پژوهش های آزمایشی
دراغلب پژوهش های علوم انسانی از روش توصیفی استفاده می شود. پژوهش های توصیفی شامل مجموعه ای از روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن مورد بررسی است. با اجرای این پژوهش های میتوان شرایط موجود را بیشتر شناخت و از آن در فرایند تصمیم گیری استفاده نمود.
مطالعه توصیفی برای تعیین و توصیف ویژگیهای متغیرهای یک موقعیت صورت میگیرد. از اینرو هدف هر مطالعه توصیفی عبارت است از تشریح جنبههایی از پدیده مورد نظر پژوهشگر و با دیدگاهی فردی، سازمانی، صنعتی و نظایر آن (سرمد و همکاران، ۱۳۸۰). در پژوهش توصیفی میتوان جامعه مورد مطالعه را از طریق پیمایش تحت بررسی و آزمون قرار داد. پیمایش عبارت است از گردآوری اطلاعات است که با طرح و نقشه به عنوان راهنمای عملی توصیف و پیش بینی و یا به منظور تحلیل روابط برخی متغیرها، صورت میگیرد. پیمایش توصیفی، به توصیف پدیدهای خاص در محیطی معین می پردازد، برای آزمون نظریه ها و یا پاسخگویی به پرسشهای پژوهشی به کار میرود و شامل توصیف، نتیجه گیری و تحلیل است (آذر، ۱۳۷۳). بنابراین با توجه به مطالب مذکور، میتوان گفت که این پژوهش، یک پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی- تحلیلی میباشد.

در این پژوهش از متغیر مستقل و وابسته استفاده نمیشود بلکه هدف آن است تا مدلی تلفیقی برای انتخاب استراتژی مدیریت دانش طراحی و مورد استفاده قرار گیرد از همین رو (استراتژی مدیریت دانش) و شاخصهای مرتبط با آن تنها متغیر پژوهش خواهد بود.
داده های این پژوهش با بهره گرفتن از پرسشنامه پژوهشگر ساخته گردآوری خواهد شد. در ابتدا باید کلیه شاخصهای مرتبط با انتخاب استراتژی مدیریت دانش از پیشینه پژوهش استخراج گردد و سپس با بهره گرفتن از پرسشنامه طراحی شده مقایسه زوجی مبتنی بر تلفیق دو تکنیک ANP و DEMATEL، داده ها گردآوری و تحلیل گردد. سه پرسشنامه اصلی در این پژوهش استفاده خواهد شد. پرسشنامه اول با توجه به پیشینه پژوهش، شاخصهای انتخاب استراتژی مدیریت دانش میباشند که با بهره گرفتن از پرسشنامه سنجش اهمیت و سنجش آلفای کرونباخ مورد تائید قرار خواهند گرفت. پرسشنامه دوم پژوهش شامل استراتژیهای مدیریت دانش، هم بر اساس پیشینه پژوهش و هم بر اساس مصاحبه با خبرگان سازمان میباشد و به این دلیل که به صورت زوجی سنجیده میشوند و فقط استراتژیهای سازمان را شامل میشود، نیازی به تائید روایی و پایایی ندارد. پرسشنامه سوم نیز برای سنجش اثرات معیارهای انتخاب استراتژی‌های مدیریت دانش بر یکدیگر طراحی شده است.
دلیل اصلی استفاده از این مدل تلفیقی، نوآوری آن در حوزه مدیریت دانش در سازمانهای ایرانی است. پیش از این، تکنیکهای تصمیم گیری به صورت منفرد، تا حد زیادی در تمامی جنبه های سازمانی مورد استفاده قرار گرفتهاند اما این شیوه برای اولین بار در سازمانهای ایرانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و و در صورت کاربردی بودن، سایر سازمانها نیز از
آن بهرهمند خواهند شد. از سوی دیگر، هریک از تکنیکهای تصمیم گیری دارای محدودیتهایی است. به عنوان مثال تکنیک ANP روابط بین شاخصها را در نظر میگیرد اما روابط علت و معلولی را در نظر نمیگیرد. به عبارت دیگر، روابط به صورت یک طرفه در نظر گرفته میشود. این تکنیک در تلفیق با مدل DEMATEL میتواند این جنبه های مبهم را نیز پوشش دهد به همین جهت تلفیق این مدله در این پژوهش مورد استفاده خواهد بود.

۳-۳- فرایند پژوهش

۳-۳-۱- شناسایی اهداف، معیارها و استراتژیهای مدیریت دانش

بر اساس مقاله (Wu, 2008)، اهداف و معیارهای پژوهش انتخاب گردید و برای استراتژی مدیریت دانش نیز از مدل ۴ گانه SECI استفاده خواهد شد. مدل سلسله مراتبی پژوهش به صورت شکل زیر است. همانگونه که مشاهده میشود، سه هدف اصلی، ۶ معیار و چهار استراتژی در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد.
فعالسازی اطلاعات
بهبود عملکرد
ارتقاء نوآوری
ارتباطات
فرهنگ کارکنان
هزینه
زمان
حمایت مدیریت
مشوقها
اجتماعی سازی
برونی سازی
ترکیب سازی
درونی سازی
شکل۳- ۱ مدل سلسله مراتبی پژوهش

۳-۳-۲- گردآوری داده‌‌های پژوهش

گردآوری داده های پژوهش در دو مرحله انجام خواهد شد. در مرحله اول باید پرسشنامه اولیه به صورت محدود در جامعه توزیع و پس از تائید روایی و پایایی آن و نیز شناخت اثرگذاری معیارها، پرسشنامه نهایی که به صورت مقایسات زوجی طراحی شده است، توزیع میگردد.

۳-۴- جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدیران و کارکنان شهرداری تهران تشکیل میدهند. در سه سال اخیر، این سازمان تلاش زیادی داشته است تا با بهره گرفتن از الگوبرداری از شهرداری های موفق در سایر نقاط جهان، خدمات خود را ارتقا دهد اما همواره از نبود استراتژی مشخص برای مدیریت دانش خود به عنوان مانعی در این الگوبرداری یاد کرده است و به همین دلیل برای بهبود جایگاه این سازمان، این پژوهش در این سازمان انجام خواهد گرفت. با توجه به اینکه حجم جامعه آماری، مشخص و قابل شمارش میباشد،
بدین منظور پرسشنامه پژوهش به صورت تصادفی بین حداقل ۳۰ نفر از مدیران و کارکنان شهرداری تهران توزیع میگردد. لازم به ذکر است که این نمونه فقط برای تائید معیارها میباشد و برای پر کردن پرسشنامه ANP و DEMATEL که مرتبط با اس
تراتژی سازمان است، فقط مدیران ارشد سازمان میتوانند پاسخگو باشند که در این زمینه از سرشماری مدیران ارشد استفاده میگردد.

۳-۵- تائید ابزار پژوهش

اگر ابزار اندازه گیری دو یا چند بار استفاده شود و به یک نتیجه واحد برسد، گفته می شود که ابزار دارای اعتبار یا پایایی است. آنچه که در اینجا مورد علاقه ما است، درجه دقت اندازه گیری است و میخواهیم بدانیم اگر فردی را دوباره با روش مورد نظر بسنجیم، نتایجی که به دست می آید با چه دقتی تکرار می شود. برای تعیین ضریب پایایی ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی وجود دارد که از جمله میتوان به روش موازی، روش دو نیمه کردن، روش کودر ریچادسون و روش آلفای کرونباخ اشاره کرد. روش آلفای کرونباخ برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جملههای پرسشنامههایی است که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کنند. در این گونه ابزار پاسخ می تواند به خود مقدار عددی بگیرد. برای محاسبه آلفای کرونباخ از فرمول ذیل استفاده میکنیم.

: نشاندهنده مجموع واریانس هر زیر مجموعه.
j: تعداد زیر مجموعه میباشد.
هر چه مقدار ضریب به دست آمده به ۱۰۰% نزدیکتر باشد، بیانگر قابلیت اعتماد (پایایی) بیشتر پرسشنامه است.

۳-۶- روشها و تکنیکهای تحلیل داده ها

در این پژوهش از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای در تلفیق با تکنیک DEMATEL نیز استفاده خواهد شد که در ادامه، این روشها توضیح داده خواهد شد.

۳-۶-۱- معرفی تکنیکANP^[52]

فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) توسط ساعتی در سال ۱۹۷۱ توسعه داده شد و هدفش ایجاد ساختار در تصمیم‌گیری که تحت تاثیر چندین عامل مستقل هستند بود (Saaty, 1980). یک مساله پیچیده را می‌توان به چندین مسئله فرعی بصورت سطوح زنجیره‌ای یا سلسله مراتبی تجزیه نمود که هر سطح نشان دهنده مجموعه ای از معیارها یا نسبت‌های مرتبط با هر مسئله فرعی است. سطح بالای زنجیره، آرمان مسئله است و سطوح میانی بیانگر عوامل مرتبط به سطوح پایین‌تر هستند. سطح آخر شامل گزینه‌ها یا فعالیت‌هایی است که برای دسترسی به آرمان بایستی در نظر گرفته شود. AHP با در نظر گرفتن اهمیت هر عامل و تاثیرات آن برای حل مساله، به مقایسه عوامل می‌پردازد. AHP کاربرد وسیعی در تصمیم‌گیری دارد و کاربردهای متعدد آن نیز منتشر شده است (Shim et al., 1989).
ANP نیز که توسط ساعتی مطرح شده است، حالتی تعمیم یافته از AHP است. در حالی که AHP به ارائه چارچوبی با ارتباطات سلسله مراتبی یک سویه^[۵۳] می‌پردازد ANP ارتباطات درونی پیچیده‌تر بین سطوح تصمیم و نسبت‌ها را در نظر می‌گیرد. در رویکرد ANP همراه با بازخور، شبکه‌ها جایگزین زنجیره شده است که در آن ارتباطات بین سطوح به سادگی بالاتر یا پایین‌تر، مسلط یا در حال تسلط و مستقیم و یا غیرمستقیم ارائه نمی‌شود (حاله و کریمیان، ۱۳۸۹).
سیستم همراه با بازخور می‌تواند توسط یک شبکه نمایش داده شود که در آن گره‌ها بیانگر سطوح یا اجزاء هستند. تفاوت ساختاری بین یک زنجیر و یک شبکه در شکل (۳-۲) ترسیم شده است. اجزاء در یک گره (یا سطح) می‌تواند بر برخی یا تمامی اجزای دیگر گره‌ها تاثیرگذار باشد. در یک شبکه گره‌های منبع^[۵۴]، گره‌های میانی^[۵۵] و گره‌های مخفی^[۵۶] می‌تواند وجود داشته باشد. ارتباطات در یک شبکه بوسیله خطوط قوسی نشان داده شده و جهت این قوس‌ها حاکی از وابستگی است. وابستگی درونی بین دو گروه که به صورت وابستگی بیرونی مطرح می‌شود، بوسیله پیکانی دوطرفه نشان داده می‌شود و وابستگی بین اجزاء در یگ گروه بوسیله یک پیکان دوار مشخص می‌شود.
(a) (b)
شکل۳- ۲ تفاوت ساختاری بین یک زنجیره(a) و یک شبکه (b)
فرایند ANP دارای چهار گام اصلی است:
گام۱، ساخت مدل و ساختمند نمودن مدل^[۵۷]: مسئله بایستی بطور واضح بیان شده و همانند یک شبکه به یک سیستم معقول تجزیه شود. ساختار را می‌توان بوسیله نظرات افراد تصمیم‌گیرنده از طریق طوفان مغزی یا روش‌های مناسب دیگر حاصل نمود.
گام۲، ماتریس‌های مقایسات زوجی و بردارهای اولویت^[۵۸]: در ANP و AHP عناصر تصمیم‌گیری در هر ترکیب بصورت زوجی به نسبت اهمیت خود با معیارهای کنترل و با خود نیز بصورت زوجی به نسبت مشارکت آنها در دسترسی به آرمان، مورد مقایسه قرار می‌گیرند. از افراد تصمیم‌گیرنده مجموعه‌ای از مقایسات پرسیده می‌شود که در آن دو عنصر یا دو جزء در یک زمان، برحسب اینکه چگونه به معیار مخصوص به خود کمک می‌کنند، مورد مقایسه قرار خواهند گرفت.

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب