اگرچه درمورد تاثیر ویتامینها و پاسخ به سیستم ایمنی مطالعات زیادی انجام شده است ولی درمورد ارتباط بین ویتامین جیره غذایی و پاسخ ماهی به استرس اطلاعات کمی وجود دارد و اغلب مطالعات درمورد ارتباط ویتامین C با استرس در ماهی متمرکز شدهاند و تعداد کمی مطالعات درمورد تاثیر ویتامین E بر استرس انجام شده است (مونتر و همکاران، ۱۹۹۹؛ مونتر وهمکاران، ۲۰۰۱). هر چند در سیستم پرورش متراکم، غذای تجاری ماهی حاوی مقدار مناسبی از ویتامین برای رشد ماهی است ولی، نیاز ویتامین E و C برای تحریک سیستم ایمنی خیلی بیشتر از سطح مورد نیاز برای رشد ماهی ، جلوگیری از ظهور علائم کمبود است بنابراین مقدار بیشتر ویتامین E و C برای رشد و بقا بالاتر ضروری است (اندراد^[۳۰] و همکاران، ۲۰۰۷).

فعالیت ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان محلول در چربی است که لیپوپروتئینها، لیپیدها و غشاهای بیولوژیکی را از اکسید شدن محافظت میکند (یوهانگ لین، ۲۰۰۵). فعالیت ویتامین E حفظ اسیدهای چرب چند غیر اشباعی در برابر اکسید شدن توسط رادیکال آزاد است (هامر، ۱۹۹۸). ویتامین E برای حفظ ایمنی بدن، کیفیت گوشت، مقاومت گلبولهای قرمز در برابر همولیزه شدن و نفوذپذیری مویرگها و ماهیچه قلب مورد نیاز است (هالور، ۲۰۰۲). ویتامین E به عنوان آنتیاکسیدان بیولوژیکی فعالیت داشته و ماکروملکولهایی از قبیل DNA لیپید و پروتئین و دیگر ملکولها را از اکسید شدن توسط رادیکال آزاد در طی متابولیسم عادی یا تحت شرایط آلودگی، فساد و استرس محافظت میکند (چن و همکاران، ۲۰۰۴). ویتامین E به دلیل محلول بودن در چربی مقادیر اضافی آن در بدن، در اندوختههای چربی ذخیره شده و افزایش بیش از حد آن در جیره باعث هیپبرویتامینوز میشود که سبب کاهش رشد، واکنش سمی کبد و افزایش مرگ میر میشود (ورهاک، ۲۰۰۴).
۱-۲-۲- ویتامین C:
یکی از ویتامین های بسیار مهم محلول در آب ویتامین (C6H8O6) C است که به نام اسید اسکوربیک نیز شناخته میشود. ویتامین C از گلوکز و سایر قندهای ساده توسط گیاهان و بسیاری از گونه های جانوری سنتز می شود. این ویتامین در طبیعت فراوان بوده واغلب جانداران و گیاهان قادرند این ترکیب شیمیایی را از اسید گلوکورونیک بیوسنتز کنند (هالور^[۳۱]،۲۰۰۲؛کیف^[۳۲]، ۲۰۰۱). ویتامین C جزء ویتامینهای محلول در آب میباشد جذب این ویتامین نسبتا ساده است چراکه آب بهطور دائم از طریق روده در حال جذب است. زیاد بودن این دسته از ویتامینها در جیره غذایی مشکل خاصیی را برای آبزی به وجود نمیآورد و از بدن دفع میشود (ورهاک^[۳۳]،۲۰۰۴).
اسید اسکوربیک در طبیعت فراوان بوده و اغلب جانوران و گیاهان قادرنداین ترکیب شیمیایی را از اسید گلوکورینیک بیوسنتز کنند. ماهیان به دلیل اینکه فاقد آنزیم ال-گلونولاکتون اکسیداز میباشد نمیتوانند گلوکز را به اسید اسکوربیک تبدیل کنند، بنابراین بایستی به میزان کافی ویتامین C در جیره غذایی وجود داشته باشد (فراکالوسی^[۳۴]، ۲۰۰۱؛ البیو^[۳۵]، ۲۰۰۷). ویتامین C برای رشد طبیعی و تکثیر در جانوران استخوانی ضروری است و عملکرد سیستم ایمنی را در برخورد با شرایط استرس یا عوامل بیماریزا افزایش میدهد(چن و همکاران، ۲۰۰۳). علایم کمبود اسیداسکوربیک به اختلالات متابولیسمی، تغییر شکل ستون مهرهها، تغییر شکل در آبشش و مهرهها، خونریزی داخلی و خارجی، پوسیدگی باله، افزایش حساسیت در برابر عفونت ناشی از باکتریهای بیماریزا و کاهش جذب کلسیم توسط آبشش و پوست منجر میگردد (افشار مازندران، ۱۳۸۱)، همچنین باعث کاهش قدرت التیام زخم، پیچ خوردن رشته های آبششی، کاهش قدرت از تخم بیرون آوردن وآسیب دیدن شکل رشته های کلاژن میشود (بشارتی، ۱۳۸۴).
بعلاوه کمبود ویتامین C در میگو باعث کاهش میزان تغذیه، هضم ناقص غذا،‌ افزایش مرگ و میر پس از پوستاندازی و سیاه شدن آبششها و در موارد پیشرفته باعث مرگ سیاه (که به صورت سیاه شدن پوست و آبشش میباشد)میشود (ورهاک، ۲۰۰۴).
۱-۳- فرضیه‌ها
فرضیه‌های این تحقیق عبارتند از:
۱- مکملهای ویتامینی E و C در جیرههای غذایی باعث بهبود فاکتورهای رشد در ماهی فلاورهورن میشود.
۲- مکملهای ویتامینی E و C در جیرههای غذایی باعث بهبود فاکتورهای خونی در ماهی فلاورهورن میشود.
۱-۴- اهداف
هدف از انجام این تحقیق:
تعیین دوز مناسب ویتامین C و E برای بهبود فاکتورهای خونی و رشد ماهی فلاورهورن.
فصل دوم
مروری بر مطالعات انجام شده

۲- مروری بر مطالعات انجام شده

سونگا^[۳۶] و همکاران (۲۰۰۹) تاثیر سطوح متفاوت اسیدآسکوربیک را در رشد، بقاء و هماتولوژی بچه ماهیان تیلاپیا انجام دادند و از چهار سطح ۰، ۲۰، ۴۰ و ۸۰ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم غذا استفاده کرند و بعد از ۴۸ روز نتیجه گرفتند که ماهیان تغذیه شده با سطوح متفاوت اسیداسکوربیک بهطور معنیداری ضریب تبدیل بهتری را نسبت به ماهیان تغذیه شده بدون ویتامین C داشتند و همچنین شاخصهای هماتولوژی افزایش معنیداری با افزایش ویتامین C نشان دادند.
البیو^[۳۷] و همکاران (۲۰۰۷) نیاز ویتامین C را در بچه ماهیان Heterobranchus longfilis در سیستمهای جریاندار با ۶ سطح جیره مورد بررسی قرار دادند و ضریب کارایی پروتئین، ضریب رشد ویژه و ضریب تبدیل غذایی با افزایش سطح ویتامین تا بالای ۲۰۰ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم بهبود یافته بود.
کریستینا^[۳۸] و همکاران (۲۰۰۷) تاثیر ویتامین E و C و اسید چرب غیر اشباع HUFA را در ماهی قزلآلا تحت شرایط متراکم مورد مطالعه قرار دادند: آنها دو سطح ویتامین C و دو سطح ویتامین E و دو سطح اسید چرب را در ۵ جیره مختلف مورد تغذیه ماهیان قرار دادند و کورتیزول پلاسما، پذیزش غذا، کارایی رشد و بقا را مورد ارزیابی قرار دادند و نتیجه گرفتند با تراکم بالای ذخیره سازی، رشد و پذیرش غذا کاهش یافته و اثرات سینرژیک جیره و تراکم ذخیرهسازی در جمعیت گروه E+HUFA واضح بوده و دستخوش مرگ و میر چشمگیری گردید و تحت تراکم بالا، جیره E+HUFA بهترین کارایی را داشت.
آندراد^[۳۹] و همکاران (۲۰۰۷) تاثیر ویتامین E و C را در سه سطح ۵۰۰، ۸۰۰ و۱۲۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم بر روی پارامترهای خونی ماهی Arapaima gigas مورد بررسی قرار دادند و نشان دادند که در سطوح ۸۰۰ و ۱۲۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم ویتامین c افزایش معنیداری در تعداد گلبول قرمز نسبت به گروه شاهد داشته و در مقدار هموگلوبین تیمار ۵۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم ویتامین E افزایش معنیداری نسبت به گروه شاهد داشته است است؛ مقدار MCV در تیمار ۸۰۰ و ۱۲۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم ویتامین C در مقایسه با گروه شاهد کاهش معنیداری را نشان داده است در حالی که در تیمار ۵۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم ویتامین E بهطور معنیداری بالا بوده است.
فلاحتکار (۱۳۸۵) ساخت اسیدآسکوربیک را در سه گونه ماهی ماهی خاویاری و تاثیر آن بر روی رشد را مورد ارزیابی قرار داد و از سطوح متفاوت ویتامین C در گونه های فیل ماهی و تاسماهی دریاچهای و تاسماهی جوان سیبری استفاده کرد و هیچ اختلافی در رشد و بقا مشاهده نکرد و نتایج نشان داد که بدن این ماهیان به دلیل وجود آنزیم گلونولاکتون قادر به سنتز ویتامین C میباشد.
فلاحتکار ( ۱۳۸۴) اثرات ویتامین Cجیره رابر روی برخی از شاخص های هماتولوژیک، بیو شیمیایی ورشد در فیل ماهی (Huso huso) را مورد بررسی قرار داد و نشان داد که اختلاف معنی داری در شاخص گلبول های قرمز خون در بین تیمار های مختلف تغذیه شده با مقادیر مختلف ویتامین وجود دارد.
یوهونگ لین^[۴۰] و همکاران (۲۰۰۵) برای تعیین نیاز ویتامین E برای ماهی Epinephlus malabaricus با دو سطح چربی و تاثیر آن بر واکنشهای ایمنی آزمایشی انجام دادند و از دو سطح چربی ۴ و ۹ درصد و ۷ سطح ویتامین E استفاده کردند؛ در هر دو سطح چربی جیرههای با بیش از ۱۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم جیره ویتامین E بیشترین رشد و افزایش وزن را داشتند و در هر دو سطح چربی جیرههای حاوی مکمل ویتامین E مقدار باربیتوریک اسید در کبد و ماهیچه در کمترین مقدار بود ولی، مقدار گلبول سفید، لیزوزیم،‌ پلاسما، و فعالیت فعالیت رنگدانه تنفسی بیشتر از جیرههای بدون ویتامین E بود.
دابروسکی^[۴۱] و همکاران (۲۰۰۴) تاثیر ویتامین C را بر شاخصهای رشد، مقاومت در برابر استرس اکسیژن و مقدار ویتامین C بافت را در بچه ماهیان قزلآلا مورد ارزیابی قرار دادند؛ آنها سه سطح اسیداسکوربیک و سه سطح اکسیژن محلول را مورد آزمایش قرار دادند و بعد از ۱۸ هفته نشان دادند که سرعت رشد بطور معنی داری با اکسیژن محلول و سطوح اسیداسکوربیک تحت تاثیر قرار میگیرد و همچنین نتیجه گرفتند که سطوح بالاتری از اسیداسکوربیک جیره، اثرات مفیدتری بر روی رشد در شرایط کمبود اکسیژن و در حالت اکسیژن طبیعی دارد.
پاول^[۴۲] و همکاران (۲۰۰۴) نیاز ویتامین E در جیره غذایی ماهی مریگال با ۵ سطح متفاوت مورد آزمایش قرار دادند و مشاهده کردند که افزایش وزن و ضریب رشد ویژه و ضریب کارایی پروتئین با سطح ۱۲۰ میلیگرم ویتامین E به ازای هر کیلوگرم جیره بیشتر از سایر سطوح بوده است و ضریب تبدیل غذایی بهتری بدست آمد.
چن^[۴۳] و همکاران (۲۰۰۴) تاثیر ویتامین E و C را در بچه ماهیان Notemigonus crysoleucas مورد بررسی قرار دادند و مشاهده کردند که ماهیان تغذیه شده با جیره بدون ویتامین E پروتئین خام کل بدن، چربی کل، ماده خشک، هماتوکریت، هموگلوبین و لنفوسیت آنها کمتراز ماهیان تغذیه شده با جیره حاوی ویتامین E بود و همچنین بقا آنها در برابر استرس دمایی ۳۷-۳۶ درجه کمتر بود و همچنین نشان دادند که بالا بردن ویتامین C در جیره شیوع و شدت علایم کمبود ویتامین C را کاهش میدهد.
وهلی^[۴۴] و همکاران (۲۰۰۳) در آزمایشی اثبات کردهاند که افزایش سطح ویتامین E و C (بیشتر از حداقل مورد نیاز رشد) منجر به تحریک اثرات آن بر روی پاسخ ایمنی سالمونیدهها شده و اجازه داده ماهی بهتر در برابر بیماری و استرس مقاومت کند.
هامر^[۴۵] و همکاران (۱۹۹۷) اثرات تغذیه با مکمل های حاوی ویتامین های E و C جیره بر روی شاخص RBC خون در ماهی Salmo salar را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند اندرکنش بین این ویتامین ها در رابطه با تاثیر بر روی شاخص RBC خون وجود ندارد.
کووی^[۴۶] و همکاران (۱۹۸۳) نیاز ویتامین E ماهی قزلآلای تغذیه شده با جیرههایی که حاوی اسیدهای چرب چند غیر اشباعی از روغن ماهی بود را مورد بررسی قرار دادند؛ جیره شامل ۱۰٪ اسید چرب و سطوح ویتامین ۲ تا ۱۰ میلیگرم بر ۱۰۰ گرم جیره بود در پایان تفاوتی در افزایش وزن مشاهده نشد و ضریب تبدیل غذا در همه تیمارها مشابه بود. همچنین هیچگونه علائم کمبود و علائم پاتولوژی مشاهده نگردید، مرگ میر کمی در بین ماهیان اتفاق افتاده و همچنین افزایش شکنندگی گلبول قرمز در ماهیان تغذیه شده با سطح کم ویتامین E مشاهده شد.
فصل سوم
مواد و روش‌ها
۳- مواد و روش‌ها
۳-۱- مواد
وسایل و مواد مصرفی و غیرمصرفی در تحقیق حاضر در جداول (۳-۱، ۳-۲، ۳-۳) خلاصه شده است:
جدول ۳-۱-مواد مصرفی مورد استفاده در تغذیه ماهیان