شکل۶- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های اعتماد

۴-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی گویه‌های تشکیل دهنده ارزش
همانطور که درشکل۷-۴ مشخص شده است بارهای عاملی گویه های SC12، SC14 و SC16 ، کمتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین این گویه‌ها را نمی توان برای ارزش درنظر گرفت و سه گویه باقی مانده به عنوان گویه های ارزش در نظر گرفته می شوند. شکل ۸- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای گویه‌های ۱۱، ۱۳ و۲۱ خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشدکه می‌توان گفت به جز این سه گویه سایر گویه‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. سطح معناداری ۲۸/۰ و مقدار جذر برآوردواریانس خطای تقریب ۰۳۶/۰ می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۷- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای گویه‌های ارزش
شکل۸- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های ارزش
۵-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی گویه‌های تشکیل دهنده بعد فرهنگی
همانطور که درشکل۹-۴ مشخص شده است تمامی بارهای عاملی برای گویه‌های بعد فرهنگی بالاتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان این گویه‌ها را برای بعد فرهنگی درنظر گرفت و هیچ گویه ای حذف نخواهد شد. و شکل ۱۰- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از گویه‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشدکه می‌توان گفت این گویه‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. سطح معناداری ۱۱/۰ و مقدار جذر برآورد واریانس خطای تقریب ۰۹۴/۰ می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۹- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای گویه‌های بعد فرهنگی
شکل۱۰- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های بعد فرهنگی
۶-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی گویه‌های بعد زیست محیطی
همانطور که درشکل۱۱-۴ مشخص شده است تمامی بارهای عاملی برای گویه‌های بعد زیست محیطی بالاتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان این گویه‌ها را برای بعد زیست محیطی درنظر گرفت و هیچ گویه ای حذف نخواهد شد. و شکل ۱۲- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از گویه‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشد که می‌توان گفت این گویه‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. سطح معناداری ۱ و مقدار جذر برآوردواریانس خطای تقریب ۰ می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۱۱- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای گویه‌های بعد زیست محیطی
شکل۱۲- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های بعد زیست محیطی
۷-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی گویه‌های تشکیل دهنده بعد اقتصادی
همانطور که درشکل۱۳-۴ مشخص شده است بار عاملی برای گویه‌ی D20 کمتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین نمی‌توان این گویه‌ را برای بعد اقتصادی درنظر گرفت . شکل ۲- ۱۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از گویه‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشدکه می‌توان گفت این گویه‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. سطح معناداری ۰۹/۰ و مقدار جذر برآوردواریانس خطای تقریب ۰۶۰/۰ می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۱۳- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای گویه‌های بعد اقتصادی
شکل۱۴- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های بعد اقتصادی
۸-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی گویه‌های تشکیل دهنده بعد اجتماعی
همانطورکه درشکل۱۵-۴ مشخص شده است تمامی بارهای عاملی برای گویه‌های بعد اجتماعی بالاتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان این گویه‌ها را برای بعد اجتماعی درنظر گرفت و هیچ گویه ای حذف نخواهد شد. و شکل۱۶- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از گویه‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشد که می‌توان گفت این گویه‌ها با ۹۹ درصد اطمینان معنادار می‌باشند. سطح معناداری ۱۱/۰و مقدار جذر برآورد واریانس خطای تقریب ۱۳۸/۰ می‌باشد که نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۱۵- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استانداردبرای گویه‌های تشکیل دهنده بعد اجتماعی
شکل۱۶- ۴ : مدل درحالت معناداری برای گویه‌های تشکیل دهنده بعد اجتماعی
۹-۴-۳-۴-تحلیل عاملی تاییدی شاخص‌های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی
همانطور که درشکل۱۷-۴ مشخص شده است تمامی بارهای عاملی برای متغیر سرمایه اجتماعی بالاتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان این شاخص‌ها را برای سرمایه اجتماعی درنظر گرفت و هیچ شاخصی حذف نخواهد شد. و شکل ۱۸- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از شاخص‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشد که می‌توان گفت این شاخص‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. شاخص نسبت مجذور کای به درجه آزادی ۱۹۲/۰و سطح معناداری ۷۳/۰ و مقدار جذر برآورد واریانس خطای تقریب صفر می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
شکل۱۷- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای شاخص‌های سرمایه اجتماعی
شکل۱۸- ۴ : مدل درحالت معناداری برای شاخص‌های سرمایه اجتماعی
۱۰-۴-۳-۴- تحلیل عاملی تاییدی شاخص‌های تشکیل دهنده توسعه پایدار
تمامی بارهای عاملی درشکل۱۹- ۴ برای متغیر توسعه پایدار بالاتر از ۳/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان این شاخص‌ها را برای توسعه پایدار درنظر گرفت و هیچ شاخصی حذف نخواهد شد. و شکل ۲۰- ۴ مدل درحالت معناداری نشان می‌دهد که مقدار T برای هرکدام از شاخص‌ها خارج از بازه (۵۸/۲ و ۵۸/۲-) می‌باشدکه می‌توان گفت این شاخص‌ها با ۹۹درصد اطمینان معنادار می‌باشند. چهار شاخص مندرج در زیر شکل، شاخص نسبت مجذور کای به درجه آزادی ۱۱/۰ وسطح معناداری ۵۶/۰و مقدار جذر برآورد واریانس خطای تقریب صفر می‌باشدکه نشان دهنده برازش مدل با داده‌های گردآوری شده است.
-
شکل۱۹- ۴ : مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد برای شاخص‌های توسعه پایدار
شکل۲۰- ۴ : مدل درحالت معناداری برای شاخص‌های توسعه پایدار
۵-۳-۴- سهم و رتبه هرشاخص و الویت بندی آنها
برای تعیین سهم هر شاخص در متغیرهای پژوهش باید تحلیل عاملی تاییدی گرفت و بار عاملی هرکدام را باهم مقایسه کرد. درجدول۱۳-۴ بارهای عاملی هر شاخص باتوجه به تحلیل عاملی قسمت قبل به ترتیب سهم آنها نوشته شده است و هر متغیر بر اساس آن اولویت بندی شده است. همان طور که نشان داده شده است، شاخص‌های شبکه های اجتماعی در سرمایه اجتماعی و شاخص بعد فرهنگی در توسعه پایدار بیشترین سهم را برعهده داشته‌اند‌.
جدول۱۳- ۴ : اولویت بندی شاخص‌های تحقیق

۹-۲- شرایط واکنش دوتایی هضم آنزیمی جهت تایید ناقل‏های همسانه‏سازی ((-)pGEM7zf) و (pUC19)…………………………………………………………………………………………………………….. 37
۱۰-۲– شرایط واکنش هضم دوتایی آنزیمی جهت تایید ناقل بیانی(pBI121)…………………….. 37
۱۱-۲- شرایط واکنش هضم آنزیمی ژن hrpW و pBI121 جهت بازیابی قطعات مورد نظر از روی ژل………………………………………………………………………………………………………………………. ۳۸
۱۲-۲– شرایط واکنش هضم ژن hrpG و ناقل بیانی جهت بازیابی قطعات مورد نظر از روی ژل…………………………………………………………………………………………………………………………. ۳۸
۱۳-۲- شرایط واکنش اتصال (pBI121-hrpG)………………………………………………………….. 40
۱۴-۲- شرایط واکنش اتصال (pBI121-hrpW)…………………………………………………………… 40
۱۵-۲- شرایط واکنش اتصال (pUC19-hrpG)……………………………………………………………. 41
۱۶-۲- شرایط واکنش اتصال (pGEM7zf(-)-hrpW)…………………………………………………… 41
۱۷-۲- چرخه حرارتی به‏کار رفته برای واکنش کلونی PCR به منظور تایید همسانه‏سازی در وکتور بیانی…………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۵

۱۸-۲- ترکیبات محلول مادری واکنش زنجیره‏ای کلونی PCR جهت تایید عمل همسانه‏سازی دروکتورهای کلونینگ و بیانی…………………………………………………………………………………… ۴۵
۱-۵- مواد و مقدار مورد نیاز جهت تهیه بافر Loading dye……………………………………………… 91
فهرست شکل‏ها
عنوان صفحه
۱-۳- تست بیماریزایی روی لیمو………………………………………………………………………………………………۴۸
۲-۳- تست (Xaco1 / Xaco2 / MS+/MS) Multiplex PCR……………………………………………………..49
۳-۳- اکتروفورزDNA ژنومی استخراج شده بر روی ژل آگارز ۱%………………………………………………..۵۰
 دی.ان.آ پلیمراز و گرادیان دمایی جهت بهینه ‏سازی بهترین دمای اتصال با پرایمرهای اختصاصی………………………………………………………………………………………………….۵۳
 دی.ان.آ پلیمراز………………………………………………………………………………………………………………………..۵۳
۶-۳- الکتروفورز محصول هضم آنزیمی ناقل‏های کلونینگ و بیانی با آنزیم‏های برشی نوع II بر روی ژل آگارز ۱%………………………………………………………………………………………………………………………………..۵۴
W جهت بازیابی از روی ژل آگارز)الف) و قطعات بازیابی شده(ب)………………………………………………………………………………………………………………………۵۵
۸-۳- هضم آنزیمی ناقل‏های کلونینگpUC19 و pGM7zf(-) جهت بازیابی از ژل آگارز(الف) قطعات بازیابی شده(ب)……………………………………………………………………………………………………………………..۵۵
W……………………………………58
G و pUC19……………………………………………………………………………………………………..58
۱۱-۳- الکتروفورز محصول واکنش زنجیره‏ای پلیمراز پلاسمیدهای تایید شده بر روی ژل آگارز ۱%….۵۹
۱۲-۳- هضم آنزیمی ناقل بیانی جهت بازیابی از روی ژل آگارز (الف) قطعات بازیابی شده (ب)……..۶۱
W/G جهت تعیین نسبت واکنش اتصال…………..۶۲
W……………………………………………………………………………………………………………………….63
I……………………………………………………………………………………………………………………………..64
W جهت بررسی حضور ژن‏های مذکور……………………………………………………………………………………………………………..۶۵
۱۷-۳- پلاسمیدهای نوترکیب استخراج شده……………………………………………………………………………..۶۶
W/G به سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس…………………………………………………………………………………………. ۶۸
فصل اول
مقدمه و بررسی منابع
مقدمه
مقدمه‏ای بر مرکبات
مرکبات با نام علمی Citrus spp. از خانواده‌ی Rutaceae و زیرخانواده‌ی Auranutideae هستند. مرکبات گیاهانی بوته‌ای، درختچه‌ای با شاخ و برگ متراکم می‏باشند، اغلب گونه‌های مرکبات (مانند پرتقال^[۱]، گریپ‌فروت^[۲] و دورگ‌های نارنگی^[۳]) در نواحی نیمه‌ گرمسیری با زمستان سرد فقط یک ‌بار در سال در اواخر زمستان و اوایل بهار گل می‌دهند. اما در نواحی گرمسیر و ساحلی ممکن است درختان مرکبات مانند لیموها^[۴] و لایم‌ها که در بهار و تابستان گل می‌دهند، در طول سال چندین مرتبه گل داده و یا اینکه دوره‌ی گلدهی بسیار طولانی داشته باشند (دیویس و همکاران، ۱۹۹۴). در مرکبات گل‌ها ۸-۴ گلبرگ ضخیم سفید، قرمز یا ارغوانی رنگ، ۵-۴ کاسبرگ و ۳۲-۱۶ پرچم دارند. تخمدن دارای ۱۴-۶ برچه‌ی بیضوی متصل به خامه‌ی خیلی باریک و گاهی متورم و پهن بوده که به کلاله‌ی کروی ختم می‌شود. گل‌ها در مرکبات دو جنسی هستند و همچنین نوع گرده‌افشانی مرکبات برحسب گونه متفاوت است و خودگشن، خودگشن- دگرگشن و پارتنوکارپ هستند. به‏عنوان مثال، لیموترش عموماً خودگشن می‌باشد (کاستل و جمیتر، ۱۹۹۹).
میوه‌ی مرکبات غنی از ویتامین‌های A، B، C، فیبر، کربوهیدرات (قندهای ساده، فروکتوز، گلوکز و ساکارز) و مقادیری کلسیم، پتاسیم، نیاسین و اسیدفولیک می‌باشد که موجب پایین آوردن کلسترول خون، پیشگیری از عفونت‌های ویروسی و احتمال بروز سرطان روده و معده می‌شود (گورنستئین و همکاران، ۲۰۰۱). تولید مرکبات در جهان امروز از اهمیت بسزایی برخوردار است و یکی از منابع مهم ثروت، مبادلات تجاری و اشتغال به کار ساکنین حدود ۱۳۷ کشور مرکبات‌خیز جهان به‌شمار می‌آید. حدود یک‏صد صنعت در جهان، از مرکبات در تولید فرآورده‌های خود استفاده می‌کنند. از موارد مهم و قابل توجه در صنعت مرکبات بالا بودن ارزش افزوده‌ی این محصول از طریق تولید محصولات جانبی آن است، که شامل مواد اولیه‌ی دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی می‌شود (اسماعیل و ژانگ، ۲۰۰۴).
کشت و کار مرکبات بین عرض‌های جغرافیایی ۴۰ درجه‌ی شمالی و جنوبی از خط استوا صورت می‌گیرد که در سطوح تجاری مناطق عمده‌ی تولید مرکبات جهان در بین عرض‌های جغرافیایی ۵/۲۳-۴۰ درجه‌ی شمالی و جنوبی قرار دارند. حداقل حرارت مورد نیاز برای شروع رشد مرکبات (صفر فیزیولوژیک) ۵/۱۲ درجه‌ی سانتی‏گراد و متوسط دمای مناسب جهت رشد مطلوب ۵/۱۸ درجه سانتی‏گراد است، مرکبات ماهیانه به ۱۸۰ ساعت مجموعه‌ی حرارتی نیاز دارند (فتوحی و همکاران، ۱۳۸۵). دما و آب به صورت چشمگیری در تنظیم زمان و دوره‌ی گلدهی، توزیع گل، درصد تشکیل میوه و وضعیت نمو و ریزش میوه‌ی درختان مرکبات تأثیر دارند. مرکبات جهت رشد و نمو در مناطق مرطوب به میزان ۷۵۰ و در مناطق خشک به ۱۵۰۰ میلی‌متر (۱۵ هزار متر مکعب آب در هکتار) آب در سال نیاز دارند (خوشخوی و همکاران، ۱۳۷۳). سرما و یخبندان از جمله مسائل محیطی خطرساز برای مرکبات در کنار بیماری‌ها^[۵] و آفات^[۶] به شمار می‌روند.
بهترین نوع خاک برای کشت و کار مرکبات، خاک شنی- لومی می‌باشد، و همچنین در محدوده‌ی ۵/۵ تا ۵/۷ از pH عملکرد خوبی دارند. در بین محصولات باغی، مرکبات حساس‌ترین گروه به شوری خاک می‌باشند (خوشخوی و همکاران، ۱۳۶۴).
تاریخچه‌ کشت درختان مرکبات در ایران و جهان
منشأ مرکبات را می‌توان جنوب شرق آسیا، چین و مجمع الجزایر هند و از ۲۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح دانست (جمیتر و هو، ۱۹۹۰). از کناره‌های جنوبی دریای مازندران نیز به‏ ‌عنوان دومین کانون گسترش کشت مرکبات نام برده می‌شود (الهی‌نیا ،۱۳۸۳). ورود مرکبات به ایران به جز گونه‌ی بالنگ، سابقه‌ای ۴۰۰ ساله دارد. به استناد مدارک تاریخی، ایران دروازه‌ی خروج مرکبات از آسیا به سایر مناطق جهان بوده است (الهی‏نیا، ۱۳۸۳).
سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد درختان مرکبات در ایران و جهان
بر اساس گزارش آمار مرکبات وزارت کشاورزی در سال ۱۳۹۲، سطح زیر کشت مرکبات کشور در قالب سه ناحیه‏ی مرکزی، شمالی و جنوبی به میزان ۲۸۸۱۰۸ هکتار و میزان تولید ۴۲۹۹۲۴۷ تن بوده است که این آمار نشانگر تمایل جمعیت برای مصرف و در نتیجه لزوم اهمیت بیشتر به تحقیقات و کشت این محصول در راه تامین نیازهای غذایی جمعیت رو به‏ افزایش کشور است.
تولید مرکبات کشور حدود ۴ میلیون تن برآورد شده و ۳/۸۶ درصد آن از اراضی آبی حاصل شده است. راندمان^[۷] تولید مرکبات آبی در کشور ۶/۱۶۹۳۱ کیلوگرم در هکتار است. بیشترین و کمترین عملکرد آبی به ترتیب با ۲/۲۱۸۳۲ و ۷/۴۳۸ کیلوگرم به استان‌های مازندران و لرستان تعلق دارد.
بر اساس آمار فائو در سال ۲۰۰۸، سطح زیر کشت مرکبات در دنیا ۷/۸ میلیون هکتار بوده و میزان متوسط تولید محصول مرکبات جهان ۱۲۲ میلیون تن گزارش شده است. بررسی کشورهای عمده‌ی تولیدکننده‌ی مرکبات نشان‌ می‌دهد که از نظر سطح زیر کشت به ترتیب چین، برزیل، نیجریه، مکزیک، آمریکا، هند، اسپانیا و ایران مقام اول تا هشتم را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که براساس میزان تولید مرکبات، کشورهای برزیل، آمریکا، چین، مکزیک، اسپانیا، هند، ایتالیا و ایران به‌ترتیب در رده‌های اول تا هشتم قرار گرفته‌اند (آمار نامه کشاورزی، ۱۳۸۸). از لحاظ عملکرد^[۸] مرکبات نیز به ترتیب آمریکا، ترکیه، آفریقای جنوبی، ژاپن و آرژانتین مقام‌های اول تا پنجم را دارا هستند درحالیکه ایران از این حیث در جایگاه دهم قرار می‌گیرد.
علی‌رغم وجود پتانسیل‌های لازم جهت کشت و کار مرکبات در کشور، اما وجود عوامل محدودکننده و همچنین عدم مدیریت صحیح باعث شده کشور ایران تنها ۴/۰ درصد از سهم تجارت جهانی^[۹] مرکبات را داشته باشد (آمارنامه محصولات باغی، ۱۳۸۷)، که این موضوع نشان‌دهنده‌ی نیاز به انجام مطالعات بیشتر پیرامون این عوامل محدودکننده‌ی زیستی^[۱۰] و غیر زیستی^[۱۱] و مدیریت این عوامل با بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی‌های نوین در راستای کاهش اثرگذاری آنها بر کشت و کار، تولید و صادرات این محصول می‌باشد.
اهمیت و انواع بیماری‌های مرکبات
اهمیت بیماری‌های گیاهی برای انسان به علت خساراتی^[۱۲] است که در نتیجه‌ی بیماری به گیاهان و فرآورده‌های آنها وارد می‌شود. بیماری‌های گیاهی ممکن است عامل محدودکننده‌ی کاشت یک گیاه در یک منطقه و یا یک کشور بوده و تمام گیاهان یک گونه را که به بیماری بخصوصی، حساس هستند نابود کند (اشکان، ۱۳۸۵).
علی‌رغم تفاوت‌های موجود از نظر میزان و نوع خسارت‌های مالی ناشی از بیماری‌ها، زارع مطلع و آگاه می‌تواند با بهره گرفتن از بهترین رقم موجود، روش‌های مبارزه‌ی زراعی، بیولوژیکی، ژنتیکی و شیمیایی، نه‌تنها مدیریت مناسبی برای محصول خود داشته باشد، بلکه حتی در سال‌هایی که دیگر باغات ضررهای زیادی متحمل شده‌اند، سود بیشتری بدست آورد.
تریستیزای مرکبات^[۱۳]، اگزوکورتیس مرکبات^[۱۴]، کیسه‌ی صمغی^[۱۵]، جاروی جادوگر^[۱۶]، گرینینگ^[۱۷]، استابورن و شانکر باکتریایی مرکبات^[۱۸] از جمله‌ی بیماری‌های مهم مرکبات در ایران و جهان به‏شمار می‌روند (اشکان، ۱۳۸۵).
تاریخچه و اهمیت بیماری شانکر مرکبات
در بین انواع بیماری‌های مرکبات، از بیماری‏های مهم که توسط عوامل بیماری‌زای باکتریایی رخ می‌دهد بیماری شانکر مرکبات می‌باشد، که در سال‌های اخیر میزان خسارت آن در اغلب کشورهای مرکبات‌خیز جهان از جمله ایران قابل توجه بوده است (گتوالد و سوون، ۲۰۰۲). این بیماری دامنه‌ی میزبانی^[۱۹] وسیعی درگونه‌های گیاهی خانواده‌ی روتاسه دارد که در بین آنها برخی از ارقام مهم تجاری نظیر پرتقال و لیموترش خسارت شدیدی می‌بینند. شدت آلودگی بسته به نوع گونه، رقم و شرایط آب و هوایی مختلف متفاوت است (روزتی، ۱۹۷۷ و سیورولو، ۱۹۸۱ و ۱۹۹۹). شانکر باکتریایی مرکبات به دلیل انتشار و گسترش سریع، ریزش برگ و میوه، خسارت کمی و کیفی میوه و سرخشکیدگی یکی از بیماری‌های آسیب‏رسان مرکبات محسوب می‌شود (داس، ۲۰۰۳).
اختلافاتی بین دانشمندان محقق در این حوزه بر سر منشأ^[۲۰] جغرافیایی این بیماری وجود دارد (داس، ۲۰۰۳). بیماری شانکر مرکبات در سال ۱۸۹۹ برای اولین بار در ژاپن بر روی برگ‏های واشنگتن ناول مشاهده گردید ولی نامی برای آن مشخص نشد (سیورولو، ۱۹۸۱)، برگر و همکاران(۱۹۱۴) شانکر را به‏عنوان بیماری جدیدی معرفی کردند (کویزومی، ۱۹۸۵). اما قدیمی‌ترین آثار از این بیماری مربوط به نمونه‌هایی از بالنگ^[۲۱] در هرباریومی در انگلستان است که بین سال‌های ۱۸۲۷ تا ۱۸۳۱ از هندوستان جمع‌ آوری شده بودند (داس و همکاران، ۲۰۰۳). فاوست و جنکینز (۱۹۳۳) این بیماری را منشأ گرفته از هند و جاوا دانسته‌اند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که منشأ بیماری در مناطق استوایی آسیا مانند جنوب چین، هند و اندونزی می‌باشد و از آنجا به سایر مراکز کشت و کار مرکبات مانند کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس و همچنین آمریکا منتقل شده است (دوپسون، ۱۹۴۰). این بیماری همچنین در آمریکا در اوایل قرن بیستم توسط روزتی (۱۹۷۷)، در آفریقای جنوبی توسط Doidge (1916) و در استرالیا توسط Garnsey و همکاران (۱۹۷۹) گزارش شد (داس و همکاران، ۲۰۰۳).
در ایران شانکر آسیایی مرکبات برای اولین بار توسط علیزاده و رحیمیان (۱۳۶۸) در منطقه‌ی کهنوج از توابع استان کرمان بر روی لیمو مکزیکی شناسایی شد (علیزاده و رحیمیان، ۱۹۹۰).
نوع آسیایی شانکر باکتریایی مرکبات (پاتوتیپ A) در سال ۱۹۱۰ از طریق پونسیروس‌هایی^[۲۲] که از ژاپن به‏عنوان نهال بذری، به ایالت فلوریدای آمریکا وارد شد (واترین و همکاران، ۲۰۰۰). در سال ۱۹۱۵ دولت فدرال آمریکا برنامه‌ی خود را در زمینه‌ی ریشه‌کنی این بیماری ابلاغ کرد و برای جلوگیری از شیوع پاتوژن، ریشه‌کنی^[۲۳] درختان آلوده، به صورت قانون فدرال درآمد (لو، ۲۰۱۰). این بیماری احتمالاً از جنوب شرق آسیا به دیگر مناطق تولید کننده‌ی مرکبات انتشار یافته است (شرافتی و همکاران، ۱۳۹۲). علاوه بر ایالات متحده‌ی آمریکا، ریشه‌کنی این بیماری درکشورهای استرالیا، نیوزلند و آفریقای جنوبی هم صورت گرفته است و برنامه‌ی ریشه‌کنی در برزیل و اروگوئه به صورت فعال ادامه دارد (اسچاد و همکاران، ۲۰۰۶). نوع B در آمریکای جنوبی در سال ۱۹۲۳ مورد شناسایی قرار گرفت. این پاتوتیپ در آرژانتین، اروگوئه و احتمالاً پاراگوئه وجود دارد و برای اولین بار از روی لیمو^[۲۴] جدا گردیده است (واترین و همکاران، ۱۹۹۵). پاتوتیپ C از برزیل در سال ۱۹۶۳ و نوع D در سال ۱۹۸۱ از مکزیک از نمونه‏های آلوده جداسازی گردید (اسچاد و همکاران، ۲۰۰۶).

• • تبیین­های جامعه­شناختی

نظریه های جامعه شناسان کلاسیک و معاصر با رویکرد وفاق اجتماعی و تضاد بر نقش اساسی محیط اجتماعی در شکل گیری انحرافات اجتماعی تأکید نموده اند. نظریه های بی سازمانی اجتماعی^[۱۳] نظیر نظریه آنومی^[۱۴] دورکیم (Durkheim)، مرتن (Merton) و پارسونز (Parsons)و نظریه بو­شناختی^[۱۵] پارک (Park)و برگس(Burgess)که با رویکرد وفاق اجتماعی به تبیین پدیده انحراف اجتماعی پرداخت هاند، به حفظ وضع موجود باور داشته و جامعه را نظامی متشکل از اجزای سازگار با یکدیگر و در حال نظم و تعادل می دانند. در این رویکرد، انحرافات اجتماعی در راستای بر هم خوردن نظم و تعادل اجتماعی و به عنوان تهدیدی برای ثبات و دوام نظام اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و برحسب نظم اجتماعی تبیین می گردد (احمدی، همان: ۴۸).

• • نظریه­­های بوم­شناختی و جمعیتی

چارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفته در این پژوهش عمدتاً براساس نظریه بوم شناختی و جمعیت شناختی مکتب شیکاگو ^[۱۶] است که توسط جامعه شناسانی چون پارک و برگس مطرح گردید. آن ها در تبیین انحرافات اجتماعی بر متغیرهایی که با پدیده شهرنشینی ارتباط داشت (نظیر زبان، قومیت، مهاجرت، حوزه های سکونتی و تراکم) جمعیت تمرکز نمودند. جامعه شناسان مکتب شیکاگو از آغاز قرن بیستم برخی از رفتارهای انحرافی نظیر خود کشی، طلاق و فحشاء را در شهر شیکاگو مورد بررسی قرار دادند و هد فشان درک تأثیر عوامل جمعیت­شناختی مانند سن، بعد خانوار، تراکم و مهاجرت و عوامل بوم شناختی نظیر قومیت، نژاد و محل سکونت بود. آن ها بر بی سازمانی اجتماعی تأکید نموده و جرم و بزهکاری را مورد مطالعه ویژه قرار دادند (احمدی، همان: ۶۳).
با توجه به تاکید عمده ایی که این نظریه ها بر مساله تراکم جمعیت، حجم جمعیت و عوامل بوم شناختی و تاثیر هر یک از آن ها بر میزان وقوع جرم و حتی نوع جرایم دارند، به روشنی می توان اذعان نمود که نزدیک ترین و مستقیم ترین نظریه ای که می تواند برای تبیین رابطه بین تراکم جمعیت با میزان و نوع جرم مورد استفاده قرار گیرد نظریات بوم شناختی و جمعیت شناختی مکتب شیکاگو می باشد.
برگس یکی از صاحب نظران اصلی این مکتب معتقد بود که توسعه شهر همانند دوایر متحدالمرکزی شکل می گیرد که در هر یک از این دایر هها فعالیت خاصی در جریان است. دایره ۱ محل فعالیت های تجاری منطقه ۲ تحت عنوان منطقه در حال تغییر و تبدیل نام گذاری شده و منطقه ای است که هسته اصلی شهر را احاطه کرده؛ منطقه ۳ محل سکونت کارگران و منطقه ۴ محل سکونت طبقه متوسط و منطقه ۵ محل سکونت طبقات مرفه جامعه می باشد که به شهر رفت و آمد دارند (ممتاز، ۱۳۸۱: ۸۵).
برگس بر این باور است که در منطقه انتقالی (منطقه ۲) به دلیل سطح بالای تحرک جمعیت، میزان بالای مهاجرت، ویرانی خانه ها و تراکم جمعیت، بالاترین میزان جرم و بزهکاری مشاهده می شود. این منطقه در یک دایره سکونتگاهی در مجاورت مرکز شهر که منطقه ای تجاری است قرار دارد. در مقابل، آخرین دایره سکونتگاهی کلان شهر که دایره پیرامون شهر می باشد با پایین ترین میزان جرم و بزهکاری مواجه است، عدم ثبات جمعیتی و بوم شناختی در منطقه انتقالی موجب تخریب توانایی کارکردهای نهادهای اجتماعی از قبیل خانواده و کنترل رفتار ساکنین می شود (احمدی، همان: ۶۲).
پارک معتقد است که نواحی شهری از پیشرفت و بهبود انگیزه های ساکنین جلوگیری نموده و باعث رواج انحرافات اجتماعی م یگردد. سازمان فیزیکی شهر تأثیری عمیق بر الگوهای فرهنگی اجتماعی زندگی شهری می گذارد (۳۸ Sucher, 1978:).
۲-۱-۳- مجرم
به کسی اطلاق می‌شود که مرتکب جنایت یا یکی از جرایم تصریح شده در قانون شود و به موجب مقررات برای آن عمل مجازات تعیین شده باشد به دیگر سخن انجام فعل یا ترک فعل مجرمانه موجب تولد مجرم می‌گردد (کلانتری، ۱۳۸۰: ۴۶ ).
۲-۱-۴ - جرم شناسی
علمی است که پدیده بزهکاری، عوامل یا اوضاع و احوال و مقتضیات فردی و اجتماعی (و محیطی) که در بروز رفتار جنایی و حالت عمومی تبهکاری اثر وابسته و یا در آن سیستم بوده است را بررسی می‌کند. همچنین در این علم جهت مبارزه علیه بزهکاری و پیشگیری از وقوع جرم راهکارهای علمی داده می‌شود . ضمناً بررسیهای مربوط به اصلاح قوانین آیین دادرسی، نوع مجازات و کیفیت اجرای آن و روش های درمان جرم قسمت دیگر این علم را تشکیل می‌دهد. همانگونه که از تعریف فوق استنباط می‌شود یکی از اهداف مصمم علم جرم‌شناسی مبارزه با بزهکاری، شناسایی عوامل جرم زا و به اصطلاح شرایطی است که مجرم را به سمت جرم و کجروی سوق می‌دهد (کلانتری، ۱۳۸۰: ۴۰ ).
۲ – ۱- ۵- میزان جرم^[۱۷]
ثبت میزان تبهکاری شناخته شده در بین مردم و جغرافیایی معین. میزان ناخالص جرم (در هر هزار نفر جمعیت) را از میزان خالص آن(در هر هزار نفر که قادر به ارتکاب جنایت هستند و میزان خاص آن (مثلا بین ۱۹ – ۱۵ ساله­ها) متمایز می­سازد. همچنین احتساب کل تخلف ها در جامعه ای خاص و زمانی معین (n) برحسب تعداد کل جمعیت (N)، میزان تبهکاری نامیده می­ شود، که حاصل به­دست آمده معمولا در ۱۰۰ ضرب می­ شود (ساروخانی، ۱۳۷۵: ۱۶۲- ۱۶۴).
۲-۱-۶ – جرایم مرتبط با مواد مخدر
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی هرماده ای که پس از وارد شدن به درون بدن بتواند بر یک یا چند عملکرد بدن تاثیر بگذارد ماده مخدر است . از جرایم مواد مخدر می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• • سوء مصرف مواد مخدر

مصرف هر نوع ماده مخدری است که زیان های جسمی ،روانی ،عاطفی واجتماعی به شخص مصرف کننده یا دیگران وارد می کند . به این ترتیب مصرف هر گونه ماده ممنوعه یا تحت کنترل ،بدون هدف درمانی ،سوء مصرف شمرده می شود.

• • اعتیاد به مواد مخدر

عبارتست از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت مصرف مداوم یک دارو،اعم از طبیعی یا ترکیبی ، ایجاد می شود وبه حال شخص واجتماع زیان آور می باشد .

• • قاچاق مواد مخدر

کشت، تولید، حمل و پخش و خرید و فروش و در اختیار داشتن مواد مخدر را به سبب ممنوع بودن آن قاچاق مواد مخدر می‌گویند (کلانتری، ۱۳۸۰: ۴۶ ).
۲ -۱- ۷ – موقعیت مکانی و جرم
از دیر باز شناسایی عوامل محیطی و مکانی بروز جرم و سعی در از بین بردن این عوامل و با کاهش تاثیرات آن مهم ترین راهکار افزایش ایمنی و پیشگیری از وقوع ناهنجاری ها شناخته شده است، چرا که ناهنجاری های اجتماعی به هر نحو که از انسان سر بزند دارای بستر و ظرف مکانی و زمانی است که این رفتارها را از یکدیگر متمایز می سازد. از این رو تفاوت در ساختار مکانی و خصوصیات رفتاری افراد در کنار عامل زمان موجب شکل گیری الگوهای فضایی، زمانی متفاوت جرایم در واحد مکان می گردد. بررسی ها نشان می دهد که برخی از فضاهای شهری به دلیل ویژگی های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی شان، میزان یا نرخ بزهکاری بیشتری دارند؛ و به عکس، برخی از فضاها مانع و بازدارنده ارتکاب جرایم در درون خود هستند. از طرفی نیز به تحقیق ثابت شده است که مجرمان در ارتکاب جرم اغلب دست به انتخاب های منطقی می زنند و به دنبال ساده ترین کم خطرترین و مناسب ترین فرصت ها و شرایط مکانی و زمانی برای ارتکاب جرم هستند. آنچه مسلم است، این که تمامی رفتارهای بشری در مقطع مکانی و زمانی خاصی رخ می دهند. از جمله این رفتارها کجروی ها اجتماعی است که در بستر مکانی و زمانی منحصر به فرد شکل می گیرد. نکته در خور اعهمیت اینکه توزیع جغرافیایی جرایم تحت تاثیر متغیرهای محل و زمان وقوع بزه، مرتکب جرم و قربانی بزه قرار دارد. تحقیقات نشان می دهد که در برخی از مکان های شهر به علت ساختار کالبدی ویژه و مشخصه های اجتماعی، اقتصادی و فرهگی ساکنان و استفاده کنندگان این مکان ها، امکان و فرصت بزهکاری بیشتر است؛ و به عکس، در برخی از محدوده های شهری به دلیل وجود موانع و شرایط بازدارنده میزان بزهکاری اندک است ( کلانتری و همکاران، ۱۳۸۹: ۴۴-۴۳).
بدون شگ محیط جغرافیایی در ارتکاب جرم تاثیر دارد (Ferri, 1893: 138)، با وجود این نمی توان گفت که تنها ارتکاب جرم عوامل جغرافیایی است زیرا همه کسانی که در یک محیط جغرافیایی با شرایط مشابه قرار دارند مرتکب جرم نمی­شوند و فقط بعضی از آن­ها دست به ارتکاب جرم می­زنند. بنابراین باید گفت انسان در اعمال و رفتار خود نه آنچنان مجبور است که مانند ابزاری در دست کارگر باشد و نه آنچنان مستقل است که سایر عوامل طبیعی در آن هیچ گونه دخالتی نداشته باشد (جعفری، ۱۳۵۲: ۲۱۴؛ محقّق داماد، ۱۳۶۲: ۳۵؛ محمّدی ری­شهری، ۱۳۶۹: ۸۶؛ خسروی­نیا و موغلی، ۱۳۹۰: ۶۴).
۲ -۱ – ۷– ۱- جرایم شهری
افزایش بحران در شهرهای غربی و جهان سوم، اکولوژیستها را در تحقیق روی چند موضوع مصمم تر ساخته است که عبارتند از : فقر، جرم و جنایت، اعتیاد به مواد مخدر و ناآرامیهای اجتماعی. در مطالعه آسیب شناسی اجتماعی اغلب به این نتیجه رسیده اند که عامل فقر بیش از سایر عوامل در پیدایش و تشدید مسایل اجتماعی در شهرها موثر می افتد. از این رو در شناخت مناطق فقرآلود شهری ، معیارهایی نظیر میزان درآمد خانواده ، میزان مردان غیر ماهر در نیروی کار، میزان تحصیلات، میزان واحدهای مسکونی مخروبه و غیر بهداشتی بکار گرفته می­ شود (Smith, 1973: 44). در واقع شهرها نظام پویایی هستند که در طول زمان به صورت مستمر تغییر شکل و عملکرد می­ دهند. روند حاکم بر تحول شهرهای بزرگ که مکانهای زیست اکثریت جمعیت جهان در آینده خواهد بود گویای گسترش فقر ، خشونت، ناامنی و …. در آنهاست (اردشیری، ۱۳۸۰).
نظم و امنیت از نیازهای اولیه و حیاتی مهم شهروندان در شهر است. در واقع اساس زندگی شهری بر این دو محور قرار دارد. برخی از فضاهای شهری هستند که زمینه را برای بر هم خوردن نظم و امیت فراهم می کنند. فضا و جرم رابطه ای نزدیک با هم دارند. بنابراین شناخت این فضاها و تأثیر آن در کاهش امنیت و بر هم خوردن نظم شهری از نکات بسیار مهمی است که طراحان و برنامه­ ریزان شهری در مدیریت شهری باید به آنها توجه ویژه­ای داشته باشند. گفته می­ شود که جرم یکی از مسائل اصلی تهدیدکننده کیفیت زندگی شهری است. به همین دلیل افراد از مکان­هایی که توأم با خطر شخصی و جانی است دوری می جویند. جرایم شهری، آن بخش از ناهنجاری­ها، کجروی­ها و قانون­شکنی­های اجتماعی تعریف می­شوند که در نتیجه پیدایش شهرنشینی و تشدید مشکلات ناشی از آن در چارچوب ناشی از آن در چارچوب نظام­شهری و به عنوان مانعی در جهت تأمین انتظام و تعادل شهری، پدیدار می­گردند؛ به عبارت دیگر کجروی­های شهری همان ناهنجاری­هایی می­باشد که در سطوح خود موجب آسیب­های ساختاری،کارکردی و انتظامی برای جامعه شهری است. آنها بیش از آن که ماهیتی روان­شناسانه و یا فردی داشته باشند، به صورت متغیزهای اجتماعی و حسب علل و شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی ممکن است در بخش­های آسیب­پذیر اقشار شهرنشین تعمیم­یافته و موجبات اختلاف در روند طبیعی زندگی تمام مردم کردند. بدیهی است این دسته از ناهنجاری­های اجتماعی خود تابعی از یک سلسله عوامل فرضی است تا آنکه اخصاصات جغرافیایی و یا رفتاری بتواند آنها را تبیین کند (موسوی، ۱۳۸۵: ۱۱). همچنین جرایم شهری، آن نوع از جرایم هستند که در فضاهای عمومی شهری یا جاهایی که احتمال سرایت از فضاهای عمومی به فضاهای خصوصی وجود دارد صورت می پذیرد. ویژگی دیگر جرایم شهری این است که افراد غریبه نسبت به هم به این کار مبادرت می­ورزند. به واقع گمنامی افراد سبب بروز جرایم و انحرافات در فضاهای شهری می شود. وقتی افراد نسبت به هم شناخت حاصل کرده باشند دیگر نمی توانند در فضاهای عمومی مرتکب جرم و انحراف شوند و این کار را در فضای خصوصی یا فضاهای خاص انجام می دهند به همین دلیل وجه فضایی و کالبدی شهر برای کاهش و تخفیف جرائم شهری اهمیت خاص دارد (رایان­پور، عماد، ۱۳۸۷: ۵۸) شهرداریها با دخالت در این وجه می توانند ضریب امنیتی شهری را بالا ببرند و از جرایم شهری بکاهند (طاهرخانی، ۱۳۸۱ : ۷). در بررسیهای جغرافیایی جرایم شهری به چهار عامل کلیدی قانون ، مجرم، بزه دیده (شی یا شخص) و مکان جرم ( محدوده خاص زمانی و مکانی که وقایع مجرمانه در آن اتفاق میافتد) بسیار تاکید می­ شود (کلانتری، ۱۳۸۰: ۶۴).
۲ -۱ – ۷ – ۲ - فضای شهر و جرم
شهر مجموعه ­ای از روایط متقابل ویژه­ای است که از نقش و بافت نهادهای درونی آن نشات می­گیرد. بنابراین بدون ارائه یک تعریف ذهنی، وجود شهر را بر پایه ویژگی­های عینی، یعنی کیفیت ساختار جامعه و نقش اقتصادی و اداری آن می­پذیریم نه صرفاً کمیت جمعیتی (شیخاوندی، ۱۳۸۴: ۳۱۷ - ۳۱۶). همچنین برخی از اندیشمندان تعریف قابل درکی از فضای شهری ارائه داده­اند «فضای شهری ساختاری سازمان­یافته، آراسته و واجد نظم به صورت کالبدی برای فعالیت­های انسانی است» (توسلی، ۱۳۷۱: ۱۸). بخش از اعمال و فعالیت­های انسانی در مکان و فضا اتفاق می­افتد و بنا به گفته آنتونی گیدنز « فضا مجموعه ­ای کالبدی برای تعاملات اجتماعی است» (Giddens, 1990: 243). فضا را براساس میزان « مهار تعاملات اجتماعی» به سه دسته تقسیم می­ کنند:
الف : فضا عمومی: فضایی است «دسترسی» به آن برای همه اعضای جامعه امکان­ پذیر است اما فرد در انجام اعمالش آزادی کامل ندارد و هنجارها و قوانین جامعه را در نظر می­گیرد.
ب : فضای نیمه عمومی یا نیمه خصوصی: فضایی است که برای استفاده عموم آزاد است اما به دلیل محدودیت در هدف و کاربری آن، استفاده­کنندگان خاص دارد.
ج : فضای خصوصی: فضایی است که به وسیله اشخاص اشغال می­ شود (Rapoport, 1977: 289). بررسی روابط میان شهر و شهرنشینی و بزهکاری در اواسط سده نوزدهم شدیداً موردتوجه واقع شد (کامیار، ۱۳۷۹: ۳۹).
همچنین فضا به طور اعم و فضای شهری به طور اخص مجموعه کاملی متشکل از سه عنصر یا سه محیط است: عنصر انسان که در شکل اجتماعی و جمعی خود با عنوان جمعیت تعریف می شود (محیط اجتماعی)؛ عنصر فعالیت که بازتاب نقش معیشتی و رفتار اقتصادی انسان در بستر محیط است (محیط اقتصادی)؛ و محیط طبیعی که از سازنده های مختلفی تشکیل شده و بستر کنش و واکنشها و میدان عمل فعالیت های انسانی است (علی­اکبری، ۱۳۸۱: ۶۱).
مردم در فضاهای شهری با انواع تهدیدها مانند جرم، تروریسم، آلودگی هوا و آب، زلزله و سیل، تداخل حرکت وسایل نقلیه و پیاده ها روبه رو هستند. کشورهای پیشرفته گرچه توانسته اند بسیاری از تهدیدهای طبیعی را کنترل کنند، ولی کنترل تهدیدهای انسانی در این کشورها رو به افزایش است. از این رو زوکین در کتاب فرهنگ شهرها می­گویند: «فضاهای شهری به اندازه کافی برای مردم امن نیستند تا آنها در خلق فرهنگ عمومی مشارکت داشته باشند» (مدیری، ۱۳۸۵: ۱۳؛ شاهیوندی و همکاران، ۱۳۸۸: ۱۵۹). در واقع بررسی­ها نشان می­دهد که هرچه اندازه و جمعیت محیط­های زندگی بیشتر شود، عوامل زمینه­ ساز ایجاد کالبدهای شهری سیاه و جرم­خیز بیشتر می­ شود. به عقیده ورث، « شهرنشینی نتایجی از قبیل افزایش اندازه جمعیت را در پی دارد که خود باعث پیامدهای اجتماعی و روانشناسی در زندگی شهر می­ شود» (knox, 1993: 58). همچنین هال عقیده دارد که « انفجار جمعیت در شهرهای دنیا منجر به ایجاد چرخه­های رفتاری مخربی می­ شود که حتی از بمب هیدروژنی هم مهلک­تر است» (هال، ۱۳۷۶: ۲۲۷). علاوه بر آن با افزایش جمعیت، تنوع در فرهنگ پیش می ­آید و به تبع انسجام و توافق اجتماعی ­کم­رنگ­تر می­ شود (knox, 1993: 57). در چنین وضعیتی، تسلط تشکیلات و سازمان­های دولتی و نیروی انتظامی کاهش می­یابد، کنترل اجتماعی تضعیف می­گردد و در نتیجه بی­نظمی اجتماعی، قانون­شکنی و بی­احترامی به موازین و ضوابط جامعه افزایش می­یابد (سلطانی، ۱۳۷۴: ۱۲۰). مقایسه میزان وقوع جرایم در روستا و شهر مبین این واقعیت می­باشد که هرچه تعداد جمعیت یک ناحیه فزونی یابد، زمینه برای بروز و گسترش آسیب مستعد می­گردد. همانگونه که لی^[۱۸]اظهار داشته است « در مناطق شهری دارای بیش از ۲۵۰ هزار نفر جمعیت نسبت به شهرهای کوچک، میزان قتل ۳ برابر، جرایم ملکی۵ برابر، جرایم خشونت ۱۰ برابر و دزدی ۴۰ برابر اتفاق می­افتد» (Walmsly, 1988: 140؛ میرکتولی و وطنی، ۱۳۸۸: ۱۷۱- ۱۷۰).
۲ -۱ – ۷ – ۳ - عوامل کالبدی و جرم
یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد امنیت در شهرها عوامل کالبدی است. یعنی پنجره طراحی شهرها، در افزایش یا کاهش امنیت، تاثیر زیادی دارد. طراحی شطرنجی شهرها یکی از عوامل تشدید وقوع جرم محسوب می شود و میزان امنیت را کاهش می دهد. این نوع طراحی، باعث ایجاد فضاهای فرار در شهرها می شود و میزان امنیت را کاهش می دهد. این نوع طراحی، باعث ایجاد فضاهای فرار در شهرها می شود. در ساختار جدید شهرنشینی و شیوه جدید اسکان و آپارتمان نشینی که در آن افراد نسبت به هم غریبه هستند و همدیگر را نمی شناسند، به همین دلیل مجرم به راحتی می تواند وارد این بافت های شطرنجی شود. جرم خود را انجام دهد و سپس از هر نقطه ای که دلش خواست خارج شود. از نظر ترافیکی هم، شبکه شطرنجی مشکل زاست و امنیت شهروندان را با خطر مواجه می سازد.

<p>برای تجزیه‌وتحلیل داده ­های این تحقیق از مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)^[7]&nbsp;استفاده می‌گردد. مدل یابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری کلی و بسیار نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق‌تر بسط &quot;مدل خطی کلی&quot;^[۸]&nbsp;است که به پژوهشگر امکان می­دهد مجموعه‌ای از معادلات رگرسیون را به‌طور هم‌زمان مورد آزمون قرار دهد و به بررسی هم‌زمان روابط بین متغیرهای مختلف بپردازد. اهمیت این تکنیک در پژوهش‌های علوم انسانی ازآنجاست که غالباً در این حوزه از مطالعات، پژوهشگران به بررسی روابط بین متغیرهای مختلف در قالب مدل یا شبکه‌ای از روابط می‌پردازند؛ بنابراین آن­ها، مبتنی بر فرضیه‌های خود در مورد روابط بین متغیرها، شمای کلی از این ‌روابط را در قالب مدلی از پیش‌ساخته طراحی می‌نمایند (علوی، ۱۳۹۲).<br /><a href="https://nefo.ir/"><img class="alignnone wp-image-71″ src="https://ziso.ir/wp-con

• نیازهای واقعی و اصیل انسان

فصل دوم:
ادبیات موضوع
۲.۱. مقدمه
در این فصل بعد از پرداختن به فلسفه های بازاریابی، به تفصیل ادبیات مشتری مداری و نیاز شناسی مشتری و در ادامه آن به تبیین فطرت از نگاه شهید مطهری، آیت الله جوادی آملی و آیت الله شاه آبادی اشاره خواهد شد.
۲.۲. فلسفه های بازاریابی
بازاریابی در راستای دستیابی به اهداف مورد نظر همواره برای انجام مبادلاتی مطلوب در بازارهای هدف در تلاش بوده است. به رغم این که دانش بازاریابی با تغییرات بنیادین در مفاهیم فلسفی خود سعی نمودهاست تا نیازها و خواسته های مشتریان را به نحوی مطلوبتر و موثرتر پاسخ دهد ولی امروزه بسیاری از مردم نظر مساعدی نسبت به بازاریابی مدرن ندارند. آنها بازاریابی را به تخریب محیط زیست ، بمباران مردم با آگهیهای بی محتوا، ایجاد خواسته های غیرضروری، ایجاد حرص و ولع در جوانان و سایر مشکلات متهم میکنند(کرمی، ۱۳۸۲، ص۵)

پرسش اینجاست که چه فلسفهای باید راهنمای این تلاشها باشد؟ این تلاشها در چارچوب چه اصول و ارزشهایی باید انجام شوند؟ منافع سازمان، مشتریان، و جامعه هر یک چه ارزشی دارند؟ از این منافع کدام اولویت بیشتری دارند؟ چگونه میتوان همه این منافع را با هم و به صورت متعادل تامین کرد؟ صاحب نظران در پاسخ به چنین پرسشهایی، دیدگاه های مختلفی را در قالب فلسفه های بازاریابی ارائه نمودهاند.
کاتلر و آرمسترانگ(۱۳۷۷) فلسفه های بازاریابی را به پنج دسته: تولید، محصول، فروش، بازاریابی و بازاریابی اجتماعی تقسیم نمودهاند. مورگان^[۱](۱۹۹۵: ۱۲)، نیز فلسفه های بازاریابی را شامل فلسفه هزینه، محصول، فروش، سردرگمی^[۲]، بازاریابی، و بازاریابی اجتماعی میداند.
فلسفه تولید در مفاهیم اقتصاد کلاسیک ریشه دارد. در اقتصاد کلاسیک، نظریههای اقتصادی مبتنی بر فلسفه مادی گراییاند و نظریات ارائه شده در این حوزه اغلب به دنبال تبیین محور یا بعد عرضه محصول هستند و این طور فرض میکنند که تقاضا به اندازه کافی در بازار وجود دارد و محصولات تولید شده به فروش خواهد رفت.
بر اساس این فلسفه، مشتریان نسبت به کالایی نظر مساعد خواهند داشت که در دسترس بوده و دارای قیمت مناسبی باشد. بنابرین، مدیریت وظیفه بهبود تولید در سطح کمترین هزینه و توزیع را بر عهده دارد.
بر اساس فلسفه محصول، مشتریان خواهان کالاهایی هستند که از بهترین کیفیت و کارکرد برخوردار باشد، بر مبنای این فلسفه، سازمان باید منابع خود را صرف بهبود پیوسته کالا کند.
در فلسفه فروش، مصرف کنندگان زمانی اقدام به خرید کالا مینمایند که برای خرید این محصول متقاعد شده باشند. بنابرین، ممکن است محصولی در بازار وجود داشته باشد ولی مصرفکنندگان از آن آگاهی نداشته باشند. از سویی دیگر امکان دارد مشتریان نیازهایی داشته باشند که نسبت به آن آگاهی یا توجه چندانی ندارند. بر اساس فلسفه فروش، بازاریاب باید با تمسک به ابزارهای ترفیعی مانند تبلیغات سعی نماید تا مشتریان را آگاه، ترغیب و متقاعد نماید تا محصولات تولید شده را خریداری و آنها را مصرف نمایند.
در فلسفه بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی، مستلزم تعیین و تعریف نیازها و خواسته های بازار هدف بوده و به تامین رضایت مشتریان آن هم به نحوی مطلوبتر و موثرتر از رقبا بستگی دارد.
پایه های فلسفه بازاریابی چهار عامل است:
خریدارگرایی: علت وجودی سازمان ارضا کردن خواسته‌های مشتریان هدف است.
نگرش سیستمی: سازمان باید به تصمیمگیری با نظر سیستمی بنگرد.
هدف گرایی: سازمان باید در جستجوی بازده رضایت بخش برای سرمایه گذاریهای صاحبان شرکت باشد.
بازارگرایی همگانی: سازمان باید دارای بینش وسیع باشد و به دنبال جذب حداکثری مشتریان باشد.
فلسفه بازاریابی اجتماعی یکی دیگر از این فلسفههاست. این فلسفه، بر این باور است که مدیران باید اعمالی مستقل را در خصوص موضوعات اخلاقی و رفتاری که در دراز مدت و کوتاه مدت با آنها مواجه هستند انجام دهند و نسبت به منافع آیندگان بیتفاوت نباشند
فلسفه بازاریابی اجتماعی خواهان این است که بازاریابان بین عوامل زیر توازن برقرار کنند:
ارضاء منافع مشتریان
ارضاء منافع بلند مدت جامعه
ارضاء اهداف سازمانها و بنگاههای اقتصادی
مولفه های بازاریابی اجتماعی را میتوان به صورت زیر برشمرد:
تمرکز بر ارائه ارزشی برتر به مشتری به گونه‌ای که جنبه های رفاهی مشتری یا جامعه را حفظ کند یا بهبود بخشد
حفظ مشتریان موجود و رشد آنها
روابط به بازاری و غیر بازاری تقسیم شوند
تمرکز بر نیاز و خواسته های مشتری در بلند مدت
درک متقابل نیازها از سوی مشتری و تامینکننده و پایه ریزی همکاری دوطرفه و اقناع کننده
نوع رابطه در بازاریابی اجتماعی در دراز مدت همیشه برد برد است(رنجبریان،۱۳۸۸،۴۸۰).
فلسفه بازاریابی رابطهای:
مفهوم بازاریابی رابطهای برای نخستین بار از سوی بری^[۳] در سال ۱۹۸۳ میلادی در زمینه ی سازمانهای خدماتی ارائه شد و به عنوان استراتژی جذب، حفظ و ارتقای روابط با مشتریان تعریف شده است (بری، ۱۹۸۳، ص۶۲). کرونروز^[۴] نیز در تعریفی جامع از بازاریابی رابطهمند آن را به عنوان فرایند شناسایی، ایجاد، نگهداری، تقویت و در صورت لزوم خاتمه دادن به رابطه با مشتریان و دیگر ذینفعان رابطه در یک سود دوجانبه تعریف کرده است(کرونروز، ۱۹۹۴، ص۴) ، به طوری که اهداف همه ی گروه ها در این رابطه تأمین شود(کرونروز، ۱۹۹۴، ص۹). کاتلر و همکارانش نیز بازاریابی رابطهای را به مفهوم ایجاد، حفظ و ارتقای روابط مستحکم با مشتریان و دیگر ذینفعان تعریف کرده‌اند. آنان معتقدند بازاریابی به طور فزایندهای در حال دور شدن از معاملات فردی و حرکت به سمت ساخت رابطه با مشتریان و شبکه های بازاریابی است (کاتلر و دیگران، ۱۹۹۹، ص۴۸۳).
بازاریابی رابطهای رویکردی بلندمدت دارد که، هدف اصلی آن ارائه ارزش در بلندمدت به مشتری است و معیار موفقیت نیز رضایت بلندمدت مشتری میباشد.
مولفه های بازاریابی رابطهای را به صورت زیر برشمرده اند:
تمرکز بر مشتریان و شرکا
حفظ مشتریان موجود و رشد آنها
تقسیم روابط به بازاری و غیربازاری
تمرکز بر بازاریابی مستقیم
تمرکز بر نیاز و خواسته های مشتری در بلند مدت
روابط دراز مدت توام با تعهد و اعتماد
تمرکز بر گروه ها و شبکه های ارتباطی
درک متقابل نیازها از سوی مشتری و تامین کننده و پایهریزی همکاری دو طرفه و اقناع کننده
نوع رابطه در بازاریابی رابطهای همیشه برد برد است(رنجبریان،۱۳۸۸، ص۴۸۴).
فلسفه های فوق را میتوان از ابعادی چون نقطه شروع، کانون توجه، وسیله و ابزار سودآوری، مورد مقایسه قرار داد(کرمی، ۱۳۸۴، ص۶):

فلسفه ها
ابعاد
تولید
محصول
فروش
بازاریابی
بازاریابی اجتماعی
بازاریابی رابطه‌ای

tent/uploads/2021/10/THESIS-PAPER-5.png” alt="دانلود پایان نامه - مقاله - پروژه” width="365″ height="125″ /></a></p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>جنبه جدید بودن و نوآوری</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>با توجه به نیاز کشور برای توسعه و افزایش صادرات غیرنفتی باید توجه ویژه­ای به صادرات و عوامل مؤثر بر آن نمود. در این تحقیق قصد بر آن است که عوامل سازمانی مؤثر بر عملکرد صادرات شرکت‌های ایرانی(صنعت مواد غذایی) را از طریق توسعه مدل فرناندز و آلگره (۲۰۱۵) موردبررسی قرار دهیم و با توجه به اینکه در مطالعات انجام‌گرفته کمتر به دو عامل مهم سازمانی ازجمله تعهد سازمانی و ظرفیت جذب دانش اشاره‌شده است، این تحقیق می ­تواند نقش بسزایی در توسعه مدل عملکرد صادرات به‌ویژه در صنعت مواد غذایی داشته باشد.</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>تعریف واژگان عملیاتی</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>عملکرد صادرات: ازنظر کاووسگیل و زو^[۹]&nbsp;(۱۹۹۴) عملکرد صادراتی عبارت است از حدی که اهداف بنگاه (شامل اهداف راهبردی و اهداف اقتصادی) برای صادرات یک محصول از طریق طرح‌ریزی و اجرای راهبردهای بازاریابی صادراتی محقق می‌شود (مشبکی و خادمی،۱۳۹۱).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>گرایش کارآفرینانه^[۱۰]: به اعتقاد لامپکین و دس^[۱۱](۲۰۰۵) گرایش کارآفرینانه جنبه‌های تصمیم‌گیری، رویه‌ها و طرز عمل یک شرکت را برای مشخص کردن جهت‌گیری راهبردی و چگونگی اداره شرکت ترکیب می‌کند.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>تعهد سازمانی^[۱۲]: تعهد سازمانی تمایل شرکت برای برآورده کردن خواسته‌ها، نیازها و انتظارات مشتریان داخلی و خارجی و حفظ رابطه با آن‌ها تعریف می‌شود (لاگس و مونتگومری^[۱۳]،۲۰۰۴).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>قابلیت یادگیری سازمانی^[۱۴]: هالت و فرل^[۱۵](۱۹۹۷) توانایی سازمان برای تشویق، ابداع و نوآوری، تسهیل و حفظ یادگیری مستمر را قابلیت یادگیری سازمانی نام‌گذاری می‌کنند (تئو^[۱۶]&nbsp;و همکاران،۲۰۰۶).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>عملکرد نوآوری^[۱۷]: عملکرد نوآوری در ادبیات موضوع به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پیشران‌های سایر جنبه‌های عملکردی سازمان با توجه به تلاش‌های مداوم که به‌منظور بهبود، تجدید، اکتشاف، یادگیری از اشتباهات، سازش با محیط رقابتی به‌سرعت متغیر، صورت می‌گیرند، انگاشته شده است (اللهی و همکاران، ۱۳۹۳).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ظرفیت جذب دانش^[۱۸]: ظرفیت جذب دانش، به توانمندی استفاده از دانش موجود در راستای احاطه بر ارزش اطلاعات جدید، جذب و به‌کارگیری آن برای ایجاد قابلیت‌ها و دانش جدید اطلاق می‌شود. هم‌چنین ظرفیت جذب، توانایی شرکت برای مواجهه با بخش ضمنی دانش انتقال‌یافته تلقی می‌شود (وانگ^[۱۹]&nbsp;و همکاران،۲۰۰۷).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p><strong>فصل دوم</strong><strong>:</strong><br /><strong>ادبیات تحقیق</strong><br />فصل دوم: ادبیات تحقیق</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>مقدمه</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>بسیاری از شرکت‌ها برای آنکه بتوانند سود خود را افزایش دهند و مزیت رقابتی جدیدی ایجاد نمایند به صادرات روی می‌آورند و کالاهای خود را به بازارهای خارجی عرضه می‌کنند. یکی از صنایع مهم در هر کشوری صنایع غذایی آن کشور می‌باشد که از طریق برنامه‌ریزی مدون و دقیق می‌توان راه را برای صادرات مواد غذایی به بازارهای بین‌الملل هموار ساخت. از طریق تلاش و هماهنگی صنایع غذایی و کمک دولت، می‌توان عملکرد صادرات مواد غذایی را در کشور بهبود بخشید تا تعادل بین اقتصاد کشور و اقتصاد جهانی هرچه بهتر صورت پذیرد (موسی خانی،۱۳۹۰).<br />یکی از راه‌های مقابله با متکی بودن اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیرنفتی^[۲۰]&nbsp;شود، در این میان صنایع غذایی علاوه بر نقشی که در اقتصاد داخلی دارد می‌تواند تأثیر بسزایی در امر صادرات غیرنفتی داشته باشد. این صنایع در مقایسه با سایر صنایع دارای کمترین میزان وابستگی به مواد اولیه خارجی است و ایران باوجود شرایط اقلیمی مناسب، وسعت خاک و نیروی متخصص زمینه مساعدی جهت تولید و صادرات صنایع غذایی دارد (وظیفه دوست و زرین نگار،۱۳۸۷).<br />با سریع‌تر شدن روند رو به رشد صادرات در بسیاری از کشورها و افزایش تمایل شرکت‌ها به انجام فعالیت‌های صادراتی در این فضای جهانی، بسیاری از محققین بنام این حوزه مانند کاتسیکس^[۲۱](۲۰۰۳)، ییپ^[۲۲](۲۰۰۳) بیان داشته‌اند که &quot;بین‌المللی شدن&quot; تنها برای سرمایه‌گذاری بر روی فرصت‌های جذاب در بازارهای جدید نیست، بلکه برای محافظت فعالیت‌های کنونی شرکت در مقابل رقبای جهانی هم می‌باشد، که اگر این رقبا به چالش کشیده نشوند، قدرتمند شده و تهدیدی جدی برای تمامی فعالیت‌های شرکت خواهند شد. درنتیجه این فعالیت‌های بین‌المللی می‌تواند &quot; مزیت‌های عملکردی متعددی را برای شرکت به وجود بیاورد&quot;(گومز و راماسوامی^[۲۳]، ۱۹۹۹).<br />وضعیت اقتصادی- سیاسی جهان پس از جنگ جهانی دوم و به‌ویژه در دو دهه اخیر تحولات چشمگیری را تجربه کرده که مبنای این تحولات، پیشرفت سریع در فناوری (تولید و ارتباطات) است. همگام با این تحولات، سلیقه مصرف‌کنندگان در سراسر جهان تغییریافته و چه‌بسا کالاهایی که در دو دهه پیش در فهرست اقلام عمده صادراتی در جهان بود، امروز سهم زیادی در تجارت جهانی نداشته باشند.<br />بااین‌وجود کشورهایی که توسعه اقتصادی در نیم‌قرن اخیر را تجربه کرده‌اند، حضور مؤثر و کارسازی در بازارهای بین‌المللی دارند و توانسته‌اند متناسب با تقاضای جهانی، الگوهای تولید و سرمایه‌گذاری خود را تدوین و تنظیم نمایند و در بستر رقابت، به درآمدهای ارزی هنگفتی دست یابند. ازآنجایی‌که منابع نفتی کشور محدود است و طبق اعلام وزارت نفت تا سال ۱۴۷۴ شمسی منابع نفتی به صفر خواهد رسید، جهت رشد و توسعه اقتصاد و اشتغال چاره‌ای جز توسعه و بهبود عملکرد صادرات غیرنفتی از طریق تعامل با بازارهای جهانی وجود ندارد. پس در این راستا باید عوامل مؤثر بر این مهم را شناخته تا سیاست‌گذاران امر، در مواقع ضرورت نسبت به بهبود و تقویت آن تلاش کنند (قره­چه و همکاران،۱۳۹۰).<br />توجه به این نکته ضروری است که مهم‌ترین عامل در بازاریابی کالاهای صادراتی، اقتصادی بودن تولید آن‌ها می‌باشد. لذا آن گروه از تولیدات ملی توان عرضه در بازارهای خارجی را خواهند داشت که از مزیت نسبی برخوردار باشند. به‌عبارت‌دیگر هزینه تمام‌شده این‌گونه کالاها در قیاس باقیمت آن‌ها در بازارهای جهانی کمتر باشد و سود مناسبی برای تولیدکننده و صادرکننده به ارمغان بیاورند (گموندن^[۲۴]،۱۹۹۱).<br />بی‌ریا و جبل عاملی (۱۳۸۵) در پژوهش خود عنوان کردند که افزایش درآمد صادراتی حاصل از صادرات محصولات کشاورزی با ابزارهای قیمتی صرف ممکن نیست. لذا اساسی‌ترین اقدام ، رسیدگی بیشتر به وضعیت تولید محصولات است. بر این اساس، تنها از طریق سرمایه‌گذاری در امر تولید محصولات کشاورزی و متنوع کردن مقدار محصولات صادراتی می‌توان موجبات ارتقای توانمندی‌های صادرات غیرنفتی را درصحنه اقتصاد بین‌الملل فراهم آورد. در این راستا پیشنهادهای زیر را مطرح نمودند:</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li>با توجه به اهمیت وضعیت تولید محصولات مذکور در صادرات باید زمینه بهبود کیفیت و تأمین نهاده‌های تولیدی را برای تولیدکنندگان این محصولات فراهم آورد.</li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li>به‌منظور تشویق واحدهای تولیدی، واحدهای صادراتی باید متشکل از تولیدکنندگان باشد.</li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>با توجه به اهمیت نرخ ارز در صادرات محصولات کشاورزی، لازم است به توضیحات زیر توجه کافی شود:</li></ul>

<p>برای تجزیه‌وتحلیل داده ­های این تحقیق از مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)^[7]&nbsp;استفاده می‌گردد. مدل یابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری کلی و بسیار نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق‌تر بسط &quot;مدل خطی کلی&quot;^[۸]&nbsp;است که به پژوهشگر امکان می­دهد مجموعه‌ای از معادلات رگرسیون را به‌طور هم‌زمان مورد آزمون قرار دهد و به بررسی هم‌زمان روابط بین متغیرهای مختلف بپردازد. اهمیت این تکنیک در پژوهش‌های علوم انسانی ازآنجاست که غالباً در این حوزه از مطالعات، پژوهشگران به بررسی روابط بین متغیرهای مختلف در قالب مدل یا شبکه‌ای از روابط می‌پردازند؛ بنابراین آن­ها، مبتنی بر فرضیه‌های خود در مورد روابط بین متغیرها، شمای کلی از این ‌روابط را در قالب مدلی از پیش‌ساخته طراحی می‌نمایند (علوی، ۱۳۹۲).<br /><a href="https://nefo.ir/"><img class="alignnone wp-image-71″ src="https://ziso.ir/wp-con

زمین در گردش انتقالی^[۱۰۵] خود به دور خورشید مدار بیضی­شکلی را می­پیماید که خورشید در یکی از کانون­های آن قرار دارد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۲). فاصله­ی زمین تا خورشید در اول دی­ماه به کم­ترین (۰۰۰/۳۰۰/۱۴۷ کیلومتر) و در اول تیرماه به بیش­ترین حد خود (۰۰۰/۱۰۰/۱۵۲ کیلومتر) می­رسد (Pidwirny, 2006: physicalgeography.net). این تغییر فاصله نشان می­دهد که چرا ثابت خورشیدی در مواقع حضیض^[۱۰۶] آن (۱۳ دی­ماه) حدود ۷ درصد بیش­تر از مواقع اوج^[۱۰۷] آن (۱۳ تیرماه) است (شکل ۲). بنابراین، دمای دی­ماه باید حدود ۴ درجه­ سانتی ­گراد بیش­تر از دمای

زمین در گردش انتقالی^[۱۰۵] خود به دور خورشید مدار بیضی­شکلی را می­پیماید که خورشید در یکی از کانون­های آن قرار دارد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۲). فاصله­ی زمین تا خورشید در اول دی­ماه به کم­ترین (۰۰۰/۳۰۰/۱۴۷ کیلومتر) و در اول تیرماه به بیش­ترین حد خود (۰۰۰/۱۰۰/۱۵۲ کیلومتر) می­رسد (Pidwirny, 2006: physicalgeography.net). این تغییر فاصله نشان می­دهد که چرا ثابت خورشیدی در مواقع حضیض^[۱۰۶] آن (۱۳ دی­ماه) حدود ۷ درصد بیش­تر از مواقع اوج^[۱۰۷] آن (۱۳ تیرماه) است (شکل ۲). بنابراین، دمای دی­ماه باید حدود ۴ درجه­ی سانتی­گراد بیش­تر از دمای تیرماه و زمستان­های نیم­کره­ی شمالی گرم­تر از زمستان­های نیم­کره­ی جنوبی باشد، ولی به علت کجی محور زمین (شکل ۱ - ۲) و وجود خشکی­های وسیع در نیم­کره­ی شمالی، همیشه تابستان­ها گرم­تر از زمستان­ها و نیم­کره­ی شمالی سردتر از نیم­کره­ی جنوبی است (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۲).
تابش خورشید پس از عبور از جو، در تمام سطح کره­ی زمین به صورت یکسان توزیع نمی­شود. توزیع تابش خورشید در سطح کره­ی زمین به ارتفاع خورشید^[۱۰۸] (زاویه­ی تابش خورشید) و مدت­زمان تابش (طول روز^[۱۰۹]) بستگی دارد. جو زمین نیز شدت تابش خورشید را تحت تأثیر قرار می­دهد.
 
شکل ۲: کمینه و بیشینه­ی فاصله­ی زمین تا خورشید
(physicalgeography.net)
 
شکل ۱ - ۲: کجی محور زمین
۳- ۱- ۲- ارتفاع خورشید (زاویه­ی تابش خورشید)
ارتفاع خورشید یا زاویه­ی تابش خورشید (زاویه­ی بین امتداد تابش خورشید و سطح افق) شدت تابش رسیده به واحد سطح را تعیین می­کند. هر چه ارتفاع خورشید بیش­تر باشد، امواج تابش عمودتر می­تابند و پرتوهای خورشید مسیر کوتاه­تری را در درون جو طی می­کنند؛ بنابراین تابش بیش­تری به سطح زمین می­رسد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۳).
زمین در گردش انتقالی خود به دور خورشید سطحی را به وجود می­آورد که سطح مدار زمین یا صفحه­ی دایره­البروج^[۱۱۰] نامیده می­شود (منبع پیشین: ۶۳). در صورتی که خورشید به دور زمین در گردش باشد بر روی کره­ی کیهانی^[۱۱۱] سطحی به وجود می­آید که صفحه­ی استوای کیهانی^[۱۱۲] نامیده می­شود. صفحه­ی استوای کیهانی دایره­ی بزرگی فرضی است که کاملاً شبیه صفحه­ی دایره­البروج است (Millar, 2006: 18). صفحه­ی دایره­البروج نسبت به صفحه­ی استوای کیهانی ۵/۲۳ درجه انحراف دارد، که انحراف-البروج^[۱۱۳] نامیده می­شود (شکل ۲ - ۲). بر اثر این انحراف خورشید همیشه بر مدار استوا عمود نمی­تابد و مدار تابش عمودی آن بین ۵/۲۳ درجه­ی شمالی و جنوبی تغییر می­کند. مداری که خورشید هنگام ظهر بر آن عمود می­تابد مدار میل خورشید^[۱۱۴] نام دارد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۴).
خورشید در اول فروردین و اول مهر، بر مدار استوا عمود می­تابد، که به ترتیب اعتدال بهاری^[۱۱۵] و اعتدال پاییزی^[۱۱۶] نامیده می­شوند. بنابراین، بیش­ترین تابش ورودی در اعتدالین در عرض­های نزدیک به مدار استوا به سطح زمین می­رسد. خورشید در اول تیرماه بر مدار راس­السرطان^[۱۱۷] (۵/۲۳ درجه­ی شمالی) و در اول دی­ماه بر مدار راس­الجدی^[۱۱۸] (۵/۲۳ درجه­ی جنوبی) عمود می­تابد، که به ترتیب به انقلاب تابستانی^[۱۱۹] و انقلاب زمستانی^[۱۲۰] موسومند (منبع پیشین: ۶۵). در انقلاب تابستانی و انقلاب زمستانی به ترتیب بیش­ترین ورودی در عرض­های نزدیک به مدار راس­السرطان و مدار رأس­الجدی به سطح زمین می­رسد. در شکل ۳ - ۲ مدار میل خورشید و در جدول ۳ - ۲ ارتفاع خورشید با توجه به عرض جغرافیایی در اعتدالین و انقلابین نشان داده شده است.
خورشید در حرکت ظاهری خود به دور زمین، در هنگام طلوع از افق ظاهر می­شود و به تدریج تا هنگام ظهر به بیش­ترین ارتفاع خود می­رسد و دوباره تا هنگام غروب به تدریج از ارتفاع آن کم می­شود و در پایان روز در آن سوی افق ناپدید می­شود. بنابراین، به علت تغییر زاویه­ی تابش خورشید در مواقع مختلف روز، مقدار انرژی رسیده به سطح زمین تغییر می­کند. بیش­ترین انرژی در هنگام ظهر و کم­ترین انرژی در هنگام طلوع و غروب خورشید به سطح زمین می­رسد (منبع پیشین: ۵۶).
 
شکل ۲ - ۲: نسبت سطح دایره­البروج به سطح استوای کیوانی (انحراف­البروج)
(hyperphysics.phy-astr.gsu.edu)
 
شکل ۳ - ۲: مدار میل خورشید در اعتدالین و انقلابین
جدول ۳ - ۲: ارتفاع خورشید در اعتدالین و انقلابین، برحسب عرض جغرافیایی

تان­ها و نیم­کره­ی شمالی سردتر از نیم­کره­ی جنوبی است (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۲).

تابش خورشید پس از عبور از جو، در تمام سطح کره­ی زمین به صورت یکسان توزیع نمی­ شود. توزیع تابش خورشید در سطح کره­ی زمین به ارتفاع خورشید^[۱۰۸] (زاویه­ی تابش خورشید) و مدت­زمان تابش (طول روز^[۱۰۹]) بستگی دارد. جو زمین نیز شدت تابش خورشید را تحت تأثیر قرار می­دهد.

شکل ۲: کمینه و بیشینه­ی فاصله­ی زمین تا خورشید
(physicalgeography.net)

شکل ۱ - ۲: کجی محور زمین
۳- ۱- ۲- ارتفاع خورشید (زاویه­ی تابش خورشید)
ارتفاع خورشید یا زاویه­ی تابش خورشید (زاویه­ی بین امتداد تابش خورشید و سطح افق) شدت تابش رسیده به واحد سطح را تعیین می­ کند. هر چه ارتفاع خورشید بیش­تر باشد، امواج تابش عمودتر می­تابند و پرتوهای خورشید مسیر کوتاه­تری را در درون جو طی می­ کنند؛ بنابراین تابش بیش­تری به سطح زمین می­رسد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۳).
زمین در گردش انتقالی خود به دور خورشید سطحی را به وجود می ­آورد که سطح مدار زمین یا صفحه­ی دایره­البروج^[۱۱۰] نامیده می­ شود (منبع پیشین: ۶۳). در صورتی که خورشید به دور زمین در گردش باشد بر روی کره­ی کیهانی^[۱۱۱] سطحی به وجود می ­آید که صفحه­ی استوای کیهانی^[۱۱۲] نامیده می­ شود. صفحه­ی استوای کیهانی دایره­ی بزرگی فرضی است که کاملاً شبیه صفحه­ی دایره­البروج است (Millar, 2006: 18). صفحه­ی دایره­البروج نسبت به صفحه­ی استوای کیهانی ۵/۲۳ درجه انحراف دارد، که انحراف-البروج^[۱۱۳] نامیده می­ شود (شکل ۲ - ۲). بر اثر این انحراف خورشید همیشه بر مدار استوا عمود نمی­تابد و مدار تابش عمودی آن بین ۵/۲۳ درجه­ شمالی و جنوبی تغییر می­ کند. مداری که خورشید هنگام ظهر بر آن عمود می­تابد مدار میل خورشید^[۱۱۴] نام دارد (کاویانی و علیجانی، ۱۳۸۳: ۶۴).
خورشید در اول فروردین و اول مهر، بر مدار استوا عمود می­تابد، که به ترتیب اعتدال بهاری^[۱۱۵] و اعتدال پاییزی^[۱۱۶] نامیده می­شوند. بنابراین، بیش­ترین تابش ورودی در اعتدالین در عرض­های نزدیک به مدار استوا به سطح زمین می­رسد. خورشید در اول تیرماه بر مدار راس­السرطان^[۱۱۷] (۵/۲۳ درجه­ شمالی) و در اول دی­ماه بر مدار راس­الجدی^[۱۱۸] (۵/۲۳ درجه­ جنوبی) عمود می­تابد، که به ترتیب به انقلاب تابستانی^[۱۱۹] و انقلاب زمستانی^[۱۲۰] موسومند (منبع پیشین: ۶۵). در انقلاب تابستانی و انقلاب زمستانی به ترتیب بیش­ترین ورودی در عرض­های نزدیک به مدار راس­السرطان و مدار رأس­الجدی به سطح زمین می­رسد. در شکل ۳ - ۲ مدار میل خورشید و در جدول ۳ - ۲ ارتفاع خورشید با توجه به عرض جغرافیایی در اعتدالین و انقلابین نشان داده شده است.
خورشید در حرکت ظاهری خود به دور زمین، در هنگام طلوع از افق ظاهر می­ شود و به تدریج تا هنگام ظهر به بیش­ترین ارتفاع خود می­رسد و دوباره تا هنگام غروب به تدریج از ارتفاع آن کم می­ شود و در پایان روز در آن سوی افق ناپدید می­ شود. بنابراین، به علت تغییر زاویه­ی تابش خورشید در مواقع مختلف روز، مقدار انرژی رسیده به سطح زمین تغییر می­ کند. بیش­ترین انرژی در هنگام ظهر و کم­ترین انرژی در هنگام طلوع و غروب خورشید به سطح زمین می­رسد (منبع پیشین: ۵۶).

شکل ۲ - ۲: نسبت سطح دایره­البروج به سطح استوای کیوانی (انحراف­البروج)
(hyperphysics.phy-astr.gsu.edu)

شکل ۳ - ۲: مدار میل خورشید در اعتدالین و انقلابین
جدول ۳ - ۲: ارتفاع خورشید در اعتدالین و انقلابین، برحسب عرض جغرافیایی

tent/uploads/2021/10/THESIS-PAPER-5.png” alt="دانلود پایان نامه - مقاله - پروژه” width="365″ height="125″ /></a></p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>جنبه جدید بودن و نوآوری</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>با توجه به نیاز کشور برای توسعه و افزایش صادرات غیرنفتی باید توجه ویژه­ای به صادرات و عوامل مؤثر بر آن نمود. در این تحقیق قصد بر آن است که عوامل سازمانی مؤثر بر عملکرد صادرات شرکت‌های ایرانی(صنعت مواد غذایی) را از طریق توسعه مدل فرناندز و آلگره (۲۰۱۵) موردبررسی قرار دهیم و با توجه به اینکه در مطالعات انجام‌گرفته کمتر به دو عامل مهم سازمانی ازجمله تعهد سازمانی و ظرفیت جذب دانش اشاره‌شده است، این تحقیق می ­تواند نقش بسزایی در توسعه مدل عملکرد صادرات به‌ویژه در صنعت مواد غذایی داشته باشد.</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>تعریف واژگان عملیاتی</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>عملکرد صادرات: ازنظر کاووسگیل و زو^[۹]&nbsp;(۱۹۹۴) عملکرد صادراتی عبارت است از حدی که اهداف بنگاه (شامل اهداف راهبردی و اهداف اقتصادی) برای صادرات یک محصول از طریق طرح‌ریزی و اجرای راهبردهای بازاریابی صادراتی محقق می‌شود (مشبکی و خادمی،۱۳۹۱).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>گرایش کارآفرینانه^[۱۰]: به اعتقاد لامپکین و دس^[۱۱](۲۰۰۵) گرایش کارآفرینانه جنبه‌های تصمیم‌گیری، رویه‌ها و طرز عمل یک شرکت را برای مشخص کردن جهت‌گیری راهبردی و چگونگی اداره شرکت ترکیب می‌کند.</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>تعهد سازمانی^[۱۲]: تعهد سازمانی تمایل شرکت برای برآورده کردن خواسته‌ها، نیازها و انتظارات مشتریان داخلی و خارجی و حفظ رابطه با آن‌ها تعریف می‌شود (لاگس و مونتگومری^[۱۳]،۲۰۰۴).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>قابلیت یادگیری سازمانی^[۱۴]: هالت و فرل^[۱۵](۱۹۹۷) توانایی سازمان برای تشویق، ابداع و نوآوری، تسهیل و حفظ یادگیری مستمر را قابلیت یادگیری سازمانی نام‌گذاری می‌کنند (تئو^[۱۶]&nbsp;و همکاران،۲۰۰۶).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>عملکرد نوآوری^[۱۷]: عملکرد نوآوری در ادبیات موضوع به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پیشران‌های سایر جنبه‌های عملکردی سازمان با توجه به تلاش‌های مداوم که به‌منظور بهبود، تجدید، اکتشاف، یادگیری از اشتباهات، سازش با محیط رقابتی به‌سرعت متغیر، صورت می‌گیرند، انگاشته شده است (اللهی و همکاران، ۱۳۹۳).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li>ظرفیت جذب دانش^[۱۸]: ظرفیت جذب دانش، به توانمندی استفاده از دانش موجود در راستای احاطه بر ارزش اطلاعات جدید، جذب و به‌کارگیری آن برای ایجاد قابلیت‌ها و دانش جدید اطلاق می‌شود. هم‌چنین ظرفیت جذب، توانایی شرکت برای مواجهه با بخش ضمنی دانش انتقال‌یافته تلقی می‌شود (وانگ^[۱۹]&nbsp;و همکاران،۲۰۰۷).</li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p><strong>فصل دوم</strong><strong>:</strong><br /><strong>ادبیات تحقیق</strong><br />فصل دوم: ادبیات تحقیق</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>مقدمه</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>بسیاری از شرکت‌ها برای آنکه بتوانند سود خود را افزایش دهند و مزیت رقابتی جدیدی ایجاد نمایند به صادرات روی می‌آورند و کالاهای خود را به بازارهای خارجی عرضه می‌کنند. یکی از صنایع مهم در هر کشوری صنایع غذایی آن کشور می‌باشد که از طریق برنامه‌ریزی مدون و دقیق می‌توان راه را برای صادرات مواد غذایی به بازارهای بین‌الملل هموار ساخت. از طریق تلاش و هماهنگی صنایع غذایی و کمک دولت، می‌توان عملکرد صادرات مواد غذایی را در کشور بهبود بخشید تا تعادل بین اقتصاد کشور و اقتصاد جهانی هرچه بهتر صورت پذیرد (موسی خانی،۱۳۹۰).<br />یکی از راه‌های مقابله با متکی بودن اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیرنفتی^[۲۰]&nbsp;شود، در این میان صنایع غذایی علاوه بر نقشی که در اقتصاد داخلی دارد می‌تواند تأثیر بسزایی در امر صادرات غیرنفتی داشته باشد. این صنایع در مقایسه با سایر صنایع دارای کمترین میزان وابستگی به مواد اولیه خارجی است و ایران باوجود شرایط اقلیمی مناسب، وسعت خاک و نیروی متخصص زمینه مساعدی جهت تولید و صادرات صنایع غذایی دارد (وظیفه دوست و زرین نگار،۱۳۸۷).<br />با سریع‌تر شدن روند رو به رشد صادرات در بسیاری از کشورها و افزایش تمایل شرکت‌ها به انجام فعالیت‌های صادراتی در این فضای جهانی، بسیاری از محققین بنام این حوزه مانند کاتسیکس^[۲۱](۲۰۰۳)، ییپ^[۲۲](۲۰۰۳) بیان داشته‌اند که &quot;بین‌المللی شدن&quot; تنها برای سرمایه‌گذاری بر روی فرصت‌های جذاب در بازارهای جدید نیست، بلکه برای محافظت فعالیت‌های کنونی شرکت در مقابل رقبای جهانی هم می‌باشد، که اگر این رقبا به چالش کشیده نشوند، قدرتمند شده و تهدیدی جدی برای تمامی فعالیت‌های شرکت خواهند شد. درنتیجه این فعالیت‌های بین‌المللی می‌تواند &quot; مزیت‌های عملکردی متعددی را برای شرکت به وجود بیاورد&quot;(گومز و راماسوامی^[۲۳]، ۱۹۹۹).<br />وضعیت اقتصادی- سیاسی جهان پس از جنگ جهانی دوم و به‌ویژه در دو دهه اخیر تحولات چشمگیری را تجربه کرده که مبنای این تحولات، پیشرفت سریع در فناوری (تولید و ارتباطات) است. همگام با این تحولات، سلیقه مصرف‌کنندگان در سراسر جهان تغییریافته و چه‌بسا کالاهایی که در دو دهه پیش در فهرست اقلام عمده صادراتی در جهان بود، امروز سهم زیادی در تجارت جهانی نداشته باشند.<br />بااین‌وجود کشورهایی که توسعه اقتصادی در نیم‌قرن اخیر را تجربه کرده‌اند، حضور مؤثر و کارسازی در بازارهای بین‌المللی دارند و توانسته‌اند متناسب با تقاضای جهانی، الگوهای تولید و سرمایه‌گذاری خود را تدوین و تنظیم نمایند و در بستر رقابت، به درآمدهای ارزی هنگفتی دست یابند. ازآنجایی‌که منابع نفتی کشور محدود است و طبق اعلام وزارت نفت تا سال ۱۴۷۴ شمسی منابع نفتی به صفر خواهد رسید، جهت رشد و توسعه اقتصاد و اشتغال چاره‌ای جز توسعه و بهبود عملکرد صادرات غیرنفتی از طریق تعامل با بازارهای جهانی وجود ندارد. پس در این راستا باید عوامل مؤثر بر این مهم را شناخته تا سیاست‌گذاران امر، در مواقع ضرورت نسبت به بهبود و تقویت آن تلاش کنند (قره­چه و همکاران،۱۳۹۰).<br />توجه به این نکته ضروری است که مهم‌ترین عامل در بازاریابی کالاهای صادراتی، اقتصادی بودن تولید آن‌ها می‌باشد. لذا آن گروه از تولیدات ملی توان عرضه در بازارهای خارجی را خواهند داشت که از مزیت نسبی برخوردار باشند. به‌عبارت‌دیگر هزینه تمام‌شده این‌گونه کالاها در قیاس باقیمت آن‌ها در بازارهای جهانی کمتر باشد و سود مناسبی برای تولیدکننده و صادرکننده به ارمغان بیاورند (گموندن^[۲۴]،۱۹۹۱).<br />بی‌ریا و جبل عاملی (۱۳۸۵) در پژوهش خود عنوان کردند که افزایش درآمد صادراتی حاصل از صادرات محصولات کشاورزی با ابزارهای قیمتی صرف ممکن نیست. لذا اساسی‌ترین اقدام ، رسیدگی بیشتر به وضعیت تولید محصولات است. بر این اساس، تنها از طریق سرمایه‌گذاری در امر تولید محصولات کشاورزی و متنوع کردن مقدار محصولات صادراتی می‌توان موجبات ارتقای توانمندی‌های صادرات غیرنفتی را درصحنه اقتصاد بین‌الملل فراهم آورد. در این راستا پیشنهادهای زیر را مطرح نمودند:</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li>با توجه به اهمیت وضعیت تولید محصولات مذکور در صادرات باید زمینه بهبود کیفیت و تأمین نهاده‌های تولیدی را برای تولیدکنندگان این محصولات فراهم آورد.</li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li>به‌منظور تشویق واحدهای تولیدی، واحدهای صادراتی باید متشکل از تولیدکنندگان باشد.</li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>با توجه به اهمیت نرخ ارز در صادرات محصولات کشاورزی، لازم است به توضیحات زیر توجه کافی شود:</li></ul>