این نقد به ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی وارد است که نیازهای اولیه را با تناسب زمان و دقت مشخص نمی­نماید. نیازهای اولیه بشری هر چند تا حدودی مطلق است ولی در هر زمان و مکان تغییراتی می­یابد. به طور مثال، در سالهای دور پیش از این، تحصیلات ابتدایی و کسب سواد خواندن و نوشتن جزء نیازهای اساسی محسوب نمی­شده است اما امروزه یک نیاز اساسی است.^[۶۴۲] همچنین جای تعجب است که چرا قانونگذار هزینه­ های لازم جهت حفظ بهداشت یا درمان را جزء نفقه به حساب نیاورده است.
در تحلیل اقتصادی نفقه، جای پرسش است که چرا زوج موظف به تأمین نیازهای اولیه زوجه است؟ فرض کنیم مردی بسیار فقیر، با زنی که در یک خانواده بسیار فقیر زندگی کرده، ازدواج نماید. در این فرض هم مرد و هم زن در وضعیت فقر مطلق قرار دارند، اما پس از ازدواج، به موجب قسمت اول ماده ۱۱۰۷ ق.م. مرد مکلف به تأمین نیازهای اولیه زن می­باشد. به نظر می­رسد الزام قانونگذار برای تأمین نیازهای اولیه زوجه منطبق با کارکرد توزیعی یا جبران خسارت نفقه نیست ولی موجب الزام مرد به فعالیت مفید اقتصادی می­ شود. علاوه بر این، ازدواج مرد فقیر با این زن، فرصت ازدواج با مردی ثروتمندتر را از زن سلب نموده است. در هر صورت ماده ۱۱۰۷ ق.م. از این جهت مقرره­ای متعالی و مثبت ارزیابی می­ شود.

سوال مهم دیگر آن است که آیا از منظر اقتصاد، نیازهای اولیه زوجه محدود به موارد اعلام شده در ماده ۱۱۰۷ ق.م. می­باشد؟ در دیدگاه­ های سنتی و قدیمی پاسخ به این سوال مثبت است و نیازهای اولیه انسان را خوراک، پوشاک و مسکن می­دانستند.^[۶۴۳] اما با ورود به دنیای جدید و نیازهای مردم در جوامع صنعتی و رو به توسعه، نیازهای اساسی نیز مورد بازتعریف قرار گرفت. یکی از مهمترین شاخص­ های نیازهای اساسی، شاخص میکس است که توسط میکس و استرتین در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی تدوین گردید و به تدریج مبنای گزارش نهادهای بین المللی همچون بانک جهانی و گزارش توسعه جهانی قرار گرفت.^[۶۴۴]
جدول شماره ۳: شاخصهای نیازهای اساسی میکس

این شاخص گرچه برای تعیین توسعه بافتگی جوامع به کار می­رود اما به خوبی تحول مفهوم نیازهای اساسی را نشان می­دهد.^[۶۴۵]
بند دوم: محاسبه میزان نفقه توسط دادگاه
با توجه به مصادیق نفقه در قانون مدنی و توصیه­های تحلیل اقتصادی، دادگاه هنگام مطالبه نفقه، مرد را باید به پرداخت چه مقدار نفقه محکوم نماید؟ بررسی­های نگارنده نشان از آن داشت که دادگاه­ها مبالغ متفاوتی را به عنوان نفقه زوجه در نظر می­گیرند و زوج را محکوم به آن می­نمایند (بررسی دقیق پرونده ها)
به راستی دادگاه ها چه معیاری برای تعیین ارزش نفقه یا به عبارت روشن­تر، بهای هزینه­ های زندگی زوجه در نظر می­گیرند؟ به نظر می­رسد چند معیار برای تعیین ارزش مقداری نفقه قابل ارائه باشد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
الف) معیار خط فقر مطلق^[۶۴۶]
ممکن است برخی دادگاه­ها به کمترین میزان هزینه لازم برای کسب حداقل استاندارد زندگی نظر داشته باشند. وضعیتی کمتر از این را «فقر مطلق» می­دانند.^[۶۴۷] البته خطر فقر واقعیتی بیرونی نیست. اقتصاددانان بر معیار و استاندارد واحدی برای تعیین فقر اتفاق نظر ندارند و تفاوت­های زیادی در درک ایشان از موضوع فقر وجود دارد.^[۶۴۸] برخی اقتصاددانان بر آنند که فقر مقوله­ای کیفی است و تعریف مشترک واحدی از آن در همه نقاط جهان وجود ندارد. در واقع تفاوت­های اجتماعی، اقتصادی، جسمی و حتی فرهنگی در نقاط مختلف جهان، تعاریفی متفاوت را به دنبال می ­آورد.^[۶۴۹] علاوه بر این، زمان نیز از عوامل مؤثر در تغییر مفهوم فقر است. روشن است که حداقل استاندارد زندگی در سال ۱۳۰۰ شمسی با ۱۳۹۴ شمسی تفاوت دارد.^[۶۵۰] از همین رو برخی نویسندگان به جای تعیین مقدار مشخصی به عنوان خط فقر مطلق، یک بازه را برای خط فقر تعیین میکنند.^[۶۵۱]
در تعریف مفهوم کلی فقر مطلق، اختلاف چندانی مشاهده نمی­ شود. همه متخصصین اتفاق نظر دارند که فقر مطلق یعنی نداشتن حداقل­های معیشت. اختلاف اصلی در تعیین مصادیق «حداقل معیشت» است. برخی معتقدند که حداقل معیشت یعنی سبد کالایی که تأمین کننده حداقل ۲۳۰۰ کیلو کالری باشد و برخی علاوه بر مورد فوق، پوشاک، مسکن و بهداشت را نیز از ضروربات حداقل معیشت می­دانند.
به طور کلی دو رویکرد و روش برای برآورد خط فقر مطلق مورد توجه است و غالباً با این دو نگاه، خط فقر مطلق محاسبه می­ شود:
رویکرد نیازهای اساسی^[۶۵۲]
بر اساس این رویکرد، خط فقر مطلق میزان درآمدی است که با توجه به شرایط خاص اجتماعی و زمانی جامعه مورد بررسی، برای برآوردن حداقل نیازهای افراد مانند غذا، پوشاک، مسکن و … لازم است. البته این تعریف در اصل با توجه به نیازهای غذایی افراد یا معیار کالری مورد نیاز بیان می­ شود. در تعریف فقر مطلق، حدود ۲۳۰۰ کیلو کالری به عنوان انرژی سرانه در روز مد نظر قرار می­گیرد.^[۶۵۳] روش محاسبه آن نیز به دو شیوه معمول است. برخی با روش راونتری^[۶۵۴] به محاسبه می­پردازند؛ بدین صورت که میزان درآمد مورد نیاز برای تأمین هزینه های غذایی مصرفی در نظر گرفته می­ شود و سپس مقداری ثابت برای تأمین هزینه حداقل نیازهای دیگر به آن اضافه می­گردد. برخی نیز روش اورشانسکی^[۶۵۵] را ترجیح می­ دهند. در روش اورشانسکی، درآمد لازم برای تأمین هزینه غذای لازم برای بقای حیات در نظر گرفته می­ شود و با بهره گرفتن از میانگین هندسی نسبت غذا به هزینه کل یک نفر در جامعه برای تأمین هزینه نیازهای اساسی، تعدیل می­ شود.^[۶۵۶] به بیان روشن­تر در روش محاسبه اورشانسکی:
خط فقر کل = خط فقر غذایی سرانه *
رویکرد نسبت غذا^[۶۵۷]
در رویکرد نسبت غذا که به روش معکوس ضریب اِنگل نیز معروف است، همواره نسبت ثابتی بین مخارج خوراکی و درآمد برقرار نیست. با توجه به قانون اگل^[۶۵۸] یا تابع مصرف انگل در جامعه، با افزایش درآمد فرد، نسبت هزینه غذا به درآمد کم می­ شود.