دفتر اسناد رسمی نسبت به موارد ذیل صالح به صدور اجراییه می باشد.
الف -به استنادبندالف ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر.در مورد اسناد رسمی لازم‌الاجراء نسبت به دیون و اموال منقول و املاک ثبت شده و املاک مورد وثیقه^[۵۷] واجاره (مشمول روابط مالک و مستأجر مصوب ۱۳۵۶) اعم از اینکه مورد وثیقه و اجاره ثبت شده باشد^[۵۸].یا خیر از دفترخانه‌ای که سند را ثبت کرده است.
ب: به استناد بند ج ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر در مورداموال غیر منقول که در دفتراملاک به ثبت رسیده از دفتر تنظیم کننده سند.
ج- به استناد بند د ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر. نسبت به مواردی که موجر با درخواست وصول وجه قبوض اقساطی، تخلیه مورد‌اجاره را بخواهد، مرجع صدور اجرائیه دفتر تنظیم‌کننده سند است. در این حالت، باید قبوض اقساطی بقیه مدت ضمیمه تقاضانامه شود. (ماده ۴۸ آ.د.ا.ر.ک، ‌ مصوب ۱۳۱۷)^[۵۹]
دـ به استناد بند ج ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر در مواردی که طلبکار بخواهد از شرط مندرج در سند، هر نوع که باشد، استفاده کند، مرجع صدور اجرائیه نسبت به قبوض اقساطی، دفترخانه مربوطه است. (بند ۲۰۱ مجموعه بخشنامه‌های ثبتی تا دی ماه ۱۳۸۰)^[۶۰]
نکته به استناد بند ب ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر لازم به توضیح است چنانچه طلبکار نخواهد از شرط مندرج در سند استفاده نماید و همچنین در موردی که طلبکار فقط وجه موضوع قبوض اقساطی را مطالبه می کند اداره ثبت محل، مرجع صدور اجرائیه خواهد بود. ضمناً برابر ماده ۱۲ آ.ا.م .ا.ر با ادعای گم شدن قبوض اقساطی اجرائیه صادر نخواهد شد^[۶۱].
بنددوم: دفاتر ازدواج و طلاق
به استناد بند ج ماده دو آئین‌نامه اجراء و ماده دو قانون ازدواج^[۶۲] و ماده ۱۵ نظامنامه دفتر ثبت ازدواج و طلاق مصوب۱۳۱۰^[۶۳] در مورد مهریه^[۶۴] و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده ، نسبت به منقول و سایر تعهدات (باستثناء غیرمنقول) از دفتری که سند را تنظیم کرده است و نسبت به اموال غیرمنقول که به ثبت دفتر املاک رسیده است از دفترخانه اسناد رسمی تنظیم‌کننده سند.^[۶۵]
گفتار دوم: مراجع صلاحیت دار در مورد سایر اسناد
گاهی جهت صدور اجراییه بایستی به ادارات ثبت اسناد و املاک سطح کشور مراجعه نمود و گاهی صدور اجرایئه در صلاحیت دادگاه ها و مراجع قضایی می باشد.
بند اول : مرجع صدور اجرائیه اسناد در حکم لازم الاجرا
مواردیکه از طریق ادارات ثبت اسناد اجرائیه صادر می شود به شرح ذیل می باشد.
الف ـ مستند به بند ب ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر. و بند ۲۰۱ مجموعه بخشنامه‌های ثبتی ، اجرائیه مربوط به قبوض اقساطی بدون قیدو شرط و یا اینکه طلبکار نخواهد از شرط مندرج در سند مربوطه استفاده کند.^[۶۶]
ب ـ اجرائیه مربوط به چک‌های بانکی مستند به مواد ۱۸۳ آ.ا.م.ا.ر.وتبصره آن وماده ۲ق. چ مصوب ۱۳۵۵ و بند ۲۰۵ مجموعه بخشنامه‌های ثبتی.^[۶۷]
ج ـ اجرائیه مربوط به ماده ۱۰۳ قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴ (ماده ۷۷ قانون شهرداری اصلاحی ۲۷ بهمن ۱۳۵۷).
دـ اجرائیه مربوط به برگ وثیقه انبارهای عمومی مستند به ماده ۱۷۹ آ.ا.م.ا.ر.(ماده ۱۴ آئین‌نامه انبارهای عمومی).
هـ اجرائیه مربوط به ماده ۱۰ مکرر اصلاحی قانون تملک آپارتمانها (مستند به ماده ۱۸۰ آ.ا.م.ا.ر.) درصورتی که آپارتمان‌از چهار طبقه بیشتر و نسبت به هزینه‌های آب و برق وگاز هزینه‌های مشترک باشند.
وـ اجرائیه مربوط به عوارض شهرداری موضوع ماده ۷۷ قانون اصلاح پاره‌ای از مواد والحاق مواد جدید به قانون شهرداری مصوب سال ۱۳۴۵ مستند به ماده ۱۸۱ آ.ا.م.ا.ر..
زـ اجرائیه مربوط به عوارض موضوع تبصره ۱۰ ماده ۲۸ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۱۳۴۷ مستند به ماده ۱۸۲ آ.ا.م.ا.ر.
ک ـ اجرائیه موضوع ماده ۱۱ قانون تشکیل بانک تعاون کشاورزی ایران مصوب سال ۱۳۴۸ و تبصره ۶۳ ماده واحده قانون بودجه اصلاحی ۵۲ و ۵۳ مستند به ماده ۱۹۵ آ.ا.م.ا.ر.
ی ـ اجرائیه در مورد وصول آب بهاء از استفاده‌ کنندگان از آب موضوع ماده واحده مصوب ۴۶ قانون وصول بهاء آب سازمان‌ها وشرکت‌های تابع وزارت آب و برق مستند به ماده ۱۹۶ آ.ا.م.ا.ر.(درصورت وجود قرارداد بین استفاده‌ کنندگان و شرکت آبیاری و درصورت نبودن قرارداد ، رأی کمیسیون ماده واحده سال ۴۶».
وـ اجرائیه در مورد وصول آب بهاء طبق ماده ۵۳ قانون آب و نحوه ملی‌شدن آن مصوب ۱۳۴۷ مستند بماده ۱۹۷ آ.ا.م.ا.ر. و ماده ۳۴ قانون توزیع عادلانه آب مربوط به بعد از انقلاب .
ل ـ اجرائیه موضوع لایحه قانونی بازسازی روستاهای مصوب سال ۱۳۵۸ شورای انقلاب و ماده «آیین‌نامه مربوط به برخورداری ساکنان روستاها از تسهیلات اعتباری و بانکی از زمینه ساختمان واحدهای مسکونی مصوب ۱۳۵۹ .
ن ـ اجرائیه مربوط به قانون به اعتبار اجراء اسناد عادی که از طرف گیرندگان وام بدون وثیقه که از طرف شرکت‌های تعاونی روستایی و اتحادیه تعاونی روستایی و شرکتهای تعاونی کشاورزی و اتحادیه‌های تعاونی کشاورزی به اشخاص پرداخت می‌شود ، روزنامه‌رسمی شماره ۱۰۸۱۳-۲۴/۱/۶۱ جهت صدور اجرائیه تا مبلغ یک میلیون ریال می‌باشد .
ض ـ اجرائیه‌های مرتبط به قانون ۱۱ «قانون اعتبار اسناد عادی وام‌های پرداختی شرکتهای تعاونی روستائی عشایری و صیادی به اعضاء و تبصره آن رونامه رسمی ۱۱۹۸۴-۲/۲/۶۵ »
ع ـ اجرائیه‌های موضوع ماده ۱۵ قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب سال ۶۲ و ماده ۱۱ آئین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا و تبصره آن مصوب سال ۱۳۶۲ تصویب‌نامه ۸۸۶۲۰ هیأت وزیران و ماده ۱۵ اصلاحی قانون مزبور مصوب سال ۶۶ .
ق ـ اجرائیه موضوع ماده ۲۶ آئین‌نامه اصلاحی آئین‌نامه قانون اصلاح و حذف مواردی از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۳۱۰ و اصلاحات بعدی آن مصوب مردادماه ۶۵ موضوع ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ و ۱۵۴ اصلاحی ق.ث .
ث ـ اجرائیه مربوط به اجاره بها بوفه و مغازه‌ها در ترمینال ها که اخیراً مستند به قانون ترمینال ها در صورت عدم پرداخت مال‌الاجاره به آنها اخطار داده میشود و نهایتاً مرجع صدور اجرائیه اداره ثبت می‌باشد.^[۶۸]
لذابطورخلاصه درخواست صدور اجرائیه برای سایر اسناد در حکم لازم الاجرا از قبیل چک و اظهارنامه موضوع ماده ۱۰ مکرر اصلاحی ق.ت.آ. وغیره از اداره ثبت محل باید بشود و مرجع صلاحیتدار برای صدور اجرائیه در مورد آنها، اداره ثبت است نه دفترخانه اسناد رسمی، زیرا سند در دفترخانه ثبت نشده است تا بگوئیم که دفترخانه تنظیم کننده سند، باید نسبت به آن اجرائیه صادر کند و تنها ادراره ثبت محل صلاحیت صدور اجرائیه و وظیفه اجراء مفاد آن را دارد. بنابراین مثلاً دارنده چک باید به اداره ثبت اسناد و املاک محلی که بانک محال علیه (یعنی بانکی که چک بر عهده حساب جاری آن بانک صادر شده است) در آن محل واقع است مراجعه و از آن اداره درخواست اجراء مفاد چک و وصول وجه از صادرکننده و ایصال آن به دارنده را بنماید. (مستفاد از ماده ۱۸۳ آ.ا.م.ا.ر.)

بند دوم:  مرجع صدور اجرائیه در سایر اسناد
به استناد بندالف ماده ۲ آیین نامه لازم الاجراسایر اسناد راجع به املاکی که ثبت در دفتر املاک نشده است برای اجراء و مفاد سند ذینفع باید به دادگاه صالحه مراجعه نماید.
در اینجا نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که:
چون طبق اصل ۱۵۹ ق.ا. دادگستری مرجع تظلمات عمومی است^[۶۹] بنابراین لازم‌الاجرا بودن سند مانع از اقامه دعوی در دادگاه به استناد آن نمی‌باشد. ماده ۱۱۰ ق.آ.د.م. نیز صریحاً بر جایز بودن اقامه دعوی در دادگاه به استناد سند رسمی دلالت دارد. زیرا برای دارنده سند رسمی این امتیاز را قائل شده که بدون سپردن خسارت احتمالی درخواست تأمین خواسته نماید یا قانون صدور چک که به دارنده چک بلامحل اجازه صدور اجرائیه از طریق ثبت محل یا اقامه دعوی کیفری و حقوقی در مراجع قضایی داده است.^[۷۰]
در این زمینه رأی وحدت رویه شماره ۱۳ـ ۱۶/۳/۱۳۶۰ دیوان عالی کشور به شرح ذیل صادر گردیده است: «نظر به این‌که مرجع تظلمات عمومی دادگستری است، فلذا به‌جز آنچه که در قانون مستثنی شده انواع مختلفه دعاوی از جمله دعاوی مربوط به اسناد رسمی و قبوض اقساطی لازم‌الاجرا در دادگاه‌های دادگستری قابل استماع و رسیدگی است و حکم ماده ۹۲ ق.ث اسناد و املاک مبنی بر این‌که مدلول کلیه اسناد رسمی راجع به دیون و سایر اموال منقول بدون احتیاج حکمی از محاکم دادگستری لازم‌الاجرا است، منافات و مغایرتی با حق و اختیار اقامه دعوی در دادگاه‌های دادگستری ندارد و لازم‌الاجرا بودن اسناد مزبور مزیتی است که در قانون برای چنین اسنادی در نظر گرفته شده است تا صاحبان حق بتوانند از هر طریقی که مصلحت و مقتضی می‌دانند برای احقاق حق خود اقدام نمایند. بنابراین رأی شعبه نهم دادگاه صلح تهران که بر وفق نظر فوق صادر گردیده صحیح و مطابق موازین قانونی است. این رأی بر طبق ماده ۳ اضافه شده ق.آ.د.ا.ک مصوب مرداد‌ماه ۱۳۳۷ برای دادگاه‌ها در موارد مشابه لازم الاتباع است»^[۷۱]. البته آنچه مسلم است اینکه برقراری صلح اجتماعی و کاستن از بار محاکم دادگستری و نیز عقل و منطق ایجاب می کند، دارندگان اسناد لازم‌الاجرا از طریق ادارات اجرای ثبت اقدام به اجرای اسناد خود نمایند و مراجعه این افراد به مراجع قضایی در مواردی که نفع معقولی در آن باشد، محدود گردد.
اکنون باید به نحوه درخواست اجرائیه و مرجع آن و کیفیت اجراء اسناد و شکایات ناشی از دستور صدور اجرائیه و توقیف عملیات اجرائی بپردازیم.
در مورد اسناد ثبتی اعم از اسناد ذمه ای و اسناد وثیقه ای و اسناد و اجاره، مقام صالح برای درخواست صدور اجرائیه به او، سردفتر اسناد رسمی است، اگرچه ملک مورد وثیقه و اجاره، در دفتر املاک به ثبت نرسیده باشد. در بند ج ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر اعلام شده است «در مورد مهریه و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج و طلاق و رجوع شده، نسبت به منقول و سایر تعهدات (به استثنای غیرمنقول) از دفتری که سند را تنظیم کرده است و نسبت به اموال غیر منقول که به ثبت دفتر املاک رسیده است، از دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده سند»^[۷۲].
در مواردی که سردفتر رسمی ازدواج، سند نکاح را تنظیم و در دفتر خود ثبت می کند، نظر به اینکه قرارداد مهر نیز ضمن عقد نکاج، منعقد شده است، آن را نیز در دفتر خود ثبت می نماید.
مستفاد از بند الف ماده (۱)آ.ا.م.ا.ر.^[۷۳] نسبت به املاک مورد وثیقه و اجاره که مشمول قانون روابط موجر و مستأجر باشد و همچنین سایر اسناد راجع به املاکی که در دفتر املاک ثبت شده است ذینفع برای اجرای مفاد اسناد باید به دادگاه صالحه مراجعه کنند و ادارات و دفاتر اسناد رسمی نسبت به این قبیل اسناد نمی توانند اجراییه صادر کنند.^[۷۴]
بنابراین، درخواست صدور اجرائیه باید طبق این مقرره به دادگاه عمومی صالح تقدیم شود. زیرا قانون، این دادگاه را صالح برای صدور دستور اجرائیه نسبت به حکم قطعی در دعاوی مربوط به املاک ثبت شده و ثبت نشده می داند و همین دادگاه نیز برای صدور آن دستور نسبت به سند ثبتی معامله راجع به ملک ثبت نشده (که دیر یا زود اعتراض در باره ثبت آن به دادگاه تقدیم می گردد) صالح است. پس هرگاه مهر، مال غیر منقول ثبت نشده باشد، یعنی ملکی که مهر قرار داده شده است در دفتر املاک اداره ثبت، ثبت نشده باشد، درخواست صدور اجرائیه مهر از دادگاه به عمل می آید. اگرچه سند مربوط به مهر بودن ملک، در دفتر اسناد رسمی به ثبت رسیده باشد. خواه در دفتر اسناد رسمی سردفتر ازدواج، خواه در دفتر سردفتر اسناد رسمی.
بند ج ماده ۲ آ.ا.م.ا.ر. و طرز رسیدگی …. می گوید: در مورد مهریه و تعهداتی که ضمن ثبت ازدواج وطلاق ورجوع شده، نسبت به منقول و سایر تعهدات (به استثنای غیرمنقول) از دفتری که سند را تنظیم کرده است ونسبت به اموال غیرمنقول که به ثبت دفتر املاک رسیده است از نظر دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده سند.»
شورای عالی ثبت به شرح رأی مورخ ۵/۲/۴۶ اعلام نموده^[۷۵] که صدور اجرائیه در مورد چک لی محل که هنوزموعدپرداخت آن نرسیده اشکالی ندارد، طرف اگرشکایتی داشته باشدمیتوان به دادگاه مراجعه کند.^[۷۶]
در بند ۲/۱۴۵ حقوق ثبت اسناد و املاک غلامرضا شهری این مطلب چنین بیان شده است که: مرجع صدور اجرائیه در مورد اسنادی که در حکم اسناد رسمی لازم‌الاجراء می باشند از قبیل چک و اظهارنامه موضوع ماده ۱۰ مکرر اصلاحی قانون تملک آپارتمان ها و غیره از اداره ثبت محل باید بشود و مرجع صلاحیتدار برای صدور اجراییه در مورد آنها، اداره ثبت است نه دفترخانه اسناد رسمی، زیرا سند در دفترخانه ثبت نشده تا بگوییم که دفترخانه تنظیم کننده سند باید نسبت به آن اجراییه صادر کند و تنها اداره ثبت محل صلاحیت صدور اجراییه و وظیفه اجراء مفاد آن اسناد را دارد^[۷۷].
مبحث سوم : درخواست کننده اجرا از مراجع ذیصلاح
بدون شک اجرای هر سندی تنها از سوی ذی نفع یا قایم مقام یا نماینده قانونی یا قراردادی وی ممکن است و هر شخصی نمی توانند اجرای اسناد رسمی را به صرف رسمی بودن آن درخواست کند.
گفتار اول : متعهدله؛ وکیل، نماینده قانونی و یا قائم مقام وی
متعهدله عبارت است از کسی که که منتفع از تعهد دیگری است با آن بستانکار و دائن گویند.^[۷۸]
قابلیت صدور اجرائیه برای سند ثبتی، ناشی از قوه الزام آور آن است که در حقوق فرانسه از آن با اصطلاح Force obigatoire یاد می کنند. این قوه یک نیروی بالقوه است که در سند ثبتی نهفته است. برای این که این قوه به فعل درآید، ذینفع سند ثبتی باید درخواست کتبی خود را تسلیم مقام صالح نماید. یعنی سردفتر اسناد رسمی یا رییس اجرای ثبت یا رییس اداره ثبت، تنها با ارائه شماره و تاریخ سند ثبتی یا ارائه خود سند ثبتی معتبر نمی توند دستور صدور اجراییه را صادر کند و این کار، به مقدمه ای نیاز دارد و آن، تقاضای کتبی ذینفع سند است.^[۷۹]

ضخامت
درصد حضور
نانو اکسید روی
نوع ترکیب

04/0 ± 04/0^a
0 %
قدومه شیرازی

01/0 ± 04/0^a
1 %

02/0 ± 05/0^a
3 %

03/0 ± 05/0^a
5 %

داده ها بیانگر میانگین ± انحراف معیار می باشد. مشابه بودن حروف لاتین بیانگر عدم وجود اختلاف معنی دار بین میانگین ها در سطح احتمال 5% می باشد.

4-2- بررسی اثر نانو اکسید روی بر خواص مکانیکی فیلم­های قدومه شیرازی

نتایج خواص مکانیکی بدست آمده از دستگاه آنالیز بافت در شکل­های (4-3، 4-4 و 4-5)، نشان داده شده است. نتایج نشان داد هنگامی که غلظت نانو اکسید روی در فیلم­های قدومه شیرازی، از 0% تا 5 % افزایش می­یابد، مقاومت به کشش مربوط به فیلم قدومه شیرازی از 21 تا 88/32 مگاپاسکال به صورت معنی داری (05/0>p) افزایش داشتند. افزایش در مقاومت کششی یک معیار اساسی و واجب برای کاربرد­های بسته بندی غذاست چون مقاومت کششی بالا به فیلم های بسته بندی اجازه می­دهد که در برابر فشار­های نرمالی که در طی جابجایی غذا، بارگیری و حمل و نقل مواجه می­شوند مقاومت کنند (ریورو^[118] و همکاران، 2009). که با توجه به نتایج حاصل از تحقیقات جییوآگو ^[119]و همکاران در سال 2009، نتایج مشابهی به دست آمد این محققین نشان دادند هر چه میزان نانو ذرات ترکیبی ZnO _ CMC از صفر تا 5 درصد وزنی افزایش پیدا کند قدرت کششی(TS) هم افزایش می­یابد، در حالت کلی می­توان علت افزایش استحکام کششیTS را این چنین تفسیر کرد که با توزیع یکنواخت نانو ذرات در ساختمان پلیمر و ایجاد سطحی اتصال دهنده بین مولکول­ها و نیز تشکیل پیوندهای یونی بین نانو ذرات و ترکیبات تشکیل دهنده پلیمر افزایش می­یابد.

میزان درصد کشیدگی نیز با افزایش غلظت نانو اکسید روی در فیلم­های قدومه شیرازی ، از 0% تا 5 % کاهش می­یابد، میزان درصد کشیدگی مربوط به فیلم قدومه شیرازی از 83/21 تا 10/12 درصد به صورت معنی داری (05/0>p) کاهش داشتند. میزان درصد کشیدگی برای فیلم قدومه شیرازی کاهش معنی داری از خود نشان داد که این نسبت به ورود نانو اکسید روی به ماتریکس پلیمری هر دو فیلم و محدود کردن حرکت مولکولی در زنجیر پلیمری ماتریکس داده می­ شود (لو و همکاران، 2004(.
محققین دیگری نانو ذرات اکسید روی را در سه شکل (P-N-W) به پلیمر پلی پروپیلن (PP) اضافه کردند. که نتایج نشان داد ساختار شش ضلعی یا چند وجهیrod اجازه می­دهد، استرس به طور موثرتری نسبت به دیگر نانو ذراتZnO به ماتریکس پلیمری منتقل شود که سبب افزایش قدرت و سفتی کامپوزیت می­ شود. پر کننده نانو اکسید روی کمترین میزان کشیدگی (E%) را دارد که بدین علت است که بطور متوسط سایز کریستال کوچکتر است و تمایل دارد به آگلومیریزه شدن (بهم پیوستن) در هنگام مخلوط شدن با پلی پروپیلن، در نتیجه ماتریکس حاصل خواص کششی پایئن تری دارد ( لین^[120] و همکاران، 2009). در تحقیقی دیگر که اثر افزودن نانو ذرات اکسید روی بر سطح فیلم های پلی ونیل کلراید بررسی کردند، به این نتیجه رسیدند که پوشش ذرات اکسید روی بر روی سطح فیلم های PVCاثر ناچیزی بر روی درصد کشیدگی(E%) دارد که علت آن این بود که در این تحقیق نانو ذرات اکسید روی بر شکاف های زنجیرهPVC پر نشده بلکه روی سطح فیلم پوشیده شدند. بنابراین تعامل بین نانو ذرات و زنجیره هایPVC ممکن است ایجاد نشود. این مطلب گویای این است که چگونگی قرار گرفتن ذرات نانو در زنجیره­های پلیمر بر اثر بخشی آن­ها بر خواص مکانیکی بسیار حائز اهمیت است ( لی^[121] و همکاران، 2010).
همچنین هنگامی که غلظت نانو اکسید روی در فیلم­های قدومه شیرازی، از 0% تا 5 % افزایش می­یابد، مدول یانگ (نسبت تنش به کرنش در ناحیه خطی) مربوط به فیلم قدومه شیرازی از 50/0 تا 64/0 مگاپاسکال به صورت معنی داری (05/0>p) افزایش داشتند. در اندازه گیری مدول یانگ، با افزایش محتوای نانو اکسید روی این ارزش هم به طور معنی داری در فیلم قدومه شیرازی افزایش یافت که می ­تواند به طور قابل توجهی به بسته بندی مواد غذایی کمک کند. خواص مکانیکی فیلم­های کامپوزیت به شدت وابسته به تعامل سطحی بین ماتریس و مواد پرکننده آن­ها ( نانو ذرات ) است. این نتایج با نتایج بدست آمده از تحقیقات جییوآگو ^[122]و همکاران در سال 2009 مطابقت داشت. و همچنین محققین ( زو و یوشیدا^[123]، 2010)، برای بایوپلیمرهای تقویت شده با نانو ذرات گزارش کردند، کاهش ازدیاد طول در نقطه شکست و همچنین افزایش پارامترهای مقاومت به کشش و مدول یانگ مربوط به پراکندگی بالای پلاکت های نانو ذرات در پلیمر است ( ساگ^[124] و همکاران، 1995).
شکل 4- 3: نمودار مقاومت به کشش فیلم­های قدومه شیرازی با غلظت­های مختلف نانو اکسید روی.
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح 5% احتمال می­باشد ( 05/0 >р).
شکل 4- 4: نمودار درصد کشیدگی فیلم­های قدومه شیرازی با غلظت­های مختلف نانو اکسید روی.
^*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح 5% احتمال می­باشد ( 05/0 >р).
شکل 4- 5: نمودار مدول یانگ فیلم­های قدومه شیرازی با غلظت­های مختلف نانو اکسید روی.
^*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح 5% احتمال می­باشد ( 05/0 >р).

4-3- بررسی اثر نانو اکسید روی بر نفوذ پذیری به بخار آب فیلم­های قدومه شیرازی

نفوذپذیری به بخار آب (WVP) فیلم دارای اثر زیادی بر روی عمر ماندگاری مواد غذایی دارد، که یک مقیاس برای اندازه گیری انتقال رطوبت از طریق مواد است. توانایی کنترل از دست دادن مولکول آب از محصول برای فیلم، یک ویژگی مهم است که بر کیفیت محصول نهایی موثر است ( لی^[125] و همکاران، 2010).
شکل ( 4-6)، نشان دهنده نفوذپذیری نسبت به بخار آب فیلم­های قدومه شیرازی، با درصدهای مختلف از نانو ذرات اکسید روی می­باشد. هنگامی که غلظت نانو اکسید روی در فیلم­های قدومه شیرازی، از 0% تا 5 % افزایش می­یابد، نفوذپذیری نسبت به بخار آب مربوط به فیلم قدومه شیرازی از 10¹¹ × 61/1 تا 10¹¹ × 21/1
 و همکاران، 2004). این کاهش نفوذ در فیلم قدومه شیرازی ساپورت شده با نانو اکسید روی را می­توان بر اساس مدل نیلسن^[127] (1967)، مسیرهای پیچشی و غیر مستقیم توضیح داد. هنگامی که نانو ذره در ماتریکس پلیمری وجود دارد، یک ملکول آب باید مسیر پیچیده تری را نسبت به ترکیب خالص پلیمر طی کند تئوری که توسط ﺛلن بیان شد (ﺛلن^[128]، 2005). که بیان گر آنست که پیچ خوردگی­ها تقریبا سه و نیم برابر شده و در نتیجه مسیری که بخار آب باید از ماتریس بگذرد هم سه و نیم برابر گشته است. این نتایج به دو دلیل است ( میلدا^[129] و همکاران، 2009): اولا درجه تماس بالا بین نانو اکسید روی و فیلم­های قدومه شیرازی که باعث می­ شود نیروهای زنجیره­ای ضعیف تر شده و در نتیجه انسجام شبکه پلیمر کاهش یابد. دوما افزایش کلی در حالت آبگریزی ماتریکس فیلم­ها که سبب محدود شدن انتقال بخار آب می­ شود.
خاصیت نفوذپذیری با افزایش غلظت نانو ذرات اکسید روی کاهش یافت و در غلظت 5 % کمترین مقدار را داشت. نانو ذرات به دلیل اندازه خیلی کوچکشان به آسانی می­توانند فضاهای خالی ماتریکس فیلم خلل وفرج دار را پر کنند لذا پخش آسان آب یا رطوبت مشکل می­ شود .(تانگ^[130] و همکاران ، 2004 ؛ دی مورا^[131] و همکاران، 2009) ضمن این که مسیر پیچ در پیچ اطراف لایه های نانو، مولکول های نفوذ کننده را وادار می­ کند که از یک مسیر طولانی از میان فیلم عبور کنند. (سوتورنویت^[132] و همکاران، 2010). نتایج حاصل از این پژوهش پیرامون WVP با نتایج بدست آمده از تحقیقات سایر محققین کاملاً مطابقت داشت ( لی^[133] و همکاران، 2010 ؛ زپا^[134] و همکاران، 2009).
شکل 4-6: میزان نفوذ پذیری به بخار آب فیلم­های قدومه شیرازی با غلظت­های مختلف نانو اکسید روی.
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح 5% احتمال می­باشد ( 05/0 >р).

4-4- بررسی اثر نانو اکسید روی برخواص فیزیکوشیمیایی فیلم­های قدومه شیرازی

4-4-1- محتوای رطوبت و قابلیت میزان جذب آب

داده های بدست آمده از طریق پرسشنامه ها را با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و با کمک روش های تجزیه و تحلیلی مورد استفاده از قبیل ضریب های همبستگی پیرسون روابط بین متعییرها مشخص می شود.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
برای اتفاقات سازمانی نمی توان توجیه های ساده یافت و برای آنها به سادگی علت هایی مشخص پیدا کرد. بعلاوه غالباً یافتن سرچشمه ها مقدور نیست، زیرا منشأها معمولاً در فاصله ای بسیار دورتر از نتایج و علائم قرار دارند(حیدری، ۱۳۸۵ ، ۱۴۶).

پس از آنکه داده‌های تحقیق گردآوری ، استخراج و طبقه بندی گردیدند، جداول و نمودارهای لازم تهیه شدند و آزمون‌های آماری نیز انجام شد؛ نوبت به مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده‌ها معروف است، می‌رسد. این مرحله در تحقیق اهمیت زیادی دارد.
تجزیه و تحلیل به عنوان فرایندی از روش علمی، یکی از پایه های اساسی هر روش تحقیقی است. تجزیه و تحلیل روشی است که از طریق آن، داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری فراهم آمده اند؛ خلاصه، کدبندی، دسته بندی و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباط بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید.
در مرحله تجزیه و تحلیل آنچه که مهم است این است که محقق باید اطلاعات و داده‌ها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه‌های خود، هدایت کند و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. تجزیه و تحلیل به عنوان فرایندی از روش علمی، یکی از پایه‌های اساسی هر روش تحقیقی است. تجزیه و تحلیل روشی است که از طریق آن، داده‌هایی که از طریق به‌کارگیری ابزارهای تحقیق فراهم آمده‌اند؛ خلاصه،کد بندی، دسته بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل‌ها و ارتباط بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ ها فراهم آید.
برای تجزیه و تحلیل داده ­های جمع آوری شده در این تحقیق ابتدا آمار توصیفی که به بررسی متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات و… می ­پردازد با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن آمار استنباطی مطرح می­گردد. در آمار استنباطی این تحقیق که با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS انجام شد، ابتدا توسط آزمون کالموگرف-اسمیرنف نرمال بودن متغیرهای تحقیق مورد بررسی قرار گرفت سپس توسط آزمون پیرسون و اسپرمن به بررسی فرضیات تحقیق پرداخته شده و در نهایت به منظور تحلیل بیشتر بر روی داده ­ها از آزمون T دو جامعه مستقل استفاده شد.
۴-۱- آمار توصیفی
۴-۱-۱- جنسیت
جدول(۴-۱): توزیع فراوانی اعضای نمونه­های آماری بر حسب جنسیت

۲

جمع

۱۱

۱۱

۱۱

۱۰

۱۳

۱۳

۱۳

۷

۱۱

۱۱

۱۱

۱۳

مأخذ جدول: (دفتر تحقیقات معاونت طرح و برنامه ناجا، ۱۳۹۰)
۴-۱-۲ تفاوت مدیریت کیفیت در خدمات و تولید
مدیریت کیفیت در بخش تولید و خدمات متفاوت هستند. بیان ویژگی­ها، ابعاد، تعاریف و دیدگاه­ های کیفیت در هر یک از بخش­های تولیدی و خدمات می ­تواند؛ قسمتی از تفاوت­ها را نشان دهد. بنابراین با تکیه بر نظرات اندیشمندان این حوزه و بهره ­برداری از تعاریف موجود، ابتداً به مدیریت کیفیت در تولید و سپس به مدیریت کیفیت خدمات می­پردازیم.

الف) مدیریت کیفیت در تولید
ایده­های مربوط به مدیریت کیفیت از آثار متخصصان کیفیت و مشاورانی که در مدیریت­های گوناگون و زمینه ­های مهندسی فعالیت کرده ­اند، آغاز می­ شود. هر یک از افراد برای دستیابی به کیفیت محصول، نظریه و ایده مربوط به خود را که مبتنی بر فلسفه مورد پذیرش آنهاست، ارائه کرده ­اند (جعفری، ۱۳۸۸). بنابراین هر یک با توجه به الزامات و مشخصاتی که یک محصول از ابعاد مختلف باید داشته باشد، به مدیریت کیفیت توجه کردند. یک مرجع هشت بعد برای کیفیت تولید محصول تعریف می­ کند عبارتند از؛ ۱) عملکرد^[۱۰۷] (آیا محصول می ­تواند وظیفه موردنظر را انجام دهد؟)؛
۲) قابلیت اطمینان^[۱۰۸] (هر چند وقت یک­بار محصول خراب می­ شود؟)؛
۳) قابلیت دوام^[۱۰۹] (چه مدت محصول دوام می ­آورد؟)؛
۴) قابلیت تعمیرپذیری^[۱۱۰] (به چه سـادگی می­توان محصول را تعمیر کرد؟)؛
۵) زیبایی^[۱۱۱] (محصول چگونه به­نظر می­رسد؟)؛
۶) ویژگی­ها^[۱۱۲] (محصول چه کارهایی انجام می­دهد؟)؛
۷) انطباق با استانداردها (آیا محصول دقیقاً همان­گونه که موردنظر طراح بوده است، تولید گردیده است؟)؛
۸) کیفیت درک­شده؛ محصول یا شرکت از چه شهرتی برخوردار است؟ (مونتگومری، ۱۳۸۶).
از آنجا که تعاریف ارائه ­شده از کیفیت در تولید مبتنی بر دیدگاه­ های متفاوت است؛ ابعاد و معیارهای سنجش قابلیت رقابتی کیفیت، نیز تفاوت دارند (Zhang, 2001). بر مبنای این نگرش­ها محققان ابعاد مختلفی را برای کیفیت ارائه کرده ­اند که به برخی از آنها اشاره می­ شود:
- « میلر^[۱۱۳]» و « ولمن^[۱۱۴]» (۱۹۸۴)؛ از عملکرد محصول^[۱۱۵]، قابلیت اطمینان^[۱۱۶] و دوام محصول^[۱۱۷] به­عنوان ابعاد کیفیت یاد می­ کنند.
- « راب^[۱۱۸]» (۲۰۰۱)؛ قابلیت اطمینان، دوام و کیفیت طراحی را به­عنوان ابعاد کیفیت معرفی می­ کند.
- « دنگایاچ » و « دشماخ » (۲۰۰۱)؛ قابلیت اطمینان، دوام و مطابقت با استانداردهای از قبل تعیین­شده را به عنوان ابعاد کیفیت ذکر می­ کنند.
کامل­ترین ابعاد کیفیت را گاروین ارائه داده است (رمضانیان و اسماعیل­پور، به­نقل از؛ Sebastionelli and Tamimi, 2002). او با توجه به دیدگاه­ های متفاوت ارائه ­شده، کیفیت را سازه­ای متشکل از هشت بعد به­شرح زیر می­داند:
۱- عملکرد: عملکرد محصول به مجموع ویژگی­های اصلی یک محصول اشاره دارد. مثل سرعت در اتومبیل و نمایش زمان در ساعت.
۲- کارکردهای ثانویه^[۱۱۹]: منظور ویژگی­ها و کارکردهایی است که عـلاوه بر عمـلکرد اصلی، محصول طراحی شده ­اند؛ به­گونه ­ای که اگر حذف شوند به کارکردهای اصلی محصول هیچ لطمه­ای وارد نشود. وجود رادیو ضبط در اتومبیل، تعبیه ماشین حساب در ساعت و قراردادن دوربین عکاسی در تلفن همراه مثال­هایی از کارکردهای ثانویه است.
۳- قابلیت اطمینان: احتمال کارکرد محصول بطور سالم طی دوره زمانی معین و تحت شرایطی معین برای استفاده از محصول است.
۴- مطابقت^[۱۲۰] با استاندارد: به درجه تطابق ویژگی­ها و عملکرد محصول با استاندارد از پیش تعیین­شده گویند.
۵- دوام: مدت زمان استفاده از محصول قبل از آن­که از حیث فیزیکی خراب شده و نیازمند تعویض گردد.
۶- خدمت­رسانی^[۱۲۱]: سهولت، سرعت، جلب رضایت و شایستگی شرکت در تعمیر محصول را خدمت­رسانی گویند.
۷- زیبایی^[۱۲۲]: مزیت و ترجیحی است که مشتری بر اساس درک و احساس خود از ظواهر (نظیر صدا، مزه، بو، رنگ، شکل و …) برای محصول قایل است.
۸- کیفیت درک­شده^[۱۲۳]: ارزیابی کیفیت محصول مبتنی بر نام تجاری و تبلیغات شرکت است که یک مقوله کاملاً ذهنی می­باشد.
رمضانیان و اسماعیل­پور نقل از؛ زانگ (۲۰۰۱)؛ نیز کیفیت را سازه­ای چند بعدی می­داند و معتقد است که اساساً چند بعدی بودن کیفیت باعث ایجاد دیدگاه­ های متفاوت درباب مفهوم آن می­ شود و این به­نوبه خود سبب اتخاذ مجموعه ­ای از فعالیت­ها برای تحقق آن است که موجب قابلیت ­های رقابتی می­گردد. هر یک از دیدگاه­ های کیفیت بر تعدادی از ابعاد، تمرکز دارد و عموماً هیچ دیدگاهی قادر به تحقق تمامی هشت بعد ارائه شده توسط گاروین نخواهد بود.
زانگ این مفـهوم را در یک الگـوی ارتبـاطی بین ابعاد، دیدگاه ­ها و فعالیت­های کیفیت به­تصویر می­کشد (شکل ۸-۲).

شهرت و گسترش دامنه نفوذ فیس بوک تا آنجا پیش رفت که بسیاری از کاربران خیلی زود در میان دوستان قدیمی و جدید، اعضای خانواده و همکاران قرار گرفتند بنابراین آن دسته از کاربران فیس بوک که به دنبال محیط کوچکتر و محفوظ‌تری می‌گشتند، بیشتر به سمت گوگل ریدر گرایش پیدا کنند تا به دور از دغدغه بتوانند به گفتن و شنیدن آنچه بپردازند که می‌خواهند و علاقه دارند.

یکی از سوالات جالب در این پزوهش این ایست که شبکه‌های اجتماعی مورد مطالعه تا چه اندازه شرایط لازم برای تشکیل حوزه عمومی را دارند؟
اگر مولفه‌های اساسی حوزه عمومی را «گفت‌وگو»، «افکار عمومی» و «کنش متقابل» بدانیم، آن‌گاه به لحاظ نظری شاید بتوان گفت که فضای مجازی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی به عنوان عضو شاخص خانواده وب 2 که امکان مشارکت کاربران در تولید محتوا، شکل‌گیری بحث و نظر و ارتباط میان فردی و میان‌گروهی را مهیا می‌سازد، بهترین فضای ممکن برای شکل گرفتن مفهوم مورد نظر هابرماس است
اما با وارد شدن عناصر عملیاتی مانند وابستگی شبکه‌های اجتماعی به شرکت‌های بزرگ تجاری، میزان و نحوه دسترسی افراد به اینترنت، هزینه اتصال به اینترنت، وجود کنترل‌های دولتی و محدودیت‌ دسترسی به برخی از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی (به خصوص در مورد ایران که این عوامل نقش پررنگی دارند) باید با نظریه‌پردازان شکاک به امکان تشکیل حوزه عمومی مجازی نیز هم‌داستان شد که تا به وجود آمدن تمامی شرایط لازم نمی‌توان اینترنت را به مثابه حوزه عمومی در نظر گرفت.
یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که در شبکه‌های اجتماعی مورد مطالعه می‌توان شاهد تشکیل نوعی حوزه عمومی خرد یا حوزه عمومی ضعیف شده بود. به این معنا که در هر کدام از این دو شبکة اجتماعی می‌توان به صورت مقطعی عناصر تشکیل دهندة حوزه عمومی را شناسایی کرد که این حوزه عمومی خرد در گوگل ریدر و فیس بوک به دو گونة متفاوت تشکیل می‌شود. در فیس‌بوک به صورت موجی (مانند بحث بهار عربی میان دینداران پیامدی)، در گوگل ریدر به صورت مقطعی (تا تغییرات اعمال شده توسط شرکت گوگل)
سوال دیگری که در این پژوهش تاکید و تصریح شده است این است حاصل رویارویی میان انواع دینداری‌های موجود در فضای مجازی چیست؟
کدگذاری و تحلیل داده‌های پژوهش نشان از چهار مقوله مرتبط با تعامل انواع میان انواع دینداری در فضای شبکه‌های اجتماعی مورد مطالعه بود. مقولاتی که به عنوان ویژگی‌های این نوع از تعامل، نشان از هم‌زیستی این انواع در کنار یکدیگر داشتند.
ورود به جامعه شبکه‌ای ( و در این مورد خاص؛ شبکه‌های اجتماعی)، ورود به فضایی است که تا اندازه بسیاری فارغ از کنترل‌های رسمی شکل گرفته است. بنابراین بستر برای شکل‌گیری، رشد و گسترش افکار و عقاید منافی و یا متفاوت با گفتمان‌های غالب سیاسی، مذهبی و فرهنگی جوامع مهیاست و آن‌گونه که کاستلز می‌گوید، این خود می‌تواند منجر به «بنیاد گرایی» شود. تقابل افکار منتقدان، نفی‌کنندگان و مخالفان دین با دینداران در شبکه‌های اجتماعی گاه نشان‌دهندة امکان به تحقق پیوستن این نظر کاستلز را عیان می‌کند.
با این وجود در طی پژوهش صورت گرفته و در روند گردآوری داده‌ها ( چه در خلال ثبت اسناد و مدارک اینترنتی و چه در طول انجام گفت‌و گو با اطلاع رسانان) این نکته به چشم می‌‌خورد که راه گفت‌وگو در میان کاربران همچنان باز و رسیدن به انعطاف گفتمانی از بخت بالایی در میان آنان برخوردار است.
حضور در شبکه های اجتماعی چه تغییراتی در دینداری کاربران بوجو می آورد.
ورود کاربران به فضای شبکه‌های اجتماعی باعث ایجاد تغییرات عمیق در نحوة دینداری آنان نمي‌شود. نمي‌توان انتظار داشت که تعاملات این افراد در چارچوب این شبکه‌ها تحولی در نوع دینداری آنان ایجاد کندبا توجه به این نظر که شبکه‌های اجتماعی مورد نظر (هرچند به صورت موجی و مقطعی) توانسته‌اند در برهه‌هایی محل ایجاد حوزة عمومی خرد در فضای مجازی باشند و نیز با اشاره به یافته‌های پژوهش که نشان از شکل‌گیری نوعی مدارای گفتمانی میان کاربران با انواع دینداری‌ها، نوع تعامل و تقابل میان آن‌ها و البته رویکردشان به افکار مبتنی بر سکولاریسم و لائیسیته، اکنون می‌توان مدلی از نسبت میان شبکه‌های اجتماعی و دینداری کاربران ارائه داد که معرف سبکی نوین و برآمده از تعاملات فضای مجازی است.این ویژگی همان شیوة دینداری مبتنی بر گفت‌وگو و کنش متقابل است که در این‌جا «سبک دینداری تعاملی»‌ نام‌گذاری شده است.
تحقیق دیگری نیز در دانشگاه تبریز در زمینه نقش گرایش دینی در سلامت و بهداشت جسمی و روانی دانشجویان در سال 87 انجام شده است:اهمیت و ضرورت این تحقیق از چند جنبه قابل ذکر است; از سویی، وجود مسائل و مشکلات قابل ملاحظه جوانان که ناشی از پیچیدگی های جاری تمدّن، سرعت تغییرات زندگی و بی توجهی به دین و ارزش های معنوی است، راهبردهایی را می طلبد که نوع بشر را از فشارهای روانی زندگی ماشینی رها سازد، اما بشر امروزی از نقش دینداری و دین باوری در مقابله با فشارهای روانی، غافل است. از سوی دیگر، علی رغم تأثیر اساسی بهداشت روانی در سازگاری اجتماعی افراد، هنوز برنامه ها و راه کارهای مدوّن و منسجمی برای تفهیم آن در جامعه، به ویژه در نظام آموزشی، صورت نگرفته است. علاوه بر این، نتایج این تحقیق می تواند در تدوین راه کارها و تهیه ساز و کارهای لازم برای دست رسی به اصول پیش گیری و در نتیجه، تأمین بهداشت روانی مفید واقع شود. پژوهش حاضر برای پاسخ به این سؤال طرح و اجرا شده است: آیا گرایش دینی دانشجویان می تواند در میزان سلامت عمومی آنها مؤثر باشد؟ با توجه به مطالب عنوان شده، هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه گرایش دینی و بهداشت روانی دانشجویان است.
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه گرایش دینی با سلامت عمومی در بین دانشجویان بوده است. افزایش احساس سلامت عمومی یا روان شناختی افراد به عنوان هدف اصلی علم روان شناسی مدّنظر قرار می گیرد. سلامت عمومی در رابطه با عوامل و متغیرهای گوناگون و در اثر تأثیر این عوامل معانی متفاوتی پیدا می کند. یکی از این متغیرها که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است گرایش دینی می باشد. شاید بتوان گفت: گرایش دینی با توجه به شرایط جامعه ایران با سایر جوامع وضعیتی متفاوت دارد. گرایش دینی در این پژوهش در 5 مؤلفه مدنظر قرار گرفت که سهم هر مؤلفه در تعیین سلامت عمومی مطالعه گردید.
از یافته های این پژوهش ، نشانگر آن است که بین «دین گرایی» و «نشانه های جسمانی» رابطه معناداری وجود دارد. نداشتن قدرت معنوی و هدف و جهت متعالی در زندگی، به راحتی ساختار روانی و جسمانی را تهدید نموده، منجر به بروز بیماری های جسمانی می گردد.
نتیجه نهایی این پژوهش اینکه، احساس آرامش و شادی و سلامتی در زندگی، در گرو نوع بینش فرد در مورد زندگی و تفسیر و شناخت او از مسائل، رویدادها و واقعیت ها می باشد. به دلیل آنکه دین و جهان بینی های توحیدی حاوی ساختارهای منسجم و کلیتی معنادار می باشند به قابلیت ها و توانایی های ذهنی و روانی افراد وسعت بخشیده، احساس آرامش و رضایت خاطر از زندگی را به ارمغان می آورند. از این رو، پیشنهاد می گردد با طراحی برنامه هایی، علاوه بر آشنایی افراد نسبت به اهمیت و تأثیر گرایش دینی بر بهداشت روانی، راه کارها و برنامه هایی را نیز به منظور بالابردن سطح گرایش دینی تدوین نمود، به صورتی که افراد با علاقه و انگیزه تأمین سلامت روانی به سراغ دینداری آمده و موضع گریز را انتخاب نکنند.
همچنین خانم زهره رجبی در پایان نامه خود با عنوان موضوع: بازنمایی گرایش های سیاسی کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی مجازی با مطالعه موردی فیس بوک
استاد راهنمائی دکتر کیادر سال تحصیلی: 88-88 به بررسی بازنمائی گرایش های سیاسی کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی پرداخته است.
ما در عصر شبکه ها زندگی می کنیم، زندگی ما با شبکه های اجتماعی پیوند خورده است، شبکه های ارتباطاتی در هم تنیده و به هم پیوسته تمامی حوزه ها، معانی و مفاهیم و به طور کلی همه چیز را تحت تأثیر قرار داده اند. ارتباطات شبکه ای به مثابه «اساس فعالیت ارتباط انسان» در حال دگرگون ساختن همه ارتباطات انسانی است. جهان را بومی و بوم را جهانی می کند(عاملی، 1388). این شبکه ها نیاز ما به دوست یابی، اطلاع رسانی، تبادل اطلاعات و نظرات را تأمین می کنند.
وب سایت های شبکه اجتماعی تبدیل به پدیده‌ای جهانی شده‌اند و اجتماعاتی مانند Friedster، Facebook و Bebo صدها میلیون نفر کاربر دارند. این وب سایت ها با خلق محیط های دوستانه امکان برقراری ارتباط و وفاق در زندگی اجتماعی را برای کاربران خود به ارمغان آورده اند.
فیس بوک به عنوان یکی از این وب سایت های شبکه اجتماعی با استقبال فزاینده ای در ایران روبه رو شد و خیلی زود به یکی از مکان های مهم برای دوست یابی، محلی برای گفتگو و تعامل با دوستان قدیمی و هم دانشگاهی ها و همچنین مکانی برای بیان و ابراز گرایش های سیاسی در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تبدیل شد.
بنابراین مطالعه این شبکه اجتماعی در درک این موضوع که کاربران در زمان انتخابات اخیر ایران با چه ابزارهایی و چگونه خود را در فیس بوک ابراز می کردند و نیز تبیین این موضوع که حوزه عمومی مورد نظر هابرماس در زمان مبارزات انتخاباتی دهمین دوره ریاست جمهوری در فیس بوک شکل گرفت یا خیر راه گشا خواهد بود.
برای تبیین موضوع اخیر باید به برخی از ویژگی های اینترنت در این زمینه اشاره کرد، اینترنت از یک سو، اطلاعات و آگاهی سیاسی و اجتماعی افراد را افزایش می دهند و از سویی دیگر، افراد و گروه ها را در مسائل سیاسی و مدنی درگیر می سازد.
نوریس در ارتباط با اثرات این فناوری ها بر مشارکت مدنی، چند فرض عمده را مطرح می کند که عبارتند از:
1- اینترنت ممکن است به آگاه سازی، سازماندهی، بسیج و مشارکت مدنی افراد و گروه های به حاشیه رانده شده، جوان تر ها و اقلیت های سیاسی منجر گردد. به اعتقاد نوریس اینترنت با تأمین فرصت های سیاسی از قبیل کسب اطلاعات راجع به احزاب و گروه های سیاسی، دسترسی به کنفرانس های اینترنتی، اتاق های گفتگو، ارتباط دو سویه با مقامات حکومتی و فعالان سیاسی و غیره می تواند در بسیج و درگیر سازی مدنی تأثیر گذار باشد.
2 - اینترنت به مثابه تریبونی برای احزاب و گروه های سیاسی معترض و در اقلیت است و می تواند به تضعیف حکومت های اقتدارگر و گسترش دموکراسی کمک کند.
3-اینترنت می تواند در اشاعه ارزش های دموکراتیک از قبیل مشارکت، آزادی بیان، تساهل، عدالت و غیره تأثیر گذار باشد. گسترش این ارزش ها می تواند بستر و محیط همدلانه برای جنبش های اجتماعی و شبکه های حمایتی بین المللی ایجاد کرده و مشارکت سیاسی را در سطح جهانی گسترش دهد. شواهد نشان می دهد که کاربران اینترنت در ایالات متحده و اروپا، گرایش های بیشتری به ارزش های فرامادی و دموکرات داشته اند.
در جوامع دموکراتیک، فضای مجازی به عنوان یک فضای جدید اطلاعاتی، تحقیقاتی، سرگرمی نگرسیته می شود که به موزات یا در جهت تکمیل فضای عمومی موجود عمل می کند و در کشورهایی که فضاهای عمومی شدیداً تحت کنترل و نظارت نیروهای سنتی و دولتی است، به نظر می رسد اینترنت به وسیله ای برای مقاومت در برابر محدودیت های تحمیل شده در این فضا تبدیل می شود، به همین دلیل تحلیل کارکرد اینترنت مهمترین ابزار در جهت مطالعه و بررسی اشکال و ابعاد فرهنگی و اجتماعی و سیاسی پنهان در زندگی روزمره است، چراکه در فضای مجازی این هویت ها امکان بروز پیدا می کنند.
با توجه به اينكه تمام عمر شبكه‌هاي اجتماعي به 7 سال نمي‌رسد، تا كنون پژوهش و تحقيقي اختصاصي و آكادميك در اين حوزه و ارتباط آن با گرایش ديني انجام نشده‌است و يا اگر پژوهشي در سال يا ماه‌هاي اخير انجام شده تا اين لحظه در بانك‌هاي اطلاعاتي پژوهش‌هاي كشور به ثبت نرسيده‌است. نشست‌هاي تخصصي مركز پژوهش‌هاي مجمع تشخيص مصلحت نظام پيرامون شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ( 2 نشست ) و مقاله جناب آقاي دكتر ضيايي پرور با عنوان ” ويژگي‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي ” از جمله آثار موجود در اين حوزه در داخل كشور است.
البته مقاله‌هاي ديگري هم‌چون: شبكه‌هاي اجتماعي مجازي و مسئله‌اي به نام هويت؛ شبكه‌هاي اجتماعي و بازآفريني هويت؛ شبكه‌هاي اجتماعي اينترنتي؛ شبكه‌هاي اجتماعي، فرصت يا تهديد؟!؛ شبكه‌هاي اجتماعي و چالش‌هاي پيش‌رو؛ عناوين مقالاتي پيرامون اين موضوع است كه غالباً از بار علمي لازم و معيارها و استانداردهاي حداقلي يك مقاله علمي تهي بوده و بيشتر به يادداشت شبيه هستند تا مقاله.
اما در ارتباط با اينترنت، شبكه‌هاي اجتماعي، شبكه اجتماعي فيس‌بوك و مسأله هويت به صورت جداگانه و يا با تركيب‌هاي متفاوت پژوهش‌هايي هرچند اندك انجام گرفته است كه به مهم‌ترين آن‌ها اشاره‌اي خواهيم داشت.
تحقيقات انجام شده در زمينه ی موضوع را هم در منابع داخلي وهم منابع خارجي مي‌توان يافتزكه در اينجه به مواردي از ان ها اشاره مي كنيم:
1-8-2-تحقيقات دیگر
- بررسي رفتار اطلاع‌يابي اعضاي هيات علمي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران و چگونگي تاثير اينترنت بر آن تحقيقي است كه توسط فاطمه تصويري‌قمصري در سال1378 انجام گرفته است.
دراين پژوهش به بررسي رفتار اطلاع‌يابي اعضاي هيات علمي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران و سنجش تاثير يا عدم تاثير استفاده از اينترنت بر اين رفتار ‌پرداخته شده است. روش تحقيق مورد استفاده روش پيمايشي و ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه است .
تجزيه و تحليل داده‌ها با روشهاي آمار توصيفي و استنباطي با بهره گرفتن از نرم‌افزار آماري علوم اجتماعي (spss) انجام شد. يافته‌ها نشانگر آن است كه انگيزه اصلي اعضاي هيات علمي در جستجوي اطلاعات انجام كارهاي پژوهشي است . آنها از دو روش رسمي و غيررسمي براي جستجوي اطلاعات استفاده ميكنند. در ميان منابع رسمي نشريات ادواري و كتاب و در ميان منابع غيررسمي ارتباط با پژوهشگران و حضور در گردهماييها از اهميت بيشتري برخوردارند. اعضاي هيات علمي اطلاعات تخصصي خود را از كتابخانه تامين مي كنند.
مهمترين عوامل عدم دسترسي آسان به اطلاعات ، محدود بودن امكانات براي دريافت اطلاعات از خارج از كشور، فاصله زياد از كتابخانه و مراكز اطلاع‌رساني، عدم دسترسي به هنگام به اطلاعات و كمبود وقت اعضاي هيات علمي مي‌باشد. در جستجوي اطلاعات از هر دو منبع چاپي و غيرچاپي (الكترونيكي) استفاده مي‌شود. يكي از منابع الكترونيكي مورد استفاده اينترنت مي‌باشد. تعداد كاربران اينترنت و ميزان استفاده آنها پايين است . در ميان خدمات و منابع اينترنت ، پست الكترونيكي و وب بيشترين كار را به خود اختصاص داده‌اند. از ميان انواع اطلاعات ، استفاده از اطلاعات علمي و فني در اولويت قرار دارد. بين رفتار اطلاع‌يابي اعضاي هيات كاربر و غيركاربر اينترنت تفاوت معني‌داري وجود ندارد. زمينه فعاليت و مدرك تحصيلي از عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌يابي اعضاي هيات علمي كاربر و غيركاربر اينترنت محسوب مي‌شوند. ميان فعاليتهاي پژوهشي در دو گروه كاربر و غيركاربر تفاوتي وجود ندارد. عدم مشاهده تفاوت به دليل نوپا بودن اينترنت در كشور و مشكلات فراواني است كه در راه استفاده از آن وجود دارد. تمايل به استفاده از اينترنت در هر دو گروه بالا مي‌باشد.
- بررسي وضعيت استفاده از اينترنت توسط اعضاي هيات علمي دانشگاههاي علوم پزشكي ايران،، تهران، شهيد بهشتي تحقيق ديگري است كه توسط مريم اخوتي انجام گرفته است
اين پژوهش با بهره گرفتن از روش توصيفي - تحليلي، وضعيت استفاده از شبكه اينترنت توسط اعضاي هيات علمي دانشگاههاي علوم پزشكي ايران، تهران و شهيد بهشتي را بررسي مي‌نمايد. از بين 2761 عضو هيات علمي سه دانشگاه مذكور، 365 نفر به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي - تصادفي بعنوان نمونه پژوهش تعيين گرديدند. اطلاعات مورد نياز با بهره گرفتن از پرسشنامه جمع‌آوري گرديده است . حدود 84 درصد از افراد نمونه، پرسشنامه‌ها را تكميل و عودت دادند. تجزيه و تحليل داده‌ها با بهره گرفتن از آزمون مجذور X2 و t-student و به كمك نرم‌افزار SPSS انجام شده است . يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه حدود 1/5 (20/7 درصد) از افراد نمونه از شبكه اينترنت استفاده مي‌نمايند كه 79/6 درصد از آنها بدون واسطه با شبكه كار مي‌كنند. درصد استفاده كنندگان از شبكه رابطه معني‌داري وجود ندارد . بر طبق آزمون t، ميانگين سابقه كار در دو گروه اختلاف معني‌داري ندارد (t1/35). استادان بيش از ساير گروههاي رتبه‌هاي علمي از اينترنت استفاده مي‌نمايند (28/6 درصد). در اين پژوهش بين وضعيت استفاده و رتبه علمي رابطه‌اي مشاهده نشده است ، بدين ترتيب فرضيه پژوهش تاييد نمي‌گردد. در ضمن، صرفا 22/6 درصد از افراد به اين شبكه دسترسي دارند و دسترسي از عوامل مؤثر بر استفاده مي‌باشد (X23/42). بيش از نيمي از افراد (58/7 درصد) در حد متوسط با شبكه آشنا هستند و 49/6 درصد از آنها با بهره گرفتن از كمك دوستان و همكاران خود نحوه كار با شبكه را آموخته‌اند. از بين خدمات متنوع اينترنت ، پست الكترونيكي (93 درصد) و پس از آن وب (75/6 درصد) بيش از ساير خدمات در دسترس قرار دارند، همچنين اين دو سرويس اينترنت به ترتيب (91/5 درصد) و (72/3 درصد) بيشتر از ديگر خدمات شبكه مذكور مورد استفاده قرار مي‌گيرند. درصد بالايي (45/4 درصد) از افرادي كه به پست الكترونيكي دسترسي دارند مدت 12-23 ماه از دسترسي آنها مي‌گذرد در حالي كه اكثر كساني كه وب را در دسترس دارند كمتر از 6 ماه از دسترسي آنها مي‌گذرد. همچنين 57/1 درصد از پست الكترونيكي و 33/3 درصد نيز از وب هر روز استفاده مي‌كنند و بطور كلي، حدود 73 درصد از استفاده كنندگان در هر بار استفاده بين 30 تا 60 دقيقه وقت صرف مي‌نمايند. استفاده كنندگان از شبكه اينترنت بيشتر براي كارهاي پژوهشي (88/2 درصد) و سپس برقراري ارتباط با همكاران خود در خارج از كشور (66/7 درصد) استفاده مي‌نمايند و حدود 55 درصد از آنها با بهره گرفتن از اينترنت در حد متوسط به هدف خود دست پيدا كرده‌اند، همچنين نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه در هر دو گروه استفاده كننده و غير استفاده كننده كتابخانه‌ها (حدود 93 درصد) و كنفرانسها (80/4 درصد) بيش از ساير مجراهاي اطلاعاتي براي روزآمد نگهداشتن اطلاعات بكار مي‌روند. از نظر افراد مورد پژوهش مهمترين عامل موثر بر عدم استفاده، عدم دسترسي (66 درصد) و اشكال در خط مخابرات و ارتباطات (42/5 درصد) مي‌باشد.
- رفتارهاي اطلاع‌يابي پژوهشگران مراجعه‌كننده به World wide web از طريق تماس با شبكه‌هاي جهاني اينترنت مستقر در دانشگاه تربيت مدرس تحقيقي است كه عبدالرضا نوروزي‌چاكلي در سال 1379 انجام داده است.
در اين پژوهش سعي شده، اهداف و انواع اطلاعات مورد استفاده، روشها و كانالهاي دستيابي به اطلاعات ، نحوه آشنايي و موانع مشكلات اين پژوهشگران را در رابطه با وب جهان گستر مورد بررسي قرار داده و در نهايت پيشنهاداتي ارائه دهد، در اين تحقيق از روش پيمايشي و از نوع تحليلي استفاده گرديده و در نهايت 89 درصد از پرسشنامه‌هاي توزيع شده عوت داده شدند. مهمترين يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين بودند كه بيشتر اين پژوهشگران دانشجويان كارشناسي ارشد مرد بودند و در گروه سني بين 20 تا 25 سال قرار داشتند كه اكثرا نيز مربوط به دانشكده فني و مهندسي بودند. در مراحل بعدي نيز اعضاء هيات علمي دانشكده فني مهندسي كه داراي مرتبه استادياري هستند. و سپس نيز كارمندان دانشگاه قرار داشتند. مهمترين اهداف پژوهشگران نيز “انجام كارهاي پژوهشي” و “دستيابي به اطلاعاتي كه در منابع چاپي و محلي يافت نشده” بوده است . همچنين بيشتر آنان به استفاده وب جهانگستر از طريق موتورهاي كاوش راهنما و نمايه‌اي ماشيني تمايل بيشتر بيان دادند. اساسي‌ترين مشكلات آنها در دستيابي به اطلاعات وب جهانگستر نيز ترافيك شبكه، نامناسب بودن خطوط ارتباطي و در نتيجه پايين بودن سرعت دسترسي به اطلاعات بوده كه مهمترين پيشنهاد آنان در اين زمينه نيز بهبود خطوط ارتباطي بوده است . همچنين طبق آزمون فرضيه اول پژوهش ، نمي‌توان اظهار داشت كه پژوهشگران بر اساس نوع شغل خود و متناسب با آن با امكانات وب جهانگستر آشنا مي‌شوند و طبق آزمون فرضيه دوم، اين پژوهشگران متناسب و مطابق اهداف خود، در استفاده از شبكه وب جهانگستر وقت مصرف نمي‌نمايند. از مهمترين پيشنهادهاي نهايي پژوهش نيز مي‌توان به بهبود خطوط ارتباطي، همكاري بيشتر كادر اطلاع‌رساني و فني مستقر در سايتهاي اينترنت دانشگاه، تشكيل كلاسهاي آموزش وب جهانگستر، بالا بردن سطح زبان انگليسي، افزايش تعداد كامپيوترها و ايجاد تسهيلات Cridet Card اشاره كرد.
- تحقيقي با عنوان بررسي استفاده از منابع الكترونيكي اطلاعات با تاكيد ديسكهاي فشرده نوري و شبكه اينترنت در ميان اعضا هيئت علمي دانشگاه شيراز و دانشگاه علوم پزشكي شيراز توسط هاجر ستوده در سال 1377 در دانشگاه شيراز انجام گرفت .
هدف از اين تحقيق بررسي استفاده از منابع الكترونيكي اطلاعات در ميان اعضا هيئت علمي دانشگاه‌هاي شيراز و علوم پزشكي بود . تحقيق حاضر درصدد پاسخگويي به سؤالاتي در مورد سطح استفاده، مقايسه آن در دو دانشگاه نام برده، عوامل بازدارنده و انگيزشي، اهداف و تاثيرات ، مقايسه ميزان فعاليتهاي پژوهشي دو گروه كاربر و غيركاربر و پيش‌بيني ميزان تقاضا مي‌باشد. روش تحقيق مورد استفاده روش پيمايشي و ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه است . كاربران، گروه تجربي را تشكيل مي‌دهند. گروه گواه از ميان غيركاربران و با انطباق با گروه تجربي انتخاب گرديد. تجزيه و تحليل داده‌ها با روشهاي آمار توصيفي و استنباطي با بهره گرفتن از بسته نرم‌افزايش آمار علوم اجتماعي (SPSS) انجام شد. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه سطح استفاده اعم از تعداد كاربران و ميزان استفاده از منابع الكترونيكي اطلاعات پايين است . تعداد كاربران اينترنت بيش از ديسك‌هاي نوري است . در ميان خدمات و منابع اينترنت ، بيشترين كاربر به ترتيب به پست الكترونيكي و وب تعلق دارد. عوامل مؤثر در استفاده عبارتند از جنسيت ، درجه علمي، مرتبه دانشگاهي، ميزان آشنايي با كامپيوتر و آموزش . مشكلات استفاده از اين منابع به دو دسته عوامل فردي و عوامل ناشي از نظام اطلاعاتي مربوط مي‌شود. استفاده از اين خدمات بر رفع نيازهاي اطلاعاتي و بر كيفيت و كميت پژوهشهاي انجام شده تاثيرگذار است . ميزان فعاليتهاي پژوهشي بين دو گروه متفاوت است . اين تفاوت نشانگر آن است كه اعضا هيئت علمي كه از لحاظ پژوهشي فعالترند، از لحاظ اطلاعاتي نيز فعالترند. دو گروه نياز به استفاده از اين منابع را گزارش كرده‌اند. يافته‌هاي اين تحقيق لزوم تحقيقات بيشتر در مورد شيوه‌هاي ارتباطي كاربران آموزش ، شبكه‌سازي ديسك‌هاي نوري و راهكارهاي افزايش دسترسي به منابع تحت پوشش دسيك‌هاي نوري را آشكار مي‌سازد.
- بررسي نگرش كاربران مركز اينترنت دانشگاه علوم پزشكي شيراز در مورد شبكه اينترنت و دستيابي به اطلاعات از طريق آن عنوان پژوهشي است كه مژده سلاجقه در دانشگاه شيراز در سال 1377 انجام داده است.
هدف از انجام اين تحقيق بررسي نگرش كاربران در مورد شبكه اينترنت و دستيابي به اطلاعات از طريق آن (در دانشگاه علوم و پزشكي شيراز) بود.فرضيه‌هايي كه اين پژوهش مورد بررسي قرار مي‌دهد عبارتند از: نگرش كاربران در مورد شبكه اينترنت و دستيابي به اطلاعات از طريق آن مثبت است و بين نگرش كاربران مختلف تفاوت معني‌داري وجود ندارد. همچنين مشكل بزرگ كاربران در دستيابي به اطلاعات پايين بودن سرعت است . روش تحقيق اين بررسي پيمايشي است و ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه نگرشي است كه بر اساس مقياس سنجش نگرش ليكرت تهيه شده است . داده‌ها با بهره گرفتن از بسته نرم‌افزار آماري تحت ويندوز (SPSS For Windows) تجزيه و تحليل شده است . نتايج حاصله هر دو فرض اين تحقيق را تائيد مي‌كند. هم‌چنين نشان مي‌دهد كه مشكل كاربران مختلف علاوه بر پايين بودن سرعت به ترتيب اهميت مسائل مالي و اجتماعي مي‌باشند. شبكه اينترنت داراي نقاط قوت متفاوتي است كه به ترتيب اولويت عبارتند از دستيابي سريع و آسان به اطلاعات ، آسان نمودن كارها، ايجاد روابط دوستانه، صرفه‌جويي مالي و انعطاف‌پذيري شبكه اينترنت . نقطه ضعف عمده آن دائمي نبودن اطلاعات روي شبكه است . عدم سازماندهي اطلاعات از نقاط ضعف شبكه به حساب نمي‌آيد. كاربران از شبكه اينترنت به دلائل مختلف چون آشنايي با نظام جهاني اطلاعات ، انجام تحقيقات شخصي، جستجو در پايگاه‌هاي اطلاعاتي، اشتراك و سهيم شدن در نتايج تحقيقات علمي و تجربيات ديگران در سراسر جهان، آشنايي با منابع اطلاعات غيركتابشناختي چون متن و تصوير، آشنايي با مجلات الكترونيكي و بالاخره از گروه‌هاي خبر به منظور آموزش استفاده مي‌كنند. كاربران هر روز و يا هر دو روز يكبار از شبكه استفاده مي‌كنند. در ميان ابزارهاي اينترنت پست الكتريكي E-Mail و وب Web بيش از ديگر ابزارهاي اينترنت مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ابزارهاي ديگر چون گفتگوهاي اينترنتي، گروه‌هاي خبر و تلفن شبكه استفاده خيلي كم دارند. پيشنهادهاي اين تحقيق با توجه به نتايج حاصله عبارتند از: گسترش استفاده از شبكه اينترنت در مراكز آموزشي و پژوهشي به خصوص دانشگاه‌ها، رفع موانع و مشكلات استفاده از اين رسانه، گسترش امكانات كامپيوتري جهت استفاده محققين، آموزش شيوه‌هاي استفاده از شبكه و بالا بردن سرعت با گرفتن خطوط ارتباطي بيشتر.
- تحقيقي با عنوان بررسي الگوي استفاده از اينترنت، كامپيوتر و بازيهاي كامپيوتري در دانش آموزان دو دبيرستان در شيراز بهاره فخرايي و همكارانش در شيراز، در سال1380 انجام گرفته است.
در اين پژوهش محققان به دنبال اين بودند كه الگوي استفاده از اينترنت و كامپيوتر در دانش آموزان دو دبيرستان از دبيرستانهاي شيراز بررسي كنند نمونه اين پژوهش 184 دانش آموز( 98 دختر و 86 پسر) به صورت نمونه گيري آسان انتخاب شده و توسط پرسشنامه بررسي شدند. اين پرسشنامه شامل شش سوال مربوط به جنسيت، سال تحصيلي، رتبه تولد، تحصيلات پدر، شاغل بودن يا نبودن مادر و معدل سال گذشته و 17 سوال با دو گزينه بله يا خير در زمينه استفاده از اينترنت و كامپيوتر بود نتايج: در حدود 55% افراد بيش از سه ساعت در روز به كار با كامپيوتر مي پرداختند. 84% از دانش آموزان پاسخ دادند كه زماني كه به كار با كامپيوتر مي پردازند احساسهايي از قبيل سرخوشي، هيجان و رهايي از غم و اندوه تجربه مي كنند. 8/16% بيان كردند كه احساس پوچي و افسردگي و تحريك پذيري در زمانهايي كه از اينترنت به دور هستند داشته اند. در يك سوم افراد اشكال در انجام امور عادي زندگي روزمره، اختلال خواب و اختلال در تنظيم وقت گزارش شد كه در پسران به طور معني داري بيشتر از دختران بود. نتيجه گيري:عوارض اينترنت همانند هر تكنولوژي ديگري بستگي به اين دارد كه چگونه به وسيله مهندسين شكل داده شده، چطور به وسيله خدمت دهندگان ارائه شده و چگونه توسط مصرف كنندگان مورد استفاده قرار مي گيرد. طرح ريزي سياستي كه از آثار منفي به دور باشد بستگي به درك دقيق ساز و كارهايي دارد كه از طريق آنها اينترنت بر سلامت رواني و مناسبات اجتماعي اثر مي گذارد. به فرد بايد كمك كرد تا الگوهاي استفاده را در خود شناسايي كرده و به اين پرسش پاسخ دهد كه چه مشكلاتي موجب شده از زندگي روزمره بگريزد و به دنياي مجازي اينترنتي پناه ببرد. فرار از مشكلات به وسيله غرق شدن در كامپيوتر و اينترنت مسئله را از بين نمي برد بلكه گاه به تشديد آن همانند ساير اعتيادها مي انجامد
- بررسي نظرات و نحوه استفاده مشتركين عضو مركز اينترنت دانشگاه علوم پزشكي شيراز از امكانات مركز و تاثير آن بر كارهاي پژوهشي اين اعضاءعنوان پژوهشي است كه محمد صادق محقق زاده و مرضيه عبدالهي در سال 1381 انجام داده اند.
در اين مطالعه نحوه استفاده اعضاء هيئت علمي ، كاركنان و دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي شيراز از امكانات اينترنت اين دانشگاه و تاثيرات كمي و كيفي آن بر اين فعاليت ها مورد بررسي قرار گرفته است .اين بررسي با بهره گرفتن از يك پرسشنامه مشتمل بر 20 سئوال انجام شده است . اين پرسشنامه نظرات مراجعين به مركز را درباره جوانب مختلف خدمات ارائه شده توسط مركز اينترنت دانشگاه و همچنين آنچه كه به نظر مي رسيد مشكلات اين مركز است ، و تاثيرات استفاده از اين امكانات بر فعاليتهاي مختلف اين اعضاء را جويا مي شد . در مجموع 204 پرسشنامه از اعضاء دريافت گرديد. براي تجزيه و تحليل داده هاي جمع آوري شده از روشهاي آماري توصيفي و از آزمون كاي ( خي ) دو استفاده گرديد. نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه اعضاء مركز اينترنت به اهميت اينترنت واقف بوده و استفاده از آن را براي بعضي از امور در دستور كار خود قرار داده اند . بر اساس اين نمونه ، تعداد اعضاء زن و مرد مركز برابر است . اين يكساني در هر سه سطح استاد ، كارمند و دانشجو مشاهده گرديد . اين اعضاء ميزان دانش خود از كامپيوتر را بيشتر در حد خوب و متوسط دانسته و اغلب آموزش براي استفاده از اينترنت را ضروري مي دانند. اعضاء براي گرايش خود (( دسترسي به اطلاعات روز آمد )) را در اولويت اول ، (( تفنن و سرگرمي )) را بعنوان اولويت دوم و علاقه به (( بكارگيري تكنولوژي نوين )) را بعنوان اولويت سوم انتخاب كرده اند . (( حجم وسيع اطلاعات )) نيز انتخاب چهارم بوده است . تعداد زيادي از اعضاء روزانه بيش از يكساعت از اينترنت استفاده مي كنند . اعضاء از مركز اينترنت براي تهيه مقاله و همچنين براي افزايش كيفيت امور پژوهشي خود استفاده مي كنند.
- مطالعه تاثير استفاده از اينترنت بر رفتار اطلاع يابي پزوهشي اعضا هيئت علمي رشته هاي مختلف دانشگاه تهران ( با تاكيد بر سه شاخه علوم انساني، علوم پايه و فني و مهندسي)پايان نامه اي است كه توسط مريم اسدي در دانشگاه تهران در سال 1382 انجام گرفته است .