GFI

ارزیابی مقدار نسبی واریانس و کواریانس

بین صفر و یک. باید برابر یا بزرگتر از ۰٫۹ باشد

AGFI

میانگین مجذورات به جای مجموع مجذورات در مدل بالا

بین صفر و یک . باید برابر یا بزرگتر از ۰٫۹ باشد

RMSEA

خطای مجموع مجذورات میانگین

باید کوچکتر از ۰٫۰۸ باشد

NFI

مقایسه مدل مورد نظر با مدل

باید بزرگتر از ۰٫۹ باشد

۳-۹-۳: آزمون فرضیات پژوهش از طریق تحلیل مسیر
یک مدل لیزرل از دو بخش مدل ساختاری و مدل اندازه گیری تشکیل شده است. مدل اندازه گیری شامل روابط بین متغیرها با شاخصهاست و مدل ساختاری شامل روابط علی بین متغیرها یا همان تحلیل مسیر است.
۳-۱۰: جمع بندی
بر اساس مطالب بیان شده روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از لحاظ متغیر کیفی است و از لحاظ ابزار جمع آوری داده ها توصیفی - پیمایشی است که به صورت همبستگی - علی انجام خواهد شد. برای جمع آوری اطلاعات ابتدا با کمک مطالعات کتابخانه ای و سپس به صورت میدانی و با ابزار پرسشنامه با طیف لیکرت (۵ تایی) و در موارد خاص و موردنیاز مصاحبهی ساختار یافته استفاده گردید، لذا بر اساس چهارچوب نظری تحقیق، یک پرسشنامه برای مؤلفه های فرآیندهای مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید به کار گرفته می شود.

جامعه آماری این تحقیق کلیه کارشناسان زنجیره تأمین شرکت عقاب افشان میباشد و نمونه از بین افرادی که حداقل سه سال سابقه کار در زمینه مدیریت داشته و یا حداقل یک ویژگی از خصوصیات زیر را داشته باشند.
۱- دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی در رشته مدیریت یا اقتصاد باشند و یا دوره های آموزشی مدیریت دانش یا زنجیره تأمین و یا توسعه محصول را گذرانده باشد.
۲- دارای گزارشات، تحقیقات یا مقالات علمی در حوزه های مدیریت دانش، توسعهی محصول و یا زنجیرهی تأمین باشند.
۳- فعالیت اجرایی آنها در زمینه برنامه ریزی استراتژی، توسعه محصول جدید یا مدیریت دانش باشد.
همچنین نمونه به صورت قضاوتی و هدفمند انتخاب گردیده است.
در نهایت برای بررسی پایایی از آزمون آلفا کرونباخ، برای بررسی مؤلفه های متغیرهای موجود در مدل تحقیق از تحلیل عاملی تأییدی مرحله ۱ و ۲، برای بررسی فرضیه های تحقیق از تحلیل مسیر استفاده شد. برای بررسی برازش مدل استفاده از شاخص های موجود در نرم افزار لیزرل و برای انجام تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و لیزرل استفاده گردید.

فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل
داده های پژوهش
۴-۱: مقدمه
تجزیه و تحلیل داده‌ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد؛ تجزیه و‌ تحلیل اطلاعات از اصلی‌ترین و مهمترین بخش‌های تحقیق محسوب می‌شود. داده‌های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده‌ کنندگان قرار می‌گیرند.
محقق برای تجزیهوتحلیلآماری و پاسخگویی به مسأله تدوین شده و یا تصمیمگیری در مورد رد یا تأیید فرضیهای که صورت‌بندی کرده است، میتواند از روش های مختلفی استفاده نماید.
استفاده از هر یک از این روشها منوط به شرایطی است که محقق باید آنها را در رابطه با تحقیق خود مورد توجه قرار دهد. این روشها را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود:

• آمار توصیفی

• آمار استنباطی

برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با بهره گرفتن از شاخص‌های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی های جمعیت شناختی افراد نمونه در تحقیق شامل جنسیت، سن و… پرداخته می‌شود. در آمار تحلیلی این تحقیق به منظور آزمودن معناداری روابط میان سوالات و متغیرها و برازش مدل‌های اندازه‌گیری به دست آمده و سنجش روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی^[۲] استفاده گردیده است.
همچنین به منظور بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق از آزمون میانگین یک جامعه یا تی یک نمونه ای^[۳] استفاده شده است و پس از بررسی روایی سوالات پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم، به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری^[۴] و بطور اخص تکنیک تحلیل مسیر با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.
۴-۲- تجزیه و تحلیل آمار توصیفی
ما در بخش اول پرسشنامه تحقیق حاضر، ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخگویان شامل جنسیت، سن، و… را مورد بررسی قرار دادیم. که یافته های این قسمت از پرسشنامه به صورت جداول و نمودار ارائه خواهد شد.
۴-۲-۱- جنسیت
اولین سؤال جمعیت شناختی پرسشنامه تحقیق حاضر مربوط به جنسیت می‌باشد. همان‌طور که در جدول ۴-۱ نیز دیده می‌شود ۰٫۸۱ درصد پاسخگویان ما را مردان تشکیل می دهند، در حالی که درصد پاسخگویان زن ما ۰٫۱۶ درصد می‌باشد.

جدول ۴-۱: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

آماری ۵۴
 ۵۵
خوراکی ۵۶
۴-۱- ۱- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر خواص ظاهری فیلمهای نشاسته تاپیوکا ۵۶
۴-۱-۲- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر ضخامت فیلمهای نشاسته تاپیوکا ۵۶
تاپیوکا ۵۷
تاپیوکا ۶۰
۴-۳-۱- قابلیت میزان جذب آب ۶۰
۴-۳-۲- حلالیت در آب ۶۱
تاپیوکا ۶۳
۴-۳-۱- تعیین میزان نفوذ پذیری به بخار آب ۶۳
۴-۴-۲- نفوذ پذیری نسبت به بخار اکسیژن ۶۴
رنگی ۶۶
تاپیوکا ۶۷
 ۷۰
گیری ۷۱
پیشنهادات ۷۱
منابع و مراجع ۷۳
English abstract 81
فهرست اشکال
شکل ۱- ۱: نمودار فرایند تحقیق ۱۳
شکل ۲- ۱: ساختمان شیمیایی نشاسته ۱۶
شکل ۲- ۲: ریشه کاساوا ۱۸
شکل ۴- ۱: رنگ فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظت های متفاوت ( %۰ و ۵%) نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۶
شکل ۴- ۲: نمودار مقاومت به کشش فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۹
شکل ۴- ۳: نمودار درصد کشیدگی فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۹
شکل ۴- ۴: نمودار مدول یانگ فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۰
شکل ۴- ۵: میزان جذب آب فیلمهای نشاسته تاپیوکا، با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۱
شکل ۴- ۶: میزان حلالیت در آب فیلمهای نشاسته تاپیوکا، با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۳
شکل ۴- ۷: میزان نفوذ پذیری به بخار آب فیلمهای تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم ۶۴
شکل ۴- ۸: میزان نفوذ پذیری به اکسیژن فیلمهای تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم ۶۶
شکل ۴- ۹: سنتیک رشد میکروبی در فیلم نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۹
شکل ۴- ۱۰: اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر سنتیک رشد میکروبی (اشریشیا کلی ) فیلمهای نشاسته تاپیوکا. ۶۹
فهرست جداول
جدول ۲- ۱: گیاه شناسی گیاه کاساوا ۱۸
جدول ۲- ۲: آنالیز ریشه کاساوا و سیب زمینی ] ۶۸[. ۱۹
: میانگین ضخامت فیلمهای شاهد نشاسته تاپیوکا و نمونه های حاوی نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۷
جدول ۴- ۲: پارامترهای رنگ سنجی از فیلم نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۶
چکیده
برخی از بزرگ ترین پیشرفتهای حاصل شده در صنعت بسته بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو است. در این کار پژوهشی تولید و ارزیابی ویژگی­های فیلم­های خوراکی بر پایه نشاسته تاپیوکا حاوی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم مورد ارزیابی قرار گرفت. در این پژوهش فیلم­های نشاسته تاپیوکا به همراه نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در غلظت­های ۰، ۱، ۳، و ۵ % با بهره گرفتن از روش کاستینگ (Solvent Casting) تهیه شد. کلیه خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی و عبوردهی نسبت به بخار آب و اکسیژن به روش استاندارد ملی امریکا انجام شد. آزمون مکانیکی نانو بایوکامپوزیت فیلم­های نشاسته تاپیوکا / نانو دی اکسید تیتانیوم، افزایش استحکام کششی و مدول یانگ، کاهش درصد کشیدگی را به دلیل افزایش غلظت نانو ذرات نشان دادند. خواص فیزیکوشیمیایی ( میزان جذب آب و حلالیت ) و خواص ممانعتی ( نفوذ پذیری نسبت به بخار آب و اکسیژن )، با افزایش میزان نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم کاهش معنی داری ( ۰۵/۰ > P)، را نشان دادند. فیلم­های خوراکی نشاسته تاپیوکا ساپورت شده باTio₂ خواص ضد میکروبی خوبی را در مقابل باکتری اشریشا کلی، از خود نشان دادند. که این موضوع بیانگر خاصیت ضد میکروبی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم است. به طور کلی با توجه به بررسی­های انجام شده نانو دی اکسید تیتانیوم توانایی بهبود خواص اساسی فیلم­های نشاسته تاپیوکا را دارا می­باشند و می­توانند به عنوان فیلم خوراکی و بسته بندی فعال در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
واژگان کلیدی : فیلم خوراکی تاپیوکا، نانو دی اکسید تیتانیوم، خواص مکانیکی، خواص ممانعتی، خواص فیزیکوشیمیایی، خواص ضد میکروبی.
فصل اول
کلیات
۱-۱- مقدمه
بسته یا پوشش غذا نقش منحصر به فردی در سلامت غذا و در نتیجه مصرف کننده ایفا می­ کند. مسلم است که بیشتر فرآورده های غذایی با نوعی روش بسته بندی به مصرف کننده می­رسد و در نتیجه بسته بندی بخش مهمی در زنجیره غذایی می­باشد ]۵۲[. اما مواد بسته بندی قدیمی که از مواد نفتی مشتق شده بودند هیچ یک زیست تخریب پذیر نبوده و از لحاظ زیست محیطی قابل تحمل نیستند و خطرات سلامتی را تحمیل می کنند برای مثال مهاجرت افزودنی های مضر به غذا. زیست تخریب پذیری مواد پلاستیکی سنتزی حاصل از مشتقات نفتی بسیار کند بوده و تجزیه کامل آن­ها چندین سال به طول می انجامد و این امر باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی می گردد. لذا طی سال های اخیر یافتن جایگزینی مناسب برای پلاستیک های سنتزی بطوری که زیست تخریب پذیری بالایی داشته و آلودگی زیست محیطی کمتری بر جای بگذارد توجه محققین را به خود را جلب کرده است. بیوپلیمرهای خوراکی بازیست تخریب پذیری بالا که از منابع قابل تجدید کشاورزی حاصل می شوند گزینه ای مناسب در این زمینه به شمار می روند. با وجود مزایای مسلم زیست محیطی و پایداری پلیمرهای زیستی این قیمت رو به رشد نفت خام و گاز طبیعی است که عامل محرکه برای سرمایه گذاری اقتصادی در این زمینه است. این موضوع و دو عامل محرکه تلاش برای بازیافت بیشتر ضایعات و همچنین ثبات محیط زیست و مدیریت کشاورزی این ضرورت را ایجاد می کند که تغییری به سمت پلاستیک های زیستی صورت گیرد ]۶[.

اخیراً به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی در ارتباط با پسماند بسته‌بندی‌های پلاستیکی مصنوعی، تلاش‌های بسیاری برای تهیه مواد بسته‌بندی زیست تجزیه‌پذیر از پلیمرهای طبیعی است ] ۷۴[.
نوع بسته‌بندی عامل مهمی جهت افزایش زمان نگهداری و حفاظت از غذاهای فاسدشدنی است، به ویژه در مورادی که تخریب اکسایشی و میکروبیولوژیکی در آن­ها رخ می‌دهد. پیشتر اکثر مواد بسته‌بندی ریشه مصنوعی داشتند، اما امروزه به دلایل زیست محیطی، تلاش‌های روزافزونی جهت یافتن مواد خوراکی زیست‌تجزیه‌پذیر صورت می‌گیرد، که این مواد نیز درصورت امکان حاصل بازیابی صنایع و منابع تجدیدپذیر هستند. حساسیت مشابهی را می‌توان در تحقیقات علمی اخیر مشاهده نمود که تمرکزشان بر فیلم‌های زیست‌تجزیه‌پذیر و یا خوراکی، و مراجع و مآخذ بسیاری در ارتباط ژلاتین خالص یا مخلوط شده با سایر مواد بیو پلیمری دارند ]۷۵[.
امروزه بخش بزرگی از مواد استفاده شده در صنعت بسته بندی از فرآوردهای نفتی و پتروشیمی به دست می­آیند که غیر قابل تجزیه در طبیعت بوده و مشکل زیست محیطی ایجاد می­ کنند. از این­ رو محققین همواره به دنبال راه حل­هایی برای این موضوع می­باشند. رشد روز افزون محصولات زیستی و توسعه تکنولوژی­های نوین سبب کاهش وابستگی به استفاده از سوخت­های فسیلی گردیده است. در چند دهه اخیر میزان توجه و علاقه افراد به استفاده از بیوپلی­مرها به دلیل افزایش بیشتر آگاهی مصرف کنندگان، افزایش قیمت نفت خام، افزایش آلودگی­های زیست محیطی و تجزیه ناپذیر بودن پلیمرهای نفتی و توجه به گرمای جهانی افزایش یافته است و سبب شده تلاش­ های فراوانی در جهت تولید مواد بسته­بندی با منشا طبیعی(پروتئین،چربی و کربوهیدرات) به صورت فیلم یا پوشش صورت گیرد. اینگونه بیوپلیمرها در مقایسه با بهره گرفتن از پلاستیک­ها اثرات مخرب کمتری بر محیط زیست دارند ]۸۰[.
لایه خوراکی، لایه نازکی از ماده زیستی است که صنایع بسته بندی را به خود جلب کرده است، چون مانع از رطوبت، اکسیژن و حرکت محلول مواد غذایی می شود.از میان لایه­ های خوراکی بر مبنای پروتئین، لایه ژلاتین به خاطر فرآورده های خوراکی و دارویی مانند اجزای روکش کپسول، گوشت و سوسیس مورد توجه قرار گرفته است ]۵۸[.
سالیان طولانی است که از پوشش ­های خوراکی جهت نگه­داری بهتر محصولات غذایی و افزایش جذابیت ظاهری آن­ها استفاده می­ شود، به عنوان مثال از دوران باستان چینی­ها پرتقال و لیموهای تازه را با لایه­ی نازکی از موم می­پوشاندند تا خشک شدن آن­ها به ­تعویق بیافتد. استفاده از فیلم­های خوراکی در بسته­بندی موادغذایی اولین بار در سال ۱۸۹۵ توسط ماریس و پارکر انجام گرفت. آنها از فیلم­های ژلاتینی برای نگه­داری گوشت استفاده کردند. از سال ۱۹۳۰ استفاده از موم­های پارافینه مذاب برای پوشش دادن مرکبات تجاری شد و در اواخر دهه ۱۹۵۰ امولسیون­های روغن در آب جهت پوشش­دادن میوه­ ها و سبزی­ها بکار رفت ]۵۰[.
۱-۲- پیش زمینه
بسته بندی های زیست تخریب پذیر که قابلیت خوراکی بودن و مصرف به همراه ماده غذایی را دارند شامل فیلم ها و پوشش ­های خوراکی می­باشند. فیلم های خوراکی لایه هایی از مواد قابل هضم هستند که به عنوان پوشش مواد غذایی(پوشش های خوراکی) و یا به عنوان مانعی بین غذا و سایر مواد و یا محیط ها استفاده می­شوند. پوشش ­های خوراکی قابل تجزیه به وسیله میکروارگانیسم ها مصرف شده و به ترکیبات ساده تبدیل می­شوند. ­پلی ساکارید هایی مانند کیتوزان، نشاسته و سلولز، پروتئین هایی مانند زئین و کلاژن و چربی هایی مانند تری گلیسیریدها و اسیدهای چرب می­توانند به عنوان فلیم های خوراکی استفاده شوند. فیلم­های پلی ساکاریدی قیمت پایینی دارند اما مانع مناسبی در برابر نفوذ رطوبت نیستند. فیلم­های پروتئینی دارای قابلیت های مفیدی مثل شکل پذیری در فرایند، خاصیت ارتجاعی و ممانعت خوب در برابر نفوذ اکسیژن هستند (نظیر پلی ساکاریدها) ­اما عبور­ناپذیری آن­ها در برابر نفوذ آب ضعیف است مانند پلی ساکاریدها. فیلم­های چربی خواص نفوذ ناپذیری خوبی در برابر رطوبت دارند اما مقاومت آن­ها در برابر عبور اکسیژن و خصوصیات مکانیکی شان ضعیف است. ­اکسیژن بالا در بسته بندی غذا به رشد میکروب، حذف طعم و بوی ایجاد شده، تغییر رنگ و از بین رفتن غذا کمک می­ کند و علت عمده کاهش زمان نگهداری غذاها به شمار می رود. بنابراین کنترل سطح اکسیژن در بسته بندی غذا ­­­امری مهم تلقی می­ شود. بخار آب تشکیل شده در داخل بسته بندی باعث رشد میکرواگانیسم­ها و در نتیجه از بین رفتن کیفیت غذا و کاهش زمان ماندگاری می­گردد. یکی از راه های رفع این نقایص در فیلم­های پلیمری زیستی ایجاد ترکیب هایی از آن­ها با نانو ذرات است که موجب تحقیق و توسعه نانو کامپوزیت های زیستی شده است. استفاده از نانو تکنولوژی دراین پلیمرها ممکن است امکانات جدیدی را برای بهبود نه تنها ویژگی­ها بلکه به طور همزمان بهبود ارزش، قیمت و راندمان را سبب شود. اندازه نانو ذرات موجب پراکندگی و توزیع خوب آن­ها می­ شود. این نانو کامپوزیت ها می­توانند به طور قابل توجهی ویژگی­های مکانیکی، حرارتی، ممانعتی و فیزیکوشیمیایی بهبود یافته ای در مقایسه با پلیمرهای اولیه و کامپوزیت های میکرو سایز مرسوم نشان دهند ]۱۸[. رشد میکروب ها روی سطح مواد غذایی دلیل اصلی فساد مواد غذایی و بیماریزایی در مصرف کننده می باشد. به این دلیل تلاش های زیادی برای تیمار این سطوح به روش های گوناگون مانند اسپری یا غوطه ور کردن در مواد نگهدارنده مختلف صورت گرفته است. فیلم­های خوراکی به تنهایی و یا همراه با مواد ضد میکروبی، موجب مهار رشد باکتری­ ها در سطح مواد غذایی و در نتیجه فساد آن­ها می­شوند. فناوری نانو می ­تواند در مواردی مانند افزایش مقاومت به نفوذ در پوشش ها، افز ایش ویژگی های ممانعتی، افزایش مقاومت در برابر گرما، گسترش ضد میکروب های فعال و سطوح ضد قارچ کارساز باشد ]۱۸[.
۱-۳- بیان مسئله
در قرن نوزدهم ایده­های مربوط به صنعت بسته­بندی مواد غذایی و محافظت از مواد غذایی ابداع گردید. ایده­هایی که حتی تا به امروز در این صنعت مطرح هستند. اما اختراعاتی مثل ساخت بطری­های شیشه ­ای، پوشش سلفون، فویل آلومینیومی و ظروف پلاستیکی که در قرن بیستم روی داد به شکل چشمگیری، انعطاف­پذیری صنعت مواد غذایی را بالاتر برد و آن را کاربردی­تر کرد. پیشرفت­های دیگری نظیر استفاده از مواد ضد میکروبی یا جاذب اکسیژن در ساخت ظروف مواد غذایی موجب شکل­ گیری رویه جدیدی در افزایش ماندگاری مواد غذایی و حفاظت آن­ها در برابر تأثیرات محیطی شد. با این حال روند فعلی عرضه محصولات غذایی در سطح جهان مثل افزایش فرآوری صنعتی غذاها، حجم بالای صادرات و واردات محصولات غذایی و کوتاه­تر شدن زمان تهیه مواد غذایی تازه، صنعت بسته­بندی محصولات غذایی را وادار می­ کند به دنبال راه کارهای جدیدتر و پیشرفته­تر بسته­بندی باشد. زمانی حفاظت و افزایش طول عمر مواد غذایی هدف اصلی صنعت بسته­بندی این محصولات بود اما هم اکنون سهولت در کاربرد و آسانی مصرف هم به همان اندازه اهمیت یافته است. در این عرصه اهمیت عوامل دیگری همچون امکان ردیابی، تجهیز به نشان­گرهای الکترونیکی و با دوام بودن نیز رو به افزایش است. بسیاری از پیشرفت­های جدید صنعت بسته­بندی مواد غذایی پاسخگوی این نیازها است. بسته­بندی هوشمند و فعال مواد غذایی علاوه بر به تأخیر انداختن عوامل محیطی مؤثر بر مواد غذایی، روشی پویاتر را برای حفظ نگهداری محصول به کار می­گیرد. به عنوان مثال دو مقوله مهم در حفظ کیفیت ماده غذایی بسته­بندی شده، کنترل میزان رطوبت و اکسیژن است. وجود اکسیژن در ظرف حاوی ماده غذایی موجب رشد میکروب­های هوازی و کپک­های قارچی می­ شود. به علاوه فعالیت­های اکسیدی درون ظرف باعث ایجاد طعم و بوی ناخواسته و تغییر در رنگ و خصوصیات تغذیه­ای ماده غذایی می­شوند. به همین ترتیب وجود رطوبت در ظرف محتوی ماده غذایی ممکن است باعث ایجاد کلوخه در محصولات پودری شکل یا نرم شدن مواد غذایی ترد شود. به علاوه وجود رطوبت به رشد میکروب کمک می­ کند. از سوی دیگر، خشکی بیش از حد فضای درون ظرف نیز باعث کم آب شدن ماده غذایی می­ شود. در بسته­بندی فعال ظروف، شامل موادی هستند که این معضلات را بر طرف می­ کند. برخی از مهیج­ترین پیشرفت‌های حاصل شده در صنعت بسته­بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو است. فناوری نانو که علم مطالعه نانو ذره­هاست، تأثیر بزرگی بر مواد مورد استفاده در صنعت بسته­بندی مواد غذایی داشته است. با بهره گرفتن از ابداعاتی که در مقیاس نانو صورت می‌گیرد می‌توان به ایده­های جدیدی در خواص فنی و قابلیت ممانعت کنندگی ظروف، ایده­های جدید در تشخیص عوامل بیماری­زا و راه‌ کارهای جدید بسته­بندی فعال و هوشمند دست یافت. نانوکامپوزیت­ها در رأس ابداعات فن‌آوری نانو مرتبط با صنعت بسته­بندی مواد غذایی قرار دارند. نانوکامپوزیت‌ها مواد هستند که از ترکیب نانوذره­ها ساخته می‌شوند. فیلم­های پلاستیکی نانوکامپوزیتی این قابلیت را دارند که از نفوذ اکسیژن، دی­اکسید کربن و رطوبت به داخل ظرف جلوگیری کنند. به این ترتیب ظروفی که در ساختار آن­ها از فیلم­های نانوکامپوزیت استفاده شده است، باعث افزایش ماندگاری ماده غذایی می‌شوند. ظروف نانوکامپوزیت سبک، محکم و مقاوم به حرارت هستند. علاوه بر این تحقیقاتی در زمینه ساخت ظروف با بهره گرفتن از مواد نانوکامپوزیت زیست­ تجزیه­پذیر درحال انجام است. با این‌ که استفاده از نانوکامپوزیت‌ها در صنایع بسته­بندی مواد غذایی تضمین کننده سطح بالای ممانعت کنندگی ظرف است، نوع دیگری از مواد نانو توانایی بالایی در کنترل رشد میکروب‌ها دارد ]۱۸[.

روش تحقیق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.

قلمرو پژوهش

هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر بوده است.

قلمرو موضوعی

قلمرو موضوعی پژوهش ارزیابی رفتار نامتقارن هزینه شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.

قلمرو مکانی

حیطه مکانی اجرای تحقیق و به تعبیری افراد جامعه آماری موردمطالعه در این تحقیق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالی به ۲۹/۱۲، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالی یا سرمایه‌گذاری، نداشتن بیش از سه ماه توقف معاملاتی و در اختیار بودن صورت‌های مالی در بازه زمانی موردمطالعه، به عضویت بورس درآمدن پیش از بازه زمانی موردمطالعه و عدم خروج از بورس طی این بازه زمانی است که در فصل سوم این گزارش تحقیقی به‌عنوان جامعه آماری تعریف‌شده است.

قلمرو زمانی

قلمرو زمانی تحقیق حاضر بر مبنای بازه زمانی داده‌های موردمطالعه عبارت از بازه زمانی ۵ ساله مربوط به سال‌های عملکردی مالی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ بوده است.

تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق

چسبندگی هزینه‌ها: بر مبنای ادبیات حسابداری بهای تمام‌شده، بین هزینه‌ها و حجم فعالیت، رابطه متقارن وجود دارد، اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که شدت کاهش هزینه‌ها بر اثر کاهش حجم فعالیت، کمتر از شدت افزایش هزینه‌ها در اثر افزایش حجم فعالیت است. به این رفتار نامتقارن هزینه‌ها، چسبندگی هزینه‌ها گفته می‌شود. (سپاسی و همکاران، ۱۳۹۳، ۱۶۴)
جریان وجوه نقد آزاد: از نظر جنسن^[۸] جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد موردنیاز برای کلیه پروژه­ های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا)، وجود دارد.(جنسن ، ۱۹۸۶)
دارایی: دارایی در علم حسابداری، عبارت است از کلیه اموال و حقوقی که دارای ارزش پولی باشند. دارایی‌های یک واحد ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به‌صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رؤیت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص. (سازمان حسابرسی،۱۳۸۷، ۶۲-۶۳)
بدهی: بدهی بیانگر تعهد یک شخص حقیقی یا حقوقی بدهکار به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر بستانکار است. بدهی معمولاً به دارایی واگذارشده‌ی بستانکار به بدهکار اشاره دارد، اما می‌تواند به‌عنوان استعاره برای بیان تعهدات اخلاقی یا سایر تعاملات اقتصادی نیز استفاده شود. بازپرداخت بدهی معمولاً شامل دو بخش «اصل بدهی» و بهره ی آن است؛ که معمولاً پرداخت بدهی در بازه زمانی مشخصی باید صورت گیرد. (همان مأخذ).
تولید ناخالص داخلی: تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مقیاس‌های اندازه‌گیری در اقتصاد است. تولید ناخالص داخلی دربرگیرنده ارزش مجموع کالاها و خدماتی است که طی یک دوران معین، معمولاً یک سال، در یک کشور تولید می‌شود. (ثلاثی،۱۳۷۷،۱۴۰).

ساختار تحقیق

گزارش تحقیق حاضر طی ۵ فصل به ترتیب زیر ارائه‌شده است.
فصل اول: در این فصل طرح تحقیق مشتمل بر تشریح و بیان موضوع، اهداف و سؤالات تحقیق، روش کلی تحقیق، قلمرو تحقیق، تعاریف عملیاتی واژه‌ها مورداشاره قرار گرفت.
فصل دوم: در این فصل پیشینه موردبررسی قرارگرفته است. در این فصل پس از ارائه مبانی نظری موضوع تحقیق، تحقیقات مختلفی که در رابطه با ابعاد مختلف موضوع پژوهش انجام‌گرفته، بررسی می‌شود.
فصل سوم: در این فصل به شرح جزییات اجرایی روش تحقیق اختصاص‌یافته است. در این فصل به ترتیب روش کلی تحقیق، جامعه آماری، نمونه آماری، ابزار و روش‌های گردآوری و تحلیل داده‌ها موردبحث قرارگرفته است.
فصل چهارم: در این فصل به توصیف نمونه آماری، توصیف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاً تجزیه‌وتحلیل روابط بین متغیرها در راستای فراهم آوردن یافته‌های موردنیاز در استنتاج نسبت به فرضیات تحقیق تشریح شده‌اند.
فصل پنجم: در این فصل به ترتیب مبتنی بر یافته‌های تحقیق، خلاصه یافته‌ها، نتیجه‌گیری، پیشنهادها و نهایتاً محدودیت‌های تحقیق تشریح گردیده‌اند.
علاوه بر فصول اصلی تحقیق مبتنی بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهای این گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در این تحقیق جهت تدوین ادبیات تحقیق آورده شده است.
فصل دوم:
مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه

افزایش رقابت در بازارهای داخلی و جهانی به دلیل معرفی تولیدات جدید، تکنولوژی اطلاعاتی، تمرکز بر مشتری تولیدکنندگان را وادار ساخته تا ساختار هزینه‌های خود را بهتر بشناسند و با مدیریت هزینه در پی حداکثر کردن سود و حفظ جایگاه واحد خود در بازار امروز باشند. عرضه‌کنندگانی که بتوانند محصولاتی را با کیفیت و کارکرد مشابه اما قیمت‌های پایین‌تر به بازار ارائه کنند، گوی سبقت را از دیگر رقبا خواهند ربود و سهم خود را در بازار افزایش خواهند داد. این انتظارات الزامات بیشتری را ازلحاظ تأمین اطلاعات موردنیاز برای حسابداری مدیریت ایجاد می‌کند. امروزه اگر مدیران واحدهای انتفاعی بخواهند محصولاتی را تولید کنند که در بازارهای جهانی با محصولات مشابه قابل‌رقابت باشد و مشتریان را به خود جذب کند می‌بایستی نسبت به فعالیت‌هایی که در ساخت محصولات نقش دارند و از هزینه انجام این‌گونه فعالیت‌ها به‌موقع آگاه شوند، این آگاهی از طریق شناسایی فعالیت‌ها و تخصیص هزینه‌ها و فعالیت‌ها به دست می‌آید. در این راستا حسـابداری فعـالیت بـه شناسایی مجموعه‌ای از تکـنیک‌های طراحی ‌شده در حسـابـداری مـدیـریـت می‌پردازد که تأکیدشان بر فعالیت‌هاست. (شباهنگ،۱۳۸۴).
بنابراین شناسایی انواع هزینه و رفتار آن در نسبت‌های مختلف فعالیت کمک به سزایی به مدیریت در جهت شناسایی حجم مناسب تولید با توجه به ظرفیت واحد و همچنین قیمت‌گذاری محصولات می‌کند. فرض اساسی در حسابداری مدیریت این است که میزان تغییرات در هزینه‌ها هم آهنگ با افزایش یا کاهش حجم فعالیت و به یک نسبت است. با توجه به تئوری‌های بیان‌شده در خصوص رفتار هزینه‌ها، تغییرات هزینه تنها به میزان تغییرات در سطح فعالیت وابسته است و این تغییرات به‌صورت متقارن صورت می‌گیرد. شواهد به‌دست‌آمده از تحقیقات اخیر این تئوری را زیر سؤال برده و مسئله چسبندگی هزینه‌ها^[۹] را به معنای پاسخ نامتقارن هزینه‌ها به تغییرات فعالیت‌های شرکت را مطرح و اثبات می‌کند
پژوهشگر فصل دوم را که درباره مبانی نظری و پیشینه‌های پژوهش می‌باشد در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است:

• • گفتار اول: دارایی‌ها و بدهی‌ها

• • گفتار دوم: جریان نقدی آزاد

• • گفتار سوم: تولید ناخالص داخلی

• • گفتار چهارم: چسبندگی هزینه

• • گفتار پنجم: پیشینه پژوهش

گفتار اول: دارایی‌ها و بدهی‌ها

دارایی‌ها

دارایی در علم حسابداری، عبارت است از کلیه اموال و حقوقی که دارای ارزش پولی باشند. دارایی‌های یک واحد ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به‌صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رؤیت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص. دارایی‌ها عرفاً ازنقطه‌نظر اراده در ترازنامه به گروه‌های متمایزی تقسیم می‌شوند. دو گروه که مورداستفاده بیشتری دارند عبارت‌اند از دارایی‌های جاری و دارایی‌های ثابت. دارایی‌های جاری: این دارایی‌ها اقلامی هستند که انتظار می‌رود در طی یک سال یا یک دوره عملیاتی از تاریخ تنظیم ترازنامه (هرکدام که طولانی‌تر است) به وجه نقد تبدیل، یا مصرف و یا فروخته شوند. معمولاً دارایی‌های جاری برحسب سرعت تبدیل‌شدن به وجه نقد و یا مصرف در ترازنامه منعکس می‌گردند؛ مانند: بانک‌ها- صندوق- تنخواه‌گردان- بدهکاران- پیش‌پرداخت‌ها- موجودی کالا و ملزومات اداری.
دارایی‌های ثابت: این دارایی‌ها، اقلامی مشهود با عمری طولانی می‌باشند که در جریان عملیات موسسه مورداستفاده قرار می‌گیرند. دارایی‌های این گروه به‌مرورزمان و پس از استفاده مکرر مستهلک می‌گردند به همین دلیل برای هر یک از دارایی‌های ثابت استهلاک منظور می‌شود. (به‌استثناء زمین که مستهلک نمی‌گردد) مانند: زمین- ساختمان- تأسیسات- ماشین‌آلات و تجهیزات- ابزارآلات- وسایل نقلیه و منصوبات- قالب‌ها- لوازم آزمایشگاهی و دارایی‌های سرمایه‌ای موجود در انبار.
طبق تعریف جدیدتری که در کتاب مبانی نظری حسابداری از دارایی شده، دارایی مفهومی مالی است یعنی اموال و حقوقی که منافع آتی قابل تقویم به پول دارند و بر اثر معاملات، عملیات یا رویدادهای مشخص به مالکیت یا تسلط مالکانه یک واحد تجاری درآمده‌اند دارایی آن واحد محسوب می‌شوند. دارایی یکی از عناصر حسابداری نشان‌دهندهی وضعیت مالی واحد انتفاعی است. (سازمان حسابرسی،۱۳۸۷، ۶۲-۶۳)

بدهی

بدهی بیانگر تعهد یک شخص حقیقی یا حقوقی بدهکار به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر بستانکار است. بدهی معمولاً به دارایی واگذارشده‌ی بستانکار به بدهکار اشاره دارد، اما می‌تواند به‌عنوان استعاره برای بیان تعهدات اخلاقی یا سایر تعاملات اقتصادی نیز استفاده شود. بازپرداخت بدهی معمولاً شامل دو بخش «اصل بدهی» و بهره ی آن است؛ که معمولاً پرداخت بدهی در بازه زمانی مشخصی باید صورت گیرد (همان مأخذ).

جریان وجوه نقد آزاد

از نظر جنسن جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد موردنیاز برای کلیه پروژه­ های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا)، وجود دارد. طبق تعریف جنسن از جریان وجوه نقد آزاد لازم است پروژه­ ها از نظر ارزش فعلی خالص از طریق کاربرد نرخ هزینه سرمایۀ قابل‌اتکایی، ارزیابی و در صورت مثبت بودن آن، وجوه لازم برای
سرمایه ­گذاری در چنین پروژه ­هایی از جریان­های نقد در دسترسی واحد تجاری کسر گردد، آنچه می­ماند به‌عنوان جریان وجوه نقد آزاد تلقی خواهد شد. جاگی و گیول^[۱۰] معتقدند که محاسبه جریان وجوه نقد آزاد بر اساس مدل جنسن بسیار مشکل است زیرا که نمی­ توان به‌طور سریع تمام پروژه­ های با ارزش فعلی خالص مثبت مورد انتظار واحد تجاری را شناسایی نمود. علاوه بر این معمولاً اطلاعات در خصوص تعیین نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا در دسترس نیست. ازاین‌رو سعی شده است تا از مدل‌های دیگری که به‌نوعی مدل‌های جایگزین مدل جنسن هستند، برای محاسبه جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری استفاده شود. (جنسن ، ۱۹۸۶)
از مهم‌ترین این مدل‌ها می­توان به مدل لهن و پولسن^[۱۱] (۱۹۸۹) و مدل کاپلند^[۱۲] اشاره نمود. از نظر لن و پلسن جریان­های وجوه نقد آزاد شرکت عبارت است از سود عملیاتی قبل از هزینۀ استهلاک پس از کسر وجوه پرداختی بابت مالیات، هزینه بهره، سود سهامداران ممتاز و سود سهامداران عادی. کاپلند نیز تعریف زیر را از جریان­های وجوه نقد آزاد ارائه می­نماید:

۵) موسوی بجنوردی ، محمد حسن ، قواعد فقهیه ، نشر میعاد ، چاپ دوم ، ج ۲ ، ص ۷۴ و ۷۵ بی تا
پنجم : با توجه به معاوضی بودن عقد بیع ، ضمان معاوضی بایع در اثر تلف مبیع قبل از قبض با قصد مشترک طرفین عقد و مطابق با اصول حقوقی حاکم بر معاملات معاوضی است . زیرا دادن ثمن به فروشنده و تسلط بر مبیع خواست مشترک طرفین عقد است و با از بین رفتن جزئی از آن ، جزء دیگر نیز از بین می رود و همین که مبیع تلف شد ، تعهد خریدار به دادن ثمن نیز مبنای خود را از دست می دهد و به خریدار باز می گردد. (۱)
ج ) مصادیق ضمان معاوضی
۱) شرایط تحقق ضمان تلف مبیع قبل از قبض در ماده ۳۸۷ قانون مدنی
ماده ۳۸۷ قانون مدنی ایران بیان میدارد « اگر مبیع قبل از قبض بدون تقصیر و اهمال از طرف بایع تلف شود بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری مسترد گردد مگر اینکه بایع برای تسلیم به حاکم یا قائم مقام او رجوع نموده باشد که در این صورت تلف از مال مشتری خواهد بود. »

در ارتباط با شرایط تحقق مقررات ماده ۳۸۷ قانون مدنی و نکاتی که از حیث اصول حقوقی در وضع این مقررات حائز اهمیت است به موارد ذیل اشاره می شود:
اول : عده ای از حقوق دانان علت انفساخ بیع در تلف مبیع قبل از قبض را نتیجه تراضی طرفین و از آثار معاوضی بودن ماهیت عقد بیع و آن را موافق قاعده دانسته و عقیده دارند حکم ماده در موارد مشابه از جمله تلف ثمن پیش از قبض نیز اجرا می گردد. همچنین است در سایر عقود و تعهدات. همچنین تراضی طرفین برخلاف حکم ماده نافذ است زیرا از قواعد مربوط به نظم عمومی نمی باشد. (۲) اما نظر مخالف این است که حکم ماده ۳۸۷ قانون مدنی خلاف قاعده و امری استثنایی بوده لذا تراضی برخلاف آن صحیح نمی باشد و در سایر عقود قابلیت اعمال ندارد. (۳)
دوم : انفساخ عقد بیع درمورد مبیع عین معین مصداق دارد و چنانچه در بیع کلی مبیع قبل از تعیین مصداق و قبض آن به خریدار تلف شود موجب انفساخ عقد نبوده و فروشنده مکلف است فرد دیگری را مطابق اوصاف مقرر در عقد تعیین و به خریدار تسلیم نماید. (۴)
سوم : تلف باید قبل از تسلیم و در اثر حادثه ی خارجی و بدون اهمال و تقصیر از ناحیه ی فروشنده باشد. در این زمینه می توان گفت چنانچه تلف پس از تسلیم و قبض مبیع به مشتری باشد، تلف از مال خریدار محسوب می شود، مگر اینکه تلف در زمان خیار مختص مشتری باشد.
(ماده ۴۵۳ قانون مدنی) همچنین در صورتی که تلف ناشی از تقصیر بایع بوده یا بایع در زمان تعیین شده از تسلیم مبیع خودداری کند و یا در نگهداری مبیع کوتاهی نماید، عقد منفسخ نمی شود بلکه فروشنده به لحاظ تصرف در مال دیگری ضامن پرداخت خسارت وارده بوده و این ضمانت
——————————
۱ ) کاتوزیان ، ناصر ، ، عقود معین ، پیشین، ج ۱ ص ۱۸۸
۲ ) کاتوزیان ، ناصر ، عقود معین ،همان ، ص ۹۲ به بعد
۳ ) امامی ، سید حسن ، دوره حقوق مدنی ، پیشین ، ج ۱ ، ص ۴۶۸-۴۶۷
۴ ) کاتوزیان ، ناصر ، عقود معین ، پیشین ، جلد ۱ ص ۳۱۴
از نوع زمان قهری و مسئولیت مدنی می باشد.
چهارم : در مورد تلف مبیع توسط اشخاص ثالث اختلاف شده است که آیا در این صورت عقد منفسخ می شود یا اینکه عقد به قوت خود باقی مانده و خریدار حق رجوع به تالف (شخص ثالث) را خواهد داشت. به نظر استاد کاتوزیان رجوع به تالف مشهورتر است (۱)
پنجم : تلف مبیع توسط خریدار در حکم قبض بوده و طبق ماده ۳۸۹ قانون مدنی تلف از مال
خریدار محسوب می شود، مگر اینکه تلف ناشی از فریب فروشنده بوده که در این صورت، سبب اقوی است و فروشنده ضامن مثل یا قیمت آن است. (۲)
۲) مسئولیت ناشی از ضمان درک مبیع موضوع ماده ۳۹۰ قانون مدنی
یکی از مسئولیت های بایع در ارتباط با ضمان معاوضی مسئولیت بایع در خصوص مستحق للغیر درآمدن مبیع پس از قبض می باشد . با توجه به مقررات ماده ۳۹۰ قانون مدنی : « اگر بعد از قبض
ثمن مبیع کلا یا جزئا مستحق للغیر در آید بایع ضامن است اگرچه تصریح به ضمان نشده باشد . ودر ماده ۲۶۳ قانون مدنی در خصوص وضعیت عقد بیع و ضمان درک مبیع از سوی فروشنده در صورت عدم اجازه مالک آمده است : « هرگاه مالک معامله را اجازه نکند و مشتری هم به فضولی بودن آن جاهل باشد حق دارد که برای ثمن و کلیه غرامات به بایع فضولی رجوع کند و در صورت عالم بودن فقط حق رجوع برای ثمن را خواهد داشت . همچنین در ماده ۳۹۱ قانون مدنی مقرر
گردید : « در صورت مستحق للغیر درآمدن کل یا بعض از مبیع بایع باید ثمن مبیع را مسترد دارد و در صورت جهل مشتری به وجود فساد بایع باید از عهده غرامات وارده به مشتری برآید .
نظریه مشورتی اداره حقوقی
موضوع : منظور از غرامت در ماده ۳۹۱ قانون مدنی
شماره و تاریخ نظریه ۱۷۹/۷ – ۵/۲/۱۳۸۱
« با توجه به مواد ۳۹۰ و۳۹۱ قانون مدنی در صورت مستحق للغیر در آمدن کل یا بعض از مبیع بایع باید علاوه بر رد ثمن چنانچه مشتری جاهل به فساد معامله باشد غرامت وارده به او را نیز بپردازد غرامت وارده به مشتری علی الاصول خسارات و مخارجی است که مشتری در معامله مربوط متحمل می شود نظیر مخارج دلالی و باربری و تعمیرات و امثال آن و شامل افزایش قیمت ملک نمی گردد . » (۳)
——————————
۱ ) همان ، شماره ۱۴۵
۲) همان ، شماره ۱۴۶
۳) مکرم ، علی ، بانک اطلاعات آراء دادگاهها و نظریات مشورتی (cd)، نسخه ۲/۲ ،تابستان ۱۳۸۴
نشست قضایی :
سوال : منظور از کلیه غرامات مقرر در ماده ۲۶۳ قانون مدنی چه چیزی است و مبنای محاسبه میزان غرامت مذکور چیست ؟
نظر کمسیون نشست قضایی (ا) مدنی :
« مطابق ماده ۲۶۳ قانون مدنی در صورتی که مشتری جاهل به فضولی بودن معامله باشد با عنایت به این که فروشنده فضولی با علم بر مستحق للغیر بودن مبیع اقدام به فروش مال غیر کرده است
مشتری حق دارد که برای ثمن و کلیه غرامات به بایع فضولی رجوع کند که با توجه به اطلاق
غرامات به کلیه ضرر و زیان ناشی از معامله و ضرر و زیان واقعی وارده به مشتری من جمله تفویت
ارزش واقعی عوض و معوض ملاک تعیین غرامات است زیرا اگر منظور قانونگذار از غرامات وارده صرفا همان ثمن معامله و هزینه دادرسی و نظیر آن بود بطور اطلاق از عنوان عبارت غرامات استفاده نمی کرد با این تقدیر از نظر منطقی و قانونی بین خریداری که جاهل بر مستحق للغیر بودن معامله بوده با خریداری که عالم بر موضوع بوده است تفاوت آشکاری وجود دارد افزایش ارزش اقتصادی یا تورم از مصادیق بارز خسارات هستند که قانون گذار نوعی از آن را در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ تحت عنوان تغییر فاحش شاخص قیمت پیش بینی کرده است ……» (۱)
گفتار دوم : زمان انتقال ضمان معاوضی در سایر نظام های حقوقی
الف ) تئوری های زمان انتقال ضمان معاوضی در نظام های حقوقی مختلف
همانطور که در خصوص زمان انتقال مالکیت مبیع تئوری های مختلفی بیان شد،در ارتباط با زمان انتقال ضمان معاوضی نیز از سوی دانشمندان حقوق نظرات گوناگونی عنوان شده است که ذیلاً خلاصه ای از این نظریات بیان می شود .
اول : همزمان با انتقال مبیع در زمان انعقاد عقد ضمان معاوضی نیز از فروشنده به خریدار منتقل می شود . بر اساس این نظر برای انتقال مسئولیت ناشی از تلف مبیع به خریدار ، قبض و تسلیم
مبیع شرط نیست . این نظریه در حقوق انگلستان و فرانسه و آمریکا پذیرفته شده است . (۲)
دوم : ضمان معاوضی به محض انعقاد عقد بیع به خریدار منتقل می شود ، هر چند انتقال مالکیت منوط به تسلیم و قبض مبیع میباشد . (۳)
سوم : انتقال مالکیت و ضمان معاوضی هر دو منوط به تسلیم و قبض مبیع به خریدار بوده و مسئولیت تلف مبیع قبل از تسلیم به خریدار نیز از مال بایع محسوب می شود . (۴)
——————————
(۱) رویه قضایی در ارتباط با دادگاههای عمومی حقوقی ،پیشین ، ص ۱۸۴
(۲) سلطانی نژاد ، هدایت الله ، مقاله ضمان معاوضی ، مجله نامه مفید شماره ۱۸ تابستان ۷۸ ، ماده ۱۱۳۸ قانون مدنی فرانسه و مقررات قانون تجارت متحد آمریکا ،
(۳) همان ، بند ۱ ماده ۱۸۵ قانون مدنی سوئیس
(۴) همان ، ماده ۴۲۹ قانون مدنی آلمان و ماده ۴۲۶ قانون مدنی اتریش
چهارم : با توجه به مقررات ماده ۳۸۷ قانون مدنی ایران با انعقاد عقد بیع ، مالکیت مبیع به خریدار منتقل شده ، لیکن مسئولیت ناشی از تلف و ضمان معاوضی تا لحظه تسلیم مبیع به خریدار به عهده فروشنده باقی می ماند . فقهای امامیه بر این نظر اتفاق دارند .

در جدول (۲-۱) سه گروه از مدل هایی که در پژوهش های اخیر در زمینه مدیریت سود به عنوان تعریف اقلام تعهدی اختیاری در نظر گرفته شده اند، نشان داده شده است. در اولین گروه، کل اقلام تعهدی در نظر گرفته می شود. در گروه دوم، مدل های مبتنی بر اقلام تعهدی خاص بوده و این مطالعات اغلب روی صنایع مشخصی که اقلام تعهدی آنها قابل اندازه گیری است و به قضاوت نیاز دارد، متمرکز است. در گروه سوم، ویژگی های آماری سود به منظور شناسایی رفتار اثرات سود مورد آزمون قرار می گیرد. (مشایخی و صفری ، ۱۳۸۵: ۴۰).
دچو و همکاران (۱۹۹۵) در مطالعه ای، مجموعه ای از مدل های ارائه شده در زمینه کشف مدیریت سود از جمله مدل هیلی، دی آنجلو، جونز و صنعت را مورد بررسی قرار دادند و شکل تعدیل شده ای از مدل جونز را نیز ارائه نمودند. آنها مدل های مذکور را مورد مقایسه قرار داده و ویژگی های هر یک را به همراه نقاط قوت و ضعف‏هایش بیان نمودند و نتایج این مطالعه بیان کننده برتری مدل تعدیل شده جونز برای کشف مدیریت سود می باشد.

۲-۳- بخش دوم: سیاست های تقسیم سود
سیاست تقسیم سود یکی از بحث انگیزترین مباحث مالی است. الگوهای نظری متضاد که گاها فاقد پشتوانه تجربی قوی هستند، به دنبال توضیح سیاست های تقسیم سود شـرکت می باشند. هدف از اجرای چنین سیاستی تعیین نقشی است که آن سیاست در به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران ایفا می‌کند. از آنجا که سیاست تقسیم سود تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد، پرداخت تمام سود به سهامداران به معنی به
حداکثر رسانیدن ثروت آنان نخواهد بود.
۲-۳-۱- چرا شرکت‏ها سود پرداخت می نمایند؟
سود انباشته یکی از مهمترین منابع تامین مالی بلند مدت شرکت‏ها می باشد. در سال های اخیر شرکت‏های بزرگ برای تامین نیازهای مالی خود اغلب از سود انباشته استفاده کرده اند. با توجه به اهمیت سود تقسیم نشده در تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری شرکت ها، چرا شرکت ها اقدام به توزیع سود بین سهامداران می نمایند؟ (قلی پور ، ۱۳۷۵: ۸۹)
شرکت ها به دلایل متعددی اقدام به پرداخت سود سهام می کنند که برخی از آنها عبارتند از:
برخی از مقررات تجاری و مالیاتی شرکت ها را از انباشتن غیر ضروری و بیش از حد سود تقسیم نشده منع می نماید.
گاهی هزینه های معاملاتی و نقل و انتقال سهام در خصوص سهامدارانی که به خاطر نیاز به وجوه نقد مجبور به فروش سهام خود می باشند پرداخت سود سهام را ایجاب می کند.
در صورتی که مالیات بر سود سهام در مورد اغلب سهامداران پایین باشد و یا سود سهام مشمول معافیت مالیاتی باشد این امر شرکت ها را به پرداخت سود سهام تشویق می کند.
در بازاری که هزینه های تنزیل آن به خاطر عدم اطمینان (ریسک) بالاست پرداخت سود سهام در حال حاضر بیش از پرداخت سود در آینده ارزشمند است (برهانی ، ۱۳۸۷: ۱۷).
سود سهام درآمد باثباتی برای سهامداران فرآهم می کند به طوری که بر اساس حجم سهام می‏توانند هزینه زندگی خود را تنظیم نمایند. سرمایه گذاران و خریداران اوراق بهادار به گزارش ها و اخبار سود سهام سالانه شرکت ها توجه دارند. تغییرات در سود سهام حاوی اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران می باشد.
اگر سهامدار شرکتی عادت به دریافت سود سهام را داشته باشد در این صورت مشکل است که یکباره پرداخت سود سهام را متوقف کرد.
عدم پرداخت سود ممکن است رقبا را به تبلیغات تهاجمی علیه شرکت تشویق نماید.
سهامداران از طریق دریافت سود یا انتظار دریافت سود بازده سرمایه‏شان را به دست می آورند یا شانس این را پیدا می کنند که سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند.
پرداخت سود باعث کاهش عدم اطمینان سهامداران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان می شود.
۱۰- سود تقسیمی نشان دهنده قدرت شرکت است.
۲-۳-۲- روش های پرداخت سود سهام
پس از آنکه شرکت تصمیم گرفت که قسمتی از سود حاصله را بین سهامداران خود تقسیم کند باید شیوه پرداخت آن را تعیین کند. عمده روش های پرداخت سود عبارتند از:
۲-۳-۲-۱- سود نقدی
رایج ترین شیوه پرداخت سود سهام پرداخت نقدی بوده و عمدتاً در شرایطی که شرکت مشکل کمبود نقدینگی ندارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
۲-۳-۲-۲- گواهی موقت سود سهام
زمانی که شرکت در پرداخت سود خود با مشکل نقدینگی مواجه می باشد اقدام به صدور گواهی موقت برای سهامداران به دلیل تاخیر در پرداخت سود می کند.
۲-۳-۲-۳- پرداخت به صورت دارایی
به این صورت که معادل سودی که باید به هر سهم پرداخت شود، کالا به صاحب سهم ارائه گردد. این
روش که اکنون معمول نیست در گذشته برای نخستین بار توسط کمپانی هند شرقی در لندن در سال ۱۶۲۸ مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان سود بین سهامداران پارچه و فلفل توزیع شد.
۲-۳-۲-۴- سود سهمی
در این حالت شرکت به جای سود، سهام عادی منتشر نموده و همگام با افزایش سرمایه به سهامداران سهام جایزه ارائه می دهد. این نحوه پرداخت سود عمدتا به منظور حفظ نقدینگی شرکت و جلوگیری از خروج پول از شرکت جهت سرمایه گذاری در پروژه های توسعه می باشد (جهانخانی و پارسائیان ، ۱۳۸۸).
۲-۳-۳- پرداخت سود سهام
معمولا سود هر سال مالی در اوایل سال بعد مورد محاسبه قرار می گیرد و پس از تایید بازرسان قانونی و حسابرسان از نظر اینکه سود مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری و حسابرسی محاسبه شده است، مراتب در مجامع عمومی صاحبان سهام مطرح می شود و صاحبان سهام نسبت به چگونگی و مبلغ تسهیم سود بین سهامداران و مبلغی که باید در شرکت باقی بماند تصمیم می گیرند. سودی که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود از طریق آگهی به اطلاع آنان می رسد و معمولا مهلتی را برای مراجعه سهامداران برای ثبت نام دریافت سود تعیین می کنند و سپس شرکت به پرداخت سود به سهامدارن مبادرت می کند. مراحل عملی پرداخت سود سهام به شرح ذیل می باشد:
الف) تاریخ اعلام سود سهام^[۸۶]
روزی است که هیأت مدیره شرکت گرد هم می آیند، در مورد پرداخت سود سهام تصمیم می گیرند و
نتیجه تصمیمات خود را اعلام می کنند. ازنظر حسابداری، سود سهام اعلام شده درتاریخ اعلام سود به بدهی واقعی شرکت تبدیل می شود.
ب) تاریخ ثبت در دفاتر سهام
سود سهامی که هیأت مدیره یک شرکت اعلام می کند به کسی پرداخت می شود که در تاریخ معینی نام وی به عنوان صاحب سهم در دفاتر سهام به ثبت رسیده باشد.
ج) تاریخ موثر در بورس
طبق مقررات بورس نیویورک زمانی که یک سرمایه گذار سهام شرکتی را خریداری می کند چهار روز کاری طول می کشد تا این سهام در دفتر سهام شرکت به نام وی منتقل شود، در نتیجه، زمانی که سود سهام اعلام می شود سود به کسی تعلق خواهد گرفت که چهار روز قبل از تاریخ ثبت یا تاریخ موثر سهام را خریداری کرده باشد. اگر کسی سهام را بعد از تاریخ موثر در بورس (چهار روز قبل از تاریخ ثبت) خریداری کند، به وی سود سهام تعلق نخواهد گرفت و فروشنده سود سهام را دریافت خواهد کرد.
د) تاریخ پرداخت
پس از اینکه هیأت مدیره میزان و زمان پرداخت سود سهام را اعلام کرد و پس از گذشت تاریخ ثبت، طبق دفاتر سهام شرکت، نام صاحبان سهام در آن روز که مستحق دریافت سود سهام هستند مشخص می‏شود. سپس شرکت اقدام به صدور چک در وجه سهامداران می کند (برهانی ، ۱۳۸۷: ۱۹-۱۸).
شایان ذکر است که رویه پرداخت سود سهام در ایران با مراحل بالا متفاوت است. تاریخ اعلام سود، یعنی تاریخی که روشن می شود عملاً سود سهام چقدر است، روز مجمع در شرکت است. تاریخ تعیین فهرست سهامداران نیز روز تشکیل مجمع است. هر کس در روز تشکیل مجمــع سهام داشته باشد، سود سهام را دریـافـت می کند. بنابراین تاریخ عدم دریافت سود، فردای روز مجمع است. فرصت پرداخت سود سهام طبق قانون، ۸ ماه پس از تاریخ تشکیل مجمع است. بنابراین تاریخ پرداخت، یعنی یک روز مشخص برای پرداخت، کمتر اعلام می شود، بلکه بیشتر بصورت دوره پرداخت اعـلام می شود. مراحل عملی پرداخت سود سهام به صورت تصویری در جدول زیر نمایش داده شده است (شاملو ، ۱۳۸۹: ۲۵).
جدول (۲-۲): مراحل محاسبه تا پرداخت سود سهام