دوره دوم دبیرستان

۴۲۹

۶۴

دانشگاه

۲۷۲

۶۸

پرورش شوخ طبعی در سالهای اول هم نامظنم و هم کند است. قسمت عمده شوخ طبعی در مهد کودک و کلاسهای اول و دوم تقریباً تصادفی به نظر می رسد. با وجود این در کلاس سوم بیش از  افراد پاسخ هایی می دهند که حاکی از شوخ طبعی ارزیابی می شود و این رشد با افت کلاس چهارم مواجه می شود دوران رشد دیگر در کلاس پنجم و رشد نهایی در سالهای دوره دوم دبیرستان به وقوع می پیوندد و به سالهای دانشگاه گسترش می یابد.
ترغییب پرورش توانایی شوخ طبعی
با آن که به نظر می رسد شوخ طبعی در غالب روش های ساخت دار خلاق مسائل به طور طبیعی اتفاق می افتد، تدوین کنندگان برنامه های آموزشی از یافتن روش های مستقیم فراهم ساختن و تمرین در شوخ طبعی اظهار یأس می کنند. این بدان معنی نیست که توانایی شوخ طبعی نباید مانند سایر توانایی ها تمرین شود تا مفید باشد. مؤلف مدتها است اعتقاد داشته است که شوخ طبعی را می توان در کلاس مورد استفاده قرار داده تا از آن درک عمیق تری به دست آورد. برای تشویق شوخ طبعی فقط معلم لازم است خندیدن را مجاز اعلام کند. با آن که به نظر می آید توانایی شوخ طبعی تا حدود کلاس پنجم به شکوفایی کامل نمی رسد ولی داده ها نشان می دهد که در واقع در سنین پائین شروع به پرورش می کند نوع دیگر از ترغیب و تشویق آن است که از شوخ طبعی طبیعی که در نوشتارها، نقاشیها، بحث ها، بزرگ کردنها و وضعیتهای روزانه زندگی کودکان وجود دارد لذت برده آن را مورد شناسایی و تأثیر قرار داده و بکار می بریم. والدین، سرپرستان و مدیران و سایر مسئولین می توانند روش مشابهی را در ترغیب و تشویق شوخ طبعی در خانواده ها و مؤسسات صنعتی و بازرگانی، سازمان های دولتی و غیره مورد استفاده قرار دهند. علاوه بر آثار جالب آن در حل خلاق مسائل و بیان خلاق به نظر می رسد که شوخ طبعی آثار درمانی داشته و به ایجاد جوی سالم در گروه ها کمک می کند. اثر درمانی آن بدین علت است که به شخص کمک می کند دیدگاهی حاکی از شوخ طبعی درباره مسأله به دست آورد. شخص می تواند با بهره گرفتن از شوخ طبعی به اعمال، طرز فکرها و رفتار خود از دیدگاهی بی طرفانه و همراه با شوخ طبعی نگریست و در نتیجه این شیوه نگرش را برای اعمال تغییرات لازم بر زندگی خود به کار برد. (تورنس،‌ ۱۹۹۳).

سطح استرس
نمودار ۱-۱: رابطه بین افسردگی (BDI)، سطح استرس و حس شوخ طبعی را نشان می دهد.
فصل سوم
روش تحقیق
جامعه آماری تحقیق
نمونه و روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری
روش اجزاء تحقیق
روش تحلیل داده ها
جامعه آماری و روش نمونه گیری
جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان روان شناسی ورودی ۸۶ دانشگاه پیام نور خرم آباد در سال تحصیلی ۹۰-۸۹ می باشد که ۱۰۰ نفر از آنها بعنوان نمونه تحقیق انتخاب گردیدند (نمونه گیری در دسترس) و سپس با اتخاذ برنامه ریزی لازم و اجرای شیوه مناسب، کلیه پرسشنامه های ارسالی جمع آوری گردید.
ضمناً سه هفته بعد همان آزمودنیها با روش بازآزمائی مورد بررسی قرار گرفتند.
ابزار اندازه گیری
پرسشنامه تجدید نظر شده علائم روانی SCL25-R
در این تحقیق، برای سنجش سلامت روانی آزمودنیها، از فهرست تجدید نظر شده علائم روانی SCL25-R استفاده گردید. پرسشنامه مذکور شامل ۲۵ سؤال می باشد و به وسیله نجاریان در سال ۱۳۷۹ معرفی شد و توسط محقق این تحقیق در سال ۱۳۹۰ بر روی ۱۰۰ نفر از دانشجویان هنجاریابی شد که نتایج بدست آمده کاملاً رضایت بخش بود.
این پرسشنامه در مورد بیماران روانپریش، افراد دچار ضایعات مغزی و عقب مانده های ذهنی معتبر نمی باشد. سؤالهای پرسشنامه مذکور، حالات فرد را از یک هفته قبل تا زمان تکمیل پرسشنامه مورد ارزیابی قرار می دهد.
نمره گذاری پرسشنامه SCL25-R
پاسخ های ارائه شده به هر یک از سؤالهای پرسشنامه مذکور، با زدن علامت ضربدر توسط آزمودنیها در یک مقیاس ۵ درجه ای از هیچ (نمره‌ صفر) تا خیلی شدید (نمره ۴) ثبت می گردد. در ضمن هر چه نمره های فرد پایین تر باشد نشانه سلامت روان است و هر چه نمرات بالاتر باشد نشانه عدم سلامت روان می باشد.
پایایی پرسشنامه تجدید نظر شده علائم روانی SCL25-R
پایائی پرسشنامه مذکور توسط محققین این تحقیق با بهره گرفتن از روش بازآزمائی مورد بررسی قرار گرفت. ضریب پایائی به دست آمده برابر ۶۸/۰ است که از نظر روان سنجی در حد قابل قبولی است.
در ضمن ضریب همبستگی بین نمره های مقیاس شوخ طبعی (مزاح)‌ با سلامت روان ۲۰/۰- گزارش گردیده است که در سطح ۰۵/۰ معنی دار است. توضیح اینکه نمره سلامت روان عدم سلامت روان را می سنجد.
مقیاس شوخ طبعی (مزاح) مارتین و لفکورت
در این تحقیق، برای سنجش شوخ طبعی آزمودنیها،‌ از مقیاس شوخ طبعی مارتین و لفکورت ۱۹۸۳ استفاده گردید. پرسشنامه مذکور شامل ۷ سؤال می باشد و به وسیله مارتین و لفکورت در سال ۱۹۸۳ معرفی شد و توسط محقق این تحقیق در سال ۱۳۹۰بر روی ۱۰۰ نفر از دانشجویان روان شناسی ورودی ۸۶ دانشگاه پیام نور خرم آباد اعتباریابی شد که نتایج بدست آمده کاملاً رضایت بخش بود.
نمره گذاری مقیاس سنجش شوخ طبعی
پاسخ های ارائه شده به هر یک از سؤالهای پرسشنامه مذکور، با زدن علامت ضربدر توسط آزمودنیها در یک مقیاس ۴ درجه ای از کاملاً مخالف (نمره یک) تا کاملاً موافق (نمره چهار) ثبت گردید. در ضمن نمره گذاری سؤال ۱ و ۴ پرسشنامه در جهت مخالف سؤالات دیگر است. پایائی پرسشنامه مذکور توسط محققین این تحقیق با بهره گرفتن از روش بازآزمائی مورد بررسی قرار گرفت. ضریب پایائی به دست آمده برابر ۶۴۵/۰ است که از نظر روانسنجی در حد قابل قبولی است. در ضمن ضریب همبستگی بین نمره های مقیاس شوخ طبعی (مزاح) با سلامت روان ۲۰/۰- گزارش شده است که در سطح ۰۵/۰ معنی دار می باشد.
توضیح اینکه نمره های سلامت روان، عدم سلامت روان را می سنجد یعنی هر چه نمره های آزمون سلامت روان بالاتر باشد فرد دارای سلامت روان کمتری است.
طرح تحقیق و منطق انتخاب آن
تحقیق حاضر، یک تحقیق کاربردی از نوع توصیفی و با روش همبستگی می باشد و در پی مشخص کردن توصیف و پیش بینی رابطه بین متغیرهای پیش بینی کننده سلامت روان با شوخ طبعی دانشجویان روان شناسی ورودی ۸۰ دانشکده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز می باشد و از طرفی هیچ کدام از متغیرهای مذکور، مورد دستکاری قرار نمی گیرند، و از هر فرد اطلاعاتی در مورد هر دو متغیر مذکور بدست می آید، بنابراین طرح مذکور، مناسب ترین طرح برای بررسی موارد فوق می باشد.
روش اجرای تحقیق
روش اجرای تحقیق به این صورت بود که در روز و ساعت خاصی که اکثر دانشجویان روان شناسی در دانشگاه حضور داشتند پرسشنامه ها توزیع گردید و مقرر شد که پرسشنامه های تکمیل شده ظرف مدت ۳۰ دقیقه و بدون ذکر نام و نام خانوادگی، عودت داده شود. در ضمن از آنها تعهد شفاهی گرفته شد که سه هفته بعد مجدداً همکاری لازم را نمایند.
روش تحلیل داده ها
در این تحقیق، پس از جمع آوری پرسشنامه ها و اطمینان از کامل بودن آنها، اقدام به کدگذاری مشخصات فردی و اطلاعات بدست آمده گردید و سپس کدهای مذکور بر طبق الگوی معینی وارد کامپیوتر شد و با بهره گرفتن از برنامه SPSS تجزیه و تحلیل های آماری به شرح زیر صورت گرفت:
روش های آمار توصیفی مانند محاسبه میانگین، انحراف معیار، درصد، فراوانی، حداقل و حداکثر نمره ها.
محاسبه ضرایب پایائی پرسشنامه ها
محاسبه ضرایب همبستگی ساده پیرسون بین نمره های متغیرهای مورد نظر ضمناً سطح معنی داری ۰۵/۰=  ، به منظور آزمون فرضیه ها، در نظر گرفته شد.