تعریف عملیاتی:
احترام به همکاران: به میانگین نمراتی گفته می شود که پاسخگویان ازشماره۱ تا ۴پرسشنامه اخلاق حرفه ای کسب می کنندکه نشان دهنده میزان احترام معلمان به یکدیگر می باشد.
۴- ارزشیابی عادلانه:
تعریف نظری:
ازنظر موراتوری^[۲۴](۲۰۰۱) ارزشیابی عادلانه مربوط به ارزشیابی صحیح، باز، منصفانه و در راستای اهداف درس و دریافت بازخورد مناسب و به موقع از دانشجویان در هنگام تدریس است( به نقل ازجوادیان و همکاران، ۱۳۸۲).
۵-شایستگی تخصصی:
تعریف نظری:
از نظر بویاتزیس^[۲۵] (۱۹۸۲)شایستگی ویژگی‌هایی است که به عملکرد برتر یا اثربخش در شغل مورد نظر ارتباط دارد. به عبارت دیگر شایستگی‌ها شواهدی هستند دال بر این که فرد ویژگی‌هایی برای عملکرد برتر و یا اثربخش را دارد. شایستگی‌ها می‌توانند از زمره انگیزه‌ها، رفتارها، مهارت‌ها، وجوه نقش اجتماعی یا دانشی باشند که فرد از آنها استفاده می‌کند. ( به نقل از بابادی،۱۳۸۶)

تعریف عملیاتی:
شایستگی تخصصی: به میانگین نمراتی گفته می شود که پاسخگویان ازشماره ۵تا۶ پرسشنامه اخلاق حرفه ایکسب می کنندکه نشان دهنده شایستگی تخصصی معلمان درتدریس می باشد.
۶-شایستگی پداگوژیکی( تربیتی) :
تعریف نظری:
استادی که از نظر پداگوژیکی دارای شایستگی است دانشجویان را با اهداف درسی آشنا می سازد، از راهبردهای آموزشی متنوع آگاه است و بر پایه نتایج پژوهش ها از آن دسته ار روش های آموزشی استفاده می کند که در کمک به دانشجویان در نیل به اهداف آموزشی اثر بخش هستند. (مورای، ۱۹۹۶)
تعریف عملیاتی:
شایستگی پداگوژیکی( تربیتی) : به میانگین نمراتی گفته می شود که پاسخگویان ازشماره ۷ تا۸کسب می کنندکه نشان دهنده شایستگی تربیتی معلمان در کلاس ومحیط مدرسه می باشد.
۷-رشد وتوسه دانش آموزان:
تعریف نظری:
رشد زنجیره ای از تغییرات مرتبط با پیشرفت است که وقتی فرد در دوره تحصیلی خود پیش می رود، روی می دهند.رشد فرایندی منظم و تراکمی است که هم تغییرات در یادگیری و هم رفتاری را شامل می شود (کرباسی ، ۱۳۸۸ ).
تعریف عملیاتی:
رشد وتوسعه دانش آموزان: به میانگین نمراتی گفته می شود که پاسخگویان ازشماره ۹تا ۱۲پرسشنامه اخلاق حرفه ای کسب می کنندکه نشان دهنده میزان توجه معلمان به رشد وتوسعه دانش آموزان می باشد.
۸-احترام گذاشتن به موسسه وسازمان:
تعریف نظری:
شامل آگاهی از قوانین واستانداردهای موسسه ورعایت آنهاوتلاش درجهت اهداف موسسه که باعث احترام به موسسه می شود(مورای وهمکاران۱۹۹۶،کمپل۲۰۰۸)
تعریف عملیاتی:
احترام گذاشتن به موسسه وسازمان: به میانگین نمراتی گفته می شود که پاسخگویان ازشماره ۲۰تا۲۲ پرسشنامه اخلاق حرفه ای کسب می کنندکه نشان دهنده میزان احترام وتوجه معلمان به مدرسه وسازمان آموزش وپرورش می باشد.
۹-فرهنگ سازمانی:
تعریف نظری: جی پورج فرهنگ را به معنی اعتقادی بکار می برد که مدیران سطوح بالاتر یک شرکت مشترکاً دارند درباره ی اینکه چگونه باید خودشان و کارکنان را اداره کنند و چگونه بایستی امور شرکت خود را به پیش برند (به نقل ازهوی ومیسکل^[۲۶]،۱۳۸۵).
تعریف عملیاتی:
فرهنگ سازمانی: به میانگین نمراتی گفته می شود که ازشماره ۱تا۳۳ پرسشنامه فرهنگ سازمانی بدست می آورندکه نشان می دهد فرهنگ سازمانی از نظر مدیران درچه سطحی می باشد.
فصل دوم
ادبیات پژوهش
۲-۱مقدمه
فرهنگ سازمانی به‌عنوان مجموعه‌ای از باورها و ارزشهای مشترک بر رفتار و اندیشه اعضای سازمان اثر می‌گذارد و می‌توان نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آید. فرهنگ سازمانی از اساسی‌ترین زمینه‌های تغییر و تحول در سازمان است نظر به اینکه برنامه‌های جدید تحول بیشتر به تحول بنیادی سازمانی نگاه می‌کند از این‌رو هدف این برنامه‌ها تغییر و تحول فرهنگ سازمان به‌عنوان زیربنا تحول است با بررسی که توسط گروهی از اندیشمندان علم مدیریت به عمل آمده فرهنگ سازمانی به‌عنوان یکی از مؤثرترین عوامل پیشرفت و سازمانها شناخته شده است. به‌طوری‌که بسیاری از پژوهشگران معتقدند که یکی از دلایل موفقیت ژاپن در صنعت و مدیریت توجه آنها به فرهنگ سازمانی است.
اخلاق در همه زمینه ها وفعالیت های آموزشی از مدیریت گرفته تا تدریس کاربرد دارد.نبود اخلاق در سازمان باعث سوءرفتار مدیران وکارکنان ،لذت نبردن از زندگی شغلی،لطمه به سازمان وافراد سازمان درمحیط حرفه ای می شود.اما باوجود این که آموزش وپرورش مسولیت تربیت قشرکثیری ازافراد جامعه رابرعهده دارد هنوز اخلاق وبرنامه ریزی اخلاقی دربرنامه آموزش معلمان موردغفلت قرار می گیرد.
در این فصل ابتدا به تعاریفی در ارتباط با فرهنگ سازمانی و اخلاق حرفه
ای وبررسی ابعادآن پرداخته می شودسپس به پیشینه تحقیق در داخل وخارج از کشوراشاره می شود.
۲-۲تعریف فرهنگ
فرهنگ در زبان فارسی معنی مختلفی دارد که مهمترین آنها ادب، تربیت، دانش، مجموعه آداب و رسوم، علوم ، معارف و هنرهای یک جامعه است.(معین،۴۸۹:۱۳۸۷). از دیدگاه علمی تعاریف متعدد و متنوعی از فرهنگ ارائه گردیده که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود :
به عقیده هافستد^[۲۷] (۱۹۸۰) فرهنگ عبارت است از : اندیشه مشترک اعضای یک گروه یا طبقه که آنها را از دیگر گروه ها مجزا می کند و در جایی دیگر، فرهنگ به صورت مجموعه ای از الگوهای رفتار اجتماعی، هنرها، اعتقادات، رسوم و سایر محصولات انسان ویژگیهای فکری یک جامعه یا ملت تعریف می شود .
گروبر و کلوکهان^[۲۸] (۱۹۵۲) می گوید: در حالی که بیش از یکصد و پنجاه تعریف برای فرهنگ بر شمرده اند سرانجام ترکیبی به این شرح پدید آورده اند: فرهنگ دربر گیرنده الگوهای آشکار و پوشیده ای از رفتار و برای رفتار است که از راه نمادها که دستاورد نمایان گروه های انسانی است. آموخته می شود و انتقال می یابد . ( به نقل از طوسی ، ۷۱:۱۳۷۷)
تخمین زده می شود که از فرهنگ تا کنون حدود چهارصد نوع تعریف ارائه شده باشد. اما تعاریف مشترکی را می توان یافت که حالت ساده تری داشته و قابل فهم تر هستند که در زیر به آنها اشاره می شود :
استانلی دیوس^[۲۹] (۲۴۰:۱۳۷۳) معتقد است انسانهایی که در یک نظام اجتماعی کوچک یا بزرگ زندگی می کنند دارای باورها، اعتقادات، ارزشها، سنتهاو هنجارهای مشترکی هستند که در مجموع، فرهنگ آن نظام اجتماعی را تشکیل می دهد.
فرهنگ را می توان توافق میان اعضای جامعه درباره ویژگیهای مشترکی که بر فرد، گروه و سازمان و تعامل آنها در یک محیط باز تاثیر می گذارد تعریف کرد (ممی زاده، ۱۳۷۳ )
از مجموع اوصاف و تعاریف فرهنگ، ویژگی های عمده ذیل را می توان استنباط کرد:
-فرهنگ پدیده ای است که بین همه ی افراد یا بیشتر آنها در گروه های اجتماعی مشترک است.
- فرهنگ پدیده ایی است که طریق اخلاقیات ، قوانین و سنتها رفتار انسانها را شکل می دهد و درک افراد از جهان را سازماندهی می کند.
۲-۳)سطوح فرهنگ ازنظر ادگارد شاین^[۳۰](۱۳۸۳)
فرهنگ بعنوان ارزشهای مشترک: ارزشها عبارت از ادراک مشترک از امور مطلوب هستند انعکاسهای از فرضهای اصلی فرهنگ بوده، در سطح تجربه و تحلیل پایین تر ، یعنی پایین تر از فرضهای ضمنی قرار دارند ارزشها غالبا تعیین می کنند که اعضاء چه کار باید بکنند چه کار نباید بکنند تا سازمان موفق باشند. فرهنگ بعنوان هنجارهای مشترک: درست در مقابل مفهوم ذهنی فرهنگ بعنوان مجموعه ای از فرضهای ضمنی ، یا حتی ارزشهای مشترک یک دیدگاه عینی تر از فرهنگ بااستفاده از هنجارهای رفتاری بعنوان عناصر اساسی فرهنگ ظاهر می شوند هنجارها معمولاً انتظارات غیر رسمی و نوشته نشده ای هستند که درست در سطح، قبل تجربه رخ می دهند هنجارها مستقیماً در رفتار تاثیر می کنند آنها خیلی قابل مشاهده تر از ارزشها یا فرضهای ضمنی هستند در نتیجه برای کمک به درک مردم از جنبه های فرهنگی زندگی سازمانی ابزار عینی تری فراهم می کنند هنجارها همچنین به وسیله تشریفاتی که مثالهای قابل رویت و موثر از اهداف اصلی سازمان تهیه می کنند به افراد شرکت کننده در آن انتقال می یابند . (هوی میسکل^[۳۱]،۱۳۸۵ :۴۵۷)
ادگارشاین در کتاب فرهنگ سازمانی خود فرهنگ را در لایه های مختلف تقسیم و با فلش های رفت و برگشت این تعامل را در قالب مدل زیر معرفی می کند.

۴-۲۲٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ حمل و نقل …………………..۷۶
۴-۲۳٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص صنعت و معدن در استان کرمان…………………………۷۷
۴-۲۴٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ صنعت و معدن………………..۷۸
۴-۲۵٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص مصرف فراورده های نفتی وگازو امکانات و تجهیزات مربوط به آنها در استان کرمان……………………………………………………………………………………۷۹
۴-۲۶٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ مصرف فراورده های نفتی وگازو امکانات و تجهیزات مربوط به آنها…………………………………………………………………….۸۰
۴-۲۷٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص های فرهنگ و هنر در استان کرمان……………………۸۲
۴-۲۸٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ های فرهنگ و هنر……….. ۸۳
۴-۲۹٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص امور قضایی در استان کرمان…………………………..۸۴
۴-۳۰٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ امور قضایی…………………..۸۵
۴-۳۱٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص برخورداری از ارتباطات و امکانات مخابراتی در استان کرمان…………………………………………………………………………………………………………….۸۷
۴-۳۲٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ برخورداری ازارتباطات و امکانات مخابراتی……………………………………………………………………………………………………. ۸۸
۴-۳۳٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص کشاورزی و دامپروری در استان کرمان……………..۹۰
۴-۳۴ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ کشاورزی و دامپروری………۹۱
۴-۳۵٫ جدول متغیرهای مربوط به شاخص مسکن در استان کرمان…………………………………..۹۳
۴-۳۶٫ جدول رتبه ­بندی شهرستان­های استان کرمان از نظر شاخص­ مسکن…………………………..۹۴
۵-۱٫ جدول تعیین سطح توسعه یافتگی و رتبه بندی شهرستان های استان کرمان از نظر شاخصهای توسعه یافتگی مورد استفاده در این تحقیق در سال ۱۳۹۰٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۹۹
۵- ۲ .جدول رتبه بندی شهرستان های استان کرمان از نظر شاخصهای توسعه یافتگی مورد استفاده در این تحقیق بدون تاثیر تسهیلات بانکی در سال ۱۳۹۰٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫٫۱۰۱
۵- ۳ . جدول مقایسه رتبه بندی شهرستان های استان کرمان از نظر شاخصهای توسعه یافتگی مورد استفاده در این تحقیق با تاکید بر تسهیلات بانکی در سال ۱۳۹۰ ……………………………………..۱۰۲
منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………….۱۰۶

فصل اول: کلیات تحقیق

۱-۱ .مقدمه
در دنیای کنونی که ما در آن مشغول به زندگی هستیم دستیابی به رشد و توسعه پایدار یکی از مباحث عمده و حائز اهمیت برای کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. کشورهای در حال توسعه جهت جبران عقب ماندگیها، فرار از فقر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و. . . و برای رسیدن به توسعه ای معتدل و همه جانبه که بتواند به بهبود وضع زندگی همه مردم آنها منجر گردد، نیازمند شناخت صحیح از دنیا و امکانات پیرامون خود و برنامه ریزیهای مناسب و بهینه در سطح ملی و منطقه ای هستند.هر چند اقدامات توسعه ای و سمت وسوی این تحولات در گذر زمان شاهد تغییرات بنیادی بوده است و شکستها و موفقیتهایی را به همراه داشته است، اما با گذشت نیم قرن هنوز به اهداف خود که اصلی ترین آنها مقابله با فقر و بهبود شرایط زندگی محرومان می باشد، نائل نگردیده است. شکاف رو به تزاید فقیر و غنی در سطح ملی، فراملی و منطقه ای و بحرانهای زیست محیطی در نیم قرن اخیر همه شواهدی هستند از عدم موفقیت کامل اهداف و راهبردهای توسعه (عمادی، ۱۳۷۶)

معمولا تا بحال اکثر برنامه ریزیها در کشورهای در حال توسعه توسط دولت و بصورت متمرکز صورت گرفته و به نیازها و پتانسیلهای مناطق توجه کمتری شده است. تجربه نشان داده است که در این کشورها نه تنها تخصیص بهینه منابع صورت نمی پذیرد، بلکه عمدتا منابع تخصیص یافته ارتباط چندانی با نیازها و پتانسیلها نداشته و شکاف و دوگانگی بین مناطق مرتبا افزایش یافته است. به نظر می رسد که در ایران نیز مانند اکثر کشورهای در حال توسعه، فرایند رشد و توسعه به دلایل مختلف جمله فقدان برنامه ریزیهای بهینه بر اساس آمایش سرزمین و توانایی های منطقه ای، عدم تعادل وتناسب در جذب سرمایه های دولتی و خصوصی در شهرستانها و مناطق مختلف، عدم گردش و جابه جایی مناسب سرمایه در اقتصاد اکثر شهرستانها و … روندی ناموزون و نامتعادل را طی کرده است و مناطقی وجود دارند که از رشد و توسعه کمتری نسبت به سایر مناطق برخوردار هستند. با وجود این عدم تعادل و توازن ها، لزوم برنامه ریزی منطقه ای امری واجب بشمار می آید. گزینه ای که امروزه تقریبأ در اکثر کشورها بخصوص کشورهای توسعه یافته به آن اهمیت زیادی داده می شود. از آنجایی که یکی از جوانب و اهداف مهم برنامه ریزی توسعه کمک به مناطق کمتر توسعه یافته و اقشار فقیرتر جامعه و انتقال و توزیع عادلانه امکانات و درآمدها با توجه به مزیتهای نسبی مناطق و عقب ماندگیهای آنها می باشد، ضروری است که به ارزیابی و اندازه گیری میزان برخورداری و سطح توسعه یافتگی و نقاط قوت و ضعف مناطق مختلف و بررسی شرایط بهبودی یا عدم بهبودی آنها پرداخته شود.
توسعه فرآیندی چند بعدی است و برای بررسی همه جانبه آن و برای آنکه بتوان تصویر درستی از وضعیت مناطق ارائه نمود، باید شاخصهای متعدد و گوناگونی را در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و… در نظر گرفت. مطمئنا هرچه این ابعاد وسیعتر باشد، نتایج ارائه شده دقیقتر و به واقعیت نزدیکتر خواهد بود. در این زمینه به تکنیکها وروشهایی نیازاست تا بتوان با بهره گرفتن از شاخصهای تعریف شده و منتخب، به رتبه بندی و بررسی وضعیت مناطق و براساس آن به تحلیل و برنامه ریزی توسعه آنهاپرداخت.
تکنیکها و روش های متفاوتی برای رتبه بندی مناطق بر اساس شاخصهای توسعه وجود دارد که می توان به برخی از آنها از جمله گاتمن، تاکسونومی عددی، استاندارد سازی شاخصها، ،Topsis اشاره کرد .همچنین می توان از روش های کمی نظیر ناموزون موریس، تحلیل عاملی و . . . یاد کرد. درمیان این روشها روش تاکسونومی عددی یکی از متدهای رتبه بندی بشمار می رود.
تحقیق حاضر از نوع کاربردی می باشد و به تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی شهرستانهای استان کرمان با تاکید بر تسهیلات بانکی با بهره گرفتن از روش تاکسونومی عددی و بصورت توصیفی و تحلیلی پرداخته است. پژوهش حاضر در مقطع زمانی نیمه اول سال ۱۳۹۲ بر اساس آمار مندرج در سالنامه آماری سال ۱۳۹۰ انجام و بصورت نسبتا جامع بیانگر وضعیت برخورداری و توسعه یافتگی شهرستانهای استان کرمان می باشد. از اینرو آمار و اطلاعات مورد استفاده تمامأ مربوط به سال ۱۳۹۰ بوده و برای تهیه شاخصها از جدیدترین آمار موجود استفاده شده است.
۱-۲٫ شرح و بیان مساله­ی پژوهشی
توسعه به عنوان یک پدیده گسترده با موضوعات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و غیره از دید متفکرین جهان پنهان نبوده و در دوره‌های مختلف تاریخی بحث از توسعه و تحول یک بحث جدی و طبقه‌بندی شده بوده است، اما بطور اخص، بحث توسعه به قرن ۲۰ اختصاص دارد. برخی شروع این بحث را بعد از جنگ جهانی دوم می‌دانند، اما گروهی دیگر بحث راجع به توسعه به عنوان یک حرکت آگاهانه، نهادینه و اندیشیده شده، به منظور ترقی را، به انقلاب کبیر روسیه در سال ۱۹۱۷ نسبت می‌دهند، در طی سالهای بعد از انقلاب کبیر، شوروی سعی کرد در طی نیم قرن با یک برنامه‌ریزی متمرکز حرکت به سمت توسعه را آغاز کند و توانست خود را در زمره کشورهای توسعه یافته قرار دهد.
عده‌ای معتقدند سرآغاز مباحث توسعه، آگاهی و توجه به شکاف بین کشورهای توسعه ‌یافته و توسعه‌ نیافته است. جنگ جهانی دوم و ویرانی‌ها و تبعات وسیع ناشی از آن ، دو واکنش متفاوت را در کشورها به همراه داشت؛ برخی کشورها همچون آلمان سعی کردند دست به بازسازی زده و در جهت رشد و ترقی حرکت کنند و در مقابل برخی کشورها روند معکوس را طی نمودند. از این رو بعد از جنگ جهانی با دو دسته کشور مواجه هستیم: کشورهای توسعه یافته و کشورهای توسعه نیافته یا عقب‌مانده. در این میان دسته‌ای دیگر از کشورها نیز وجود دارند که بین این دو گروه قرار دارند و کشورهای درحال توسعه نامیده می‌شوند. توسعه و توسعه‌یافتگی از جمله دغدغه‌های مهم اندیشمندان و نظریه‌پردازان در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است، به گونه‌ای که هر یک از آنها سعی می‌کنند با بیان دیدگاه ها و نظریات خود، از منظری خاص این موضوع را مورد بررسی قرار دهند. دولت‌ها نیز سعی می‌کنند تا با بهره گرفتن از این نظریات و بالا بردن شاخص‌های توسعه‌یافتگی، خود را در زمره کشورهای توسعه یافته جهان قرار دهند. این مسئله، خاص دولت یا جامعه‌ای ویژه نمی‌باشد امری جهانی است و هدف اصلی اکثر برنامه ریزان کشورهای مختلف رسیدن به توسعه پایدار است. یکی از مسائل مهمی که برنامه ریزان هر کشور با آن مواجه هستند توسعه زیاد شهرهای اصلی در مقابل توسعه کم شهرهای کوچک و نواحی یا روستاها می باشد در حالیکه شهرهای کوچکتر می توانند یکی از نمونه های سکونت گاهی در زمینه تحقیق و توسعه پایدار باشند. حال با توجه به مطالب فوق سوالات زیر به عنوان سوالات اصلی مطرح است که تحقیق به دنبال پاسخ به آنها است .
۱- آیا با توجه به شاخص های توسعه می توان رتبه بندی و سطح بندی شهرستانهای استان را انجام داد ؟
۲- آیا تسهیلات بانکی بر درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان کرمان تاثیر می گذارد ؟

۱-۳٫ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
همانگونه که همگان اذعان دارند اکثر برنامه ریزی ها در کشورهای در حال توسعه توسط دولت و به صورت متمرکز و با گزینه هایی مانند توزیع یا تقسم بندی (مثلا اعتبار) صورت گرفته و به نیازها و پتانسیلهای یا نقاط ضعف و قدرت مناطق توجه کمتری شده است. تجربه نشان داده است که در این کشورها گرچه ممکن است توزیع بصورت عادلانه باشد اما تخصیص بهینه منابع صورت نمی پذیرد، بلکه عمدتا منابع تخصیص یافته ارتباط چندانی با نیازها و پتانسیلها نداشته وشکاف و دوگانگی بین مناطق مرتبا افزایش یافته است و نهایتا این عدم تعادل مشکلات عدیده وغیر قابل جبرانی را در مناطق کمتر برخوردار بوجود خواهد آورد. بنابراین از آنجایی که یکی از جوانب و ضرورتهای مهم برنامه ریزی برای توسعه، کمک به مناطق کمتر توسعه یافته و اقشار فقیرتر جامعه و توزیع عادلانه امکانات و درآمدها با توجه به مزیتهای نسبی و مطلق مناطق وعقب ماندگیهای آنها می باشد، ضروری است که به ارزیابی و اندازه گیری میزان برخورداری و سطح توسعه یافتگی و نقاط قوت و ضعف مناطق مختلف و بررسی شرایط بهبودی یا عدم بهبودی آنها پرداخته شود. از طرفی هر طرح توسعه منطقه ای در عین حال که از خطوط کلی و برنامه ریزی ملی تبعیت می کند تابع امکانات و شرایط جغرافیایی منطقه نیز خواهد بود. لذا بدون بررسی وضعیت نواحی و مناطق مختلف یک کشور از جهات مختلف، یعنی اشکالات و امکانات )نقاط ضعف و قوت(، امکان اجرای موفق و موثر هیچ طرح و برنامه ای میسرنخواهد بود. به همین خاطر هر منطقه باید از جهات مختلف بررسی شود تا واقعاً معلوم گردد که چه مشکلات و تنگناهایی در منطقه وجود دارد و امکانات بالقوه منطقه از نظر توسعه کدام است. در این راستا انتخاب شاخص های مناسب جهت رتبه بندی مناطق بر اساس تقسیمات سیاسی و لزوم توجه به توزیع اعتبارات عمرانی بر اساس شاخص های مدقن و همچنین استفاده از روش ها و مدلهای متنوع کمی و کیفی در این مهم، بسیاری از مشکلات پیش آمده را مرتفع خواهد نمود .مضاف بر این ها این پروژه می تواند با بدست آوردن درجه توسعه نیافتگی و رتبه توسعه یافتگی هرشهرستان در بخش های مورد نظر، و همچنین شناسایی بخش های توسعه نیافته هر شهرستان نسبت به شهرستان های دیگر استان، راه گشای مناسبی برای توسعه و بهبود بخش های مختلف هر شهرستان، و درمجموع توسعه شهرستان ها و استان باشد. لذا با توجه به اینکه از نظر محقق تعیین نوع ارتباط توسعه یافتگی در استان با پرداخت تسهیلات کار جدیدی است (ضرورت کار)لذا اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق را به مراتب بیشتر و جدی تر نمایان می سازد. بنابراین موارد زیر را می توان به عنوان بخشی از موضوع ضرورتها و اهمیت این پژوهش عنوان کرد.
- سنجش توسعه یافتگی شهرستانهای استان کرمان
- مشخص کردن میزان اختلاف توسعه یافتگی شهرستانهای استان
- مشخص کردن شهرستانهای محروم از نظر شاخصهای توسعه یافتگی
- تعیین تاثیر تسهیلات بانکی در برخورداری یا عدم برخورداری شهرستانهای استان از امکاناتی که به عنوان شاخص توسعه یافتگی لحاظ می شوند
- متوجه ساختن مسئولان در جهت توجه بیشتر به شهرستانهای محروم استان و توزیع امکانات بیشتر و بهتر بین آنها
۱-۴٫ اهداف تحقیق:
همانطوری که روند توسعه ­یافتگی در کشورهای مختلف جهان دارای مراتب و سطوح گوناگون است، در داخل یک کشور نیز روند توسعه ­یافتگی در بین استان ها و وبه تبع آن در شهرستانهای هر استان یکسان نمی باشد. توسعه ­یافتگی استان های کشور با توجه به توزیع ناهمگن منابع و همچنین عوامل مختلف اجتماعی اقتصادی و اقلیمی مناطق ممکن است دارای روندی متناسب نباشد.و همچنین در داخل یک استان سطح توسعه ­یافتگی شهرستان های آن استان نیز ممکن است متفاوت باشد.یا به عبارت دیگر به علت امکانات بالقوه منطقه ای، توسعه یافتگی شهرستان های یک استان ممکن است در بخش های مختلف صنعتی، کشاورزی و خدمات و… با یکدیگر متجانس نباشد و این امر ضرورت مطالعه در این بخش ها را اجتناب ناپذیر می سازد.
بررسی وشناخت وضعیت شهرستان ها، قابلیت ها و تنگناهای آن در برنامه ریزی ناحیه ای از اهمیت بسزایی برخوردار است. امروزه آگاهی از نقاط ضعف و قوت نواحی نوعی ضرورت، جهت ارائه طرح ها و برنامه ها برای هدف گذاری مطلوب محسوب می شود. به طوری که استفاده از شاخص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و غیره می تواند معیاری مناسب هم برای تعیین جایگاه آن نواحی و همچنین عاملی در جهت رفع مشکلات و نارسایی های مبتلا به خود برای نیل به اهدافی همچون رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی به منظور رسیدن به توسعه مطلوب و پایدار باشد. اما بایستی اذعان کرد که استفاده از این شاخص ها منوط به در دسترس بودن اطلاعاتی جامع و کامل از نواحی است. در دسترس بودن اطلاعاتی خام و بدون پردازش، هرگز برنامه ریزان را در رسیدن به اهداف خود یاری نخواهد کرد. بنابراین دسترسی به اطلاعات آماری در زمینه شاخص های مختلف در نواحی گوناگون و پردازش آنها با بهره گرفتن از مدل های آماری مهمترین گام جهت نیل به اهداف مورد نظر می باشد.
درافکار صاحب نظران توسعه، تعابیر مختلفی از واژه توسعه وجود دارد که از آن جمله می توان به افزایش تولید، افزایش بازدهی، ارتقای سطح کمی و کیفی زندگی،رفع فقر و محرومیت، ارتقای سطح خدمات بهداشتی و درمانی، برطرف کردن مشکلات بیکاری و تورم، تامین نیازهای اقتصادی- اجتماعی، برخورداری از آموزش و فرهنگ و مشارکت فعال در عرصه های مختلف اجتماعی و غیره اشاره کرد. با توجه به مواردی که عنوان شد و همچنین دامنه گسترده این موارد پس می توان نتیجه گرفت که توسعه فرایندی پیچیده و چند بعدی است که مستلزم تغییر در ساختار اجتماعی، طرز تلقی مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر و برقراری عدالت اجتماعی و پایداری محیط می باشد. ( توداور، مایکل ، ۱۳۷۸، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، سازمان برنامه و بودجه ، ص ۲۵).
درکشور ما نیز همچون اکثر کشورهای در حال توسعه در زمینه اقتصادی و اجتماعی آن یک یا دو منطقه ونهایتا چند منطقه دارای مسئو لیت اصلی در زمینه ایجاد درآمد و تولید ملی و برخوردار از خدمات عمومی و بالتبع شکوفایی اقتصادی، اجتماعی بوده که گاها به قیمت عقب نگه داشتن مناطق دیگر تمام شده است. برای این امر دلایلی چون استعداد آن مناطق و نواحی و پتانسیلهای بالای اقتصادی آن در زمینه استحکامات زیر بنایی و توان تولیدی مطرح می شود. ولی حتی با در نظر گرفتن این مسئله نیز نمی توان تدوین و اجرای برنامه ریزی های نامطلوب و متمرکز را که باعث تبدیل کشور به چند قطب معدود و برخوردار و اکثریت عظیم محروم که در جامعه گشته است را نادیده گرفت. چنین وضعیتی در اکثر مناطق و استان های مختلف کشورمان صادق بوده است
در کشور ما مبحث توسعه و زیر ساختهای آن در نواحی مختلف در اثر برنامه ریزیهای نامطلوب ملی و متمرکز گذشته تفاوت شدیدی را در روند توسعه به وجود آورده است. بیش از دو دهه است که در ایران سیاست گذاران، برنامه ریزان و صاحب نظران، روش های مختلف برنامه ریزی از قبیل منطقه ای، فضایی و آمایش سرزمین را مورد توجه قرار داده اند تا با استفاده عملی از روش های مذکور ضمن تاکید بر تواناییها و منابع محیطی نواحی جغرافیایی، توسعه ای جامع و فرا گیر مبتنی بر تعادل منطقه ای درزمینه های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از طریق تدوین استراتژی های مطلوب و درون زا در عرصه ملی برقرار سازند
اهداف کلی برنامه ریزی منطقه ای و همچنین توسعه اقتصادی برقراری عدالت اجتماعی و توزیع رفاه و ثروت در بین افراد جامعه می باشد.که لازمه آن مطالعات دقیق و واقع بینانه است. برای دستیابی به اهداف فوق در هر جامعه ای نیاز به تهیه و تدوین ودر نهایت اجرای برنامه های متنوع ومتعدد است. زیرا یکی از مهمترین خصایص یک اقتصاد پویا، فعال و سالم، توزیع مناسب و عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت یک ناحیه، منطقه یا کشور است. از این رو برنامه ریزان از طریق تهیه برنامه های محرومیت زدایی سعی در کاهش شکاف ها و نابرابری ها دارند. لذا با توجه به مطالب فوق الذکر اهداف اصلی این تحقیق عباتند ار :
۱- تعیین جایگاه و رتبه شهرستان های استان به تفکیک شاخص های استخراجی
۲- شناخت شاخص ها و عوامل عمده تأثیر گذار در توسعه یافتگی شهرستان ها

۱-۵ .نتایج مورد استفاده پس از انجام تحقیق

حل مسأله، واقعیت سنجی، انعطاف پذیری
۴) هوش هیجانی مدیریت استرس
تحمل استرس، کنترل تکانه
۵) هوش هیجانی خلق کلی شادکامی، خوشبینی

تعاریف سلامت روانی
واژه فارسی بهداشت از دو کلمه «به» به معنی نیکو و پسندیده و «داشت» به معنی نگاه داشتن و حفظ کردن تشکیل شده که معنی ساده آن حفظ و نگاهداری چیزی به نحو نیکو و مطلوب است. پس بهداشت در واقع یک فرایند است که از طریق آن و با بهره گرفتن از راهکارهای مناسب به حفظ و نگهداری آنچه باارزش است می پردازیم. در جهان پزشکی، طبیعتاً آنچه با ارزش است سلامتی انسان است. پس درونمایه بهداشت حفظ و نگاهداری بهینه سلامتی بیشتر است. در اینجا بلافاصله دو سئوال مهم مطرح می شود: اول، سلامتی چیست؟ و فرد سالم کیست؟ دوم، چگونه می توان سلامتی را حفظ و از آن نگاهداری کرد؟ مسلماً اگر هدف را تعریف بهداشت و یا سلامت روانی باید بیماری روانی را نیز تعریف کرد.
بحث درباره سلامتی و بیماری مدت مدیدی است که فکر پژوهشگران را به خود مشغول ساخته است. هنگامی که از پزشک معروف انگلیسی آسلر^[۴۱] در اواخر قرن نوزدهم تعریف سلامتی را خواستند وی چنین پاسخ داد: «عدم وجود بیماری در فرد سلامتی است» و هنگامی که پرسیدند پس در این صورت بیماری چیست، آسلر بی درنگ پاسخ داد: «عدم وجود سلامتی»!
محققین امروزه اعتقاد دارند که ملامتی و بیماری یک حالت مطلق و مستقل در انسان نیست یعنی بیماری و سلامتی یک «رویداد» نیستند بلکه یک «فرایند» محسوب می شوند. وضعیت جسمانی و روانی انسان در یک طیف یا گستره قابل بررسی است. بدین معنی که انسان می تواند در درجات و باشد گوناگون بیمار یا سلامت باشد.
تعریف پزشکی از بیماری و سلامتی مشخص است. البته همان گونه که خواهیم دید این تعریف دچار دگرگونی های بسیاری شده و امروزه کمتر متخصصی به آن اعتقاد کامل دارد. دیدگاه پزشکی سنتی غربی را درباره بیماری می توان بدین صورت خلاصه کرد. «بیماری یعنی بروز اختلال یا آسیب به بافت های بدن که متعاقب آن عوارض غیر و مشخص ظاهر می گردد.» این عوارض یا نشانگان واکنش طبیعی بدن نسبت به بروز آسیب است.
بسیاری از پژوهشگران در حیطه روان شناسی نشان داده اند که فرد پس از شناخت اختلال و تشخیص نوع بیماری وارد مرحله ای می‌شود که در آن ایفای نقش بیماری صورت می گیرد. این مرحله که آن را «نقش اجتماعی بیماری» می نامند بدین ترتیب است که از نظر اجتماعی فرد بیمار باید نقشی متفاوت از آنچه در وضعیت سلامتی دارد ایفا کند (وایتمن ۱۹۸۲). برای مثال، بسیاری از مسئولیت های اجتماعی و فردی از بیمار سلب می شود، اجازه خارج شدن موقت از جامعه، انزوا و دوری جستن از برخوردها و معافیت از انجام تکالیف و وظایف فردی و اجتماعی و خانوادگی به او داده می شود. مجوز عدم فعالیت شغلی را جامعه صادر می کند. بیمار مجاز می شود تا بیش از پیش ابراز احساسات کند و درد و ناراحتی خود را ابراز نماید. در عین حال اطرافیان فرد بیمار مکلف می شوند تا از وی نگاهداری کنند و احتیاجات وی را فراهم سازند (افزایش حمایت عاطفی و اجتماعی). در مقابل این «مجوزها» بیمار نیز موظف می شود برای بهبود و بازگشت هر چه سریعتر به جامعه تلاش کند و همچنین موظف می شود تا با فرایند درمان همکاری کامل داشته باشد. بیماری که از دستورات پزشک و مسئولین اطاعت بی چون و چرا می کند «یک بیمار خوب» شناخته می شود. حال و صورتی که مدت بیماری به درازا انجامد و یا در حال مثمرثمر واقع نشود به تدریج ماهیت این نقش اجتماعی تغییر می یابد. فرد بیمار به عنوان یک موجود ناتوان از جامعه طرد می شود. تاریخ پزشکی بارها این مسأله را در مورد بیماران روانی، افراد سلول و جذامیان یا بیماران مزمن و لاعلاج در ادوار مختلف نشان داده است.

اهداف و مقاصد بهداشت روانی
در اکثر کتب اهداف و مقاصد بهداشت روانی همان اهداف و مقاصدی است که بهداشت عمومی سعی در عمل کردن به آنها دارد، با این تفاوت که بهداشت روانی با حفظ سلامت روان و بهبود وضع روانی سروکار دارد و حاکی که محور اصلی بهداشت عمومی سلامت جسمی افراد جامعه است، اهداف بهداشت روانی را در اینجا ذکر می‌کنیم و اکثر متخصصین درباره این اهداف با هم توافق دارند سپس با دیدی انتقادی به تجزیه و تحلیل آنها خواهیم پرداخت.
۱- ایجاد سلامت به وسیله پیشگیری از بروز بیماریهای روانی
۲- کنترل عوامل موثر در بروز بیماری روانی و تشخیص زودرس بیماریهای روانی
۳- پیشگیری از عوامل ناشی از بازگشت بیماریهای روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی
۴- درمان به موقع بیماری روانی
۵- ایجاد سیستم های حمایتی اجتماعی و روانی
۶- شناخت علل و نحوه شیوع بیماریهای روانی
سازمان بهداشت جهانی این اهداف را در سه بخش کلی یعنی پیشگیری، درمان و بازتوانی یا توان بخشی تقسیم کرده و بنا به توصیه این سازمان اهداف بهداشت روانی باید از طریق چهار کانال اصلی عملی گردند: اول، ارائه خدمات بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری روانی، بیماریابی و درمان سریع بیماران. دوم، آموزش به متخصصین مثل روان پزشکان، روان شناسان، دانشجویان، پرستاران و کسانی که با بهداشت روانی سروکار دارند. سوم، با انجام پژوهش درباره علل و نحوه به وجود آمدن بیماری روتنی و چگونگی درمان و پیشگیری. و چهارم، طرح و برنامه ریزی بهداشتی و گسترش مراکز روان پزشکی و درمانی ایجاد هماهنگی بین برنامه های خدماتی آموزشی و پژوهشی (سازمان جهانی بهداشت، ۱۹۶۶). برخی از متخصصین مسأله بالا بردن سطح بهداشت و سلامتی را مطرح کرده‌اند (سازمان جهانی بهداشت، ۱۹۹۱) و هدف کلی بهداشت روانی را چنین تعریف کرده اند. «افزایش مثبت جوانب مختلف سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی همراه با پیشگیری از نابهنجاریهای جسمانی، روانی و اجتماعی» طبق این تعریف ارتقا سطح سلامتی از سه راه قابل اجراست: آموزش، پیشگیری و حمایت یا محافظت.
در مورد آموزش، اسمیت (۱۹۷۹) چنین نظر می دهد: «آموزش در بهداشت یعنی ایجاد ارتباط با افراد و گروه های جامعه با هدف پیشبرد مثبت سلامتی و از میان بردن بیماری از طریق تحت تأثیر قرار دادن و تغییر دادن طرز فکر و اعتقادات و رفتار مسئولین و عموم مردم». هدف اصلی آموزش ارائه مشکلات و اطلاعات لازم و کمک به مردم برای کسب مهارتهای اجتماعی است، به طوری که افراد جامعه احساس کنند که کنترل شخصی و قدرت تصمیم گیری دارند.
بهداشت روانی:
بهداشت روانی عبارت است از پیشگیری از بروز بیماریهای روانی و سالم سازی محیط روانی – اجتماعی تا افراد جامعه بتوانند با برخورداری از تعامل روانی با عوامل محیط فرد رابطه و سازگاری صحیح برقرار کرده و به هدفهای بلند تکامل انسانی برسند، بهداشت روانی در تعریف سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از معیارهای لازم برای سلامت عمومی در نظر گرفته شده است. از دیدگاه این سازمان سلامتی عبارت است از «حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه تنها نبود بیماری» (پورافکاری، ۱۳۷۹). در خلال دهه ۱۹۵۰ تعدادی از متخصصان کوششهایی انجام دادند تا فهرستی از ملاک های بهداشت روانی را تهیه کنند. برای مثال در سال ۱۹۵۹ در مورد بهداشت روانی فهرست طبقه بندی شده زیر را ارائه داد:
الف: نگرشهای مثبت به خود
ب: میزان رشد و نمو یا خودشکوفایی
ج: ترتیب اصلی یا عملکرد یکپارچه روانی
د: خودمختاری یا استقلال شخصی
ه: درک صحیح از واقعیت
و: تسلط بر محیط.
از نظر دوویچ (۱۹۶۳)ملاک های مهم سلامت روانی عبارت است از:
الف: شناخت خود و محیط
ب: استقلال فردی
ج: رفتار بهنجار و منطبق با معیارهای جامعه
د: یکپارچگی شخصیت (گنجی، ۱۳۷۶).
نگرشهای مربوط به خود
- تسلط بر هیجانها – آگاهی از ضعف ها – رضایت از خویشتن
* نگرشهای مربوط به دیگران
- علاقه به دوستی های طولانی و صمیمی – احساس تعلق به یک گروه – احساس مسئولیت در مقابل محیط انسانی و مادی
* نگرشهای مربوط به زندگی – پذیرش مسئولیت ها – ذوق توسعه علایق و امکانات – توانایی اخذ تصمیم شخصی- ذوق خواب کار کردن همچنان که در تعریف بالا می بینیم بهداشت روانی مطلوب یعنی داشتن نگرشهای کارآمد در مورد خود، دیگران و محیط، در این حال پاسخ‌های فرد سازگارانه خواهد بود. کورسینی (۲۰۰۱) بهداشت روانی را چنین تعریف می کند: «وضعیت روانی یا مشخصه های سلامت هیجانی، رهایی نسبی از اضطراب و نشانه ها، ظرفیت برقرایی روابط پایا و توان رویارویی منظم با استرس ها و نیازمندی های زندگی». در این تعریف به نشانه ها و ارتباط آن با بهداشت روانی اشاره شده است. پس همان طور که ملاحظه شد در ارتباط با مفهوم بهداشت روانی دیدگاه ها و نظرات متفاوتی ارائه شده است. به طور کلی می توان گفت: مفهوم بهداشت روان در ارتباط با بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش منطقی با پیامدهای زندگی مطرح می شود و می توان آنرا نوعی قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی عادلانه و مناسب دانست.
تعریف بهداشت روانی بر اساس دیدگاه های مکاتب مختلف روان‌شناسی:
مکتب زیست گرایی در مطالعه رفتار انسانی بیشترین اهمیت را بر بافت ها و اعضای بدن قائل است. طبق این نظر بهداشت روانی عبارت است از نظام متعادلی که خوب کار می کند به طوری که اگر تعادل بهم بخورد، بیماری روانی ظاهر خواهد شد (گنجی، ۱۳۷۶).
مکتب روان تحلیل گری مانند زیست گرایی بر تعادل بین ساخت ها، تشخیص و درمان استوار است. درباره بهداشت روانی مفاهیم روان تحلیل گری زیادی وجود دارد. فروید معیاری که برای سلامت روانی مطرح می کند، وجود تمامیت، در نیروهای روانی می باشد. منظور تعادل بین خود و فراخود از طرفی و بین سطح خودآگاه و ناخودآگاه از طرف دیگر می باشد (گنجی، ۱۳۷۶).
از نظر دیدگاه رفتارگرایی بهداشت روان به محرکها و محیط وابسته است. از دیدگاه رفتارگرایی بهداشت روانی، رفتاری است که با محیط معینی و با نوعی بهنجاری رفتاری، سازگاری دارد (گنجی، ۱۳۷۶).
در دیدگاه شناختی، هم افر اد متعددی به روش های مختلف از دیدگاه خود، بهداشت روانی را تعریف می کنند و ویژگی های آن را بر می‌شمارند. انسان سالم بنابر نظر گلاسر (۱۹۶۳) کسی است که دارای شرایط زیر باشد:
* واقعیت را انکار نکند و درد و رنج را با انکار کردن نادیده نگیرد بلکه با موقعیت ها به صورت واقع گرایانه رو به رو شود، هویت موفق داشته باشد، یعنی عشق و محبت بورزد و هم عشق و محبت دریافت کند، هم احساس ارزشمندی کند و هم دیگران احساس ارزشمندی او را تأیید کنند. مسئولیت زندگی و رفتارش را بپذیرد و به شکل مسئولانه رفتار کند، پذیرش مسئولیت، کامل ترین نشانه سلامت روانی است.
* توجه او به نتایج درازمدت، مقطعی و منطبق بر واقعیت باشد.
* بر زمان حال و آینده تأکید نماید، نه بر گذشته و تأکید او بر آینده نیز جنبه درون نگری داشته باشد نه صورت خیال پردازی.
اهمیت درمان گلاسی نیز به سه اصل قبول واقعیت، قضاوت در درستی رفتار و پذیرش مسئولیت رفتار و اعمال استوار است و چنانچه در شخص این سه اصل تحقیق یابد، نشانگر سلامت روان آن فرد می‌باشد.
الیس (۱۹۶۰) اصولی را برای سلامت روانی در نظر گرفته است که عبارتند از: نفع شخصی، رغبت اجتماعی، تحمل، انعطاف پذیری، پذیرش نداشته ها، اطمینان، تعهد و تعلق نسبت به چیزی خارج از وجود خود، تفکر علمی، پذیرش خود، خطر نمودن، لذت گرایی بلندپایه (اصغری پور، ۱۳۸۲).
معیارهای بهداشت روانی در مکتب اسلام:

(۲-۱۶)
از طرف دیگر، ارزش شرکت با اهرم از طریق تنزیل هر دو بخش سود پس از کسر مالیات محاسبه می‌شود. مودیلیانی و میلر می‌گویند چون جریان سود معمول در شرکت L دقیقاً همان نااطمینانیی را دارد که عایدات شرکت u، پس نرخ تنزیل در هر دو شرکت () یکسان می‌باشد. اما صرفه‌جویی مالیاتی در صورتی که بهره‌ی بدهی‌ها پرداخت شود، وجود دارد؛ پس، صرفه‌جویی مالیاتی همان‌قدر نااطمینانی دارد که بدهی شرکت. بنابراین، می‌باید به نرخ تنزیل شود. ارزش شرکت L عبارت است از:

(۲-۱۷)
یا
با توجه به این که عبارت ، برابر می‌باشد، عبارت خواهد بود:
(۲-۱۸)
لذا ارزش شرکت دارای اهرم از شرکت بدون اهرم بیشتر است و تفاوت این دو ارزش با افزایش حجم بدهی، بیشتر می‌شود
درصد هزینه
اهرم
نمودار ۲-۵ هزینه سهام عادی، بدهی و میانگین هزینه سرمایه بر اساس نظریه‌ی مودیلیانی و میلر با درنظر گرفتن مالیات
درنتیجه‌ی پیشنهاد دوم مودیلیانی و میلر با درنظر گرفتن مالیات، هزینه‌ی سهام عادی مساوی است با:
الف. هزینه‌ی سهام عادی برای شرکتی که از اهرم استفاده نکرده است و در همان طبقه از نااطمینانی تجاری قرار دارد به علاوه‌ی؛
ب. صرف نااطمینانیی که میزان آن بستگی دارد به تفاوت هزینه‌ی سهام عادی و هزینه‌ی بدهی شرکت اهرمی، میزان اهرم، و هم‌چنین نرخ مالیات شرکت.
مودیلیانی و میلر با فرض وجود مالیات، پیشنهاد کردند شرکت‌ها برای حداکثر کردن ارزش خود، باید از ۱۰۰ ٪ بدهی استفاده کنند تا از مزایای مالیاتی بیشتر بهره‌مند شوند. وارد کردن و لحاظ تأثیرات نواقص بازار سرمایه مانند هزینه‌های درماندگی مالی، هزینه‌های نمایندگی و استقراض شرکت‌ها، ساختار سرمایه را ارائه می‌کند که در حد واسط تأمین مالی بدون استفاده از بدهی، و تأمین مالی از طریق صددرصد بدهی، قرار دارد.
و- انتقادات وارد بر نظریه‌ی مودیلیانی و میلر
اقتصاددانان بسیاری نظریه‌ی ارائه شده توسط مودیلیانی و میلر را به طور تجربی آزموده‌اند و نظریه‌های جدید نیز مطرح گردیده است. برخی از این نظریه‌ها حدس زده‌اند که ساختار بهینه‌ی سرمایه‌ی شرکت‌ها به ویژگی‌ها و عوامل متفاوتی وابسته است. این ویژگی‌ها شامل نوع صنعت، اندازه‌ی شرکت، سودآوری، نوسان‌پذیری سود، ساختار دارایی‌های شرکت، معافیت مالیاتی فرصت‌های رشد، هزینه‌های تحقیق و توسعه، هزینه‌های تبلیغاتی و هزینه‌های درماندگی مالی است. برخی دیگر از نظریه‌های مطرح شده نیز ساختار سرمایه‌ی انتخاب شده‌ی شرکت را به ویژگی‌های تعیین کننده‌ی هزینه‌ها و منافع مختلف تأمین مالی از طریق بدهی و سهام وابسته می‌‌دانند.
نتایجی که مودیلیانی و میلر به آن رسیده‌اند، منطقاً از فرضیه‌های اولیه‌ی آن‌ها اخذ می‌شود و این زمانی است که بازار سرمایه کامل باشد. اما در عالم واقعیت، بازار سرمایه‌داری نواقصی می‌باشد که موجب می‌شود نتایج متفاوتی بدست آید. بنابراین، اشخاصی که با نظریه‌ی مودیلیانی و میلر مخالفند، انتقادات خود را بر غیرواقعی بودن فرضیه‌های آن‌ها تمرکز کرده‌اند. این انتقادات به شرح زیر است:
الف. در تحلیل مودیلیانی و میلر، هزینه‌های کارگزاری و انجام معاملات صفر درنظر گرفته می‌شود. این موجب می‌شود حرکت سرمایه‌گذار از u به L بدون هزینه فرض شود. درحالی که هزینه‌های کارگزاری و سایر هزینه‌های معاملاتی قطعاً وجود دارد و بر فرایند آربیتراژ اثر می‌گذارد.
ب. مودیلیانی و میلر فرض می‌کنند اهرم شخصی و اهرم شرکت کاملاً جانشین یکدیگرند و به عبارتی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران می‌توانند هر دو در یک نرخ و با یک شرایط، وام بگیرند. اما باید این موارد را نیز در نظر گرفت که:
۱- یک فرد نمی‌تواند به حساب شخصی‌اش با همان نرخ و شرایطی استقراض و تأمین مالی کند که یک شرکت می‌تواند. معمولاً، متوسط نرخ بهره‌ی استقراض شخصی از متوسط نرخ بهره‌ی استقراض شرکتی بالاتر است. البته، این امر کاملا بستگی به درجه اعتبار و رتبه‌سنجی آن فرد حقیقی و آن شرکت دارد.
۲- یک فرد نمی‌تواند تا حد یک شرکت نسبت اهرمی بالایی را برقرار سازد. زیرا اعتبار دهندگان از قرض دادن به افرادی که می‌خواهند نسبت اهرمی بالایی را به راحتی به کار گیرند، سر باز می‌زنند، با بالا رفتن نسبت بدهی، نااطمینانی وام دادن به اشخاص حقیقی، با سرعت بیشتری از نااطمینانی وام دادن به اشخاص حقوقی ناشی از افزایش بدهی شرکت. بیشتر سرمایه‌گذاران فردی (اشخاص حقیقی) نیز احتمالاً باید به نرخ بالاتری نسبت به شرکت‌ها وام بگیرند.
بنابراین، نرخ بهره‌ی کمتر وام شرکت‌ها می‌تواند باعث شود که از طریق آربیتراژ به نتایجی غیر از آنچه مودیلیانی و میلر به آن‌ها رسیده‌اند، برسیم.
۳- وقتی افراد به اعتبار شخصی وام می‌گیرند، تعهدات آن‌ها نسبت به آن استقراض نامحدود است، در حالی که سهامداران عادی شرکت، بدون توجه به سطح استقراض شرکت، دارای مسئولیت‌های تعریف شده‌ای هستند که متناسب با شخصیت حقوقی آن موسسه تعریف می‌شود و معمولا حدودتر از مسئولیت استقراض فرد حقیقی است. این موضوع ممکن است سهولت و انگیزه‌ی سرمایه‌گذاران را برای ورود به آربیتراژ کم کند.
ج. مودیلیانی و میلر فرض می‌کنند هزینه‌ی بدهی با افزایش حجم بدهی افزایش نمی‌یابد. بی‌شک این یک فرض غیرواقعی و نگران‌کننده است و اگر آن را کنار بگذاریم، نتایج بسیار متفاوتی حاصل می‌شود.
د. مودیلیانی و میلر عملاً با فرض نرخ مالیات صفر برای اشخاص، مالیات بر درآمد آن‌ها را درنظر نمی‌گیرند. با توجه به این که مفروضات درنظر گرفته شده توسط مودیلیانی و میلر واقعی نیست، باید این مفروضات را تعدیل کرده و آن‌ها را کنار گذاشت تا در شرایط واقعی نظریه‌ی آنان را بررسی کرد.
۲-۳-۲-۶- نظریه‌ی ساختار سرمایه و مالیات شرکت به علاوه‌ی مالیات بر درآمد شخصی
اکنون این سوال مطرح می‌شود که به غیر از مالیات بر درآمد شرکت، آیا مالیات بر درآمد شخصی نیز بر ساختار سرمایه‌ی شرکت‌ها تأثیر دارد یا خیر؟ پاسخ مثبت است. اگر نرخ مالیات شخصی سرمایه‌گذاران برابر با همان نرخ مالیات بر بازده‌های بدهی، و آن هم معادل نرخ مالیات متعلق به بازده‌های سهام باشد، بدهی سرمایه‌ای همچنان مزیت مالیاتی برای شرکت‌ها داشته و مورد توجه قرار می‌گیرد. به طور کلی، اگر نرخ مالیات اشخاص یا شرکت‌ها تغییر کند، یا خط‌مشی پرداخت سود سهام متفاوتی دنبال شود، تأثیر اهرم شرکت متفاوت خواهد بود و عموماً جمع‌بندی‌های زیر صحت دارد:
۱- در صورتی که مالیت شخصی کلیه سرمایه‌گذاران صفر باشد، تحلیل اولیه مودیلیانی و میلر با وجود مالیات کماکان معتبر است.
۲- در صورتی که نرخ مالیاتی اشخاص روی بهره و سود سهام یکی باشد، باز هم تحلیل اولیه مودیلیانی و میلر با وجود مالیات اعتبار خواهد داشت.
۳- در صورتی که مالیات عایدات سرمایه‌ای کمتر از مالیات بهره و سود سهام باشد و اگر بخشی از بازده سرمایه‌ی سهامداران به شکل عایدات سرمایه‌ای دریافت شود، در آن صورت مزایای مالیاتی اشخاص حاصل از تأمین مالی از طریق سهام، بخشی از مزایای تأمین مالی از طریق بدهی را خنثی می‌کند (وستون، بریگام و یوستون، ۱۳۸۶).
ارزش فعلی معافیت مالیاتی وقتی که مالیت شخصی وجود داشته باشد به شرح زیر محاسبه می‌شود:
= ارزش فعلی معافیت مالیاتی (۲-۱۹)
T = نرخ مالیات بر درآمد شرکت
D = ارزش بازار بدهی
= مالیات بر درآمد شخصی مربوط به عایدات سهام عادی
= مالیات بر درآمد شخصی مربوط به بدهی
در حالتی که = باشد ارزش فعلی معافیت مالیاتی شرکت برابر می‌شود با:
TD = ارزش فعلی معافیت مالیاتی
بنابراین هرگاه نرخ مالیات شخصی بدهی، و سهام عادی برابر باشد، مزیت استفاده از بدهی نسبت به قبل تغییری نخواهد کرد.
در صورتی که نرخ مالیات عایدات سهام () صفر باشد و مالیات بر عایدات بدهی () و نرخ مالیات شرکت (T) مساوی باشد، مزیت مالیاتی بدهی صفر می‌شود.
۰ = ارزش فعلی معافیت مالیاتی
اگر نتایج پیشنهاد اول و دوم مودیلیانی و میلر به دست می‌آید.
اگر T=0 و و یک واحد پولی به عنوان هزینه‌ی بهره به صاحبان بدهی پرداخت شود، به دلیل آنکه هزینه‌ی بهره، هزینه‌ای قابل قبول مالیاتی است، شرکت هیچگونه مالیاتی روی آن پرداخت نمی‌کند. عایدات قابل پرداخت به سهامداران پس از مالیات شخصی برابر است با:
(۲-۲۰) ۱ ریال = عایدات پس از مالیات صاحبان بدهی
بقیه عایدات را بین سهامدارن تقسیم می‌کند:
(۲-۲۱) (۱ - T) 1 ریال = عایدات پس از مالیات صاحبان سهام
اگر شرکت فقط درآمد پس از مالیات سرمایه‌گذاران را ملاک عمل قرار دهد، با توجه به ارزش‌های نسبی نرخ مالیات بر درآمد شرکت و مالیات بر درآمد اشخاص مربوط به بدهی، تأمین مالی از طریق سهام یا بدهی تصمیم‌گیری خواهد شد. اگر مالیات شخصی بیش از مالیات شرکت باشد، شرکت از طریق سهام و اگر نرخ مالیات شرکت بیشتر باشد از طریق بدهی تأمین مالی می‌کند.
۲-۳-۲-۷- نظریه‌ی ساختار سرمایه و مالیات شرکت به علاوه‌ی هزینه‌های بحران مالی
هیچ‌یک از مدل‌های قبل، هزینه‌های بحران مالی را مورد توجه قرار نداده است. هزینه‌های مالی شامل:
الف. هزینه‌های درماندگی مالی
هزینه‌های مستقیم مانند هزینه‌های حقوقی
هزینه‌های غیرمستقیم که در ارتباط با مشکلات مدیریتی و کنترل شرکت در حال تصفیه تقبل می‌شود.
ب. هزینه‌های بحران
تضاد منافع بستانکاران و صاحبان سهام، به تصمیم‌گیری‌های ضعیف و غیرکارا منجر می‌شود؛ سهامداران تمایل دارند قیمت سهام شرکت بالا ارزش‌گذاری شود، در حالی که بستانکاران خواهان آن‌ هستند که قیمت سهام شرکت پایین ارزش‌گذاری شود. شرایط تصفیه در قراردادهای بدهی برای جلوگیری از این موارد طراحی شده است لیکن رعایت این شرایط، متضمن هزینه‌های ثبت، نظارت و پیگیری‌های حقوقی بیشتر قراردادها می‌شود.
با توجه به این نکات، ارزش شرکت اهرمی برابر است با:
(۲-۲۲) (هزینه‌های بحران مالی) –PV (معافیت مالیاتی)

سومین خرده آزمون یعنی استدلال قیاسی، موضوعی را در یک پاراگراف کوتاه مطرح می کند و چندین نتیجۀ احتمالی احتمالی را مطرح می نماید که ممکن است از آن پاراگراف بدست آید. هدف این است که آزمودنی تصمیم بگیرد که آیا هر یک از نتایج احتمالی ضرورتاً از اطلاعات ارائه شده در پاراگراف حاصل می شوند.
چهارمین خرده آزمون تعبیر و تفسیر است. این خرده آزمون، شبیه خرده آزمون استدلال قیاسی است، از این حیث که شواهد مورد توجه قرار می گیرند تا نتایج قابل قبول مشخص شوند. در این خرده آزمون، آزمودنی باید تصمیم بگیرد که آیا نتایج، فراتر از یک تردید مستدل و قابل قبول است.
آخرین بخش این آزمون، توانایی تشخیص و تفکیک استدلال قوی از ضعیف را می سنجد. این بخش شامل پرسش های دربارۀ مضوع مهم و یک مجموعۀ پاسخ هایی برای هر یک از پرسش ها است. هر یک از پاسخ ها، پرسش را مورد تایید و حمایت قرار می دهد یا آن را رد می کند و از این رو در هر پاسخ، استدلالی وجود دارد. همۀ استدلال ها، درست تصور می شوند و آزمودنی ها باید استدلال های قوی تر را انتخاب نمایند. این آزمون در مواجهه با محتوای گویه ها و مواد متفاوت، به پاسخ های متفاوتی نیازمند است. گویه های دارای محتوای خنثی شامل موضوعاتی نظیر آب و هوا، آزمنایش ها یا حقایق علمی و دیگر موضوعاتی است که افراد به طور عام، احساسات یا تعصبات خیلی شدید نسبت به آنها ندارند. گویه های دارای محتوای بحث انگیز شامل موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که احساسات خیلی شدیدی را تحریک می کنند.

در سال ۱۹۹۴، نسخۀ جدید این آزمون یعنی فرم S منتشر گردید. هدف از این آزمون این است که توانایی تفکر انتقادی در یک مدت زمان کوتاه تر مورد سنجش قرار گیرد. فرم های A و B برای اجرا نیازمند ۴۰دقیقه وقت زمان بندی شده و ۶۰ دقیقه وقت زمان بندی نشده هستند، در حالی که فرم S در زمان ۳۰ دقیقه ای زمان بندی شده و ۴۵دقیقه زمان بندی نشده اجرا می شود (موسسه روانشناختی، ۲۰۰۲). به عبارتی دیگر این فرم، نسخه کوتاه شده، فرم های A و B است. مؤلفین آزمون معتقدند که از این آزمون می توان برای انتخاب داوطلبین استخدام، ارزیابی پیش و پس از آموزش و انجام مشاوره حرفه ای و رشد کارمندان استفاده کرد(نیستانی و امام وردی، ۱۷۸:۱۳۹۲)
آزمون تفکر انتقادی کُرنل
دو نوع آزمون تفکر انتقادی کُرنل موجود است: سطح X و سطح Z. هر یک از این آزمون ها برای ارزیابی سطوح آموزشی متفاوتی در نظر گرفته شده و از این رو جنبه های یکسان تفکر انتقادی را نمی سنجند (انیس و نوریس ،۱۹۸۹،همان). این دوف جزو آزمون های چندگزینه ای هستند که به نظر می رسد توانایی تفکر انتقادی عمومی را اندازه گیری می کنند. سطم X از سطح Z ساده تر است و برای دانش آموزان دبیرستان تا دانش آموزان سال اول کالج در نظر گرفته شده است. سطح Z برای دانش آموزان دبیرستان، کالج و بزرگسالان سرآمد طراحی گردیده است.
سطح X این آزمون برای سنجش جنبه های به هم وابسته تفکر انتقادی، طراحی گردیده است. این مهارت ها در چهاربخش آزمون مورد سنجش قرار می گیرد که درون محتوای یک داستان ارائه گردیده است. داستان دربارۀ گروهی از اکتشاف گران است که یک سیارۀ تازه کشف شده را مورد بررسی و کاوش قرار می دهند. آنها در جست و جوی گروه قبلی هستند که از دو سال قبل به آن سیاره رفتنه اند و هنوز بازنگشته اند (فریزبی، ۱۹۹۱،همان).
چهاربخش این آزمون عبارتند از ۱. استنباط استقرایی، ۲. اعتبار منابع و مشاهدات، ۳. استدلال قیاسی، ۴. شناسایی فرضیات. سطح X شامل ۷۱ ماده چندگزینه ای است که در چهاربخش فهرست شدل بالا توزیع شده اند. کارآزمودنی در بخش یکسان این است که تعیین کند که آیا شواهد به دست آمده از گروه تحقیق، این ایده را که گروه اول مرده اند را الف) تأیید می کند، ب) شواهد بر خلاف این ایده است، ج) هیچ گونه مدرکی بر له یا علیه این ایده به دست نیامده است. در بخش دوم، اظهارات گفته شدۀ گروه تحقیق، دو به دو ارائه می شود و از آزمون شوندگان خواسته می شود که مشخص نمایند کدامیک از اظهارات، بیشتر باور کردنی تر هستند (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان).
سطح Z یک آزمون مداد ـ کاغذی چندگزینه ای است که دارای ۵۲ ماده است. برای هر ماده، سه پاسخ احتمالی ارائه می شود. پرسش ها در ۷ قسمت زیر ارائه می گردند: ۱. استدلال هیاسی، ۲. استدلال معنی دار، ۳. استدلال معتبر، ۴. استدلال استقرایی ( هدایت شواهد تاییدی)، ۵. استدلال استقرایی (پیش بینی و آزمون فرضیات)، ۶. تعریف دلایل گفته نشده، ۷. شناسایی فرضیات (همان).
دربخش یک A و یک B، مناظره و بخثی مداوم بین دو شخص قبل از هر ماده ارائه می شود. در هر ماده از آزمون شوندگان خواسته می شود تا نشان دهند که آیا نتایج تاکید شده در هر بحث و مناظره: ۱. از مقدمات و قضایای اصلی متابعت می کنند. ۲. در تضاد با مقدمات و قضایای اصلی هستند. ۳. هیچ ارتباطی با مقدمات و قضایا ندارند (فریزبی، ۱۹۹۱،همان).
در بخش دوم هر ماده، بحث مداوم بین دو شخص را به آراستگی روشن می سازد. در این جا، از آزمون شوندگان خواسته می شود که از میان سه استدلال، آن موردی را انتخاب نمایند که معیوب است. در بخش سوم، چهارم و پنجم از آزمودنی ها خواسته می شود تا بر اساس توصیف روش و نتایج یک آزمایش علمی به مقوله ها پاسخ دهند.
بخش ششم، مناظرۀ مداوم بین دو نفر را نمایش می دهد. آزمون شوندگان باید نشان دهند که کدامیک از سه گزینه، بیشتر تعریف لغت به کار رفته در گفتگو را منعکس می سازد. بخش هفتم نیز مباحثه را نشان می دهد. در هر مقوله، پاسخ دهندگان باید مطرح نمایند که کدامیک از عبارت ها بیشتر فرضیه گفته نشده در بحث را نشان می دهد.
راهنمای آزمون تفکر انتقادی کُرنل ، متفکران انتقادی را به عنوان کسانی معرفی می کند که از توانایی لازم برای قضاوت دربارۀ موارد زیر برخوردارند:
آیا یک عبارت یا اظهار نظر توانسته است به خوبی مقدمات و قضایای اصلی را تبیین کند؟
آیا می توان هر چیزی را فرضیه نامید؟
آیا اظهار نظر پایاست؟
آیا عبارت منتسب به مرجع پایاست؟
آیا هر تعمیم ساده ای، مورد تایید است؟
آیا فرضیه تایید می شود؟
آیا نظریه تایید می شود؟
آیا استدلال با ابهام توأم است؟
آیا عبارت خیلی مبهم یا خیلی خاص است؟

10. 10. آیا استدلال مناسب و مطلوب است؟(همان)

آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا
رایج ترین آزمون تفکر انتقادی، آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا است. این آزمون شامل فرم A و فرم B است که یکی در سال ۱۹۹۰ و دیگری در سال ۱۹۹۲ تدوین شد. گفته می شود که هر دو فرم این آزمون از نظر آماری، معادل یا هم ارز هستند. این آزمون، نتیجۀ مفهوم سازی تفکر انتقادی است که از یک پروژۀ تحقیقی دلفی ۲ ساله استخراج گردیده و توسط انجمن فلسفۀ آمریکا حمایت گردیده است. آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا یک ابزار استاندارد شده ای است که بُعد مهارت های شناختی تفکر انتقادی را می سنجد و برای آزمودنی های سطح کالج طراحی گردیده است. آزمون کالیفرنیا شباهت زیادی به آزمون واتسون و گلاسر دارد، زیرا هر دو این آزمون ها، طیف وسیعی از صفات و ویژگی های تفکر انتقادی را می سنجند (آدامز و دیگران، ۱۹۹۶،همان).
برای ساختن فرم این آزمون، از یک مجموعۀ ۲۰۰ مقوله ای (آیتم) چهار گزینه ای استفاده گردید. و از این ۲۰۰ مقوله، ۳۴ مقوله انتخاب شد و فرم A طراحی گردید. این دویست مقوله از نظر توانایی تمییز و تفکیک بین افراد، مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند (فاشین و فاشین، ۱۹۹۴). مقوله هایی نوشته شدند که دارای موضوعات اجتماعی و آشنا بودند، و در آنها اصطلاحات روزمره و معمول به کار رفته بود. نمرۀ این آزمون بر اساس مجموع مقوله هایی است که فرد درست پاسخ داده است. برای به دست آوردن نمرات خرده آزمون های تجزیه و تحلیل، ارزیابی و استنباط، ۳۴ مقوله نمره گذاری می گردد. می توان ۳۰ تا از مقوله ها را برای به دست آوردن نمرات خرده آزمون های استدلال استقرایی و قیاسی به کار برد (جاکوب، ۱۹۹۴،همان).
مؤلفین این آزمون برای تعریف خود از ۵ حوزۀ محتوایی این آزمون، با واتسون و گلاسر موافقند: تجزیه و تحلیل به عنوان درک و فهم و تعبیر و تفسیر معانی در ارتباط با تجارب متنوع تعریف می شود. ارزیابی با اظهارات باورکردنی و نتایج استدلال شخص، مشخص می گردد. استنباط به توانایی شخص در ترسیم نتایج، مربوط می شود. استدلال استقرایی به نتایجی اشاره دارد که از استنباط ها گرفته شده است. در مقابل استدلال قیاسی به ترسیم نتایج مبتنی بر استدلال منطقی اشاره دارد (فاشین و فاشین، ۱۹۹۴،همان).
فرم B این آزمون از بازنویسی ۲۸ مقوله از ۳۴ مقوله فرم A تهیه شده که در آن مضامین، محتوا، نام ها و اصطلاحات متفاوتی جایگزین شده است. البته تلاش شده است تا مسائل و موضوعات فرم A آزمون حفظ شود. به عبارتی دیگر، سازندگان این آزمون به دنبال ساختن یک فرم موازی بودند. سازندگان آزمون معتقدند که فرم A و B، به لحاظ زمینه های مفهومی، هم ارز و معادل هستند.
به دلیل تازگی این آزمون، پژوهش های خیلی کمی دربارۀ روایی و پایایی موضوعات آن صورت گرفته است. به طور کلی، آزمون های واتسون، گلاسر، کُرنل و کالیفرنیا، آزمون های اصلی تفکر انتقادی هستند، اگر چه آنها بر حسب فراوانی کاربرد، خیلی اهمیت دارند، اما آزمون های دیگری نیز وجود دارند که خیلی شناخته شده نیستند که در ادامه به توضیح برخی از آنها می پردازیم.(همان:۱۸۲)
آزمون فرایندهای شناختی سطح بالا رُز
آزمون رُز به وسیلۀ جان رُز در سال ۱۹۷۶ طراحی و معرفی شد و به وسیلۀ انتشارات علمی نواتو ـ کالیفرنیا منتشر گردید (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان). آزمون رُز، توانایی تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزیابی شخص را می سنجد و برای دانش آموزان پایۀ چهارم تا ششم طراحی شده است. این آزمون، شامل ۱۰۵ پرسش چند گزینه ای است و از ۸ بخش زیر تشکیل شده است که در ۲ ساعت باید اجرا شود.
قیاس ها (شباهت ها)
استدلال قیاسی
مقدمات گمشده
روابط انتزاعی
ترکیب ترتیبی
راهبرد های سؤال کردن
تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط و نامرتبط
تجزیه و تحلیل مدارک و شواهد
بخش های ۱، ۳، و ۷ برای ارزیابی توانایی تجزیه و تحلیل، بخش های ۴، ۵ و ۸ برای سنجش ترکیب و بخش ۲ و ۶ برای آزمون توانایی ارزیابی شخص اختصاص می یابد. این آزمون یک آزمون فرایندهای شناختی است، اما به نظر می رسد برخی از طبقات آن شامل تفکر انتقادی نیست و فقط برخی از جنبه های تفکر انتقادی را مورد آزمون قرار می دهد. به نظر انیس و نوریس (۱۹۸۹) آزمون رُز، بسیار شبیه به آزمون های هوش است. اما همبستگی بین این آزمون و آزمون هوش لورج ثرندایک پایین است. اطلاعات آماری این آزمون از مقایسۀ دانش آموزان سرآمد با معمولی به دست آمده اند.(همان)
آزمون مهارت های استدلال نیوجرسی
آزمون مهارت های استدلالی نیوجرسی در سال ۱۹۸۳ توسط ویرجینیا شیپمن برای ارزیابی پیشرفت فلسفه برای کودکان در کالج ایالتی مونت کلیر طراحی گردید. این آزمون برای دانش آموزان پایۀ چهارم، یک آزمون تفکر انتقادی نامیده نمی شود اما برای ارزیابی استدلال در زبان طراحی شده است. آزمون نیوجرسی شامل ۲۲ حوزۀ مهارتی با میانگین نظری است که برای هر مهارت ۲ پرسش چند گزینه ای نوشته شده و در مجموع شامل ۵۰ پرسش است، هر چند تقریباً نیمی از مقوله های آزمون برای ارزیابی استدلال قیاسی طراحی شده است. انیس و نوریس(۱۹۸۹) استدلال می کنند که این نسبت و مقدار زیاد پرسش های استدلال قیاسی، ارزش این آزمون را به عنوان یک آزمون تفکر انتقادی جامع و فراگیر کاهش می دهد. استدلال قیاسی، یک سنجش ضروری تفکر انتقادی است. این آزمون به دو طبقۀ اصلی تقسیم می شود: مهارت های استدلال و مهارت های جست و جو و بررسی.
آزمون انشایی تمایلات تفکر انتقادی انیس ـ ویر
آزمون انیس ـ ویر از نظر قالب و شکل از آزمون های دیگر تفکر انتقادی متفاوت است. این آزمون، یگانه آزمون انشایی تفکر انتقادی است و از این لحاظ منحصر به فرد است که تمایلات تفکر انتقادی را می سنجد. این آزمون برای دانش آموزان دبیرستان و کالج طراحی گردیده است.
آزمون انیس ـ ویر به شکل یک نامه به ویراستار یک روزنامۀ خیالی است. نامه شامل ۸ پاراگراف است که نویسنده برای حذف پارکینگ (توقفگاه) شبانه در شهر خیالی مورسبورگ استدلال می کند. کار آزمون، ارزیابی اندیشۀ نویسندۀ نامه در هر هشت پاراگراف و همچنین ارزیابی اندیشۀ نویسنده در کل نامه است (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان).
به نظر می رسد که یک آزمون انشایی مسائل و مشکلاتی در نمره گذاری و پایایی بین نمرات خواهد داشت. اما دستور العمل آزمون، توصیف مفصلی را از پاسخ های احتمالی دانش آموزان برای چگونگی نمره گذاری آنها فرهم می کند. سازندگان این آزمون ادعا می کنند که اگر دستورالعمل آزمون خوب درک شود، نمره گذاری پاسخ های آزمودنی ها به سادگی انجام می شود. آنها متذکر می شوند که انعطاف پذیری در نمره گذاری تا اندازه ای مجاز است، چرا که شاید برخی پاسخ ها در دستورالعمل پیش بینی و توصیف نشده باشد. آنها مدعی هستند که این انعطاف پذیری امکان بررسی سطوح متنوع مهارت و سفسطه کردن در باورهای زمینه ای متنوع میان آزمون شوندگان را فراهم می کند (انیس و نوریس، ۱۹۸۹،همان). بر اساس گزارش نویسندگان، پایایی آزمون با مقایسه های بین ارزیابان از ۸۲% تا ۸۶% برآورد شده است. این نشان می دهد که ارزیابان مختلف به طور مشابهی دانش آموزان را رتبه بندی می کنند، اما در بسیاری موارد، نمرات ممکن است نوسان داشته باشد(نیستانی و امام وردی، ۱۸۵:۱۳۹۲)
جدول۲ ـ۲ آزمون های استاندارد شدۀ تفکر انتقادی