آب‌وهوای خلیج ‌فارس خشک و نیمه استوایی است. در تابستان، دما گاهی تا ۵۰ درجه سانتی ­گراد می‌رسد و میزان تبخیر بیشتر از میزان آب‌های وارده می‌شود. در زمستان دما تا ۳ درجه سانتی‌گراد هم گزارش شده ‌است. در عین شوری زیاد آب خلیج ‌فارس، ۲۰۰ چشمه آب شیرین در کف و ۲۵ چشمه آب کاملاً شیرین در سواحل آن جریان دارند که منشأ همگی آن‌ها از کوه‌های زاگرس در ایران است. آب‌های شیرینی که وارد خلیج ‌فارس می‌شوند عمدتاً محدود به روان آب‌های کوه‌های زاگرس در ایران و کوه‌های ترکیه و عراق است. رودخانه‌های اروند، کارون، جراحی، مند، دالکی و میناب بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌هایی هستند که به خلیج ‌فارس می‌ریزند که بیشتر سرچشمه‌های آن‌ها در کوه‌های زاگرس قرار دارند. در کرانه جنوبی آب‌های ورودی به خلیج ‌فارس بسیار کم است که موجب بالا بودن رسوبات کربناتی در این بخش شده است. به دلیل محصور بودن، اثر اقیانوس بر خلیج ‌فارس بسیار ناچیز است و به همین علت سرعت جریان‌های زیرین و افقی آن بسیار کم و در حدود ۱۰ سانتی‌متر در ثانیه ‌است. ( فیاض محمدی، ۱۳۸۸) شوری بیشتر خلیج ‌فارس نسبت به اقیانوس موجب پیدایش جریان آبی از اقیانوس هند به خلیج ‌فارس می‌شود که به‌موازات ساحل ایران و در جهت پادساعت‌گرد است. ( Kampf and sadrinasab, 2004 ) جریان ذکرشده با افزایش شوری همراه است، به‌طوری‌که در تنگه هرمز مقدار نمک ۶/۳۶ گرم در لیتر و در سواحل امارات متحده عربی در حدود ۴۵ گرم در لیتر است. میزان بارندگی در سواحل جنوبی کمتر از ۵ سانتی‌متر در سال و در سواحل شمالی بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متر در سال است. ( johns,2003 )

• • • • 1. 1. اهمیت خلیج ‌فارس

         

         

     

     

خلیج ‌فارس درواقع محور ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است. ازنظر راهبردی در منطقه خاورمیانه، به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز ارتباطی بین این سه قاره است و بخشی از یک سیستم ارتباطی شامل اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند است. به همین دلیل از دیرباز موردتوجه قدرت‌های جهانی و هم‌چنین بازرگانان و تجار دنیا بوده است. هم‌چنین این منطقه منبع مهم انرژی جهان می‌باشد. درمجموع خلیج ‌فارس ازنظر جغرافیای سیاسی، استراتژیک، انرژی و تاریخ و تمدن یک پهنه آبی مهم و حساس در دنیا محسوب می‌شود. ( معروف ، ۱۳۸۹ )

• • 1. 1. افق خلیج ‌فارس در منطقه پارس جنوبی

     

     

بزرگ‌ترین عامل اهمیت خلیج ‌فارس وجود معادن سرشار نفت و گاز در کف بستر و سواحل آن است به‌طوری‌که این منطقه را «مخزن نفت جهان» نام نهاده‌اند. خلیج ‌فارس مسیر انتقال نفت کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است و به همین سبب، منطقه‌ای مهم و راهبردی به شمار می‌آید. در حدود ۳۰ درصد نفت جهان از منطقه خلیج ‌فارس تأمین می‌شود که این مقدار گاهی افزایش و گاهی کاهش می‌یابد. نفت تولیدشده در حوزه خلیج ‌فارس باید از طریق این پهنه آبی و از راه تنگه هرمز به سایر نقاط جهان حمل شود. خلیج ‌فارس ازنظر ذخایر نفتی در مقایسه با سایر نقاط جهان دارای مزایای زیادی مانند سهولت استخراج، هزینه پایین تولید، مازاد ظرفیت تولید، کیفیت بالای نفت خام منطقه، سهولت حمل‌ونقل، توان بالای تولید چاه‌ها و امکان کشف ذخایر جدید نفتی وسیع در منطقه می‌باشد. طبق آخرین برآوردهای انجام‌شده حوزه خلیج ‌فارس در حدود ۷۳۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت اثبات شده و بیش از ۷۰ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی را در خود جای‌داده ‌است. همچنین بندرهای مهمی در حاشیه خلیج ‌فارس وجود دارد که از آن‌ها می‌توان بندرعباس، بوشهر، بندرلنگه، کیش، خرمشهر و بندر ماهشهر در ایران و شارجه، دوبی و ابوظبی را در امارات متحده عربی و بندر بصره و فاو در عراق را نام برد. ( معروف ، ۱۳۸۹ )

• • 1. 1. استان بوشهر

     

     

شکل ۱-۱۰- نقشه استان بوشهر
۱-۱۵-۱- مختصات جغرافیائی استان
استان بوشهر با مساحتی در حدود ۲۷۶۵۳ کیلومترمربع بین ۲۷درجه و ۱۷ دقیقه تا ۳۰ درجه و ۱۷ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۰ درجه و ۸ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقیقه طول جغرافیایی، در جنوب ایران و در حاشیه زیبای خلیج‌ همیشه فارس قرار دارد. این استان از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج ‌فارس، از جنوب به خلیج ‌فارس و قسمتی از استان هرمزگان ، از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویراحمد، محدود است. استان بوشهر با خلیج ‌فارس بیش از ۶۰۰ کیلومتر مرز دریایی دارد. بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور، استان بوشهر مشتمل بر ۸ شهرستان، ۱۷ بخش، ۱۳ شهر، ۳۶ دهستان و ۷۰۶ آبادی دارای سکنه است. ( عبدلی و همکاران ، ۱۳۸۸ )
شهرستان‌های استان بوشهر عبارت‌اند از : بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، کنگان و گناوه.
۱-۱۵-۲- جریانات جوی زمستانه در استان بوشهر
توده‌هوای مدیترانه‌ای که در شمال اقیانوس اطلس و جنوب ایسلند شکل می­گیرد بعد از عبور از روی اروپا از طریق دریای سیاه به شرق دریای مدیترانه وارد و سپس از طریق ترکیه نواحی شمال و شمال غرب ایران را مورد تأثیر قرار می­دهد . این توده‌هوا به دلیل عبور از خشکی‌های فراوان ماهیت خود را از دست می­دهد. توده‌هوای مدیترانه‌ای که از طریق اروپای غربی وارد شرق مدیترانه می‌شود بعد از تقویت در منطقه و پیدایش جبهه قطبی با حرکت به سمت شرق ، ایران را موردتهاجم قرار می‌دهند که اکثر باران­های ایران ناشی از این توده‌هوا است. گاهی این توده‌هوا به عرض‌های پایین نیز کشیده می­ شود و جنوب ایران و استان بوشهر را تحت تأثیر قرار می­ دهند. توده‌هوای دیگری که در زمستان استان بوشهر را تحت تأثیر قرار می‌دهند، توده هوایی با منشأ اسکاندیناوی و اقیانوس اطلس است که با عبور از روی اروپا و از دست دادن رطوبت مجدداً از دریای سیاه رطوبت کسب کرده و از طریق ترکیه و عراق ، غرب ایران را مورد تأثیر قرار می­ دهند.
توده هوایی با منشأ نواحی صحرای شمال آفریقا ( سودانی ) بعد از عبور از عربستان، نواحی غربی و جنوب غرب ایران را موردتهاجم قرار می­دهد. با استقرار این توده‌هوا بر روی دریای عمان و خلیج ‌فارس و کسب رطوبت سبب بارندگی‌هایی از نوع ناپایدار شدید شده و حتی باران‌های سیل‌آسا ایجاد می­ کند ( این سامانه به‌دفعات استان بوشهر را تحت تأثیر قرار داده و باعث جاری شدن سیل شده است ). ولی اگر رطوبت کافی نباشد همراه با گردوخاک و بارندگی خفیف خواهد بود. ( سالنامه جوی و دریایی اداره کل هواشناسی بوشهر)
۱-۱۵-۳- جریانات جوی تابستانه در استان بوشهر
توده‌هوا با منشأ جنوب شرقی اقیانوس اطلس و جنوب غربی اروپا بعد از عبور از دریای مدیترانه و جنوب اروپا یا شمال آفریقا و عربستان صعودی نواحی جنوب کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کم‌فشارهای حرارتی صحرای عربستان موجب افزایش دما و انتقال رطوبت از دریا و شرجی شدن هوا در استان بوشهر می­گردد. مونسون هند نیز گاها استان بوشهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ( سالنامه جوی و دریایی اداره کل هواشناسی بوشهر )
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
ازآنجاکه مدت زیادی از راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر نمی­گذرد، هیچ‌گونه کار میدانی پس از راه‌اندازی نیروگاه انجام نشده است . البته برخی مدل‌سازی‌ها برای بررسی آلودگی‌های حرارتی نیروگاه‌های فرضی انجام‌شده که هیچ‌یک نمی‌تواند جای یک کار میدانی برای بررسی یک نیروگاه واقعی را بگیرد.

۲-۲- پیشینه تحقیق
در اینجا به چند مورد مدل‌سازی که به بررسی آلودگی حرارتی ناشی از نیروگاه‌ها می‌پردازد اشاره می­ شود:
- آرش رزاقی ،۱۳۷۸ ، مدل دوبعدی توزیع حرارت ناشی از نیروگاه‌ها در آب دریا را موردبررسی قرار داده و برای انجام این طرح از روش ADI ^[۱۳] بهره گرفته شد و آنچه در این طرح محاسبه شد، ضریب انتشار حرارت در آب دریا بوده و از روش‌های مختلفی ازجمله ضریب انتشار با مقدار ثابت و ضریب انتشار با بهره گرفتن از سرعت برشی برای انجام این تحقیق استفاده‌شده است.
- Menlo و همکاران، آلودگی گرمایی را در ساحل شعربا در کویت بررسی کردند. یک مدل فیزیکی غیر پیچیده با مقیاس ۱ به ۵۰ ساخته‌شده و با فراسنج های اساسی تعیین‌کننده دما در منطقه ساحلی شعربا امتحان گردید که بر اساس نتایج آن دمای آب دریا در منطقه موردنظر ۷/۱ تا ۵/۲ واحد نسبت به گذشته افزایش داشته است. ( Menlo and Eseni,1987 )
- مقیمی و همکاران ، آلودگی حرارتی طرح توسعه نیروگاه بندرعباس را با بهره گرفتن از مدل ^[۱۴] MIKE21 بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که برای توسعه و افزایش راندمان نیروگاه باید به تعداد و فاصله کانال‌های خروجی توجه شود. ( مقیمی و همکاران، ۱۳۸۳ )
- نصیری و همکاران، مدل سه‌بعدی از انتقال حرارت مجتمع پالایشگاه‌های پارس را ارائه کردند در بررسی آنان از مدل سه‌بعدی POM^[15] استفاده می­ شود. بنا بر نتیجه این مدل‌سازی استانداردهای زیست‌محیطی رعایت شده ­اند. ( نصیری و همکاران، ۱۳۸۳ )
- جوکار، آلودگی حرارتی نیروگاه اتمی بوشهر را مدل‌سازی کرد. آنچه که از این محاسبات و بررسی­های به‌عمل‌آمده نتیجه شده، تغییرات حرارتی محدود به نقاط نزدیک به نقطه خروج پساب است که اثرات بسیار جزئی بر روی سطح و کف آب خلیج‌فارس دارد و این اطمینان را می­دهد که اثرات سوء در شرایط زیست‌محیطی، در مقیاس کلان بر جانوران منطقه نخواهد داشت. همچنین هیچ‌گونه نشانه­ای دال بر انتقال آب گرم خروجی به ورودی آب نیروگاه ( تشکیل مداربسته ) دیده نمی­ شود. ( جوکار، ۱۳۸۶ )
- در سال ۱۳۹۱ اکبری از دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر ورود آب گرم به یک خلیج فرضی را مدل­سازی کرد که بر اساس آن در موارد مشابه نیروگاه اتمی بوشهر امکان این که در اطراف نقطه خروجی پساب دما از مقدار استاندارد بیشتر شود، وجود دارد. اما سیکل بسته آب بین نقطه خروجی پساب و ورودی آب به نیروگاه به وجود نمی­آید. ( اکبری، ۱۳۹۱ )