در این فرایند فردی که خطر را منتقل می‌کند بیمه‌گذار و قبول‌کننده خطر را بیمه‌گر گویند. بیمه‌گذار وجهی را به بیمه‌گر می‌پردازد که حق بیمه و موضوعی که بابت آن عقد بیمه منعقد می‌گردد موضوع یا مورد بیمه می‌گویند.
ماده ۱ قانون بیمه مصوب سال ۱۳۱۶ بیمه را چنین تعریف می‌کند (محمود صالحی، ۱۳۸۴، ۱۲۵):
“بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی ازطرف دیگر درصورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار، وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد حق بیمه و آنچه را بیمه می‌شود موضوع بیمه نامند. “
همچنین برابر مفاد ماده ۵ قانون مذکور موضوع بیمه مکنست مال (اعم از عین یا منفعت)، هر حق مالی, هر نوع مسئولیت حقوقی و برای حادثه یا خطری باشد که بیمه‌گذار از وقوع آن متضرر می‌گردد. به عبارتی دیگر بیمه‌گذار باید نسبت به بقاء آنچه بیمه می‌دهد ذینفع باشد (قانون بیمه، ۱۳۷۳).

بنابراین بیمه عقدی است که بیمه‌گذار با آینده‌نگری خسارات ناشی از خطر احتمالی و قریب‌الوقوع را ازطریق پرداخت حق بیمه به بیمه‌گر جبران می‌کند (تقوایی، ۱۳۸۹، ۱۱).
انواع بیمه
عرف و عمل جهانی بیمه بر این روال استوار است که دولت ها یا سازمان‌های مآمور کنترل و نظارت بر فعالیت ها و کردارهای بیمه‌ای،فهرست گونه ها و انواع بیمه‌هایی را که با ضوابط فنی همسازند به عنوان رشته‌های بیمه مجاز تعیین و در قانون بیمه و مصوبه‌های شورای عالی بیمه پیش بینی و آگهی می‌کنند. چنانکه قانون بیمه، مصوب ۳۰ دسامبر ۱۹۳۸، فرانسه در ماده ۱۳۸ خود انواع بیمه‌های مجاز را معین و مشخص کرده است و شرکت‌های بیمه وظیفه دارند پس از کسب پروانه بیمه‌گری تنها در رشته‌های بیمه اعلام شده فعالیت کنند.
در عرف و روال جهانی بیمه، رشته‌های گوناگون بیمه را به بیمه‌های بازرگانی، بیمه‌های تعاونی و بیمه‌های اجتماعی بخش بندی می‌کنند. بیمه‌های اجتماعی، که بخش مهم سیستم « تامین اجتماعی» را تشکیل می‌دهند، جنبه همگانی و الزامی دارند و هدف آن دادن تامین و تضمین کافی و بایسته به همه نیروهای کار و تولید و خانواده آنهاست. بیمه‌های تعاونی بیشتر جنبه صنفی دارند و تامین‌های بیمه‌ای را با نرخ‌های ارزان(حذف واسطه‌ها و دلالان) در اختیار بیمه‌گذاران و بیمه شدگان، که خود در عین حال بیمه‌گر نیز هستند، می گذارد. بیمه‌های بازرگانی، یعنی بیمه‌هایی که شرکت‌های بیمه خصوصی یا دولتی به شیوه بازرگانی (بر پایه ضوابط قانون تجارت‌) و با هدف عرضه و فروش تامین به اشخاص در معرض خطر و به قصد کسب سود انجام می‌شود؛ می‌چرخد ناگزیر به بخش بندی معمول و متداول در این رشته می پردازیم (گلچینیان، ۱۳۸۹، ۲۲).
در تقسیم بندی برحسب موضوع بیمه یا مورد بیمه، بیمه‌های بازرگانی را به سه شاخه جداگانه شامل: بیمه‌های اشخاص، اموال و بیمه‌های مسئولیت مدنی دسته‌بندی می‌کنند (محمدبیگی، ۱۳۸۷، ۲۰).

بیمه‌های اشخاص
انسان‌ از آغاز پیدایش‌ جوامع‌ انسانی‌، در جستجوی‌ غریزی‌ به‌ دنبال‌ تأمینهای‌ جسمی‌، اقتصادی‌، اجتماعی‌ و سیاسی‌ بوده‌‌است.
باتوجه‌ به‌ همین‌ نیاز، شرکتهای‌ بیمه‌ با ارائه‌ طرحهای‌ متفاوت‌ و ابتکاری‌ متناسب‌ با نیازهای ‌جوامع‌ انسانی‌ در پی‌ تأمین‌ و تسهیل‌ این‌ غریزه‌ ثبات‌ مالی‌ و اقتصادی‌ برآمدند تا در زمان‌ بروز حادثه‌ ناگوار، شیرازه ‌اقتصاد خانواده‌‌ها از هم‌ نپاشد و افراد وابسته‌ به‌ شخص‌ متوفی‌ و یا حادثه‌دیده‌ بتوانند از مزایای‌ این‌ تأمین‌ اقتصادی‌ بهره‌مند شوند. بیمه‌ اشخاص به سه گروه کلی تقسیم می‌شود‌(کریمی، ۱۳۸۹، ۹۲).
بیمه‌های درمان
در این گروه بیمه، بیمه‌گر متعهد می‌شود که کلیه‌ هزینه‌های‌ درمانی‌ و بیمارستانی‌ هریک‌ از بیمه‌شدگان‌ که ‌براساس‌ شرایط قرارداد و با رعایت‌ فرانشیز توافق‌ شده‌ قابل‌ پرداخت‌ می‌باشد را جبران نماید. به‌ طورکلی‌ تعهدات‌ بیمه‌گر شامل‌ هزینه‌های‌ ویزیت‌ پزشک‌، جراحی‌، پانسمان‌، انواع‌ آزمایش‌های‌ پزشکی‌، مخارج ‌بیهوشی‌، هزینه‌های‌ اتاق‌ عمل‌ و جابجایی‌ به‌ بیمارستان‌، هزینه‌های‌ دارو، دندانپزشکی‌، دندان‌ مصنوعی‌، زایمان‌ و هرچیز دیگری‌ است‌ که‌ بیمه‌گر براساس‌ شرایط قرارداد خود را ملزم‌ به‌ پرداخت‌ آن‌ کرده‌است (امین و شریک، ۱۳۸۷، ۱۷۳).
بیمه‌های عمر
بیمه عمر از دیدگاه حقوقی، قراردادی است که به موجب آن بیمه‌گر در مقابل دریافت حق ‌بیمه از بیمه‌گذار متعهد می‌شود که در صورت فوت و یا حیات بیمه‌شده در زمان معینی مبلغی به عنوان سرمایه و یا مستمری به استفاده‌کننده (بیمه‌گذار یا شخص ثالث) تعیین شده از طرف او و یا وراث قانونی بپردازد (کریمی، ۱۳۸۹، ۱۴۶).
خطر فوت در بیمه‌های عمر، به هر علت و شامل انواع بیماری‌ها و حوادث می‌باشد و فقط هزینه‌های جنگ و خودکشی از آن مستثنی شده، تنها تحت ضوابط خاصی تحت پوشش قرار می‌گیرند.
هدف اساسی بیمه‌های عمر ایجاد، جمع آوری ذخایر مالی، سرمایه‌گذاری، کسب سود حاصله از سرمایه‌گذاری و نهایتاً ایفای تعهدات شرکت بیمه‌گر در قبال استفاده‌ کنندگان می‌باشد.
در بیمه‌های عمر، بیمه‌گذار با پرداخت حق بیمه معینی -به صورت ماهیانه، سالیانه یا یک‌جا، مبلغ معینی را پس از پایان مدت بیمه‌نامه دریافت خواهد کرد و در صورت فوت بیمه شده در طول مدت قرارداد، مبلغ مقرر به استفاده کنندگان تعلق می‌گیرد (محمود صالحی، ۱۳۸۴، ۱۹۰).
بیمه‌های حوادث
موضوع این بیمه سانحه وحادثه‌ای است که می‌تواند منجر به فوت، نقص عضو و از کار افتادگی دائم کلی و یا جزئی، از کارافتادگی موقت، جراحت و صدمات بدنی و هزینه‌های پزشکی گردد.
موضوع بیمه حوادث پرداخت غرامت معین در صورت فوت موردبیمه یا نقص عضو و از کار افتادگی و جبران هزینه‌های درمانی ناشی از وقوع حوادث مشمول بیمه است. خطر فوت و نقص عضو به عنوان پوشش‌های اصلی در بیمه‌های حوادث می‌باشد و خطرات از کارافتادگی موقت و بستری در بیمارستان و هزینه‌های پزشکی ناشی از صدمات و جراحات به عنوان خطرات تبعی قرار دارند (نمکی، ۱۳۹۱، ۴۷).
بیمه‌های حوادث اکثراً به صورت پوشش خطرات ناشی از حوادث در تمام اوقات (۲۴ ساعت شبانه روز) و در هر مکان و یا زمان در طول مدت بیمه‌نامه بوده و شامل خطرات شغلی، حرفه‌ای، ورزشی، ماموریت، مسافرت و… می‌گردد (امین و شریک، ۱۳۸۷، ۱۳۲).

بیمه‌های اموال (اشیاء)
در بیمه‌های اشیاء حداکثر تعهد بیمه‌گر جبران زیان و خسارت مادی بیمه‌گذار است. یعنی بیمه نمی‌تواند موجب انتفاع (سود) بیمه‌گذار باشد بلکه از نظر مالی بیمه‌گذار در موقعیتی قرار می‌گیرد که بلافاصله قبل از تحقق خطر بیمه شده در ان موقعیت قرار داشته‌است.
بیمه‌های اموال نقش مهمی را در اقتصاد کشور ایفا می نمایند که مهمترین تاثیر آنها عبارت است از:
کمک به احیا وضعیت مالی بیمه‌گذار ر و جلو گیری از نابسامانی اجتماعی
حفظ موقعیت موسسات و نهاد‌های فعال در بازار و جلو گیری از نابسامانی اقتصادی
امکان انجام برنامه ریزی مالی
افزایش اطمینان و گسترش سرمایه گذاری (گلچینیان، ۱۳۸۹، ۹۵)
بیمه‌ باربری
بیمه‌گر در چارچوب مقررات شورای عالی بیمه تعهد می‌کند که خسارتهای وارد شده به اموال بیمه شده را در هنگام بارگیری، حمل و تخلیه جبران کند. مهمترین انواع بیمه‌های باربری عبارتند از:
بیمه حمل و نقل دریایی
قراردادی است که یک طرف آن(بیمه گر) با دریافت حق بیمه از طرف دیگر (بیمه گذار) تعهدی را به نفع او یا به نفع شخص ثالث قبول می‌کند. این تعهد در صورت وقوع خطر برای مورد بیمه شده انجام می شود مشروط بر آنکه خطر مزبور به مناسبت کشتیرانی یا حمل و نقل دریایی تحقق یابد که خود شامل بیمه بدنه کشتی، خسارت همگانی، هزینه‌های نجات، عدم تحویل کالا و پوشش خطر جنگ می‌باشد.
بیمه حمل و نقل زمینی
بیمه‌گذار برای حفظ سرمایه خود در ادامه مسیر در خشکی باید بیمه باربری تهیه کند. بیمه حمل‌و‌نقل کالا در خشکی، مکمل بیمه حمل دریایی بوده و پوشش‌های بیمه‌ای مشابه دارد (گلچینیان، ۱۳۸۵، ۱۶۷).
بیمه‌ آتش‌سوزی
بیمه‌های اموال (آتش سوزی) به سه نوع : مسکونی، صنعتی و غیر صنعتی تقسیم میشوند. بیمه‌گر در مقابل دریافت وجهی که حق بیمه نامیده می‌شود متعهد می‌گردد که زیان های مالی بیمه‌گذار را برای اموال بخصوصی که مشخص گردیده و اموال بیمه شده نامیده می شود، در مدت معین براثر خطر آتش سوزی یا خطرهای دیگر که بیمه شده‌اند، جبران کند (سلیمی، ۱۳۸۹، ۳۹).
بیمه‌ اتومبیل
بیمه‌گر در چارچوب مقررات شورای عالی بیمه تعهد می کند که خسارتهای وارده به وسیله نقلیه بیمه شده و غرامت جانی ناشی از حادثه را جبران و به بیمه‌شده پرداخت نماید. از این رو، این بیمه شامل سه گروه عمده بیمه بدنه، بیمه سرنشین و بیمه شخص ثالث می‌باشد (محمدبیگی، ۱۳۹۲، ۷۷).
بیمه‌ هواپیما
این‌ نوع‌ بیمه‌، پوششهای‌ مورد نیاز بیمه‌گذاران‌ را در قبال‌ خطرات‌ مربوط به‌ هواپیما مانند مالکیت‌، اداره‌، تعمیر و نگهداری‌ و یا فروش‌ ارائه‌ می‌دهد. بیمه‌ هواپیما نیز مانند بیمه‌ اتومبیل‌ در صورت‌ بروز حادثه‌، هم‌ خسارات‌ مالی‌ به‌ وسیله‌ نقلیه‌ و هم‌ خسارات‌ مالی‌ و جانی‌ وارد به‌ افراد ثالث‌ را شامل‌ می‌شود که عبارتند از:
بیمه بدنه هواپیما
اگرچه‌ خسارات‌ رایج‌ آتش‌سوزی‌، دزدی‌، طوفان‌ و خسارات‌ زمینی‌ (تصادم‌ درغیر مواقع‌ پرواز) دارای‌ پوشش‌است‌، اما بیمه‌ بدنه‌ هواپیما به‌ صورت‌ تمام‌ خطر است‌ و به‌ سه‌ شکل‌ زیر ارائه‌ می‌شود :
بیمه‌ تمام‌ خطر در زمانی‌ که‌ هواپیما در حرکت‌ نیست.