۱۶۹ - فضـل یــزدان در ضمــان عمــر اوســت
عمـــر او هــم در ضــمان ملـــک بــــاد
معنی و مفهوم: فضل و بخشش خداوند ضمانت کننده‌ی عمر شاه است و تا زمانی که او زنده است، فضل یزدان نیز فیضان می‌کند. امیدوارم که عمر جاودان او نیز این مملکت را برای همیشه حفظ کند و ضامن آن باشد.

آرایه‌های ادبی: نوعی عکس بیت را آراسته است، در ضمان عمر و عمر در ضمان.
۱۷۰ - بخــت بــادش پــاسـبان و اســلام را
بـأس عدلـش پــاسـبان در شرق و غرب
واژگان: بأس: قوّت، دلیری. (معین)
معنی و مفهوم: امیدوارم که بخت و اقبال، پیوسته حافظ و نگهبان شاه باشد و خشم و غضب برخاسته از عدلش، همواره از دین اسلام در عالم پاسبانی کند.
۳-۶- ترکیب بند ششم
عنوان ترکیب بند: در مدح جلال الدّین ابوالمظفر اخستان
مطلع ترکیب بند:
بــــــرقـــــــع زرنــــــگار بنـــــدد صبــــــح
نقـــش رخســــار یـــــار بنـــــدد صبـــــح
وزن ترکیب بند: فاعلاتن مفاعلن فع لان در بحر خفیف مسدس مخبون اصلم مسبغ .
تعداد ابیات: ۱۹۱ بیت
تعداد بندها: ۱۴ بند
درباره‌ی این ترکیب بند:
این ترکیب بند طولانی همان‌گونه که از عنوانش پیداست، در مدح جلال الدّین ابوالمظفر اخستان شروان شاه سروده شده است. این ترکیب بند نیز به شیوه‌ی چند ترکیب بند قبلی سروده شده است، یعنی از آغاز، چند بند به مضامین تغزلی همچون توصیف صحنه‌های طلوع آفتاب، آمدن صبح دل‌انگیز، برپا شدن بزم باده نوشی صبح‌گاهی، وصف بازی نرد و احوال حریفان پرداخته است. این مضامین تا پایان بند پنجم تکراری و به هم پیوسته است و در بند ششم شاعر فضا را عوض کرده و از غم و غصه‌ی درونی و نا امیدی و یأس خویش سخن می‌گوید و از بی حاصلی خود ناله سرمی‌دهد.
در بند هفتم از عشق و وصف معشوق و سوز درونی عاشق سخن می‌گوید و باز در بند هشتم به سراغ وصف احوال اجرام فلکی و تحولات نجومی می‌پردازد. در این هشت بند که همگی مضامین تغزلی دارند در بیت آخر هر بند به مدح ممدوح خویش، گریز می‌زند؛ امّا از آغاز بند نهم یعنی از بیت ۱۰۸ به بعد تا پایان ترکیب بند به مدح ممدوح پرداخته شده است، که شاعر با همان توصیفات سرشار از اغراق خویش به مدح شاه اخستان می‌پردازد و او را بر تمام عالم غالب و چیره می‌داند و حتّی اجرام آسمانی را نیز رام شکوه و شوکت شاه می‌خواند و از رای باریک و دست سخاوتمند ممدوح سخن می‌گوید.
البتّه در میان این دیگرستایی‌ها از خودستایی نیز غافل نمی‌ماند، چنان که سه بیت پایانی بند دوازدهم را به ستایش از سخن خود اختصاص داده است:
شــــعر مــــن معــــجز اســـت در مــــدحـــــش
کـــه چـــو قــــرآن بــــه جـــان درآویــــزد
بـــــــردر کعــــــبه شـــــایــــــد ار شــــــعرم
خـــــــادم کعــــــبه بـــــــان درآویـــــزد
چـــون منــی را مــگو کـــه مثـــل کــــم اســــت
مثــــل مــن خـــود هنــوز در عــدم اســت
(۶/۱۶۱ـ۱۶۳)
در ادامه باز به مدح و ستایش ممدوح ادامه می‌دهد و در بند پایانی، شعر خود را با دعا به پایان می‌رساند. سراسر این بند شامل دعاهایی است که خاقانی در حق ممدوح می‌کند و همان حالت تأبید در قصیده را دارد.
هم در مدح جلال الدّین ابوالمظفر اخستان
بند نخست:
کلمات قافیه: زرنگار، یار، عذار و …
حروف اصلی قافیه: ا ر
حرف روی: ر
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: بندد صبح
۱ - بــــرقـــع زرنــــگار بنــــدد صـــبح
نقـــش رخســـار یـــار بنــدد صبــــح
معنی و مفهوم: صبحدم گویی روبندی از پرتوهای زرّین خورشید بر روی خود بسته است و جلوه‌های زیبا و روشن آن، مانند رخ زیبای محبوب است.
آرایه‌های ادبی: برقع زرنگار استعاره از پرتوهای زرّین خورشید است. صبح در زیبایی و روشنایی به نقش رخسار یار مانند شده است. بیت در حرف «ر» دارای واج آرایی است.
۲ - از جنیـبت فـــرو گشـــایــد ســاخــت
آینــه‌اش بـــر عـــذار بنـــدد صبــــح
واژگان: جنیبت: یدک، اسب کتل. (ناظم) ساخت: زین و برگ اسب. (دهخدا)
معنی و مفهوم: صبحدم با از میان برداشتن سیاهی شب از آسمان و روشنی بخشیدن به آن، گویی مانند سواری است که ساخت و زین اسب یدک خویش را از روی آن برمی‌دارد و بر چهره‌اش آیینه می‌بندد.
آرایه‌های ادبی: جنیبت استعاره از آسمان، ساخت استعاره از سیاهی شب، آینه استعاره از روشنی صبح .
۳ - دُم گــــرگ اســـت یــــا دَم آهــــو