در آنها بیشتر است. در دو دهه اخیر پرایمینگ بذر یکی از معمولترین روشها برای افزایش میزان و یکنواختی جوانهزنی و رویش در بسیاری از گیاهان زراعی مهم شده است.
در جریان پرایمینگ، معمولاً بذرها در معرض پتانسیل آب خارجی قرار میگیرند، مقدار این آب آنقدر اندک است که مانع از جوانهزنی میشود، اما امکان وقوع یک سری فرآیندهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی پیش از جوانهزنی را فراهم میآورد. هنگامی که بذر پرایم شده در محیط مناسب جوانهزنی قرار میگیرد، سریعتر از بذرهای پرایم نشده جوانه میزند. ایده پرایمینگ بذور کار جدیدی نیست. بنظر میرسد این کار هزاران سال قبل با قرار دادن بذر درون آب، در مدت زمان های مختلف قبل از کشت صورت میگرفته است. این کار باعث جذب راحت آب، شسته شدن مواد بازدارنده و آغاز مراحل اولیه جوانهزنی شده است.
پیشنهاد استفاده از پرایمینگ بذر برای تحمل گیاه به تنشهای محیطی به ویژه شوری، خشکی و درجه حرارتهای نامناسب با انواع محلولهای اسمزی قبل از کاشت توسط استروگونو^[۱۳] (۱۹۶۴) ارائه شد. وی پی برده بود که جذب کنترل شده آب توسط بذر باعث بهبود جوانهزنی و رشد سریع گیاهچه تحت هر دو شرایط تنش و غیرتنش میشود و به دنبال آن، باعث افزایش عملکرد نسبت به بذر پرایم نشده میگردد.
اولین کار منتشر شده درباره پرایمینگ، اوایل دهه ۱۹۷۳ توسط هدیکر^[۱۴] و همکاران صورت گرفته است که آنها بذور را در لایه های کاغذی مرطوب شده با پلیاتیلن قرار دادند. بعد از آن روشهایی با قرار دادن بذور در محلول پلیاتیلن گلایکول همراه با هوادهی توسط داربی و سالتر^[۱۵] (۱۹۷۶) گزارش شد. در روش های مشابه، محلول نمکهای غیرآلی برای ایجاد پتانسیلهای اسمزی به کار رفت. در واقع وقتی که بذور در پلیاتیلن و محلولهای نمکی با غلظت مناسب قرار میگیرند، نمیتوانند آب را به راحتی جذب کنند (جذب آب کنترل شده). روش های مختلف دارای محاسن و معایبی هستند و تاثیر آنها بر گیاهان زراعی مختلف، یکسان نیست. همچنین تأثیر روش های پرایمینگ از گونهای به گونه دیگر و از مرحلهای از رشد گیاه به مرحله دیگر، متفاوت است.
بهطور کلی، تیمارهای شیمیایی، بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند و موثرتر از تیمارهای بیولوژیک هستند زیرا فرمولاسیون و استانداردهای تیمار به خوبی در آنها رعایت شده است. اما برخی از تیمارهای بیولوژیکی همراه با تیمارهای پرایمینگ فیزیکی و شیمیایی، مورد استفاده قرار میگیرند تا جوانهزنی و رویش گیاهچه را تحت شرایط تنشی و غیرتنشی افزایش دهند.
در اثر اعمال تیمارهای پرایمینگ، فعالیتهای متابولیکی جوانهزنی تحریک میشود و بهبود سرعت جوانهزنی، یکنواختی رویش بوتهها، جوانهزنی تحت شرایط متنوع محیطی و بهبود بنیه و رشد گیاهچه را سبب میشود (آنونیموس^[۱۶]، ۲۰۰۴). پرایمینگ میتواند موجب تقویت قابل ملاحظه بذرهای خشک گردد (هیدکر و کولبر^[۱۷]، ۱۹۷۸) که نتیجه آغاز فرآیندهای متابولیکیای میباشد که در جریان جذب آب به طور نرمال صورت میگیرد و با خشک شدن در مرحله بعد، تثبیت شده است (هانسون^[۱۸]، ۱۹۷۳). در بذر نخودفرنگی^[۱۹]، پرایمینگ مانع از برخی آسیبهای کروموزومی ناشی از پیری میشود (سیویرتیپ و درادو^[۲۰]، ۱۹۹۵). همچنین تحقیقات نشان داده است که پرایمینگ سبب القای سنتز DNA هسته در سلولهای کلاهک ریشهچه گوجهفرنگی (لیو^[۲۱] و همکاران، ۱۹۹۷) و چندین گونه گیاهی دیگر از جمله فلفل^[۲۲] (لانتری^[۲۳] و همکاران، ۱۹۹۳)، ذرت^[۲۴] (گارسیا^[۲۵] و همکاران، ۱۹۹۵) و ترهفرنگی میگردد (اشرف و برای^[۲۶]، ۱۹۹۳).
۱-۲- فیزیولوژی پرایمینگ
پرایم شدن از طریق آغاز رویدادهای اولیه جوانهزنی بدون وقوع تقسیم سلولی در بذر، بهبود کیفیت جوانهزنی بذور را سبب میشود که میتواند شامل کاهش مواد بازدارنده، شکسته شدن مواد ذخیرهای، افزایش تدریجی آنزیمهای ضروری برای هضم اندوسپرم و غیره باشد. اسموپرایمینگ بذور گوجهفرنگی از طریق افزایش فعالیت آنزیم اندوبتاماناناز، باعث کاهش محدودیت مکانیکی جوانهزنی میگردد (اشرف و فولاد، ۲۰۰۵). اسموپرایمینگ بذور ذرت شیرین سبب افزایش پروتئین، افزایش فعالیت آنزیم آلدولاز^[۲۷]، ایزوسیتراتلیاز^[۲۸] و گلوکز۶- فسفات دهیدروژناز میگردد (اسمیت و کاب^[۲۹]، ۱۹۹۱). در بسیاری از گونه های گیاهی، پرایمینگ باعث افزایش پلیپپتیدهای بذر، نظیر آلفا و بتاتوبولینها در بذر شده است (دی کاسترو^[۳۰] وهمکاران، ۲۰۰۰). همچنین فو^[۳۱] و همکاران (۱۹۹۸)، در بادام زمینی افزایش فعالیت آنزیم ایزوسیتراتلیاز را گزارش کردند که عامل به حرکت درآوردن ذخایر چربی است.
پرایمینگ با حذف رادیکالهای آزاد اکسیژن که باعث تنشهای اکسیداتیو میشود، جوانهزنی بهتر را سبب میگردد (جی^[۳۲] و همکاران، ۲۰۰۲). دی کاسترو و ژنگ^[۳۳] (۱۹۹۵)، گزارش کردند که پرایمینگ بذور، روی سیکل سلولی تاثیر گذار است. پروتئینهای شوک حرارتی (HSPs)، در حین تیمار پرایمینگ توسط محلول پلیاتیلنگلایکول، افزایش پیدا میکنند. در حالی که در هیدروپرایمینگ به مدت یک روز و به دنبال آن خشک کردن خفیف، پروتئینهای شوک حرارتی (HSPs) به سرعت کاهش مییابد. در حین هیدروپرایمینگ، فعالیتهای کاتالازی افزایش پیدا میکند. افزایش فعالیتهای کاتالازی ممکن است تنشهای اکسیداتیو در حین جوانهزنی را کاهش دهد.
۱-۳- عوامل موثر بر پرایم کردن بذور
محیطی که بذور در طی پرایم شدن در آن قرار میگیرند، میتواند در میزان موفقیت پرایم شدن موثر باشد. مهمترین عوامل محیطی عبارتند از: اکسیژن، نور و دما.
ازبینگول^[۳۴] و همکاران (۱۹۹۹) دریافتند که اسموپرایمینگ بذور گوجهفرنگی وقتی بهترین نتیجه را میدهد که غلظت اکسیژن در محلول، بیش از ۱۰ درصد است، در حالیکه ولبام و برادفورد^[۳۵] (۱۹۹۱) گزارش کردند که هیدروپرایمینگ بذور خربزه با غلظت بالای اکسیژن (بیش از ۵۰ درصد) در مقایسه با هیدروپرایمینگ با غلظت معمولی محیطی (حدود ۲۱ درصد) سبب کاهش جوانهزنی میشود. در مورد بذوری که در زمان جوانهزنی نیاز به نور دارند لازم است در طول پرایم کردن، تحت تابش نور نیز قرار بگیرند، تا خواب آنها به حداقل برسد (مک دونالد^[۳۶]، ۲۰۰۰).
دماهای پایین (مثلا ۱۵ درجه سانتیگراد) در طی پرایم کردن میتواند افزایش کارآیی جوانهزنی بذور را سبب گردد (برادفورد، ۱۹۸۶). علت این امر، ممکن است به تأخیر افتادن فرآیندهای فیزیولوژیکی جوانهزنی باشد. همچنین دماهای پایین در طی پرایم شدن میتواند احتمال آلودگی میکروبی را نیز کاهش دهد.
کیفیت بذر مصرفی یا بنیه آن بر میزان موفقیت پرایم کردن موثر است. میزان رسیدگی و بلوغ بذر نیز میتواند بر نتیجه موفقیت در پرایم شدن تاثیر بگذارد. ولبام و برادفورد (۱۹۹۱)، گزارش کردند که بذور خربزه در ۴۰ روز پس از گردهافشانی نسبت به اسموپرایمینگ واکنش پذیرتر از بذوری هستند که ۶۰ روز پس از گردهافشانی برداشت میشوند.
خشک کردن بذور به دنبال پرایم شدن میتواند با بهره گرفتن از نمکهای اشباع و در معرض هوای ساکن یا دمنده، انجام گیرد. با بهره گرفتن از نمکهای اشباع میتوان فضای اطراف بذر را در رطوبت نسبی کنترل شدهای تنظیم کرد تا میزان رطوبت بذر از طریق رسیدن به تعادل با رطوبت محیط خود به حد موردنظر که معمولا ۱۰ درصد است برسد. معمولا این کار در دمای پایین (cْ۱۰- ۵) که فعالیتهای جوانهزنی در حداقل است، انجام میگیرد. این روش به کندی و یکنواختی انجام میگیرد و نسبت به استفاده از هوای گرم دمنده آسیب مکانیکی کمتری به بذور وارد میکند. اما در هر حال روشی بسیار کند به خصوص برای بذور درشت است. در روش قرار دادن بذور در هوای ساکن، بذور در سطحی هموار به طور یکنواخت قرار داده میشوند و بهطور یکنواخت نیز خشک میگردند. در هر حال این روش به ویژه در مورد بذور درشت، به آهستگی صورت میگیرد و نیاز به فضای زیادی دارد.
استفاده از هوای دمنده گزینه دیگری است که نیاز به فضای خشک کردن را کمتر میکند و سریعتر انجام میگیرد، اما این روش میتواند به آسیب مکانیکی بذر منجر گردد. این نوع آسیب در سویا (آرمسترانگ و مک دونالد^[۳۷]، ۱۹۹۲) و ذرت شیرین (پررا و کانتلیف^[۳۸]، ۱۹۹۲) گزارش شده است.
تیمارهای پرایم کردن سبب آبگیری بذور خشک و آغاز رویدادهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی جوانهزنی میگردد. زمانی که بذور دوباره خشک میشوند، نسبت به قبل از پرایم شدن از لحاظ فیزیولوژیکی در مراحل جلوتری از جوانهزنی قرار میگیرند و در نتیجه نسبت به زوال یافتن، مستعدتر میشوند. محاسن پرایم شدن در طی دوره انبارداری بذر با سرعتی نسبتا زیاد از دست میروند و البته این موضوع به نوع گیاه زراعی، دما و رطوبت نسبی موجود در زمان انبار شدن بذور بستگی دارد. بروگینک^[۳۹] و همکاران (۱۹۹۹)، افزایش پراکسیداسیون لیپیدی به علت عدم وجود مکانیسمهای حفاظتی (مانند آنزیمهای سوپراکسید (دیسموتاز و کاتالاز)) را عامل کاهش طول عمر بذور پرایم شده ذکر کردهاند، ولی مشخص است هرچه دما در مدت انبارداری کمتر باشد، عمر بذور پرایم شده نیز بیشتر خواهد بود.
۱- ۴- تکنیکهای پرایمینگ بذر
تیمارهای متعدد خیساندن و پرایمینگ برای افزایش سرعت و هم زمانی^[۴۰] جوانهزنی بذر به کار میروند. روش های معمول پرایمینگ عبارتند از: پرایمینگ بذر در مزرعه، اسموپرایمینگ، هالوپرایمینگ، هیدروپرایمینگ، ماتریکپرایمینگ، ترموپرایمینگ، درامپرایمینگ و پرایمینگ با هورمونهای رشد گیاه و پرایمینگ با انواع دود گیاهی. علاوه بر این، هنگامی که بذر با باکتری تلقیح میشود و در آب گرم خیسانده میشود تا محتوای رطوبتی آن به ۳۵ تا۴۰ درصد برسد، به این کار بیوپرایمینگ^[۴۱] میگویند. به دلیل نزدیکی موضوع این تحقیق با دو تکنیک پرایمینگ با هورمونهای رشد گیاه و پرایمینگ با انواع دود گیاهی، به توضیح این دو تکنیک میپردازیم.
۱-۴-۱- پرایمینگ با هورمونهای رشد گیاه
مشخص شده است که خیساندن بذر با غلظت مناسبی از هورمونهای رشد گیاه، تاثیر مثبتی بر جوانهزنی، رشد و عملکرد گونه های مختلف گیاهی در شرایط طبیعی و تنش دارد )لی^[۴۲] و همکاران، ۱۹۹۸). هورمونهای رشدی که معمولا برای پرایمینگ مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از: اکسینها (NAA, IBA, IAA)، جیبرلینها (GA)، کینتینها، اسیدآبسیزیک، پلی آمینها، اتیلن، برآسینولید، اسیدسالیسیلیک و اسیدآسکوربیک (کمپبل^[۴۳] و همکاران، ۱۹۹۹).
تحقیقات زیادی نشان داده است که جوانهزنی بذر در گونه های مختلف گیاهی، تحت شرایط نرمال و تنش از طریق پرایمینگ با هورمونهای رشد گیاهی یا سایر مواد آلی افزایش مییابد. در پنبه، خیساندن بذر کرکزدایی شده^[۴۴] در ۵ یا ۱۰۰ میلی گرم بر لیتر جیبرلین به مدت ۱۶ تا ۲۴ ساعت، سرعت و درصد جوانهزنی را افزایش داد. در حالی که بیشترین میزان تاثیر در تیمار با ۱۰۰ میلیگرم بر لیتر جیبرلین به مدت ۱۶ ساعت گزارش شده است (وارما^[۴۵] و همکاران، ۱۹۸۴). در تحقیق دیگری که بر روی گندم صورت گرفت تاثیرات مخرب تنش شوری بر جوانهزنی با خیساندن بذر در غلظتهای مختلف IAA، IB یا جیبرلین (GA3) کاهش یافت (گلناز^[۴۶]، ۱۹۹۹). در سویا، گیاه سبز شده از بذر تیمار شده با غلظتهای مختلف GA3 که در خاک شور روییده بود در مقایسه با گیاهان روییده شده از بذر تیمار نشده، بنیه قویتری را نشان داد اگرچه گیاهان تیمار شده و گروه شاهد هر دو میزان جذب مشابه K، P و N را نشان دادند (محمود و عبدالعزیز^[۴۷]، ۱۹۸۵).
۱-۴-۲- پرایمینگ با انواع دود گیاهی
یکی از موادی که میتواند دارای اثرات تنظیم کنندگی روی رشد گیاه باشد، دود حاصل از سوختن مواد گیاهی است. دود به عنوان یکی از عوامل شکستن خواب بذر در تعداد زیادی از گونه های گیاهی شناخته شده است (دیکسون^[۴۸] و همکاران، ۱۹۹۵: براون^[۴۹] و استادن^[۵۰]، ۱۹۹۷). کاربرد دود گیاهی به صورت آئروسل یا عصاره های آبی دود، اثر یکسانی در تحریک جوانه زنی نشان دادهاند و به طور موفقیتآمیزی در ازدیاد بسیاری از گونه های گیاهی چه، در شرایط طبیعی گونه گیاهی (in situ) و چه خارج از محل رویش طبیعی (ex situ) استفاده شدهاند.
اثر تحریک کنندگی آتش بر جوانه زنی بذور از اثرات متقابل بین عوامل فیزیکی و شیمیائی حاصل از آتش ناشی میشود (ون استادن، ۲۰۰۰). اثرات تحریک کنندگی بالای دود و گرمای حاصل از آتش، بر جوانه زنی بذور، چه در گونه های مختص اکوسیستمهای آتشگیر (گونه های جنگلی) و چه گونههایی که در محل رویش آنها آتش سوزی وجود ندارد، به خوبی مشخص شده است (توماس^[۵۱] ون استادن، ۱۹۹۵).
تحقیقات اخیر در این زمینه نشان می دهد که دود، علاوه بر جوانه زنی بذور، بنیه بذر را نیز بهبود میبخشد. اگر چه ماهیت شیمیایی ماده محرک جوانه زنی موجود در دود (۳متیل۲ هیدرو فور^[۵۲]) به تازگی کشف شده است (فلماتی^[۵۳] و همکاران، ۲۰۰۴). اما اثرات دود روی جوانهزنی بذر به طور گستردهای شناخته شده و به روش های مختلف به کار گرفته شده است. علاوه بر این، دود یک نقش حیاتی در استقرار مجدد و حفظ گیاهان بومی دارد و بطور بالقوه میتواند برای طیف مختلفی از کاربردهای مربوط به تکنولوژی بذر مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه، دود پتانسیل کاربرد در صنایع کشاورزی و باغبانی جهت تولید محصولات سالمتر و قویتر را دارد (لایت و ون استادن، ۲۰۰۴). پاسخ های دیگری به جز شکسته شدن خواب بذر، جوانه زنی و بهبود بنیه گیاهچه در شرایط استفاده از دود دیده شده است. در یک بررسی، دود تحریک گلدهی را در گیاه Cyrthanthus ventricosus سبب شده است (کیلی^[۵۴]، ۱۹۹۳). نتایج یک آزمایش دیگر نشان داد که دود در ریشه زایی و رشد و نمو هیپوکوتیل گیاه ماش مؤثر است (تیلور و ون استادن، ۱۹۹۶). مجموعه این مشاهدات نشان می دهد که اجزاء فعال در عصاره آبی دود یک نقش تنظیم کنندگی در رشد و نمو گیاه بازی می کنند. تا به حال مدارک بسیار کمی در مورد اثرات درون شیشهای دود به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی به دست آمده است. (سناراتنا^[۵۵]، ۱۹۹۹). در طول دهه اخیر گزارشهای زیادی در مورد اثر مثبت دود حاصل از سوختن گیاه بر روی جوانهزنی بذور و رشد گیاهچه چندین گیاه زراعی ارائه شده است. این گیاهان زراعی که در شکلهای مختلف (آئروسل، عصاره آبی دود و بوتنولوئید) به دود پاسخ مثبت دادهاند، عبارتند از کرفس (توماس^[۵۶] و ون استادن^[۵۷]، ۱۹۹۵)، کاهو (دریو^[۵۸] و همکاران، ۱۹۹۵)، ماش (تیلور^[۵۹] و ون استادن، ۱۹۹۶)، ذرت محلی (مودی^[۶۰]، ۲۰۰۲: ۲۰۰۴)، هویج، جعفری و ترهفرنگی، ذرت تجاری (اسپارگ^[۶۱] و همکاران، ۲۰۰۶)، برنج محلی (کولکارنی^[۶۲] و همکاران، ۲۰۰۶)، لوبیای تجاری (ون استادن و همکاران، ۲۰۰۴)، گوجهفرنگی تجاری (کولکارنی و همکاران، ۲۰۰۸) و پیاز (کولکارنی و همکاران، ۲۰۱۰).
۱-۵- اثرات اصلی آتش و دود بر جوانه زنی
تولید دود در طبیعت از سوختن مواد گیاهی توسط آتش ناشی میشود. شناخت درستی از چگونگی اثر دود بر جوانه زنی در دست نیست اما اثرات فیزیکی وشیمیایی مشخصی روی دانه وجوانه زنی آن دارد. اثرات فیزیکی به دو دسته اثر نور و اثر دما و اثرات شیمیایی به سه دسته اثر دود، اثر گازها واثر مواد مغذی تقسیم بندی می شوند. نور ایجاد شده توسط آتش در شکستن خواب بذر گیاهان نور خواه تاثیر گذار است همچنین گرمای تولید شده نیز با تأثیر بر فعل و انفعالات شیمیایی درون دانه می تواند خواب بذر را شکسته و باعث افزایش جوانه زنی گردد. در مورد اثرات فیزیکی و شیمیایی آتش و دود حاصل از آن به تفصیل در بخشهای دیگر بحث خواهد شد.
مطالعات زیادی نشان دهنده این مطلب است که اثر متقابل قابل توجهی بین تغییرات فیزیکی در دانه ها و عوامل شیمیایی حاضر در دود، وجود دارد. بعضی از گونه ها زمانی در برابر دود پاسخ نشان میدهند که قبل از اینکه در معرض دود قرار گیرند، در مخزن بذری خاک قرار داده شوند. این امر به علت فراهم شدن شرایط مطلوب برای تأثیر دود روی جوانهزنی دانه است.
یک سری از آزمایشات بر روی دانه های کاهو نورخواه انجام شد و در طی این آزمایشات مشخص شد که در غیاب نور هم، دانه های کاهو جوانه میزنند. این مطالعات نشان میدهند که دود می تواند به صورت معنی داری جانشین احتیاج نوری گردد (بل^[۶۳]، ۱۹۹۹).
۱-۵-۱- اثرات فیزیکی آتش و دود بر جوانهزنی
بذر تعداد زیادی از گونه ها بر اثر یک یا بیش از یک فاکتور فیزیکی ناشی از آتش، مانند شکستگیها و یا خشک شدن پوسته دانه، جوانهزنه میزنند. (بریتس^[۶۴] و همکاران، ۱۹۹۳). بذور بعضی از گیاهان، دارای پوسته ضخیم وغیر قابل نفوذی هستند که این پوسته از نفوذ آب و مواد غذایی به درون دانه جلوگیری می کند. در نتیجهی اثر آتش، این پوسته شکسته میشود و در نتیجه خواب بذر نیز شکسته شده و جوانه زنی افزایش پیدا میکند.
گرما می تواند جنین را نیز به طور مستقیم تحریک کند و به این وسیله جوانه زنی را افزایش دهد. در مناطق آتشگیر بعد از آتش ،گونههایی در آن مناطق افزایش پیدا میکنند که قبل از آن در این منطقه دیده نشده بودند. در واقع بذور این گیاهان در خاک این مناطق وجود دارد که در خواب هستند و تحت تاثیر آتش و دود خواب این بذور شکسته میشود و تعدادشان در منطقه افزایش مییابد. دو گونه پاسخ به زغال چوب و دود آن و شوک گرمایی دیده شده است (باند^[۶۵] و کیلی^[۶۶]، ۱۹۹۷).
بخارات زغال چوب یا دود آن میتوانند جذب ذرات خاک شوند و متعاقباً اثرات اصلی و مهمی بر دانه های شکسته و ترک خورده درون خاک داشته باشند (کیلی، ۱۹۹۸). در برخی از موارد، دود به صورت آئروسل، نسبت به عصاره دودی نتیجه بهتری دارد و این امر به این دلیل است که گرمای خشک، خواب بذر را در اثر تحریک مستقیم جنین میشکند و به جوانهزنی بیشتر منجر میگردد. در همه مواردی که آتش بر روی ساختار پوسته دانه اثر دارد، نتایج نشان میدهد که دود مورفولوژی دانه را تغییر میدهد.
گرمای تولید شده توسط آتش، غلظت ترکیبات فعال در دود را تعیین میکند. بهترین پاسخ نسبت به ترکیبات تولیدی، در دمای۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه سانتیگراد دیده شد (جاگر^[۶۷]، ۱۹۹۶). نتایج به دست آمده از تحقیقات دیلانگ^[۶۸] و بوچر^[۶۹] در سال ۱۹۹۰ برای گیاهAudouinia capitana در دوره های تحریک گرمایی جنین، نشان دهنده معنیدار بودن اثر دود و آتش در شکستن خواب بذر و تحریک جوانهزنی بود.
۱-۵-۲- اثرات شیمیایی آتش و دود
آتش علاوه بر گرما، یک سری عوامل و مواد شیمیایی از قبیل اتیلن وآمونیاک تولید میکند. اتیلن ترکیبی فعال در دود است که به طور قابل توجهی در تحریک جوانهزنی گیاهان بومی موثر است (ساکلیف^[۷۰] و وایتهد^[۷۱]، ۱۹۹۵). در این مطالعات مشخص شد که ساقه های نسوخته و خاکستر، تأثیری روی جوانهزنی ندارند.
آتش ممکن است محتوای کلی نیتروژن خاک را افزایش یا کاهش دهد. نیتروژن اضافه شده به خاک به صورت آمونیوم است که توسط باکتریها بعد از اینکه خاک در پاییز مرطوب می گردد، به نیترات تبدیل میشود. بعد از آتش سوزی، افزایش خفیفی در pH خاک رخ میدهد که برای رشد باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن مطلوب است و در نتیجه آن میزان تثبیت نیتروژن نیز افزایش می یابد.
اکسیدهای نیتروژن در غلظتهای مختلف دود در تحریک جوانهزنی نیز موثر هستند. علاوه بر مواد ذکر شده، عوامل شیمیایی ناشناخته دیگری نیز وجود دارد که باعث جوانهزنی بیشتر میگردد. اخیراً یک ترکیب بسیار فعال و مقاوم در برابر گرما، با ماندگاری زیاد به نام ۳متیل ۲_هیدروفور۱و۲ پیران (بوتنولاید) که جوانهزنی دانه را تحریک میکند، از عصاره دود جدا شده است. این ترکیب، محلول در آب و پایدار در برابر گرما است و به مدت زیاد میتوان آنرا نگهداری کرد. این ماده فعالیتش را بعد از اتوکلاو کردن و ذخیره طولانی مدت، از دست نخواهد داد (ون استادن^[۷۲] ، ۲۰۰۴). در مطالعات قبلی اثر مثبت این ماده بر روی افزایش جوانه زنی تعداد زیادی از گونه های گیاهی اثبات شده است. فلماتی^[۷۳] (۲۰۰۴) ترکیب مشابهی را گزارش کرد که از دود حاصل از سوختن سلولز بدست میآید و جداسازی میشود. این ماده نیز دارای اثرات تحریکی بر روی جوانه زنی بود.
۱-۶- مطالعات زراعی در مورد عصاره دودی
مطالعات انجام شده نشان میدهد که دود، اثرات مثبتی بر روی جوانهزنی، بنیه گیاهچه و رشد ریشه دارد (براون و استادن، ۱۹۹۷: راچ^[۷۴] و همکاران، ۱۹۹۷: کولکارنی، ۲۰۰۶).

کدام افراد یا سازمان هزینه های پروژه را پرداخت می کنند؟
چه افرادی در پروژه باید آموزش ببیند؟
برای اجرای پروژه چه افراد یا سازمانی باید همکاری کنند؟

آیا سازمان دیگری وجود دارد که نیاز مشتریان را رفع کند؟
و با توجه به جواب این سؤالات می توان گروه های ذینفع را تشخیص داد.
اگر گروه های ذینفع را از منظر اینکه در داخل سازمان باشند یا خیر تقسیم بندی کنیم به دو دسته گروه‌های ذینفع داخلی (حامی مالی پروژه و سهامداران، کارفرما، مدیر پروژه، تیم پروژه، مشتریان پروژه، مشاور، پیمان کاران) و گروه های ذینفع خارجی (رقبا، رسانه ها، سازمان های قانون گذار، خریداران، طرفداران محیط زیست و… ) تقسیم می شوند.
اما اگر از منظر اهمیت نگاه کنیم دو دسته ذینفعان کلیدی (بر سازمان کنترل مستقیم دارند و خواسته های آن ها در اهداف سازمان متبلور می­ شود، اهداف سازمان نمایانگر انتظارات و تمایلات آن ها می باشد، کلیدی تمام قدرت را از طریق ساختار حاکمیت سازمان برای هدف گذاری اعمال می کنند) و ذینفعان غیر کلیدی (از مکانیسم های خارجی نظیر بازار و فرهنگ برای حفظ منافع خود استفاده می کنند و در هدف گذاری اثرگذار و قدرتمند نیستند، از طریق مکانیسم های خارجی بر روی استراتژی‌های سازمان اثر گذارند و از این طریق چگونگی رسیدن به اهداف با توجه به محیط خارجی را مشخص می کنند) تقسیم می‌شوند.
پس از شناسایی و تعیین جایگاه ذینفعان، عامل تحلیل­گر ذینفعان بایست به طور خاص و ویژه بر ذینفعان کلیدی نظارت داشته باشد (هرچند ذینفعان غیرکلیدی نیز به نوبه خود حائز اهمیتند) و تمایلات و انتظارات آن­ها را در ترسیم وضعیت موردانتظار سازمان به طرز مؤثر و شایسته­ای انعکاس دهد.
شکل ‏۳‑۱۱ نشانگر عامل تحلیلگر ذینفعان و پیام­هائیست که این عامل با محیط مبادله می­ کند. این عامل نیز مانند سایر عامل­ها از دو پایگاه دانش درونی و سازمانی بهره می­گیرد. از لحاظ ارتباطی این عامل با دریافت رویدادهای محیطی و تحقیق و توسعه­ای به اتخاذ تصمیمات موردنیاز مبادرت می­ورزد. از آنجا که هدف این عامل بیش­بینی سمت و سوی گرایشات و میزان رضایتمندی ذینفعان از وضعیت حال و آینده سازمان و رویکرد رفتاری آن­ها در نیل به وضعیت موردانتظار است، هوشمندی مدنظر در پیاده­سازی این عامل بیشتر از نوع رفتارشناختی خواهد بود و لذا تا حدودی به سامانه­های پیش ­بینی رفتار انسانی شباهت خواهد داشت که البته نمونه­های متعددی از این سیستم­ها قبلا طراحی و ایجاد شده و برای مقاصد مختلف مورداستفاده قرار گرفته است. مبنای بیشتر این سامانه­ها الگوریتم­های هوش­مصنوعی از قبیل شبکه عصبی و ژنیک می­باشد.
شکل ‏۳‑۱۱ عامل تحلیلگر ذینفعان
عامل ناظر محصولات و خدمات
محصولات و خدمات هر سازمان، به عنوان خروجی و یکی از معیارهای سنجش کارایی و اثربخشی فعالیت­های صورت گرفته در آن سازمان دارای اهمیت خاص و جایگاه ویژه­ای در حال و آینده سازمان است. محصولات و خدماتی که سازمان در حال و آینده ارائه می­ کند، بر جایگاه سازمان تأثیرگذار است و بنابراین بایست در ترسیم وضعیت موردانتظار سازمان لحاظ شود. در مدل پیشنهادی ما یک عامل هوشمند منفرد انجام این امر را برعهده دارد. برخی از مهم­ترین مواردی که در این زمینه بایست مدنظر قرارگیرند عبارتست از:
چشم­انداز صنعت و چالش­های فراروی آن (نقاط ضعف، قوت، فرصت­ها و تهدیدها)
خصوصیات و کاربردهای محصول یا خدمت
شایستگی­های محوری محصول یا خدمت
چرخه عمر محصول یا خدمت در بازارهای داخلی و خارجی
چگونگی ارائه محصول یا خدمت
بررسی وضعیت محصولات یا خدمات مشابه و مقایسه محصول و خدمت سازمان با آن­ها
نوع محصولات یا خدماتی که سازمان تولید یا ارائه می­ کند، هم مستقیما از وضعیت و تقاضای بازار تأثیر می­پذیرد و هم می ­تواند بر بازار تأثیرگذار باشد که البته این مورد بستگی به توان مالی سازمان نیز خواهد داشت و ضمنا ممکن است توان­مالی سازمان را تحت­الشعاع خود قرار دهد. لذا بین این عامل و عامل­های تحلیلگر بازار و ناظر مالی در مدل پیشنهادی ارتباطی دوسویه برقرار است. در نهایت این عامل بایست بتواند راهبرد آینده سازمان را در زمینه­ ارائه­ خدمات و محصولات خود با توجه چشم­انداز و رسالت سازمان و با درنظر گرفتن شرایط محیطی، مالی و وضعیت بازار، تعیین نماید. عامل ترسیم­گر وضعیت مطلوب خروجی این عامل را در ایجاد سناریوهای وضعیت موردانتظار دخیل خواهد نمود و لذا این عامل مانند سایر عامل­ها یکی از ارکان ترسیم وضعیت مذکور خواهد بود.
وضعیت این عامل در مدل پیشنهادی بر طبق متدلوژی پرامتئوس در شکل ‏۳‑۱۲ ترسیم شده است. این شکل بیان می­دارد که عامل مذکور با دریافت رویدادهای محیطی حائز اهمیت و نیز رویدادهای احتمالی تحقیق و توسعه­ای، میزان در دسترس بودن منابع انسانی و وضعیت مالی سازمان، همچنین وقایعی از بازار که ممکن است بر محصولات و خدمات سازمان تأثیرگذار باشند و با انطباق تصمیمات خود با رسالت و چشم­انداز کلی سازمان، در کنار بهره­ گیری از دانش سازمانی و نیز دانش درونی خود، تغییرات احتمالی موردنیاز در آینده سازمان برای نیل به وضعیت موردانتظار را تعیین می­ کند.
شکل ‏۳‑۱۲ عامل ناظر محصولات و خدمات
نوع هوشمندی موردنیاز برای این عامل تا حدودی مشابه هوشمندی موردنیاز برای عامل تحلیلگر بازار می­باشد. بدین معنا که این عامل با احساس^[۶۵] مجموعه ­ای از محرک­های محیطی و با اتکا به دانش قبلی در دسترس، بایست به طور مثال در مورد اینکه آیا آینده یک کالا یا خدمت امیدبخش و به صلاح سازمان است یا خیر تصمیم ­گیری کند. برای ایجاد این سطح از هوشمندی استفاده از برخی تکنیک­ها و الگوریتم­های مطرح شده در مباحث مدیریت استراتژیک نیز می ­تواند سودمند باشد. خروجی این عامل می ­تواند به طور مثال تعیین کننده ادامه یا توقف روند تولید یک محصول، یا ایجاد محصول یا ارائه خدمتی جدید توسط سازمان باشد. بدیهی است که این تصمیم بایست با چشم­انداز کلی سازمان نیز منطبق و متناسب باشد.
عامل ناظر مالی
توان مالی یکی از مهم­ترین جنبه­ های تأثیرگذار بر آینده سازمان است. می­توان گفت تمامی تصمیماتی که توسط مدیران ارشد و حتی میانی و سطح پایین­تر در هر سازمان اعم از تجاری یا غیرتجاری صورت می­پذیرد، به طور مستقیم متأثر از توان مالی سازمان است. بی اغراق نیست اگر این جنبه را مهم­ترین جنبه­ تأثیرگذار بر آینده سازمان بدانیم، زیرا ثروت همواره قدرت و تنوع انتخاب را به همراه دارد و هرچه سازمان از لحاظ مالی قدرت بیشتری داشته باشد، امکان تسلط آن بر وضعیت پیش­روی خود و حرکت در راستای صحیح جهت نیل به چشم­انداز سازمان بیشتر و بهتر خواهد بود. آینده هر سازمان مستقیما و شدیدا از توان مالی آن سازمان تأثیر می­پذیرد. لذا در چارچوب پیشنهادی عاملی جهت نظارت مالی سازمان نیز درنظر گرفته شده که مستقیما در نحوه­ شکل­دهی سناریوهای آینده موردانتظار سازمان دخیل می­باشد.
عواملی که با عامل ناظر مالی در ارتباطند یکی عامل تنظیم­کننده منابع انسانی است که همانگونه که پیشتر ذکر شد، برای اتخاد تصمیماتی در حوزه منابع انسانی، نیازمند درنظر گرفتن توان مالی سازمانند (و البته ارتباطی یک سویه با عامل ناظر مالی دارد) و دیگری عامل مدیر محصولات و خدمات است که دارای ارتباطی دو سویه با این عامل است، زیرا هم وضعیت تولیدات و خدمات سازمان مستقیما از توان مالی آن تأثیر می­پذیرند (مثلا توانایی شرکت در سرمایه ­گذاری برای تولید محصولی جدید) و هم نتایج حاصل از تولید این محصولات یا ارائه خدمات موردنظر، می ­تواند وضعیت مالی سازمان را ارتقا یا تنزل بخشد. ارتباط این عامل با عامل انطباق­دهنده چشم­انداز و رسالت سازمان، می ­تواند زمینه ­های سرمایه ­گذاری و نحوه کسب درآمد یا اختصاص هزینه­ها را مشخص نماید. بدیهی است که در تمام این مراحل بایست به عوامل محیطی نیز ویژه و خاص نمود و دقیقا به همین دلیل است که این عامل با عامل مراقب PESTEL در ارتباط است.
نهایتا این عامل نیز تأثیر بسیار مهم و به­سزایی در ترسیم وضعیت موردانتظار سازمان توسط عامل ترسیم­گر وضعیت موردانتظار خواهد داشت.
شکل ‏۳‑۱۳ عامل ناظر مالی
با توجه به نقش کلیدی ناظر مالی در تصمیمات سازمان، پیاده­سازی مناسب آن از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. وضعیت مالی سازمان ممکن است از عوامل خارجی تأثیر پذیرد، یا تحقیق و توسعه درون سازمانی منجر به ایجاد فرصتی جدید و تغییر در آن شود. وضعیت مالی سازمان می ­تواند بر روی محصولات و خدمات آن تأثیر مستقیم داشته باشد و بالعکس، از تغییر در وضعیت تولیدات یا خدمات سازمان تأثیر پذیرد. همین وضعیت در مورد ارتباط توان مالی سازمان با منابع انسانی نیز برقرار است: توان مالی بهتر باعث جذب و نگهداری نیروی کار توانمندتر و جلب رضایت کارکنان خواهد بود و این تأمین رضایت موجب افزایش بهره­وری سازمان و نهایتا افزایش درآمد آن خواهد شد. لذا این عامل بایست با بهره­ گیری از هوشمندی درونی خود، تصمیماتی اتخاذ نماید که در عین هم­راستا بودن با چشم­انداز سازمان، بتواند وضعیت موردانتظار آن را به خوبی ارضا نموده و منجر به عملکرد بهتر سایر عامل­ها مدل پیشنهادی در راستای ترسیم وضعیت موردانتظار سازمان گردد.
عامل ترسیم گر وضعیت موردانتظار
در نهایت عامل ترسیم­گر وضعیت موردانتظار به عنوان آخرین عامل مطروحه در چارچوب پیشنهادی، با بهره گرفتن از خروجی تولید شده توسط عوامل شرح داده شده قبلی، به کمک تکنیک­های سناریوسازی هدف­گرا، شروع به ایجاد تعدادی سناریوی محتمل و معقول از وضعیت موردانتظار آینده­ی سازمان می­ کند. هر سناریو بیانگر وضعیتی است که در اثر حرکت از وضع موجود با انجام دنباله­ای از عملیات بدان خواهیم رسید. این عامل سپس یکی از این موارد را که از همه جذاب­تر و محتمل­تر باشد را انتخاب نموده و به عنوان وضعیت موردانتظار سازمان ارائه می­ کند.
از یک دیدگاه سناریوها به دو کلی دسته تقسیم می‌شوند: اکتشافی و انتظاری (یا هنجاری). سناریوهای اکتشافی با بهره‌گیری از تکنیک دیده‌بانی به شناسایی روندهایی می‌پردازند که در آینده از نقش و اهمیت بیشتری برخوردار خواهند بود و اهداف خود را با توجه به آنها تنظیم می­نمایند. سناریوهای انتظاری یا هنجاری نیز در حقیقت همان آینده‌های مرجحی هستند که مطلوب­ترین شکل آینده از دیدگاه مدیران استراتژیک بوده و تمامی کوشش‌های فردی و سازمانی برای محقق ساختن این گروه از آینده‌ها به عمل می‌آید. عامل ترسیم­گر وضعیت موردانتظار همانگونه که نام آن نیز تداعی می­ کند، در واقع با ایجاد سناریوهای انتظاری، آینده مرجح سازمان را در افق زمانی مشخص ترسیم می­نماید[۱۳]و[۱۴].
روند کلی عملکرد این عامل را می­توان به بخش تدوین سناریو و انتخاب سناریو تقسیم ­بندی نمود. برای مرحله نخست از روش تدوین سناریوی هدف­گرای^[۶۶] روبرت-ای تویس^[۶۷] الهام گرفته می­ شود [۲] (تنها بخش­هایی از آن روش در مدل پیشنهادی به کار گرفته خواهد شد). این روش شامل ۵ گام به شرح زیر است:
ایجاد مدلی بدون محدودیت از جایگاه آینده سازمان در یک افق زمانی معین، به طور مثال ۵ سال آینده
تعیین عملیاتی که بایست به منظور نیل به آن جایگاه انجام پذیرند
لحاظ کردن و آزمودن شرایط آینده و تأثیرات بالقوه محیط خارج سازمان
تعیین رویدادهایی مسیرهای رسیدن به آن شرایط را مشخص می­ کنند
نگاشت عملیات موردنیاز به رویدادهای بالقوه برای تحلیل احتمالات و تصمیم ­گیری در خصوص آن­ها
ترتیب انجام گام­های فوق حائز اهمیت است، زیرا به طور مثال تا پیش از تعیین اینکه سازمان به کدام سمت و سو قرار است حرکت نماید، تعیین عملیات موردنیاز برای حرکت در آن راستا امکان­ پذیر نمی ­باشد.
شکل ‏۳‑۱۴ به صورت ساده بیانگر سناریوهای محتمل متفاوتیست که می ­تواند برای آینده سازمان روی دهد و نیز رویدادهایی که در مسیر وقوع هر یک از آن­ها روی خواهد داد.

شکل ‏۳‑۱۴ ترسیم سناریوهای محتمل آینده و رویدادهایی که به آن وقوع هر یک منجر خواهد شد [۲]
در مدل تدوین سناریوی هدف­گرا، پس از تعیین سناریوها، بایست وضعیت موردانتظار را با هریک از آن­ها سنجید (شکل ‏۳‑۱۵) و در نهایت از میان آن­ها سناریویی را که بیشترین انطباق را با آن وضعیت دارد، انتخاب نمود [۲]. اما از آنجا که در مدل پیشنهادی ما، هدف تعیین وضعیت موردانتظار بوده و طراحی مطلوبی از قبل موجود نمی ­باشد، روش مذکور نیاز به تغییراتی خواهد داشت.

شکل ‏۳‑۱۵ آزمودن وضعیت موردانتظار (آینده مرجح) با سناریوهای آینده محتمل [۲]
پیش از ادامه بحث، توجه به این نکته بسیار مهم و ضروریست که گرچه بسیاری از پارامترهای وضعیت ایده­آل با کمک تکنیک­های داده ­کاوی از دل سیستم اطلاعاتی راهبردی قابل استخراج هستند، ولی نهایتا وضعیت موردنظر بایست توسط کاربران انسانی سیستم اطلاعاتی راهبردی یا همان مدیران رده­بالا و استراتژیک سازمان نیز مورد تأیید قرار گیرد.
در مدل پیشنهادی، منظور از طراحی ایده­آل، وضعیت است که بیشترین انطباق را با سناریوهای پیشنهادی داشته باشد، در واقع یکی سناریو از بین سناریوهای تدوین شده توسط عامل هوشمند، با درنظر گرفتن تمامی شرایطی که پیشتر بیان گردید، و نیز با توجه به اطلاعاتی که سایر عامل­ها در اختیار عامل ترسیم­گر وضعیت ایده­آل قرار می­ دهند، انتخاب شده و به عنوان خروجی سیستم چندعاملی در چارچوب پیشنهادی ارائه می­ شود.
شکل ‏۳‑۱۶ عامل ترسیمگر وضعیت موردانتظار
از منظر متدلوژی پرامتئوس (شکل ‏۳‑۱۶) عامل ترسیمگر وضعیت موردانتظار، به عنوان قلب مدل پیشنهادی، با تمامی عامل­های دیگر در ارتباط خواهد بود و در واقع خروجی و تصمیمات آن­ها را در مقاطع و شرایط خاص دریافت می­ کند. از آنجا که وظیفه­ی اصلی این عامل ترسیم­سناریو با توجه به شرایط مختلف می­باشد، هوشمندی تعبیه شده در آن نیز بایست در همین راستا باشد. عامل­هایی با چنین سطح هوشمندی عملا کاربردهای بسیار خاص پیدا خواهند کرد. نمونه­هایی از آن­ها نرم­افزارهایی با کاربرد نظامی است که در جنگ­ها برای شبیه­سازی وضعیت­های محتمل در حین عملیات نظامی و انتخاب تاکتیک­های مناسب و بهینه به کار می­روند. عامل ترسیم­گر وضعیت موردانتظار می ­تواند سناریوهای مختلفی از آینده­ محتمل سازمان را با توجه به تکنیک­های آینده­پژوهی ایجاد نموده و با اتکا به دانش سازمانی و نیز دانش درونی خود، محتمل­ترین سناریو را که سازمان را در زمان قابل قبول در وضعیتی مشابه موردانتظار قرار خواهد داد، ارائه نماید. همانگونه که در ابتدای بحث اشاره شد، بدیهی است که این وضعیت بایست به گونه ­ای با بهره گرفتن از پارامترهای کمی یا حتی کیفی اما قابل اندازه ­گیری بیان شود. بدین ترتیب کل سیستم به هدف نهایی خود که بیان وضعیت موردانتظار سازمان در افق زمان مشخص در راستای استراتژی­ های سازمان و با توجه به تحولات محیطی و وضعیت فعلی سازمان از ابعاد مختلف است، دست خواهد یافت.
فاز طراحی جزئیات
سومین و آخرین مرحله در متدلوژی پرامتئوس فاز طراحی جزئیات است که در آن به صورت دقیق­تر به بررسی طراحی و ساختار درونی عامل­ها پرداخته می­ شود. آنچه در این بخش بیش از همه حائز اهمیت است تعیین عملیات اصلی است که توسط هر یک از عامل­ها انجام می­ شود. بدین منظور در ادامه بصورت مجزا به بررسی هر یک از عامل­های چارچوب پیشنهادی خواهیم پرداخت. اما نکته­ی بسیار مهمی که در این فاز در مورد ساختار درونی عامل­ها در چارچوب پیشنهادی بایست بدان توجه نمایید آنست که در این چارچوب قصد ما به هیچ­وجه پرداختن به نحوه­ پیاده­سازی هوش­درونی عامل­ها نیست، زیرا پیاده­سازی این هوشمندی بسیار فراتر از حوزه­ این پژوهش بوده و خود نیازمند بررسی موشکافانه و سال­ها تحقیق و پژوهش و تجربه در زمینه­هایی همچون داده ­کاوی، هوش­سازمانی، هوش­مصنوعی و غیره می­باشد. لذا در این فاز هدف تنها بیان کلی برخی از مهمترین قابلیت^[۶۸]­هائیست که به نظر می­رسد هر عامل جهت اجرای نقش خود در چارچوب پیشنهادی بایست قادر به انجام آن­ها باشد. بدیهیست همانگونه که در متدلوژی پرامتئوس بیان گردیده، این قابلیت­ها خود دارای سطوح مختلف انتزاع می­باشد که در ادامه ما تنها بالاترین سطح آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۳.۳.۳.۱. ساختار عامل انطباق دهنده رسالت و چشم انداز
این عامل بایست بتواند تصمیمات سایر عامل­ها را در قالب یک پیام دریافت نموده، تجزیه . تحلیل نماید و میزان انطباق یا انحراف آن از رسالت و چشم­انداز کلی سازمان را (که قبلا به صورت دانش صریح درونی در دسترس این عامل است) تعیین نماید. مهم­ترین قابلیت ­های موردانتظار برای این عامل عبارتند از: بررسی سازگاری تصمیمات هر یک از عامل­ها، تعیین میزان سازگاری یک تصمیم با چشم­انداز و رسالت سازمان، انتخاب بهترین تصمیم از بین چندین تصمیم موجود و نهایتا اجازه یا عدم اجازه­ی اجرای یک تصمیم توسط عامل­های دیگر چارچوب پیشنهادی. شکل ‏۳‑۱۷ قابلیت ­های مربوط به عامل انطباق­دهنده رسالت و چشم­انداز را نمایش می­دهد. در این شکل ( و در سایر شکل­هایی که در ادامه مشاهده خواهید کرد)، پیام­ها یا همان رویدادهای دریافتی و ارسالی هر عامل نیز در کنار قابلیت ­های آن مشخص شده ­اند. در مورد رویدادهایی که هر عامل هم ارسال (send) و هم مدیریت (handle) می­ کند، بایست گفت این­ها همان رویدادهایی هستند که از سوی سایر عامل­ها به یک عامل ارسال شده و درخواست انجام عملی را از آن دارند و عامل دریافت کننده بایست پاسخی برای آن بازگرداند. مثلا در مورد عامل اخیر، سایر عامل­ها ممکن است پیامی مبنی بر انطباق تصمیم آن­ها با چشم­انداز سازمان به عامل ارسال نمایند که عامل دریافت کننده بایست پس از بررسی بایست نتیجه را به صورت مناسب به عامل درخواست کننده بازگرداند.
ورودی اصلی مورداستفاده این عامل همانگونه که در فاز طراحی ساختاری ذکر شد، همان رسالت و چشم­انداز سازمان است که به صورت دانش صریح ترجمه شده و از طریق پایگاه دانش اختصاصی این عامل در دسترس آن قرار دارد که در کنار ورودی دیگر که همان پیام­های حاوی تصمیمات سایر عامل­ها جهت انطباق با رسالت و چشم­انداز سازمان است، برای انجام عملیات درونی موردانتظار عامل کافی به نظر می­رسند. خروجی آن نیز همان اعمال کنترلیست که بر تصمیمات موردنظر اعمال می­ شود.

۱
۱
۰
ماشین اول: J₃ , pm , J₂
ماشین دوم: J₁ , J₄
j₁ j₂ j₃ j₄
بخش اول
بخش دوم
شکل ۴ ‑۱ ساختار دو بخش و نحوه کدگشایی کروموزم
طبق توضیحات فوق کار دوم و سوم روی ماشین اول و کارهای اول و چهارم روی ماشین دوم انجام می­شوند که الویت این کارها با توجه به وزن هرکدام مشخص می­ شود. پس ماشین اول ابتدا کار سوم و سپس کار اول را پردازش می­ کند همچنین ماشین دوم ابتدا کار اول و سپس کار چهارم را پردازش می­ کند. در قسمت دوم کروموزوم دو عدد یک را مشاهده می­کنیم که در ستون کار دوم و سوم قرار گرفته­اند ولی به دلیل آنکه کار سوم اولین کاری است که روی ماشین اول پردازش می­ شود و طبق فرض زمان آماده ­سازی را صفر در نظر گرفته­ایم پس این نگهداری منظور نمی­ شود ولی نگهداری بعدی مربوط به قبل از پردازش کار دوم می­باشد. بنابراین هیچ نگهداری در برنامه ماشین دوم قرار نگرفته است.

۴-۲-۲٫ جمعیت اولیه
برای تولید نسل اولیه از روش های متنوعی استفاده می­گردد. الگوریتم ارائه شده برای تولید نسل اولیه از روش تولید تصادفی در محدوده شدنی استفاده می­ شود. برای بدست آوردن یک جمعیت نسبتا مناسب برای شروع الگوریتم در روش پیشنهادی ابتدا ۵ برابر تعداد جمعیت اولیه مورد نیاز جواب تصادفی ایحاد کرده و تعداد مورد نیاز را از بین بهترین افراد انتخاب می­نماییم.
۴-۲-۳ .تابع برازش
برای ارزیابی کروموزوم ها به معیاری نیاز است که برازش کروموزوم نام دارد، میزان برازش در الگوریتم های مختلف متفاوت می­باشد ، برای ارزیابی کروموزوم ها در الگوریتم پیشنهادی در این پایان نامه به ازای هر جواب از جمعیت مقدار تابع هدف محاسبه می­گردد که این مقدار محاسبه شده به عنوان میزان برازش جواب در نظر گرفته می­ شود.
۴-۲-۴ .عملگر تقاطع
عملگر تقاطعی که در الگوریتم پیشنهادی مورد استفاده قرار گرفته است بر دو نوع است که با احتمال مساوی هر بار یکی از آنها را اعمال می­نماییم. تقاطع نوع اول براساس روش عدد تصادفی^[۵۳] می­باشد. در این روش برای تولید ژن­های مربوط به هر کار در کروموزوم فرزند، یک عدد تصادفی در بازه [۰ ۱] تولید می­نماییم، در صورتی که عدد تولید شده کمتر یا مساوی ۰٫۵ بود ژن های مربوطه از والد اول و در غیر اینصورت از والد دوم گرفته می­ شود.
نوع دوم عملگر تقاطع استفاده شده در این پایان نامه عملگر تقاطع تک نقطه­ای می­باشد. در این روش یک عدد صحیح تصادفی بین ۰ تا تعداد کار تولید می­ شود که نقطه برش^[۵۴] نام دارد. برای تولید فرزند ژن­های مربوط به کارهای ۱ تا نقطه برش را از والد۱ و بقیه ژن ها را از والد ۲ انتخاب می­گردد. شکل ۴-۲ نحوه عملکرد این عملگرهای تقاطع را نمایش می­دهد.
۰٫۹
۰٫۳
۰٫۵
۰٫۶
۰٫۷
۰٫۲
۰٫۴
۰٫۳
۱
۰
۱
۰
۰
۱
۰
۱
۰
۱
۱
۰
۰٫۳
۰٫۳
۰٫۶
۰٫۴
۰٫۱
۰٫۷
۰٫۲
۰٫۹
۰
۰
۱
۱
۱