r محاسبه شده به صورت زیر تحلیل می گردد:
- اگر R=+1 باشد بین دو متغیر همبستگی کامل و مستقیم وجود دارد .
- اگر R=-1 باشد بین دو متغیر همبستگی کامل و معکوس وجود دارد.
- اگر R=0 باشد بین دو متغیر همبستگی وجود ندارد.
- اگر ۰ > R >1- باشد بین دو متغیر همبستگی ناقص وجود دارد.
۳-۸-۲) آزمون ضریب همبستگی پیرسن
ضریب همسبتگی با توجه به نمونه ای مشخص محاسبه می شود .بدیعی است که این ضر یب از نمو نه ای به نمو نه دیگر تغییر می یابد.حال سئوال این است که آیا بین دو متغیر مستقل و وابسته که ضریب همبستگی آن را تعیین کردیم همبستگی معنی داری وجود دارد یا نه؟ برای این منظوراز آزمون ضریب همبستگی پیرسن استفاده می کنیم .

چناچه در سطح اطمینان مورد نظر قدر مطلق مقدار احتمالی کوچکتراز مقدارα باشد؛ وجود همبستگی اثبات می شود .در غیر این صورت بین دو متغیر همبستگی وجود ندارد .
۳-۸-۳) ضریب تعیین چند گانه ( مرکب )
در مدل دو متغیره R² ، خوبی برازش معادله رگرسیون را اندازه گیری می کند ، یعنی نسبت یا در صدی از تغییر کل در متغیر وابسته Y را که توسط متغیر توضیحی ( تکی ) X توضیح داده می شود ، به دست می دهد . این مفهوم R² را به آسانی می توان به مدلهای رگرسیون با بیش از دو متغیر نیز تعمیم داد . بدین ترتیب ، کمیتی که این اطلاعات را به دست می دهد ، ضریب تعیین ( مرکب ) نامیده و با R² نشان داده می شود ( ابریشمی,دانشگاه تهران,۱۳۸۷).
۳-۸-۴)روش آنالیز واریانس برای آزمون معنی داری بودن کلی رگرسیون چند متغیره ( مرکب ) مشاهده شده : آزمون F
در این آزمون دو فرضیه به شرح زیر در نظر گرفته می شود :
فرض صفر H₀ : تمامی ضرایب شیب به طور همزمان صفر هستند .
فرض H_{1 :} تمامی ضرایب شیب به طور همزمان صفر نیستند .
آزمون چنین فرضیه ای آزمون معنی دار بودن سراسری خط رگرسیون تخمین زده شده ( مشاهده شده ) نام دارد (ابریشمی,دانشگاه تهران,۱۳۸۷).
۳-۸-۵)رگرسیون چند گانه( گام به گام) :
رگرسیون چند متغییره نشان دهنده رابطه خطی بین چند متغییر مستقل و متغییر وابسته می باشد.ویژگی روش گام به گام ، آن است که ابتدا متغیری که بیشترین ضریب همبستگی را با متغیر وابسته دارد ، وارد معادله می شود و سپس برای بقیه متغیرها ، همبستگی جذبی محاسبه شده و متغیری که بیشترین ضریب همبستگی را با متغیر وابسته دارد ، در مرحله دوم واردمعادله می شود و این عمل تا جایی ادامه می یابد که همه متغیرهایی که رابطه معناداری با متغیر وابسته دارند ،وارد معادله شوند. حسن انتخاب این روش ، عدم دخالت پژوهشگر در ترتیب ورود متغیرها به معادله رگرسیون است بلکه متغیرها بر اساس بیشترین ضریب همبستگی جذیی وارد معادله می شوند.
رگرسیون چند متغیره با بهره گرفتن از فر مول زیر محاسبه می شود:
پارمترهایی که در رگرسیون آنها را برآورد می کنیم بر اساس مشاهدات یک نمونه است .پارمتر های ما در تحقیق حاضر شامل : دارایی های مالی ، درآمد های دائمی، ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام ،سر مایه گذاری ها ، بد هی ها ،خالص جریان های نقد عملیاتی می باشد.
لذا با توجه به فرضیه های تحقیق مدل رگرسیون چند متغیره به صورت زیر در تحقیق به کار برده شده است:
PAYOUT= β _۰+ β _۱PAYOUT-P+ β _۲DEP+ β _۳P-STD+ β_۴ AGE +

 

PAYOUT	سود سهام پرداختنی شرکت i در دوره t
PAYOUT-P	سود سهام پرداختنی سال گذشته شرکت i در دوره t
DEP	وابستگی به سرمایه و تامین مالی شرکت i در دوره t
P-STD	میزان نابرابری اطلاعاتی شرکت i در دوره t
AGE	طول عمر شرکت i در دوره t

خلاصه فصل:
در فصل سوم به بررسی روش شناسی تحقیق پرداخته شد، بر این اساس ابتدا فرضیات تحقیق بیان وسپس نحوه اندازه گیری متغیر های مدل تشریح شد و سپس در مورد نمونه و جامعه آماری بحث شد ودر نهایت مدلی را برای تشریح روابط بین متغیر ها بیان شد.
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات
۴-۱) مقدمه
داده های جمع آوری شده اعداد و ارقامی بدون معنی می باشند، که از آمار برای معنی دار کردن آنها به منظور تحقق اهداف پژوهشها و تحقیقات کمک گرفته می شود. تجزیه و تحلیل به عنوان مرحله ای از روش علمی از پایه های اساسی هر تحقیق به شمار می رود. که به وسیله آن کلیه فعالیت های تحقیقی تا رسیدن به یک نتیجه، کنترل و هدایت می شوند. به عبارت دیگر تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق روشی است که به کمک آن کل فرایند تحقیق و پژوهش از انتخاب مساله تا رسیدن به نتیجه، مورد کنترل قرار می گیرد. در این فصل نیز هدف ما تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روی صورتهای مالی شرکتهای نمونه، هفته نامه ها و سالنامه های بورس اوراق بهادار تهران و سیستم کامپیوتری بورس می باشد.
۴-۲- روش تجزیه و تحلیل داده ها
در این فصل، داده های جمع آوری شده با بهره گرفتن از روش های تئوریک مطرح شده و به کمک نرم افزار EXCEL و نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. تحلیل های آماری با آزمونهای معنادار بودن ضریب همبستگی پیرسون، دوربین واتسون، آزمونهای F

جدول ۳-۱) تعداد کارکنان به تفکیک اداره و شرکتها و نمایندگیهای تابعه ………………………. ۳۳

 

جدول ۴-۱) توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخگویان ……………………………………………. ۳۶

 

جدول ۴-۲) توزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان ………………………………………………………. ۳۶

 

جدول ۴-۳ )توزیع فراوانی سن پاسخگویان ………………………………………………………….. ۳۷

 

جدول ۴-۴) توزیع فراوانی وضعیت تاهل پاسخگویان ………………………………………………. ۳۷

 

جدول ۴-۵)توزیع فراوانی میزان سابقه پاسخگویان ………………………………………………….. ۳۸

 

جدول ۴-۶) توزیع فراوانی نوع دوستی از ابعاد رفتار شهروندی …………………………………… ۳۸

 

جدول ۴-۷) توزیع فراوانی وظیفه شناسی از ابعاد رفتار شهروندی ………………………………… ۳۹

 

جدول ۴-۸) توزیع فراوانی جوانمردی از ابعاد رفتار شهروندی ……………………………………. ۳۹

 

جدول ۴-۹) توزیع فراوانی رفتار مدنی از ابعاد رفتار شهروندی …………………………………… ۳۹

 

جدول ۴-۱۰) توزیع فراوانی احترام و تکریم از ابعاد رفتار شهروندی …………………………….. ۴۰

 

جدول ۴-۱۱) توزیع فراوانی رهبری تحول آفرین …………………………………………………… ۴۰

 

جدول ۴-۱۲) توصیف متغیرهای تحقیق(۱۴۵=N) ………………………………………………….. 40

 

جدول ۴-۱۳)رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد احترام و تکریم ………………………………… ۴۱

 

جدول ۴-۱۴) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد وظیفه شناسی …………………………………. ۴۱

 

جدول ۴-۱۵) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد جوانمردی …………………………………….. ۴۲

 

جدول ۴-۱۶)رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد رفتارمدنی ……………………………………… ۴۲

 

جدول ۴-۱۷) رابطه بین رهبری تحول آفرین با بعد نوع دوستی ……………………………………. ۴۳

 

جدول ۴-۱۸) تحلیل رگرسیون نمرات متغیر ملاک …………………………………………………… ۴۳

 

جدول ۴-۱۹)خلاصه اطلاعات تحلیل واریانس ………………………………………………………. ۴۳

 

جدول ۴-۲۰)پیش بینی سبک رهبری بر اساس ابعاد رفتار شهروندی ……………………………… ۴۴

فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۱-۱) عوامل رهبری تحولآفرین ………………………………………………………………… ۱۲
شکل ۱-۲) مهمترین ابعاد و مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی …………………………………… ۲۲
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره بیمه ایران و شرکتها و نمایندگیهای زیرمجموعه آن در استان اردبیل است. این تحقیق به دنبال این است که آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد ابتکارات فردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد وظیفه شناسی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟و یا اینکه آیا بین سبک رهبری تحولآفرین با بعد جوانمردی رفتار شهروندی رابطه وجود دارد؟ پژوهش حاضر بر اساس اهداف پژوهش کاربردی میباشد ضمن اینکه این پژوهش از نقطه نظر گردآوری اطلاعات پژوهش توصیفی همبستگی میباشد.جامعه آماری این پژوهش ۲۴۴ نفر از کارکنان ادارات و شرکتها و نمایندگیهای بیمه ایران در استان اردبیل میباشد که از بین این تعداد ۱۴۵ نفر با بهره گرفتن از نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه بین آنها توزیع گردید.و این پژوهش بر اساس داده های روش نمونهگیری به صورت نمونهگیری تصادفی ساده است برای گردآوری داده های مورد نیاز از دوپرسشنامه سبک رهبری تحولآفرین و پرسشنامه رفتار شهروند سازمانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در این تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده مهم ترین روش های آماری که در این تحقیق استفاده شده شامل آزمونهایی چون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون و تحلیل واریانس یک طرفه می باشد. نتیجه به دست آمده نشان دهنده این بود که بین مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی و رهبری تحولآفرین ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

واژگان کلیدی: رهبری تحولآفرین، رفتار شهروندی
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱ مقدمه
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهرهگیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهرهورترین طُرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایه هاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است. ( باتمان و ارگان^[۱] ،۱۹۸۳ )
برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده کردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری می دانند که ورای الزامات سازمانی است.از آنجایی که رشته مدیریت هر روز وارد مباحث جدیدتری می شود و حوزه های بیشتری را تسخیر می کند، و بهبود عملکرد در شکل گیری رشته مدیریت اصل خدشه ناپذیر بوده است در مکاتب اولیه مدیریت افراد یک سازمان با رفتارهایی که در شرح شغل و شرایط احراز آن وجود داشت مورد ارزیابی قرار می گرفتند ولی امروزه رفتارهایی فراتر از آن نیز مد نظر قرارگرفته است. امروزه این رفتارها جزء جدایی ناپذیر در مدیریت عملکرد محسوب شده ودر جنبه های مختلف سازمان وارد شده اند وآن را رفتارهای افزون بر نقش یا رفتار شهروندی سازمانی میخوانند. در این فصل ابتدا به بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق پرداختهایم، سپس اهداف و سوالات تحقیق و تعریف نظری و عملیاتی اصطلاحات تحقیق را آوردهایم.
۱-۲ بیان مسئله
قرن جدید امواج تازه ای از تغییر را با خود به همراه آورده است. محیط پیرامون سازمانها پویاتر از قبل شده و باعث گردیده تا سازمانها در پی یافتن پاسخهایی برای این پویاییها باشند. برای موفقیت و حتی بقا در چنین محیطی ضروری است سازمانها به سمت انعطاف پذیری، پویایی و تحول حرکت نموده و از سکون بپرهیزند ( جمشیدیان و یزدانشناس، ۱۳۸۷).
مدیریت و رهبری ساکن و بی‌تحرک نمی‌تواند مدت زیادی به طول انجامد، موج یا آن را غرق می‌کند و یا کشتی این مدیریت و رهبری، در گل فرو رفته باقی می‌ماند دیدگاه های بسیاری از نظریه پردازان حاکی از آن است که سازمانهای امروزی نمی ‌توانند روند و سرعت تغییرات را متوقف سازند، بلکه تنها می‌توانند تردیدها، نوسانات و بی‌ثباتیها را به فرصتهایی برای آموختن، تطابق و همخوانی مطلوب تبدیل کنند.
جهت مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیازبه افرادی درنقش رهبر بشدت احساس می شود. بدیهی است که رهبری سنتی در هزاره سوم ادامه حیات نخواهد یافت و جهان نیازمند رهبرانی تحولآفرین خواهد بود. ( انصاری و تیموری،۱۳۸۵)
رهبری تحول آفرین به دنبال برقراری یک رابطه بین علائق فردی و جمعی است تا به زیردستان اجازه کار کردن برای اهداف متعالی را بدهد.این نوع رهبری برخلاف تئوریهای سنتی که عمدتاً متمرکز برفرآیندهای عقلایی هستند، بر احساسات و ارزشها تاکید میکند و در جستجوی اتصال میان علایق فردی و جمعی میباشد تا از این طریق به زیردستان اجازه دهد برای اهداف متعالی تلاش کنند. رهبری تحولآفرین زمانی تحقق مییابد که رهبر علایق کارکنانش را به کار افزایش دهد و آنان را از هدفها و ماموریتها آگاه سازد و پیروانشان را تشویق کند که فراتر از منابع فردی بیندیشند.
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمانها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهرهگیری بهینه از منابع و سرمایههایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهرهورترین طرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایههاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است . (باتمان وارگان، ۱۹۸۳)
برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده کردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری میدانند که ورای الزامات سازمانی است. رفتار فردی آگاهانه و با بصیرت که مستقیماً و به صراحت با سیستم پاداش رسمی شناخته نمیشود وبه صورت کلی کارکردهای سازمان را ارتقاء میدهد.منظور از آگاهانه و با بصیرت، رفتاری که لازمه نقش یاشرح شغل توافق شده در قرارداد استخدام باشد، نیست،این رفتار انتخاب آزادانه شخصی است که غفلت از آن تنبیهی در پی ندارد.
این تحقیق به دنبال این است که رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی کارکنان اداره بیمه ایران در استان اردبیل را بررسی کند و به این سؤال پاسخ دهد که چه رابطه ای بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی کارکنان بیمه ایران در استان اردبیل وجود دارد؟ و آیا این رابطه موجب بهبود اثر بخشی کارکنان می شود؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
رهبری تحول آفرین یکی از پارادایمهای رهبری در روانشناسی سازمانی است که مورد تحقیق گستردهای قرار گرفته است . رهبری تحولآفرین ، رضایت زیردستان و اعتماد آنان به رهبری و به علاوه تعهد عاطفی آنان را افزایش میدهد. رهبرانی که رفتارهای تحولآفرین را از خود نشان میدهند مجموعهای از نتایج مثبت را در سازمان ایجاد میکنند. از سویی، عملکرد سازمانی برجسته از طریق تلاش های کارکنان معمولی حاصل نمیشود. یکی از دلایل موفقیت سازمان های بزرگ میشود این است که آنها کارکنانی دارند که فراتر از وظایف رسمی خود تلاش مینمایند، یعنی آنها کارکنانی دارندکه ر فتارهای شهروندی سازمانی را از خود بروز میدهند. تحقیقات نشان داده بین رهبری تحولآفرین و رفتار شهروندی سازمانی ارتباط مثبتی وجود دارد .
مطالعه رفتار افراد در محیط های کاری از دیر باز مورد توجه اندیشمندان علوم مدیریت بوده است و با ظهور رشته رفتار سازمانی در سالهای نخست دهه ۱۹۶۰ این امر جدیت بیشتری یافت .بسیاری از مطالعات صورت گرفته سعی در تقسیم بندی رفتارها و علل بروز آنها داشته اند .مباحثی نظیر؛ ادراک ، انگیزش ، نگرشهای شغلی و غیره از جمله مواردی هستند که به بررسی ریشه بسیاری از رفتارهای آدمی در محیط کار می پردازند. اما بحثی که در دو دهه اخیر مطرح شده است و علاوه بر رفتارشناسان ، توجه روانشناسان و جامعه شناسان را نیز به خود جلب کرده است ، رفتار شهروندی سازمانی نام دارد. رفتار شهروندی سازمانی ، رفتاری اختیاری و فراوظیفهای است که در افزایش عملکرد اثربخش سازمان مؤثر است و به طور مستقیم یا غیرمستقیم بوسیله سیستم پاداش رسمی سازمان سازماندهی نمی شود .با توجه به اینکه افزایش اثربخشی همواره یکی از مسائل و دغدغه های مدیران است، شناخت رفتار شهروندی سازمانی و زمینه های استقرار آن می تواند گام موثر و مفیدی در این مسیر به شمار آید.( طبرسا و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲)
بنابرین تحقیق حاضر برآن است تا از یک سو مفاهیم نسبتاً جدید رهبری تحولآفرین و رفتار شهروندی سازمانی را بیان کند و از سوی دیگر رابطه این دو مورد یعنی رابطه رهبری تحولآفرین با رفتار شهروندی سازمانی را تبیین نماید. سپس راهکارهایی را برای افزایش تاثیرگذاری این رابطه در بالا بردن کارایی و اثربخشی کارکنان اداره بیمه ایران در استان اردبیل ارائه نماید.
۱-۴ اهداف تحقیق
۱-۴-۱ هدف اصلی

 

• . Autocracy ↑

 

• . Plutocracy ↑

 

• . پریجر، جفری (۱۳۹۱)، “دموکراسی توتالیتر و دموکراسی لیبرال: دو گونه نظم سیاسی مدرن"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۲۴. ↑

 

• . پریجر، پیشین، ص ۲۵. ↑

 

• . Functionalism ↑

 

• . Structuralism ↑

 

• . Behaveouralism ↑

 

• . Carlie, M and Christie, I. ١٩٩٢, Managing Sustainable Development, London: Earthscan. ↑

 

• . Scokpol, Theda (2003). Diminished democracy, Norman: University of Oklahoma Press, P. 28. ↑

 

• • . که البته نقطه مقابل‌این وضعیت، یعنی دموکراسی پوپولیستی، نیز بحران دیگری برای دموکراسی­های لیبرال محسوب می­ شود. ↑

 

• . پریجر، جفری (۱۳۹۱)، “دموکراسی توتالیتر و دموکراسی لیبرال: دو گونه نظم سیاسی مدرن"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۸۴. ↑

 

• . شریفی طرازکوهی، حسین (۱۳۸۰)، حقوق بشر (نظریه ­ها و رویه‌‌ها)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ص ۹۴. ↑

 

• . برای مطالعه تفصیلی پیرامون «نظریه سیستم­ها» ر.ک. به: مولر،‌‌هارو (۱۳۹۰)، نظریه سیستمهای لومان به مثابه نظریه­ای در باب مدرنیته، ترجمه مراد فرهادپور، ارغنون، شماره ۱۷؛ و نیز: وکیلی، شروین (۱۳۸۳)، کاربست نظریه سیستم­ها در مدل­سازی تغییرات فرهنگی، تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران. ↑

 

• . پارسونز، واین (۱۳۹۲)، مبانی سیاتگذاری عمومی و تحلیل سیاست­ها، ترجمه حمیدرضا ملک­محمدی، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، ص ۲۲۳. ↑

 

• . نوذری، حسینعلی (۱۳۸۶)، بازخوانی‌‌هابرماس، تهران: نشر چشمه، ص ۲۰۱. ↑

 

• . دلفینی، الکس و پل پیکونه (۱۳۹۱)، “مدرنیته، آزادی­خواهی و نظریه انتقادی"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۱۰۹. ↑

 

• . پیرلوگوف، ژان (۱۳۸۶)، دموکراسی پساتوتالیتر، ترجمه کاظم‌ایزدی، تهران: نشر چشمه، ص ۹۵. ↑

 

• . پلیکانی، لوچیانو (۱۳۹۱)، “مدرنیته و توتالیتریسم"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۱۰۳. ↑

 

• . بیات، عبدالرسول (۱۳۸۱)، فرهنگ واژگان، قم: مؤسسه اندیشه، ص ۲۳۹. ↑

 

• . نیزبت، رابرت (۱۳۹۱)، “اجتماع تام"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۱۸۷. ↑

 

• . آرنت،‌‌هانا (۱۳۸۷)، توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث، ص ۱۰۱. ↑

 

• . Mouffe, Chantal (2000). The Democratic Paradox, New York: Verso Publications, P. 92. ↑

 

• . تلیس، رابرت بی. (۱۳۹۱)، دموکراسی پس از لیبرالیسم (پراگماتیسم و سیاست مشارکت)، ترجمه عسگر قرمانپور، تهران: طرح نو، ص ۱۸۷. ↑

 

• . جاوید، محمدجواد (۱۳۸۶)، حقوق بشر در عصر پسامدرن؛ انتقاد از شاهکاری فلسفی در فهم حقوق ذهنی، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)، ص ۹۱ ↑

 

• . پیرلوگوف، ژان (۱۳۸۶)، دموکراسی پساتوتالیتر، ترجمه کاظم‌ایزدی، تهران: نشر چشمه، ص ۱۶۲. ↑

 

• . Arendt, H(1958) the Human Condition. Chicago: University of Chicago Press, P. 71. ↑

 

• . پیرلوگوف، پیشین، ص ۳۸. ↑

 

• . مرادپور، فرهاد (۱۳۸۹)، عقل افسرده: تأملاتی در باب تفکر مدرن، چاپ سوم، تهران: نشر طرح نو، ص ۲۲۷. ↑

 

• . آرنت،‌‌هانا (۱۳۸۷)، توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث، ص ۱۹۱. ↑

 

• . انصاری، منصور (۱۳۷۹)،‌‌هانا آرنت و نقد فلسفه سیاسی، تهران: نشر مرکز، ص ۸۵. ↑

 

• . نیزبت، رابرت (۱۳۹۱)، “اجتماع تام"، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه، ص ۱۹۳. ↑

 

• . آرنت،‌‌هانا (۱۳۸۷)، توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث، ص ۳۱۸. ↑

 

• . لی، بردشاو (۱۳۸۰)، فلسفه سیاسی‌‌هانا آرنت، ترجمه خشایار دیهیمی،تهران: انتشارات طرح نو، ص ۴۹. ↑

 

• . Knight, K. (2006) Transformations of the Concept of Ideology in the Twentieth Century, American Political Science Review, No, 100, P. 620. ↑

 

• . گیدنز، آنتونی (۱۳۸۶)، جامعه ­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی، ص ۱۰۰۱. ↑

 

• . کرایب، یان (۱۳۸۸)، نظریه اجتماعی مدرن: از پارسونز تا‌‌هابرماس، چاپ پنجم، تهران: نشر آگه، ص ۱۴۲. ↑

 

• . برمن، مارشال (۱۳۸۹)، تجربه مدرنیته، ترجمه مراد فرهادپور، چاپ هشتم، تهران: نشر طرح نو، ص ۳۰۳. ↑

 

• . آرنت،‌‌هانا (۱۳۶۶)، انقلاب، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: نشر جاویدان، ص ۱۰۳. ↑

 

• . تلیس، رابرت بی. (۱۳۹۱)، دموکراسی پس از لیبرالیسم (پراگماتیسم و سیاست مشارکت)، ترجمه عسگر قرمانپور، تهران: طرح نو، ص ۹۴. ↑

 

• . فرایا، هلن (۱۳۹۰)، خشونت در تاریخ اندیشه فلسفی، ترجمه عباس باقری، چاپ دوم، تهران: نشر فرزان، ص ۱۷۵. ↑

 

• . Penal Populism ↑

 

• . Criminology of Others ↑

 

• . فرجیها، محمد و محمدباقر مقدسی (۱۳۸۹)، رویکرد عوام­گرایی کیفری به عدالت کیفری نوجوانان و جوانان، آموزه­های حقوقی، شماره ۱۴، ص ۵. ↑

 

• .Bottoms, A. E., (1995). The philosophy and politics of punishment and sentencing, In Clarkson, C. & Morgan, R. (Eds.), The politics of sentencing reform, Oxford: Clarendon Press, , P. 40. ↑

 

• . Lewis, Ch., Brooks, G., Ellis, T., & Hamai, K., (2009). Comparing Japanese and English Juvenile Justice: Reflections on Change in the Twenty-first Century, Crime Prevention & Community Safety, No. 11, pp. 75- 89. ↑

 

• . فرایا، هلن (۱۳۹۰)، خشونت در تاریخ اندیشه فلسفی، چاپ اول، تهران: نشر فرزان، ص ۱۱. ↑

 

• . هیندس، باری (۱۳۹۰)، گفتارهای قدرت: از‌‌هابز تا فوکو، ترجمه مصطفی یونسی، تهران: نشر پردیس دانش، ص ۷۶. ↑

 

• . فرایا، هلن (۱۳۹۰)، خشونت در تاریخ اندیشه فلسفی، چاپ اول، تهران: نشر فرزان، ص ۲۱۳. ↑

 

• . Oguzlu, T. (2007) “Soft Power in Turkish Foreign Policy”, Australian Journal of International Affairs, Vol. 61, No. 1, P. 92. ↑

 

• . ژیژک، اسلاوی (۱۳۹۰)، خشونت، ترجمه علیرضا پاک­نهاد، چاپ دوم، تهران: نشر نی، ص ۱۱۴. ↑

نکته­ی قابل توجه این است که مشابه با الگوریتم آرنولدی با شروع مجدد ضمنی^[۲۶](IRA) [33] می­توان از تعداد F-ریتز ناخواسته با انتقال استفاده کرد که به اسم انتقال­های دقیق نیز نامیده می­ شود.
حال در ادامه الگوریتم IRGA^[27] با انتقال­های دقیق شرح داده می­ شود.
۴-۲-۱ الگوریتم آرنولدی سراسری با شروع مجدد ضمنی(IRGA) با انتقال­های دقیق
جفت­های ویژه داده شده است و همچنین و را انتخاب می­کنیم و را برابر قرار می­دهیم و را برابر به عنوان یک ماتریس شروع قرار می­دهیم.
فرایند آرنولدی سراسری مرحله­ ای را اجرا می­کنیم و را بدست می­آوریم.
جفت­های ویژه از را حساب می­کنیم از بین آنها جفت ویژه از را به عنوان تقریبی از مقادیرویژه خواسته شده و تعداد مقدارویژه ناخواسته را به عنوان انتقال­ها می­گیریم.
شروع مجدد ضمنی با کاربرد انتقال انجام می­دهیم، الگوریتم آرنولدی سراسری را به روز می­کنیم و نتیجه می­دهد
همگرایی را تست می­کنیم اگر به نتیجه رسیده باشیم توقف می­کنیم در غیراینصورت به مرحله­ ۲ می­رویم و فرایند آرنولدی سراسری را ادامه می­دهیم.
۴-۲-۲ الگوریتم آرنولدی سراسری با شروع مجدد ضمنی(IRGA) برای مسائل مقدارویژه چندگانه

جفت­های ویژه داده شده است و همچنین و را انتخاب می­کنیم و را برابر قرار می­دهیم . مجموعه­ ، ، و را تعریف می­کنیم.
را برابر به عنوان یک ماتریس شروع قرار می­دهیم.
فرایند آرنولدی سراسری مرحله­ ای را اجرا می­کنیم و را بدست می­آوریم.
جفت­های ویژه از ماتریس را محاسبه می­کنیم و به عنوان تقریبی از مقادیرویژه خواسته شده انتخاب می­کنیم و به تعداد ، ناخواسته ، را به عنوان انتقال­ها در نظر می­گیریم.
شروع مجدد ضمنی با انتقال­های بکار می­بریم و الگوریتم آرنولدی سراسری را به روز می­ کند و نتیجه می­دهد.
همگرایی را تست می­کنیم اگر به نتیجه رسیده باشیم به مرحله­ ۷ می­رویم در غیراینصورت به مرحله­ ۳ می­رویم و فرایند آرنولدی سراسری را از مرحله­ به بالا بسط می­دهیم.
. به ازای کلیه­ و مجموعه­ و تعداد ستون­ها:
الف) رتبه­ی عددی از برای کلیه را محاسبه می کنیم.
ب) اگر باشد، و را از حذف می کنیم.
ج) در غیر اینصورت، و قرار می دهیم و به مرحله­ ۲ می رویم.
قابل ذکر است که اگر یک ماتریس متقارن حقیقی باشد آنگاه الگوریتم ۴-۱-۱ با ساده کردن فرایند آرنولدی سراسری به عنوان فرایند لنگزوس سراسری متقارن کار می­ کند.
در این فصل الگوریتم آرنولدی سراسری با شروع مجدد ضمنی و همچنین الگوریتم آرنولدی سراسری با شروع مجدد ضمنی برای مسئله­ مقدارویژه چندگانه معرفی شد. در فصل بعد نتایج عددی حاصل از اجرای برنامه­ ها توسط نرم­افزار متلب برای ماتریس­های بزرگ غیرهرمیتی بیان می­ شود.
فصل پنجم
نتایج عددی
فصل ۵ نتایج عددی
۵- ۱ مقدمه
در این فصل روش­های بیان شده در قالب مثال­های عددی با بهره گرفتن از نرم­افزار متلب مورد بررسی قرار می­گیرد. در این مثال­ها از ماتریس­های بزرگ و همچنین شناخته شده نیز استفاده می­ شود و نتایج عملکرد هر روش به­ صورت نمودار نشان داده می­ شود.
برای روشن ساختن کارایی الگوریتم­ها مثال­های عددی می­آوریم همچنین برای میزان بهره­وری و اعتبار IRGA مثال­هایی آمده است.
تمامی این مثا­ل­ها روی کامپیوتری با نرم­افزاری MATLAB 7.1 اجرا شده و نتیجه می­دهد. اگر نرم باقیمانده وابسته
با تعیین کردن اگر رابطه­ همگرایی بالا برقرار باشد آنگاه قابل قبول است. طبق تحلیل قبلی فرض می­کردیم که
که برای کوچک، مسائل ویژه چندگانه کاملا در شرایط وخیمی قرار می­گیرند.
در مثال­ها به صورت تصادفی بدست می ­آید، همچنین iter تکرار برنامه در نظر گرفته می­ شود و Residual norms را نرم باقیمانده وابسته در نظر می­گیریم.
۵-۲ بررسی روش آرنولدی سراسری پایه
مثال ۵-۲-۱: این آزمایش روی مجموعه ­ای از ماتریس­های آزمایشی از جمله ماتریس که به فرم زیر است اجرا می­ شود
اگر فرد باشد دارای مقدار صفر در قطر اصلی و مقادیرویژه مشخص و تکین است. مقادیرویژه مثبت و منفی ، ، ،…، (۱ یا ۰) هستند.
ماتریس به ازای را به عنوان ورودی به الگوریتم آرنولدی سراسری پایه می­دهیم و سپس توسط تابع آرنولدی سراسری که در کدنویسی متلب به شکل زیر است:
به ازای ، ماتریس متعامد و ماتریس بدست می ­آید.
جدول (۵-۱) نتایج بدست آمده را نشان می­دهد همچنین شکل (۵-۱) منحنی همگرایی برای را نشان می­دهد. نشان می­دهیم این الگوریتم تقریبا

 

iter Residual norms

 

 

۱-۹-۳) متغیر مستقل:
متغیر مستقل به گونه ای مثبت یا منفی بر متغیر وابسته تأثیر می گذارد. در واقع زمانی که متغیر مستقل وجود داشته باشد، متغیر وابسته نیز وجود دارد. هر مقدار افزایش در متغیر مستقل روی دهد، بر روی متغیر وابسته نیز افزایش یا کاهش روی خواهد داد. به بیان دیگر، دلیل تغییر در متغیر وابسته را باید در تغییر در متغیر مستقل جستجو کرد. [سکاران، ۱۳۸۴، ص ۸۵].
متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از:
ویژگی های وب سایت:
یک وب سایت، صفحات به هم پیوسته اینترنتی است که به صورت منطقی با هم در ارتباط هستند و یا به عبارت دیگر پایگاهی است در شبکه اینترنتی که در آن می توان اطلاعاتی را در مورد شرکت ها، سازمان ها و افراد به دست آورد. به بیان دیگر وب سایت مجموعه ای از تعدادی فایل های حاوی متن، تصویر یا گرافیک متصل به هم می باشد که می توان از طریق تصاویر، پس زمینه، رنگ، صدا و محتوا که از ملاحظات مهم در طراحی یک وب می باشند، آن را طراحی نمود که این ویژگی می تواند با بهره گرفتن از شاخص های عملیاتی زیبایی سایت، جذابیت و گیرایی سایت، گرافیک و طراحی سایت، نمایش مناسب اجزای سایت، تصاویر و عکس های موجود در سایت اندازه گیری شوند. [جان، چای^[۱۰]۱، ۲۰۰۷]. این متغیر با سوالات ۱ تا ۴ پرسشنامه سنجیده می شود.
سودمندی درک شده:
سودمندی درک شده به درجه ای اشاره دارد که نوآوری فناورانه منافعی از قبیل منافع اقتصادی، افزایش راحتی و رضایت را به همراه دارد که براساس بهبود عملکرد بانکداری اینترنتی و مفید بودن استفاده از آن اندازه گیری می شود. [دیویس^[۱۱]۲، ۱۹۸۹]. این متغیر با سوالات ۵ تا ۹ پرسشنامه سنجیده می شود.
خطر و حفظ حریم خصوصی:
خطر و حفظ حریم خصوصی به معنای شناخت هویت مشتری و همچنین حفظ اطلاعات در طول تراکنش ها و جلوگیری از دسترسی افراد دیگر به وجوه و اطلاعات حساب می باشد که می تواند با عواملی مانند استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی در مورد سیستم های پرداخت کننده، استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی در مورد نقل و انتقالات وجوه و استفاده از فناوری حفاظت و ایمنی برای عدم دسترسی افراد دیگر به اطلاعات مالی افراد اندازه گیری شوند. [رودگر نژاد، نوینی، ۱۳۸۷]. این متغیر با سوالات ۱۰ تا ۱۳ پرسشنامه سنجیده می شود.

الویت های شخصی:
الویت های شخصی ترکیبی از باورها و هیجان هایی است که شخص را پیشاپیش آماده می کند تا نسبت به برآورد فعالیت های شخصی که پیش رو دارد، به شیوه مثبت یا منفی بنگرد. به عبارتی دیگر پیش بینی یا هدایت اعمال یا رفتارهای شخصی آینده فرد را بر عهده می گیرند. الویت های شخصی یکی از عوامل بانکداری اینترنتی است که تحت کنترل بانک ها نیستند و بر پایه نگرش فردی به بانکداری اینترنتی و سازگاری آن با کار و زندگی وی می باشد که براساس رضایت از کیفیت خدمات بانک و سازگاز بودن این خدمات با شیوه کار و زندگی افراد اندازه گیری می شود. . این متغیر با سوالات ۲۲ تا ۲۵ سنجیده می شود.
محیط خارجی:
محیط خارجی مجموعه ای متشکل از شرایط، نیروها، عوامل و مولفه هایی خارجی است که بر عملکرد سازمان اثر می گذارند و سازمان کنترل کمی بر آنها دارد. به عبارتی دیگر، تمام عوامل خارج از مرز سازمان است که ممکن است بالقوه بر سازمان اثرگذار باشند. محیط خارجی بانک ها به دلیل جهانی شدن به شدت رقابتی است و خارج از کنترل و عملکرد بانک ها می باشد که بانک ها برای رسیدن به جایگاه بهتر در آن از طریق رقابت در اعطای تسهیلات بیشتر برای حفظ مشتریان اقدام می کنند. این ویژگی از طریق زیرساخت های مناسب و رقابت پذیری با سایر بانک ها از طریق اعطای تسهیلات و مزایای مختلف انداره گیری می شود. [شاه عالم و همکاران، ۲۰۰۹]. این متغیر با سوالات ۱۸ تا ۲۱ سنجیده می شود.
هنجارذهنی:
هنجار ذهنی به برداشت فرد از نظرات افراد مهم برای انجام یا عدم انجام رفتار اشاره دارد. نشان دهنده ادراک فرد از سهولت یا دشواری اجرای رفتار است که براساس ادراکات مربوط به گروه های مرجع که بر روی رفتار فرد تأثیر گذار می باشد، اندازه گیری می شود. [دیویس، ۱۹۸۹]. این متغیر با سوالات ۲۶ تا ۲۹ سنجیده می شود.

قلمرو تحقیق:
قلمرو موضوعی: تحقیق حاضر به بررسی پذیرش بانکداری اینترنتی بر مبنای مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده در حوزه بازرگانی می پردازد.
قلمرو زمانی: این تحقیق از زمستان ۱۳۹۲ شروع و تا پایان تابستان ۱۳۹۳ ادامه داشته است.
قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق، بانک سپه استان گیلان می باشد.
فصل دوم
مروری بر ادبیات موضوع تحقیق
(بررسی متون)
بخش اول
بانکداری الکترونیکی
۲-۱-۱) مقدمه
با رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات، روش سنتی ارائه خدمات بانکی (که اغلب مبتنی بر کاغذ بود)، زیر سؤال رفته و ضرورت بازبینی و طرح ریزی مجدد فرآیندهای کاری و همچنین استفاده از فناوری های جدید نظیر اینترنت در صنعت بانکداری بیش از پیش احساس می شود. انتشار به موقع و به هنگام تکنولوژی جدید و پذیرش آن، یک عنصر اساسی در تأمین رشد اقتصادی است. از این دیدگاه، درک عوامل تعیین کننده پذیرش تکنولوژی، موضوعی بسیار مهم است. انتشار نوآوری تکنولوژیکی زمینه ای چند رشته ای با تاریخچه طولانی است. رویکردهای نظری مختلفی برای مطالعه تصمیم پذیرش نوآوری مطرح شده است. اگرچه ادبیات پذیرش تکنولوژی جدید فنی است، اما تعداد کمی از مطالعات نگاه ویژه ای روی صنعت خدمات مالی داشته اند. شناختی که در مورد اهمیت ویژه نوآوری های مالی وجود دارد، شناختی کلّی و عمومی است. در زمینه مطالعه انگیزه و گرایش مشتری به استفاده از تکنولوژی جدید هنگام تعامل با بانک نیز این محدودیت دیده می شود، به همین منظور بررسی اینکه چه عواملی در تشکیل و یا تغییر عقاید و نگرش ها درباره نوآوری فناوری اطلاعات مؤثرند، ضروری است. [رحمتی غفرانی، ۱۳۸۸، ص۲۲].
این فصل، از ۴ بخش تشکیل شده است. بخش اول بر بانکداری الکترونیکی تمرکز دارد. در بخش دوم، بانکداری اینترنتی به طور تخصّصی بحث خواهد شد و در بخش سوم پذیرش بانکداری اینترنتی، تئوری ها و مدل های مختلف پذیرش نوآوری و تکنولوژی جدید ، ارائه گردیده است و در نهایت این فصل با ارائه پیشینه تحقیق خاتمه می یابد.
۲-۱-۲) تعریف بانکداری الکترونیکی
در حقیقت بانکداری الکترونیکی می تواند به عنوان استفاده از کانال های تحویل الکترونیکی خدمات و تولیدات بانکداری تعریف شود، به تعبیری دیگر، استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه های مخابرات برای انتقال منابع به صورت الکترونیکی در سیستم بانکداری است که مشتری بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، می تواند به خدمات بانکی لحظه ای دسترسی داشته باشد. از جمله مهمترین خدمات بانکداری الکترونیکی می توان به دستگاه های خود پرداز، انتقال الکترونیکی منابع در پایانه های فروش، بانکداری تلفنی، بانکداری با بهره گرفتن از کامپیوتر شخصی و بانکداری اینترنتی اشاره کرد. امروزه اگر بانکی نتواند خدمات راه دور (خدمات غیر حضوری) و خدمات بانکداری الکترونیکی را به مشتریان خود ارائه دهد، محکوم به ورشکستگی است. لذا گذر از بانکداری سنتّی به بانکداری الکترونیکی، یک الزام است نه انتخاب. [دعایی، کمالی، ۱۳۸۷، ص۲۶].
در بسیاری از موارد، بانکداری الکترونیک را بانکداری مجازی نیز می نامند و این به خاطر انجام امور بانکی به صورت مجازی و دور از شعب بانکی است. به عبارتی دیگر، بانکداری مجازی عبارت است از ارائه خدمات بانکی به کمک ابزارهای جدید تکنولوژیکی و متفاوت از ابزارهای بانکداری سنتّی. دنیای کنونی بانک هایی که به ارائه خدمات الکترونیکی روی آورده اند، محکوم به جلب رضایت مشتریان هستند. [کیمیایی، ۱۳۸۱،ص۹۴].
تحوّلات شگرف در نظام بانکداری را به چهار دوره می توان تقسیم کرد. هر دوره از تکامل برای مدیران نظام بانکی این امکان را فراهم نموده است که اوقات تلف شده را در محیط رقابتی به حداقل رسانده و در گستره بالاتری به ارائه خدمات پرداخته و سرعت، کیفیت، دقت، هزینه و تنوع خدمات خود را افزایش دهند. [آماده، جعفرپور، ۱۳۸۸، ص۶۰].
دوره اول، اتوماسیون پشت باجه:
فناوری اتوماسیون پشت باجه در دهه ۱۹۶۰ رواج داشت. این نخستین دوره کاربرد رایانه در صنعت بانکداری بود و کاربرد اصلی آن محدود به ثبت دفاتر و تبدیل اسناد کاغذی به فایل های رایانه ای بود. یعنی دفاتر و کارت ها، از شعب حذف و گردش روزانه حسابها در پایان وقت هر روز به کامپیوترهای بانک مرکزی برای به روز شدن ارسال می گردید. با پیشرفت تکنولوژی در دهه ۱۹۷۰ به جای ارسال اسناد کاغذی به مرکز، عملیات روزانه شعب به وسیله ثبت آنها روی محیط های مغناطیسی به مرکز ارسال شده و پردازش اطلاعات و به روز رسانی حساب ها کماکان در اتاق های کامپیوتر مرکزی صورت می گرفت. در این دوره عملیات اتوماسیون تأثیری در جهت رفاه مشتریان بانک ها ایجاد ننموده و تأثیر رقابتی نیز بین بانک ها بر جای نگذاشت و تنها تأثیر آن ایجاد دقّت و سرعت در موازنه حساب ها و حذف دفاتر و کارت های حساب، از شعب بود. [آماده، ۱۳۸۷، ص۴].
دوره دوم، اتوماسیون جلوی باجه:
در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل ۱۹۸۰، اتوماسیون به جلوی باجه توسعه یافت و به این ترتیب مدیریت سیستم های اطلاعاتی شروع شد. در این دوره امکان انتقال آنلاین از طریق به کارگیری ترمینال ها در جلوی باجه فراهم آمد. این ترمینال ها از طریق خطوط مخابراتی به رایانه های بزرگ مرکزی متصّل می شدند و امکان انتقال اطلاعات به صورت مؤثر بین شبکه های بزرگ کامپیوتری و ترمینال های ورودی و خروجی به وجود آمد. در این دوره کارمندان شعب قادر به دسترسی لحظه ای به حساب های جاری مشتریانشان و سرعت انتقال اطلاعات بودند، اما کماکان به روز رسانی حساب ها و تهیه گزارش های مربوط، توسط پردازشگرهای مرکزی، شبانه انجام می شد. در این دوره بانک ها برای اتوماسیون جلوی باجه مجبور بودند شبکه های مخابراتی اختصاصی داشته باشند و این شبکه ها به دلیل انحصاری بودن آنها توسط دولت، محدود و بسیار گران و پر هزینه بودند. با این حال هنوز تمایل به استفاده انبوه از اسناد کاغذی وجود داشت و فقط کاربرد انبوه آن تا حدودی برطرف شد. [آماده، ۱۳۸۷، ص۵].
دوره سوم، متصل کردن مشتریان به حسابهایشان:
پیشرفت تکنولوژی در اواسط دهه ۸۰ پلی به مرحله جدیدی از فناوری اطلاعات در بانک ها ایجاد کرد. کانال های جدید بانکداری مثل استفاده گسترده از دستگاه های خودپرداز، انتقال وجوه از طریق سیستم های رایانه ای و بانکداری تلفنی و استفاده از کارت هوشمند یا کارت مغناطیسی، خدمات بانکداری مشتریان بانک را راحت تر و مناسب تر ساختند و مشتری از این طریق به حساب هایش دسترسی پیدا می کرد و نقل و انتقالات وجوه را به صورت الکترونیکی انجام می داد . به این ترتیب سالن معاملات بانک ها به مرور، خالی از صف های طولانی مراجعین شد و عملیات بانکی به صورت دستی الکترونیکی درآمد. در این دوره مشتری کماکان برای دریافت دیگر خدمات بانکی مانند وام، خدمات بیمه ای و … باید به شعب مراجعه می کرد. وجوه تمایز دوره سوم با دوره های قبل و بعد عبارتند از : توسعه سیستم مکانیزه در جلو و پشت باجه و همچنین توسعه سیستم های ارتباطی مشتریان با حساب هایشان مثل دستگاه های خودپرداز، تلفنبانک و فاکس بانک. دو مشکل اساسی این دوره، یکی عدم یکپارچگی سیستم های مکانیزه و ناهماهنگی آنها برای ارائه خدمات به مشتریان و دیگری عدم وجود و تکامل خطوط مخابراتی مطمئن و مربوط، جهت متصّل نمودن مشتری به شعب و شعب به یکدیگر می باشد. [آماده، ۱۳۸۷، ص۵].
دوره چهارم، یکپارچه سازی سیستم ها و مرتبط کردن مشتری با عملیات بانکی:
آخرین دوره، یکپارچگی سیستم هاست که در این مرحله هیچ تفاوتی بین جلو و پشت باجه وجود ندارد. این دوره از زمانی آغاز شد که تمام عملیات بانکی به طور کامل به سیستم عملیات الکترونیکی انتقال یافت تا هم بانک و هم مشتریان بتوانند به صورت منظّم و دقیق اطلاعات مورد نیازشان را کسب کنند، چرا که اساس سیستم های جدید بانکی، مشتری مداری بوده است نه حساب مداری. وجه تمایز این دوره با دوره قبل در این است که بانک ها قصد دارند صرفه جویی در نیروی انسانی به وجود آورند و پول کاملاً حالت الکترونیکی و غیر قابل لمس پیدا کند و ابزار تعامل دو طرف یعنی مشتری و بانک، خدمات الکترونیکی شود. [آماده، ۱۳۸۷، ص۷].
آنچه حائز اهمیّت است ویژگی فعّال و آینده نگر خصوصیات بانکداری الکترونیکی در مقایسه با بانکداری سنتّی است. بانکداری سنتّی بیشتر با یک دید محافظه کارانه سعی دارد به شیوه های مختلف، هزینه های بانک را کاهش دهد، در صورتی که در بانکداری الکترونیکی هر چند کاهش هزینه های بانکی مورد توجه است، اما به رشد درآمد بانک از طریق ارائه خدمات متنوع می گردد. [آماده، ۱۳۸۷، ص۶].
بانکداری الکترونیک شامل سیستم هایی است که مشتریان مؤسسات مالی را قادر می سازد تا در سه سطح یعنی اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند:
الف) اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی سطح بانکداری اینترنتی است. بانک، اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکه های عمومی یا خصوصی معرفی می کند.
ب) ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی، امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم می آورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک، بیشتر از شیوه سنتّی است. بنابراین، برای آگاه ساختن مدیریت بانک از هر گونه تلاش غیر مجاز، برای دسترسی به شبکه اینترنتی بانک و سیستم های رایانه ای، به کنترل های مناسبی نیاز است.
ج) تراکنش: این سیستم با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی ای بر آن حاکم باشد. در این سطح، مشتری در یک ارتباط متقابل، قادر است عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد. [بهمند و حیلت نو، ۱۳۸۶، ص۱۴].
۲-۱-۳) سیر تکاملی سیستم پرداخت ها
برای اینکه از نقش پول و بانک و اشکال مختلفی که در طول زمان داشته تصویر بهتری داشته باشیم، به سیر تکاملی سیستم پرداخت ها می پردازیم. مقصود از سیستم پرداخت، شیوه ای است که براساس آن در سیستم اقتصادی داد و ستد انجام می شود. در طی چند قرن، شکل پول تغییر کرده و سیستم پرداخت ها نیز سیر تکاملی پیموده است. در یک زمان، فلزات گرانبها مثل طلا به عنوان وسیله پرداخت مورد استفاده قرار می گرفت و شکل اصلی پول بدان گونه بود. پس از آن دارایی های کاغذی مثل اسکناس و چک رایج شده و در سیستم پرداخت ها نقش پول را ایفا می کرد. به طور کلی سه دوره در ارتباط با تحوّلات سیستم های پرداخت در نظر گرفته می شود: [میشکین^[۱۲]۱، ۱۳۷۸، ص۶۸].
دوره اول، دوره نقدینگی نام دارد که این دوره با به وجود آمدن پول های فلزی و موادی همچون نیکل به اوج خود رسید. این نوع پول که از فلزات گرانبها یا از جنس ارزشمندی ساخته می شدند، پول فلزی یا پول جنسی نامیده می شد. مشکل این سیستم پرداخت آن بود که پول ها بسیار سنگین بوده و حمل آنها به مکان های مختلف مشکل بود. در مرحله بعد نوبت به اسکناس رسید. در آغاز، اسکناس بیانگر تعهدی بود که به راحتی قابل تبدیل به سکه یا مقدار معینی فلز قیمتی بود. مزیت اسکناس نسبت به سکه، سبک تر بودن آن است و امروزه به دلیل پیشرفت سیستم چاپ، تهیه نسخه های جعلی از آن امکان پذیر نمی باشد. [میشکین، ۱۳۷۸، ص۶۹].
دوره دوم یا سیستم های پرداخت کاغذی که با ظهور و استفاده از چک آغاز گردید. در این دوره به جای منتقل شدن سکه یا اسکناس، در بعضی مواقع صرفاً موجودی یک نفر به حساب دارنده چک واریز می گردید. [حسینی،۱۳۷۹].
به کارگیری چک از ابتکار عمل های مهمی بود که موجب افزایش کارآیی سیستم پرداخت ها گردید. استفاده از چک، موجب کاهش هزینه حمل مربوط به سیستم پرداخت ها شد و مزیت دیگر چک این بود که می توانست با توجه به موجودی بانک، به هر مقدار و مبلغی چک نوشت و پرداخت های کلان را راحت تر انجام داد. [میشکین، ۱۳۷۸، ص۷۰].
دوره سوم که به آن سیستم پرداخت های الکترونیکی گویند، از اوایل دهه ۱۹۶۰ از طریق ارائه نوع دیگری از خدمات به نام کارت های اعتباری که در اختیار عموم قرار می گرفت، آغاز گردید. بعد از مدت زمان کوتاهی، هم چک و هم کارت های اعتباری به مرور، اتوماتیک گردیدند ولی با این حال تا آن زمان، حجم بالایی از اسناد کاغذی تولید می شد. از این رو تکنولوژی پیچیده مخابراتی به عنوان راه حلی جهت برطرف کردن این مشکل استفاده گردید که در نتیجه با تأسیس اتاق های پایاپای اتوماتیک که از سیستم انتقال الکترونیکی منابع استفاده می نمودند، ساختار سیستم بانکی یکبار دیگر دچار تحوّلی عمده گردید و به تبع آن، استفاده از روش های پرداخت و ماشین های تحویلداری خودکار در دهه ۹۰ به سرعت رشد نمود.
در دهه ۹۰، بانک ها از مؤسسات سپرده گذاری که منابع فیزیکی را نگهداری می کردند، به مراکز پردازش اطلاعات تبدیل شدند، به طوری که پول می توانست در هر لحظه بر روی صفحه رایانه نشان داده شود. از طرف دیگر نه تنها پول تبدیل به پول الکترونیکی گردید، بلکه چک نیز به همین سرنوشت دچار شد و بانک ها با ارسال تصاویر چک ها به جای چک های فیزیکی شروع به استفاده از چک های الکترونیکی نمودند. در واقع با این کار، مبادله الکترونیکی اطلاعات به جای پردازش اسناد کاغذی مورد استفاده قرار گرفته شد. [حسینی، ۱۳۷۹].
۲-۱-۴) انواع بانکداری الکترونیک