ارزیابی آمادگی: طی این ارزیابی، آمادگی سازمانی از جهات مختلف سنجیده می‌شود تا مشکلات و مخاطرات احتمالی در جهت پذیرش معماری مورد نظر شناسایی شود و با چاره‌اندیشی زمینه استقرار سیستم فراهم شود.
معماری سرویس‌گرا: سبکی از معماری که حاوی قوانین، الگوها و ضوابطی است که منجر به ایجاد خصایصی نظیر پیمانه ای بودن^[۲]، بسته بندی، اتصال سست، استفاده مجدد و ترکیب پذیری شده و از نظر ساختار از یک ارائه دهنده سرویس و یک درخواست کننده سرویس تشکیل شده است.
شاخص: متغیری برای شناخت و ارزشیابی، که فرصت یا ابزاری برای مقایسه شرایط و حساسیت ها، موقعیت ها و گرایش ها بوده و در ارتباط با اهداف و مقاصد، امکان تشخیص و پیش بینی می‌دهد.

منطق فازی یک نوع منطق است که روش‌های متنوع نتیجه‌گیری در مغز بشر را جایگزین الگوهای ساده‌تر ماشینی می‌کند.
۱-۶-ساختار پایان‌نامه
ساختار این پایان‌نامه در پنج فصل تهیه شده است، فصل اول شامل مقدمه و تشریح صورت مسئله می‌باشد. فصل دوم پیشینه تحقیقات کمی و کیفی انجام‌شده در حوزه‌های مختلف ارزیابی آمادگی سازمان، پیشینه‌ای بر سرویس‌گرایی و مفاهیم مقدماتی در سازمان، مفهوم منطق فازی و سایر مفاهیم بکار رفته را دربرمی گیرد. فصل سوم به ارائه مدل پیشنهادی ارزیابی می‌پردازد، فصل چهارم سعی بر این دارد که روش پیشنهادی را با یک مطالعه موردی توضیح دهد و در فصل پنجم خلاصه نتایج تحقیق و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده بیان می‌شود.
فصل دوم
ادبیات موضوع
۲-۱-مقدمه
رابطه بین میزان آمادگی سازمان و پیاده‌سازی موفقیت آمیز سیستم مورد نظر، یک رابطه مثبت است، از طرفی رابطه بین پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز سیستم مورد نظر و حصول ارزش کسب و کار هم یک رابطه مثبت است. با این حساب، سازمان‌هایی که آمادگی کافی برای استفاده سیستم مورد نظر را ندارند، قادر به تحقق بخشیدن منافع واقعی این گونه سیستم‌ها نسیتند و هزینه‌های پیاده‌سازی به عنوان هزینه‌های مازاد خواهد بود و نرخ بازگشت سرمایه این‌گونه سیستم ها بسیار پایین خواهد بود. [۵] یکی از علت‌های شکست سازمان‌ها این است که برای پیاده‌سازی سیستم مورد نظر، آمادگی کافی ندارند، پس داشتن آمادگی سازمانی یک پیش‌نیاز برای پیاده‌سازی موفقیت آمیز سیستم مورد نظر است، چون عدم اطلاعات دقیق از میزان سطح، آمادگی سازمان ممکن است منجر به تصمیم‌گیری‌های اشتباه شود. گاهی ازآمادگی سازمانی به عنوان ابزار تحلیل ریسک یاد می‌شود. [۵] و برای این‌گونه تکنولوژی ها ارزیابی آمادگی، ریسک شکست آن را کاهش می‌دهد. [۶]
عمو ما ارزیابی آمادگی سازمان باید به دو سؤال پاسخ دهد: توانایی فعلی شرکت یا سازمان در این حوزه خاص چیست و قبل از شروع طرح‌های مربوطه، چه تغییراتی باید صورت گیرد. [۷] پیاده‌سازی سیستم‌های درون سازمانی، به دلیل داشتن روابط و تعاملات متعدد و پیچیده، نیاز به یک برنامه‌ریزی و استراتژی دقیق در تمامی سطوح سازمان دارند. مشکل اینجاست که مفهوم «فاکتورهای بحرانی» یک مفهوم چند بعدی است که در سطوح مختلف بر اساس دیدگاه‌های فنی، فردی، گروهی و سازمانی، قابل دست‌یابی است و شامل معیارهای مختلفی (نه لزوما مکمل مثل اقتصادی، مالی، رفتاری، ادراکی ^[۳])می‌باشد. [۶]چون هنوز مدل دقیقی در دسترس نیست ،دقیقا سازمان‌ها نمی‌توانند آمادگی‌شان را برای پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز ارزیابی کنند علاوه بر این فقدان یک مدل مرجعی مناسب برای ارزیابی،مشکلات دیگری هم به همراه دارد از جمله آنکه سازمان‌ها نمی‌دانند کدام قسمت ها و بخش ها را در جهت آمادگی ، باید تقویت کنند. [۵]
تبدیل مفاهیم انتزاعی مدل مفهومی به موضوعات قابل اندازه گیری، عملیاتی کردن مفاهیم نامیده می‌شود. عملیاتی کردن یک مفهوم به نحوی که قابل اندازه‌گیری باشد، از طریق تعیین ابعاد، مؤلفه‌ها یا شاخص‌ها (تقسیم)‌بندی مولفه‌ها و ابعاد به موارد قابل مشاهده و قابل اندازه گیری امکان‌پذیر می‌باشد.
فرایند ساخت مدل به آسانی نیست و چالش‌های مدل باعث به وجود آمدن یک سری مسائل تکنیکی می‌شود که اگر به درستی تعیین نشوند، مدل در تفسیر کردن، دچار اشتباه می‌شود. ابعاد مطرح شده در مدل، عناصر مختلف و ویژگی‌های ساختار اجتماعی پیچیده را نشان می‌دهد. شکل (۱) روابط بین شاخص‌ها و ابعاد را نشان می‌دهد. [۸]
شکل (۱)-رابطه بین ساختار-بعد و شاخص [۸]
شاخص متغیری برای شناخت و ارزشیابی است که ابزاری برای مقایسه شرایط، موقعیت ها بوده و در ارتباط با اهداف و مقاصد، امکان تشخیص و پیش بینی می‌دهد.
۲-۲-خلاصه مطالعات صورت گرفته در زمینه حوزه‌های مختلف آمادگی سازمان
هر یک از مدل‌های بیان‌شده، دارای هدف خاصی بوده و شاخص‌های خاصی را برای دست­یابی به هدف مورد نظر اندازه‌گیری می‌کند. برای ارزیابی آمادگی سازمانی برای توسعه سیستم سرویس‌گرایی در سازمان، بحث سرویس‌گرایی باید در قالب مدلی مفهوم‌سازی شود که قادر به بیان و سنجش ویژگی‌های مرتبط باشد و از آنجا که ارزیابی آمادگی سازمانی برای توسعه سیستم سرویس‌گرایی یکی از زیر حوزه‌های خاص موضوعی در قلمرو وسیع ارزیابی آمادگی فناوری اطلاعات می‌باشد، برای تهیه چنین الگویی نیاز به بررسی ادبیات موضوع ارزیابی آمادگی فناوری اطلاعات داریم. مدل‌های زیادی در حوزه ارزیابی آمادگی فناوری اطلاعات ارائه شده است ولی به علت گستردگی مطالب در ادامه به آوردن چکیده‌ای از تعدادی مدل انتخاب شده بسنده کرده‌ایم.
۲-۲-۱-مدل حنفی زاده، خدابخشی:
در این مدل که آمادگی الکترونیکی را در مقیاس ملی مورد سنجش قرار می‌دهد، شش بعد اصلی شامل زیرساخت ها و سطح دسترسی، میزان دسترسی و کاربرد ICT^[4]توسط افراد، میزان اشاعه کسب و کار الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، درجه تحقق دولت الکترونیکی و شاخص‌های توانمند ساز اولیه، برای سنجش آمادگی الکترونیکی جامعه معرفی می‌شود. برای اندازه گیری و محک زدن این ابعاد حدود ۸۵ شاخص مطرح شده است. [۸]
۲-۲-۲-مدل الاوماری ^[۵]:
این مدل برای ارزیابی آمادگی برای تحقق دولت الکترونیک در اردن طراحی شده که این ارزیابی بر مبنای شش عامل کلید: آمادگی سازمانی (با عوامل فرعی ماهیت بروکراسی دولت الکترونیک، فرآیندهای کسب و کار)، آمادگی رهبری و حاکمیت(توافق‌نامه سطح خدمات،مسئولیت‌پذیری انجام کارها)، آمادگی مشتریان(نگرانی‌های عمده در ارتباط با سطح دسترسی،اعتماد و امنیت)، آمادگی شایستگی‌ها^[۶](عدم وجود افراد متخصص و جایگزین‌های مختلف برای غلبه بر این مسئله را مورد بررسی قرار می‌دهد) ، آمادگی فناوری (سخت‌افزار،نرم‌افزار،ارتباط،تکنولوژی فعلی،ایجاد زیر ساخت‌های امن) و آمادگی قانونی صورت می‌گیرد. [۹]
۲-۲-۳-مدل CSPP^[7]
این مدل توسط پروژه سیاست‌گذاری شبکه‌های کامپیوتری (CSPP) تهیه شده است. شامل مدیران اجرایی شرکت‌های فناوری اطلاعات در آمریکا می‌باشد. این مدل آمادگی الکترونیکی را درجه و میزان مشارکت جامعه در جهان شبکه‌ای معرفی می‌کند. این مدل نیز آمادگی فناوری اطلاعات و ارتباطات را در مقیاس ملی و از منظر آمادگی افراد و جوامع برای شرکت در شبکه جهانی اطلاعات اندازه می‌گیرد. این مدل سطح گسترش ICT را در خانه، مدارس و کار و دولت سنجیده و به موازات آن متغیرهایی چون رقابت میان عرضه کنندگان خدمات ICT، سرعت دسترسی و سیاست‌های دولتی را به عنوان عوامل اثرگذار اندازه می‌گیرد. اندازه گیری‌های این مدل در پنج بعد زیرساخت (سرعت و در دسترس بودن، رقابت)، سطح دسترسی (کسب و کار، مدرسه‌ها، دانشگاه‌ها، دولت، خانه‌ها)، کاربردها و خدمات (کسب کار دولت، آموزش، جامعه)، اقتصاد (نوآوری، نیروی کار، مصرف‌کننده) و توانمند سازها (سیاست، امنیت، سطح خصوصی بودن و …) انجام‌شده است. ابزار این سنجش پرسشنامه ای متشکل از ۲۳ سؤال است که پاسخ دهندگان به زیر مؤلفه‌های پنج بعد گفته شده پاسخ داده و امتیاز کل برای آن جامعه، بر اساس میانگین امتیازات افراد، تعیین می‌شود. [۱۰]
۲-۲-۴-مدل APEC^[8]
این مدل آمادگی الکترونیکی را درجه میزان آمادگی اقتصاد یا جامعه برای مشارکت در اقتصاد دیجیتال معرفی می‌کند و هدف آن ارزیابی آمادگی تجارت الکترونیکی و اقتصاد دیجیتالی می‌باشد. در این مدل سطح آمادگی یک کشور برای استفاده از تجارت الکترونیکی و مشارکت در اقتصاد دیجیتال سنجیده می‌شود. این سنجش به واسطه شش معیار اصلی که عبارتند از: زیرساخت ها و فناوری پایه ای، دسترسی به شبکه خدماتی، سطح استفاده از اینترنت، تسهیلات و مهارت‌ها، منابع انسانی و موقعیت در اقتصاد دیجیتالی انجام می‌گیرد. بعد زیرساخت ها و فناوری پایه‌ای که خود شامل شاخص‌های قیمت، دسترسی، رقابت بازار، استانداردهای صنایع، سرمایه‌های خارجی می‌باشد. بعد دسترسی به شبکه خدماتی شامل شاخص‌های پهنای باند، تنوع صنایع، کنترل صادرات، قوانین کارت اعتباری می‌باشد. بعد سطح استفاده از اینترنت، شامل شاخص‌های میزان استفاده در تجارت، دولت و خانه‌ها می‌باشد. بعد تسهیلات و مهارت‌ها شامل استانداردهای پیشبرد صنایع می‌باشد. بعد منابع انسانی شامل شاخص‌های آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات، نیروی کار می‌باشد؛ و بعد موقعیت در اقتصاد دیجیتالی شامل شاخص‌های مالیات‌ها و تعرفه‌ها، قوانین دولتی، اعتماد مصرف کننده می‌باشد. جهت سنجش از پرسشنامه چند گزینه ای با یک صد سؤال که در شش گروه فوق تقسیم شده‌اند، استفاده می‌شود. [۱۱]
۲-۲-۵-مدل WITSA^[9]
این مدل سطح آگاهی و شناخت کسب و کارهای مختلف از پتانسیل‌های تجارت الکترونیک را بررسی می‌کند تا راهکارهایی برای ارتقا و رشد تجارت الکترونیکی ارائه دهد، علاوه بر این به بررسی وضعیت صنعت فناوری اطلاعات در سطح بین‌الملل هم می‌پردازد. این مدل بر مطالعه تجربیات شرکت ها در تجارت الکترونیکی متمرکز شده و سؤالاتی که برای بررسی این تجربیات مطرح می‌کند، طیف گسترده ای از دیدگاه‌ها و مسائل ازجمله: موانع فناوری، نقش اعتماد مشتری، عملیات کسب و کار داخلی که از تجارت الکترونیکی پشتیبانی می‌کنند، مشکلات نیروی کار، وضع مالیات، سیاست‌های عمومی و مقاومت مصرف کنندگان را در بر می‌گیرد. [۱۲]
۲-۲-۶-^[۱۰]مدل CIDCM
این مدل توسط مرکز توسعه بین‌المللی و مدیریت تضاد در دانشگاه مریلند تهیه و در سال ۲۰۰۱ تحت عنوان گزارش «مذاکره نمونه شبکه» انتشار یافته است. هدف این مدل آماده سازی بستر گسترش میزان نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای در حال توسعه به خصوص کشورهای آفریقایی بوده و این امر را به ویژه از طریق شناسایی تصمیم‌گیرندگان کلیدی در این حوزه و تلاش برای بهبود فرآیندهای مذاکره میان آنان دنبال می‌کند تا در نهایت ضریب نفوذ ICT به درون دولت، سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی افزایش یابد. در این مدل چهار گروه از عوامل شامل: پیشینه و تاریخ، ساختار، بازیگران کلیدی و کیفیت مذاکرات میان آنان و سیاست‌های توسعه اینترنت و ICT کشور اندازه‌گیری می‌شود. در عامل پیشینه و تاریخ، شاخص‌هایی از قبیل اقتصاد، سطوح آموزشی، زیرساخت‌های موجود، در عامل ساختار شاخص‌هایی از قبیل نوع حکومت، شیوه سیاست‌گذاری، در عامل بازیگران کلیدی در توسعه اینترنت شاخص‌هایی از قبیل مسئولیت ها و اهداف نقش‌آفرینان مرتبط در دولت، کسب و کارهای محلی و خارجی، دانشگاه‌ها، سازمان‌ها، در عامل کیفیت مذاکرات میان آنان و سیاست‌های توسعه اینترنت و ICT کشور، هر جنبه از توسعه اینترنت و سیاست فناوری اطلاعات و ارتباطات در یکی از چهار مرحله پیشت جاری، تجاری، رقابتی و تثبیت‌شده دسته‌بندی می‌شود. [۱۳]
۲-۲-۷-مدل^[۱۱] TOHOSTCA
در این مدل که در مقیاس سازمانی و ویژه مراکز آموزش عالی و از منظر خاص سنجش سطح آمادگی برای یادگیری الکترونیکی طراحی شده است، وضعیت مؤسسه در سه عامل اصلی توانایی ذی‌نفعان موسسه آموزش عالی، ظرفیت یادگیری ذی‌نفعان و تسهیلات برای یادگیری فناوری؛ با ۱۱ شاخص فرعی مرتبط به صورت کمی اندازه گیری می‌شود. اعتبارسنجی مدل با تشکیل گروه خبره و طرح سوا لاتی و انجام مصاحبات شکل گرفته است. [۱۴]
۲-۲-۸-مدل OITIM^[12]
این مدل برای تعیین شاخص‌های آمادگی سازمانی در راستای نوآوری در سیستم‌های اطلاعاتی در مقیاس سازمانی و در بخش سلامت و بهداشت طراحی شده است. مطالعه مذکور در آغاز با بهره‌گیری از یک گروه کارشناسی و روش دلفی هفت بعد آمادگی دانشی، آمادگی مهارتی کارکنان، آمادگی فنی، آمادگی عملیاتی، آمادگی فرآیندها، آمادگی منابع و آمادگی ارزش‌ها و هدف‌ها را به عنوان ابعاد معرف سطح آ ما سازمان تعیین کرده و سپس شاخص‌هایی برای سنجش هر بعد مشخص می‌کند. در این مدل، چرخه توسعه سیستم‌های اطلاعاتی در سه فاز مطرح شده و مفهوم نوآوری به هر تغییری در جهت تکامل سیستم‌های اطلاعاتی در هر فاز اطلاق می‌شود. از جمله ویژگی‌های این مدل تفکیک مشخصه‌ های سازمانی و عوامل محیط بیرونی به عنوان عوامل اثرگذار بر سطح آمادگی از یکدیگر و بررسی مستقل هر گروه می‌باشد. ابزار تعیین سطح آمادگی، پرسشنامه ای با ۸۰ عامل در مقیاس لیکرت است که برای مؤسسات کلینیکی طراحی شده است. [۱۵]
۲-۲-۹- مدل ویلد و فرن باخ
در این مدل نیز ارزیابی آمادگی استقرار سیستم یکپارچه اطلاعاتی در مقیاس سازمانی و در بخش سلامت کودکان مد نظر قرار گرفته و نه عامل رهبری، حاکمیت پروژه، مدیریت پروژه، مشارکت ذینفعان، استراتژی‌های فنی و سازمانی، پشتیبانی و هماهنگی فنی، مدیریت و پشتیبانی مالی، سیاست‌های حمایتی و ارزیابی عملکرد را به عنوان ابعاد تعیین کننده سطح آمادگی سازمانی مطرح می‌کند. ابعاد مطرح در این مدل از طریق مرور ادبیات موضوعی مرتبط استخراج شده‌اند و سنجش آن‌ها به وسیله پرسشنامه ای با ۵۷ سؤال مرتبط انجام گرفته است. علاوه بر این ابزار دارای یک ماتریس برنامه‌ریزی یکپارچه است تا در جهت تعیین اهداف آینده، استراتژی‌های لازم برای رسیدن به هدف، ریسک ها، فرضیات و همچنین افراد مسئول در رسیدن به اهداف، مشخص شوند. [۱۶]
۲-۲-۱۰- مدل میرزایی و مدنی
هدف اصلی این مطالعه ارائه یک مدل مفهومی عام جهت ارزیابی میزان آمادگی برای استقرار سیستم‌های اطلاعاتی در مقیاس سازمانی و در شرکت‌های تولیدی می‌باشد. در این تحقیق محققان پس از استخراج هفت عامل موثر در برآورد سطح آمادگی از ادبیات موضوعی و افزودن عواملی به تناسب ویژگی ها و شرایط در برگیرنده سازمان‌های ایرانی به این مجموعه، بر مبنای نظرات گروه خبرگان و روش دلفی، در نهایت شانزده عامل را به عنوان عوامل تعیین کننده میزان آمادگی سازمان برای استقرار سیستم‌های اطلاعاتی معرفی می‌کند. این ۱۶ عامل طی فرایند تحلیل عاملی در پنج خوشه: کسب و کار، سازمان، فرآیندها و طراحی سیستم، فناوری و مالی قرار گرفته و ضریب اهمیت هر خوشه در اندازه‌گیری متغیر هدف تعیین گردیده است. مدل بد ست آمده در صنایع ساخت قطعات خودرو مهر کام پارس اجرا شده است. سنجش عوامل با بهره گرفتن از پرسشنامه انجام گرفته و فاصله وضع موجود با وضع مطلوب تعیین و اولویت‌های تغییر سازمانی از سوی نویسندگان مقاله پیشنهاد شده است. [۱۷]
۲-۲-۱۱-مدل ارزیابی آمادگی ERP^[13]
این مدل که برای ارزیابی آمادگی ERP در سازمان‌ها ایجاد شده، توسعه ای بر مدل‌های ارزیابی قبلی است. ERP نمونه ای از ابزارهای استراتژیکی برای برنامه‌ریزی، هماهنگی و کنترل فرایندهای سازمان است که تمامی منابع لازم برای انجام عملیات کسب و کار را مدیریت می‌کند. عمو ما منابع در سه دسته انسانی، مالی و فیزیکی تقسیم‌بندی می‌شوند. این مدل با مطالعه مقایسه‌ای از مدل‌های مختلف در مرور ادبیات و شناخت ۳۷ عامل به عنوان عوامل موفقیت‌آمیز پیاده‌سازی ERP به دست آمده و در نهایت دارای ۴ بعد تکنیکی^[۱۴] شامل (تکنولوژی فیزیکی و تجهیزات لازم برای فرایند ها، نرم‌افزار ها و سخت افزار ها)، بعد انسانی^[۱۵] شامل (توانایی‌ها، دانش خبرگان، خلاقیت)، بعد اطلاعات^[۱۶] که به حقایق، تئوری‌ها، طراحی پارامترها، مشخصات می‌پردازد و بعد سازمانی ^[۱۷]که به پشتیبانی سازمانی در جهت بهترین استفاده از بعدهای تکنیکی و انسانی اشاره دارد،می‌باشد.روش جمع آوری داده از طریق مشورت و نظرسنجی با خبرگان بوده و جهت تست مدل از طریق سنجش ارزیابی سازمان برای اعتبارسنجی مدل و پرسشنامه‌های مرتبط و گرفتن فیدبک و بهبود مدل استفاده شده است.[۷]
۲-۲-۱۲-مدل ارزیابی آمادگی CRM^[18]
این مدل فرض بر آن دارد که با تراز کردن^[۱۹] عوامل در سه بعد فکری ^[۲۰]،اجتماعی و فناوری ،ارزش کسب و کار افزایش می‌یابد. ارزش کسب و کار یکی از عوامل مهم کارائی سازمان است.تراز کردن به معنای ایجاد توافق و هماهنگی مابین قسمت‌های مکمل سازمان(مردم،فعالیت‌ها،فرایندها)می‌باشد.این مدل با بررسی مطالعات قبلی انجام‌شده در زمینه مدیریت ارتباط با مشتری حاصل شده و توسعه ای بر مدل‌های قبلی می‌باشد. در نهایت مدلی برای ارزیابی وضعیت فعلی سازمان برای پیاده‌سازی موفقیت امیز CRM ، با سه بعد فکری اجتماعی و فناوری با ۲۵ شاخص حاصل شده است.بعد فکری شامل زیرمولفه های استراتژی،ساختار و برنامه‌ریزی، بعد اجتماعی شامل زیرمولفه های فرهنگ،تعاملات ذی‌نفعان،دامنه دانش و بعد فناوری هم شامل زیرمولفه هایی از قبیل برنامه‌های CRM ، قابلیت‌های فناوری و مدیریت دانش می‌باشد. . جهت تست مدل و نظرسنجی ابعاد و شاخص‌های مطرح شده ،از مشورت و نظرسنجی با خبرگان بهره گرفته شده است.[۱۸]
۲-۲-۱۳-مدل ارزیابی آمادگی BIS^[21]
BIS یا سیستم‌های هوش سازمانی، سیستم‌های کامپیوتری هستند که برای ایجاد، دسترسی و تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات سازمان استفاده می‌شوند تا تصمیمات و کار آگاهانه‌تر گرفته شود. تحقیقات نشان داده که تنها ۲۴% پروژه‌های BIS موفق بوده‌اند. BIS از لحاط فنی خیلی گسترده هست و به طور بالقوه شامل مدیریت دانش، سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری، داده کاوی، پردازش‌های تحلیلی آنلاین (OLAP) سی تم‌های اطلاعات اجرایی (EIS و) و ERP می‌باشد. این مقاله با مروری بر تلاش‌های اولیه در مسائل آمادگی سازمانی، متدولوژی جدیدی برای ارزیابی آمادگی سازمان برای پیاده‌سازی موفق BIS ارائه می‌کند. مدل پیشنهادی مجموعه‌ای از عوامل آمادگی و عوامل موفقیت را در آمادگی پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز این گونه سیستم‌ها موثر می‌داند. این مدل، عوامل آمادگی از قبیل وجود استراتژی تعریف‌شده دقیق، ضمانت قوی و متعهد، نیازهای ضروری و واضح، پشتیبانی از مدیران رده میانی، مقیاس و حوزه مناسب، در دسترس بودن منابع و وجودتیم های قوی، فرهنگ اندازه گیری ^[۲۲]،هم ترازی IT و کسب و کار ،داده‌های معتبر در دسترس،زیرساخت‌های تکنیکی محکم،را برای ارزیابی آمادگی مناسب می‌داند.از جمله عوامل موفقیت، ایجاد یک چشم‌انداز ،تخصیص منابع کافی،هم‌ترازی IT و کسب و کار برای فواصل طولانی،اعتمادسازی در سیستم می‌باشد.در این مدل از روش نمونه‌گیری احتمالی و تصادفی شده است . تعداد جامعه آماری حدود ۱۸۰ نفر بوده است.از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است.از متد تحلیل اماری SME^[23] برای تشریح روابط چندگانه متغیرها استفاده شده است[۵].
۲-۲-۱۴-مدل ارزیابی آمادگی BtoB EC^[24]
تجارت الکترونیک بنگاه به بنگاه  یا همان BtoB-EC به صورت ساده، تجارت بین شرکت‌ها تعریف می‌شود؛ یعنی معاملات و خدماتی که شرکتی به شرکت دیگر ارائه می‌دهد. این نوعی از تجارت الکترونیک است که با روابط بین سازمان‌ها سروکار دارد. از آنجا که پیچیدگی فرایندی زیادی در تجارت الکترونیک BtoB داریم، دانستن موارد لازم پیاده‌سازی و شناسایی چالش‌های ممکن، شکاف دانش موجود را پر می‌کند. این مدل دارای ۸ بعد کلی است که هر کدام دارای زیرمولفه ها و شاخص‌هایی می‌باشد. بعدهای مدل شامل رفتارهای فردی، آمادگی سازمان، منابع انسانی، فنی، فرایندهای کسب و کار، نیروهای بازار، صنایع پشتیبان و آمادگی دولت می‌باشد. شاخص‌های ارزیابی مدل تجارت الکترونیک BtoB، برای ارزیابی سازمان‌های کوچک و معمولی در مالزی تعبیه شده است. جامعه آماری متشکل از افراد خبره و تجربه دیده در زمینه تجارت الکترونیک می‌باشد. [۶]
۲-۳-طبقه‌بندی مدل‌های بیان‌شده
مدل‌های بیان‌شده را می‌توان از جوانب زیر تقسیم‌بندی کرد:۱-بر مبنای مقیاس مدل: بسته به اینکه مدل برای چه مقیاسی ارائه شده است می‌تواند جهانی، ملی و سازمانی باشد.۲-حوزه خاص مدل: که باید بررسی کرد مدل برای ارزیابی چه حوزه خاصی از آمادگی فناوری اطلاعات ارائه شده است.۳-متدولوژی ارزیابی شامل استفاده از پرسش‌نامه، روش‌های آماری و تحلیل ریاضی، مطالعات موردی و بهترین روش ها^[۲۵]می‌باشد.
۴-نوع و نحوه رسیدن به مدل در اینجا مدنظر می‌باشد. مدل‌های مروری که از بررسی ادبیات موضوع استخراج شده‌اند مدل‌های اکتشافی که از اخذ نظر خبرگان بد ست آمده‌اند و مدل‌های ترکیبی که ترکیب این دو می‌باشند.جدول (۱) زیر مقایسه‌ای از مدل‌ها بر مبنای معیارهای ارائه شده می­باشد.
جدول (۱)-مقایسه‌ای از مدل‌های مختلف ارزیابی مذکور

سوال ۸

۶۳

۶۰

۳۴۰

۳۷

سوال ۹

۳۰

۱۴۹

۲۵۷

۶۳

سوال ۱۰

۲۶

۳۷۴

۷۳

۲۷

سوال ۱۱

۲۶

۳۴۵

۷۴

۵۵

سوال ۱۲

۲۴

۷۷

۷۶

۳۲۳

تحلیل آماری:
در پرسش نامه ۱۲ سوال دیده می شود. فی الواقع با طرح این سوالات مبنا بر آن بوده است که آیا جهانگردی می تواند بر وقوع جرم موثر باشد یا خیر. این تحقیق میدانی در فرودگاه امام و در یک دوره ی زمانی هشت روزه و در میان مسافران و جهانگردان داخلی به عمل آمده است.
تعداد مصاحبه شوندگان ۵۰۰ نفر می باشد.
سوال اول این است که آیا با خانواده سفر می کنید؟ ۲۵۲ نفر از ۵۰۰ نفری که مورد تحقیق قرار گرفتند علاقه مند به این بودند که به تنهایی سفر کنند که متاسفانه بسیاری از پاسخ به اینکه آیا متاهل یا مجرد هستند امتناع می کردند و جالب بود از این ۲۵۲ نفر ۲۰۱ نفرشان طبق آمار موجود زیاد سفر می کردند. حقیقتاً یکی از سوالات این پرسشنامه این بود که به کدام کشور سفر می کنید ولی مشخصاً پاسخ درستی داده نمی شد و با این اظهارات مبنی بر اینکه جایی میرویم که دلمان خوش باشد یا کمی هوای صاف استشمام کنیم و یا کمی تفریح کنیم و از این دست پاسخ می دادند. به همین دلیل جای جواب این سوال خالی ماند که به کجا و یا کدام کشور سفر می کنند. سوال سوم این است که برای چه سفر می کنید؟ ۲۴۱ نفر از ۵۰۰ نفر علت سفر را تفریح و ۱۶۹ نفر علت سفر را درس و ۷۷ نفر کار را علت سفر اعلام کردند.

به هر روی پاسخ این سوال در راستای اثبات این موضوع بود که انسان به دلیل نیاز سفر می کند. این مساله قابل تأمل است که ۲۴۱ نفر از ۵۰۰ نفر علت سفر را تفریح اعلام کردند.
حال سوال پیش می آید این تفریح چیست که در کشور یافت نمی شود که فرد بخاطر آن حاضر است با صرف هزینه مادی و معنوی به آن دست یابد که پاسخ این سوال را در فصل اول می بینیم.
در سوال چهارم آمده است تا چه اندازه نزدیکی فرهنگی مقصد با کشور خودتان مهم است؟ از میان ۵۰۰ نفر ۳۶۹ نفر پاسخ دادند که برای ایشان مهم نیست و تنها ۵۳ نفر برایشان مهم بود.
به قصد، بین سوال ۳ و ۵ که ارتباط دقیق و نزدیکی با هم دارند فاصله گذاشته شد تا بتوانیم این اطلاعات را بصورت غیرمستقیم از فرد اخذ کنیم و آن این بود که اگر برای تفریح سفر می کنید تا چه اندازه تفریحات کشور مقصد را در کشور خود دریافت نمی کنید؟
۲۵۰ نفر پاسخ دادند که تفریحات کشور خود را در کشور مقصد یافت می کنند. حال آنکه ۱۳۲ نفر هم گزینه ی متوسط را انتخاب کردند.
از جمع سه سوال فوق در می یابیم که ظاهراً تفریحی برای این گروه پراهمیت است که با تفریحات کشور خودشان از حیث نزدیکی به فرهنگ و آیین بومی غریبه باشد. به سخن دیگر تفریحی برای این مسافران جذبه دارد که با فرهنگ و آیین غیربومی نزدیک و قرینه است.
در ادامه سوال ۶ را می بینیم که آمده است تا چه اندازه تفریحات کشور مقصد را خلاف قانون کشور خود می دانید؟ ۲۳۰ نفر پاسخ دادند که زیاد است و ۱۱۳ نفر اظهار داشتند که بصورت میانه و متوسط تفریحات کشور مقصد با قانون کشورشان در تعارض است و صرفاً از ۵۰۰ نفر ۶۱ نفر پاسخ دادند که تفریحات کشور مقصد با کشورشان در تعارض است و از این میان ۶۸ نفر پاسخ دادند که در حد کمی تفریحات کشور مقصد با کشورشان در تعارض است.

چون برای هر داریم ، و همچنین با توجه به ریخت همانی

داریم:
همچنین برای و داریم:
به طوری‌که
بنابراین یک تابعگون همورد می‌باشد.■
تعریف ۲-۳۰٫ زیررسته
فرض کنیمو رسته باشند. یک زیررسته از است اگر
۱-هر شیءیک شیء از باشد، یعنی.
۲- برای هر داریم.
۳- ترکیب ریخت‌ها در همانند ترکیب ریخت‌ها در باشد.
۴- برای هر همانی در ، همان همانی در می‌باشد.
تعریف ۲-۳۱٫ زیررسته‌ی کامل
اگر برای هر، زیر رسته‌ی ? از ?، یک زیر رسته‌ی کامل نامیده می‌شود.
تعریف ۲-۳۲٫ زیر رسته ی عریض
اگر، زیر رسته‌ی از، یک زیر رسته‌ی عریض نامیده می شود.
مثال ۲-۳۳٫ برای هر رسته‌ی می‌توانیم یک زیر رسته‌ی کامل از بدست آوریم، به این ترتیب کهرا می‌توانیم هر کلاس از اشیاء قرار دهیم و برای هر ، تعریف کنیم.
تعریف ۲-۳۴٫ زیرگروه‌وار از دیدگاه رسته
فرض کنیدیک گروه‌وار باشد. یک زیرگروه‌وار از یک زیررسته‌ی از است به طوری‌که اگر، آن‌گاه ، یعنی یک زیررسته است به طوری‌که یک گروه‌وار نیز باشد.
نکته ۲-۳۵٫ تعریف ۲-۳۵، با تعریف ۲-۲۰، از زیر گروه‌وار معادل است.
برهان. به‌سادگی دیده می‌شود که شرایط در هر دو یکسان تعریف شده است.
تعریف ۲-۳۷٫ زیرگروه‌وار کامل
اگر یک زیررسته‌ی کامل از باشد، آن‌گاه یک زیرگروه‌وار کامل از است.
تعریف ۲-۳۸٫ زیرگروه‌وار عریض
اگر یک زیررسته‌ی عریض از باشد، آن‌گاه یک زیرگروه‌وار عریض از است.
نکته ۲-۳۹٫ یک گروه‌وار با تنها یک شیء، یک گروه نامیده می‌شود. مانند که یک گروه شی‌ای نامیده می‌شود.
تعریف ۲-۴۰٫ گروه‌وار توپولوژیکی
یک گروه‌وار توپولوژیکی، یک گروه‌وار است به طوری‌که مجموعه‌های و فضاهای توپولوژیکی باشند ونگاشت‌های منبع، هدف، شیء، معکوس و ترکیب پیوسته باشند.
تعریف ۲-۴۱٫ ریخت بین گروه‌وارهای توپولوژیکی
فرض کنید و دو گروه‌وار توپولوژیکی باشند. یک ریخت از گروه‌وارهای توپولوژیکی، یک جفت از نگاشت‌های و است به طوری‌که و پیوسته باشند.
تعریف ۲-۴۲٫ فرض کنیم ، اگر یکریخت پوششی باشد، آن‌گاه یک تابع بالابرنده‌ی داریم که به جفت در عنصر یکتای از را نشان می‌دهد به طوری‌که .
از طرفی وارونمی‌باشد.
گزاره ۲-۴۳٫ تعریف بالا بیانگر این است که یک ریخت پوششی است اگروفقط اگر دوسویی باشد.
برهان.یک ریخت پوششی است، پس دوسویی می‌باشد یعنی برای هر ، داریم و عنصری در می‌باشد. بنابراینو این معادل است با تعریف نگاشت ، به این‌صورت که هر را بهو ببریم و چون یک ریخت است، داریم:
بنابراین ، پس نگاشت خوش‌تعریف می‌باشد.■
تعریف ۲-۴۴٫ ریخت پوششی توپولوژیکی
یک ریخت از گروه‌وارهای توپولوژیکی، یک ریخت پوششی توپولوژیکی نامیده می‌شود اگر و فقط اگرهمئومورفیسم باشد.
مثال ۲-۴۵٫ اگر و دو گروه‌وار توپولوژیکی باشند، نشان می‌دهیم نیز یک گروه‌وار توپولوژیکی است.
در مثال ۲-۹، نشان دادیم که یک گروه‌وار است. از طرفی چون و گروه‌وارهای توپولوژیکی هستند، پس نگاشت‌های منبع، هدف، شیء، معکوس و ترکیب در هر دو پیوسته می‌باشند. بنابراین طبق تعریف، نگاشت‌های گروه‌واری نیز پیوسته می‌باشند.
اکنون با قرار دادن توپولوژی حاصل‌ضربی دو گروه‌وار توپولوژیکیو ، روی گروه‌وار ، به یک گروه‌وار توپولوژیکی تبدیل می شود.
گزاره ۲-۴۶٫ فرض کنید نمودار جابه‌جایی زیر یک نمودار از ریخت‌های گروه‌وارهای توپولوژیکی باشد به طوری‌که یک ریخت پوششی توپولوژیکی است.یک ریخت پوششی توپولوژیکی است اگر و فقط اگر یک ریخت پوششی توپولوژیکی باشد.
نمودار۳٫
برهان. فرض کنیدوریخت‌های پوششی توپولوژیکی از گروه‌وارها باشند. براساس نمودار زیر، برای هر ، را به‌صورت تعریف می‌کنیم.
نمودار۴.
چون و همئومورفیسم هستند و ترکیب دو نگاشت همئومورفیسم، همئومورفیسم می‌باشد، پس نیز همئومورفیسم است. بنابراین یک ریخت پوششی توپولوژیکی از گروه‌وارها می‌باشد.
بالعکس فرض کنید و دو ریخت پوششی توپولوژیکی باشند. طبق حالت قبل داریم . چون همئومورفیسم است، پس نیز همئومورفیسم می‌باشد. بنابراین برای هر ، را به‌صورت تعریف می‌کنیم. چون
و همئومورفیسم هستند، نیز همئومورفیسم می‌باشد. بنابراین یک ریخت پوششی توپولوژیکی از گروه‌وارها می‌باشد.■

۱۱-علیرضایی،محمدرضا و دیگران(۱۳۷۸)،ارزیابی عملکد شرکت های توزیع برق به کمک DEA،مدیریت و توسعه،شماره ۲
۱۲-علیرضایی،محمدرضا و علیزاده صانع،نیلوفر(۱۳۷۹)،ارزیابی عملکرد بانک ها با کمک DEA،مجموعه مقالات دومین همایش ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی،سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
۱۳- علیرضایی، محمد رضا. سعید جعفری(۱۳۷۹). ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی و ارائه الگوهای بهینه عملکرد آن ها به کمک تحلیل پوششی داده‌ها. موسسه بین‌الملی تحقیق در عملیات بهینه کارا صص۱۰-۱٫
۱۴-کلانتری،مجید(۱۳۸۲)،بررسی وضعیت و اصول بنیادین تولید ناب در واحد پژو ۲۰۶ ایرانخودرو،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.
۱۵-گروه پژوهشی مدیریت جهاددانشگاهی واحد تهران(۱۳۷۹)،طرح پژوهشی طراحی نظام ارزیابی عملکرد مدیریت واحدهای تحت پوشش وزارت صنایع،طرح مطالعه بهره وری در صنعت،وزارت صنایع
۱۶-مدرکیان،حسن(۱۳۷۷)طرح پژوهش نظام ارزیابی عملکرد مدیریت در دستگاه های اجرایی ایران،سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
۱۷- مهرگان، محمد رضا، حمید شاهبندرزاده،(۱۳۸۴). ارائه روشی برای ارزیابی عملکرد شعب بانک با بهره گرفتن از تکنیک تصمیم‌گیری چندشاخصه. فصلنامه تحقیقات مالی.

۱۸- ووماک، جیمز پی.، جونز، دانیل تی.،(۱۳۸۰) ، تفکر ناب، ترجمه: آزاده راد نژاد، انتشارات آموزه ،اصفهان

منابع خارجی

۱-Altshuler, A., Anderson, M., Jones, D.T., Roos, D., Womack, J., MA, (1984), The Future of the Automobile, The MIT Press, Cambridge, MA.
۲-Arshadi, N., & Lawrence, E. C. (1987). An empirical investigation of new bank performance. Journal of Banking and Finance, 11(1), 33–۴۸٫
۳-Biazzo, S., Panizzolo R., (2000), The Assessment of Work Organization in Lean Production: The Relavance of The Workers Perspective, integrated manufacturing systems, 1 (1), pp. 6-15.
۴-Bicheno, J., (2004), The New Lean Toolbox: Toward Fast, Flexible Flow, 3rd ed., PICSIE Books, Buckingham
۵-Bjqrn Andersen, Bjornar Henriksen and Wenche Aarseth,( 2006). Professional practice holistic performance management : an integrated framework. International journal productivity and performance management. Vol.55no.1, pp.61-78.
۶-Bolton, Mike(2003);” public sector performance measurement : delivering greater accountability”; Work study; Volume 52 ; No1.
۷-Bowen, D., Youngdahl, W., (1998), Lean Searvice: In Defense of Production- Lean Approach, international journal of service industry, 9 (3), pp. 1998.
۸-.Boyer, K., (1996), An assessment of managerial commitment to lean production, International Journal of Operations & Production Management, 16 (1), pp. 48-58.
۹-Dahlgaard, J.J., Dahlgaard-Park, S.M., (2006), Lean production, six sigma quality, TQM and company culture, The TQM Magazine, 18 (3), pp. 263-81.
۱۰-Detty, RB., Yingling, JC., (2000), Quantifying benefits of conversion to lean manufacturing whit discrete event simulation: a case study, International Journal of Production Research, 38 (2), pp. 429-45.
۱۱-www.farsiec.ir
۱۲-Forza, C., (1996), Work organization in lean production and traditional plants: what are the differences?, International Journal of Operations & Production Management, 16 (2), pp. 42-62.
۱۳-Hines, P., Holweg, M., Rich, N., (2004), Learning to evolve: a review of contemporary lean thinking, International Journal of Operations & Production Management, 24 (10), pp. 994-1011.
۱۴-Holweg, M., (2007), the geneology of lean production, journal of operation management , pp. 420-437.
۱۵-Hozler, Marc & Patina de Lancer Julnes(2001); “Promoting the utilization of performance measures in public organizations: An empirical study of factor affecting adoption and implementation” ;Public Administration Review ; Vol 61 ; Issue 6.
۱۶-Karlsson,C., Ahlestrom,P. (1996), Assessing changes towards lean production, International Journal of Operations & Production Management, 16 (2), pp. 24-41.
۱۷-Katayama, H., Benne, D., (1996), Lean production in a changing competitive world: a Japanese prespective, International Journal of Management, 16 (2), pp. 8-23.
۱۸-Kloot, Louise & John, Martin(2000);” Strategic performance management : a blanced approach to performance management issues in local government”; Management Accounting Research; 11; pp:231-251
۱۹-Kosmidou, K., Pasiouras, F., Doumpos, M., & Zopounidis, C. (2006). Assessing performance factors in the UK banking sector: A multi-criteria methodology.Central European Journal of Operations Research, 14(1), 25–۴۴٫
۲۰-Krafcik, J.F., (1988), Triumph of the lean production system, Sloan Management Review, 30 (1), pp. 41-51.
۲۱-Kravchuk, Robert & Schack Ronald W(1996);” Designing effective performance measurement systems under the government performance and results act of 1993”; Public Administration Review; Vol 56
۲۲-Lewis, M.A., (2000). Lean production and sustainable competitive advantage, International journal of Production & Operations management, 20 (8), pp. 959-978.
۲۳-McNamara, C., & Mong, S. (2005). Performance measurement and management:Some insights from practice. Australian Accounting Review, 1(15), 14–۲۶٫
۲۴-Nicholas, J., Soni, A. (2006), The Portal to Lean Lean Production: Principles and Practices For Doing More with Less, CRC Press, Boca Raton, FL.
۲۵-Oliver, N. et al., (1996), Lean Prouduction practices: International comparisions in the auto components industry, British Jiurnal of Management, 7 (special issue), pp. 529-
۲۶-Shah, R., Ward, P.T., (2003), Lean manufacturing: context, practice bundles, and performance, Journal of Operation Management, 21 (2), pp. 129-149.
۲۷-Taj, S., (2005), Applying lean assessment tools in Chinese hi-tech industries, Management Decision, 43 (4), pp. 628-643.
۲۸-taj,shahram(2007),lean manufacturing performance in china,journal of manufacturing technology management,vol,19 no.2,2008 pp,217-234
۲۹-Williams, K., Haslam, C., (1992), Against lean production, Economy and Society, 21, pp. 321-54.
۳۰-Womack, J.P., Jones, D.T., (1994), From lean production to the lean enterprise, Harvard Business Review, 72 (March–April (2)), 93–۱۰۴٫
۳۱-Womack, J.P., Jones, D.T., (1996b), Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth for Your Corporation, Simon & Schuster, New York.
۳۲-Zairi,M.(1994) measuring performance for business result,chapman &hall,london.
Abstract
In many production environment especially the ones that have a large expand of work , because the spread of production and services, production managers need to have integrate information of various department performance in other to have good leadership.
Collecting these information, start of entrance of raw materials in to production lines and goes production of fire shed goods and out good from the factory.
Dominances of productions managers on information of various production stages lead to higher productivity, production rate, quality and also managing production performance more productive .
Since for better study , we in the following survey have concentrated on small and medium firms only with respect to the size of the firms , and lean factors effects on firms performance have investigated with respect to managers viewpoints .
The flow survey is quantitative base that with deep review of literature and also doing structure interviews uses the appropriate questionnaire form gathering primitive data .

نظریه «تحلیل ارتباط محاوره‌ای» برن (۱۹۷۶) در واقع سازشی است بین روانکاوی و ارتباط متقابل. مختصر اینکه برن (۱۹۷۶) معتقد است که انسان برخوردار از رضایت از زندگی دارای این ویژگی‌ها است:
۱- بین حالت‌های من او (من والدینی، من کودکی و من بزرگسالی) تعادل برقرار است و در صورت به هم خوردن این تعادل، توانایی سازماندهی مجدد شخصیتش را دارد.
۲- نتیجه گیری بر اساس وضعیت چهارم (من خوب هستم، تو خوب هستی) است، زیرا سه حالت قبلی به کودکان اختصاص دارند و الگوی شخصیت کودکی و افراد نابالغ هستند.
۳ – چنین فردی در هر لحظه از نوع حالت نفسانی خودش اگاهی دارد . چون رفتار انسان مبتنی بر مجموعه ای از احساسات ، اخلافیات و کنترل اگاهانه است.
۴ – دارای شخصیت سازمان یافته است و مرزهای شخصیتی آن مشخص شده و در عین حال نفوذ پذیر است و در هنگام رویارویی با تعارضات شدید درونی، بصورت اگاهانه به گونه ای از این بخش‌ها استفاده می‌کند که هر کدام نقش متناسب خودشان را انجام دهند.
۵ – چنین فردی در ابعاد مختلف شخصیتش «تعصب و تغییر ناپذیری» ندارد و ضمن شناختن الگوهای موفقیت آمیز رفتاری و اگاهی از تصاد‌ها و تشابهات درونی خودش، آزادی انتخاب بیشتری دارد.
۶ – مسئولیتش رفتار و تفکرش را می‌پذیرد و رفتار او با دیگران آگاهانه و مبتنی بر صمیمیت و علاقه است.
۷ – علاوه بر تصمیم گیری و انتخاب آگاهانه در زمان حال زندگی می‌کند نه در گذشته یا آینده.
مبنای فعالیت در نظریه برن ، نیاز به تشخیص و منزلت است. یعنی اینکه فرد هم مورد احترام دیگران واقع شود و هم برای دیگران احترام قابل شود و شخصیت سالم نیز بایستی چنین خصوصیتی را در تعامل با مردم و جامعه داشته باشد (هریس،۲۰۰۹).

دیدگاه سالیوان
نظریه سالیون با عنوان «نظریه روابط بین فردی» شهرت یافته است. بنابر نظریه سالیوان شخصیت «الگوی نسبتاً پایدار و مکرر موقعیت‌های بین فردی است که زندگی انسان را مشخص می‌کند». به عقیده وی انسان از بدو تولد تا مرگ تحت تاثیر روابط بین فردی است و افکار و احساسات او نیز متاثر از این امر است. گر چه وی اهمیت وراثت و رشد را انکار نمی‌کند، اما انسان را محصول تکامل اجتماعی می‌داند.
نظریه شخصیت سالیون ویژگی‌های مهمی را برای دستیابی به رضایتمندی از زندگی عنوان می‌کند که عبارتند از (نقل از فیست و فیست،۲۰۱۰):
۱ – شخصیت برخوردار از رضایتمندی از زندگی «انعطاف‌پذیر» است و با توجه به موقعیت‌های بین فردی نوین، در روابطش با دیگران به صورت متناسب تغییر پذیر است.
۲ – این فرد قادر به تمایز گذاری بین افزایش و کاهش «تنش» است و رفتار او در جهت کاهش تنش معطوف می‌شود.
۳ – به گفته سالیوان شخصیت برخوردار از رضایتمندی از زندگی بایستی همیشه در حال «آموزش و فراگیری روابط و ارتباطات» باشد.
۴ – زندگی شخص برخوردار از رضایتمندی از زندگی، دارای جهت یافتگی است. بدین معنی که امیالش را به خوبی یکپارچه می‌سازد که منجر به رضایتمندی شود یا اضطراب او را نسبتاً کم کند یا از بین ببرد. بنابراین دستگاه روانی شخص برخوردار از رضایتمندی از زندگی، حداقل تنش را دارد و چنین فردی معمولاً روابط اجتماعی انعطاف پذیر، واقعی و اعتمادآمیز دارد.
دیدگاه فروم
اریک فروم(۱۹۶۳) معتقد است که پیشرفت و رشد شخصیت به فرهنگ بستگی دارد. جامعه نا سالم در اعضای خود عشق ورزیدن، باروری و خلاقیت، تعقل، عینیت و نیرومندی را می‌دهد و با این شیوه کارآمدی انسان کامل را تسهیل می‌کند. رابطه رضایت از زندگی با ماهیت جامعه بدین معنی است که بنا به شرایط جامعه، تعریف رضایت از زندگی در طول زمان و مکان تغییر یابد. فرد برای دستیابی به رضایت از زندگی باید نیازهایش را با کمک «شیوه‌های مولد، بارور و خلاق» ارضا کند و اگر از طریق شیوه‌های نا معقول نیازهایش را برطرف کند، دچار سرخوردگی می‌شود.
بنابر عقیده فروم انسان بین «آزادی و ایمنی» نوعی تعارض و دوگانگی دارد . همین تعارض پنج نیاز روانی را در او بر می‌انگیزاند که نحوه ارضای آن‌ها، تعیین کننده رضایت از زندگی او می‌باشد. این نیاز‌ها عبارتند از: وابستگی یا تعالی، اصالت و ریشه داشتن، احساس هویت، چارچوب جهت گیری».
نیاز وابستگی: انسان دلیل آگاهی از گسستگی وابستگی‌های اولیه اش با طبیعت بدنبال ایجاد وابستگی‌های نوین با انسان‌های دیگر است. وابستگی و یگانگی با دیگران از لوازم سلامت روان شناختی است.
عشق: راه سالم و سازنده پیوند با جهان است، زیرا هم نیاز ایمنی و هم یکپارچگی فرد را تامین می‌کند. عشق در نظریه فروم معنای وسیعی دارد که عشق جسمانی تا احساس همبستگی و عشق به انسانیت را شامل می‌شود.
نیاز به تعالی: این نیاز انسان را از حالت منفعل بودن فراتر می‌برد و موجب خلاقیت او می‌شود و در نهایت باعث احساس آزادی و هدفمندی در او می‌گردد.
نیاز به اصالت و ریشه داشتن: به عقیده فروم «تنهایی و ناچیزی» جوهر وضعیت بشر است. علت پیدایش تنهایی بشر از هم پاشیدن وابستگی‌های اولیه او با طبیعت و فرو ریختن احساس ایمنی او است. مطلوبترین راه احساس اصالت و ریشه داری، ایجاد حس «برادری» با همنوعان است. برادری به معنای احساس ارتباط، عشق، توجه و مشارکت در جامعه است.
نیاز به احساس هویت: انسان بایستی فردیت داشته باشد، یعنی به کمک فردیت به معنای بخصوص و مشخص هویت خودش برسد. میزان فردیت هر انسان تابع میزان از بین بردن علایق زناگونه با خانواده، طایفه یا ملیت خودش است . همرنگی با ویزگیهای یک ملت، نژاد، مذهب، شغل و حرفه نشان‌دهنده شیوه ناسالم احساس هویت یافتن است .
نیاز به چهارچوب جهت گیری: چهار چوب جهت گیری انسان باید متکی بر عقل و خرد باشد، زیرا فقط با خرد می‌توان تصویری واقعگر و عینی از جهان بدست آورد. انسان برخوردار از رضایت از زندگی ادراکات جهان را با نیازها و ترس‌های ذهنی خودش تحریف نمی‌کند. فروم معتقد است که انسان دارای رضایت از زندگی کسی است که عمیقاً عشق می‌ورزد، آفرینشگر است، قدرت خرد و تعقل را در خودش کاملاً پرورانیده است، خودش و جهان را به شکل عمیقی ادراک می‌کند، احساس درست پایدار دارد، با جهان در پیوند است و در آن ریشه و اصالت دارد، حاکم سرنوشت خودش است و از علایق زناگونه آزاد است (فیست و فیست،۲۰۱۰).
دیدگاه یونگ
به عقیده یونگ در اغلب موارد علت نارضایتی از زندگی، «یک سونگری» است. یک سو نگری به اشکال مختلفی روی می‌دهد که دو نوع از آن‌ها اهمیت اختصاصی دارند. در مورد نخست شخص در مورد اهدافی دچار مشغله فکری می‌شود که این اهداف برای یک مرحله پایین‌تر از چرخه زندگی متناسب بوده‌اند. شخص جوانی که دچار وسوسه فکری مربوط به مشکلات دوران کودکی و خردسالی است، نمی‌تواند به نحو موثر از عهده خواسته‌های زندگی و رقابت اجتماعی برآید. شخص میانسالی که هنوز به جایگاه اجتماعی و جنسیت علاقمند است نیز به همین اندازه دچار سردرگمی شده است، زیرا این موضوعات نبایستی تا این اندازه در زندگی این شخص حائز اهمیت باشند. مشکل دوم یک سو نگری ممکن است به صورت توسعه بیش از حد یک نگرش یا عملکرد اساسی و بنیادین باشد که موجب شود شخص «نقاب» خودش را بی از حد جدی بگیرد.
دوم و مهم‌تر اینکه یک سو نگری فرایند تفرد را متوقف می‌سازد. هدف نهایی روانشناسی فروید و آدلر مصالحه فرد با خواسته‌های جامعه است. یونگ این مرحله را نخستین هدف الزامی در سلسله مراتب تفرد می‌داند. به نظر وی تفرد بالاتر از مصالحه با جامعه است. تفرد به معنای منفرد شدن ، همگون شدن و منحصر به فرد شدن بی نظیر و غیر قابل مقایسه است.
تفرد یعنی تولید و شکوفایی تمامیت بالقوه ذاتی فرد. تفرد مستلزم این است که فرد به کلیت و یکپارچگی برسد. لذا یونگ معتقد است که تعداد خاصی از افراد هر جامعه نا کامل باقی می‌ماند. تفرد در ساده ترین شکل آن عبارتست از تمییز تدریجی «من» یا خود آگاهی از ناخودآگاهی . اما یونگ افزایش بیش از حد خود آگاهی را به همان اندازه اندک بودن آن آسیب گونه می‌داند و از این لحاظ وضعیت متعادل تری را اتخاذ کرده است.
به نظر یونگ دستیابی به رضایت از زندگی و خود شناسی یکسان هستند. دستیابی به رضایت از زندگی با سه معیار مشخص می‌شود: نخست بایستی واپس زنی تخلیه شود و تنش‌های بین کنش‌ها و نگرش‌های ناخودآگاه و خود آگاه به آرامش مبدل شوند تا فرد بتواند از راه معرفت خود به آرامش و صفای دورنی برسد. دوم فرد بایستی بیان نمادین ناخودآگاه را درک کند. سوم شخص بتواند از طریق ایمان شخصی به نماد یا اسطوره خصوصی خود شناسی نزدیک شود (پروین، ۱۳۸۹).
دیدگاه آلپورت
به نظر آلپورت نارضایتی از زندگی پیامد «نقصان و کمبود سلامت روانی» است. فردی که از زندگی رضایت ندارد، پرتوقع، سلطه‌جو، حسود، هیستریک و انفعالی است و دلش به حال خودش می‌سوزد. تا پایان جنگ جهانی دوم تعدادی پژوهش تجربی در مورد ماهیت رشد شخصی» انجام شده بود که این مطالعات به نتایج نسبتاً همخوانی دست یافته بودند . آلپورت نتایج این مطالعات را به صورت شش معیار در مورد پختگی و بلوغ روانی خلاصه کرده است و ادعا می‌کند که برای رسیدن به رضایت از زندگی، باید این ملاک‌ها را به دست آورد. این ملاک‌ها عبارتند از (نقل از فیست و فیست،۲۰۱۰):
۱- توانایی گسترش خویشتن:‌ کودکان نوعاً خود محور هستند، اما علایق افراد بالغ در خارج از خودشان ریشه دارد؛ از جمله علاقه آنها به سلامتی و بهزیستی دیگران.
۲- ارتباط مناسب یا تعامل فرد با دیگران:‌ ارتباط فرد بالغ با دیگران صادقانه و صمیمی است، بویژه با خانواده و دوستانش.
۳- امنیت عاطفی: شخص بالغ می‌تواند محرومیت‌ها و تحریکات غیر قابل اجتناب زندگانی را بدون از دست دادن وقار و متانت تحمل نماید. این بدین معنی نیست که این افراد راحت و آسوده، بشاش و خوشبین و ساده انگار هستند، بر عکس این افراد بر حسب موقعیت خلقی هستند.
۴- هوش کنشی یا عقل سلیم: افکار و ادراک فرد بالغ بطور کلی کارآمد و درست است. این مسئله پرسشی را در مورد رابطه بین سلامت روانی و هوش پدید می‌آورد. افراد بالغ معمولاً هوش بالای متوسط دارند ولی هر کسی که هوش بالای متوسط داشته باشد الزاماً بالغ نیست.
۵- بصیرت نسبت به خویشتن: هر کسی فکر می‌کند که نسبت به خودش بصیرت و بینش دارد، اما در واقع چنین نیست. آلپورت بصیرت به خویشتن را به این صورت تعریف می‌کند: رابطه آنچه که فرد فکر می‌کند هست و آنچه که دیگران در مورد او فکر می‌کنند، بخصوص روانشناسی که فرد را مطالعه و بررسی می‌کند.
۶- جهت مندی: جهت مندی یعنی اینکه زندگی فرد بالغ به سوی هدف یا اهداف انتخاب شده‌ای در حرکت باشد. هر فرد اهداف خاصی برای زندگی دارد که سعی عمده اش مصروف رسیدن به آن می‌شود. به عقیده آلپورت جهت مندی نتیجه نوعی فلسفه یکپارچه ساز در زندگی است که در تحت نظارت این فلسفه ارزش‌ها، اهداف و ایده‌های فرد سازماندهی می‌شوند.
موضع‌گیری‌‌های نظری در خصوص روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت
نظریه‌ روان‌پویشی کوتاه مدت
زیر بنای نظری الگوی درمانی دوانلو از دومین نظریه فروید در زمینه اضطراب ناشی شده است. در واقع فروید اضطراب را واکنشی برای بالا بردن توان فرد در برابر تنش‌های غریزی می دانست.
اضطراب نشانه ی خطر برای ایگو و هشداری برای وقوع ضربه روانی است. ضربه روانی بر اساس تعریف فروید (ناشی از جدایی و از دست دادن موضوع عشق) است (فروید، ۱۹۲۶). او معتقد بود این جدایی و از دسوت دادن موضوع دلبستگی که به ضربه روانی می انجامد براساس احساس درماندگی روانی ووابستگی او به مراقبت کنندگان اولیه که بقا او را تامین می کنند تبیین میشود.
عامل اصلی مورد توجه در نظریه‌های روان‌پویشی کوتاه مدت، عواطف می‌باشند و اعتقاد بر این است که سازمان‌دهی عواطف فرد در سال‌های اولیه زندگی و در تعامل با مادر (مراقب) شکل گرفته است. عواطف، سیستم انگیزشی اولیه هستند که برای همه افراد بشر مشترک بوده و اجزاء غریزی رفتار انسان به شمار می‌روند. عواطف مادرزادی بوده و در واقع سبک‌های واکنشی هستند که به صورت سرشتی و ژنتیکی تعیین می‌شوند و نخست از طریق تجارب فیزیولوژیکی و بدنی راه اندازی می‌شوند. عواطف بلافاصله در رابطه با تعاملات با مراقبین فعال شده و بعد به لحاظ شناختی تنظیم و مرتبط می‌شوند (باربر^[۱۱۱] و همکاران، ۱۹۹۷). به مرور زمان، تعاملات اولیه بین کودکان و مراقبین شان درونی می‌شوند و بتدریج سازمان می‌یابند تا روابط موضوعی درونی را شکل دهند. این روابط موضوع درونی، بلوک‌های اساسی سازنده در کلیه ساختارهای روانشناختی هستند.
بیبی^[۱۱۲] (۲۰۰۲)، با بهره گرفتن از نوارهای ویدئویی، مطالعاتی در زمینه تعامل اولیه نوزاد با مادر و شکل گیری عواطف انجام داد. مطالعات بیبی (۲۰۰۲) نشان می‌دهد که چگونه آگاهی مادر از حالت عاطفی نوزاد می‌تواند به عنوان تعدیل کننده عواطف نوزاد عمل کند، رفتار نوزاد را سازمان دهد و در نهایت شخصیت او را شکل دهد. در حالی‌که مادرانی که در شناسایی عواطف نوزاد موفق نباشند، می‌توانند به آشفتگی رفتاری و آشفتگی تجارب عاطفی نوزاد منجر شوند (نقل از کرنبرگ، ۲۰۰۴).
فوناگی و تارگت^[۱۱۳] (۲۰۰۸)، رویکرد مشابهی اتخاذ کرده اند، که بر نقش تعاملات مادر- کودک در ظرفیت رو به رشد کودک برای انعکاس حالات هیجانی خود و دیگران تأکید می‌کند. آن‌ها مطرح ساخته اند که مادر از طریق “توجه کردن^[۱۱۴]” به نوزاد و پاسخ دهی به نیازهای او، به کودک اجازه می‌دهد تا تجربه هیجانی محتمل، دقیق و متمایزی را درونی سازد. به عبارتی کودک توانایی انعکاس تجربه عاطفی خودش را پیدا می‌کند. عدم ظرفیت مادر در پاسخ دهی به نیازهای کودک و عدم ظرفیت او برای بازتاب دقیق حالات عاطفی نوزاد، بخش منفی تجربه کودک را افزایش می‌دهند.
در نخستین دوران زندگی نوزاد، دو مجموعه از ساختارهای ذهنی شکل می‌گیرند؛ مجموعه ای با حالات عاطفی مثبت که رفتارهای “نزدیک شدن^[۱۱۵]” را برانگیخته می‌کند و مجموعه ای با حالات عاطفی منفی که رفتارهای اجتناب را برانگیخته می‌سازند. روان تحلیل گران اغلب به این دو سیستم، به عنوان سیستم‌های انگیزشی فراگیر اشاره می‌کنند مثل کشاننده‌ها، لیبیدو، و پرخاشگری (برنر^[۱۱۶]، ۱۹۷۵). خشم خام^[۱۱۷]، عاطفه اصلی روابط موضوعی درونی پرخاشگرانه را بازنمایی می‌کند. نوسانات خشم خام در واقع ریشه و منشأ نفرت و تخریب را که عواطف مسلط در اختلالات شدید شخصیت هستند، تبیین می‌کند. عاطفه برانگیختگی جنسی، مجموعه‌های جنسی روابط موضوعی درونی را تشکیل می‌دهد. به تدریج تکانه‌ها و امیال جنسی تحت سلطه نیازهای وابستگی و صمیمیت قرار می‌گیرند. ناخودآگاه پویا روابط موضوعی درونی را در بر می‌گیرد که تظاهرات نسبتا شدید تکانه‌های شهوانی، وابستگی و پرخاشگری است (کرنبرگ، ۲۰۰۴).