محیط داشته باشند.
در این پایان نامه انواع ساختارهای فرکتالی به عنوان یک آنتن بررسی می­شوند و خواص انتشاری این ساختارها به صورت مجزا مورد بررسی قرار می­گیرد. به طور کلی ساختارهای فرکتالی زیادی را می­توان جهت طراحی آنتن به کار برد.
در اینجا ما تمامی این ساختارها را در چند دسته کلی تقسیم می­کنیم و خواص هر دسته را به تفصیل بیان می کنیم. ساختارهای فرکتالی که معمولاً در طراحی آنتن ها مورد استفاده قرار می­گیرند به صورت قطعی^[۲] می­باشند. به عبارت دیگر کلیه ساختارهای فرکتالی که در اینجا مورد بررسی قرار می­گیرند خاصیت تصادفی نداشته و از یک رابطه جبری پیروی می­ کنند. به طوری که جهت ایجاد هر شکل فرکتالی می­توان از یک روش تکرارشونده مشخص استفاده کرد: نکته دیگر که در استفاده از هندسه فرکتالی جهت طراحی آنتن باید در نظر گرفت، روند تکرار هندسه فرکتالی پس از چندین تکرار می­باشد. با توجه به اینکه در ساختارهای فرکتالی یک روند جبری به صورت تکرارشونده جهت انجام یک شکل فرکتالی استفاده می­ شود، باید توجه داشت که با توجه به محدودیت­های موجود در ساخت آنتن، نمی­ توان تعداد تکرارها را از یک حد معینی افزایش داد. نقطه قطع تکرارها در ساختارهای مختلف فرکتالی، متفاوت می­باشد و نمی­ توان قانون کلی برای آن بیان نمود. باید توجه داشت که خواص آنتن­های فرکتالی با افزایش تعداد تکرارهای ساختار از یک حد معین، دیگر تغییر چندانی نکرده و خواص به حالت مشخصی همگرا می­شوند.

به طور کلی آنتن های فرکتالی با بهره گرفتن از روش ممان^[۳] بررسی می شوند. در این فصل کلیه نتایج براساس شبیه سازی با بهره گرفتن از روش ممان بیان گردیده است.
شکل (۱-۲)، دسته بندی کلی آنتن های فرکتالی را نشان می دهد. آنتن های فرکتالی به سه ساختار کلی، آنتن های حلقوی، آنتن های دوقطبی و آنتن های فرکتالی چندبانده تقسیم بندی شده اند. آنتن های فرکتالی دوقطبی، آنتن های سیمی می باشند که در این شکل فقط یک بازوی آن نشان داده شده است، و بازوی دیگر به صورت قرینه این بازو نسبت به منبع تغذیه می باشد. از جمله مزایای آنتن­های فرکتالی دوقطبی در حالت کلی، کم شدن ارتفاع آنتن در مقایسه با آنتن دوقطبی معمولی، برای مقدار امپدانس ورودی ثابت می­باشد. ساختارهای دوقطبی که در شکل زیر به آنها اشاره شده است، ساختار درختی^[۴] و ساختار کخ^[۵] می­باشند. دسته دوم آنتن­های فرکتالی، آنتن­های حلقوی می­باشند که استفاده از ساختار فرکتالی در این آنتن­ها سبب کاهش ابعاد آنتن و افزایش امپدانس ورودی می­گردد.

شکل ۱-۲ : دسته بندی کلی آنتن های فرکتالی
دسته سوم آنتن­های فرکتالی که از نظر کاربرد و تنوع نسبت به دو دسته قبلی معروفیت بیشتری دارند، آنتن­های فرکتالی چندبانده می­باشند. در این آنتن­ها وجود چندین بخش یکسان در مقیاس­های مختلف سبب می شود که آنتن در چندین باند فرکانسی مختلف، عملکرد یکسانی از لحاظ تشعشعی داشته باشد. به این آنتن­ها اصطلاحاً آنتن های خودمتشابه^[۶] می­گویند. شکل فوق یک نمونه از این آنتن­ها را که به آنتن­های سرپینسکی^[۷] معروف هستند، نشان می­دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ساختارهای فرکتالی مختلف می توان به مراجع [۱] و [۲] مراجعه کرد. همچنین در خصوص کاربرد ساختارهای فرکتالی در آنتن­ها می­توان به مرجع [۳] مراجعه کرد. همچنین در مرجع [۴] می­توان مروری بر مقالات چاپ شده در خصوص آنتن­های فرکتالی داشت. در مراجع فوق، آنتن­های فرکتالی در دو حالت تک المانی و آرایه­ای مورد بررسی قرار گرفته است.
۱-۲- روش تحلیل
به طور کلی برای تحلیل سیستم­های تشعشعی و آنتن­ها نیاز به ابزارهای شبیه­سازی نیرومندی می­باشد، که از آن جمله می­توان به روش ممان اشاره کرد. در این قسمت مروری بر روش ممان جهت تحلیل آنتن­های فرکتالی خواهیم داشت. روش ممان در واقع یک تکنیک عددی جهت حل معادلات انتگرالی حاکم بر آنتن می باشد که این معادلات انتگرالی از توزیع جریان بر روی بدنه آنتن به دست می­آیند. در واقع معادلات انتگرالی که با بهره گرفتن از روش ممان حل می­شوند، معادلات میدان الکتریکی می­باشند. که این معادلات با فرض شرایط مرزی برای هادی الکتریکی کامل به دست می­آیند. لذا در این روش جریان­ها از طریق شرط مماسی میدان الکتریکی بر روی سطح آنتن به دست می آیند، یعنی :
که در عبارت فوق میدان برخوردی، بیانگر میدان در حالت عدم وجود هادی الکتریکی می باشد. و میدان های پراکندگی نیز ناشی از جریان های القایی بر روی سطح آنتن می باشند. حال با بهره گرفتن از اصل هم ارزی و فرض جریان بر روی هادی به صورت زیر :
می توان معادلات انتگرالی حاکم بر آنتن را به دست آورد. توجه داشته باشید که در عبارت فوق، توابع پایه شناخته شده ای می باشند، که مجموعه آنها خاصیت متعامد بودن و کامل بودن^[۸] را امتناع می کنند.
فصل دوم
۲-۱- مقدمه
در این فصل هدف بررسی بعضی از ساختارهای بهبود یافته آنتن­های فرکتالی چند بانده می­باشد. این فصل را با معروفترین آنتن فرکتالی چند بانده، یعنی آنتن سرپینسکی ^[۹](SG- MSA) شروع می­کنیم.
امروزه با افزایش کاربرد آنتن­های فرکتالی چند بانده، با پهنای باند زیاد در سیستم­های مخابرات سیار و سایر سیستم­های مخابراتی مانند RFID^[10]، روش­های متنوعی جهت افزایش پهنای باند و بهبود خواص چندبانده این آنتن­ها معرفی شده است. از جمله این روش­ها می­توان به پشته­سازی کردن^[۱۱] آنتن­های فرکتالی، ایجاد اختلال در صفحه زمین، تغییر مقیاس آنتن در تکرارهای مختلف، ایجاد اتصالات بین پیچ و صفحه زمین در مکان­های مشخص، استفاده از ساختارهای سرپینسکی دایره­ای و چندین روش دیگر اشاره کرد که در ادامه این فصل مورد بررسی قرار می­گیرند.
۲-۲- آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق^[۱۲]
یکی از روش­هایی که به منظور بهبود خواص تشعشعی مانند پترن و تطبیق ورودی، برای آنتن­های سرپینسکی معرفی شده است، استفاده از آنتن­های سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق می­باشد. ساختار کلی آنتن سرپینسکی مرتبه دوم که توسط روش فوق بهبود یافته است، در شکل (۲-۱) نشان داده شده است.
شکل ۲-۱ : ساختار کلی آنتن سرپینسکی مرتبه دوم، بهبودیافته با بازوهای تطبیق [۱]
در ادامه ضمن بررسی خواص این ساختار، نتایج شبیه­سازی این ساختار نرم IE3D بیان می­گردد. نوع زیرلایه­ای که در این ساختار مورد استفاده قرار گرفته است، PTFE^[13] می­باشد که دارای ۶/۲ و ۰۰۱۸/۰ ضخامت ۱٫۲ می­باشد. در این ساختار تغذیه از نوع کابل هم­محور واقع در مرکز ساختار می­باشد. محل تغذیه با F مشخص شده است. در این ساختار امپدانس ورودی دیده شده از محل تغذیه، توسط دو پارامتر که به ترتیب عرض هر بازو و زاویه انحراف بین دو بازو می­باشد، قابل کنترل می­باشد.
۲-۲-۱- خواص تشعشی و امپدانس ورودی
شکل (۲-۲) امپدانس ورودی آتش نشان نشان داده شده در شکل (۲-۱) را برای مدهای مختلف نشان می­دهد. در این شکل قسمت ()، امپدانس ورودی دیده شده از محل تغذیه را برای مد غالب و سایر مدهای مرتبه بالاتر، برحسب تغییرات زاویه انحرراف بین دو بازوی تغذیه نشان می­دهد. همان­طور که در این شکل می­بینید، امپدانس مد غالب این ساختار نسبت به تغییرات زاویه انحراف، بسیار حساس می­باشد و این در حالی است که برای اولین و دومین مد مرتبه بالا، تغییرات زاویه انحراف اثر چندانی بر امپدانس این مدها ندارد.
شکل (۲-۲-) نیز تغییرات امپدانس ورودی را برای مدهای مختلف برحسب تغییرات عرض بازوی تغذیه نشان می­دهد. در این شکل زاویه انحراف بین دو بازو برابر با ۲۰۸ درجه می­باشد. نتایج شکل (۲-۲-) نشان می­دهد که تغییرات در عرض بازوها اثر چندانی بر امپدانس ورودی مد غالب نداشته و این در صورتی است که برای اولین و دومین مد مرتبه بالا، این تغییرات باعث تغییر زیادی در امپدانس ورودی برای این مدها می­ شود.
با توجه به توضیحات فوق به راحتی قابل استنباط است که برای تغییر امپدانس ورودی برای مد غالب در آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوی تطبیق، می­توان از تغییر زاویه بین دو بازو استفاده کرد. و برای تغییر امپدانس ورودی برای اولین و دومین مدهای مرتبه بالا در آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوی تطبیق، می­توان از تغییر عرض بازوها استفاده کرد. پس یکی از مزایای استفاده از آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوی تطبیق، امکان ایجاد تطبیق امپدانس برای تمامی باندهای رزنانسی می­باشد. در ادامه به بررسی تأثیر تغییرات بر روی امپدانس ورودی، فرکانس­های رزنانس و پترن تشعشی آنتن می­پردازیم.
شکل ۲-۲ : امپدانس ورودی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق ()
شکل (۲-۳) تلفات بازگشتی را برای این آنتن نشان می­دهد. همانطور که در این شکل ملاحظه می­کنید، توان بازگشتی برای سه زوج نشان داده شده است. در اینجا زاویه انحراف به نحوی انتخاب شده است که مد غالب از نظر امپدانسی کاملاً تطبیق باشد. همان­طور که شکل (۲-۳) نشان می­دهد با افزایش بر روی فرکانس رزنانس مد غالب کاهش، و فرکانس رزنانس اولین مرتبه بالا افزایش می­یابد. تغییرات بر روی فرکانس رزنانس دومین مرتبه بالا تقریباً بی­تأثیر می­باشد. البته نکته دیگر این است که با کاهش پهنای باند سومین مد مرتبه بالا افزایش می­یابد. با توجه به این توضیحات برای تغییر نسبت فرکانس­های رزنانس برای یک آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق، می­توان از تغییر اندازه­ های استفاده کرد، که این خاصیت به طراح اجازه می­دهد تا بتواند بسته به کاربرد، فرکانس­های رزنانس این آنتن چندبانده را انتخاب کند.
شکل ۲-۳ : تلفات بازگشتی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق
۲-۲-۲- پترن تشعشعی
در این بخش به بررسی پترن تشعشعی آنتن فوق برای مدهای مختلف می­پردازیم. قبل از بررسی این بخش باید به این نکته توجه داشت که در آنتن چندبانده، مطلوب آن است که پترن تشعشعی در فرکانس رزنانس تمامی باندها یکسان باشد. ولی در اغلب موارد رسیدن به این حالت با بهره گرفتن از تنها یک ساختار امکان پذیر نمی ­باشد.
شکل (۲-۴) پترن تشعشعی را برای دومین مد مرتبه بالا به ازای تغییرات نشان می­دهد، همان­طور که در این شکل ملاحظه می­کنید پترن تشعشعی برای این مد نسبت به تغییرات ثابت باقی می­ماند. لذا به منظور ساده سازی ساختار، را برابر با صفر درنظر می­گیریم. پترن تشعشعی تمامی مدهای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق، در شکل (۳-۵) نشان داده شده است. توجه کنید در شکل (۲-۵) پترن­ها به ازای رسم شدند.
شکل ۲-۴ : پترن تشعشعی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق، برای دومین مرتبه بالا
همان­گونه که در شکل (۲-۵-) مشاهد می­کنید برای مد غالب، پترن تشعشعی یک گلبرگ اصلی دارد و پلاریزاسیون ناخواسته^[۱۴]، در این مد به کمتر از ۲۰- کاهش یافته است. از طرفی دیگر نتایج اندازه گیری نشان می­دهد که با تغییرات در گستره ( ۶/۹ تا ۲/۷ = و ۲/۴ تا ۰ =)، پترن تشعشعی مد غالب تغییر نمی­کند. همچنین در این گستره بهره مد غالب بین ۲/۶ تا ۵ تغییر می­ کند.
در خصوص اولین مد مرتبه بالا، که در شکل (۳-۵-) نشان داده شده است، پترن تشعشعی دارای تنها گلبرگ نبوده و این در حالی است که برای دومین مد مرتبه بالا که در شکل (۳-۵-) نشان داده شده است. پترن یک گلبرگ دارد.
شکل ۲-۵ : پترن تشعشعی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق
تغییرات در گستره ( ۶/۹ تا ۲/۷ =)، تنها باعث فشرده شدن پترن و در نتیجه افزایش بهره آنتن در گستره( /۹ تا ۱/۸) می­گردد.
با توجه به نتایج بدست آمده برای تطبیق امپدانس و پترن تشعشعی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق، نتیجه می­ شود که از این آنتن­ها چندبانده استفاده کرد. برای کنترل فرکانس رزنانس باندهای مختلف می­توان به عنوان یک آنتن چندبانده استفاده کرد. برای کنترل فرکانس رزنانس باندهای مختلف می­توان از تغییر مقادیر استفاده کرد، جهت تطبیق امپدانس، در مدهای مرتبه بالا از تغییرات عرض بازوهای تطبیق و برای مد غالب از تغییر زاویه انحراف، استفاده می­ شود. در این آنتن، پترن تشعشعی برای مد غالب و دومین مد مرتبه بالا به صورت تک گلبرگ می­باشد و این درحالی است که پترن تشعشعی برای اولین مد مرتبه بالا دارای یک گلبرگ می­باشد. این ویژگی تنها عیب آنتن سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق می­باشد. برای رفع این مشکل از ساختارهای دیگری می­توان استفاده کرد که در ادامه مورد بررسی قرار می­گیرند.
۲-۳- آنتن سرپینسکی بهبود یافته با مثلث داخلی^[۱۵]
همان طور که در بخش قبل توضیح داده شد، یکی از مشکلات آنتن­های سرپینسکی بهبود یافته با بازوهای تطبیق، عدم یکسان بودن پترن تشعشعی در تمامی مدهای انتشاری بود. برای رفع این مشکل از ساختارهای بهبود یافته با یک مثلث داخلی استفاده می­ شود. شکل (۲-۶) ساختار کلی این آنتن را در تکرار اول نشان می­دهد. در این بخش در ابتدا به بررسی خواص این آنتن در تکرار اول می­پردازیم و سپس ساختار مرتبه دوم این آنتن را معرفی می­کنیم. در انتهای این بخش دو آنتن سرپینسکی بهبود یافته، با مثلث داخلی و بازوهای تطبیق را از نظر خواص تشعشعی و خصوصاً پترن تشعشعی، با هم مقایسه می­کنیم.
۲-۳-۱- آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه اول با مثلث داخلی
ساختار کلی این آنتن در شکل (۲-۶) نشان داده شده است. تفاوت اصلی این ساختار با یک آنتن سرپینسکی ساده در وجود یک مثلث با ابعاد کوچکتر، در داخل فضای خالی یک آنتن سرپینسکی می­باشد. هدف استفاده از این روش، ایجاد یک پترن تشعشی با یک گلبرگ برای اولین مرتبه بالا می­باشد. در این ساختار برابر با ۴/۲۰ می­باشد که این مقدار به منظور ایجاد یک فرکانس رزنانس در فرکانس ۵ انتخاب شده است. پارامترهای دیگر این ساختار و می­باشند که مقادیر آنها در این نمونه به ترتیب برابر با ۹/۹ و ۹ می­باشند. در این ساختار تطبیق امپدانس برای مدهای مختلف از طریق انتخاب مناسب پارامترهای بدست می ­آید.
شکل ۲-۶ : آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه اول با مثلث داخلی
شکل (۲-۷) تلفات بازگشتی اندازه ­گیری شده را برای این ساختار نشان می­دهد. رزنانس­های اصلی این ساختار در دو فرکانس در نزدیکی ۴ و ۱۱ قرار دارند. البته رزنانس بسیار ضعیف دیگری هم در فرکانس ۱۴ داریم.
شکل ۲-۷ : تلفات بازگشتی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه اول با مثلث داخلی
شکل (۲-۸) پترن تشعشی را برای این آنتن در سه فرکانس رزنانس فوق نشان می­دهد. در مد غالب پترن تشعشعی دارای یک گلبرگ می­باشد که البته این ویژگی در مورد اولین مد مرتبه بالا نیز وجود دارد. با توجه به شکل (۲-۸) پترن تشعشعی برای دومین مد مرتبه بالا، دارای تنها یک گلبرگ اصلی نمی ­باشد، بلکه برای پترن صفحه دو صفر در زوایای ۳۰ وجود دارند. گین آنتن برای هر کدام از مدها به ترتیب برابر با ۹/۶، ۸، ۴/۸ می­باشد.
شکل ۲-۸ : پترن تشعشعی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه اول با مثلث داخلی
۲-۳-۲- آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه دوم با مثلث داخلی
ساختار کلی آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه دوم با مثلث داخلی، در شکل (۲-۹) نشان داده شده است. در طراحی این آنتن از یک ساختار فرکتالی سرپینسکی مرتبه دوم استفاده شده است. مزیت اصلی این ساختار این است که، وجود پترن تشعشعی با یک گلبرگ را برای اولین و دومین مد مرتبه بالا تضمین می­ کند. پارامترهای طراحی این آنتن تماماً به منظور ایجاد تطبیق مناسب در تمامی فرکانس­های رزنانس، با بهره گرفتن از نتایج شبیه سازی انتخاب شدند که نتایج آن در انتهای شکل (۲-۹) آمده است.
شکل ۲-۹ : آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه دوم با مثلث داخلی
شکل­های (۲-۱۰) و (۲-۱۱)، نتایج شبیه­سازی و اندازه ­گیری را برای توان بازگشتی و پترن تشعشعی ساختار شکل (۲-۹) نشان می­ دهند. با توجه به نتایج بدست آمده، آنتن فوق دارای خواص چندبانده بسیار مناسبی می­باشد.
پترن تشعشعی برای این آنتن در مد غالب و مدهای مرتبه بالا دارای گلبرگ اصلی می­باشد. لذا این آنتن دیگر عیب ساختار سرپینسکی بهبود یافته مرتبه دوم با بازوهای تطبیق را ندارد. در این حالت بهره تشعشعی اندازه ­گیری شده برای مد غالب و مدهای مرتبه بالا به ترتیب برابر با ۵/۵، ۵/۶ و ۷ می­باشد.
با توجه به نتایج شکل (۲-۱۰)، در فرکانس­های نزدیک ۸ یک فرکانس رزونانس ضعیف دیگری نیز وجود دارد. که نتایج اندازه ­گیری برای پترن در این فرکانس، وجود پترن تشعشعی با یک گلبرگ را برای این فرکانس نشان می­دهد. لذا بسته به کاربرد می­توان از این آنتن به عنوان آنتن چهار بانده نیز استفاده کرد. در ادامه این بخش به بررسی روش­های کنترل فرکانس برای آنتن سرپینسکی بهبودیافته مرتبه دوم با مثلث داخلی، می­پردازیم.
شکل ۲-۱۰ : تلفات بازگشتی برای آنتن سرپینسکی بهبود یافته مرتبه دوم با مثلث داخلی

الف: قابلیت های استراتژیک
ب: فناوری های استراتژیک
پ:فضای کار وجوددارد. استراتژی یادگیری و رشد نقطه آغاز برای هرتحول پایدار بلند مدت است

برای بر آورده نمودن رضایت،انتظارات ونیازهای سهامداران ومشتریانمان، در کدام یک از فرایندهای کاریمان باید تغییرات ایجاد کنیم؟برای موفقیت به کدام فرایندها باید توجه کنیم؟
چگونه توانائی خودرا افزایش داده تا بهبود یابیم؟تاچه حد قابلیت تغییر وبهبود را ایجاد و نگهداری می کنیم؟
مالی
شکل ۱۲-۲ ) الگوی کارت امتیازی متوازن
۲- همسو سازی سازمان برای ایجاد هم افزایی: یک سازمان استراتژی محور برای مدیریت بر یک استراتژی بزرگ به چیزی بیش از استفاده واحد های کسب و کار از روش ارزیابی متوازن نیاز دارد. برای حداکثر ساختن، اثر بخشی، استراتژی ها و معیارهای ارزیابی همه این واحدها باید همسو گردیده وبه یکدیگر مرتبط شوند. این اتصالات به عنوان معماری استراتژیک سازمان تلقی می شود.
فراتر از همسویی واحدهای کسب و کاری که محصولات و خدمات خود را به مشتریان بیرونی می فروشند، سازمانها می توانند از طریق همسو کردن واحد های داخلی خود که خدمات مشترک عرضه می کنند هم افزایی ایجاد کنند. چالشی که وجود دارد این است که خدماتی که به طور متمرکز عرضه می شود، پاسخگوی استراتژی ها و نیازهای واحد های کسب و کاری که باید مورد پشتیبانی قرار گیرند، نباشد.
تبدیل استراتژی به کار هر روز هرکس: سازمانها برای نیل به اهداف خود، فارغ از نوع فعالیت، نیاز دارند که همه افراد و اجزای سازمانی خود را درراستای استراتژی هم جهت و هم سو کنند. چالش سازمان های امروزی این است که چگونه قلب ها و مغزهای همه کارکنان خود را به خدمت بگیرند. کارکنان باید درک کنند که مشتریان چه کسانی هستند تا بتوانند روش های جدید و مبتکرانه جهت ارزش آفرینی برای آنها بیابند.
سازمان ها استراتژی محور به خوبی اهمیت همسوسازی و درگیر کردن همه کارکنان خود را در جهت استراتژی سازمان درک می کنند. نهایتاً این کارکنان هستند که استراتژی را پیاده خواهند کرد. سازمانهای استراتژی محور از روش ارزیابی متوازن در سه فرایند مجزا برای همسوسازی کارکنان خود با استراتژی استفاده می کنند:
۱- آموزش و برقراری ارتباط.
۲- توسعه اهداف فردی و گروهی.
۳- سیستم های پاداش و بهره وری.
اگر می خواهیم که استراتژی واقعاً برای کارکنان با معنی باشد، اهداف و آرمانهای فردی باید با اهداف سازمانی در یک راستا قرار گیرد. اهداف فردی بر پا شده در چارچوب روش ارزیابی می بایست، بین وظیفه ای، درازمدت و استراتژیک باشد. زمانی که اهداف فردی از طریق روش ارزیابی متوازن شخصی یا از طریق یکپارچگی با فرایند پیاده سازی نظام کیفیت و یا فرایند های توسعه منابع انسانی توسعه یابد، این ساختار به فرایندی رسمی تبدیل شده است.
تبدیل استراتژی به یک فرایند مستمر: سازمان های استراتژی محور ازیک فرایند«دوحلقه ای»بهره می برندکه مدیریت بربودجه را بامدیریت براستراتژی یکپارچه می کنند.یکپارچه سازی ارزیابی متوازن بافرایندهای برنامه ریزی وبودجه بندی سازمان، برای ایجادیک سازمان استراتژی محور حیاتی است.
بودجه عملیاتی، بهبود در عملیات جاری را منعکس می سازد، بودجه استراتژیک برنامه ها و اقدامات لازم جهت پوشاندن فاصله بین عملکرد موفقیت آمیز، و عملکردی که با بهبود مستمر و طبق روند عادی کسب و کار قابل تحقق است، مورد توجه قرار می دهد. برنامه ریزی استراتژیک باید از اقدامات و برنامه های تحول برای کمک به سازمان در تحقق اهداف استراتژیک خود استفاده کند. به این ترتیب، بودجه از یک فرایند مکانیکی و خسته کننده که بر ارقام و اعداد مالی کوتاه مدت متمرکز است، به یک ابزار مدیریتی تبدیل می شود که توجه به منابع را به برنامه های حیاتی و استراتژیک معطوف می سازد.
بسیج و به حرکت در آوردن تحول از طریق رهبری مدیریت ارشد: پیاده سازی استراتژی های جدید مستلزم تحول در مقیاس وسیع است. فرایند بنیاد نهادن سیستم مدیریت با بهره گرفتن از روش ارزیابی متوازن، با رهبری آغاز می شود که احساس ضروری برای تغییر را در سازمان ایجاد می کند. رهبران موثر می توانند از طریق ارائه یک تصویر زیبا، برای تحول ایجاد انگیزه کند. مدیریت ارشد که روش ارزیابی را ایجاد می کند به نوعی به یک ائتلاف جهت به حرکت در آوردن تحول در سازمان دست می یابد. فرایند برپایی این نظام، هم گروه های کاری و هم تعهد آنان را در مقابل استراتژی، بوجود می آورد و معیار های ارزیابی متوازن، وسیله ای فراهم می سازد تا چشم انداز و استراتژی سازمان اجرایی شود.
روش ارزیابی متوازن می بایست به عنوان سیستم تعاملی سازمان در نظر گرفته شود، سیستمی برای تشویق پرسش ها، بحث ها، مناظره ها و گفتمان بین همه افراد سازمان، این نظام زمانی توانمند است که برای تحریک یادگیری و هدایت پرسش ها به سوی آینده استفاده شود.
می توان منظره های فرایند BSC را با اعضاء بدن یک گیاه تشبیه کرد که در آن یادگیری و رشد ریشه، فرایندهای داخلی بدنه، مشتریان شاخه و مالی برگ گیاه را تشکیل می دهند.
برای آنکه بدانیم BSC چیست و چه نیست جدول مقایسه ای ۹-۲ را مورد توجه قرارمی دهیم (رهم، ۲۰۰۵: ۱۸).BSC برابر است با استراتژی بعلاوه تغییر. که در آن استراتژی روش انجام کارهای درست، عملیات روش انجام درست کارها و تغییر انجام کارهای متفاوت را مشخص می کند و موفقیت در فرایند BSC معادل با اجرای درست استراتژی بعلاوه اثر بخشی در عمالیات تغییر معنی دار است (همان منبع: ۱۹).
BSC = استراتژی + عملیات + تغییر
BSC = انجام کار درست + انجام درست کار + تغییر روش کار
موفقیت BSC = اجرای درست استراتژی + اثر بخشی در عملیات + تغییر معنی دار
BSC یک سیستم مدیریت عملکرد است که می تواند در هر سازمانی و با هر اندازه ای، جهت تطبیق دادن مأموریت و چشم انداز با نیازمندی های مشتری و کار روزانه مدیریت و ارزیابی استراتژی، نظارت بر عملکرد بهبود مستمر، ایجاد ظرفیت سازمانی و مرتبط کردن برنامه های سازمان با اهداف اعضای سازمان مورد استفاده واقع شود. این سیستم امکان ارزیابی عملکرد سازمان را در وجوه نتایج مالی، مشتری، عملکردها و ظرفیت سازمانی میسر می نماید.
BSC چارچوبی برای تبدیل بینش سازمان به مجموعه ای از شاخص های عملکرد مبتنی بر چهار منظر مالی، مشتری، فرایندها و یادگیری ایجاد می کند و ضمن ایجاد همگرایی بین عملکرد سازمان با استراتژی آن، موجب ارتقاء بهره وری و مدیریت منابع می گردد.
BSC زبان مشترکی برای توصیف استراتژی که هدف یک سیستم مدیریت استراتژیک است ایجاد می کند و بنابر این اندازه گیری مدیریت استراتژیک است که به وسیله آن سازمان حرکت و پویایی خود را در مسیر اجرای استراتژی بررسی می کند. برای آن یک چارچوب و زیر ساخت برنامه ریزی و ارتباطات و سیستم گزارش دهی و پاسخگویی برای مدیریت ارشد ایجاد می کند و زنجیره ارزش سازمان را تعیین می کند و به نمایش می‌گذارد (همان منبع: ۲۰ ).
در فرایندBSC اندازه گیری در محورهای خارجی (مشتریان و شرکاء) داخلی (فرایندهای کاری و یادگیری و رشد)، پی آمد (نتایج تلاش های گذشته) و محرک یا راهنما (شاخص های عملکرد آینده) انجام می گیرد. در فرایند BSC تمامی سرمایه هایی که برای سازمان ارزش تولید می کنند بررسی می شوند و بر آن موثر هستند. این سرمایه ها عبارتنداز :

• • سرمایه های فیزیکی (مالی/مشهود/نامشهود)

• • سرمایه های نیروی انسانی (مهارت های جمعی/دانش/رفتار)

• • سرمایه های اطلاعاتی (منابع و فرایندهای کاری)

• • سرمایه های سازمانی (ارزش ها/ ارتباطات کاری و اشکال فرهنگی)

در هریک از منظرهای BSC چشم اندازی را می توان تصویر نمود.
در منظر یادگیری و رشد؛ چشم انداز، توجه به پایه های موفقیت سازمان در آینده با خلق، نگهدای، آموزش، توسعه دانش و مهارت های فردی و بکارگیری تکنولوژی اطلاعات.
در منظر فرایندهای داخلی؛ چشم انداز، کسب کیفیت بالا، نظارت مستمر و بهبود فرایندها با تمرکز بر نیاز مشتری و اثربخشی و نو آوری با انجام خدمات صحیح و انطباق آن با انتظارات مشتری.
در منظر مشتری؛ چشم انداز، رضایت مشتری.
در منظر مالی؛ چشم انداز، خروجی های سود بخش در ارتباط با محیط رقابتی.
BSCه عنوان جزئی از مدیریت استراتژیک می باشد که با بهره گرفتن از آن می توان از همگرایی عملکردها و استراتژی ها و همچنین از تداوم معتبر بودن استراتژی های سازمان اطمینان حاصل کرد. BSC با نگرش جامع به سازمان در چهار وجه مالی، مشتریان، فرآیندهای داخلی، رشد و یادگیری به ارزیابی سازمان می‌پردازد (موسویان، ۱۳۸۵: ۹۴-۹۲).
مهمترین نقطه ضعف این رویکرد آن است که به منظور ارائه تصویری کلی از عملکرد به مدیران عالی سازمان طراحی شده است. بنابراین، نه تنها به سطوح عملیاتی سازمان نمی پردازد بلکه حتی این قابلیت را نیز ندارد. همچنین چارچوب کارت امتیازدهی متوازن به عنوان ابزاری کنترلی و نظارتی ایجاد شده است و به بهبود توجه ای ندارد (گالایینی، نوبل و کراو، ۱۹۹۷: ۲۰).
اگرچه کارت امتیازدهی متوازن چارچوب ارزشمندی است که نواحی مهم و حساس را برای ارزیابی ارائه می کند ، اما در مورد اینکه چگونه می توان شاخص های مناسب را پس از شناسایی معرفی کرد و در نهایت در جهت مدیریت سازمان به کار برد، حرفی به میان نمی آورد. همچنین این مدل به جنبه رقبا هیچگونه توجهی نمی کند و خواسته های تمامی ذینفعان سازمان را در نظر نمی گیرد (مار و اسچیوما، ۲۰۰۳: ۲۵۰). باعنایت به دیدگاه آتی واهداف استراتژیک سازمان عوامل حیاتی موفقیت مشخص ورابطه (علت و معلولی) بین این عوامل مشخص می گردد. در همین راستا معیارهای استراتژیک تبیین و در نهایت برنامه اقدام تدوین می گردد.
جدول ۹-۲) جدول مقایسه ای مفهوم BSC

منبع:پدر سالاری جدید،قاسمی،۱۳۹۲: ۱۰۳
با عنایت به نکات فوق (که در جدول تلخیص شده است)، میتوان گفت:
یک. در تونس حاکم دیکتاتور و متظاهر به دموکراسی،در فقدان حمایت بین المللی قابل توجه و در پرتو رشد نهادهای مدنی و پیوستگی قابل توجه با جهان خارج،نتوانست به سرکوب شدید ادامه دهد و مجبور به ترک قدرت شد.از این رو،احتمال استقرار حکومت دموکراتیک تر و پایدارتر در این کشور بیش از سایر کشورهای دستخوش قیام است.
دو.در مصر،حسنی مبارکدیکتاتوری متظاهر به دموکراسی و سکولاریسم بود و در خصوص آزادی نسبی عناصر جامعه مدنی و در پرتو ارتباطات جهانی کشورش با جهان خارج،نتوانست مانع اطلاع رسانی مخالفین از طریق شبکه های تلویزیونی،ماهواره ای و اینترنت شود و از این رو تحت فشار افکار عمومی جهانی و دولتهای اروپایی و منطقه ای از قدرت کناره گرفت.اگر تصمیم ارتش در بی طرف ماندن در اعتراض ها را معلول القای آمریکاییان بدانیم،در آن صورت مداخله خارجی عامل مهم در پیروزی قیام بوده است(همان: ۱۰۳).
مطالب فوق نشان می دهد که حکومتها جهت صحت و سلامت رابطه خود با جامعه و شهروندان،باید اجازه مشارکت سیاسی را به افراد جامعه بدهند.بنابراین،هرچقدر حکومت جلوه ای واقعی و حقیقی از جامعه مدنی باشدمشارکت سیاسی مسالمت آمیز و سازمان یافته افراد جامعه نیز افزایش می یابد.بیات در خصوص نقش متقابل دولت و مردم معتقد است که ابتکارات توسعه توده ای و اقدامات مستقیم بدون ارتباط با سیستم برنامه ریزی دولت نمی تواند به موفقیت برسد. تهی دستان در کنار سر پناه نیاز به مدرسه،جاده و پارک عمومی دارند.و دست فروشان علاوه بر یک محل در خیابان، به امنیت، اعتبار و اطلاعات از وضعیت بازار نیاز دارند.این نیازها به علاوه امنیت شغلیو اجتماعی به سختی می تواند بدون همکاری دولت به دست آید.بنابراین،بن علی و مبارک در تونس و مصر خود تخم این جنبشها را با نوع حکومتشان که دیکتاتورهایی مستبد بودند و فاصله زیادی رابا بطن جامعه گرفته بودند و به خواست های به حق طبقات متوسط و فقیر شهری توجهی نداشتند از مدتها پیش کاشته بودند،همین طبقات با پیش روی آرام خود زمینه های جنبشی را فراهم کردند که پایه های حکومت چند دهه ای حاکمان دیکتاتور را لرزانده و به سقوط آنها منجر شد.

۴-۶ واکنش ارتش در تحولات
مصر و تونس که در آنها ارتش به عنوان یک نهاد در کنار معترضان قرار گرفت جزو همگن ترین کشورها در جهان عرب محسوب می شود.در هر دوی این کشور ها اکثریت سنی مذهب هستند(اقلیت قبطی مسیحی در حوزه اجتماعی نقش مهمی در مصر ایفا می نمایند اما دارای نفوذ سیاسی اندک است). ارتش های هر دو کشور نسبتاً حرفه ای بودند و هیچکدام به عنوان ابزار شخصی حاکم عمل نمی کردند.رهبران ارتش هر دو کشور دریافتند که نهادهای آنها می تواند در رژیم های جدید نقش مهمی را ایفا کند فلذا ریسک تغییر وضعیت را پذیرفتند. بدین ترتیب در مصر و تونس بی طرفی و استقلال نهاد ارتش موجب سقوط جمهوری های مادام العمر گردید و زمینه اصلاحات حقوقی- سیاسی را فراهم نمود.
ارتش تونس پس از آغاز موج تظاهرات مردمی به بن علی پیغام داد که مردم به زودی کاخ ریاست جمهوری را تصرف خواهند کرد و ارتش نیز توانایی مقابله با آنان را ندارد.این موضع ارتش باعث گردید جنبش های انقلابی از یک طرف گذار خونینی را از نظام دیکتاتوری تجربه نکنند و از طرف دیگر زمینه دگرگونی ساختارهای نهادهای بروکراتیک و انقلاب اجتماعی را پیدا نکنند.
در مصر نیز ارتش در همان نخستین روزهای آغاز تجمعات اعتراض آمیز یعنی اول فوریه ۲۰۱۱ با صدور بیانیه ای رسمی اعلام بی طرفی نمود و اطمینان داد علیه تظاهر کنندگان به زور متوسل نخواهد شد و خواسته های مردم مصر را که از یک هفته پیش در خیابان های این کشور علیه دولت تظاهرات می کنند قانونی می داند، دلیل این موضع نیز این است که ارتش مصر بر مبنای قرارداد کمپ دیوید سالانه کمک های مالی قابل توجهی را به طور مستقیم از ایالت متحده دریافت می کند که براساس آن می تواند از نوعی استقلال نسبی برخوردار شود.این ویژگی ها باعث شد فرماندهی ارتش مصر و هم ایالت متحده،برخلاف مبارک،چاره کار را اعلام بی طرفیارتش از همان روزهای نخست ببینند.
لازم به ذکر است که بسیاری از روسای جمهور عرباز جمله بن علی و مبارک،قبل از به قدرت رسیدن خود صاحب یونیفورم نظامی بودند.مبارک از افسران و نظامیان عالی رتبه ارتش مصر بوده است در واقع مبارک خاستگاه نظامی داشت و از طریق توازن میان نخبگان نظامی و غیر نظامی به حکومت خویش استمرار می بخشید .جدول زیر در خصوص واکنش ارتش نسبت به تحولات در دو کشور تونس و مصر همراه با چند شاخص دیگر می باشد.
جدول شماره ۶ -گونه شناسی عوامل موثر بر گزار به دولت نوین در جنبش های تونس و مصر

باتوجه به جدول (۴-۱۱) در تمامی متغیرها مقدار P-Value کمتر از ۰۱/۰ است بنابراین متغیرهای مورد بررسی با مقدار آزمون (یعنی عدد۳) تفاوت معناداری دارد،و چون مقدار میانگین تمام متغیرها از ۳ بزرگتر است، می توان گفت تمامی عوامل به صورت قوی در نمایندگی های بیمه البرز شهرستان رشت وجود دارد.

۴-۳) آمار استنباطی
۴-۳-۱) آزمون فرضیه های تحقیق به کمک تحلیل رگرسیون خطی ساده:
در رگرسیون به دنبال برآورد رابطه ای ریاضی و تحلیل آن هستیم، بطوری که با آن بتوان کمیت متغیری مجهول را با بهره گرفتن از متغیرهای معلوم تعیین کرد. جهت آزمون فرضیه های فرعی تحقیق و بررسی وجود رابطه خطی بین تک تک متغیرهای مستقل و متغیرهای وابسته از آزمون رگرسیون خطی ساده استفاده شده است.مقدار R Square نشان دهنده این است که چند درصد از تغییرات متغیر وابسته ، تحت تاثیر متغیر مستقل است. در قسمت ANOVA اگر Sig. کمتر از ۰٫۰۱ باشد، معادله رگرسیون خطی می باشد و اگر Sig. بیشتر از ۰٫۰۱ باشد، معادله رگرسیون خطی نمی باشد. به کمک قسمت Coefficients می توان معادله خط رگرسیون را نوشت.
جدول نتایج آزمون رگرسیون خطی در قسمت پیوست ۲ آمده است.
۴-۳-۱-۱) تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی اول
فرضیه اول تحقیق حاکی از آن است که” اعتمادسازی توسط بیمه البرز با رضایت مشتریان این بیمه در شهرستان رشت رابطه دارد". همانطور که در جدول(۴-۱۲) مشاهده می نمایید مقدار ANOVA (Sig.) کمتر از ۰٫۰۱ می باشد که نشان دهنده وجود رابطه خطی بین اعتماد سازی و رضایت مشتری می باشد. مقدار R Square برابر ۰٫۱۴۲ می باشد که بیانگر این مطلب است که ۲/۱۴% از تغییرات رضایت مشتری ، تحت تاثیر اعتمادسازی می باشد.بنابراین با ۹۹% اطمینان فرضیه فرعی اول تایید می شود. معادله خط رگرسیون را می توان بصورت زیر نوشت :
x + 0.402 2.417= y
جدول۴-۱۲) نتایج آزمون رگرسیون خطی ساده بین اعتماد و رضایت مشتری

۴-۳-۱-۲) تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی دوم
فرضیه دوم تحقیق حاکی از آن است که” تعهد بیمه البرز در ارائه خدمات با رضایت مشتریان این بیمه در شهرستان رشت رابطه دارد.". همانطور که در جدول(۴-۱۳) مشاهده می نمایید مقدار ANOVA (Sig.) کمتر از ۰٫۰۱ می باشد که نشان دهنده وجود رابطه خطی بین تعهد بیمه و رضایت مشتری می باشد. مقدار R Square برابر ۰٫۲۲۴ می باشد که بیانگر این مطلب است که ۴/۲۲% از تغییرات رضایت مشتری ، تحت تاثیرتعهد بیمه می باشد. بنابراین با ۹۹% اطمینان فرضیه فرعی دوم تایید می شود. معادله خط رگرسیون را می توان بصورت زیر نوشت :
x + 0.552 1.822= y
جدول۴-۱۳) نتایج آزمون رگرسیون خطی ساده بین تعهد بیمه و رضایت مشتری

۶۲

فصل اول
مقدمه
۱-۱: مقدمه
در طول چند دهه گذشته پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوبی یک موضوع چالش برانگیز و مهم بوده است [۱۷]. آشــوب^* در لغت به معنای هرج‌و‌مرج و بی­نظمی است. ریشه لغوی آشوب به کلمه رومی «کائــوس^*» برمی­گردد. محیط عمل پدیده آشـوب، سیستم‌های دینامیکی است. سری‌های زمانی آشوب‌گونه می‌توانند به عنوان زیرمجموعه‌ای از فرآیندهای غیرخطی که نتایج بسیار پیچیده و نامنظم ایجاد می‌کنند، در نظر گرفته شوند [۱۸]. تئوری آشوب به عنوان یک بخش اساسی تئوری غیرخطی، یک ابزار مناسب برای نشان دادن ویژگی‌های سیستم‌های دینامیکی و پیش‌بینی روند سیستم‌های پیچیده فراهم کرده است [۱۷]. در واقع نظریه آشوب به سیستم‌هایی اشاره دارد که حاوی روابط غیرخطی، پیچیده و رفتار آشفته هستند. رفتار آشفته دو ویژگی مهم دارد به طوری که اینگونه رفتار از یک دید غیرقابل پیش‌بینی ولی از دید دیگر دارای الگوی نهفته در درون خود است. طبق این نظریه، رویدادها در جهان چنان پیچیده و پویا هستند که به نظر بی‌نظم می‌رسند اما در حقیقت نظام آشوب‌گونه دارای نظم زیربنایی است که شناسایی این نظم زیربنایی و نهفته اگرچه غیرممکن نیست ولی مشکل است زیرا عوامل و پارامترهای متعددی در تعامل پویا و غیرقابل پیش‌بینی رفتار پدیده‌ها را شکل داده و الگوی رفتاری آینده آن‌را به وجود مـی‌آورند [۲]. خلاصه اینکه آشوب‌گونه بودن رفتارها و حرکات پدیده‌های مختلف فیزیکی، انسانی، اجتماعی و سازمانی همه خبر از نظم غائی می‌دهند، لذا می‌توان گفت که آشوب‌گونه بودن به معنای تصادفی بودن نیست بلکه بیانگر نظمی در درون بی‌نظمی‌هـا و قاعده‌ای در درون بی‌قاعدگی‌های ظاهری است [۳].

تحلیل سری‌های زمانی آشوب‌گونه^* سه فاز اصلی دارد: ۱) بررسی ویژگی‌های سیستم ۲) تشخیص پارامترهای فضای‌حالت^* برای جاسازی^* سری‌زمانی ۳) پیش‌بینی سری‌زمانی ]۱۹[. فاز یک بررسی می‌کند که آیا یک سری‌زمانی آشوب‌گونه است؟ همچنین این فاز ممکن است شامل تشخیص این باشد که آیا سیستم قطعی است یا تصادفی؟ آیا خطی پویاست یا غیرخطی؟ جاسازی سری‌زمانی آشوب‌گونه در فضای‌حالت کمک زیادی به شناسایی سیستم می‌کند. روش‌های زیادی برای جاسازی فضای‌حالت وجود دارد. در غیاب یک معادله حاکم برای سیستم، نقاط فضای‌فاز یا همان فضای‌حالت، از سری‌زمانی اصلی با بهره گرفتن از یک روش جاسازی^* تولید می‌شوند ]۲۰[. تاکنز^* در سال ۱۹۸۱ میلادی در یک مقاله مفصل و جامع ]۱۹,۲۱[، پایه‌های ریاضی برای کارکردن روی سری‌های زمانی آشوبی را بنیان نهاده است. در انتها مسئله پیش‌بینی سری‌زمانی است که شامل مطالعه رفتار گذشته و حال سیستم برای پیش‌بینی آینده است.
پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوبی در زمینه‌های مختلف از جمله سیستم‌های بازاریابی، مدیریت زنجیره تأمین، پردازش سیگنال، جریان ترافیک، پیش‌بینی هوا، پیش‌بینی لکه‌های خورشیدی و بسیاری از زمینه‌های دیگر مشاهده شده است [۱۷]. به علت اهمیت همه این زمینه‌ها دقت روش‌های پیش‌بینی نیز مورد توجه و حائز اهمیت خواهد بود.
امروزه روش‌های هوش محاسباتی^* و محاسبات نرم^* به طور گسترده برای شناسایی و پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوب استفاده می‌شوند. در ادامه تعدادی از روش‌های پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوب را که در پژوهش‌های مختلف توسعه داده شده‌اند، معرفی می‌کنیم. برای مدل‌سازی و پیش‌بینی سری‌های زمانی غیرخطی چندین روش وجود دارد همانند روش حدآستانه، مدل نمایی، مدل خطی محلی، رگرسیون، نزدیکترین همسایه و شبکه‌های عصبی مصنوعی^* که به طور فزاینده‌ای برای پیش‌بینی استفاده ‌شده است ]۲۲,۲۳[. کایرونِسینگ و لایانگ^* ]۱۹[ تحقیقی روی کارایی شبکه‌های عصبی مصنوعی به عنوان یک مدل عمومی و مدل‌های محلی همچون روش میانگین محلی و چند جمله‌ای محلی، در پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوب‌گونه انجام داده‌اند. هان و ونگ^* ]۲۲[ یک روش چند متغیره غیرخطی برای مدل‌سازی و پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوب‌گونه پیشنهاد کرده اند. ژانگ و چاندرا^* ]۲۴[ کاربرد دو روش تجزیه مسئله با شبکه‌های عصبی بازگشتی را برای مسئله پیش‌بینی سری‌های زمانی مکی‌گلاس، لورنز و لکه‌های خورشیدی ارائه داده‌اند. ونگ و هانگ^*]۲۵[ یک رویه بهینه سازی برای مدل شبکه عصبی پس انتشار^* مبتنی بر الگوریتم وراثتی، به منظور پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوبی پیشنهاد کرده‌اند. زین^* و همکارانش ]۲۶[ یک مدل شبکه عصبی مصنوعی با الگوریتم ترکیبی، پیشنهاد داده‌اند. سمنتا^* در مقاله خود ]۲۷[ دو روش هوش محاسباتی، مدل عصب تک ضربی (SMN)^* و سیستم استنتاج فازیֵعصبی انطباق‌پذیر (ANFIS)^* برای پیش‌بینی سری‌زمانی آشوبی پیشنهاد و با یکدیگر مقایسه می‌کند. کوا^* ]۲۸[ شبکه- موجک^* را برای پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوبی معرفی می‌کند. در مطالعه صورت گرفته توسط بدونسکای^* ]۲۹[ یک معماری پنج لایه سیستم ترکیبی موجک^*- عصبی- فازی انطباقی که نرون- موجک^* را استفاده می‌کند، پیشنهاد شده است. حسین میرزایی در تحقیق خود ]۳۰[ الگوریتم یادگیری لونبرگ- مارکوارت^* را برای آموزش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه با سه لایه پنهان، روی سری‌زمانی آشوبی مکی‌گلاس بکارگرفته است. دیاکنسکو^* ]۳۱[، کارایی مدل شبکه عصبی بازگشتی ^*NARX را برای چندین سری‌زمانی آشوبی و فراکتال^* با تعداد نرون‌های مختلف، الگوریتم‌های آموزشی و حافظه جاسازی شده، به طور تجربی مورد ارزیابی قرار می‌دهد. محمود اردلانی فرسا و سعید ذوالفقاری ]۱۷[ سهم تجزیه و تحلیل خطا همراه با ترکیب شبکه‌های عصبی المان و NARX را برای افزایش کارایی روش‌های پیش‌بینی بررسی کرده‌اند. همچنین با توجه به تاثیر پارامترهای فضای حالت در پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوبی، دو پژوهش انجام گرفته توسط مریم پری زنگنه ]۴[ و چانگ^* ]۳۲[ برای ارائه روش‌هایی در جهت انتخاب بهینه این پارامترها، قابل ذکر است.
امتیاز شبکه‌های عصبی اینست که بدون یک دانش اولیه از فرایند فیزیکی واقعی قادر است تا نگاشت از ورودی به خروجی را یادگیری کرده و مقیاس بزرگی از مسائل غیر خطی را توصیف کند. در حقیقت پیش‌بینی شبکه‌های عصبی مصنوعی یک تقریب کلی است که همه مقادیر گذشته را برای پیش‌بینی بکار می‌گیرد. این شبکه‌های عصبی شامل شبکه‌های پیش‌خور^*، شبکه‌های تابع محوری^*، شبکه‌های بازگشتی^* و … است ]۳۳[. همانطور که از مرور پژوهش‌ها بر‌می‌آید، در سال‌های اخیر همچنین انگیزه‌ای در جهت ترکیب الگوریتم‌های محاسباتی تحت عنوان هوش محاسباتی و شبکه‌های عصبی مصنوعی توسعه یافته است.
آنچه در این‌جا قابل توجه می‌باشد این‌ است که در روش‌های پیش‌بینی، تحلیل خطا کمتر مورد توجه بوده است. خطا را می‌توان تفاوت میان داده‌ی واقعی و ارزشی که یک معادله‌ی برآوردی ارائه کرده است، تعریف کرد. در برخی موارد، خطا‌ها همبستگی بالایی را نشان می‌دهند، معنای آن این است که مدل پیش‌بینی کاملا ویژگی‌های سیستم را بدست نیاورده است یا به عبارتی خطاهای پیش‌بینی به علت تصادفی بودن نیستند. مواردی وجود دارند که خطا‌ها ویژگی‌های سیستم اصلی را به ارث می‌برند ]۳۳[. پس می‌توان با بهره بردن از سهم تجزیه و تحلیل خطا‌ها در مدل‌های پیش‌بینی، این روش‌ها را بهبود بخشید.
همچنین با توجه به این‌که سری‌های زمانی^* به طور کلی شامل مؤلفه‌های خطی و غیرخطی می‌باشند ]۳۴[. ارائه روش‌های ترکیبی که بتواند هر دو مؤلفه را مدل کند در جهت بهبود کارایی مدل پیش‌بینی مفید خواهد بود.
۱-۲: هدف تحقیق
بکارگیری ترکیب روش‌های هوش محاسباتی در جهت جداسازی بخش خطی و غیرخطی سری‌زمانی آشوبی و پیش‌بینی جداگانه آن‌ها به همراه تجزیه و تحلیل خطا‌ها است، به‌طوری‌که بتوان به نتایج امیدوارکننده در پیش‌بینی سری‌های زمانی آشوب‌گونه، نسبت به روش‌های گذشته دست یافت.
۱-۳: ساختار پایان‌نامه
ادامه مباحث به شرح زیر است: در فصل دوم سری‌های زمانی آشوبی، ویژگی‌های آن، نحوه تجزیه‌ و تحلیل و برخی معادلات آشوبی معرفی می‌شوند. فصل سوم مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه تحلیل سری‌های زمانی آشوبی است. در فصل چهارم انواع شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌ بهینه‌سازی جمعیت ذرات را بیان می‌کنیم. فصل پنجم ارائه روش پیش‌بینی پیشنهادی در این پژوهش می‌باشد. فصل ششم مشتمل بر نتایج شبیه‌سازی روش پیشنهادی روی سری‌های زمانی آشوبی مختلف است و در انتها، فصل نتیجه‌گیری و پیشنهادات آمده است.
فصل دوم
سری‌های زمانی آشوبی
۲-۱: معرفی سری‌های زمانی
سری زمانی^* مجموعه‌ای از مشاهدات است که براساس زمان مرتب شده‌اند ]۱[، به عبارت دیگر می‌توان گفت یک سری‌زمانی مجموعه‌‌ای از داده‌‌های آماری است که در فواصل زمانی مساوی و منظمی جمع‌ آوری شده باشند ]۵[. در تقسیم‌بندی کلی سری‌های زمانی را به پیوسته و گسسته تقسیم‌بندی می‌کنند. یک سری‌زمانی را پیوسته گویند هرگاه مشاهدات به صورت پیوسته در زمان ایجاد شده باشند. سری‌زمانی را گسسته گویند هرگاه مشاهدات فقط در زمان‌های معینی که معمولا به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند، ثبت شده باشد ]۶[.
تغییرات سری‌زمانی می‌تواند به علت تغییرات بعضی از عوامل زیر باشد که تعدادی از آن‌ها طبیعی و برخی ناشی از عوامل اقتصادی و اجتماعی هستند. معمولا برای تحلیل یک سری‌زمانی فرض می‌کنیم این تغییرات نتیجه‌ی چهار مؤلفه اصلی هستند. این اجزاء یا مؤلفه‎ها در ادامه معرفی می‌شوند ]۶[. یک سری زمانی مشخص، ممکن است از هر چهار جزء و یا فقط برخی از این اجزاء تشکیل شده باشد ]۱,۵[:
روند^*: روند یا تمایل بلندمدت عبارتست از تحول متغیر مورد مطالعه در یک دوره طولانی‌مدت، بدون در نظر گرفتن تغییرات دوره‌ای، فصلی و نامنظم. در این صورت افت‌وخیزهای سری‌زمانی را نادیده گرفته و نمای کلی آن را مورد توجه قرار می‌دهیم. در شکل ۲-۱ روند درازمدت به صورت خط مستقیم نشان داده شده است.
شکل ۲-۱. روند درازمدت سری‌زمانی ]۶[
تغییرات فصلی^*: تغییراتی هستند که در دوره تناوبی کوتاه پیش می‌آیند. این تغییرات مربوط به عواملی هستند که به طریقی منظم و چرخه‌ای روی یک دوره‌ی کمتر از یک سال عمر می‌کنند اگر مشاهدات سری‌زمانی به صورت هر سه ماه، ماهانه، هفتگی، یا روزانه و غیره ثبت شوند، تغییرات فصلی در سری‌زمانی وجود دارد. در شکل ۲-۲ تغییرات فصلی و خط روند رسم شده است.
شکل ۲-۲. روند و تغییرات فصلی سری‌زمانی ]۶[
تغییرات دوره‌ای^*: تغییرات دوره‌ای عبارتست از تکرار حرکات رو به بالا و پایین حول سطوح روند. این نوع تغییرات دارای دوره نوسان بیشتر از یک سال می‌باشند. نوسانات دوره‌ای ممکن است دقیقا از طرح‌های مشابهی بعد از فواصل زمانی مشابه پیروی ‌کنند ولی همیشه این‌طور نیست. یک دوره‌ی کامل را که معمولا ۷ تا ۹ سال طول می‌کشد، اصطلاحا یک «دوره» می‌نامند. می توانید در شکل ۲-۳ این نوع تغییرات را مشاهده کنید.
تغییرات دوره ای
خط روند
y
x
شکل ۲-۳. تغییرات دوره‌ای سری‌زمانی ]۶[
تغییرات نامنظم^*: در هر سری‌زمانی عامل دیگری وجود دارد که آن را تغییرات نامنظم یا تصادفی می‌نامند. این تغییرات کاملا تصادفی بوده و نتیجه‌ی عواملی غیرقابل پیش‌بینی هستند که به طریقی نامنظم عمل می‌کند. این گونه تغییرات طرح منظمی را نشان نمی‌دهند و دوره‌ی زمان وقوع آن‌ها منظم نیست، به این دلیل است که آن‌را تغییرات نامنظم می‌نامند. این تغییرات به وسیله‌ی عواملی مانند سیل، زلزله، اعتصاب‌ها و … به وجود می‌آیند که رفتار آن‌ها نامنظم و غیر‌قابل پیش‌بینی است. این تغییرات به طور معمول کوتاه‌مدت هستند ولی گاهی اوقات اثر آن‌ها به اندازه‌ای زیاد است که باعث پیدایش تغییرات دوره‌ای و تغییرات دیگر می‌شود.
شکل ۲-۴. تغییرات نامنظم سری‌زمانی ]۶[
با توجه به ماهیت رابطه بین اجزاء سری، می‌توان دو الگو را در نظر گرفت ]۷[:
(الف) الگوی جمعی: در الگوی جمعی فرض می‌شود که چهار مؤلفه تشکیل‌دهنده سری از یکدیگر مستقل هستند. با فرض استقلال اجزاء سری این الگو به صورت معادله (۲-۱) نوشته می‌شود:

(۲-۱)

در رابطه فوق، T_i: مؤلفه روند، C_i: مؤلفه تغییرات دوره‌ای، S_i: مؤلفه تغییرات فصلی و I_i: مؤلفه تغییرات نامنظم می‌باشند.
(ب) الگوی ضربی: در این الگو فرض می‌شود که چهار مؤلفه تشکیل‌دهنده سری به یکدیگر وابسته‌اند. در نتیجه این الگو به صورت معادله (۲-۲) نوشته می‌شود:

(۲-۲)