۸-۷

a66/86

۵۷/۳ a

* در هرستون داده ­های دارای حروف غیر یکسان، بر اساس آزمون چند دامنه­ای دانکن اختلاف معنی­دار در سطح احتمال ۱ درصد دارند.
۲-۴- القاء جوانه و باززایی مستقیم
به منظور القاء جوانه و امکان ایجاد شاخساره­های نابجا در گونه S. sclarea L. ، چهار ریزنمونه گره، نوک شاخه، کوتیلدون و هیپوکوتیل در غلظت­های مختلف تنظیم­کننده­ های رشد سیتوکینینی مورد بررسی قرار گرفتند تا بهترین ریزنمونه، بهترین غلظت و نوع هورمون سیتوکینین برای القاء جوانه و باززایی شاخساره مشخص گردد. نتایج، نشان­دهنده پاسخ­های متفاوت ریزنمونه­های ذکر شده به محیط­های باززایی بود. در ریزنمونه­های گره و نوک شاخه، القاء جوانه و باززایی شاخساره صورت گرفت. در ریزنمونه کوتیلدون هیچ پاسخی مشاهده نشد و ریزنمونه­ها بعد از حدود ۲ هفته به تدریج قهوه­ای و سیاه شدند و بعد از حدود ۱ ماه همه ریزنمونه­ها از بین رفتند. در ریزنمونه هیپوکوتیل بعد از ۲ هفته کالوس­های کوچکی ایجاد شد که این کالوس­ها رشد نکرده و اکثریت آنها به تدریج قهوه­ای و سیاه شده و از بین رفتند (شکل ۲-۴ ).

A
B
شکل ۲-۴: ریزنمونه های هیپوکوتیل (A) و کوتیلدون (B) مریم­گلی­کبیر قرار گرفته در محیط باززایی که پس از حدود یک ماه، سیاه شده و از بین رفتند.
۳-۴- آزمایش۲: بررسی اثر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر القای جوانه و باززایی شاخساره مریم­گلی­کبیر
القاء جوانه­های نابجا ۲ هفته پس از کشت ریزنمونه­ها، در ریزنمونه­های گره و نوک شاخه مشاهده شد ( شکل ۳-۴ الف). شاخه­ های متعدد در تمامی ریزنمونه­ها، ۴ هفته پس از کشت در محیط کشت MS حاوی تنظیم کننده­ های رشد، تولید گردید (شکل ۳-۴ ب). پس از انجام بررسی­ها و شمارش تعداد جوانه­های القا شده، داده ­های بدست آمده مورد تجزیه واریانس قرار گرفته و میانگین­های حاصله نیز مورد مقایسه قرار گرفتند.
A
B
C
شکل ۳-۴: القاء جوانه­ و باززایی شاخساره در ریزنمونه گره در محیط کشت MS حاوی تنظیم­کننده­ های رشد. A: القای جوانه­های نابجا ۲ هفته پس از کشت ریزنمونه­ها در محیط باززایی. B: شاخه های باززایی شده، ۴ هفته پس از کشت ریزنمونه ها در محیط دارای هورمون. C: گیاهچه حاصل از کشت ریزنمونه در محیط فاقد تنظیم­کننده­ رشد گیاهی.
۱-۳-۴- تأثیر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر القاء جوانه
۱-۱-۳-۴- تأثیر نوع ریزنمونه بر القاء جوانه در محیط حاوی BAP
برای بررسی اثرات نوع ریزنمونه بر القاء جوانه، اثر ۴ ریزنمونه گره، نوک شاخه، هیپوکوتیل و کوتیلدون مورد بررسی قرار گرفتند که ریزنمونه­های هیپوکوتیل و کوتیلدون بعد ازحدود ۲ هفته سیاهشده و از بین رفتند. پاسخ ریزنمونه­های گره و نوک شاخه در محیط­های مختلف سایتوکینینی با غلظت­های مختلف مورد آنالیز قرار گرفت. در محیط کشت MS دارای غلظت­های مختلف هورمون BAP مشاهده شد که اثرات ساده ریزنمونه و BAP در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار بود ولی اثرات متقابل آنها حتی در سطح ۵ درصد معنی­دار نشد (جدول ۳-۴). از میان دو ریزنمونه گره و نوک شاخه، ریزنمونه گره با میانگین ۷۷۲/۱۴ جوانه القا شده، بهتر از ریزنمونه نوک شاخه با میانگین ۷۲۸/۱۱ جوانه در هر ریزنمونه عمل کرد (نمودار ۳-۴). از میان غلظت­های مختلف هورمون BAP ، در غلظت ۸/۸ میکرومولار بیشترین جوانه القا شده با میانگین ۴۳/۲۵ بدست آمد و کمترین میانگین جوانه القا شده (۲۵/۱جوانه در هر تیمار) در محیط فاقد هورمون مشاهده گردید (نمودار ۴-۴).
جدول ۳-۴: جدول تجزیه واریانس اثرات متفابل نوع ریزنمونه و BAP بر القاء جوانه در گیاه مریم گلی کبیر.

منابع تغییرات

درجات آزادی

میانگین مربعات (MS)

ریزنمونه
BAP
ریزنمونه × BAP
اشتباه آزمایشی

۱
۳
۳
۲۴

^** ۱۲/۷۴
^** ۴۶/۹۲۱
^ns ۸۷/۵
۳۱/۸