اوّل

اندازه شرکت

درجه محافظه‌کاری

دوّم

ارزش شرکت

درجه محافظه‌کاری

۳-۹-۲) متغیرهای مستقل و وابسته
یکی از اقدامات اساسی در هر تحقیق، مشخص نمودن عنوان متغیرهای مستقل و وابسته است. متغیر وابسته متغیری است که هدف پژوهشگر تشریح و یا پیش‏بینی تغییرپذیری در آن است. به عبارت دیگر، متغیر وابسته، شرایط یا خصایصی هستند که با وارد کردن، از میان برداشتن یا تغییر متغیرهای مستقل ظاهر می‏شوند، از بین می‏روند یا تغییر می‏کنند. علاوه براین، سکاران(۱۳۸۰) متغیر وابسته را این‏گونه تعریف می‏نماید؛ متغیر وابسته؛ متغیر پاسخ، برون‏داد یا ملاک است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته مشاهده یا اندازه‏گیری می‏شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. در پژوهش حاضر محافظه‏کاری حسابداری متغیر وابسته لحاظ شده است.

متغیر مستقل نیز یک ویژگی از محیط فیزیکی یا اجتماعی است که بعد از انتخاب، دخالت یا دستکاری توسط محقق مقادیری را می‏پذیرد تا تأثیرش بر روی متغیر دیگر مشاهده شود(خاکی، ۱۳۷۹). به عبارتی، متغیر مستقل متغیری است که روی متغیر وابسته بصورت منفی یا مثبت تأثیر می‏گذارد یعنی وقتی متغیر مستقل وجود داشته باشد، متغیر وابسته نیز وجود دارد و هر مقدار افزایش در متغیر مستقل روی دهد در متغیر وابسته نیز افزایش یا کاهش روی خواهد داد(سکاران، ۱۳۸۰). در پژوهش حاضر اندازه شرکت و ارزش شرکت متغیرهای مستقل هستند.
۳-۹-۳) نحوه محاسبه متغیرهای پژوهش به شرح زیر است:
الف – نحوه محاسبه متغیرهای مستقل تحقیق.
متغیرهای پژوهش حاضر به دو صورت متغیر مستقل و متغیر وابسته تقسیم می‏شود. بدین‏صورت که محافظه‏کاری حسابداری متغیر وابسته و اندازه شرکت و ارزش شرکت متغیرهای مستقل می‏باشند
اندازه شرکت: برای محاسبه اندازه شرکت بدین‏گونه عمل شده است که در ابتدا میانگین جمع کل دارایی‏های شرکت‏های عضو جامعه آماری را محاسبه، سپس جمع دارایی‏های هر شرکت از میانگین کسر گردید، آن شرکت‏هایی که حاصل آنها منفی شده است، شرکت‏های کوچک و آن شرکت‏هایی که حاصل آنها مثبت شده است، شرکت‏های بزرگ در نظر گرفته شده‏اند.
ارزش شرکت، بدین‏صورت محاسبه می‏شود:
رابطه۳-۱
میانگین ارزش بازار سهام/ میانگین ارزش اسمی سهام = ارزش شرکت
قیمت پایان دوره سهام × تعداد سهام= ارزش بازار سهام
ب – نحوه محاسبه متغیرهای وابسته تحقیق:
با توجه به اینکه محافظه‏کاری متغیر وابسته تحقیق می‏باشد، برای محاسبه متغییر شاخص محافظه‏کاری حسابداری در این پژوهش با بهره گرفتن از مدل گیولی و هاین(۲۰۰۰)، محاسبه و اندازه‏گیری که در ذیل آورده شده است.
رابطه ۳-۲
اقلام تعهدی عملیاتی
(۱ -) × = شاخص محافظه‏کاری
جمع دارایی‏ها در اوّل دوره
۳-۱۰) فرضیه ‏های پژوهش
تئوری حسابداری به صورت مستقیم قابل بررسی نیست. بنابراین، محقق باید فرضیههایی را از درون تئوری استخراج کند و براساس رد یا عدم رد فرضیه، به سازگاری تئوری با محیط مورد بررسی بپردازد. بنابراین، آزمون فرضیه ها روشی برای رد یا عدم رد یک تئوری تلقی میشوند.
با توجه به پرسش‏های پژوهشگر که در فصل اوّل ذکر شده‏اند، فرضیات تحقیق به شرح زیر تدوین گردیده‏اند:

• بین محافظه‏کاری و اندازه شرکت رابطه مثبت معناداری وجود دارد.

• بین محافظه‏کاری و ارزش شرکت رابطه مثبت معناداری وجود دارد.

فرض‏های پژوهشی متناسب با فرضیه ‏های پژوهش به‏صورت ذیل آورده شده‏اند.
- فرضیه ‏های پژوهشی و آماری برای آزمون نوع رگرسیون:
نقیض ادعا: بین دو متغیر(وابسته و مستقل) رابطه وجود ندارد. H₀
ادعا: بین دو متغیر(وابسته و مستقل) رابطه وجود دارد. H₁
۳-۱۱) روش تحلیل داده‏ها و آزمون فرضیات
در این مرحله به معرفی روش‏ها و تکنیک‏های مورد استفاده جهت آزمون فرضیات، می‏پردازیم.
در تجزیه و تحلیل پژوهش حاضر از هر دو روش آمار توصیفی و همبستگی استفاده خواهد شد. از آمار توصیفی به منظور توصیف داده‏ها و تخلیص خصوصیات مفاهیم، مؤلفه‏ها و متغیرهای پژوهش استفاده می‏شود. آماره‏های توصیفی(شامل میانگین، میانه، حداکثر و حداقل و انحراف معیار مشاهدات) شمایی کلی از وضعیت و توزیع داده‏های مربوط به متغیرهای تحقیق ارائه می‏دهند.
از فنون آمار همبستگی جهت تعیین رابطه و همبستگی میان متغیرهای پژوهش استفاده خواهد شد. به منظور آزمون فرضیه ‏های پژوهش که به دنبال مطالعه رابطه میان درجه محافظه‏کاری و اندازه شرکت و ارزش شرکت می‏باشد، از تحلیل رگرسیون خطی ساده جهت بررسی رابطه خطی معنی‏دار و مشخص نمودن میزان تأثیر متغیرهای مستقل(اندازه شرکت و ارزش شرکت) به متغیر وابسته (درجه محافظه‌کاری) به ترتیب از آزمون آزمون همبستگی و ضریب ^۲R استفاده شده و به منظور تجزیه و تحلیل داده‏ها از نرم‏افزار SPSS استفاده خواهد شد.
۳-۱۲) روش آماری پژوهش
در این پژوهش از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی ساده برای آزمون فرضیات بهره گرفته شده است.
۳-۱۲-۱) رگرسیون و همبستگی
واژه رگرسیون به معنای بازگشت است و نشان‏دهنده آن است که مقدار یک متغیر به متغیر دیگری بر میگردد. در رگرسیون به دنبال برآورد رابطهای ریاضی و تحلیل آن هستیم، به‏طوری‏که با آن کمیت متغیری مجهول را با بهره گرفتن از متغیرهای معلوم تعیین کرد. سپس در همبستگی به دنبال تعیین نوع رابطه و میزان ارتباطی هستیم که متغیرها را به هم ربط میدهد(آذر و مؤمنی، ۱۳۸۵).
در دنیای واقعی برای اکثر پدیده ها نمیتوان رابطه دقیق ریاضی پیدا کرد، به‏طوری‏که با مشخص بودن یکی، دیگری را به‏طور دقیق تعیین نمود. اصولاً بهتر است قبل از این‏که درصدد پیدا کردن رابطهای برای مشاهداتمان باشیم، مشاهدات خود را بصورت نمودار دو بُعدی مشخص کنیم. این نمودار، نمودار پراکنش گفته میشود.
نمودار پراکنش می‏تواند اطلاعات اوّلیه بیشتری در اختیار قرار دهد. این اطلاعات عبارتند از:
آیا مدلی که بیانگر نوعی پیوند بین مشاهدات باشد وجود دارد یا خیر؟
در صورت وجود پیوند، پیوند بین مشاهدات خطی یا غیرخطی است؛
در صورتی که پیوند خطی باشد، نوع پیوند چگونه است؟
یکی از معمولی‏ترین حالت‏های رگرسیون، رگرسیون خطی ساده است. خط رگرسیون منعکس کننده مسیر حرکت کلی نقاط پراکنده در دستگاه مختصات می‏باشد که می‏تواند مبیّن شدّت و ضعف و نوع همبستگی بین متغیرها باشد. برای رسم خط رگرسیون باید از معادله رگرسیون استفاده نمود. معادله رگرسیون به‏صورت ذیل آورده شده است(حافظ‏نیا، ۱۳۸۵).
۳-۱۲-۲) معادله رگرسیون
این معادله، ارتباط بین دو متغیر یا خط رگرسیون آنها بوسیله حداقل توانهای دوّم آنها محاسبه میگردد.
X متغیر مستقل و y متغیر وابسته است.