۵-اثر بافرکلرید سدیم-گلایسین بر افزایش حلالیت: مطابق مطالعات، جذب نوری در حضور بافر گلایسین همراه دی متیل سولفوکسید بیستر از دی متیل سولفوکسید به تنهایی است.
۶-اثر PH بافرگلایسین بر حلالیت فورمازان: اگر فورمازون تنها در دی متیل سولفوکسید حل شود فقط دو جذب ماکزیمم می‌دهد ۵۱۰ و۵۷۰ نانومتر. در صورتیکه افزایش یابد منحنی به سمت راست متمایل می‌شود و فقط یک ماکزیمم می‌دهد، این ماکزیمم در۵/۱۰PH= اتفاق می‌افتد.
^[۱]MTS، ترکیب مشتقی از MTT می­باشد که خصوصیات فیزیکوشیمیایی مناسب­تری دارد. مهم­ترین ویژگی­های ارزیابی سمیت سلولی به وسیله­ این ترکیب، سهولت استفاده، صحت بالا و شناسایی سریع سمیت می­باشد(۷۴).
بعد از کشت سلول­ها و در معرض قرار دادن آنها با عصاره­ها به مدت ۴۸ ساعت و در پلیت­های ۹۶ خانه، انکوباسیون سلول­ها (در انکوباتور ۳۷ درجه سانتیگراد واجد ۵٪ CO₂) با محلول MTS به مدت ۴ ساعت انجام می‌شود. جذب این نمونه‌ها با کمک ELISA reader در طول موج ۴۹۰ نانومتر خوانده می‌شود. این جذب متناسب با میزان سلول‌های زنده می‌باشد (قانون بیر – لامبرت).
در این مطالعه، از کیت تعیین کمی رشد و تکثیر سلولی برپایه MTT شرکت سیگما (Sigma) استفاده گردید. تعداد پنج هزار سلول در داخل هر چاهک از پلیت ۲۴ خانه کشت داده شد. ظرف کشت مذکور به‌مدت یک روز در انکوباتور با دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد و ۵ درصد دی‌اکسید کربن قرار داده شد تا سلولهای فیبروبلاستی بخوبی به پلیت بچسبند. آزمون MTT در ساعات ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از تابش لیزر انجام گرفت. بدین منظور در زمان مد نظر به هر چاهک پلیت، معادل ۱۰% حجم محیط کشت (۱۰۰ میکرولیتر) از محلول استریل MTT با غلظت ۵ میلی گرم در میلی لیتر اضافه شد و ظرف کشت به مدت ۳ ساعت در داخل انکوباتور قرار گرفت. بعد از تشکیل بلور‌های فورمازان، از محلول۱/۰ نرمالHCL در ایزوپروپانول به عنوان حلال استفاده شد. بعد از پیپتاژ کامل و حل شدن بلورها، جذب محلول بنفش رنگ به‌دست آمده در طول موج ۵۷۰ نانومتر اندازه‌گیری گردید. از سلولهای فیبروبلاستی که به آنها تابش لیزر انجام نشده بود به‌عنوان کنترل استفاده شد.

آزمون Reverse Transcriptase- Polymerase Chain Reaction (RT-PCR)

از این آزمون جهت تعیین بیان ژنهای نشانگر فعالیت فیبروبلاست استفاده شد. این آزمون در سه مرحله انجام می گردد: تخلیص RNA، سنتز cDNA و انجام RT-PCR
الف- تخلیص RNA:
از سلولهای گروه های تست و کنترل به این روش RNA جداسازی شد: برای تخلیص RNA، به پلیت سلولی حاوی ۱ میلیون سلول، حجم ml 1 از محلول Trizol(QIAGEN) اضافه شده به مدت ۵دقیقه در دمای اتاق انکوبه گردید. محلول هموژن به لوله های اپندورف منتقل گردیده و یک پنجم حجم، کلروفرم به آن اضافه شد و لوله به مدت ۳۰ ثانیه شدیداً تکان داده شده و سپس ۵ دقیقه در دمای اتاق قرار گرفت. سپس با سرعت ۱۲۰۰۰دور در دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۴ درجه سانتیگراد سانتریفوژ انجام گرفت. پس از سانتریفوژ ۲ لایه تشکیل گردید که لایه بی رنگ بالائی حاوی RNA ولایه پائینی حاوی DNAو پروتئین می باشد. فاز بالایی که حامل RNA است با دقت زیاد و با بهره گرفتن از سر سمپلر های RNase free برداشته شده و به لوله جدید عاری از RNase منتقل شد. سپس ml 5/0 ایزوپروپانل به لوله های محلول RNA اضافه شده و لوله ها ۱ ساعت در فریزر c ˚۸۰- قرار داده شدند و پس از آن بلافاصله با سرعت ۱۲۰۰۰دور در دقیقه در دمای c ˚۴ به مدت ۱۰دقیقه سانتریفوژ انجام گردید. با دور ریختن مایع روئی رسوب RNA در ته لوله بدست می آید. زدودن باقیمانده های فنل با اضافه کردن ml1 اتانل ۷۵درصد به رسوب RNA و سانتریفوژ به مدت ۵ دقیقه در ۱۲۰۰۰دور در دقیقه در دمای c˚۴ انجام گرفت. در پایان RNA بدست آمده در µl 30 آب مقطر عاری از RNase حل شده و RNA تا در زمان سنتز cDNA در دمای ۷۰- درجه سانتیگراد نگهداری شد.

ب- سنتز cDNA:
جهت سنتز cDNA از کیت سنتز cDNA شرکت Fermentas استفاده گردید. ۵ میکروگرم از محصول RNA استخراج شده در هر لوله طی مراحل زیر تبدیل به cDNA می گردد:
۵ میکروگرم از RNA را با ۲/۰میکروگرم راندوم هگزامر مخلوط کرده و با آب عاری از ریبونوکلئاز به حجم ۱۱ میکرولیتر رسانده شد .
مخلوط فوق در⁰ C 70 برای ۵ دقیقه انکوبه شد و سپس فورا بر روی یخ منتقل شد.
به مخلوط فوق بافر RT X 5 به میزان ۴ میکرولیتر،dNTP 10Mm به میزان ۲ میکرولیتر و Ribonucleas Inhibitor به میزان ۲۰ واحد و آنزیم RT به میزان µl 1 اضافه و حجم کل به ۲۰ میکرولیتر رسانده شد.
مخلوط فوق به مدت ۱۰ دقیقه در⁰ C 25 سپس به مدت ۶۰ دقیقه در⁰ C 42 و در انتها به منظور غیرفعالسازی آنزیم RT به مدت ۵ دقیقه در⁰ C 70 انکوبه گردید.
cDNA حاصل یا به طور مستقیم در واکنشهایRT-PCR مورد استفاده قرار گرفت و یا در فریزر⁰ C 20- جهت استفاده های بعدی ذخیره گردید.
ج- RT-PCR
RT-PCR با بهره گرفتن از دستگاه Corbett Rotor Gene 6000 ) Real-Time PCR) انجام گرفت. به این منظور بر روی cDNA حاصل از گروه های تست و کنترل، PCR با پروفایل پیشنهاد شده توسط شرکت سازنده Mastermix (Fermentas) انجام گرفت. برنامه دمایی دستگاه شامل یک سیکل ۱۰ دقیقه ای انکوباسیون در دمای ۹۵ درجه سانتی گراد، و ۴۰ سیکل با پروفایل دمایی ۱۵ ثانیه ۹۵ درجه سانتی گراد، ۲۰ ثانیه ۶۰ درجه سانتی گراد و ۳۰ ثانیه ۷۲ درجه سانتی گراد تنظیم گردید . ژنهای مورد بررسی در این آزمون، ژن بسیار مهم نشانگر فعالیت فیبروبلاست کلاژن نوع یک بود. حجم مورد استفاده از مواد مورد نیاز در این آزمون در جدول زیر گردآوری شده است. آنالیز بیان ژن و معناداری نتایج این آزمون با کمک نرم افزار آنالیز کننده دستگاه (REST 2009 Software) انجام گرفت.
جدول ۳-۱ مواد مورد استفاده در RT-PCR

مشخصات پرایمرهای مورد استفاده در این مطالعه در جدول زیر به نمایش در آمده است.
جدول ۳-۲ مشخصات پرایمر های مورد استفاده در مطالعه

• سهولت دسترسی و گردش آزاد و آسان اطلاعات بین اعضای تیم مدیریتی و اجرایی

• مستندسازی مفید و پشتیبانی مؤثر اطلاعاتی

• ایجاد ارتباط متقابل با سایر فرایند‌ها و سیستم‌های سازمانی

• خروج اطلاعات پروژه از شکل انحصاری و وابسته به فرد

• حفظ و ارتقاء امنیت اطلاعات پروژه

• تمرکز زدایی و دسترسی آسان به اطلاعات پروژه در پروژه‌هایی که گسترش و پراکندگی جغرافیایی دارند

• تسهیل ارتباطات پروژه و مدیریت آن

• • ذخیره و پشتوانه‌سازی اطلاعات برای پروژه‌های آتی

• تسهیل شناسایی منشأ مغایرت‌ها و دلایل انحرافات پروژه از برنامه

• تسهیل شناسایی و پیش‌بینی تأثیر ریسک‌های مختلف بر هزینه، کیفیت و زمان انجام پروژه

• ایجاد بینش لازم در تیم مدیریت پروژه به منظور تشخیص چرایی، چگونگی و زمان بازنگری در برنامه زمانی، هزینه‌ای و کیفیتی پروژه

سیستم های مدیریت اطلاعات پروژه یک حوزه دانش میان سیستمی محسوب می گردد که مجموعه ای از دانش و تجربه در تأمین، تولید و استفاده مناسب از ابزارهای حوزه فن آوری اطلاعات در حوزه مدیریت پروژه و همچنین روش های مدرن مدیریت پروژه با بهره گرفتن از ابزارهای فناوری اطلاعات است. جایگاه این سیستم ها در سازمانهای پروژه محور، از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است و در خصوص محل استقرار این حوزه میان دانشی اختلاف دیدگاه هایی وجود دارد. این سیستم ها از یک طرف مرتبط با فناوری اطلاعات بوده و از سوی دیگر با مدیریت پروژه ارتباطی تنگاتنگ دارد، چنانچه این حوزه در واحد فن آوری اطلاعات سازمان مستقر شود مشارکت مدیریت پروژه در آن کمرنگ می شود و در صورتی که در بخش مدیریت پروژه سازمان شکل گیرد، برقراری ارتباط مناسب با واحد فناوری اطلاعات و سایر واحدها مقدور نمی گردد. جایگاه های سیستم اطلاعات مدیریت پروژه به صورت ذیل معرفی و پیشنهاد می شوند (حمیدی فر، 1389):

• به عنوان بخشی از واحد فن آوری اطلاعات

• به عنوان بخشی از دفتر مدیریت پروژه

• به عنوان یک پروژه

• به عنوان یک واحد وظیفه ای مستقل

یک سیستم مدیریت اطلاعات پروژه می‌تواند به صورت یک فرایند دستی ولی همبسته و هماهنگ باشد، یا مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای اداری که بر اساس یک فرایند متمرکز خروجی‌های مورد نظر را تولید می‌کنند و یا یک نرم‌افزار مجتمع که همه فرآیندهای موردنظر را پوشش می‌دهد.
اما این سیستم‌ به هر صورت که باشد، باید اجزای اصلی زیر را شامل شود (Sifri, 2002):

• برنامه‌ریزی و زمان‌بندی: این قسمت فرآیندی نظام‌مند را برای ترسیم اهداف، وابستگی فعالیت‌ها و اطلاعات حساس به زمان در پروژه فراهم می‌کند

• بودجه‌بندی: این بخش که با ساختار شکست کار پروژه هماهنگ و در ارتباط است و برای نظارت بر هزینه‌ها به کار می‌رود، امکان ردیابی و پی‌گیری هزینه‌های مربوطه را در هر بسته کاری فراهم می‌آورد.

• مجوز کار و کنترل: این قسمت روند به جریان افتادن دستور کارها را ایجاد می‌کند. هر دستور کار بخشی کوچک اما بسیار مهم در کنترل پروژه است. دستور کار معلوم می‌کند که ما الزامات پروژه را چگونه باید اجرا کنیم؛ مجاز به استفاده‌ از چه منابعی هستیم و مدت زمان برای انجام کار چقدر است.

• کنترل تغییرات: وظیفه اصلی این بخش بررسی و کنترل تغییرات در روند اجرای یک پروژه است.

• مرتبط سازی کارکرد همه بخش‌ها: این بخش با برقراری ارتباط منطقی بین خروجی سایر بخش‌ها، گزارشی روایی، به تناسب نیاز اطلاعاتی هر یک از ذی‌نفعان ارائه می کند.

• سایر بخش‌ها: در برخی سیستم‌های مدیریت اطلاعات پروژه، بر حسب نیاز بخش‌های دیگری مثل مدیریت منابع، مدیریت ریسک، مدیریت اسناد، کنترل موجودی و … در نظر گرفته می‌شود.

تعریفی که از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه سازمانهای تسهیلگر فناورانه پروژه محور در این تحقیق مد نظر قرار داده شده است ، تلفیقی از تعاریف فوق و تعریف خاص مطرح شده و تعریف عام آن در بخش سیستم اطلاعاتی می باشد. بدین معنا که در کنار اینکه کنترل وبازسازي اطلاعات رااز دنياي محيطي وعمليات داخل سازمان بعهده دارد، بطريقي که باسازماندهي وانتخاب داده ها اطلاعات لازم را جهت اتخاذ تصميم، برنامه ريزي وکنترل براي مديران آماده سازد، کاربرد رايانه و  سيستم هاي اطلاعاتي در ثبت، بروزرسانی و تحلیل و ارائه گزارش از داده های ورودی را در کل سازمان مقدور می سازد.
بدیهی است این امور در مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری به عنوان سازمان تسهیلگر فناورانه کشور به علت ساختار پروژه محور آن در رابطه با اطلاعات پروژه ها صورت گرفته و عملیات های مدنظر در قالب این سیستم اطلاعاتی در این حوزه برای سازمان اثر گذار می باشد.در بخش 2-5 به صورت مختصر به معرفی مرکز همکاری های فناوری ریاست جمهوری که تاکنون به عنوان تنها سازمان تسهیلگر فناورانه در حوزه فناوری های پیشرفته در کشور فعالیت کرده است و جامعه این تحقیق را شامل می شود می پردازیم.
ط. مرور تحقیقات پیشین در زمینه سیستم های اطلاعاتی
تاکنون شمايي کلي از سيستم هاي اطلاعاتي وبالاخص سيستم هاي اطلاعاتي مديريت ترسيم شد.  همانطور که ديديم سيستم هاي اطلاعات مديريت رامي توان ازدو ديد اخص واعم ديد. ازديد اخص سيستم اطلاعات مديريت  فقط همان سيستم اطلاعات است که درخدمت مديريت است ولي درمعني اعم، به کاربرد رايانه و  سيستم هاي اطلاعاتي درتجارت وتوسعه موسسات مي پردازد. درطول مقاله مشخص شد که سيستم اطلاعات مديريت فضاي حل مساله بيشتري رانسبت به ديگرکاربردها اشغال مي کند پشتيباني آن از بسيار کم تابسيار زياد درتغيير باشد ومسائلي که پشتيباني مي کند مي تواند به دوصورت ساختاري يانيمه ساختاري باشد. ليکن بشر متوجه پشتيباني نيازهاي اطلاعات کلي درسازمان تانيازهاي فردي است. پشتيباني که توسط سيستم پشتيباني تصميم فراهم مي شود مشابه سيستم اطلاعات مديريت مي تواند ازبسيارکم تابسيار زياد درتغيير باشد. تنها درمسائل نيمه ساختاري به طورويژه کارمي کند. خصوصيتي که آن را از سيستم اطلاعات مديريت متمايزمي سازد شيوه اي است که درآن پشتيباني نزديکتري ازشخص مديران انجام مي شود. کاربردهايي سيستم اتوماسيون اداري با شخص مديران انطباق يافته وبه بهترين شکل براي مسائل باساختار کم که ارتباطات غيررسمي فراوان است-وفق مي يابد. باوجود آنکه سيستم اتوماسيون اداري اطلاعات حل مساله رادراختيار قرارمي دهد، تصميم درمورد نحوه بکارگيري آن به مديران محول مي شود.
گسترش سيستم هاي اطلاعاتي باعث مي شود که از ماهيت بروکراتيک مديريت دولتي کاسته شده وبه سمت وسوي اينفوکراسي گام بردارد. برخي از صاحبنظران براين باورند که با تصميم فناوري اطلاعات،‌مباني دموکراسي درمديريت دولتي تضعيف مي شود زيرا ماهيت فناوري اطلاعاتي بيش از آنکه جهت گيري دومکراتيک داشته باشد، گرايشهاي تکنوکراتيک دارد. ازسوي ديگر عده اي براين باورند که به کمک فناوري اطلاعات ارزشهاي دموکراتيک مانند تکثرگرايي، آزادي بيان،… تقويت خواهد شد. درجهان ارتباطات ، کنترل مستقيم جاي خود رابه ابزارهاي غيرمستقيم مانند استانداردسازي، آموزش وپرورش مي‌دهد. اطلاعات مبناي قدرت است وانحصار قدرت از هرنوعش که باشد دربلندمدت تبعات منفي خود رانمايان مي سازد، هم به جامعه زيان مي رساند وهم کل حاکميت رازيرسؤال مي ببرد (زاهدي، 1380، ص 125).
پس براي اين مهارانحصار بايد به نوعي اخلاقيات معتقد بود مديريت بايد دربهره گيري از مظاهر جديد فن‌آوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي بايد الزامات اخلاقي چون: 1-بهبودکيفيت خدمات دستگاههاي حکومتي؛2-اطمينان ازمحرمانه بودن اطلاعات مردم ؛و 3-دوطرفه بودن جريان اطلاعات ميان مردم وحکومت، را رعايت کند.
.i مروری بر امور انجام شده در حوزه سیستم های اطلاعاتی پیاده سازی شده
شرکت حمل و نقل FedEx : شرکت حمل و نقل FedExدر سال 1973 توسط فردی کار آفرین به نام فرد اسمیت بنیان گذارده شد .در حال حاضر این شرکت با دارا بودن زیر ساخته های فیزیکی و مجازی کاملا یکپارچه حمل و نقل 24 ساعتی را به تمام نقاط دنیا انجام می دهد شرکت مذکور یکی از پر ازدحام ترین مراکز پردازش داده در دنیا را اداره می کند حجم تخمینی مبادلات اطلاعاتی این شرکت ، مدیریت روزانه بیش از صد میلیون درخواست برای بیش از 3000 پایگاه داده و بیش از 500000 فایل بایگانی می شوند . این شرکت هم چنین به عنوان یکی از بزرگترین شبکه های آنلاین سرویس دهنده و یا سرویس گیرنده را اداره می کند
شرکت حمل و نقل FedEx به دلیل فشارهای ناشی از تورم رو به رشد و رقابت جهانی توسعه پیدا کرد .این فشارها موجب ایجاد تقاضای بیشتر برای تسریع در ارائه خدمات با هزینه کمتر و با کیفیت بالاتر شد اینترنت بستری قابل دسترس و کم هزینه فراهم نمود که این شرکت امکان توسعه جغرافیایی و خدمات رسانی را افزایش دهد
نرم افزاری که این شرکت استفاده می کند برنامه ای تحت وب است که ابزارهای حمل و نقل الکترونیکی را نیز به همراه دارد .این نرم افزار به مشتریان توانایی ردیابی موقعیت محموله را از طریق وب سایت شرکت می دهد
راه حل های سخت افزاری و نرم افزاری شرکت حمل و نقل FedEx:

• Power ship mc FedEx (سیستم سخت افزار و نرم افزار چندین حمل)

• ship manager server FedEx (یک سیستم ارائه معاملات با سرعت بالا و قابلیت اعتماد عالی به طور متوسط هر 8 تقاضا در هر ثانیه را اجازه می دهد )

• API ship FedEx (که برنامه مبتنی بر اینترنت جهت سفارشات )

•  FedEx Net –return (یک سیستم مدیریت اقلام برگشتی مبتنی بر وب )

شکل 2 1 زنجیره سفارش شرکت حمل و نقل FedEx
این زیر ساخت ها در حال حاضر به عنوان زنجیره FedEx شناخته شده است. هنگامی که یک مشتری سفارش میدهد سفـارش به سرور شرکت فرستاده می شود اطلاعات مربوط به سفارش مشتری به کامپیوتر تاجران ارسال می شود و بعد یک پیام به تاییدیه دریافت سفارش به مشتری ارسال می شود بعدازاینکه سفارش تایید شد سفارش به یک پردازنده مرکزی فرستاده می شـود و بدین ترتیب سیستم مدیریت انبار فعـال می گردد . سیستم موجودی انبار به روز شده و فرایند حمل آغاز می شود در طول تمامی مـراحل کار، مشتری، تاجـر و کارکنان شرکت حمل ونقل می توانند در هر زمان وضعیت سفارش و یا تحقق و یا انجام آن را از طریق وب سایت مربوط پیگیری نمایند.

اُدْعُ إِلى‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدین^[۷۵۸]
حضرت امیرالمؤمنین در یکی از خطبه­های نهج البلاغه با فرمایشی مشابه این فراز درباره رسول اکرم و خدمات ایشان می­فرمایند:
« َبعَثَهُ وَ النَّاسُ ضُلَّالٌ فِی حَیْرَهٍ وَ حَاطِبُونَ فِی فِتْنَهٍ قَدِ اسْتَهْوَتْهُمُ الْأَهْوَاءُ وَ اسْتَزَلَّتْهُمُ الْکِبْرِیَاءُ وَ اسْتَخَفَّتْهُمُ الْجَاهِلِیَّهُ الْجَهْلَاءُ حَیَارَى فِی زَلْزَالٍ مِنَ الْأَمْرِ وَ بَلَاءٍ مِنَ الْجَهْلِ فَبَالَغَ فِی النَّصِیحَهِ وَ مَضَى عَلَى الطَّرِیقَهِ وَ دَعَا إِلَى الْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَه^[۷۵۹] »
در این جملات حضرت فاطمه، مراتب دعوت را بیان می­فرمایند:
« بر اساس آیه شریفه ۱۲۵سوره مبارکه نحل، سه مرتبه برای دعوت بیان می­ کنند:

۱- مرتبه حکمت و استدلال: کسانی که اهل منطق و حکمت هستند و اگر برای آن­ها استدلال شود به راه راست می­آیند، باید از این راه دعوت به خدا شوند.
۲- مرتبه موعظه: بعضی­ها هستند که با منطق نمی­ توان با آن­ها صحبت کرد، بلکه عقلشان به چشمشان است، مثل کسانی که امام رضا را به گنبد طلا می­شناسند…این­گونه افراد را باید از طریق موعظه هدایت نمود؛ چرا که موعظه جنبه خطابی دارد و ظنیات و چیزهایی که در طرف مقابل تأثیر دارد، در آن به کار می­رود.
۳- مرتبه مجادله: بعضی­ها هستند که آدم­های لجبازی می­باشند، نه اهل منطق و استدلالند و نه موعظه در آن­ها تأثیر دارد، با اینگونه افراد باید از طریق مجادله وارد شد و چیزهایی را که خودشان قبول دارند به رخشان کشید. (و از این طریق آن­ها را محکوم و مغلوب کرده و به راه راست دعوت نمود).^[۷۶۰]»
این فرمایشات حضرت مقدمه‌ای است برای این‌که مردم خدمات پیامبر را به یاد آورند و بدانند که پیغمبر حق عظیمی بر گردن آن‌ها دارند و کسی که اکنون با آن‌ها سخن می‌گوید کسی است که رهرو حقیقی ایشان بوده و می­خواهد مردم را نیز به آن راه ­ببرد.
حضرت صدیقه طاهره در این قطعه از خطبه «وَ فُهْتُمْ بِکَلِمَهِ الْاِخْلاصِ» می­فرمایند: شما به کلمه توحید و اخلاص سخن گفتید، یعنی«لااله الاّالله» را بیان کردید. یعنی با رنج­ها و زحمت­هایی که رسول اکرم متحمل شدند و مبارزات ایشان، به اصطلاح موحّد و مسلمان شدید. «فاهَ» یعنی با دهان سخن گفتن و مراد از کلمه توحید «لا اِلْه اِلاَّ اللّه» است^[۷۶۱].
«فی نَفَرٍ مِنَ الْبیضِ الْخِماصِ» کنایه از اهل ورع و تقواست. و منظور حضرت در این­جا عترت پیامبر اکرم می­باشد^[۷۶۲].
شهید دستغیب در شرح این فراز می­نویسند:
«معنی کنایی این بخش عبارت است از خالی بودن بطون از حرام است. ومعنای ظاهری این عبارت این است که انسان هرچه کم خوراک­تر باشد روحش لطیف­تر و قلبش رقیق­تر است.»
آیت الله قزوینی نیز این فراز را چنین شرح نموده است:
« در این فراز ممکن است اشاره به روزه­داری و پارسایی مسلمانان باشد و ممکن است این دو ویژگی سپید رویی و پارسایی اشاره به گروه مشخصی از مسلمانان همچون گروه یاران برگزیده پیامبر یا خاندان پاک و پاکیزه ایشان باشد^[۷۶۳].»

۱٫۱۰٫۴٫ استنادهای قرآنی

«فَبَلَّغَ الرِّسَالَهَصادِعاً بِالنَّذارَهِ مائِلاً عَنْ مَدْرَجَهِ الْمُشْرِکینَ» این فقره از فرازی که نقل شد و درباره خدمات پیامبر اکرم در دوران رسالتشان سخن می­گوید، تلمیح به این آیه شریفه است:
فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکینَ^[۷۶۴]
واین فقره از خطبه شریفه«داعِیاً اِلى سَبیلِ رَبِّهِ بِالْحِکْمَهِ و الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ» نیز تلمیح به این آیه شریفه دارد:
اُدْعُ إِلى‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدینَ ^[۷۶۵]
«ضارِباً ثَبَجَهُمْ، اخِذاً بِاَکْظامِهِمْ» تلمیح به آیه شریفه مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ^[۷۶۶] است.

۱۱٫۴٫ مردم پیش از بعثت

«وَ کُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَهٍ مِنَ النَّارِ، مُذْقَهَ الشَّارِبِ، وَ نُهْزَهَ الطَّامِعِ، وَ قُبْسَهَ الْعِجْلانِ، وَ مَوْطِی‏ءَ الْاَقْدامِ، تَشْرَبُونَ الطَّرْقَ، وَ تَقْتاتُونَ الْقِدَّ، اَذِلَّهً خاسِئینَ، تَخافُونَ اَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِکُمْ، فَاَنْقَذَکُمُ اللَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالی بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ بَعْدَ اللَّتَیَّا وَ الَّتی وَ بَعْدَ أَنْ مُنِیَ بِبُهَمِ‏ الرِّجَالِ وَ ذُؤْبَانِ الْعَرَبِ وَ مَرَدَهِ أَهْلِ الْکِتَابِ‏ کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ‏» « شما بر لبه پرتگاه آتش قرار داشتید که پیامبر الهی شما را نجات داد. چنان خوار بودید که جرعه هر نوشنده، و شکار هر طمعکار، و همچون آتشگیره­ای که بردارنده آن زیاد توقف نمی­کند بودید، و زیر قدم­های دیگران قرار داشتید. آب آشامیدنی شما آب کدر، و خوراک شما پوست دباغی نشده بود، ذلیل طردشدگان بودید. می­ترسیدید که مردم از اطرافتان ناگهان بر شما حمله کنند. تا آن­که خداوند تبارک و تعالی به برکت حضرت محمّد شما را نجات داد بعد از همه این­ها و بعد از آن­که او گرفتار پهلوانان کفّار و گرگان عرب و گردنکشان اهل کتاب گردید، هرگاه که آتشِ جنگ را می افروختند خداوند آن را خاموش می­نمود.»
حضرت فاطمه زهرا در این فرازها به سبک قرآن کریم در بیان داستان بنی اسرائیل عمل فرمودند؛ بدین صورت که مردم را به مشکلات و بدبختی­های قبل از اسلام توجه داده آن ایام را یادآور می­شوند.
قرآن کریم در آیه شریفه وَ إِذْ قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ اذْکُرُوا نِعْمَهَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ أَنْجاکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ وَ یُذَبِّحُونَ أَبْناءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُمْ وَ فی‏ ذلِکُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظیم^[۷۶۷]
بیان می­ کند حضرت موسی اوضاع نابسامان و ستم­های فرعون و روزهای سختی بنی اسرائیل را به آن­ها متذکر شدند تا شاکر نعمت آزادی باشند و ایام خوشی برای آن­ها عادی و مکرر نشود.
حضرت با بیان این عبارت «وَ کُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَهٍ مِنَ النَّار»ِ ضعف معنوی که مردم پیش از بعثت بدان مبتلا بودند را یادآور می­شوند و اشاره می­ کنند که آن­ها مردم ضعیف و بیچاره­ای بودند که از هر طرف، هر کسی با هر حاجتی با تمسک ­به آن­ها رفع مشکل و حاجت می­کرد و قدرتمندان منابع و سرمایه ­های آن­ها را وسیله رسیدن به طمع­های خود قرار می­دادند.
و این عبارات« مُذْقَهَ الشَّارِبِ، وَ نُهْزَهَ الطَّامِعِ، وَ قُبْسَهَ الْعِجْلانِ، وَ مَوْطِی‏ءَ الْاَقْدامِ» که تعابیر ادبی بسیار زیبایی هستند، ضعف­های سیاسی و اجتماعی مردم پیش از اسلام و آغاز رسالت حضرت محمّد مصطفی را تذکر می­ دهند.
حضرت فاطمه پس از تشبیه آن­ها به جرعه آبی که مردم می‌توانستند آن­را ببلعند و به طعمه­ای که هر کس طمع می‌کرد می‌توانست آن­ها را برباید، در تشبیه دیگری آن­ها را به جهت شدت ضعف و مستعد بودنشان برای نابودی به شعله آتشی تشبیه کردند که شخصی شتابان بخواهد آن­را بگیرد و زود ببرد که دستش نسوزد و آتش هم خاموش نشود. و در پایان بیان ضعف­های اجتماعی و سیاسی آن­ها فرمودند: لگدمال قدم‌های دیگران بودید. و مراد حضرت این بود که یادآوری کنند با وجود این اندازه سستی و در معرض نابودی بودن، زندگی کردید و به این‌ مرحله رسیدید.
لازم به ذکر است که این جمله «وَ مَوْطِی‏ءَ الْاَقْدامِ»، مثل مشهوری است که مغلوبیت وذلت افراد را بیان می­ کند^[۷۶۸].
و برای بیان ضعف­های مادی آن­ها می­فرمایند: «تَشْرَبُونَ الطَّرْقَ، وَ تَقْتاتُونَ الْقِدَّ»
آب‌ نوشیدنی شما از آبشخوری بود که آلوده به ادرار شتر و گل‌آلود بود^[۷۶۹]؛ و غذایتان «قد» که عبارتست از پوست^[۷۷۰] و روده‌های باقی مانده از گوسفند کشته شده، که غیر از فقرا و گرسنگان کسی از آن استفاده نمی‌کند، و شما ناچار بودید از آن غذا تهیه کنیدو این وضع زندگی مادی‌ شما بود^[۷۷۱].
حضرت فاطمه در ادامه به ضعف روحی آنان اشاره کرده می­فرمایند:«اَذِلَّهً خاسِئینَ، تَخافُونَ اَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِکُمْ». «أَذِلَّه خاسِئینَ» یعنی مردم ضعیف و مطرود جامعه انسانیت بودید که از آداب اجتماعی چیزی نمی‏دانستید، بی‏شخصیت و سست‏عنصر بودید^[۷۷۲].و به قدری ضعیف و بیچاره بودید که می­ترسیدید مردم قبیله­های دیگر، شما را بربایند و شما را برده خود کنند و اموال شما را به تاراج ببرند^[۷۷۳].
«فَاَنْقَذَکُمُ اللَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالی بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ بَعْدَ اللَّتَیَّا وَ الَّتی وَ بَعْدَ أَنْ مُنِیَ بِبُهَمِ‏ الرِّجَالِ وَ ذُؤْبَانِ الْعَرَبِ وَ مَرَدَهِ أَهْلِ الْکِتَابِ‏ کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ‏»
حضرت زهرا در این فراز پایانی اشاره خطاب به مردم می­فرمایند، پیامبر بعد از ابتلا به تمامی حوادث ناگوار و رنج­ها و دشواری­ها و برخورد با افراد متهوّر و بی‏منطق از مشرکین و گرگ­های عرب و تمرّد اهل کتاب از کتب آسمانی خود که در آن بشارت به آمدن پیامبراکرم داده بودند، تمامی سختی­ها را متحمل شدندو شما را از آن همه فساد و تباهی نجات دادند و راه را برای پیشرفت اسلام فراهم نمودند.
و سپس با استناد به آیه شریفه کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ^[۷۷۴] الطاف خدا و حمایت­های او از رسول اکرم را متذکر شدند.
«بَعْدَ اللَّتَیَّا وَ الَّتی» یک اصطلاح و یک ضرب المثل عربی است. و کنایه از مصیبت­هاى بزرگ و کوچک مى‏باشد. اصل آن این است که: مردى با زنى کوتاه قد و کم سنّ و بد خلق ازدواج کرد و از جانب وى دچار سختی­هاى فراوان شد، ناگزیر او را طلاق داد و با زنى بلند قد ازدواج کرد و از ناحیه او دو چندان زن اوّل دشوارى دید. به­ناچار او را هم طلاق داد و گفت: بعد اللّتیّا و الّتى، «هرگز ازدواج نمى‏کنم.» این جمله براى گرفتاری­هاى بزرگ و کوچک ضرب المثل شده است^[۷۷۵].

۱٫۱۱٫۴٫ استنادهای قرآنی

«وَ کُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَهٍ مِنَ النَّارِ، مُذْقَهَ الشَّارِبِ، وَ نُهْزَهَ الطَّامِعِ، وَ قُبْسَهَ الْعِجْلانِ، وَ مَوْطِی‏ءَ الْاَقْدامِ، تَشْرَبُونَ الطَّرْقَ، وَ تَقْتاتُونَ الْقِدَّ، اَذِلَّهً خاسِئینَ، تَخافُونَ اَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِکُمْ، فَاَنْقَذَکُمُ اللَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالی بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ بَعْدَ اللَّتَیَّا وَ الَّتی»
این فراز از خطبه حضرت فاطمه اقتباسی از آیه شریفه ۱۰۳ از سوره مبارکه آل عمران است.
وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ کُنْتُمْ عَلى‏ شَفا حُفْرَهٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ^[۷۷۶]
«اَذِلَّهً خاسِئینَ» ناظر است بر آیه شریفه … فَقُلْنا لَهُمْ کُونُوا قِرَدَهً خاسِئینَ^[۷۷۷]
«تَخافُونَ اَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِکُمْ» در بیان حضرت فاطمه اقتباسی بدون تغییر از آیه شریفه وَ اذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآواکُمْ وَ أَیَّدَکُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون^[۷۷۸] می­باشد.

فصل پنجم: امامت و ولایت در خطبه فدکیه

۱٫۵٫ معرفی امیرالمؤمنین علی (نقش حضرت علی در اسلام و بخشی از کمالات ایشان)
۲٫۵٫ احوال مردم در ایام فتنه
۳٫۵٫ جامعه بعد از رحلت پیامبر و غصب خلافت
۴٫۵٫ اعتراض به سکوت مردم
۵٫۵٫ پاسخ به ادعای خلیفه اول درباره اصرار و درخواست مردم مبنی بر پذیرش خلافت از سوی او
۶٫۵٫ پایان خطبه و شکوه به پیامبر اکرم

۱٫۵٫ معرفی امیرالمؤمنین علی (نقش حضرت علی در اسلام و بخشی از کمالات ایشان)

۱۷۴/۰

۹۲۶/۲۰

۰۰۰/۰

ECM(-1)

۷۵۴/۰-

۰۵۹/۰

۰۴۹/۲۰-

۰۰۰/۰

منبع: یافته‌های تحقیق
۵-۲-۷- آزمون پایداری ضرایب
آماره‌های پسماند تجمعی و مجذور پسماند تجمعی برای آزمون ثبات ساختاری در نمودارهای (۵-۱) و (۵-۲) ارائه شده است. چون هردو نمودار در حدفاصل فاصله‌ی اطمینان قرار می‌گیرند، فرضیه‌ی صفر مبنی بر پایداری ضرایب را نمی‌توان رد کرد.

نمودار (۵-۱): آزمون پسماند تجمعی
منبع: یافته‌های تحقیق

نمودار(۵-۲): آزمون مجذور پسماند تجمعی
منبع: یافته‌های تحقیق
۵-۳- تجزیه و تحلیل یافته‌ها
رشد صنعتی و اقتصادی کشورها در سال های پس از جنگ جهانی دوم منجر به افزایش تقاضای انرژی شده است. این در حالیست که در سال های اخیر افزایش تولید و مصرف انرژی در جهان همراه با کاهش شدت انرژی بوده که نشان دهنده عملکرد بهتر مصرف کننده­ها و کارایی بیشتر آنها در قبال انرژی دریافت شده می­باشد. به عبارتی اگرچه مصرف انرژی در جهان در حال افزایش بوده است اما به دلیل ارزش افزوده بالاتر فعالیت های صنعتی و اقتصادی در جهان، شدت انرژی کاهش پیدا کرده است.
از طرفی، درکنار افزایش تولید و مصرف انرژی­های اولیه در ایران، شدت انرژی ، از سال ۱۹۸۰ تا کنون رشد قابل توجهی دارد و عدم هماهنگی این روند با برآیند عملکرد جهان ، اذهان اقتصادی را به تعمق وادار می کند تا علت این موضوع شناسایی گردد . این در حالیست که در سال ۲۰۰۶ شدت انرژی جهان ۸۸۷۴ و شدت انرژی ایران ۱۴۱۲۰ بی تی یو بر دلار بوده است که نشان می دهد شدت انرژی در ایران نزدیک به۶۰ درصد بالاتر از میانگین جهانی می باشد. شدت انرژی در ایران هم گام با خاورمیانه افزایش یافته است.
در این قسمت با بهره گرفتن از نتایج به دست آمده و ادبیات موضوع، یافته‌های تحقیق مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. با توجه به مباحثی که در بخش ادبیات موضوع اشاره شد، جهانی­شدن که به گسترش فعالیت‌های تجاری اشاره دارد، شدت انرژی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این رو در این پژوهش، رابطه‌ی جهانی­شدن، کارایی انرژی، قیمت حامل­های انرژی و رشد اقتصادی با شدت انرژی با بهره گرفتن از مدل به کار رفته در مطالعه‌ی برنستین و همکاران مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که مدل به صورت لگاریتمی تصریح شده است، ضرایب بدست آمده کشش بلندمدت شدت انرژی را نسبت به هر یک از عوامل تأثیرگذار بر آن نشان می‌دهند.
نتایج بدست آمده از روش ARDL برای برآورد و استخراج رابطه‌ی بلندمدت بین متغیرهای مدل را می‌توان به شرح ذیل تجزیه و تحلیل کرد:

• نتایج حاصل از تخمین، نشان دهنده‌ی رابطه‌ی مثبت و معنی‌دار بین شاخص جهانی­شدن و شدت انرژی است. بنابراین می‌توان گفت که گسترش جهانی­شدن موجب افزایش شدت انرژی می­ شود که این امر به عنوان یکی از پیامدهای منفی جهانی­شدن است. کشش کوتاه‌مدت این متغیر برابر با ۰۷۷/۰ و کشش بلندمدت آن برابر با ۰۶۵/۰ است. همان طور که مشخص است، اثر جهانی شدن بر شدت انرژی به مرور زمان کاهش می‌یابد. با توجه به این بحث می­توان گفت که کشور ایران در مسیر جهانی­شدن قرار دارد و در این میان، گسترش فعالیت‌های تجاری بیشتر مدنظر قرار می­گیرد. لذا در کنار آثار مثبت جهانی­شدن یکی از آثار منفی کوتاه مدت این پدیده افزایش شدت انرژی است. زیرا که ایران نیز همانند سایر کشورهای در حال توسعه در مرحله رشد فیزیکی قرار دارد و با توجه به ارزش افزوده پایین تر این مراحل رشد نسبت به مراحل جدید، بالا بودن سطح مصرف انرژی در این مناطق با پایین بودن سطح ارزش آفرینی آنها همراه شده و به شکل مضاعف در افزایش شدت انرژی آنها تاثیرگذار خواهد بود . علاوه بر این، یکی از دلایل محتمل افزایش شدت انرژی در خاورمیانه می تواند انتقال صنایع انرژی بر از کشورهای توسعه یافته به کشورهای دارای ذخایر غنی انرژی در این منطقه باشد.

در کنار مطالب ذکر شده بایستی به صادرات حامل های انرژی از خاورمیانه به کشورهای توسعه یافته اشاره نمود که به دلیل خام فروشی دارای ارزش افزوده پایین بوده و علاوه بر اینکه در بخش مصرف انرژی لحاظ می شوند ارزش افزوده بالایی ندارند . مورد اخیر در کشورهایی که فروش مواد اولیه بخش عمده ای از درآمد آنها را تشکیل می دهد جایگاه ویژه ای دارد.

• تاثیر کارایی انرژی بر شدت انرژی هم در بلندمدت و هم در کوتاه‌مدت منفی و معنی‌دار است. با توجه به ضریب بدست آمده در رابطه‌ی بلندمدت، یک درصد افزایش در شاخص کارایی انرژی، شدت انرژی را به میزان ۰۲/۱ درصد افزایش می‌دهد. از آنجایی که کشش کوتاه‌مدت شاخص کارایی انرژی نسبت به شدت انرژی برابر ۰۱/۱ می‌باشد، بنابراین می‌توان گفت که تأثیر افزایش کارایی انرژی بر شدت انرژی در بلندمدت بیشتر از کوتاه‌مدت است و به مرور زمان این اثرگذاری افزایش می­یابد. همان طور که در مبانی نظری اشاره شد، کارایی انرژی می‌تواند با افزایش تولید ناخالص داخلی یا کاهش مصرف انرژی موجب کاهش شدت انرژی شود که این به معنی افزایش بهره­وری انرژی است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، می‌توان اظهار داشت که افزایش کارایی از طریق افزایش تولید ناخالص داخلی منجر به افزایش شدت انرژی می‌شود.

• قیمت حامل­های انرژی یکی دیگر از متغیرهای این تحقیق است. این متغیر در تخمین‌های صورت گرفته دارای ضریب منفی و معنی‌دار است. به عبارتی با افزایش قیمت حامل­های انرژی، شدت انرژی کاهش می‌یابد. مقدار ضریب بلندمدت این متغیر برابر با ۰۰۷/۰- است. به عبارت دیگر، یک درصد افزایش در قیمت حامل­های انرژی، شدت انرژی را به میزان ۰۰۷/۰ درصد کاهش می‌دهد. علت این امر را چنین می‌توان بیان کرد که افزایش قیمت حامل­های انرژی باعث کاهش مصرف انرژی می­ شود و از این طریق شدت انرژی را کاهش می­دهد. لازم به ذکر است که تغییرات قیمت حامل­های انرژی، شاخص شدت انرژی را از دو طریق تحت تأثیر قرار می­دهد. نخست از طریق تغییرات تقاضای انرژی و دیگری تأثیر حاصل از افزایش یا کاهش قیمت حامل­های انرژی بر تولید ناخالص داخلی. از آنجایی که انرژی علاوه بر نهاده­هایی مانند کار و سرمایه از عوامل مهم تولید در اقتصاد محسوب می شود. و همچنین با توجه به اینکه بین عوامل تولید(شامل کار ، سرمایه و انرژی) و میزان تولید رابطه ای مستقیم وجود دارد. لذا رابطه منفی میان مصرف انرژی و قیمت انواع حامل­های انرژی برقراراست. بنابراین با افزایش قیمت حامل­های انرژی، مصرف انرژی کاهش می­یابد. کاهش مصرف انرژی نیز می ­تواند منجربه کاهش تولید گردد. به این ترتیب افزایش قیمت حامل­های انرژی می ­تواند باعث کاهش شدت انرژی ­شود.

• اثر رشداقتصادی بر شدت انرژی پیچیدگی خاصی دارد به این دلیل که در کوتاه­مدت رابطه مثبت و بی ­معنی بین آن­ها وجود دارد، در بلند مدت با لحاظ وقفه زمانی رابطه منفی و معناداری بین شدت انرژی و رشد اقتصادی وجود دارد. معمولارشد اقتصادی در کوتاه­مدت نمی­تواند منجر به بهبود بهره­وری و تکنولوژی گردد. لذا تاثیر رشد اقتصادی بر شدت انرژی در کوتاه­مدت محسوس نخواهد بود. اما رشد اقتصادی در بلندمدت می ­تواند منجربه بهبود بهره­وری و تکنولوژیکی گردد و لذا تاثیر رشد اقتصادی بر شدت انرژی معنادار خواهد بود.

۵-۴- نتایج آزمون فرضیه‌ها
در این قسمت بر اساس یافته‌های تجربی تحقیق، فرضیه ­های تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• با توجه به نتایج به دست آمده از تخمین مدل تحقیق، فرضیه‌ی اول تحقیق مبنی بر اینکه جهانی­شدن تأثیر مثبتی بر روی شدت انرژی دارد را نمی‌توان رد کرد. به عبارتی ضریب مثبت و معنی‌دار شاخص جهانی­شدن موجب عدم رد این فرضیه شده است.

• فرضیه‌ی دوم بیانگر رابطه‌ی منفی کارایی انرژی با شدت انرژی بود که بر اساس نتایج حاصل، قابل رد کردن نیست. بدین مفهوم که افزایش شاخص کارایی انرژی موجب کاهش شدت انرژی می‌شود.

• فرضیه‌ی سوم که بیانگر اثر منفی قیمت حامل­های انرژی بر شدت انرژی است، مورد آزمون قرار گرفت. ضریب منفی و معنی‌دار این متغیر مؤید عدم رد فرضیه‌ی سوم است.

• فرضیه‌ی چهارم و آخرین فرضیه که بیانگر اثر منفی رشد اقتصادی بر شدت انرژی است، مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به ضریب منفی و معنی‌دار این متغیر در بلندمدت ، فرضیه قابل رد کردن نیست.

۵-۵- جمع‌بندی

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مستقل پژوهش
متغیرهای مستقل در این پژوهش عبارتند از: شبکه ارتباطی، سرمایه اجتماعی، نوع گروه مرجع، میزان مصرف رسانهای و پایگاه اقتصادی- اجتماعی.
تعریف مفهومی و عملیاتی شبکه ارتباطی
شبکه ارتباطی، سطح کنش متقابل اعضای شبکه با دانشجو را نشان میدهد. به عبارتی تعداد افرادی که فرد با آنها در ارتباط میباشد( صالحی هیکویی، ۱۳۸۴: ۴۴).
در این پژوهش، شبکه ارتباطی به ارتباطات رسمی و غیر رسمی زندگی فرد مانند ارتباط با پدر و مادر، خواهر و برادر، فامیل، دوستان، معلمان و اساتید دانشگاه، روحانیون و علمای دینی، هنرمندان و ورزشکاران میپردازد و در سطح سنجش ترتیبی اندازه گیری شده است.
تعریف مفهومی و عملیاتی سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی عبارت است از ارزش آن جنبه از ساختار اجتماعی که به عنوان منابعی در اختیار اعضاء قرار میگیرد تا بتوانند به اهداف و منافع خود دست پیدا کنند( الوانی، ۱۳۸۱: ۵).
در این پژوهش سرمایه اجتماعی از مؤلفه های اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی تشکیل شده است. منظور اعتماد اجتماعی در این پژوهش اعتماد بینفردی مانند اعتماد به افراد خانواده، اعتماد به دوستان و فامیل، اعتماد نهادی مانند اعتماد به نهادهای اجتماعی و اعتماد تعمیم یافته مانند اعتماد به روحانیون، هنرمندان و ورزشکاران میباشد.
منظور از مشارکت اجتماعی عضویت افراد در گروه ها و نهادهایی مانند گروه های ورزشی، مهمانیهای خانوادگی، کانونهای فرهنگی، مهمانیهای دوستانه دانشجویی، تشکلهای سیاسی و سازمانهای خیریه میباشد.
تعریف مفهومی و عملیاتی میزان مصرف رسانهای
مصرف رسانهای عبارت است از وضعیتی که فرد یا گروه، به مدتی خاص، در معرض رسانه های جمعی مانند تلویزیون، رادیو، ماهواره، اینترنت، نشریات و مجلات قرار میگیرد و از آنها برحسب نیازمندی و علاقه مندی خود استفاده میکند.
در این پژوهش میزان مصرف رسانهای به دو دسته تلویزیون داخلی و تلویزیون خارجی تقسیم شدند. و در قالب طیف ۵ گزینه ای سنجیده شدهاند.
تعریف مفهومی و عملیاتی نوع گروه مرجع
در جریان تصمیمگیریها، کنشها و حتی شکلگیری نگرش انسانها در جامعه، عواملی چند نقش آفرینند که از جمله مهمترین آنها افراد یا گروههایی هستند که مبنا و معیار قضاوت و ارزیابی کنشگران اجتماعی قرار میگیرند. گروه های مرجع دو نقش هویتدهی و قضاوتی را ایفا میکنند؛ اولاً هنجارها، رویه ها، ارزشها و باورهایی را به دیگران القاء میکنند و به اصطلاح کارکرد هنجاری دارند، ثانیاً استانداردها و معیارهایی در اختیار کنشگران قرار میدهند که آنها کنش و نگرش خود را با آن محک میزنند و اصطلاحاً کارکرد مقایسهای و تطبیقی ایفا میکنند( سروستانی و هاشمی، ۱۳۸۱: ۱۵۰).
منظور از گروه مرجع در این پژوهش، به گروهی اطلاق میگردد که فرد در مقایسه های خویش به
آن مراجعه میکند و رفتار، منش و کردار آن را چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی ملاک خود قرار میدهد. به منظور بررسی نقش و تأثیرگذاری مذهبی گروه های مرجع، براساس تحلیل عاملی انجام شده، آن را به دو دسته درون گروهی و برون گروهی تقسیم نمودیم.
گروه های مرجع درونگروهی شامل: والدین و دیگر اعضای خانواده( خواهر، برادر و همسر). گروه های مرجع برونگروهی شامل: هنرمندان( بازیگران، موسیقیدانان و نقاشان)، احزاب و گروه های سیاسی، روحانیون و گروه های دینی و قهرمانان ورزشی. برای سنجش این متغیر از پاسخگویان خواسته شد که مشخص کنند تا چه اندازه هریک از گروه های ذکر شده بر روی نگرش دینی آنها تأثیرگذار هستند. برای سنجش این متغیر از طیف ۶ گزینه ای استفاده شد.

تعریف مفهومی و عملیاتی پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین
پایگاه اقتصادی- اجتماعی یکی از مهمترین و کاربردیترین متغیرهای مستقل در تحلیل رفتارها، عقاید افراد و موقعیت آنها در سلسله مراتب اجتماعی است( چاوشی، ۱۳۷۴: ۳).
پایگاه مجموعه حقوق و تکالیفی است که بیانگر موقعیت یک فرد در رابطه با دیگران است، اعم از اینکه این روابط افقی یا عمودی، مبتنی بر تساوی و یا سلسله مراتب و یا مرتبط با منافع اعتبار اجتماعی و افتخار باشد( محسنی، ۱۳۸۳: ۲۱۵).
از آنجا که اکثر پاسخگویان این تحقیق مجرد بودند، بنابراین پایگاه آنان براساس وضعیت رئیس خانواده آنها ( پدریا مادر) ساخته شده است. شاخص پایگاه اقتصادی – اجتماعی از میزان درآمد سرپرست خانوار، شغل سرپرست خانوار و میزان تحصیلات پدر و مادر به دست آمده است. تحصیلات پدر و مادر شامل میزان سالهای تحصیل رسمی است که از بیسواد تا دکترا در ۸ طبقه تقسیم شده است. درآمد رئیس خانواده در ۶ طبقه تقسیم شده است همچنین شغل سرپرست خانوار بر اساس مدل کاظمیپور در سال ۱۳۷۴ و نیز الگوی مشابه آنکه توسط رجبزاده استفاده شده، مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس یک سؤال باز از پاسخگو خواسته شد که عنوان دقیق شغل سرپرست خانوارگفته شود. و بعد بر اساس مدل منزلت شغلی کاظمیپور مشاغل در ۷ طبقه دسته بندی شده و به هر شغل یک نمره منزلت شغلی داده شد(گروه اول: مشاغل بالای ۹۰ امتیاز) مانند پزشک، استاد دانشگاه، استاندار، قاضی و خلبان)، گروه دوم: مشاغل ۸۰- ۹۰ امتیاز) مانند مدیرکل، کارخانه داربزرگ، نماینده مجلس، فرماندار، شهردار، وکیل، افسر، تاجربازار و جواهر فروش)، گروه سوم : مشاغل ۷۰- ۸۰ امتیاز )مانند مهندس، روزنامهنگار، هنرمند، دبیر و هتلدار)، گروه چهارم :مشاغل ۶۰ - ۷۰
امتیاز) مانند تکنسین، معلم دبستان، کتاب فروش، سرکارگر و مقاطعه کار)، گروه پنجم: مشاغل ۵۰- ۶۰ امتیاز )مانند مکانیک، درجهدار، تراشکار، کارمند دارای تحصیلات کارشناسی و خواربار فروش)، گروه ششم : مشاغل ۴۰ - ۵۰ امتیاز) مانند راننده، ماشیننویس، بنا، کفاش و کارگر کارخانه و گروه هفتم : مشاغل کمتر از ۴۰ ( مانند چوپان، واکسی، رفتگر، عمله و پیشخدمت اداره) را شامل میشود. پس از تقسیم، متناسب با نوع مشاغلی که در هر رده قرار گرفت، به سایر مشاغلی که به لحاظ فعالیت و سطح مشابه بودند، نمرهای در همان حدود اختصاص داده شد(( کاظمیپور، ۱۳۷۴: ۲۵۴-۳۰۰).
به منظور دستیابی به نمره پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین، پس از بدست آوردن نمره z هریک از گویه های مذکور، نمرات بدست آمده با یکدیگر جمع و نمره مورد نظر بدست آمد.
فنون مورد استفاده در تجزیه و تحلیل اطلاعات
تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از نرمافزار آماری SPSS نسخه ۱۶ و ترسیم مدل تحقیق با بهره گرفتن از برنامه Amos نسخه ۲۲ انجام شده است. در این پژوهش اطلاعات گردآوری شده در سه سطح توصیفی، تبیینی و تحلیل چند متغیری با تکنیکهای مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. در توصیف داده ها از جداول یک بعدی و شاخصهای پراکندگی و مرکزی به تناسب مقیاس متغیرها استفاده شده است. در سطح دوم نیز براساس فرضیه ها و متغیرهای تشکیلدهنده آنها با بهره گرفتن از آمار استنباطی به ویژه جداول همبستگی و آزمونهای آماری، اطلاعات تبیین میشوند. در سطح بالاتر از تحلیل مسیر استفاده شده است.
فصل چهارم: یافته های پژوهش
مقدمه
در این فصل ابتدا به توصیفی از نمونه مورد بررسی بر اساس متغیرهای زمینهای( جنس، سن، وضعیت تأهل، رشته تحصیلی) میپردازیم. بدین ترتیب که با بهره گرفتن از جداول و نمودارهای توصیفی به ارائه برخی از نتایج توصیفی همراه با آمارههای لازم خواهیم پرداخت. توصیف متغیر وابسته (جهتگیریهای دینی) و متغیرهای مستقل(سرمایه اجتماعی، نوع گروه مرجع، میزان مصرف رسانهای، شبکه ارتباطی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی) در مرحله بعدی است. بعد از آن روابط متغیرهای مستقل و وابسته مورد بررسی و آزمون قرار میگیرند.
توصیف داده ها
در این بخش به توصیف جامعه نمونه و تحلیل یکمتغیری پرداخته شده است. در مورد هریک از داده های مورد بررسی، تعدادی از شاخصهای آماری با توجه به مقیاس داده؛ مانند کوچکترین^[۵۱] مقدار، بیشترین مقدار^[۵۲]، نما^[۵۳]، میانه^[۵۴]، میانگین^[۵۵] و انحراف معیار^[۵۶] بیان شده است و در برخی موارد از نمودارها برای بیان دقیقتر توزیع فراوانی مربوطه نیز استفاده شده است.
توصیف پاسخگویان
جدول ‏۴-۱: توصیف پاسخگویان در متغیرهای جمعیتشناختی