آنچه آمریکا را درباره منطقه خاورمیانه نگران ساخته وجود گروه های تروریستی از یک سو و دولتهای غیر دوست که احتمال دستیابی آنان به سلاحهای هستهای نیز وجود دارد، از سوی دیگر است . آمریکا معتقد است این تهدیدات اصولاً از یک منطقه جغرافیایی خاص که از شرق اسرائیل آغاز و تا آسیای مرکزی ادامه مییابد، نشأت میگیرد.
در فاصله زمانی بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲، طی یک دهه آمریکا در پی ارتقای هژمونیک نظامی خود در گسترهی جهانی بود. این بدان معناست که تقویت ناتو در سالهای اخیر را باید در راستای منافع آمریکا ارزیابی کرد. در اصل، آمریکا بیش از دیگران از پیوستن اعضای جدید به ناتو و گسترش آن به حوزه های فرااروپایی طرفداری کرده است. گسترش ناتو به حوزه کشورهای بالتیک، اروپای مرکزی و شرقی سبب ایجاد امنیت برای ایالات متحده و کارایی بیشتر برای ناتو شده و برقراری امنیت بیشتر اروپا در راستای منافع آمریکا است (جاویدنیا، ۱۳۸۲: ۱۶۹).

در عین حال اروپا نیز از گسترش ناتو به حوزه های جدید به دنبال ثبات و امنیت خود بوده است.
انتقال مرکز نزاع به بیرون از اروپا خصوصاً در زمانیکه مسائل و خطرات جدیدی سربرافراشتهاند، برای ایالات متحده واروپا اهمیت اساسی دارد. حضور کشورهای حوزه بالتیک، اروپای مرکزی و شرقی در قالب ناتو و تثبیت اوضاع امنیتی، سیاسی و اقتصادی در این کشورها در راستای رسیدن به هدف اروپایی آزاد و با ثبات موجب میشود تا آمریکا و اروپا توان و قابلیت‌های خود را در راستای مبارزه با خطرات جدید جهانی به مناطق جدید عملیاتی منتقل سازند و به این ترتیب با انتشار حوزه های امنیتی در سراسر اروپا و حتی فراتر از آن در حوزه های جدید متشکل از مدیترانه و خاورمیانه، اروپا را از مرکز نزاعهای احتمالی دور سازند (موسوی، ۱۳۸۴: ۲۵۱).
جمع بندی:
در فصل سوم چنین نتیجه گرفته شد که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به علت حضور آمریکا واتحاد جماهیر شوروی در منطقه حضور نداشته گر چه قدرتهای بزرگ ناتو مانند انگلستان ، فرانسه و آلمان قبلاً در خاورمیانه فعالیت رقابت امیز داشته اند اما در این فصل استدلال می شد که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروری، امریکا ابتدا به صورت یک جانبه و سپس با هماهنگ کردن اعضای ناتو، اصل دخالت و حضور در شرق از جمله در بالکان ،خاورمیانه و آسیای میانه را آغاز کرده است. در این فصل استدلال شد که ناتو در ۴ محور حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه،جنگ داخلی،سلاح های هسته ای و کشتار جمعی و تروریسم مباذرت به دخالت نموده و سپس در صورتیکه شرایط فراهم بوده اعضای جدید را جهت الحاق به ناتو پذیرفته است.
فصل پنجم
زمینه های حضور ناتو در خاورمیانه
مقدمه فصل پنجم:
در ادبیات رئالیسم کلاسیک و ژئوپولتیک همواره بر منافع استراتژیک و منابع معدنی تاکید می شود، استدلال شده است که هم فزونی و هم قلت منابع مصرفی باعث جنگ و پرخاشگری می شود. خاورمیانه که مملو از منابع فسیلی یعنی منابع انرژی نفت وگاز می باشد همواره از اهداف بسیار مهم قدرت های بزرگ بوده است و شاهد آن بوده ایم که چگونه شرکت های نفتی غربی بر سر این منابع با یکدیگر نزاع داشته و چگونه ملت ها این منطقه را برای رسیدن به منابع انرژی به خاک و خون کشیده اند. از طرف دیگر آب به عنوان حیاتی ترین منبع مصرفی در منطقه کم بوده و جنگ و ستیز برای تسخیر آبهای خلیج فارس و رودخانه های غیر قابل کشتیرانی در گرفته است. در فصل حاضر در راستای اصول و اهداف ناتو که در واقع انعکاس اهداف آمریکا است نشان داده می شود که چگونه ناتو به صورت خزنده در خاورمیانه حضور پیدا کرده است. استدلالی را که امریکا به عنوان رهبر ناتو برای حضور در منطقه مطرح نموده است به شرح زیر می باشد:
موارد ۴ گانه ای که در فصل قبل به آن پرداخته شد من جمله نقض حقوق بشر و حقوق بشر دوستان و دموکراسی، تروریسم، جنگ داخلی و اشاعه سلاح های کشتار جمعی و سلاح های هسته ای.
باز نگه داشتن شاهراه آبی خلیج فارس برای انتقال نفت و ارائه آن به عنوان کالای همگانی به دنیا به ویژه به کشورهای سردسیر اروپا
مهار جمهوری اسلامی ایران و پیشگیری از صدور انقلاب اسلامی ایران به کشورهای خاورمیانه
تجارت اسلحه به کشورهای منطقه خاورمیانه مطابق برنامه های FMS یعنی Foreign Military Sells Program به ویژه با مبالغ آمیزنشان دادن تهدیدات ایران علیه شیخ نشین های خلیج فارس
تامین امنیت اسرائیل در مقابل کشورهای مسلمان و نیز جنبش های اسلامی منطقه مانند حزب ا.. و حماس
انعقاد قراردادهای تجاری و تاسیس پایگاه های نظامی در منطقه
زمینه های حضور ناتو در خاورمیانه
الف)اهمیت خاورمیانه برای ناتو
مهم‌ترین عامل اهمیت خاورمیانه، به ویژه منطقه خلیج فارس برای کشورهای عضو ناتو به موقعیت راهبردی و وجود منابع غنی نفت و گاز برمی‌گردد. براساس آخرین آمارهای سال ۲۰۱۰، منطقه خاورمیانه بیش از ۶/۵۶ درصد نفت جهان را در خود جای داده است. به علاوه بعد از روسیه مقام‌های بعدی مهم‌ترین دارندگان گاز جهان به کشورهای منطقه خلیج فارس اختصاص دارد. از طرف دیگر، کشورهای عضو ناتو مهم‌ترین واردکنندگان انرژی جهان هستند. به عنوان مثال، آمریکا بزرگ‌ترین مصرف کننده و وارد کننده نفت جهان است. این کشور روزانه ۲۰ میلیون بشکه نفت مصرف می‌کند که تولید داخلی صرفاً پاسخ‌گوی ۴۰ درصد آن است. همچنین این کشور روزانه ۱۰ تا ۱۳ میلیون بشکه واردات نفت دارد. ضمن ا ینکه در آ‌ینده با توجه به کاهش ذخایر سایر کشورهای تامین کننده نفت آمریکا، بر میزان وابستگی این کشور به منطقه خاورمیانه افزوده خواهد شد. وضعیت سایر کشورهای عضو ناتو نیز کم و بیش مانند آمریکا است، بنابراین کشورهای عضو ناتو به شدت به نفت و گاز خلیج فارس وابسته هستند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان غربی بر این باورند که ناتو به رهبری آمریکا بهترین سازوکار ایجاد امنیت انرژی در سطح جهان و به ویژه در منطقه بی‌ثبات خلیج فارس است.
ذخایر اثبات شده نفت خاورمیانه