کلیه محصولات در روز های سه شنبه و چهارشنبه هر هفته در بورس توسط کارگزاران فروشنده( باهنر و اردیبهشت ایرانیان ) عرضه می گردد.( www.Khps.ir، ۱۳۹۱)
۲-۲۰ طبقه‌بندی و استانداردکالا
۲-۲۰-۱ طبقه‌بندی کالا
طبقه بندی نمودن کالاهای هر صنعتی عبارتست از تهیه مجموعه ای از مشخصات دقیق و کامل کالاها، لوازم مصرفی و قطعات یدکی آن صنعت که در این روش مشخصات کالاها به صورت اعداد و یا حروف ویا ترکیبی از آنها نشان داده میشود. شرکت ملی نفت ایران برای دستیابی به این مهم، قراردادی با شرکتHELL هلند انعقاد نمود که در آن طبقه بندی کالا بصورتMATERIAL AND EQUIPMENT STANDARD AND CODE می باشد که به اختصار به آن M.E.S.C گفته می شود.( www.Khps.ir، ۱۳۹۱)

۲-۲۰-۲ تعریف استاندارد
استاندارد، حداقل امکانات لازم از دیدگاه ایده، طراحی، روش های ساخت، مواد مصرفی، کنترل کیفیت و مدیریت می باشد.( www.Khps.ir، ۱۳۹۱)

بررسی مسئله رسانش متناوب در جامدات بی نظم

۲-۱ رسانش متناوب

رسانش متناوب در جامدات بی­نظم، از چندین دهه­ پیش مورد مطالعه قرار گرفته است. بعد از سال ۱۹۷۰ مقالات متعددی رسانندگی الکترونی یا یونی وابسته به فرکانس جامدات بی­نظمی چون، نیمه­رساناهای آمورف ، پلیمرهای رسانای یونی یا الکتریکی، پلی کریستال­ها، ترکیبات فلز-کلاستر^[۴۸]، اکسید شیشه­های یونی^[۴۹]کریستال­های غیر کامل و … را مورد بررسی قرار داده­اند.
اگر ،چگالی کل جریان حاصل از حامل­های بار آزاد و مقید و ، میدان الکتریکی وابسته به فرکانس باشد، آنگاه رسانندگی مؤثر با قانون اهم بصورت تعریف می­ شود که ، رسانندگی مختلط وابسته به فرکانس است. رابطه­ و با فرکانس به­ صورت و در نظر گرفته می­ شود که قسمت حقیقی تابع را نشان می­دهد. به کمک رسانش مؤثر می­توان ثابت دی الکتریک مختلط وابسته به فرکانس را بصورت زیر تعریف کرد:
(‏۲‑۱)
که در آن گذردهی الکتریکی خلأ است. اگر بار آزادی وجود نداشته باشد، آنگاه و خواهد بود که در آن چگالی دو قطبی­های الکتریکی است. در این صورت رابطه­ (۲-۱) به تعریف استاندارد ثابت دی­الکتریک وابسته به فرکانس، یعنی، ، منجر می­ شود که در آن، ، دامنه­ مختلط بردار جابجایی، ، می­باشد.
در فرکانس­های خیلی کمتر از فرکانس­های فونونی، ، که در اینجا مورد توجه ما قرار دارد، پلاریزاسیون بارهای مقید بصورت آنی ^[۵۰] است. این موضوع بیانگر این مطلب می­باشد که، ثابت دی­الکتریک بارهای مقید،، مستقل از فرکانس خواهد بود. بنابراین سهم بارهای مقید در رسانش مؤثر، ، بصورت می­باشد. اگر رسانش متناوب ، بعنوان سهم بارهای آزاد در در نظر گرفته شود، خواهیم داشت:

(‏۲‑۲)
که با مقایسه­ رابطه­ ۲-۱ و ۲-۲ رسانش وابسته به فرکانس بارهای آزاد بر حسب ثابت دی­الکتریک بصورت زیر بدست می ­آید.
(۲-۳)
بطور کلی قسمت حقیقی را با و قسمت موهومی آنرا با نمایش می­ دهند. قسمت موهومی ، بیانگر اختلاف فاز بین میدان و جریان بارهای آزاد است. در فرکانس­های پایین­تر از فرکانس­های فونونی، جابجایی بارهای آزاد همیشه یک گام زمانی، که حداکثر به اندازه­ یک چهارم دوره­ تناوب است، عقب تر از میدان الکتریکی است. از این رو جریان زودتر از میدان به بیشینه مقدار خود می­رسد. این مطلب دلالت بر مثبت بودن دارد. قسمت حقیقی نیز بیانگر اتلاف ترمودینامیکی بوده و همواره مقدار مثبتی است. معمولاً داده ­های تجربی بر حسب قسمت حقیقی رسانندگی وابسته به فرکانس گزارش می­ شود.

۲-۱-۱ عمومیت رسانش متناوب در جامدات بی­نظم

مطالعات تجربی انجام شده بر روی رسانش متناوب در جامدات بی نظم نشان دادند که، رسانندگی وابسته به فرکانس، در اکثر جامدات بی­نظم دارای رفتار کیفی مشابهی می­باشد بطوریکه برای فرکانس­های بالاتر از فرکانس مشخصه ، رسانندگی ، با یک قانون توانی از بصورت زیر با افزایش فرکانس افزایش می­یابد[۴۱].
(۲-۴)
در اکثر موارد بوده و در یک بازه­ی فرکانسی معین، با کاهش دما افزایش می­یابد. به این صورت که وقتی دما به سمت صفر میل می­ کند، n به یک نزدیک می­ شود. فرکانس مشخصه­ی متناسب با رسانندگی می­باشد.
(۲-۵)
این رابطه به قانون بارتون-ناکاجیما-نامیکاوا^[۵۱] معروف است[۵۱و۵۲].
در شکل ۲-۱ نمونه ­ای از رسانندگی متناوب، بر حسب فرکانس و دما، برای یک فیلم الماسی پلی­کریستال، که رسانشی الکترونی است و همچنین برای ، در حالت مذاب با ویسکوزیته­ی بسیار بالا ،که رسانشی یونی می­باشد، نشان داده شده است.
شباهت دو تصویر قابل توجه است. بویژه با در نظر گرفتن این حقیقت که رسانش یونی، که یک فرایند کلاسیکی عبور از سد پتانسیل است و رسانش الکترونی در جامدات بی نظم، که معمولاً از طریق تونل زنی مکانیک کوانتمی بین حالت­های جایگزیده می­باشد، با دو مکانیزم کاملاً متفاوت دارای رفتارهای کیفی یکسانی هستند. سؤالی که در اینجا مطرح می­ شود این است که چه چیز مشترکی بین این مکانیزم­ های رسانندگی در جامدات بی­نظم وجود دارد؟ دایر^[۵۲] [۵۵] والیوت^[۵۳] [۳۸] به این نکته اشاره کردند که منشأ این تشابه، توزیع پهن آهنگ پرش (در مورد رسانش یونی) و یا آهنگ تونل زنی (در مورد رسانش الکترونی)، برای رسانندگی متناوب در جامدات بی­نظم است.
(الف)
شکل ‏۲‑۱: رسانندگی متناوب بر حسب دما و فرکانس برای دو نوع رسانش الکترونی و یونی. الف) رسانندگی فیلم الماسی پلی کریستال [۵۳]. ب) رسانندگی در حالت مذاب با ویسکوزیته­ی بسیار بالا[۵۴]. در فرکانس­های پایین رسانندگی ثابت است و در فرکانس­های بالا از یک قانون توانی، با نمای زیر یک، تبعیت می­ کند.
(ب)
به منظور بررسی مشاهدات تجربی، مدل­های متعددی از رسانندگی متناوب ارائه گردیده است. شاید بتوان گفت که بیشترین مطالعات روی مدل جهشی صورت گرفته است. این مدل پرش حامل­های بار را در یک محیط تصادفی، که معمولاً با یک شبکه نمایش داده می­ شود، تشریح می­ کند. مدل جهشی برای احتمال پیدا کردن یک حامل بار، در مکان و زمان t، با معادله­ مادر^[۵۴] زیر داده می­ شود:
(۲-۶)
که در آن آهنگ گذار یا احتمال پرش از مکان به مکان بوده و مجموعه­ تمام مکان­هایی است که امکان پرش به آنها وجود دارد. برای وارد کردن اثر بی­نظمی محیط، آهنگ گذار را بصورت یک تابع نمایی از انرژی فعال­سازی^[۵۵] یا فاصله­ی تونل­زنی^[۵۶] که تنها برای پرش به نزدیکترین همسایه­ها غیر صفر است، در نظر می­گیرند. بجز حالت یک بعدی، حل دقیقی برای معادله­ (۲-۶) وجود ندارد. بنابراین برای تخمین رسانندگی متناوب، تقریب­های متعددی پیشنهاد شدند. یکی از تقریب­هایی که کاربرد زیادی نیز پیدا کرده است تقریب محیط مؤثر()^[۵۷] [۶^[۵۸]-۶۰] و روش­های وابسته به آن است[۱^[۵۹]]. این تقریب­ها یک تصویر کیفی از اکثر خصوصیات رسانش متناوب را فراهم می­ کنند ولی مقادیر آنها برای تعیین دقیق نیستند. در مدل جهشی معمولاً فرض بر این است که حامل های بار با یکدیگر بر هم کنش ندارند، بنابراین اثر خود طردی^[۶۰]، که طبق آن در هر مکان شبکه تنها یک ذره می ­تواند وجود داشته باشد، و همچنین اثر برهم کنش کولنی نادیده گرفته می­ شود. اخیراً این اثرها نیز در نظر گرفته شده ­اند[۴۶]، ولی با وارد کردن این اثرها، مدل بسیار پیچیده می­ شود. مدل ماکروسکوپیک که در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت، برهم کنش­های کولنی را از طریق قانون گاؤس در نظر می­گیرد بدون اینکه مدل چندان پیچیده شود.

۲-۲ مدل ماکروسکوپیک

در اینجا به بررسی معادلات حاکم بر رسانندگی متناوب در یک جامد با رسانندگی متغیر با مکان و مستقل از فرکانس خواهیم پرداخت[۶۲و۶۳]. در این مدل فرض بر این است که جسم جامد دارای حامل­های بار آزاد با رسانندگی موضعی و بارهای مقید که با ثابت دی الکتریک ثابت مشخص می­شوند، می­باشد. اگر چگالی جریان بارهای آزاد، بردار جابجایی میدان الکتریکی و پتانسیل الکترواستاتیکی باشد ، معادلات اساسی به صورت زیر خواهند بود:
(۲-۷)
با ترکیب این معادلات در قانون گاؤس و معادله­ پیوستگی:
(۲-۸)
(۲-۹)
که چگالی بارهای آزاد می­باشد و با فرض یک میدان خارجی به صورت تابعی از مکان ضربدر، خواهیم داشت:
(۲-۱۰)
با قرار دادن روابط ۲-۷ و ۲-۸ در رابطه­ ۲-۱۰ و معرفی فرکانس لاپلاس بصورت :
(۲-۱۱)
به رابطه­ زیر برای پتانسیل الکترواستاتیکی می­رسیم:
(۲-۱۲)
میانگین چگالی جریان بر حسب با رابطه­ زیر داده می­ شود.
(۲-۱۳)
با گسسته کردن معادله­ ۲-۱۲ که جزئیات آن در بخش بعد خواهد آمد، به یک شبکه­ خازن-مقاومت می­رسیم، بطوریکه هر باند شبکه شامل یک خازن و یک مقاومت است که بصورت موازی با هم قرار دارند. رسانش ظاهری بین هر بلوک از شبکه با رابطه­ زیر داده می­ شود.
(۲-۱۴)
در این رابطه ثابتی است که با توجه به شرط تصحیح حد پیوستگی چگالی جریان بار آزاد، ، تعیین می­ شود. به این صورت که، اگر جریان مقاومت باشد، بصورت عددی با رابطه­:
(۲-۱۵)
داده می­ شود ( ثابت شبکه و بعد آن است). از طرف دیگر با در نظر گرفتن اختلاف پتانسیل بین هر بلوک بصورت، ، داریم:
(۲-۱۶)
(۲-۱۷)
با جایگذاری رابطه­ ۲-۱۶ و۲-۱۷، در دو طرف رابطه­ ۲-۱۵، ثابت مورد نظر بصورت، ، بدست می ­آید و رابطه­ رسانش ظاهری بین هر بلوک شبکه بصورت زیر خواهد شد.
(۲-۱۸)

انجام اعمال وسواسی و مکرّر ، فرد مبتلا را درنهایت مجبوربه بروز رفتار پیچیده ای می کند که توأم باعناد وپرخاشگری است ودر مواردی ممکن است باخودآزاری همراه باشد. چنین شخصی مابین دوعامل استرس زای مفرط در نوسان است : اوّلاً فرد می داند که برای انجام درست و تمام و کمال اعمال خود.ملزم است به تمام جزئیات توجه کند و آنهارا به طور کامل وصحیح انجام دهدو ثانیاً پرداختن به این جزئیّات و تحمّل این همه «توجه» واسترس او را از نظر روحی و روانی مستأصل ودرمانده و آشفته وپریشان می نماید .«ضعف فکری» و « اراده ی ناتوان » قدرت تشخیص صحیح ، درست وبه اندازه عمل کردن را از او می گیرند و او را ازحد اعتدال خارج می سازند. در این مرحله، ضعف فکرو اراده و ناتوانی روانیِ فرد، مغلوب نیروی درونیِ وسواس برانگیز می شود و برای حل کردن معضل خود، دست به تکرار مکرّرات می زند. این حیرت وابهام ودست نیافتن به یک راه حل روشن وکوتاه او راعصبی وپرخاشگرمی سازد . از یک طرف خود رامجبور و مکلّف به انجام عمل عبادی (یاغیرعبادی)خاصی می داند (مثلا واجب است که وضوبگیرد ، غسل کند و ذره ای ازاعضای وضوء یا غسل نشسته باقی نماند ، نماز بخواند درحالیکه باید تمام حروف رابطورصحیح وازمخارج آنها اداکند زیرا درغیراین صورت نمازش باطل است وباید اعاده گردد…)و از طرف دیگر وجود وسواس وتکرار، اجازه اتمام واختصار درآن عمل رابه اونمی دهد . به دنبال تکرار زیادِ چنین شرایطی ، شخص دچارپرخاشگری وحتی خودآزاری می شود چون به احساس آرامش ورضایتمندی کافی ازانجام عمل خود دست نمی یابد و این ناکامی او راحتی به جنون می کشاند.

با توجّه به این که پیامبر اکرم(ص) در سرزمین حجاز و در میان اعراب آن زمان به پیامبری مبعوث شدند، پرواضح است که دستورات و احکام دینی نیز براساس فرهنگ و سطح درک و پذیرش آن مردم بیان می شده است. یعنی مردمی که تعداد بسیار کمی از آنها سواد خواندن و نوشتن داشتند و به بسیاری از دقّت های عقلی توجهی نداشتند. بنابراین خوب است مکلّفین برای عمل به این دستورات توجه کنند که اعراب آن زمان از یک دستور چه می فهمیده اند و چگونه به آن عمل می کرده اند. مسلماً دقّت آنان برای عمل به یک دستور شرعی، با دقّت های  یک فرد تحصیل کرده بسیار متفاوت است. مثلاً یک شیمی دان می داند که ذرات یک مایع دائماً در هوا منتشر می شوند و قطعاً این ذرّات بر روی اجسام اطراف آن مایع می نشینند. حال اگر مایع مذکور نجس باشد، آیا در این صورت، اسلام درمورد هر جسمی که در اطراف آن مایع نجس قرار داشته است، حکمِ متنجّس بودن را صادرمی کند ؟ بدون تردید این گونه نیست. اما واقعیّت این است که طبق قوانین علم شیمی، ما اطمینان داریم که سر سوزنی از آن مایع نجس، بر روی اجسام اطرافش نشسته است. در چنین مثالی به نظر تمام مردم عادی زمان صدر اسلام و حتی زمان حال، قطعاً مایع داخل ظرف به اطرافش اصابت نکرده است؛ و اگرچه بنابر دقّت علمی، این تراوش صورت گرفته باشد، ولی حکم شارع بر طبق نظر عرف و مردم عادی، صادر می شود. یعنی از دید مردم عادی اجسامی که از تراوش مایع نجس، مرطوب و یا حتی خیس می شوند، متنجّس پنداشته می شوند نه آن چیزهایی که با دقّت عقلی و علمی، متأثر و متنجّس می گردند.
در عصر پیامبر(ص) ودرشرایطی مثل سرزمین حجاز با وجود کمبود آب وزندگی سخت و مشقّت بارِ بادیه نشینی، مسلماً طهارت و تطهیر کردن مسلمانان و انجام اعمالی مثل غسل کردن نمی توانست با دوش گرفتن انجام شود و فقط امکان استفاده از مقدار محدودی آب برای هر فرد وجود داشت. بنابراین اگر در آن شرایط دشوار و کمبود آب، مسلمانان می توانستند با طهارت زندگی کنند، به مسجد بروند وعبادت کنند، قطعاً و یقیناً در زمان حاضر که همه شرایط مهیاست، دوش وشیرآب وغیره، می توان بازهم به طهارت وپاکی همه چیز ایمان داشت مگراینکه ناپاکی ونجاست آن ثابت شود. آیا با وجود امکانات فعلی برای شستشو و غسل کردن امکان دارد جائی ازبدن نشسته باقی بماند؟ و اساساً آیا لزومی دارد که به معیارهایی مثل سرسوزن درشستن یا ادای حرفی ازمخرج آن درنماز ویا تأثیرگذاریِ ذره ای نجاست درلباس یا بدن نمازگزار، اهمیّتی تا به حد بطلان قائل شد؟
نکته ی دیگر ی که ذکر آن در این جا ضروری است این است که بعضی از کارهایی که افراد وسواسی بر خود لازم می دانند، به حرام می انجامد؛ معصیت های بزرگی مثل اسراف، وهن دین، قطع رحم و قطع ارتباط با دیگر مسلمانان و متهم کردن آنها به فسق، از این دسته اند. اگر دو حکم طهارت ظاهری و اسراف همیشگی در وقت و آب را با هم مقایسه کنیم کنار گذاشتن حکم طهارت و جلوگیری از اسراف این دو سرمایۀ مهم، مقدّم خواهد بود. یا اگر رعایت یک حکم فقهی باعث طرد شخص از اجتماع مسلمانان شود چون شرع راضی به این طرد نیست قطعاً فرع فقهی کنار گذاشته می شود. ^[۲۵۷]
روایات بسیاری که متواتراً در باب طهارت، نجاست و عبادات بیان شده اند نشان می دهند که شارع مقدس در نهایت سهولت و سماحت با این مسائل برخورد کرده است و در تمام موارد از مکلّف به اندازه ی وسع و توانش انتظار تکلیف دارد وبا هرگونه حرجی در این خصوص مخالف است.
هدف خداوند مهربان از وضع و تشریع تکالیف، آزردن و به مشقّت انداختن بندگانش نمی باشد؛ بلکه هدف، برقرار کردن ارتباطی ساده و مستقیم بین عبد و معبود است و هرچیزی که این رابطه را سخت و دشوار ساخته یا آن را خدشه دار نماید، از جانب معبود مردود و ناروا اعلام شده است. رعایت مسائل طهارت و نجاست و نیز التزام به قالب و شکل ظاهری عبادات، ابزارهایی هستند برای تقرّب و آرامش یافتن در جوار رحمت دوست؛ نه برای آن که خود تبدیل به هدف گردند و با انجام اعمال افراطی به منظور انجام هرچه دقیق تر آن ها، در عرض عبودیت خداوند رحمان قرار بگیرند و بدین ترتیب انسان با انجام اعمال و رفتارهای وسواسی گرفتار شرک به خداوند گردد.
۲-۱-۵- ریشه ها و علل پیدایش وسواس از منظر فقه و آموزه های دینی
در متون و منابع اسلامی، در زمینه سبب شناسی وسواس، هم به نقش فرایندهای شناختی و عقلانی مانند «عدم رشد عقلی»، «ضعف در اراده و تسلیم شدن در برابر افکار شیطانی»، «عدم اعتماد به نفس»، «توجه افراطی و تسلیم بودن در برابر غرایز و شهوات» و «امیال کاذب» اشاره شده و هم به نقش عوامل فیزیولوژیک همچون «سوء هاضمه» عوامل عاطفی و هیجانی مانند «اضطراب» پرداخته شده است. به طور کلی عوامل پدیدآورنده ی وسواس در اسلام، از دو منظر قرآن و روایات معصومین(ع) قابل مطالعه و بررسی است.
۲-۱-۵-۱- علل بروز وسواس از دیدگاه قرآن
در قرآن کریم از شیطان، نفس و مردم به عنوان سه عامل موثر در بروز وسوسه یاد شده است. علاوه بر این ها، لجاجت نیز به عنوان یک عامل مخالفت با فرمان حق، معرفی گردیده است.
۲-۱-۵-۱- ۱- شیطان
بزرگ ترین ریشه وسواس، از نظر قرآن تلقین های شیطانی است. خداوند، در قرآن کریم می فرماید: «بگو از شر شیطان وسوسه گر به خداوند آدمیان پناه می برم!»^[۲۵۸] از این رو، جلوگیری از نفوذ شیطان در قلب انسان و ممانعت از اغواگری در کارهای روزمره به ویژه هنگام عبادت (نماز، روزه، اعمال حج و…) که حساس ترین لحظه حضور شیطان برای جدایی انداختن میان عابد و معبود است، بسیار ضروری است.
آیات متعدّدی در قرآن، به نقش شیطان در ایجاد وسوسه در انسان‌ها هم در حیطه اعتقادات (وسواس های فکری) و هم در حیطه اعمال (وسواس های عملی) اشاره کرده است.
خداوند متعال در این رابطه می فرماید: «شیطان موجودی است که پیوسته در دل مردم وسوسه می کند»،^[۲۵۹] «از گام های شیطان پیروی نکنید»^[۲۶۰]، «از زمینه های نفوذ شیطان در انسان، ایجاد شک و تردید است»^[۲۶۱] و «بی شک شیاطین به دوستان خویش وحی می کنند تا با شما به جدال برخیزند.»^[۲۶۲]
انسان اززمان انعقاد نطفه تاهنگام جان کندن وسکرات مرگ ازوسوسه های شیطانی درامان نیست. شیطان با استفاده ازکوچکترین موضوعات وراه ها، بزرگترین بهره برداری ها را برای گمراهی بشر، انجام می دهد.
شیطان با شیوه های مختلف در فکر و ذهن آدمى نفوذ مى کند، حتى اگر انسان از یک راه مواظبت بنماید ولى از راه دیگر غافل بماند، باز هم شیطان از همان راه غفلت شده وارد مى شود. خداوند در این باره مى فرماید: «قال فبما اءغویتنى لاقعدن لهم صراطک المستقیم ثم لآتینهم من بین اءیدیهم ومن خلفهم وعن اءیمانهم وعن شمائلهم ولا تجد اکثرهم شاکرین.»^[۲۶۳] شیطان گفت که چون تو مرا گمراه کردى من نیز بندگانت را از راه راست که شرع و آئین تست گمراه گردانم آنگاه ، از پیش رو و از پشت سر و طرف راست و چپ آنان در مى آیم تا بیشتر آنان ، شکر نعمت به جاى نیاورند. شیطان براى اغواى انسان، ابتداء در دل او وسوسه ایجاد مى کند و به مرور، او را از یاد خدا غافل مى گرداند تا اینکه جرأت و جسارت انجام گناه و معصیت را پیدا کند و بدین ترتیب موفق می شود بر اوتسلّط یابد. ^[۲۶۴]
کارشیطان، این دشمن خطرناک و قسم خورده انسان این است که دردل وجان بندگان نفوذ می کند وآنان را وسوسه می نماید، تا به راه راست قدم نگذارند. هدف شیطان جلوگیری ازکارهایی است که موجب تقرّب بندگان به خداوند مهربان می شود. بنابراین درعبادات، به ویژه درنماز و مقدّمات وشرایط آن وسوسه می کند، زیرا بهترین وسیله ارتباط مخلوق با خالق همانا نمازست. شیطان کسانی را که ایمان قوی ندارند ولذّت این ارتباط معنوی را درک نکرده اند، به ترک نماز وسوسه می کند، وکسانی راکه عقیده نسبتاً محکمی دارند، به تأخیر از اول وقت وسوسه می کند تا از فضیلت نماز اول وقت جا بمانند. شیطان نیرنگ هایی بکار می برد وگناه را به عنوان اطاعت وگمراهی را به عنوان هدایت جلوه گر می سازد. شیطان به این علت که عبادت بندگان صالح خدا را برنمی تابد، می کوشد باتمسّک به هروسیله ای و به هرطریق ممکن، آنان را از رسیدن به مقصود بازدارد؛ مثلاً با ایجاد وسوسه و وسواس نسبت به نجاست وطهارت، وقت ونیّت وقرائت وتلفظ ویا قبله در دل هایشان. گاهی نیز با عقاید مردم بازی می کند تا احکام اصلی الهی را درنظرشان ناچیز وبیهوده جلوه گر سازد و جرأت و جسارت گناه کردن به آنان بدهد و آنان را نسبت به عبادات بی میل و بی نشاط گرداند. ^[۲۶۵]
خداوند دراین باره در قرآن مى فرماید :«الم اعهد الیکم یابنى آدم ان لاتعبدوا الشیطان انه لکم عدو مبین»^[۲۶۶] اى فرزندان آدم ! آیا با شما عهد نبستم که شیطان را نپرستید؟؛ زیرا که او دشمن آشکار شماست. و نیز: «واذ اخذ ربک من بنى آدم من ظهورهم ذریتهم واءشهدهم على انفسهم الست بربکم ، قالو بلى شهدنا ان تقولوا یوم القیامه انا کنا عن هذا غافلین»^[۲۶۷] شیطان هر کسی را با زنجیر خاص خودش به دنبال خود می‌کشاند؛ زنجیر یکی نازک است و دیگری ستبر! بعضی‌ها هم که اصلاً زنجیر نمی‌خواهند! خودشان به دنبال شیطان راه می‌افتند. این جملات یعنی این که شیطان برای گرفتار کردن هر شخصی از راه مناسب او وارد می شود یا به عبارت دیگر با بهره گرفتن از نقطه ضعفش او را گمراه می کند.
ازآنجائی که « قلمرو اغوا و اضلال شیطان، ادراک انسانی و ابزار کار او عواطف و احساسات بشری است»،^[۲۶۸] طبق آیه شریفه « قال رب بما اغویتنی لازینن لهم فی الارض » ^[۲۶۹] شیطان در ابتداء در عواطف نفسانی انسان همچون بیم و امید، آمال و آرزوها و در شهوت وغضب او دخل و تصرف می کند و سپس در اراده و افکاری که از این عواطف سربرمی کشند، راه می یابد و امور باطل، زشتی ها و پلیدی ها را با سوء استفاده از میل و رغبت نفسانی بشر نسبت به این امور، در نظرش زینت داده وگمراهشان می کند. همچنین آیه « فزین لهم الشیطان اعمالهم »،^[۲۷۰] دلالت دارد بر این که دایره عمل شیطان ادراک انسانی، و ابزار کار اوعواطف و احساسات بشری است. و به شهادت آیه ی « الوسواس الخناس الذی یوسوس فی صدور الناس»،^[۲۷۱] ا وهام کاذب و افکارباطل را، شیطان در نفس انسان القا می کند. البته این القائات به گونه ای است که انسان آن را احساس نمی کند و میان آنها و افکار خودش تفاوتی قائل نمی شود. و آن را مستند به خود فرض می کند.^[۲۷۲]
 ۲-۱-۵-۱- ۲- نفس
گاهی اوقات منشأ وسوسه، نفس انسان است. در این رابطه، خداوند متعال می فرماید: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ»،^[۲۷۳] ما انسان را آفریدیم و وسوسه های نفس او را می دانیم.
اگر قرار باشد هر چه که نفس تقاضا می کند، در اختیارش گذاشته شود، روز به روز بر تقاضاهاى آن افزوده می شود، چون ظرفیت نفس انسان پرشدنى نیست؛ اگر به تمنّاهاى کاذب نفس پاسخ مثبت داده شود، حالت عطش روحى پیدا می کند که در این صورت سیرکردن و به جا آوردن درخواست های بعدی اش مشکل و مشکل تر می شود. به همین علت است که خواهش های نابجا و غیرمنطقی وغیرعقلایی نفس را باید بلافاصله رد نموده ودر نطفه خفه کرد تا اصلاً هیچ فرصت رشد ونموی نداشته باشند.^[۲۷۴]
۲-۱-۵-۱- ۳- مردم
سومین عامل برانگیزنده وسوسه که در قرآن به آن اشاره شده مردم هستند. برخی از افرادی که در زندگی با انسان در تماس و تعامل اند، گاه، با گفتارهای تردید آفرین و یا نوشته های وسوسه انگیز، یقین را از او دور نموده و در وجودش، کشش‌ها و گرایش های نامعقول و نامشروعِ تردیدآمیز و مشکوک پدید می آورند. قرآن در این مورد می فرماید: «… الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ من الجنه والناس»^[۲۷۵]، به خداوند پناه می برم از شر آن که در سینه ها وسوسه می کند، چه از جنس جن و چه از جنس مردم.
۲-۱-۵-۱- ۴- لجاجت
یکی از پلیدترین صفاتی که در قرآن از آن به صراحت یا به صورت ضمنی یاد شده و مورد سرزنش قرار گرفته، لجاجت و اصرار ورزیدن بر سخنان و عقاید باطل است که به تکذیب انبیاء، آیات الهی و حتی قتل انبیاء نیزمنجر گردیده است. تن دادن به افکار وسواسی و عمل کردن بر اساس آن ها در اصل لجاجت ورزیدن با صراط مستقیم الهی است و به طور تلویحی دلیلی است بر تکذیب و انکار دستورات الهی.
انسان به حکم فطرت و براساس عقل سلیم خود قادر است حقایق بسیاری را درک کند؛ اما وقتی در مورد حقیقتی لجاجت به خرج می دهد و بر مواضع خود ـ وقتی نادرست است ـ اصرار می ورزد، از درک و فهم ساده و فطری خود محروم می‌شود. همه ی انسان هایی که تحت تأثیر وسوسه های شیاطین انس و جن قرار گرفته و دستورات الهی و فرامین رسول مکرم اسلام (ص) و ائمه ی هدی(ع) را با میل و خواست خود تعبیر و اجرا می کنند و تحت تأثیر افکار وسواسی خود دست به عمل می زنند، در واقع درمقابل فرمان شارع، لجاجت به خرج داده و به مخالفت با امر ایشان برخاسته اند. به عبارت دیگر این دسته از افراد با تبعیت از فرمان «خود» از پذیرش حق روی برمی تابند؛ در حالی که آیات الهی برای آن‌ها که حق‌جو هستند آشکار است: « فأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ و…»،^[۲۷۶] آنان که ایمان آورده‏‌اند، می‌‏دانند که آن، حقیقتی است از طرف پروردگارشان و… .
۲-۱-۵-۲- علل بروز وسواس از منظر اهل بیت عصمت و طهارت (ع)
نظریه پردازان اسلامی با استناد به روایات و احادیث معصومین علیهم السلام استنباط کرده اند که وجود اضطراب (حالات شدید روحی)، اختلالات جسمی (مانند سوء هاضمه)، توجه افراطی و غرق بودن در غرایز (شهوات و امیال کاذب) عدم رشد عقلی، ضعف در اراده (تسلیم شدن در برابر افکار شیطانی)، شک و تردید در اعمال، عدم اعتماد به نفس و مواردی دیگری از این دست، جزء علل و ریشه های بروز اختلال وسواس فکری عملی هستند.^[۲۷۷]
اما در آیات وروایات آن چه که به عنوان مهمترین و اساسی ترین منشاء ایجاد وسواس معرفی شده است، همانا وسوسه ها یا «خطوات شیطان» است که بعضاً به صورت شک وتردید و افکار نادرست و آزار دهنده در ذهن انسان نمود پیدا می کند. این افکار و وساوس جز با یاد ونام وذکر خدا وتوکّل بر ذات اقدس الهی محو وزائل نمی گردند.
از دیدگاه روایی، همانند دیدگاه روان شناسی، ریشه وسواس های عملی را به وسواس های فکری منتسب کرده اند؛ به عنوان مثال، اگر از کسی که به وسواس عملی(مثلاً، وسواس در وضو یا نماز) مبتلا است، سؤال شود که چرا این گونه عمل می کنی، در پاسخ می گوید: افکار شیطانی باعث می شوند.^[۲۷۸]
امام محمد باقر (ع) از قول پیامبر (ص) نقل می کنند که ایشان در پاسخ به مردی که در نزد آن حضرت از بروز افکار ناشایستی در ذهنش شکایت می کرد فرمودند: « شیطان از راه اعمال به شما حمله می کند چون عاجز شد ونتوانست برشما دست یابد از [راه عقاید] وارد می شود تا شما را بلغزاند؛ هرگاه چنین شد، خدا را به یگانگی یادکنید ویگویید: لااله الّا الّله.»^[۲۷۹]
در جای دیگری آمده است که پیامبر(ص) در پاسخ به گروهی که نزد ایشان آمدند واز وسوسه هاوافکار پلیدی که به ذهنشان می آید اظهار ناراحتی وشکایت کردند، فرمودند: « سوگند به کسی که جان من در دست قدرت اوست، این همان ایمان صاف وخالص است. هر وقت چنین وسوسه هایی برای شما پیش آید بگوئید: «آمنّابالّله ورسوله ولاحَول ولاقوّهالا بالّله.» ^[۲۸۰]
نبی مکرّم اسلام (ص) درجای دیگری می فرمایند: « از امّت من نُه چیز برداشته شد وبه آنها مؤاخذه نمی شوند: خطا کردن، فراموشی، آنچه را نمی دانند، آنچه ازطاقت آن ها بیرون است، آنچه اورا مضطر می سازد، آنچه راکه به انجام آن مجبور می شود، فال بدزدن، وسوسه ها وفکرکردن درمخلوقات وحسد؛ مادامی که به زبان نیاوردوجامه ی عمل برآنها نپوشاند.»^[۲۸۱]
در روایت دیگری از قول پیامبر (ص) نقل شده است: «علی کُلّ قلبٍ جاسم من الشیطانِ فاذا ذکراسمَ اللّه خَنَس وذابَ واذا ترکَ ذِکرُ اللّه التَقَمه الشیطانُ فَجذَبه واَغواهُ واستَزَلَّه واَطفاهُ» ^[۲۸۲]یعنی هر دلی که مورد حمله ی شیطان قرار می گیرد، اگر ذکر نام ویاد خدا کند شیطان عقب گرد می کند و وسوسه هایش از بین می روند واگر ترک ذکر ویادخداکند، شیطان به دیدارش می آید، اورا به خود جلب نموده وگمراه می سازدوبه انحراف لغزیدن وارتکاب گناهان وا می دارد.
همچنین مولای متّقیان علی (ع) ضمن وصایائی به کمیل می فرمایند:« ….ای کمیل به درستی که شیاطین نیرنگ می کنند، زرق وبرق دنیا را می آرایند و وسوسه های گوناگون وخیال های بد برمی انگیزند واین وسوسه ها را درهر کسی به تناسب رتبه ، مقام ، میزان عبادت واطاعت وگناهکاریش به کار می برند و به همان نسبت بر افراد پیروز خواهند شد.ای کمیل هیچ دشمنی بدتر از آنها نخواهد بودوزیان رسانی مانندآنهانمی تواند به تو وامثال تو ضرر برساند…ای کمیل خشم خداوندبرکسانی احاطه خواهد داشت که باپناهندگی به اسم خداوند و پیامبر(ص) استغاثه ودرخواست نجات نمی نمایندواز وسوسه های بد شیطان دورینمی جویند.»^[۲۸۳]
امام موسی کاظم (ع) نیز در بیان منشأ وسواس می فرمایند: «چه بسا شخصی که دچار سوءهاضمه است و در هضم غذا با مشکل روبه روست یا پرخوری زیاد می کند، به اختلال وسواس دچار می شود.»^[۲۸۴] ایشان در مورد رابطه امیال کاذب و وسواس فکری نیز می فرمایند: «هرچه شهوتِ غیر واقع بینانه بیش تر باشد، احتمال مبتلا شدن به وسواس نیز بیش تر است.» ^[۲۸۵] همچنین در روایت آمده است که بین رشد عقلی و وسواس فکری رابطه منفی وجود دارد، و به همین دلیل است که ملائکه به وسواس فکری مبتلا نمی شوند.^[۲۸۶]
یکی دیگر از عواملی که به عنوان پدیدآورنده ی افکار وسواسی تلقّی می شود، اعتقاد به فال بدیا بدشگونی است.مثلاً اعتقاد به نحس بودن عدد ۱۳، شوم بودن قارقار کلاغ یا شنیدن صدای جغد. کسی که معتقد به فال بد است وقتی در معرض این مسایل قرار می گیرددچار افکار وسواسی ونگران کننده می شودکه مبادا اتّفاق بد ناشناخته ای برایش بیفتد وآرامش وخوشبختی او را تهدید کند. حال آن که اسلام با این عقیده ی غلط که ناشی از جهل و نادانی است وباعث پریشانی فکر وخیال می گردد ،مبارزه کرده و ائمه ی معصومین (ع) آن را خرافه فرض نموده وبا اصل واساس توحید ناسازگار ومتضاد دانسته اند. مولا علی (ع) دراین باره می فرمایند: « الطیرهُ لَیسَت بِحَقٍّ»،^[۲۸۷] فال بد امر حقیقی و واقعی نیست.»پیامبر (ص) نیز می فرمایند: « الطیرهُ شرکٌ»،^[۲۸۸] اعتقاد به تأثیر فال بد، شرک به خداوند است.
وسوسه کردن وگرفتار کردن مومنین در دام وسواس به طرق گوناگون، از ترفندهای مهمّ شیطان درمبارزه با برخی از افرادی است که می خواهند مقیّد به رعایت مسائل شرعی باشند. این گرفتاری موجب می شود نیرو و فرصت های انسان مومن در پیچ و خم های ساختگی و باطل، تلف شود و با مشغول شدن به امور بیهوده، بعد از مدتی از احکام شرعی زده شده و از آن ها روی برتابد. نمازی که زمانی باعث نشاط و سرخوشی روحی می شد، اکنون بی روح شده و حتی آزاردهنده می گردد.
ابن سنان می گوید به حضرت صادق (ع) عرض کردم: مردی هست که گرفتار وسواس در وضو و نماز می باشد و مرد عاقلی است. فرمود: «وَ أَیُّ عَقْلٍ لَهُ وَ هُوَ یُطِیعُ الشَّیْطَانَ؛» چه عقلى دارد که فرمانبرى شیطان می کند؟! گفتم: چگونه فرمان شیطان می برد؟ فرمود: « سَلْهُ هَذَا الَّذِی یَأْتِیهِ مِنْ أَیِّ شَیْ‏ءٍ هُوَ فَإِنَّهُ یَقُولُ لَکَ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَان؛»^[۲۸۹] از او بپرس وسوسه‏اى که به او دست می دهد از چیست؟ قطعاً به تو خواهد گفت از عمل شیطان است.
علت این همه تأکید روایات بر وساوس شیطان که در واقع همان وسواس های فکری هستند، این است که وسواس عملی نتیجه وسواس فکری است. اگر این وسوسه ها یا به عبارتی وسواس های فکری، از ذهن و روان آدمی زدوده شوند، اعمال باطل وسواسی نیز برچیده خواهند شد. یعنی باقطع ریشه ساقه ومحصول هم از بین می رود.
۲-۲- تحقیق میدانی درباره ی «میزان تأثیر عامل ترس از عدم مقبولیت تکلیف، برایجاد وسواس»
در پژوهش حاضر با دو سوال اصلی و نیز دو فرضیه روبرو هستیم. در فرضیه ی اول بیان شده است که: « به نظر می رسد دقّت بیش از حد در انجام تکالیف دینی، به سبب ترس از عدم مقبولیّت آنها دردرگاه الهی، موجب پیدایش استرس واضطراب شدید و در نتیجه بروز وسواس در سیستم عصبی وعملکردِ روان انسان می گردد.» پاسخ گویی به این فرضیه می تواند اثر چشمگیری در پیشگیری از ابتلا به وسواس مذهبی - به ویژه برای کسانی که در اثر حساسیت درعمل به دستورات واحکام دینی، بی اندازه به جزئیات می پردازند و در تمام موارد مشکوک، به طور افراطی احتیاط می کنند- داشته باشد. برای اثبات این فرضیه به طور تلفیقی از دو روش شامل تحقیق میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. در این مبحث به توضیح و تشریح چگونگی انجام این تحقیق میدانی و نتایج حاصل از آن می پردازیم.
۲-۲-۱- روش پژوهش
برای اجرای این پژوهش، از روش میدانی و توصیفی، استفاده شده است. علّت بکارگیری این روش این است که قصد داریم صحت یا سقم فرضیه ی فوق را مورد ارزیابی و آزمایش قرار دهیم . روش توصیفی کمک می کند که بتوانیم میزان ابتلاءِ افراد مختلف را به وسواس، به علتِ ترس از باطل شدن اعمالی که انجا م داده اند و نیز به خاطر ترس و نگرانی از این که مبادا باطل شدن اعمالشان موجب شود خداوند تکالیف امتثال شده ی آنان را نپذیرد و در نتیجه مورد خشم و قهر الهی قرار بگیرند، تعیین کنیم.
۲-۲-۲- جامعه ی آماری
جامعه ی آماری در این پژوهش شامل کلیه ی ساکنان شهر دامغان بوده است. نمونه ها به تعداد ۲۰۰ نمونه و به طور تصادفی ساده، براساس روش نمونه گیری خوشه ای ساده، انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفته اند.
۲-۲-۳- روش اجرای پژوهش
اجرای این پژوهش، طبق روش میدانی و توصیفی، صورت گرفته است. بدین ترتیب که ابتداً یک پرسش نامه ی محقّق ساخته تهیه گردیده است. این پرسش نامه که در بخش ضمیمه ی پایان نامه الصاق شده است، شامل ده بند است. مسئله ی مورد پژوهش براساس پارامترهایی از قبیل جنس، سن، تحصیلات عمومی و دانشگاهی، تحصیلات علوم دینی مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است. نمونه ها به طور تصادفی و خوشه ای ساده در سنین مختلف و با تحصیلات گوناگون هم از نظر تحصیلات دانشگاهی و هم از نظر تحصیلات علوم دینی، انتخاب گردیده اند. در این پرسشگری از نمونه ها خواسته شده است که با انتخاب گزینه های بسته پاسخ، در مورد میزان نگرانی و استرس یا وسواس خود نسبت به احکام طهارت و نجاسات و نیز عبادات، اظهار نظر کنند. ( بند۷ پرسش نامه) سپس از آنان خواسته شد در صورت مثبت بودن پاسخشان به این مورد تعیین کنند در کدام یک از زمینه های ذکر شده ی فوق مبتلا به وسواس هستند.( بند ۹ پرسش نامه) ودر نهایت از نمونه ها پرسش شد که به نظر خودشان چه عامل یا عواملی موجب بروز رفتارهای وسواسی آنان شده است.( بند ۱۰ پرسش نامه)

علاوه بر متن آیات قرآن در سیره ی عملی پیامبر اسلام (ص) هم می توان مواردی را پیدا کرد که نشان دهنده ی توجه به احکام و قوانین الهی برای رشد و تعالی بشری است.

پیامبر (ص) دارای سه شأن بوده اند: اول، تبلیغ آیات الهی و رساندن احکام شرعی و راهنمایی مردم. دوم، قضاوت در موارد اختلاف و رفع خصومت. و سوم، زمامداری جامعه اسلامی و تدبیر آن. تمامی این مسؤلیتها به ائمه ی اطهار و پس از آن به ولی جامع الشرایط اعطا شده است تا احکام اسلام به بهترین نحو اجراء گردد.
«براساس دیدگاه اسلام، توجه به عدالت و استحقاق عمل کیفر از یک طرف و رسیدن به آثار مطلوب فردی و اجتماعی از طرف دیگر، در سطح بسیار عمیق و واقع بینانه مورد توجه قرار گرفته است و این دو به گونه ای اعجاز آمیز به هم پیوند خورده اند و شاهکاری از قانونگذاری کیفری تحقق پیدا کرده است.»^[۲۹]
پس می توان پیشینه ی فقهی جرائم تمرد و سرپیچی از اوامر مافوق را در اولین و مهمترین منبع دین اسلام یعنی قرآن جستجو کرد که به حاکمان اسلامی اجازه داده است در جهت مصالح و منافع جامعه قواعدی وضع نمایند. در واقع این دو جرم به نوعی نافرمانی از مقامی است که در عمل از سوی شارع مقدس اختیار حکومت به وی تفویض شده بوده است. چون حاکم هم قدرت و اختیار را در بین مأموران خود تقسیم نموده است؛ پس جهت رعایت مصالحی که مورد نظر شارع بوده است باید به قواعد وضع شده در جامعه ی اسلامی بی توجهی صورت نگیرد.
میتوان به این شکل جمع بندی نمود که صرف نظر از بعد اجتماعی مسأله و مراعات قواعد تصویب شده از سوی دولتها، در یک جامعه ی اسلامی قواعد شرعی و اخلاقی هم مأموران دولت و افراد جامعه را از ارتکاب جرائم تمرد و سرپیچی از اوامر مافوق منع مبکند تا موجب هرج و مرج و بی نظمی در امور نگردد.
گفتار دوم: سابقه ی قانونی
مهمترین قوانین جزایی قبل از پیروزی انقلاب قانون جزای عرفی ۱۳۳۵ هجری قمری، قانون مجازات عمومی سال ۱۳۰۴ هجری شمسی و قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۸ می باشد.
قانون جزای عرفی، از طرف دولت در دوره ی سوم قانونگذاری به مجلس شورای ملی پیشنهاد گردید و در مجلس به کمیسیون قوانین عدلیه ارجاع داده شد که به دلیل تعطیلی آن مجلس ناتمام ماند. لذا وزیر عدلیه ی وقت به خاطر ضرورت اجرای قانون مزبور، کمیسیونی برای بررسی مجدد آن تشکیل داد و پس از جلب نظریات مسیو پرنی (مستشار عدلیه)، سیصد و چهل و هشت ماده ی مذکور را به هیأت دولت پیشنهاد و تقاضای اجرای موقت آنرا نمود. هیات دولت در جلسه ی سه شنبه پنجم جمادی الاول سال ۱۳۳۵ هجری قمری به اتفاق قانون مجازات را تصویب نمودند. البته این شرط مهم در قانون آمده بود که در زمان خود، قانون در قوه ی مقننه نیز مطرح شود و بعد از تصویب قطعیت آن اعلام گردد.^[۳۰]
هیأت دولت در خصوص جرم تمرد با اقتباس از مواد ۲۰۹^[۳۱] الی ۲۲۱ قانون جزای ۱۸۱۰ کشور فرانسه برای اولین بار در پنجم جمادی الاول ۱۳۳۵ هجری قمری اقدام به قانونگذاری نمودند. این جرم در مواد ۱۷۸تا ۱۸۹ قانون جزای عرفی مطرح شد.
ماده ی ۱۷۸ ق.ج.ع بیان میکند: «هر گونه حمله و مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجری نسبت به مأمورین عدلیه و امنیه و مأمورین وصول مالیات و عوارض و گمرکات و مأمورین توقیف و ضبط و صاحب منصبان یا مأمورین نظمیه و ضابطین عدلیه که مأمور اجرای قوانین و احکام دولت و اوامر و احکام عدلیه هستند وارد آید، نظر به اوضاع و احوال جنایت یا جنحه ی طغیانی محسوب می شود.»^[۳۲]
در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی با به تصویب رسیدن قانون مجازات عمومی جرم تمرد در متن مواد ۱۶۰ و ۱۶۱ این قانون گنجانده شد و عملا قانون جزای عرفی منسوخ گردید.^[۳۳] ماده ی ۱۶۰ قانون مزبور در خصوص جرم تمرد چنین اشعار مینماید: «هر گونه حمله یا مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجری، نسبت به مأمورین دولت، در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید، تمرد محسوب میشود.»
قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۸ یک قانون نظامی و خاص نیروهای مسلح ارتشی بود. لازم به توضیح است که در این قانون جرم تمرد به عنوان یک جرم خاص نظامی بیان شده است.^[۳۴] یعنی جرمی معرفی شده است که در ارتباط با تکالیف و وظایف نظامی به وقوع می پیوندد.
ماده ی ۳۳۵ قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۸: «هر نوع حمله یا مقاومت غیر مسلحانه که نسبت به مأمورین مسلح دولتی، در حین انجام وظیفه و یا به سبب آن به عمل آید، تمرد محسوب و کیفر آن بر حسب موارد از شش ماه تا سه سال حبس عادی خواهد بود.»
همچنین در تاریخ ۲۶/۱۱/۱۳۵۰ با تصویب قانون تشدید مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و قاچاقچیان مسلح، قانونگذار در قسمت اول ماده ی یک این قانون برای مقاومت مسلحانه قاچاقچیان اسلحه و مهمات در مقابل قوای دولتی، مجازات اعدام در نظر گرفت که از نظر میزان مجازات، خود این ماده نیز تخصیصی بر حکم عام مذکور در مواد ۱۶۰ و ۱۶۱ قانون مجازات عمومی محسوب می شد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، جرم تمرد در مواد ۸۴ و ۸۵ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲ه.ش مطرح گردید. ماده ی ۸۴ این قانون بیان می کند: «هر گونه حمله یا مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجری، نسبت به مأمورین دولت، در حین انجام وظیفه آنها به عمل آید، تمرد محسوب می شود.» با این ماده روند رسیدگی ها ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۷۱ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح به تصویب رسید.
همانطور که از عنوان قانون استنباط می شود، قانون خاص نیروهای مسلح است. قانونگذار در این قانون در ماده ۳۴ به جرم تمرد پرداخته است. عملا با تصویب این قانون، مواد ۳۳۵ الی ۳۳۸ قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۸ه.ش نسخ شدند.
قانون بعدی که جرم تمرد در متن آن گنجانده شده است، قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ ه.ش میباشد. در این قانون ذیل فصل چهاردهم، با عنوان تمرد نسبت به مأمورین دولت ماده ی ۶۰۷ مطرح شده است: «هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مأمورین دولت، در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب می شود و میزان آن به شرح ذیل است:
هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه ی خود را نشان دهد، حبس از شش ماه تا دو سال.
هرگاه متمرد در حین اقدام، دست به اسلحه برد، حبس از یک تا سه سال.
در سایر موارد حبس از سه ماه تا یکسال.»
باید به این نکته اشاره نماییم که ماده ی ۶۰۷ ق.م.ا در بین حقوقدانان به ماده ی مخصوص جرم عمومی تمرد شهرت یافته است. و این نکته مفید این معنا است که جرم تمرد به دو نوع عام و خاص قابل تقسیم بندی است.
قانون بعدی که جرم تمرد را بیان نموده است قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب مورخه ی ۹/۱۰/۱۳۸۲ می باشد. فصل سوم این قانون به جرایم برخلاف تکالیف نظامی اختصاص یافته است. ماده ی ۵۲ این قانون اشعار می دارد: «هر نظامی حین خدمت یا در ارتباط با آن با علم و آگاهی در مقابل مأموران نظامی و انتظامی حین انجام وظیفه آنان مقاومت یا به آنان حمله نماید متمرد محسوب و به ترتیب زیر محکوم میشود:
الف: در صورتی که تمرد با اسلحه صورت گرفته باشد به حبس از دو تا پنج سال.
ب: در صورتی که تمرد بدون اسلحه به عمل آید، به حبس از شش ماه تا سه سال.
تبصره: اگر متمرد در موقع تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات آن نیز محکوم می گردد.»
این قانون به جرم تمرد خاص یا جرم تمردی که در سازمان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی صورت می گیرد پرداخته است. از آنجا که نیروهای نظامی و انتظامی براساس اصل سلسله مراتبی که در بین آنها حکمفرماست؛ و همچنین رعایت نظم و انضباط انتظامی، باید بیش از سایر کارکنان دولت به قواعد و مقررات احترام بگذارند و در راستای تأمین نظم و امنیت با رعایت موازین قانونی اهتمام ورزند.
«کارکنان دولت دارای سه گونه مسؤلیت اند: مسؤلیت اداری، مسؤلیت جزایی و مسؤلیت مدنی»^[۳۵] به این معنی که مستخدمان دولت در صورت ارتکاب جرم از نظر جزایی قابل تعقیب هستند و به مجازات های مندرج در قوانین جزایی محکوم خواهند شد. همینطور در صورت وارد نمودن خسارت و زیان، باید از عهده ی جبران آن برآیند و مسؤلیت مدنی خود را جبران نمایند. به همین صورت در صورت ارتکاب تخلفات اداری در کمیسیونها و مبادی ادرای باید در خصوص اعمال و رفتار خویش پاسخگو باشند.
برخی از افعال و رفتار کارکنان دولت مصداق عناوین خاص مجرمانه است؛که مندرج در قوانین جزایی می باشد. مثلا ارتشاء، اختلاس و … . گاهی در خصوص این گونه اعمال کارکنان دولت قوانین و مقررات وضع می شود که به برخی از آنها اشاره می شود:
قانون مجازات تبانی در معاملات دولتی مصوب ۱۹/۳/۱۳۴۸
قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سّری دولتی مصوب ۲۹/۱۱/۱۳۵۳
قانون دیوان محاسبات عمومی مصوب ۱۱/۱۲/۱۳۶۱
قانون ممنوعیت اخذ پورسانت در معاملات خارجی مصوب ۲۷/۴/۱۳۷۲
قبل از اشاره به مواد قانونی باید به این نکته اشاره نماییم که در حقوق کیفری، عنوانی به نام علل توجیه کننده ی جرم وجود دارد که «موجب می شوند تا عمل یا ترک عملی که قانون آنرا در قالب جرم عنوان کرده است توسط قانون موجّه تشخیص داده شود.»^[۳۶] در واقع در صورت وجود علل توجیه کننده ی جرم عمل مرتکب، فاقد عنوان مجرمانه می گردد. عمل ارتکابی صرفا وی را در مظان اتهام قرار میدهد که قانون آنرا توجیه می کند.
یکی از علل توجیه کننده در حقوق کیفری امر آمر قانونی است. در واقع این عامل به بحث ما مربوط میشود، چون ما می خواهیم سوی دیگر این پیکان یعنی سرپیچی از امر مقام مافوق را در زمانی که عنوان مجرمانه پیدا میکند مطالعه کنیم. پس باید بدانیم که مواردی که خود قانون اجرای امر مافوق را بیان داشته و آنها را مستثنی کرده است از بحث فعلی خارج است.
اگر بخواهیم به سابقه ی تاریخی عنوان مجرمانه ی سرپیچی از اوامر مافوق اشاره نماییم باید به این مطلب توجه داشته باشیم که بعد از رخ دادن انقلاب مشروطیت، ظرفیت جامعه طوری شد که بنیانهای جدید را راحت تر می پذیرفت. علیرغم وجود برخی مخالفتها در مورخه ی ۱۴ ذی القعده ۱۳۲۴، قانون اساسی به تصویب رسید. متمم آن هم در ۲۹ شعبان ۱۳۲۵ به موقع اجرا نهاده شد. اصل ۷۱ قانون مزبور مقرر می کرد: دیوان عدالت عظمی و محاکم عدلیه مرجع رسمی تظّلمات عمومی هستند و قضاوت در امور شرعیه با عدول مجتهدین جامع الشرایط است.^[۳۷]
اولین قانونی که مورد تصویب کمیسیون حقوقی مجلس قرار گرفت، قانون تشکیلات عدلیه بود.^[۳۸] در سال ۱۳۲۵ هجری اصول محاکمات جزایی آماده شد که به صورت موقتی به جریان گذاشته شد … نهایتا با تلاش هایی که صورت گرفت، قانون مجازات آزمایشی در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی به تصویب رسید. در هفتم خرداد ماه سال ۱۳۵۲ هم در قانون مذکور اصلاحاتی به عمل آمد و عنوان قانون مجازات عمومی اصلاحی به خود گرفت. پس از وقوع انقلاب اسلامی هم قانونهای ۱۳۶۱ و ۱۳۷۵ را داریم که از اصول و مقررات مذهب تشییع در آنها استفاده شده است.
در قوانین فوق عنوان مجرمانه ی سرپیچی از اوامر مافوق دیده نمی شود. اما از محتوای مواد مختلف میتوان رعایت سلسله مراتب و اطاعت از دستورات مافوق را استنباط نمود. در واقع برخی از این موارد را میتوان در حکم سرپیچی از اوامر مافوق نامید. موارد ذیل برخی از مواردی است که به نظر میرسد میتوان در حکم سرپیچی از اوامر مافوق نامید:
ماده ی ۵۷۴ ق.م.ا : «اگر مسؤلین و مأمورین بازداشتگاهها و ندامتگاهها از ارائه دادن یا تسلیم کردن زندانی به مقامات صالح قضایی یا از ارائه دادن دفاتر خود به اشخاص مزبور امتناع کنند یا از رسانیدن تظلمات محبوسین به مقامات صالح ممانعت یا خودداری نمایند مشمول مجازات ماده ی ^[۳۹]۵۷۳ خواهند بود، مگر اینکه ثابت نمایند که به موجب امر کتبی رسمی از طرف رئیس مستقیم خود، مأمور به آن بوده اند که در این صورت مجازات مزبور درباره ی آمر خواهد شد.»
ماده ی ۵۷۶ ق.م.ا : «چنانچه هر یک از صاحب منصبان و مستخدمین و مأمورین دولتی و شهرداریها در هر رتبه و مقامی که باشد از مقام خود سوءاستفاده نموده و از اجرای اوامر کتبی دولتی یا اجرای قوانین مملکتی و یا اجرای احکام یا اوامر مقامات قضایی یا هر گونه امری که از طرف مقامات قانونی صادر شده باشد جلوگیری نماید به انفصال از خدمات دولتی از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.»
ماده ی ۵۹۷ ق.م.ا : «هر یک از مقامات قضایی که شکایت و تظلمی مطابق شرایط قانونی نزد آنها برده شود و با وجود اینکه رسیدگی به آنها از وظایف آنان بوده به هر عذر و بهانه، اگر چه به عذر سکوت یا اجماع یا تناقض قانون از قبول شکایت یا رسیدگی به آن امتناع کند یا صدور حکم را برخلاف قانون به تأخیر اندازد یا خلاف تصریح قانون رفتار کند؛ دفعه ی اول از شش ماه تا یکسال و در صورت تکرار به انفصال دائم از شغل قضایی محکوم می شود و در هر صورت به تأدیه ی خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد.»
ماده ی ۲۹ ق.م.ج.ن.م: «هرگاه تخلف و سرپیچی از تکالیف نظامی سبب تسلط دشمن بر اراضی یا مواضع یا افراد خودی شود، مرتکب به مجازات محارب محکوم می گردد.»
ماده ی ۳۰ ق.م.ج.ن.م: «هر فرمانده یا مسؤل نظامی بدون استفاده از تمام وسائل دفاعیه ای که در اختیار او بوده، از انجام اقداماتی که وظیفه نظامی او ایجاب می کرده خودداری نماید … به مجازات محارب محکوم میشود.»
همانطور ملاحظه می شود تمامی موارد فوق به گونه ای به جرم سرپیچی از اوامر مافوق ارتباط پیدا می کنند. کلا در اکثر موارد مندرج در حقوق کیفری، در صورتی که مستخدم یا مأمور دولت از حیطه ی وظایف قانونی خود عدول نمایند در حکم سرپیچی از اوامر مافوق است. زیرا تمامی کارکنان دولت باید مطابق قانون اقدام نمایند و در حدود وظایف خود اقدام کنند، و اگر از این حدود عدول نماید در حکم همان سرپیچی است.
در اینجا ذکر یک نکته ضروری است و آن هم اینکه رشته ی حقوق عمومی یک رشته ی داخلی است که در یک سوی رابطه آن دولت قرار دارد. رشته ی داخلی و درون مرزی است به این معنی که در محدوده مرزهای کشور مقررات آن اجرا می گردد و برای تابعان همان کشور مقررات وضع می نماید. یک طرف رابطه همیشه دولت است، به این معنی که در این رشته علیرغم آنچه در حقوق خصوصی مطرح است دو شخص حقیقی رو در روی هم قرار نمی گیرد؛ بلکه دولت با سایر اشخاص که ممکن است حقیقی یا حقوقی باشند سر و کار دارد.
فصل دوم: ارکان جرائم تمرد و سرپیچی از اوامر مافوق
در این قسمت به بیان عناصر و ارکان جرائم تمرد و سرپیچی از اوامر مافوق خواهیم پرداخت. قبل از ورود به این مطلب باید به این نکته اشاره نماییم که کلمه ی «ارکان، جمع رکن می باشد و در لغت به معنی پایه ها، ستونها و عناصر است.»^[۴۰] پس مطابق تعریف، در صورتیکه ارکان اصلی جرم نباشند عمل مجرمانه ای رخ نداده است. اگر جرم را به یک خیمه تشبیه کنیم در صورتی که ستونهای آن نباشند؛ موجودیت خیمه هم متزلزل می گردد. پس برای احراز وقوع هر جرم نیاز به وجود شناسایی ارکان آن داریم.
عمل مجرم باید دارای اوصاف و شرایطی باشد تا جرم تلقی شود. این اوصاف و شرایط به دو دسته تقسیم میگردند. دسته ی اول اوصاف، به جنبه ی عمومی جرم مربوط می شوند و وجودشان برای تحقق هر جرمی لازم است. این اوصاف را ارکان عمومی تشکیل دهنده ی جرم می نامند. دسته ی دوم اوصاف در واقع عناصر اختصاصی تشکیل دهنده ی هر جرم هستند که متفاوت از عناصر تشکیل دهنده ی جرایم دیگر است. در واقع ارکان عمومی تشکیل دهنده ی جرم، به عمل ارتکابی خاصیت مجرمانه می دهند و عناصر اختصاصی تشکیل دهنده ی جرم، آن جرم را از سایر جرایم مجزا می کنند.^[۴۱]

۴-۴-۱روش مرکز ثقل……………………………………………………………………………………………………………………..۵۶
۴-۴-۲ روش میانگین مراکز………………………………………………………………………………………………………………۵۷
فصل پنجم: شبیه‌سازی و تحلیل نتایج آن
۵-۱ شبیه‌سازی در محیط نرم‌افزار مطلب……………………………………………………………………………………………۵۸
۵-۲ تحلیل اینورتر در حالت تزریق توان راکتیو…………………………………………………………………………………..۶۲
۵-۳ نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………۶۷
مراجع…………………………………………………………………………………………………………………………………………..۶۸
فهرست اشکال
عنوان منابع
شکل(۱-۱): نمونه ای از فروافتادگی و نامتعادلی‌های ولتاژ در شبکه توزیع……………………………………………….۳
شکل(۱-۲): ساختار ارائه شده جهت بهبود افتادگی ولتاژ………………………………………………………………………۱۲
شکل(۱-۳): ساختار اتصال منابع تولید پراکنده به شبکه در حالت رخ دادن افتادگی ولتاژ………………………….۱۳
شکل(۱-۴): منحنی‌های ITI/CBEMA جهت تعیین سطوح قابل تحمل بارهای حساس…………………………..۱۴
شکل(۱-۵): یک سیستم MSDG بر پایه میکرو توربین ………………………………………………………………………۱۴
شکل(۱-۶):ساختار اینورتر ارائه شده در حالت اتصال به بار………………………………………………………………….۱۶
شکل(۱-۷): بلوک دیاگرام کلی کنترل کننده………………………………………………………………………………………..۱۶
شکل(۱-۸): ساختار اتصال به شبکه اینورتر………………………………………………………………………………………..۱۸
شکل(۱-۹): استراتژی کنترل مرتبط با اتصال به شبکه اینورتر ………………………………………………………………۱۸
شکل(۱-۱۰) ساختار اینورتر سه فاز متصل به شبکه……………………………………………………………………………..۱۹
شکل(۱-۱۱): جبران‌کننده پیشنهادی برای میکرو شبکه ………………………………………………………………………..۱۹

شکل(۱-۱۲): حلقه کنترل ولتاژ و جریان ارائه شده برای اینورتر موازی………………………………………………….۲۰
شکل(۱-۱۳): حلقه کنترل ولتاژ و جریان ارائه شده برای اینورتر سری……………………………………………………۲۱
شکل(۱-۱۴): ساختار کنترلی انعطاف پذیر ارائه شده برای اتصال منبع تولید پراکنده ………………………………۲۳
شکل(۱-۱۵): بلوک دیاگرام سیستم پردازش ارائه شده………………………………………………………………………….۲۵
شکل(۱-۱۶): بلوک دیاگرام روش پیشنهاد شده برای ردیابی مولفه‌های متقارن بر پایه اپراتور انرژی……………۲۵
فصل دوم
شکل( ‏۰‑۱): ساختمان SVC و مشخصه V-I آن…………………………………………………………………………………۲۷
شکل (‏۰‑۲): انواع SVC………………………………………………………………………………………………………………….29
شکل (۲-۳STATCOM :( و مشخصه V-I آن………………………………………………………………………………..۲۹
شکل(۲-۴): مدل پایداری گذرا STATCOM با کنترل ولتاژ PWM……………………………………………………..30
شکل(۲-۵)کنترل ولتاژPWM یک STATCOM……………………………………………………………………………….32
شکل(۲-۶) : مدل حالت دائمی………………………………………………………………………………………………………..۳۲
شکل(۲-۷) :محدودیت‌های کنترل STATCOM………………………………………………………………………………..33
شکل (۲-۸ ): مقایسه مشخصه V-I SVC و STATCOM…………………………………………………………………..34
شکل (۲-۹): TCSC و نمودار P-V…………………………………………………………………………………………………..36
شکل (۲-۱۰ ): PST و نمودار فازوری ولتاژ……………………………………………………………………………………….۳۸
شکل( ۲-۱۱): ساختار SSSC……………………………………………………………………………………………………………39
شکل( ۲-۱۲): UPFC و ناحیه کاری چند نوع FACTS در صفحه ‍P-Q……………………………………………….40
شکل( ۲-۱۳):ساختار IPFC……………………………………………………………………………………………………………..41
فصل سوم
شکل (۳-۱ ) : بلوک دیاگرام سیستم کنترل STATCOM……………………………………………………………………..42
شکل( ۳-۲ ): نمایش برداری در فضای d-q………………………………………………………………………………………..45
شکل (۳-۳) : STATCOM متصل به سیستم قدرت…………………………………………………………………………….۴۶
فصل چهارم
شکل (۴-۱): ساختار کنترلی طراحی شده……………………………………………………………………………………………۴۹

شکل(۴-۲) ساختار حلقه قفل فاز جهت تخمین فرکانس…………………………………………………………………….۵۱

شکل(۴-۳): ساختار یک سیستم فازی خالص…………………………………………………………………………………….۵۳