۱۰۷۱۶

 

۱۹۵۹

 

۹۹۲۹

 

۲۰۲۳

 

۹۰۷۴

 

۲۳۰۱

 

۰. ۶-

 

۱

 

 

 

حومه

 

۸۰۷۴۳

 

۱۵۴۸۰

 

۱۷۵۴۷

 

۴۱۲۲

 

۱۸۲۷۱

 

۵۲۶۸

 

۶/۱۲-

 

۶/۱

 

 

 

لاکان

 

۱۱۶۰۲

 

۲۵۰۹

 

۱۸۰۷۹

 

۳۳۶۴

 

۱۶۲۱۸

 

۴۲۷۲

 

۴/۳

 

۹۶/۲

 

 

 

ماخذ: فرهنگ آبادیهای استان گیلان، ۱۳۸۵

۳-۲-۸. ویژگیهای اقتصادی

اقتصاد به عنوان یک ضرورت از هنگامی که معیشت وگذران زندگی انسان براساس یک نظام پایه ریزی می‎شد، شکل گرفته، طی زمانی طولانی تحول می پذیرد. به طور خلاصه می توان گفت که اقتصاد، علم مربوط به بررسی نتایج فعالیتهای مربوط به تولید، توزیع و مصرف کالا است.
در تحقیق حاضر مراد از اقتصاد همان اقتصاد روستایی است. بنابراین اقتصاد روستایی عبارت است از:

کلیه فعالیتهای فردی و اجتماعی که در محیط روستا به منظور گذران زندگی و تامین رفاه مادی روستائیان به وقوع می پیوندد. بطور کلی فعالیتهای اقتصادی روستاها در۳ومحور، کشاورزی، صنعت وخدمات قرار دارد. لازم به ذکر است که در محدوده مورد نظر عمده فعالیتهای اقتصادی روستا در محور اصلی کشاورزی قرار دارد وصنعت در روستاهای مورد نظر بیشتر صنایع وابسته به کشاورزی، ساخت ابزارهای ساده روستایی و صنایع دستی و خدمات بیشتر شامل واحدهای تجاری قرار دارد مانند فروشگاه ها و. . . می­باشد. براساس مطالعات میدانی در سالهای اخیر کاهش در بین شاغلان کشاورزی دیده می شود و از مهم ترین عواملی که درکاهش شاغلان بخش کشاورزی در محدوده مورد نظر نقش داشته، اختلاف در آمد بین شهرها و روستاها است که این اختلاف سبب مهاجرت سالانه تعداد کثیری از نیروهای فعال نواحی روستایی به سوی شهرها شده است.

۳-۲-۸-۱. اشتغال

 

شناخت جنبه های گوناگون روستا و طبقه بندی اشتغال در آن به مراتب پیچیده تر از حوزه های شهری است. تفاوت اشتغال و بطور کلی فعالیت اقتصادی روستاها با فعالیت اقتصادی شهری به عنوان نمونه از جنبه های زیر قابل توجه است:

 

الف) زمان و طول مدت فعالیت

 

ب) نوع و ویژگی فعالیت

 

ج) در آمد حاصل از فعالیت اقتصادی

 

آنچه آشکارا باعث تمایز فعالیت روستایی نسبت به فعالیت شهری است، تعدد فعالیت در روستاها به ویژه روستاهای سنتی است. کار در مزرعه، نگهداری از دام و تامین علوفه، تهیه مواد لبنی، صنایع دستی، بازاریابی تولیدات زراعی و خانوادگی و مانند آن اشتغال در میان خانواده های روستایی را بصورت منفرد و در چهار چوبی مشخص ناممکن می سازد. علاوه بر این، درغالب موارد، سهم اشتغال اعضای خانوار در این گونه امور نیز حد معینی ندارد و همه به نوعی در انجام آنها دخالت دارند. البته این به آن معنا نیست که در روستا تقسیم کار وجود ندارد. بلکه بیشتر به این معناست که در میان اعضای خانواده امور گوناگون پیوستگی زیادی به هم دارند و هر عضو ممکن است انجام وظایف مختلفی را بر عهده داشته باشند.

عدم تنوع اشتغال در جامعه روستایی شدیدا به چشم می خورد. اشتغال در بخشهای صنایع و خدمات کمتر از بخش کشاورزی است، همچنین کم کاری و بیکاری فصلی در روستاها امری متداول است.
درمحدوده مورد نظر به واسطه افزایش هزینه های کشت محصول که عمدتا برنج می باشد انگیزه به کشت کمتر شده و با توجه به این مطلب که منطقه مورد نظر از جنبه توریستی مورد نظر زمین خواران می باشد، نوعی تمایل به فروش زمین های زراعی و مهاجرت به شهر درآنها مشاهده که سبب اشتغال کاذب وعمدتا دستفروشی گردیده و با مقایسه میزان رشد جمعیت و رشد اشتغال می توان به وضوح دریافت که میزان رشد منفی اشتغال از رشد منفی جمعیت بیشتر بوده، یعنی بیانگر این نکته است که روز به روز بر شمار افراد بیکار در روستاها افزوده می شود.

۳-۲-۸-۲ . توزیع شغلی

اصولا اختلاف زیادی بین سکونتگاه های روستایی و شهری به خصوص درکشورهای پیشرفته وجود ندارد. برخی از شهرهای کوچک که به علل خاصی در انزوا قرار دارند ولی در عین حال اغلب مشاهده می شود که ارتباط وسیعی بین این شهر ها و روستاهای حاشیه آن برقرار است. این ارتباط شرایطی را به وجود می‎آورد که فرهنگ شهری و روستایی در هم می آمیزد. در چنین ارتباطاتی عده ی زیادی وجود دارند که ظاهرا در روستاها زندگی می نمایند ولی به طور کلی دارای نظام اقتصادی شهری هستند، بنابراین تعیین یک شاخص شهرنشینی برای چنین مردمی مشکل می باشد. جمعیت روستاهایی که معیشت کشاورزی ندارند، یعنی نواحی بدون مزرعه از سال ۱۹۲۰به وجود آمد و رشد یکنواختی یافت و مردمان این روستاها دارای معیشت غیرکشاورزی از قبیل کارگری معادن، کارگری، کار در هتل ها، گاراژها، کارخانه ها، سازمانهای خدماتی، فروشگاه ها و ادارات بوده و در حال حاضر جمعیت این قبیل روستاها افزون تر نیز گردیده است. این شیوه شاید قابل اعمال در بسیاری ازکشورها منجمله ایران باشد، زیرا در ایران کلیه جمعیت روستایی اگر چه در روستاها زندگی می کنند. ولی معیشت آنها متکی به بهره برداری از زمین نمی‎باشد.

۲-۴-۱- شبکه ­های حسگر زیرآبی دوبعدی ایستا برای نظارت کف اقیانوس

در این نوع شبکه­ ها حسگرها­ در کف دریا قرار می­گیرند. از کاربردهای معمول می­توان به نظارت بر محیط زیست اشاره کرد. یک نمونه از این شبکه­ ها در شکل زیر نشان داده شده است. گروهی از گره­های حسگر در کف اقیانوس قرار می­گیرند. گره­های حسگر به یک یا چند گره سینک زیرآب به وسیله­ لینک­های صوتی بی­سیم متصل می­ شود. سینک­ها مسئول هدایت داده ­ها از شبکه­ کف اقیانوس به ایستگاه­های سطحی می­باشد. علاوه بر این ایستگاه مستقر در سطح دارای گیرنده­ فرستنده امواج رادیویی است تا بتواند با ایستگاه ساحلی تبادل داده داشته باشد. در آب­های کم عمق (عمق کمتر از ۱۰۰ متر) گره­های موجود در کف آب می­توانند بدون وجود گره سینک با ایستگاه سطحی تبادل داده داشته باشند. گونه ­ای از شبکه ­های حسگر زیرآبی دو بعدی در شکل ۲-۱ نشان داده شده است.
شکل ۲-۱- شبکه حسگر بی­سیم زیر آب دوبعدی
۲-۴-۲- شبکه ­های حسگر زیرآب سه بعدی ایستا برای نظارت ستونی اقیانوس
در اینجا عمق به وسیله­ تکنیک­های خاص کنترل می­ شود. این نوع شبکه­ ها برای تشخیص پدیده­ایی که در کف اقیانوس نیستند، کاربرد دارد. در واقع در مواردی استفاده می­ شود که استفاده از شبکه دو بعدی کارآمد نیست. در این شبکه­ ها، گره­های حسگر برای مشاهده­ یک پدیده­ خاص در عمق­های متفاوتی شناور می­ شود. به عنوان مثال می­توان حسگرها را به وسیله­ای که در سطح آب قرار می­گیرد، متصل کرد و آن را در عمق دلخواه قرار داد. همچنین می­توان حسگرها را به کف اقیانوس متصل نمود و توسط پمپ­های خاصی در عمق مورد نظر قرار بگیرند. نمونه ­ای از شبکه ­های حسگر زیرآبی سه بعدی در شکل ۲-۲ نشان داده شده است. در این روش ممکن است توسط کشتی­ها و شناور­های عبوری آسیب ببینند. در این نوع توپولوژی داده ­های جمع­آوری شده توسط یک گره به گره بعدی ارسال می­ شود تا به کمک مسیر­یابی چندگامی به گره مستقر در سطح برسد. از ایستگاه سطحی به ماهواره و از آنجا به ایستگاه ساحلی مخابره شود.
شکل ۲-۲- شبکه حسگر بیسیم زیر آب سه بعدی
۲-۴-۳- شبکه سه ­بعدی با بهره گرفتن از زیرآبی های خود مختار
این شبکه­ ها شامل تیمی از زیرآبی­های مستقل می­باشد. با بهره گرفتن از AUVها می­توان قابلیت ­های شبکه ­های حسگر زیر آب را در بسیاری از جنبه­ها بالا برد. نمونه ­ای از شبکه ­های حسگر زیرآبی سه بعدی با بهره گرفتن از AUVها در شکل ۲-۱ نشان داده شده است. دراین نوع توپولوژی داده ­های جمع­آوری شده توسط یک گره به گره بعدی ارسال می­ شود تا به کمک مسیر­یابی چندگامی به گره مستقر در سطح برسد. از ایستگاه سطحی به ماهواره و از آنجا به ایستگاه ساحلی مخابره شود.
شکل ۲-۳- شبکه حسگر بیسیم زیر آب سه بعدی با بهره گرفتن از AUVها
۲-۵- کنترل توپولوژی
عملکرد شبکه ­های حسگر بی­سیم وابسته به کنترل توپولوژی آن­هاست. کنترل توپولوژی مشخص کننده­ این است که هر دو حسگر چگونه به هم متصل هستند و حوزه­ سنجش چه میزان نظارت می­ شود. کنترل توپولوژی را می­توان به دو دسته پوشش در شبکه و اتصال شبکه تقسیم ­کرد [۱۸]. ماموریت اصلی شبکه ­های حسگر بی­سیم نظارت اهداف و کشف وقوع رویداد است. به واسطه­ خاصیت تصادفی رویدادها و پارامترهای محیط، POIها در آن، باید توسط حسگرها پوشش داده شوند. در اینصورت رویدادها به اندازه­ کافی مشاهده و پارامترهای محیط گزارش داده­ می­شوند. از سوی دیگر در استقرار سیستم، هزینه و مقیاس­پذیری آن نیز باید در نظر گرفته شود. داشتن یک شبکه­ از حسگر­ها در یک ناحیه با تراکم خیلی زیاد عملی نیست.
۲-۶- پوشش شبکه
پوشش شبکه توصیفی است که مشخص می­ کند دامنه­ هدف چطور توسط حسگر­ها نظارت می­ شود. پوشش شبکه می ­تواند به سه دسته پوشش سراسری^[۴۹]، پوشش مانع^[۵۰]، پوشش جاروبی^[۵۱] تقسیم گردد.
۲-۶-۱- پوشش سراسری
پوشش سراسری به پوشش هر نقطه از فضا اشاره دارد. در واقع هر نقطه از فضا نیاز دارد که حداقل توسط یک حسگر پوشش داده شود. اگر هر نقطه توسط k حسگر پوشش داده شود به آن پوشش kتایی می­گویند. پوشش سراسری گاهی با نام پوشش کامل نیز شناخته می­ شود. توجه داشته باشید که در بعضی از تحقیقات در پوشش کامل نیاز نیست که هر نقطه از محیط پوشش داده شود و تنها نیاز است POIها پوشش داده شود [۱۹]. در شکل ۲-۴ زیر نمونه ­ای از پوشش کامل در فضای دو بعدی نمایش داده شده است. که هرکدام از دایره­های توپر نشانگر حسگرها و دوایر بزرگتر در اطراف آن­ها نشانگر شعاع حس کردن هستند. همانطور که مشاهده می­ شود به طور کامل محیط را پوشش داده­اند. اگر شعاع حس کردن با شعاع ارتباطی برابر باشد در این تصویرهیچ ارتباطی برقرار نیست.
شکل ۲-۴- نمونه ای از پوشش سراسری حسگرها
پوشش سراسری در سه شبکه ایستا، متحرک و تلفیقی مورد مطالعه قرار گرفته شده است. در شبکه ­های ایستا هیچ حسگری قادر به حرکت کردن نیست. در [۲۰]، [۲۱] و [۲۲] پوشش فضا توسط حداقل یک حسگر در شبکه ایستا مورد توجه قرار گرفته است. و در [۲۳] و [۲۴] پوشش kتایی در شبکه ایستا مورد بررسی قرار گرفته است. این شبکه­ ها به سادگی قابل پیاده­سازی هستند اما دارای مشکل حفره انرژی هستند که طول عمر شبکه را کوتاه می­ کنند [۲۵]. در شبکه ­های متحرک، همه حسگرها می­توانند حرکت کنند. در این رویکرد هزینه و پیچیدگی طراحی پروتکل افزایش خواهد یافت اما به طور قابل توجهی می­توان طول عمر شبکه را افزایش داد.
۲-۶-۲- پوشش مانعی
پوشش مانع پوششی است که هر راه عبور در شبکه را تحت نظارت قرار می­دهد پوشش مانع تضمین می­ کند که هر مزاحمی هدف عبور از شبکه را  داشته باشد، می­توان شناسایی نمود. در [۲۶] مجموعه ­ای از الگوریتم­ها ارائه داده است و تعیین می­نماید آیا پوشش مانعی kتایی ایجاد شده است و یا خیر؟ در این مقاله دو نوع پوشش قوی و ضعیف ارائه شده است. نمونه ­ای از پوشش قوی و ضعیف در شکل ۲-۵ مشاهده می­ شود.

 

الف	ب

شکل ۲-۵- پوشش مانعی الف)پوشش مانعی ضعیف ب)پوشش مانعی قوی
در [۲۷] نیز پوشش مانعی مبتنی بر خط ارانه شده در واقع در اکثر کارهای انجام شده پوشش مانعی مبتنی بر خط مورد بررسی است. اما در [۲۸] پوشش مبتنی بر منحنی مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین در شکل زیر نمونه ­ای از پوشش مانعی در فضای سه بعدی ارائه شده در [۲۹] که از یک ورودی زیردریا محافظت می­نماید مشاهده می­گردد.
شکل ۲-۶- نمونه ای از پوشش مانعی در فضای ۳ بعدی
۲-۶-۳- پوشش جاروبی
پوشش جاروبی پوششی است که در آن نیاز نیست شبکه متصل باشد و فضای هدف توسط شبکه تنک که از حسگر­های موبایل تشکیل شده پوشش داده می­ شود. تعدادی POI وجود دارد که باید در محیط کشف شوند. در این نوع پوشش نیاز است که اطلاعات به صورت محلی ذخیره شود. در [۳۰] ، [۳۱] پوشش جاروبی مورد بررسی قرار گرفته شده است. در شکل ۲-۷ نمونه ­ای از پوشش جاروبی نشان داده شده است. در این شکل نقاط p1 تا p7 باید توسط حسگر­های M1،M2،M3 و M4 ملاقات شوند. مکان اولیه ی حسگر ها با علامت ضربدر و مسیری که باید با پیکان نقطه­ چین مشخص شده است
شکل ۲-۷- نمونه ای از پوشش جاروبی
۲-۷- اتصال شبکه
اتصال شبکه به بازیابی و دریافت پیام در شبکه مربوط است. زمانی که یک حسگر کار می­ کند اتصالش به دیگر حسگر از دو جنبه می ­تواند مطالعه شود: کنترل زمانی^[۵۲], [۳۲] [۳۳] کنترل فضایی^[۵۳] [۳۴] [۳۵].

 

• • کنترل زمانی

 

برای اهداف ذخیره­سازی انرژی، حسگرها معمولا در دو حالت فعال و خواب جابه­جا می­شوند. لذا نیاز به بررسی وجود دارد تا یک برنامه­ ریزی برای فعال و خاموش شدن گره­ها داشته باشیم به نحوی که اتصال گره­های شبکه حفظ شود.

تکالیف و دستورها
تکالیف و دستورها
مسایل استراتژیک
محیط داخلی
محیط خارجی
توافق مقدماتی
(تصمیم برای برنامه­ ریزی استراتژیک)

شکل (۲-۲): الگوی برنامه­ ریزی استراتژیک برایسون
نقاط قوت الگو: در الگوی اجرایی برایسون، امکان انجام تغییرات و اصلاحات احتمالی قبل از اجرای برنامه­
استراتژیک و در زمان تدوین برنامه فراهم است. همچنین تعامل دو سویه­ای که در بین مرحله تعیین مسائل استراتژیک و مرحله تنظیم راهبردها تعریف شده است، از دیگر نقاط قوت این الگو است.
نقاط ضعف الگو: در الگوی برایسون، به این سؤال که «چگونه متوجه شویم به مقصد رسیده­ایم؟» پاسخی داده نشده است. به عبارت دیگر، در این الگو به این که شاخص­ های نیل به اهداف و رسالت چیست و این که این شاخص ­ها چگونه باید پایش شوند، پرداخته نشده است.
۲-۳-۳ -الگوی برنامه­ ریزی استراتژیک سازمان جهانی بهداشت^[۸]
توسعه بهداشت کشور جهت گیری­های خود را در زمینه برنامه­ ریزی استراتژیک منتشر ساخته است. مراحلی را که این سازمان در الگوی خود تشریح کرده است به شرح ذیل است (سازمان جهانی بهداشت، ۱۳۶۵):
مرحله ۱- اقدامات مقدماتی برای برنامه­ ریزی؛
مرحله ۲- تحلیل وضع موجود؛
مرحله ۳- بررسی مشکل، تعیین اولویت­ها و هدف؛
مرحله ۴- تنظیم راهبردهای بهداشتی و درمانی؛
مرحله ۵- تنظیم برنامه ­های بهداشتی و درمانی؛
مرحله ۶- ارائه طرح­های عملیاتی.
۴- تنظیم راهبردهای بهداشتی و درمانی
۵- تنظیم برنامه بهداشت و درمان
۶- ارائه طرح­های عملیاتی
مراحل اجرایی برنامه­ ریزی استراتژیک در نظام بهداشت و درمان
۱- اقدامات مقدماتی
۲- تحلیل وضع موجود
۳- بررسی مشکل، تعیین اولویت و هدف
شکل (۲-۳): الگوی برنامه­ ریزی سازمان جهانی بهداشت
نقاط قوت الگو: توالی مراحل در این الگو از تناسب بسیار خوبی برخوردار است. به ویژه تعاملی که بین هر یک از مراحل با مراحل بعدی و همین طور کل الگو وجود دارد، بسیار مفید است. در این الگو بر خلاف الگوی استونر، پس از پایان مرحله سوم که مشکلات استراتژیک مشخص شده و براساس اولویت، اهداف برنامه تعیین می­ شود. تعاملی که در این الگو دیده می­ شود، این مزیت را دارد که اگر در هر یک از مراحل مشخص شود امکان تحقق اهداف یا راهبرد وجود ندارد، بلافاصله نسبت به اصلاح مراحل پیشین اقدام می­ شود. به عبارت دیگر، مراحل برنامه­ ریزی در این الگو حالت یک سویه نداشته و کاملاً پویاست. این الگو از اولین برنامه­ ریزی استراتژیک است که برای حوزه بهداشت و درمان طراحی شده است.
نقاط ضعف الگو: با وجود این که بخشی از رسالت در هدف مطرح می­ شود، در این الگو بر خلاف الگوهای دیگر، در خصوص تبیین رسالت و دورنما به صورت واضح و شفاف بحث نشده است.
۲-۳-۴ -الگوی گوداشتاین^[۹] و همکاران
الگویی که گوداشتاین و همکاران ارائه نموده ­اند، براساس الگوهای رایج برنامه­ ریزی استراتژیک است، تنها با تفاوت در محتوا و تأکید بر فرایندها. این الگو، به ویژه برای سازمان­های متوسط و کوچک بیشتر مفید است. همچنین برای واحدهای دولتی و سازمان­های غیرانتفاعی و حتی برای سازمان­های تجاری و صنعتی نیز کاربرد دارد. کاربرد این الگو، جهت و انرژی تازه­ای به سازمان می­دهد.
مراحل برنامه­ ریزی استراتژیک براساس این الگو به شرح ذیل است:
مرحله ۱- برنامه­ ریزی برای برنامه­ ریزی استراتژیک؛
مرحله ۲- تحلیل ارزش­ها؛
مرحله ۳- تدوین رسالت؛
مرحله ۴- الگوسازی برای کارهای استراتژیک؛
مرحله ۵- ارزیابی عملکرد؛
مرحله ۶- تحلیل شکاف؛
مرحله ۷- تدوین برنامه عملیاتی؛
مرحله ۸- برنامه­ ریزی اتفاقات (رویدادها)؛
مرحله ۹- اجرا (گوداشتاین و همکاران، به نقل از طبیبی و ملکی، ۱۳۸۲).
برنامه­ ریزی برای برنامه­ ریزی استراتژیک
ملاحظات اجرایی پایش محیطی
تدوین رسالت
ممیزی اجرا
تحلیل شکاف
برنامه­ ریزی اتفاقات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ماخذ: یافته های پژوهش
۶٫۲ نهاد‎
تورستین وبلن^[۱۵](۱۸۹۹) بیان میکند سرتاسر تمدن بشری یک نهاد اجتماعی است و رفتار انسانها سرانجام در چارچوب نهادها گسترش می یابد. او معتقد است که تکامل بنیادی اجتماعی، فرایند بقای مطلوب نهادهاست. پیشرفت را می توان به بقای مناسب ترین عادت های تفکر و انطباق اجباری افراد با شرایط متغیر اقتصادی اجتماعی تعبیرکرد. در واقع، مؤسسات و نهادها باید با اوضاع متغیر جامعه تغییرکنند و توسعه و پیشرفت این گونه مؤسسات و نهادهاست که پیشرفت و توسعه جامعه را نشان می دهد. وی معتقد است مؤسسات و نهادهای موجود تا حدودی نادرست هستند، زیرا از نظر جریان تکامل با سرعت کافی به زمان تغییر نمی یابند. وبلن معتقد است برای اصلاح نظام موجود یکی از انقلاب های زیر به وقوع می پیوندد و نظام اقتصادی را از بیخ و بن تغییر می‎دهد،

 

 

• انقلاب مالکیت: جدایی کامل مالکیت از مدیریت، با تحمیل عقاید مدیران، صنایع بزرگ به صورت شرکت سهامی با موفقیت به کارخود ادامه خواهند داد. با این وضع، مالکیت به طور کامل از مدیریت جدا می‎شود.

 

 

 

• انقلاب فاشیستی: دست راستی به وسیله مؤسسه‎های تجاری، در این وضع، بازرگانان و فروشندگان عقاید خود را به صنایع مختلف تحمیل کرده و آنها را مجبور می کنند که به پیشنهادهای آنها برای تولید بهتر و بازده بیشتر توجه نمایند.

 

 

جان راجر کامونز^[۱۶](۱۸۹۹) توجه زیادی به ترکیب علوم اجتماعی نظیر جامعه شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی و تاریخ با علم اقتصاد داشته است. وی در زمره آن دسته از طرفداران اصلاحات اجتماعی قرار دارد که برای دخالت دولت در جریان تعدیل منافع متضاد گروه های مختلف نقش مؤثر قائل است. کامونز معتقد است که هرمکتب اقتصادی محصول تضاد منافع اقتصادی بوده و خود به از میان بردن تضادی پرداخته که ازآن ناشی شده است. به نظر کامونز، تضاد اقتصادی که منجر به تضادهای سیاسی و نظامی می‎شود بر مبنای کمیابی شکل می‎گیرد، چرا که طبقات اجتماعی از رفتار موجود میان افراد برای بدست آوردن و نگهداری سهمی از مالکیت کوشش می‎کند .به نظرکامونز، اعمال افراد از نظر رفتار فردی یا تصمیم برای خرید کالا، تصمیماتی است که نسبت به شرایط زمان و مکان گرفته می‎شود. بنابراین، به خاطر ماهیت تغییر اعمال فردی است که توجه اقتصاددانان از مطالعه اقتصاد کلاسیک سلب و به مطالعه اقتصاد نهادی جلب شده است. به عبارت دیگر، اقتصاددانان کلاسیک، نظریه‎های خود را بر اساس رابطه میان بشر و طبیعت طرح کردند و بنابراین کوچکترین واحد مورد توجه آنان کالا است که به وسیله نیروی کار تولید می‎شود ولی اقتصاددانان نهادی رابطه بین بشر و بشر را مورد مطالعه قرار می‎دهند. سپس کوچکترین واحد مورد توجه این اقتصاددانان را تصمیم یا فعالیت فردی تشکیل می‎دهد.کامونز، ضمن تشخیص سه نوع معامله یا تصمیم، معتقد است که هر معامله متضمن تأمین خواسته‎ها بوده و منجر به انتقال کالا و تعیین قیمت می‎شود. انواع سه گانه معاملات و یا تصمیمات بدین شرح است:

 

 

• تصمیمات مربوط به خرید وفروش(چانه زنی) که مالکیت را انتقال می‎دهد.

 

 

 

• تصمیمات مربوط به جیره‎بندی که مالکیت را انتقال می‎دهد.

 

 

 

• تصمیمات مربوط به مدیریت که مالکیت را اداره می‎کند.

 

 

او معتقد است که این سه نوع معامله درهرجامعه انجام می‎شود. اما ترکیب این معاملات در زمان‎ها و مکان‎های مختلف تغییرمی‎یابد.کامونز، میان ارزش از دو دیدگاه جامعه و فرد تفاوت قائل می‎شود. به نظر او مفهوم اجتماعی ثروت بستگی به میزان فراوانی و ارزش استفاده دارد، در حالی که مفهوم فردی دارایی بستگی به ارزش کمیابی داشته و به وسیله قیمت‎ها اندازه‎گیری می‎شود. سرمایه‎داری به فرایند ایجاد ارزش استفاده و محدود کردن آن به صورتی که منجر به ارزش کمیابی گردد، کمک می‎کند.
رونالدکوز ^[۱۷] (۱۹۸۸) هم اقتصاددانی نهادگرا محسوب می‎شود که بیشتر بر مباحث حقوقی تأکیددارد. او بحث بنگاه و کارکرد اقتصادی آن درجامعه را مطرح کرد. بحث هزینه‎های معاملاتی را بیان کرد و اظهار داشت درجامعه‎ای که هزینه‎های معاملاتی بالا است رشد اقتصادی کم است و تعریفی ازهزینه‎های معاملاتی داردکه برای کشورهای درحال توسعه و جهان سوم بسیار مهم است.
او می‎گوید بر خلاف آنچه که اغلب اقتصاددان‎ها تصور می‎کنند هزینه‎های یک بنگاه هزینه‎های تولید نیست، بلکه هزینه انجام است. هزینه‎های انجام معاملات، انواع و اقسامی دارد که کوز آنها را توضیح می‎دهد. وی تئوری دیگری هم راجع به هزینه‎های اجتماعی دارد که باز هم به نهادهای حقوقی برمی‎گردد و می‎گوید: اگر نهادهای حقوقی درست ایجاد شوند هزینه های اجتماعی پائین می‎آید. اما اگراین نهادهای حقوقی مناسب نباشند هزینه‎های اجتماعی بالا رفته و سطح رفاه اجتماعی پایین می‎آید.
جان کنت گالبرایت^[۱۸](۲۰۰۶) با نوشتن کتاب سرمایه‎داری آمریکا،عقاید اقتصاددانان کلاسیک را مورد انتقاد قرارداد و در سال۲۰۰۸ در کتاب جامعه متنعم متذکر شد که اقتصاددانان معاصرهرچه ازآنها به صورت تفکر پذیرفته شده رایج به ارث برده‎اند در عالم واقع کاربردی ندارد .اوبه طور کلی معتقد بود که نقش دولت باید دراقتصاد آمریکا وسیع‎تر شود و وظایف دولت گسترش یابد. اهم پیشنهادهای گالبرایت بدین شرح است:

 

 

• دولت باید نقش اساسی در بخش‎هایی از اقتصاد که درآن احتیاجات جامعه به طور کافی ارضا نشده است. مانند: مسکن، حمل ونقل و بهداشت به عهده بگیرد و اقدام‎های لازم را به عمل آورد.

 

 

 

• دولت باید از بنگاه‎های کوچک که در بازارهای کوچک نمی‎توانند در برابر شرکت‎های بزرگ رقابت کنند،حمایت نمایند.

 

 

 

• دولت باید برای همه مردم درآمد سالانه تضمین شده در نظر بگیرد.

 

 

 

• نقش دولت باید دراموربرنامه‎ریزی و وارسی وبازبینی شرکت‎های بزرگ از نظر قیمت‎گذاری و تعیین دستمزد گسترش یابد.

 

 

 

• دولت باید مناقصه‎های بزرگی را که در بخش نظامی و دفاعی جامعه صورت می‎گیرد ملی اعلام کند و خود به عهده بگیرد.

 

 

از پیشنهادهای گالبرایت چنین برمی‎آید که جامعه مطلوب گالبرایت، جامعه‎ای است که درآن صنایعی که باکارایی لازم نمی‎توانند به فعالیت ادامه بدهند باید به وسیله دولت تحت حمایت قرار گیرند.
یکی از مهم‎ترین نمایندگان نهادگرایی، داگلاس نورث ^[۱۹](۱۹۸۸)است او می‎گوید: نهادها قید وبندهایی هستند که شرایط فعالیت اقتصادی در جامعه را تعیین می‎کنند. نورث و توماس، شکست ناحیه هایی از اروپا را در گسترش نهادهای کارا، با بهره گرفتن از عامل نیازهای کوتاه‎مدت حاکمان تبیین و تفسیر می‎کنند. ایده نهادها که در آن نهادها به قیمت‎های نسبی واکنش نشان می‎دهند هر گونه تأثیر حقیقی نهادهای پیشین را درسرعت و جهت تغییرات نادیده می‎انگارد. با این وجود، دربرخی موارد نورث و توماس در تبیین اینکه چرا برخی از نهادها به چالش کشیده نشده‎اند و یا آنکه چرا تغییرات در این سبک وسیاق انجام پذیرفته است، اشاراتی به اثر محافظه کاری داشته اند. ممکن است تعصبات در برابر تغییرات مقاومت نشان دهد و یا آنکه تغییرات نهادی سریع و یا حساس، مشروعیت نهادها را کاهش داده، هزینه‎های اعمال حق مشروعیت را افزایش دهد. اما مشکل درآنجاست که اشاره به اصل محافظه کاری موردی است و در تضاد با الگوی تلویحی تغییرات نهادی قرار دارد.
نورث نظریه نئوکلاسیکی دولت را با توجه پیوسته خود به نقش وجایگاه ایدئولوژی درخلال تغییرات نهادی، مورد تعدیل قرار می‎دهد. درنگاه نورث، ایدئولوژی عاملی است که دردامنه انتخاب های قابل قبول انسان‎ها جای می‎گیرد؛ از اهداف انسان‎ها درزندگی به شمار می‎آید، در ایجاد تفکر بی‎طرفی و مشروعیت نهادها نقش بسزایی دارد؛ قادر است بدون هزینه بر مشکلات فائق آید؛ منجر به شکل‎گیری گروه‎هایی می‎شود که قادر به اعمال فشارهای سیاسی‎اند و در نهایت عاملی است که بر تصمیمات سیاستمداران و قضات، تأثیرات بنیادی می‎گذارد.
اگر به ریشه‎های اندیشه نهادگرایی رجوع کنیم به آدام  اسمیت و دیگر بنیان‎گذاران علم اقتصاد می‎رسیم. آدام اسمیت می‎گوید: اگر در جامعه نهادهای آزاد مشوق تولید وجود داشته باشد، ثروت تولید شده در جامعه بیشتر می‎شود و جامعه رشد می‎کند وثروت ملل افزایش می‎یابد. اقتصاددان‎های اولیه، اقتصاددان‎هایی نهادگرا بودند؛ اما به تدریج که علم اقتصاد در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم دقیق‎تر می‎شد توجه به نهادها در بخشی ازعلم اقتصاد کمتر می‎شود. در اوایل قرن بیستم، مکتب جدیدی به خصوص در آمریکا به وجود  آمد که در تاریخ اقتصاد به عنوان «نهادگرایی اولیه» معروف است. نهادگراهای جدید در سی یا چهل سال اخیر به وجود آمدند. نهادگراهای اولیه پیروان مکتب تاریخی اقتصادی هستند که در آلمان و انگلستان قرار داشت وبا فرمالیزه وریاضی شدن اقتصاد مخالف بود و اقتصاد را علمی مربوط به چند قضیه می‎دانستند(حسین امامی ۱۳۸۶).

ب) مشتری شاد
این مشتری میزان وفاداریش به شما بیشتر است زیرا شما را باور دارد و از شما نزد دوستانش تعریف می‌کند و مشتریان جدیدی را می‌آورد. ولی این مشتری توقعاتی نیز دارد که باید در ابتدا خود را آماده برآورده ساختن توقعات بعضاً نابجای او نمایید وگرنه نداشتن برنامه منطقی و مدون برای برآورده ساختن او می‌تواند او را به مشتری ناراضی مبدل کند. برای این کار باید تخیف‌های مشخص و تعیین شده‌ای را در نظر بگیرید (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).

ج) مشتری ناراضی
او به جای راضی بودن، متأسفانه در گروه مخالفان و ناراضیان شما قرار داد. زیرا شما نیازش را برآورده نکرده‌اید و رقبای شما بهتر از شما به او سرویس داده‌اند، بنابراین تلاش کنید تا با ارائه خدمات بنیانی از ابتدا مانع نارضایتی مشتریان شوید. زیرا این قبیل مشتریان اقدامات زیر را انجام می‌دهند (صالحی و همکاران ۱۳۸۴):
الف – مشتری ناراضی مشکلش را حداقل با ۸ نفر در میان می گذارد و آنها را به سوی رقیب می‌برند.
ب – مشتری ناراضی اطلاعاتش را به ۲۰ نفر دیگر انتقال می‌دهد.
ج – ۹۸ درصد مشتریان ناراضی بدون شکایت و بدون اطلاع قبلی ما را ترک کرده و به سوی رقیب می‌روند.
د) مشتریان شیفته و به وجد آمده
اینها مشتریان متعصب و پروپاقرص سازمان شما هستند و با اصرار دیگران را به سوی سازمان شما می‌کشانند. حتی از خودشان هزینه می‌کنند تا سازمان شما را به شهرت برسانند. اینها ارزشمندترین مشتریان شما هستند و باید با بهره گرفتن از شیوه‌های نافذ رهبری و از طریق جلب قلوب و نفوذ در دل‌ها، اینها را جذب سازمان کرده، زیرا اینها بعداً جزء مشتریان وفادار خواهند شد. این مشتریان:

 

• • هوادار متعصب و پرو پا قرص سازمان است.

 

• • با اصرار دیرگران را به سوی سازمان می کشاند

 

• • از خودش هزینه می‌کند تا سازمان را به شهرت برساند.

 

از این مشتریان، اگر معتدل باشند، استفاده مطلوب برای تبدیل مشتری خشمگین به مشتری راضی و شاد به عمل آید (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
ج) مشتریان خشمگین
عملکرد شما و سازمانتان نه تنها موجب رضایت آنها نشده بلکه آنها را ناراحت و حتی خشمگین کرده است. این نوع مشتریان در پی انتقام‌گیری بوده و برای نابودی شما تلاش می‌کنند و کمترین خواسته آنها محو شما و سازمانتان از صحنه است. برای نابودی شما، وجود مقدار بسیار کمی از این نوع مشتری فوق العاده خطرناک است به طوری که برای نابودی و از بین بردن شما چند نفر از اینها کافی است. لذا نباید بگذارید مشتری به این حد خشمگین شود (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
سازمان برای اینکه به این مشتریان برخورد نکند، باید با ایجاد یک سیستم مراقبت خوب، اصلاً شاهد این گروه نباشد. برای تبدیل آنها به مشتری راضی باید نهایت تلاش و جدیت را به عمل آورد (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
۲-۳-۴-۲- انواع مشتری از نظر رفتار
مشتری، مهم­ترین دارایی هر سازمان به حساب می‌آید و تمام تلاش‌ها صرفا در نحوه ارائه خدمات به ارزش پیدا می‌کند. لذا حفظ مشتری مهم ترین خط مشی هر مؤسسه به شمار می‌آید و در نتیجه سازمان برای حفظ او باید از خصوصیت روحی، رفتاری، عادات و رسوم او مطلع باشد تا با ارائه واکنتش مناسب و به موقع در مقابل گفتار و رفتار او فرصت‌هایی را ایجاد و آز آنها بهره برداری کند (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
۲-۳-۴-۳- انواع مشتری از نظر قدمت
مشتریان دائمی به دلیل استمرار سفارش‌ها و سودآوری بیشتری که عاید مؤسسه می‌کنند باید مورد توجه قرار گیرند، و کمترین غفلت و اشتباه در برخورد با آنان، صدمات جبران ناپذیری را عاید سازمان خواهد کرد. نباید فراموش کرد که مشتریان دائمی امروز، همان کسی هستند که سازمان تا دیروز برای به دست آوردن آنها، زحمات طاقت فرسایی را متحمل شده است. به عنوان مثال، در زمینه حلقه ارتباطی با مشتریان باید دانست که:
الف- هزینه جذب یک مشتری جدید بین ۵ تا ۱۱ برابر حفظ مشتری قدیم است.
ب- وجود تعداد زیادی از این مشتریان ما به مباهات و سرمایه اعتباری سازمان است.
درک این مطلب کاملاً ضروری ایت که مشتریان قدیم برای ما بسیار پر اهمیت و سودآورند. سازمان به دو دلیل نیاز به جذب مشتریان جدید دارد. اولا هر سازمان نیاز به توسعه و پیشرفت دارد. اولاً هر سازمان نیاز به توسعه و پیشرفت دارد. ثانیاً به دلیل از دست دادن مشتریان قدیم در هر دوره زمانی که به طور طبیعی اتفاق می‌افتد. اما مشتریان قدیم که عناوین دیگری مثل مشتریان ارزشی و مشتریان وفادار را هم با خود به همراه دارند برای سازمان حائز اهمیت فراوانند (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
۲-۳-۴-۵- انواع مشتری از نظر میزان درآمد و سودآوری
مشتریان پردرآمد به دلیل خرید‌ها و سفارش‌های گران قیمت‌تر و سودآوری بیشتری که عاید مؤسسه می‌کنند باید مورد توجه قرار گیرند، نباید فراموش کرد طبق قانون پاره تو ۸۰ درصد درآمد و سودآوری شرکت حاصل خرید ۲۰ درصد از مشتریان می‌باشد اما طبق سومین راهبرد پورتر یعنی راهبرد تمرکز بر نوع خاصی از محصول، سازمان می‌کوشد تا بر بخش‌هایی خاص از بازار یا گروه‌هایی خاص از خریدار متمرکز شود. شرکت می خواهد از طریق کاهش هزینه‌ها و یا متمایز ساختن محصول و محدود کردن بازار به این هدف دست یابد. از ویژگی‌های این راهبرد می‌توان داشتن انعطاف پذیری در دادن پاداش و برقرار کردن روابط صمیمی با کارکنان، ارائه خدمات لازم به مشتری برای افزایش وفاداری مصرف کنندگان، دادن اختیارات نسبتاً زیاد به کارکنان جهت تماس و تأمین نیازهای مشتریان و ترکیبی از سیاست‌های بالا در جهت هدف‌های مشخص راهبردی را بر شمرد (صالحی و همکاران ۱۳۸۴).
۲-۳-۵- بررسی رابطه مدیریت ارتباط با مشتری و کیفیت ارتباط
مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM) می‌تواند هزینه تراکنش‌ها یا عدم اطمینان مشتریان را کاهش دهد، که در نتیجه ارتباط بین مصرف کننده و مؤسسه را ارتقا می‌دهد. کورزبی و همکاران (۱۹۹۰) پیشنهاد دادند که CRM می‌تواند RQرا ارتقا دهد، یک عامل مهم در ارزیابی اینکه آیا ارتباط بین مؤسسه و مشتری قوی است یا ضعیف، خوب یا بد (کومار و همکاران، ۱۹۹۵ (. گاربارینو و جانسون (۲۰۰۹) دریافتند که مشتریانی با ارتباط قوی‌تر با مؤسسه دارای تشخیص بسیار مثبت‌تری از کارهای XRM مؤسسه و عموما دیدگاه‌های مثبت‌تری از عوامل RQ هستند مانند: درجه اعتماد، رضایت و تعهد. از آنجایی که اعتماد، رضایت و تعهد اساس RQ هستند (گابارینو و جانسون ۲۰۰۹)، CRM به طور واضح اثر مثبتی بر RQ دارد.
۲-۴- ارزش طول عمر مشتری
۲-۴-۱- مدیریت ارتباط با مشتری و ارزش طول عمر مشتری
همان طور که در بخش‌های قبلی مشاهده نمودیم امروزه صنایع تولیدی و خدماتی تحت فشار شدیدی از سوی بازار رقابت جهانی می­باشند. مقایسه کالاها و خدمات پیچیده تر شده و در نتیجه محصول محوری، به مشتری محوری مبدل شده است. کوتاه‌تر شدن چرخه عمر کالا، زمان و هزینه مورد نیاز جهت بازاریابی و نیازهای متفاوت مشتریان، تولیدکنندگان را بر آن داشته تا توجه بیشتری به ارتباطات با مشتری، جذب و حفظ مشتریان با سودآوری بالاتر مبذول دارند. برای این منظور شرکت‌ها و تولیدکنندگان از یک استراتژی تجاری برای انتخاب و مدیریت ارتباطات مؤثر با مشتری برای دستیابی به سود بیشتر استفاده می‌کنند که این استراتژی همان مدیریت ارتباط با مشتری یا CRM است. مدیریت ارتباط با مشتری ابزاری کارآمد برای به دست آوردن، نگهداری و افزایش رضایتمندی مشتریان در صنایع رقابتی می‌باشد. یکی از مهمترین ابزارها در جهت رسیدن به مدیریت ارتباط با مشتری سودآور، محاسبه ارزش دوره عمر مشتری^[۶۵] CLV است که باعث می­ شود سازمان بیشترین تلاش خود را برای حفظ مشتریان با سودآوری بیشتر متمرکز کند (گرینبرگ ۲۰۰۲).
۲-۴-۲- طول عمر مشتری
واژه طول عمر مشتری، به مراحل ارتباط بین مشتری و سازمان بر می‌گردد و آگاهی از آن موجب سودآوری مشتری خواهد شد. عموماً چهار مرحله در چرخه عمر مشتری وجود دارد:

 

• • مشتریهای بالقوه: افرادی که هنوز مشتری نیستند ولی در بازار هدف قرار دارند.

 

• • مشتریهایی که عکس العمل نشان می دهند: مشتریان بالقوه یا احتمالی که به یک محصول یا خدمت علاقه و واکنش نشان می دهند.

 

• • مشتریهای بالفعل: افرادی که در حال حاضر محصول یا خدمتی از سازمان را به کار می گیرند.

 

• • مشتریهای سابق: اینگونه افراد مشتریان مناسبی نیستند چرا که مدت زمان زیادی در هدف فروش قرار نداشتند و خریدشان را به سمت محصولات رقیب برده اند (کریس ۲۰۰۲).

 

طول عمر مشتری می گوید چه اطلاعاتی در دسترس است و چه تصمیماتی باید گرفته شود. اطلاعات می ­تواند سودآوری مشتریان بالقوه، را که می‌توانند به مشتریان بالفعل تبدیل شوند و اینکه تا چه مدت به صورت مشتری، وفادار خواهند ماند و چگونه احتمالاً ما را ترک خواهند کرد، پیش بینی کند. بعضی از مشتریان مرتباً مراجعاتشان را به شرکتها برای کسب مزیتهایی که طی رقابت میان آنها به وجود آید تغییر می‌دهند. در این صورت شرکت‌ها می­توانند هدفشان را روی مشتریانی متمرکز کنند که سودآوری بیشتری دارند. بنابراین می­توان از طریق اطلاعات ارزش مشتریان را تعیین، رفتار آینده آنها را پیش بینی و تصمیمات آگاهانه ای را در این رابطه اتخاذ کرد.
۲-۴-۳- مدیریت طول عمر مشتری
یکی از زیر شاخه‌ها و لازمه‌های بحث CRM مدیریت دوره عمر مشتریان^[۶۶] CLM می­باشد. مدیریت دوره عمر مشتری را می‌توان بدین گونه تعریف نمود: مدیریت دوره عمر مشتری چرخ‌های است که از مدیریت اطلاعاتی مشتری به منظور تعریف رفتارهای مشتری شروع می‌شود و به طور کامل فرایندهای یک شرکت را از جذب مشتری تا فروختن محصول/ خدمات به مشتری و حفظ یک رابطه بلندمدت با آن در بر می‌گیرد (برگر و نصر ۱۹۹۸). هدف CLM محصور کردن مشتری‌ها به طور عمیق در تار و پود سازمان است، به طوری که آنها جذب شده و برای همیشه بصورت سودده باقی بمانند. اجزای CLM شامل ترکیبی از فرایند، تکنولوژی و ابزارهایی هستند که سعی دارد به ارزش دوره عمر مشتری اضافه نماید. به عنوان مثال نتایج یک تحقیق (PWC Studies) دریک شرکت خرده فروشی نشانگر این موضوع بود که پنج درصد از مشتریان، ۳۰% از سود شرکت را تأمین می‌کردند در حالیکه بیست و پنج درصد از آنها ۵۵% سود و هفتاد درصد بقیه تنها ۱۵% از سود شرکت را به خود اختصاص می­دادند. این تفاوت‌ها نشان می دهد که منطقی نیست که با تمام مشتریان به یک نوع رفتار شود. در اینجا بازهم CLV است که باعث می‌شود که بتوان مشتریان را طبقه بندی نمود (رزمی وهمکاران ۱۳۸۸).
۲-۴-۴- ارزش طول عمر مشتری
ارزش طول عمر مشتری، از اصول اساسی مدیریت ارتباط با مشتری CRM است. ارزش طول عمر مشتری یا CLV مخفف Customer Life time Value است. مفهوم ارزش طول عمر مشتری بر این مبنا استوار است که مشتریان، منبع در آمد و سود‌های آینده شرکت هستند (هاگس ۲۰۰۲).