لامبدای ویلکز

۹۱/۵۸

۳

۰۰۰۱/۰>P

۸۸%

۱

هاتلینگ

۹۱/۵۸

۳

۰۰۰۱/۰>P

۸۸%

۱

بزرگترین ریشه ری

۹۱/۵۸

۳

۰۰۰۱/۰>P

۸۸%

۱

نتایج جدول۴ -۲۱نشان می دهد بین نمرات ابعاد پرخاشگری دردو گروه تفاوت معنی دار وجوددارد P<0/0001 وضریب اتا برابر با ۸۸%می باشد یابه عبارت دیگر ۸۸%از تفاوت ها
مربوط به اشتراگ گروهی است.
۵-۱-مقدمه:
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش مشاوره گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان پرخاشگری وعود افراد وابسته به مواد مرکز خود معرف در شهر شیراز می باشد .جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت است از کلیه افراد وابسته به مواد مراجعه کننده به مرکز خود معرف در اداره بهزیستی شهر شیراز که از نیمه ارد یبهشت ماه تا نیمه تیر ماه ۱۳۸۸(۲ماهه) جهت سم زدایی مراجع نموده اند. نمونه آماری مورد بررسی عبارت است از ۳۰نفر از افراد وابسته به مواد که با استفاده ازنمونه گیری دسترس انتخاب شد ند بادوگروه آزمایش وگواه انتخاب گردید که باتوجه به خصوصیات ۱۵نفری گروه آزمایش، تعداد۱۵نفر دیگردر گروه گواه براساس ۸ جنبه
که عبارتنداز:سن،جنس،تحصیلات،شغل،میزان مصرف مواد مخدر ،نوع مصرف،تعدادترکهای قبلی،علت مصرف مجدددرترک قبلی همتاسازی وانتخاب شدند.
ابزارهای پژوهش در پژوهش مصاحبه روان شناختی ،آزمایشگاه تشخیص مورفین پرسشنامه پرخاشگری می باشند.جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش های آمار استنباطی:مربع خی ۲،تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس چند متغیری ،تحلیل واریانس تک متغیری، استفاده شده است.دراین فصل نتایج مورد بحث قرار می گیرد.
۵-۲-بحث ونتیجه گیری:
درمورد فرضیه اول مبنی بر اینکه آموزش مشاوره گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان عود افراد وابسته به مواد تاثیر دارد .
همانطور که نتایج جدول ۴-۱۰نشان می دهد در گروه آزمایش ۱۴ نفر جواب آزمایش مورفینشان در مرحله پیش آزمون منفی بوده و۱نفر مثبت شده ودر گروه کنترل ۸ نفر آزمایش مورفینشان منفی و۷نفر مثبت شده که بیانگر اینست که اعمال متغیر مستقل مهارت حل مسئله بر میزان عود افراد وابسته به مواد موثر بوده وگروهی که آزمایش بودند وآموزش مهارت حل مسئله در خصوصشان اعمال شده از میزان عود کمتری در مقایسه با گروه کنترل که این آموزش را ندیده اند برخوردار بودند.لذا باتوجه به تفاوت های مشاهده شده بین دوگروه از نظر متغیرهای نامبرده ،فرضیه اول پژوهش مورد تایید قرار می گیرد.
این نتایج با یافته های تفنگچی (۱۳۸۰)، گورانی (۱۳۸۰)، دلاور(۱۳۸۳) ،
نریمانی (۱۳۸۵) ، کاستل وکراک (۲۰۰۰)، وایت وهانسیل (۲۰۰۲)، فری (۲۰۰۲) ، کاسس (۲۰۰۳) ، مارتون وهمکاران (۲۰۰۳) ، روگاردکارسون (۲۰۰۳)، وایت وهمکاران (۲۰۰۲) که اعتقاد دارند آموزش گروهی مهارت حل مسئله بر پیشگیری از عود در افراد وابسته به مواد موثر است همسوئی دارد.
همانگونه که در فصول گذشته عنوان شد مهارت حل مسئله به عنوان یک مهارت هم در سلامت افراد موثر است وهم در مورد ترک اعتیاد به مواد مخدر اهمیت دارد که عدم برخورداری از این مهارت حتی می تواند به عنوان سبب شناسی اعتیاد نیز در گروهی از افراد وابسته به مواد مطرح باشد بر اساس مشاهدات وتجربیات ۶ ساله نگارنده در گروه درمانیهای که با افراد وابسته به موادداشته اغلب آنها عنوان می کنند که زمانی که با مشکلی مواجه می شدند توانائی انتخاب هیچ راه حل مناسبی جهت حل مشکلات خود را نداشتند وبرای فرار از مشکلات وفراموش کردن آنها با پیشنهاد دوستان مصرف کننده شروع به مصرف مواد اعتیاد آور می کردند ومسئله دیگر اینکه اغلبشان بیان می کردند که در مقابل مشکلات خود سردرگم وحالت تهاجمی وپرخاشگری داشتند.

آموزش مهارت های زندگی از جمله مهارت حل مسئله یکی از راهکارهای مهم در پیشگیری از اعتیاد وافزایش سطح سلامت روان انسانها می باشد.در ارتباط با افراد وابسته به مواد میزان اثر بخشی آموزش مهارت حل مسئله در پیشگیری از عود می تواند به عنوان بخش مستقلی از درمان گروهی ویا به عنوان سبک خاصی از گروه درمانی در کنار سایر رویکردها مورد توجه درمانگران مراکز اعتیاد قرار گیرد.در ایران برنامه خاصی به عنوان پیشگیری از عود وجود ندارد وتنها گروه درمانیهایی با رویکرد آموزش روانی ویا التقاطی ویا حمایتیست که کمتر موفق بوده از عود معتاد جلوگیری نماید.برنامه پیشگیری از عود باید خاص باشد وبه آموزش شیوه های مناسب در حل صحیح مشکلات وسالم سازی ارتباطات افراد وابسته به مواد وجود داشته باشد چون اغلب افراد وابسته به مواد در ارتباطاتشان دچار مشکل اند وبیشتر حالت تهاجمی وپرخاشگری دارند.این مسئله مهم است که افراد وابسته به مواد ابتدا بپذیرند که در حل مسائل ومشکلات خود دچار ناتوانی می شوندو عدم انتخاب راه حل مناسب برای مشکلات خود چه نتایجی برایشان در بر داشته است ودر بازگشت مجددشان به مصرف مواد چقدر موثر بوده است ودیگراینکه بپذیرند انتخاب بهترین راه حل یک مهارت است که از طریق آموزش وتمرین بدست می آید واکتسابی است نه ژنتیکی ،چون در غیر این صورت ناامید از تغییر خواهند شد.نهایتاً برنامه پیشگیری از عود باید بخش دیگری از درمان،پس از دوره سم زدائی انجام بگیرد.آموزش گروهی مهارت حل مسئله یکی از اجزاءمهم وموثر در برنامه پیشگیری از عود می باشد که می تواند بصورت گروهی در حداقل ۶جلسه درمانی انجام گیرد وبرای اینکه افراد وابسته به موادوخانوده آنها اهمیت بیشتری به این مسئله بدهند بهتر است برای هر جلسه آموزشی مهارت حل مسئله مبلغی را از آنها دریافت کنند تا تعهدشان نسبت به درمان بیشتر گردد.
گورانی (۱۳۸۰) پژوهشی تحت عنوان اعتیاد وعوامل موثر درآن وراه های مقابله وپیشگیری از آن راانجام داد.نتایج پژوهش نشان داد که آموزش گروهی مراکز مشاوره ای از جمله آموزش مهارتهای زندگی بر کاهش عود معتادین تاثیر داشته است.
درموردفرضیه دوم مبنی برآموزش مشاوره گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان پر خاشگری افراد وابسته به مواد تاثیر دارد.
همچنان که نتایج جدول( ۴- ۱۳ )نشان می دهد F بدست آمده از مرحله پس
آزمون پرخاشگری(۲۷ /۱۲۰= F )ودر سطح P <0/0001 معنی دار می باشد
بیانگرتأثیرآموزش مشاوره گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان پرخاشگری در افراد وابسته به مواد می باشد.
یافته های بدست آمده در این بخش از پژوهش با یافته های دادستان (۱۳۸۰) ، سعیدنژاد (۱۳۸۰) ، سپرده (۱۳۸۱) ، کمالی (۱۳۸۵) ، سموعی (۱۳۸۶ )، ویلزوهمکاران (۲۰۰۴) ، وایت (۲۰۰۵) ، بردرزوهمکاران (۲۰۰۷) ، ساتسیسگووهمکاران (۲۰۰۹) که معتقدند آموزش گروهی مهارت حل مسئله باعث کاهش میزان پرخاشگری می شود همسوئی دارد.پرخاشگری نیز به عنوان یکی از مشکلاتی که افراد وابسته به موادپس از ترک با آن مواجه اند از عواملی است که باعث برگشت مجدد آنها می شود واثری که آموزش مهارت حل مسئله می تواند در کاهش میزان پرخاشگری افراد وابسته به مواد داشته باشد در بهبودوضعیت روانی آنان بسیار موثر است .توجه به تعامل مهارت حل
مسئله وپرخاشگری نیز باید مورد توجه قرار گیرد که افزایش پرخاشگری تا چه حد می تواند مانع بروز رفتار مسئله مدار شود وبه عنوان یکی از موانع ارتباطی مطرح باشد .آرامش عضلانی که یکی از تکنیک های مهم در آرامش مهارت حل مسئله است تا حدود زیادی می تواند میزان پرخاشگری افراد وابسته به مواد را کاهش دهد وبه بهبود وضعیت روانی آنان کمک کند.
درموردفرضیه سوم مبنی بر آموزش مشاوره گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان خشم و عصبانیت افراد وابسته به مواد تاثیر دارد .
براساس نتایج بدست آمده (جدول ۴-۱۷)مشخص گردید F بدست آمده از مرحله پس آزمون خشم وعصبانیت( ۲۹/۳۸= F)ودر سطح P <0/0001 معنی دار می باشد.وبیانگر تاثیر آموزش گروهی مهارت حل مسئله بر کاهش میزان خشم وعصبانیت افراد وابسته به مواد می باشد یافته های بدست آمده در این