جدول (۴-۵): ماتریس SWOT عنصر بافت کالبدی(حرکت و دسترسی) (T) سیستم حمل و نقل شهری ۱۳۳
جدول (۴-۶): ماتریس SWOT عنصر کارآیی (P) سیستم حمل و نقل شهری ۱۳۴
جدول (۴-۷): ماتریس SWOT عنصر ایمنی (S) سیستم حمل و نقل شهری ۱۳۵
جدول (۴-۸): ماتریس SWOT عنصر وسایل نقلیه (mt) سیستم حمل و نقل شهری ۱۳۵
جدول (۴-۹) : اولویت بندی نهایی عوامل مؤثر (نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها، تهدیدها) ۱۳۷
جدول (۵-۱) : راهکارهای ارتقاء عملکرد و کارآیی سیستم حمل و نقل شهری در کلان شهر کرمانشاه ۱۴۴
فهرست شکل­ها
عنوان ………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
شکل (۱-۱) : مراحل انجام تحقیق ۱۷
شکل(۲-۱): انواع راه های شهری ۳۱
شکل (۲-۲): فرایند تأثیر حمل و نقل در شکل و ساخت شهر ۴۸
شکل (۲-۳) : فرایند ارزیابی سیستم حمل و نقل شهری با بهره گرفتن از مدل SWOT 76
شکل(۳-۱): توانمندی‌های استان کرمانشاه در دو بخش طبیعی و انسانی ۸۶
شکل (۳-۲) : نواحی ترافیکی خارجی و محورهای ارتباطی محدوده مورد مطالعه ۹۰
شکل (۳-۳): سیمای راه ها و محله بندی شهر کرمانشاه در سال ۱۲۹۸ه.ش (۱۹۱۹میلادی) ۹۶
شکل (۳-۴): پراکندگی جمعیت در نواحی شهر کرمانشاه در سال ۱۳۸۱ ۱۰۰
شکل (۳-۵): سیمای حمل و نقل کرمانشاه در سال ۱۲۴۰ ۱۰۳
شکل (۳-۶): شبکه وضع موجود اتوبوسرانی شهر کرمانشاه ۱۰۵
شکل (۳-۷): سهم وسایل نقلیه مختلف در جابجایی مسافر ۱۰۷
شکل (۳-۸): متوسط تعداد سرنشین به تفکیک وسیله نقلیه ۱۰۷
شکل (۳-۹): سطحهای مختلف عملکردی شبکه معابر شهر کرمانشاه در وضع موجود ۱۱۲
شکل (۳-۱۰): مسیر خط یک قطار شهری کرمانشاه ۱۱۵
شکل (۴-۱): مدل SWOT 118
شکل (۴-۲) : ماتریس تحلیلی SWOTو نحوه تعیین استراتژیها ۱۱۹
شکل (۴-۳): مختصات ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک ۱۳۶
فهرست نقشه­ ها
عنوان …………………………………………………………………………………………………………………صفحه
نقشه (۳-۱) : استان کرمانشاه به تفکیک شهرستان ۷۷
نقشه (۳-۲) : سه بعدی ناهمواری‌های استان کرمانشاه ۸۰
نقشه (۳-۳) : پراکندگی رودخانه‌های دائمی و فصلی استان کرمانشاه ۸۱
نقشه (۳-۴) : تقسیمات سیاسی استان کرمانشاه به تفکیک شهرستان و بخش ۸۴
نقشه(۳-۵): پراکندگی معادن استان کرمانشاه ۸۷
نقشه (۳-۶): راه های اصلی و فرعی استان کرمانشاه ۸۹
نقشه(۳-۷): موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه ۹۱
نقشه (۳-۸) : معابر شهر کرمانشاه ۱۱۱
فهرست نمودارها
عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………صفحه
نمودار (۲-۱): سیستماتیک سیستم شهری ۲۳
نمودار (۲-۱): سیستماتیک سیستم حمل و نقل شهری ۲۴
نمودار(۳-۱) : درصد جمعیتی استان کرمانشاه بر حسب وضع سکونت در سال ۱۳۹۰ ۸۲
نمودار (۳-۲) : هرم جمعیتی استان کرمانشاه ۱۳۹۰ ۸۲
نمودار (۳-۳): راه های زیر پوشش اداره کل راه و ترابری۱۳۹۰(کیلومتر) ۹۰
نمودار (۳-۴) : تغییرات جمعیتی در فاصله زمانی سالهای ۱۳۹۰- ۱۳۳۵ در کلان شهر کرمانشاه ۱۰۱
چکیده
از ملزومات کلان­شهر وجود یک سیستم حمل و نقل شهری کامل، منظم و گسترده است که از مهمترین زیرساختهای کلان­شهر محسوب می­ شود. با ارزیابی سیستم حمل و نقل شهری و بررسی وضع موجود جهت شناسایی مشکلات و عوامل تأثیرگذار بر سیستم، پیش ­بینی وضعیت آینده، ایجاد رقابت، برنامه­ ریزی مطلوب خدمات­رسانی، ارائه گزینه­ ها و آنالیز آنها همچنین ارزیابی و ارائه گزینه برتر در دستیابی به سیستم مطلوب و کارآمد مؤثر واقع خواهد شد.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی می­باشد. براساس روش مطالعات کتابخانه­ای و پژوهش میدانی به ارزیابی سیستم حمل و نقل شهری کلان­شهر کرمانشاه در قالب تکنیک SWOT پرداخته شده است. در نتیجه، قابلیت‌ها و محدودیت­های موجود در سیستم حمل و نقل شهری مطالعه و مشخص گردید. در کل ۴۵ عامل اثرگذار بر سیستم شناسایی شد و در نهایت، پاسخ­های علمی که در قالب پرسشنامه از کارگروه کارشناسان و مسئولین مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفت ۳۳ راهکار ارائه گردید. راهبرد تعیین شده و مورد استفاده برای سیستم نشان از کشیدگی و متمایل به سمت استراتژی (wo) رقابتی (تنوع)، است که می­بایست سعی شود، با نهایت بهره ­برداری از فرصتها در جهت کاهش و یا از بین بردن نقاط ضعف گام مثبت برداشته شود. نتایج حاصل از چهار عنصر بافت­کالبدی، کارآیی، ایمنی و وسایل­نقلیه زیرمجموعه­های سیستم نشان می­دهد با نظر به اینکه قابل رفع بودن اکثر نقاط ضعف و تهدیدهای مطرح شده را با تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت­های موجود و بالقوه می­توان دسترسی سهل­تر، سریع­تر، ایمن­تر و پاک­تر با یکپارچه­سازی، ترکیبی و رقابتی­شدن سیستم حمل و نقل شهری حاصل و موجب کارآیی و ارتقاء سطح کیفی آن و پاسخگوی نیاز و رفاه عمومی به شهروندان در جهت دستیابی به تمرکززدایی از کلان­شهر کرمانشاه گردد.

واژگان کلیدی: ارزیابی، سیستم حمل و نقل شهری، کلان­شهر، تمرکززدایی، تکنیکSWOT، کرمانشاه.
مقدمه
حمل و نقل شهری به عنوان بخشی از کل سیستم حمل و نقل و از اجزای سیستم ارتباطات شهری عهده­دار برقراری رابطه یا دسترسی لازم بین فضاهای انطباق­یافته­ای چون مناطق مسکونی، تجاری، تولیدی، فرهنگی، ورزشی و غیره است. این سیستم در واقع، امکان جابجایی کالبدی (انسان/ غیرانسان) را بین فضاها یا کاربردهای مختلف که طبعاً از طریق شبکه ­های حمل و نقل صورت می­گیرد را فراهم می­سازد (صفایی،۱۳۷۸). بالطبع ارزیابی سیستم حمل و نقل شهری و اتخاذ تصمیمات مناسب در جهت بهبود کارآیی سیستم، تأثیر به سزایی را ایفا می­ کند.