ناچیز و کم

۱۵/۰

کلر

۲

متوسط

۴۴/۱

هدایت الکتریکی

۱

ناچیز و کم

۱۷/۱

نسبت جذب سدیم

۲

متوسط

۲۵/۱

سیستم آبیاری

شکل ۴-۱ نقشه موقعیت چاه­های پیزومتر­ی و بهره ­برداری در هر واحد کاری در منطقه مورد مطالعه
شکل ۴-۲ نقشه شدت بیابان­زایی از نظر معیار آب در منطقه مورد مطالعه (مدل MEDALUS)
شکل ۴-۳ نقشه شدت بیابان­زایی از نظر معیار آب در منطقه مورد مطالعه (مدل IMDPA)
۴-۱-۱-۲- معیار خاک
۴-۱-۱-۲-۱ شاخص عمق خاک
عمده منطقه در دو کلاس کم و متوسط قرار می­گیرد به جز نواحی مرکز­ی دشت که در دو کلاس شدید و بسیار­شدید قرار می­گیرد (ضمیمه ۲۷ و ۲۸).
۴-۱-۱-۲-۲ شاخص بافت خاک
برای تعیین بافت خاک از روش هیدرومتری که توسط بای کاس^[۲۳] طرح گردیده، استفاده گردید. پس از تعیین درصد ذرات خاک، با انتقال این اعداد بر روی مثلث بافت خاک، بافت خاک نمونه­های مختلف تعیین گردید. خاک منطقه مورد مطالعه بیشتر از نوع لوم می­باشد، در دو مدل مذکور عمده منطقه در کلاس کم و متوسط قرار می­گیرد به جز نواحی مرکز­ی که در کلاس بسیار شدید قرار می­گیرد (ضمیمه ۲۱ و ۲۲).

۴-۱-۱-۲-۳شاخص شوری خاک
برای اندازه ­گیری شوری خاک به کمک هدایت سنج الکتریکی از خاصیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک بر حسب دسی­زیمنس بر متر استفاده شد و هدایت الکتریکی با میانگین وزنی ۰۵/۱ در مدل MEDALUS (جدول ۴ – ۳) و ۱۷/۱ در مدل IMDPA در کلاس کم و ناچیز قرار گرفت ( جدول ۴ - ۴).
۴-۱-۱-۲-۴ شاخص درصد سنگ و سنگریزه خاک
میزان سنگ و سنگریزه در نیمرخ خاک، تأثیر زیاد­ی بر میزان نفوذ­پذیری، فرسایش در سطح و تکامل خاک دارد و اسکلت خاک را تشکیل می­دهد. اندازه ­گیری میزان سنگ و سنگریزه صورت گرفت، بدین ترتیب که خاک­های برداشت شده را الک نموده و سپس میزان سنگ و سنگریزه با روش وزنی اندازه ­گیری شد و سپس به صورت درصد تعیین گردید. در مدلMEDALUS از نظر این شاخص عمده منطقه در کلاس متوسط قرار می­گیرد به جز نواحی مرکز­ی و شمال غرب و جنوب شرق که در کلاس کم و شدید قرار می­گیرند (ضمیمه ۲۵)، اما در مدل IMDPA از نظر این شاخص عمده منطقه در کلاس­های متوسط و شدید قرار­گرفته به جز در نواحی مرکز­ی و غرب که در کلاس بسیار­شدید و کم طبقه ­بندی شدند (ضمیمه ۲۴).
۴-۱-۱-۲-۵ شاخص مواد­آلی خاک
میزان تغییر­ات مواد آلی در کل منطقه یکسان نمی ­باشد، به طوری که عمده منطقه در کلاس شدید بوده به جز نواحی غربی که در دو کلاس کم و متوسط قرار می­گیرند (ضمیمه ۲۳).
۴-۱-۱-۲-۶ شاخص زهکشی خاک
میزان تغییرات زهکشی در کل منطقه یکسان نبوده و بسته به میزان آهن و منگنز خاک و نیز نفوذ­پذیری خاک از نقطه­ای به نقطه دیگر متفاوت است (ضمیمه ۲۶).
۴-۱-۱-۲-۷ شاخص نسبت جذب سدیم خاک
بررسی­ها نشان داد که کل منطقه در کلاس ۱ از نظر نسبت جذب سدیم قرار دارد، یعنی در کلاس کم و ناچیز تخریب اراضی قرار گرفته­اند (ضمیمه۳۰).
۴-۱-۱-۲-۸ شاخص درصد سدیم قابل تبادل خاک
بررسی­ها نشان­داد که کل منطقه در کلاس ۱ از نظر درصد سدیم قابل تبادل خاک قرار دارد، یعنی در کلاس کم و ناچیز تخریب­اراضی قرار گرفته­اند (ضمیمه ۲۹).
۴-۱-۱-۲-۹ نقشه بیابان­زایی منطقه متأثر از معیار خاک
در مدلMEDALUS از ۹ شاخص ارزیابی و در مدل IMDPA از بین ۴ شاخص ارزیابی دو شاخص عمق و بافت دارای ماهیت مشابه در حالی که هدایت الکتریکی، نسبت جذب­سدیم و درصد سدیم قابل­تبادل نتیجه فعالیت­های انسانی بر روی خاک است. با توجه به جداول (۴-۳) و (۴-۴) تجزیه و تحلیل انجام شده بر روی متوسط وزنی ارزش­های کمی شاخص­ های مؤثر در تخریب خاک در مدلMEDALUS مواد آلی و سنگریزه سطحی و در مدل IMDPA سنگریزه عمقی و بافت بیشتر­ین نقش را در بیابان­زایی دارد.