فنّاوری اطلاعات یک نوع از تکنولوژی است که قصد دارد با بهره گرفتن از نرم افزارها، رایانه ­ها و سایر تجهیزات الکترونیکی، ذخیره، حفاظت، بازیابی،انتقال و پردازش اطلاعات را به شکلی مطمئن و ایمن انجام دهد. به بیانی دیگر اگر فنّاوری را کاربردی کردن علم، اطلاعات را همان داده ­های پردازش شده و پردازش را مدیریت بر روی اطلاعات تعریف کنیم، فنّاوری اطلاعات عبارت است از: علمی که برای مدیریت و پردازش اطلاعات لازم است.فنّاوری اطلاعات نوعی فنّاوری است که با بهره­ گیری از سخت افزار، نرم افزار و شبکه افزار مطالعه و کاربرد داده ­ها و پردازش آنها جهت تولید اطلاعات را در زمینه ­های ذخیره­سازی، داده ­کاوی^[۱۱۴]، داده­آمائی^[۱۱۵]، انتقال داده ­ها، امنیت داده ­ها و مدیریت و کنترل اطلاعات میسر می­سازد (صادقی، ۱۳۸۹، ۲۵). فناوریاطلاعات، واسطه ‌ای است که امکان بیان طیف گسترده‌ ای از اطلاعات، اندیشه‌ها، مفاهیم، و پیام‌ها را فراهم می‌کند (لیچ و همکاران^[۱۱۶]، ۲۰۱۰، ۱۸۶). فناوری اطلاعات به مجموعه‌ای ازابزار وروشها اطلاق می‌شود که به نحوی اطلاعات را دراشکال مختلف جمع‌ آوری، ذخیره، بازیابی،پردازشوتوزیع می‌کند. فناوری اطلاعات درجهت گسترش توانمندیهای اندیشه انسان تکوینی افتهاست (کاندلیس و همکاران^[۱۱۷]، ۲۰۱۳، ۹۸).

باید دقت کرد که فنّاوری اطلاعات را مدیریتِ اطلاعات تنها از طریق فنّاوری‌های رایانه­ای ندانیم. فنّاوری اطلاعات محدوده­ای فراتر از رایانه ­ها را دربرمی­گیرد و در واقع مجموعه ای از تکنیک­ها، مهارت ­ها، علوم و ابزارهای الکترونیکی، کامپیوتری و مخابراتی می­باشد. از این رو در این تکنولوژی با دو نوع فنّاوری رو­به­رو هستیم: «فنّاوری اطلاعات^[۱۱۸]» و «فنّاوری ارتباطات^[۱۱۹]». لذا در سال­های اخیر عده­ای عبارت «فنّاوری اطلاعات و ارتباطات[۱۲۰]» را برای این فنّاوری به­کار می­برند تا علاوه بر اختصار در نام­گذاری، این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات مخابراتی را نیز در­برگیرد. لازم به ذکر است در ادامه این پژوهش، اغلب به اختصار، عبارت «فنّاوری اطلاعات» به­کار رفته است که منظور از آن همان «فنّاوری اطلاعات و ارتباطات» است.
تاریخچه فنّاوری اطلاعات
از آنجا که بشر موجودی اجتماعی است و لازمه اجتماعی زیستن برقراری ارتباط با دیگران است، لذا در طول قرن­ها همواره در جستجوی بهترین راه­های ممکن و فنّاوری­های مختلف برای ایجاد ارتباط با همنوعان خود بوده است. مطالعه تاریخ تمدن نیز نشان می­دهد اطلاعات، موتور اصلی و محرکه اجتماع است. لذا مهم­ترین و تحول­سازترین ابداعات بشری مربوط به تولید، ذخیره و انتقال اطلاعات بوده ­اند، لذا بدون شک اطلاعات و اطلاع رسانی ازدوران باستان باحیات بشرعجین بوده است (هنین^[۱۲۱]، ۲۰۱۲، ۳۷).
از سوی دیگر اولین جزء اصلی ارتباط، پیام یا اطلاعات می­باشد و بدون آن ارتباط در هیچ نهاد یا سازمانی و در هیچ سطحی شکل نمی­گیرد. اهمیت اطلاعات در فرایند ارتباط و زندگی انسان­ها آنقدر زیاد است که حتی کوچک­ترین تحول و ابداع در زمینه ثبت، ضبط و انتقال اطلاعات، آثار اجتماعی بسیاری در طول تاریخ به همراه آورده است. یکی از نخستین ابداعات فنّاورانه بشر برای برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات، زبان و تکلم بوده است که نقطه شروع ارتباط شفاهی بین انسان­ها و وجه تمایز آشکار انسان و حیوان می­باشد. وجه تمایز دیگر بین انسان و حیوان تفکر و شناخت است که در واقع وابسته به اطلاعاتی است که انسان از محیط پیرامون خود دریافت نموده و آن را با فرایند ذهنی خود -که باز هم فرآیندی اطلاعاتی است- ترکیب می­ کند (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۸).
پس از آن­ که انسان­ها برای ارتباط با یکدیگر تکلم را ابداع کردند رفته رفته با نیاز­های دیگری رو‌به­رو شدند. یکی از مهم­ترین نیازهای بشر از هزاران سال قبل، نیاز به شمارش و محاسبه بوده است. انسان­های اولیه برای محاسبات ابتدائی خود از انگشت­هایشان استفاده می­کردند. سپس آن­ها دریافتند که می­توانند از برخی اشیاء، مانند صدف و استخوان پرندگان نیز برای محاسبه استفاده نمایند. کلمه Calculate به معنای محاسبه از واژه Calculus، واژه لاتین به معنای «سنگ کوچک» گرفته شده است و این نشان می­دهد که پیشینیان ما برای محاسبات خود و نیز برای اختراع چرتکه، که اولین دستگاه محاسبه ساخت بشر بود از خرده سنگ­ها استفاده می­کردند. از این رو تاریخچه اولین کامپیوترهای جهان را شاید بتوان در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یافت. یکی از اولین ابزارهایی که بشر ساخت و از نظر قابلیت انجام محاسبات، به کامپیوترهای مدرن امروزی شباهت داشت، چرتکه سومری متعلق به تمدن سومر باستان در عراق کنونی بود.
ابداع خط نیز از مهم­ترین ابداعات فنّاورانه بشر در زمینه اطلاعات و ارتباطات بود که بشر را وارد عرصه جدیدی کرد و سبب شد تاریخ تمدن بشری به دو دوره تاریخی و ما­قبل تاریخ تقسیم گردد. پیش از آن انسان­ها فقط به حافظه خود و آنچه به­خاطر می­سپردند متکی بودند از این­رو بسیاری از تجارب بشری سینه به سینه و در محدوده­ خانواده، ایل و عشیره به نسل­های بعدی منتقل می­شد و به همین دلیل امکان انتقال دانش، تجربه و اطلاعات به جوامع دوردست وجود نداشت. حتی گاه با مرگ فرد تمام تجربه و دانش وی با او دفن می­شد. ابداع خط سبب شد تا بشر بتواند دانش و اطلاعات خود را به صورت منابع مکتوب و مدون ثبت و ماندگار کرده، و به آیندگان انتقال دهد. نخستین کتابخانه ­ها از همین زمان با گسترش منابع مکتوب شکل گرفتند. کتابخانه ­ها، هم به دلیل داشتن منابع مکتوب و مدون و هم به دلیل برقراری ارتباط بین کتابداران و متخصصان علم اطلاعات از بهترین ابزار ارتباطی محسوب می­شوند و زمینه ارتباط بین انواع منابع اطلاعاتی و جامعه را فراهم می­نمایند(کنت سی.لاودن^[۱۲۲] و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۸).
ابداع کاغذ سرآغاز اولین انقلاب فرهنگی و صنعت چاپ موجب انقلاب فرهنگی دوم شد. در واقع این دو، عواملی بودند که موجب تسریع تمدن بشری شدند و دو ره­آورد مهم به ارمغان آوردند: کاهش هزینه تولید اطلاعات و افزایش سرعت انتقال اطلاعات. این دو ابداع همراه با سایر تحولات فنی و اجتماعی سبب شدند سواد از انحصار افراد خاص در جامعه خارج شده و آگاهی­ های اجتماعی افزایش یابند.
به­مرور زمان علم و دانش فراگیر شد و انتشار اطلاعات به حدی رشد یافت که بشر با پدیده انفجار اطلاعات مواجه شد و صحت جمله «دانش، قدرت است» بیش از پیش بر همگان اثبات گردید
(کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۹).
بسیاری از دانشمندان و سیاستمداران برای تاکید بر اهمیت تاثیرات و تحولات حاصل از گسترش اطلاعات، از اصطلاحاتی چون «انقلاب اطلاعات^[۱۲۳]» یا «جامعه اطلاعاتی^[۱۲۴]» استفاده می­ کنند. به بیان دیگر می توان اینگونه بیان نمود که سرعت ومیزان تولید علم درجهان وروشهای نوین گردآوری، پردازش وتوزیع اطلاعات ازیک سوونیازرو به تزایدجوامع انسانی به استفاده از نمودهای مختلف اطلاعات ازسوی دیگر منجربه پدیدآمدن دوره اجتماعی خاصی موسوم به “عصراطلاعات” شده است(گروبلر و همکاران^[۱۲۵]، ۲۰۱۲، ۷۴۹). ویژگی تمامی انقلاب­های فنّاورانه این است که تمامی قلمرو فعالیت انسانی را تحت تاثیر قرار می­ دهند. به این معنا که به ­عنوان بافتی که فعالیت انسانی در آن جاری است، عمل می­ کنند (کاستلز^[۱۲۶]، ج۱: ۶۰). پیشرفت­های فناورانه در ابتدا از یک جامعه شروع می­گردند، به میزان کارایی و سودمندی­شان بر تمامی حوزه ­های جامعه تاثیرمی­گذارند و سپس به تدریج به سایر جوامع گسترش می­یابند (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۴۷).
انقلاب اطلاعات، مانند هر تحول فنّاورانه دیگر، سرشتی دوگانه دارد؛ در این راستا انقلاب اطلاعات به «ژنوس»، یکی از خدایگان یونان باستان می­ماند^[۱۲۷]: از یک سو، مجموعه ­ای از ابزار­ها و فنون ارتباطی که برای انتقال و مبادله اطلاعات و نماد­ها به­کار می­رود، به­شمار می ­آید و بنابر این آنچه اهمیت دارد، محتوای پیام­ها و اطلاعات مبادله شده است و از سوی دیگر، در جایگاه شاخص و نیروی محرکه نوعی تحول تمدنی و فرهنگی نوین نیز، نقش آفرینی می­ کند. به این ترتیب، انقلاب اطلاعات نه تنها ابزار بلکه عنصر محوری فرهنگ و تمدنی نوین است که ارزش­ها، ساختار­ها، الگو‌های رفتاری، جهان­بینی و فلسفه تاریخ خاص خود را به همراه دارد (کلین^[۱۲۸]، ۲۰۰۶: ۵۱۹).
روند پیشرفت­های فنّاورانه در طول تاریخ نشان می­دهد که جهان، علاوه بر دو انقلاب فرهنگی که در صفحات قبل به آن اشاره شد، تا­کنون دو انقلاب صنعتی را نیز پشت سر گذاشته است. نخستین انقلاب صنعتی در پایان سده هجدهم آغاز شد که ویژگی بارز آن ظهور فنّاوری­های جدیدی مانند ماشین بخار، ماشین نخ­ریسی و به­کار­گیری ماشین به­جای افزار­آلات دستی بود. حدود صد سال بعد دومین انقلاب صنعتی رخ داد که اختراع برق، موتور­های درون­سوز، صنعت شیمی، آغاز فنّاوری­های ارتباطی و به موازات آن، گسترش تلگراف و اختراع تلفن از جمله آثار آن به­شمار می­آیند (هارت و کیم^[۱۲۹]، ۲۰۰۰، ۳۷).
به­کار­گیری نوآوری­های فنّاورانه حاصل از دو انقلاب صنعتی اول و دوم، به شکلی ناگهانی و غیر‌منتظره فرایند­های تولید و توزیع را دگرگون ساخت. موجب تنوع و افزایش در تولید، پیشبرد رشد اقتصادی شاخص­ های زندگی، جابجایی در پایگاه ثروت و چیرگی انسان بر طبیعت شد (دوپویی، ۱۳۸۳، ۱۱).
این دو انقلاب رفته رفته در سراسر جهان نوعی نظام صنعتی شکل دادند. نو­آوری­های بنیادین در حوزه ­های تولید و توزیع انرژی در کانون این انقلاب­ها، قرار داشتند (میک سینز^[۱۳۰]، ۱۳۸۳، ۱۳۸).
شکل­ گیری نظام صنعتی و تحولات مذکور نیاز انسان به شمارش و محاسبه را بیش از پیش افزایش داد، از سوی دیگر محدود بودن ظرفیت ذخیره اطلاعات توسط مغز انسان، نیاز به سرعت و دقت در انجام محاسبات، خستگیِ مغز انسان بر اثر انجام محاسبات تکراری و احتمال خطای مغز در حالاتِ خستگی یا بیماری، از مهم­ترین عواملی بودند که انسان­ها را به سوی اختراع کامپیوتر سوق دادند.در سال ۱۶۴۲ میلادی، بیلز پاسکال ریاضیدان، فیلسوف و فیزیکدان فرانسوی، اولین دستگاه مکانیکی را برای انجام عمل جمع اختراع کرد. با آغاز قرن ۱۹ میلادی، علوم ریاضیات و منطق در اروپا، شکل کاربردی به خود گرفتند. در دهه ۴۰ قرن ۱۹ جورج بول، جبر بول را پایه ریزی کرد و مقدمات اختراع کامپیوترهای دیجیتالی و مدارهای منطقی امروزی را پایه گذاری کرد.
پیشینه علمی و صنعتی فنّاوری­های اطلاعات و ارتباطات الکترونیک به دهه­ها پیش از سال ۱۹۴۰ بر­می­گردد. مهم­ترین اختراعات در این زمینه عبارت بودند از: اختراع تلفن به­وسیله بل^[۱۳۱] در سال ۱۸۷۶، اختراع رادیو توسط مارکونی^[۱۳۲] در سال ۱۸۹۸ و اختراع لامپ خلاء به­وسیله دی­فارست^[۱۳۳] در سال ۱۹۰۶ (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۴۹-۴۷).
اگرچه بسیاری اختراع ماشین چاپ را اولین گام تکوین انقلاب اطلاعات و ارتباطات در جهان می­دانند و ریشه ­های تاریخی فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را در اختراع تلگراف، دستگاه­های اولیه تلفن و رادیو­ جستجو می­نمایند؛ ولی در واقع پیشرفت­های چشم­گیر در عرصه فنّاوری­های اطلاعات و ارتباطات الکترونیک، در طول جنگ جهانی دوم آغاز شد.
در سال ۱۹۳۷ اولین کامپیوتر دیجیتالی الکترونیکی و غیر­قابل برنامه­ ریزی به نام ABC^[134]برای حل معادلات خطی ساخته شد. سپس در سال ۱۹۴۶ اولین کامپیوتر مدرن جهان به نامENIAC برای انجام محاسبات پروژه‌های موشکی ارتش ایالات متحده آمریکا طراحی و رونمایی شد. اصلی ترین قطعه در ساخت این کامپیوتر لامپ­های خلاء بودند. هسته مرکزی انقلاب در فنّاوری اطلاعات و ارتباطات ابداع اولین رایانه قابل برنامه­ ریزی و ترانزیستور بود. سپس در نیمه دوم قرن بیستم اختراع و تولید صنعتی ترانزیستور در ساختار و عملکرد، فنّاوری، شیوه ­های تولید و جمع­آوری و پردازش اطلاعات دگرگونی قابل توجهی ایجاد کرد (کاستلز^[۱۳۵]، ج۱، ۱۳۸۵: ۶۹).
اختراع ترانزیستور سرعت پیشرفت آن را چندین برابر کرد.کامپیوترهای ترانزیستوری چندین برابر کوچک­تر، سریع‌تر، ارزان‌تر، کم‌مصرف‌تر و قابل اعتمادتر از لامپ‌های خلاء بودند.از اوایل دهه ۷۰ صنعت کامپیوتر، از فضای لابراتوارهای دانشگاهی خارج شد و در دسترس مردم قرار گرفت. شرکت­هایی مانند اچ پی^[۱۳۶]، زیراکس^[۱۳۷]، آی­بی­ام ^[۱۳۸]و اپل^[۱۳۹] در سه دهه آخر قرن بیستم،کامپیوترهایی را طراحی و تولید کردند که به کامپیوترهای امروزی شبیه بودند. به خصوص معماری کامپیوترهای شرکت آی­بی­ام به استانداردی برای صنعت کامپیوتر تبدیل شد.اولین کامپیوتر شخصی که در بازار مصرفی با استقبال فراوان مردم روبرو شدCommodore PET بود و پس از آن کامپیوتر­هایی که برای مصارف خانگی ساخته می­شدند نیز روز­به­روز پیشرفته­تر شدند.
تحولات تاریخی مختلف در طول تاریخ تمدن بشر، حاکی از این است که مهم­ترین و تاثیرگذار­ترین اختراعات بشری در زمینه اطلاعات و ارتباطات بوده ­اند. به عنوان مثال رادیو، تلویزیون، سینما، کاغذ، چاپ، رایانه، ماهواره و اینترنت و هزاران ابداع مهم دیگر نیز، برای تسهیل دسترسی به اطلاعات مختلف، اختراع شدند.به مرور زمان اطلاعات متنوع­تر شدند، با تنوع یافتن اطلاعات در انواع اطلاعات چاپی، اطلاعات شفاهی و گفتاری، اطلاعات تصویری و گرافیکی مانند عکس یا نقاشی، اطلاعات صوتی، اطلاعات چند­رسانه ای مانند انواع فیلم، اطلاعات کسب شده از دستگاه­های رادیوگرافی و سایر تجهیزات پزشکی و ابداعات دیگر، امکانات تولید و دسترسی به اطلاعات نیز افزایش یافت (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۹).
روند پیشرفت کامپیوترها تا قرن بیست ویکم روند ثابتی را طی کرد تا زمانی که ریزپردازنده‌های چند هسته‌ای به این صنعت وارد شدند. این ریزپردازنده‌ها با دارا بودن چند هسته می‌توانند در یک زمان چندین پردازش را به صورت موازی انجام دهند.مصرف کم و سرعت بالا باعث شد تا این ریز­پردازنده­ها، ابتدا در کامپیوترهای قابل حمل و سپس در همه انواع کامپیوترهای شخصی، حتی در تبلت­ها و گوشی‌های تلفن همراه هوشمند مورد استفاده قرار گیرند.
امروزه حتی با یک گوشی تلفن همراه می­توان علاوه بر تولید، ذخیره و انتقال انواع اطلاعات، به اطلاعات دیگران نیز دسترسی یافت. شما با یک گوشی تلفن همراه می­توانید مکالمه تلفنی انجام دهید، صدا ضبط کنید، عکاسی و فیلمبرداری کنید، این اطلاعات متنی، صوتی، تصویری و فیلم را در حافظه تلفن همراه خود ذخیره و به دیگران ارسال نمائید. همچنین می­توانید با همان گوشی به اینترنت متصل شوید و علاوه بر دسترسی به انواع اطلاعات موجود در اینترنت و اطلاعات دیگران، اقدام به خرید کالا و خدمات نمائید (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۰).
انواع راه­ حل­های فنی بشر برای ذخیره، پردازش و انتقال اطلاعات موجب ابداع فرآیندهای ارتباطی گوناگون می­گردد. این تحولات فنی موجب گسترش روز­­افزون حوزه مهم و اثرگذاری به نام فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی بشر و آمیختن آن با سایر رشته­ها و حرفه­ها شده است.
ابزارهای ابداع شده در زمینه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات چنان سایر عرصه ­های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگ و تمدن را تحت تاثیر قرار دادند که در مدت زمان کوتاهی بشر از عصر صنعت^[۱۴۰] وارد عصر اطلاعات^[۱۴۱] شد. در جامعه اطلاعاتی تولید بیشتر کالا­ها و خدمات، و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی به فنّاوری­های اطلاعاتی و ارتباطی وابسته شد و نهاد­های اجتماعی اطلاعات مدار شدند.
امروزه برای تامین امنیت، صنعت اسلحه­سازی جای خود را به فناوری اطلاعات و ارتباطات داده است. تهدید­های امنیتی پیچیده­تر و جوامع به نحو خطرناکی آسیب پذیر­تر از گذشته شده ­اند (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۱۴).
فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در حال حاضر، بسیاری از محدودیت­های زمانی و مکانی را حذف کرده است. ما می­توانیم به اطلاعاتی مرتبط با وقایع مختلف در نقاط گوناگون جهان به صورت همزمان دسترسی داشته باشیم. مانند پخش مستقیم مسابقات ورزشی، همایش­های علمی، کنفرانس‌های سیاسی و یا حتی اطلاع از وضعیت نزدیکان خود در دورترین نقاط جهان.
در سال­های اخیر فنّاوری اطلاعات نه فقط برای انتقال اطلاعات، بلکه حتی برای انواع پردازش
حرفه­ای اطلاعات نیز توانمند شده است. به عنوان مثال نه تنها می­توانید یک مسابقه فوتبال را که در نقطه دیگری از کره زمین درحال اجرا است به طور همزمان تماشا کنید بلکه می­توانید به اطلاعاتی مانند مقدار تصاحب توپ توسط هر بازیکن یا هر تیم، مقدار کل پاس­های موفق و ناموفق هر فرد یا هر تیم، مقدار انرژی مصرف شده توسط هر فرد، میزان حضور توپ در هر نقطه از زمین فوتبال و نیز اطلاعات متنوع و جالب دیگری دست یابید که حتی تصور آن در سیستم­های سنتی وجود نداشت. تصویر­برداری هولوگرافیک و چند­بعدیِ ورزش­هایی چون فوتبال، نویدبخش آینده­ای است که حتی بازی­های فوتبال به صورت چند ­بعدی و همزمان در هزاران ورزشگاه در سراسر کره زمین، به گونه ­ای واقعی شبیه سازی شوند. کافی است مردم برای تهیه بلیط و تماشای بازی فقط به ورزشگاه محل سکونت خود بروند تا بتوانند بازی را به صورت همزمان، چند­ بعدی و واقعی در همان زمین فوتبال ببینند! (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۰).
یکی از مهم­ترین نهاد­های اجتماعی که تحت تاثیر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات متحول شد، نظام مالی و بانکی بود. قرن­ ها پیش مبادلات اولیه انسان­ها با یکدیگر به ­صورت کالا به کالا بود. بعد­ها پول ابداع و برای مبادلات کالا و ارتباطات تجاری و مالی استفاده شد. سپس بانک­ها تاسیس شدند. اما امروزه به دلیل رواج نظام­های اطلاعاتی و ارتباطی، پول در بسیاری از موارد از حالت کالای فیزیکی به کالای اطلاعاتی تبدیل شده است. این بدان معناست که در بسیاری از ارتباطات تجاری و مالی، پول به شکل فیزیکی جا­به­جا نمی­گردد، بلکه از پول الکترونیکی استفاده می­ شود که در­واقع همان مبادله اطلاعات بین بانک­ها است.
استفاده از کارت­های بانکی و اعتباری برای مبادله­های تجاری و مالی آن قدر فراگیر شدکه امروزه تقریبا در تمام فروشگاه­ها و مراکز ارائه خدمات از این ابزار ارتباطی استفاده می­ شود. همچنین با رواج بانکداری الکترونیکی می­توانید موجودی خود را از یک حساب بانکی به حساب دیگر منتقل کنید و انواع خدمات را از راه دور دریافت نمائید.
امروزه در خط تولید بیشتر کالا­های صنعتی از روبات­ها یا سایر نظام­های کنترلی ماشینی و الکترونیکی استفاده می­گردد. سیستم­های اداری، حسابداری، مالی و ارائه انواع خدمات در بیشتر ادارات و سازمان­ها، اعم از دولتی و غیر دولتی از حالت سنتی سابق درآمده و وابسته به سیستم­های اطلاعاتی الکترونیکی شده ­اند. این سیستم­های اطلاعاتی نه فقط در اختیار کارکنان ادارات و سازمان­ها قرار دارند، بلکه در اختیار مراجعین سازمان­ها نیز قرار می­گیرند و ارتباط بین کارکنان سازمان با یکدیگر، ارتباط بین مراجعین با سازمان، ارتباط مراجعین با یکدیگر و حتی ارتباط مراجعین با مدیریت سازمان را برقرار می­نمایند (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۱).
فنآوری اطلاعات به دستیابی شرکت به مزیتهای رقابتی پایدار از طریقت عامل با دیگر منابع کمک میکند (وینزکل و همکاران^[۱۴۲]، ۲۰۱۳، ۸). واقعیت انکار نا­پذیر در عصر اطلاعات این است که بیشتر کالا­ها و خدمات، دانش مدار یا اطلاعات مدار شده ­اند. یعنی تولید و استفاده از آنها به دانش وابسته است و همین موضوع سلیقه، توقع و حتی نگرش مردم را در عصر حاضر متحول کرده است. امروزه استفاده از اینترنت برای درصد بالائی از مردم تقریبا همانقدر مهم و حیاتی شده است که سال­ها پیش استفاده از آب لوله­کشی، برق و تلفن، مهم و حیاتی بود. به­عنوان نمونه نمودار شماره ۲-۱ رشد کاربران اینترنت در ایران را در دهه ۸۰ نشان می­دهد
نمودار ۲-۱: شاخص رشد کاربران اینترنت در ایران با مقیاس میلیون نفر(۳)
(وینزکل و همکاران^[۱۴۳]، ۲۰۱۳، ۸)
در جداول زیر به طور مختصر سیر تاریخی تحول و پیشرفت (IT وICT) و رویدادهای مهم رایانه‏ی با اقتباس از دو منبع مختلف (شریفی، ۱۳۸۳) و ( شجاعی، ۱۳۸۳) ارائه می‏گردد.
جدول ۲-۶: تاریخچه فن‏آوری اطلاعات