اختراع بزرگ اینترنت که به تحول تجارت الکترونیک در دهه اخیر منجر شده است باعث ایجاد شرایط باز وانعطاف پذیر شبکه شده وقابلیت اتصال ودر نتیجه کارایی بیشتر شده است. متاسفانه این مساله آسیب پذیری های امنیتی بسیاری رانیز ایجاد کرده است.به طور عمومی پذیرفته شده است که افراد فقط در صورتی تجارت الکترونیک را می پذیرند وبه آن اطمینان می کنند،که امنیت کافی در آن وجود داشته باشد.
بنابراین باید توجه قابل ملاحظه ای به توسعه وبکارگیری سرویسهای امنیتی شود .از آنجا که صنعت تجارت الکترونیک به واسطه عملکرد مناسبش به جلو حرکت می کند بنابراین در اغلب موارد امنیت به عنوان مانعی برای نوآوری موجود درتجارت الکترونیک دیده می شود .بنابراین عدم وجود امنیت در سیستم های تجاری از دیدگاه اقتصادانان بطور کامل عقلانی وتوجیه پذیر است. حتی اگر از نظر کاربران نامطلوب باشد.(اندرسن^[۶] ۲۰۰۱).

وجود یک حفره ویا مشکل امنیتی ،می تواند یک سازمان را به روش های متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد . آشنایی با عواقب خطرناک یک حفره امنیتی در یک سازمان وشناسایی مهمترین تهدیدات امنیتی که می تواند حیات یک سازمان را با مشکل مواجه کند ،از جمله موارد ضروری وپیاده سازی یک مدل امنیتی در یک سازمان است .
وجود یک حفره امنیتی می تواند پیامدهای منفی متعددی را همچون :کاهش درآمد وافزایش هزینه ،خدشه به اعتبار وشهرت یک سازمان سلب اعتماد مشتریان سلب اعتماد سرمایه گذاران و….را به دنبال داشته باشد . (سمنانی ،۱۳۹۱،ص ۵۸).
۱-۳) اهمیت ضرورت انجام تحقیق:
برنامه ها واقدامات زیادی درکشوردرراستای بکارگیری این فناوری (به خصوص کارهای مبتنی بروب)برای ارائه خدمات خریدوفروش سهام بصورت الکترونیکی وهمچنین دسترسی سریعتر وارزان تر اشخاص حقیقی وحقوقی به اطلاعات مرتبط بااین معاملات،انجام شده است .معامله آنلاین^[۷]واژه ای است که اغلب سرمایه گذاران باشنیدن آن به فکر کارگزاری های جزئی می افتد که سفارشات خریدوفروش درقبال دریافت کارمزدی اندک از طریق اینترنت انجام می دهند . قدرت حقیقی اینترنت در تغییر شیوه های سرمایه گذاری وافزایش میزان صرفه جویی افراد ،در پدیدآوردن یک بورس الکترونیک خودکار ومتمرکز نهفته است.
مبادله الکترونیک ،واسطه های حرفه ای ومبالغ اضافی راکه آنان برای کاهش ریسک وافزایش نقدینگی ایجاد می کنند از بین می برد. به این ترتیب سرمایه گذاران بیشتری جذب بازار شده وهزینه معامله نیز کاهش می یابد.از نظر اغلب سرمایه گذاران هزینه فایده ناشی از کاربرد سیستم های معاملاتی آنلاین در مقابل احساس امنیتی که آنان از معامله سهام در بازارهای سنتی به دست می آورندناچیز است.
امکان معامله آنلاین از طریق اینستانت ^[۸] از سال ۱۹۶۹برای سرمایه گذاران نهادی (نظیر موسسات مالی )فراهم بوده است .ولی سرمایه گذاران فردی تا همین اواخر از این امکان برخوردارنبودند.باید گفت راه اندازی بورس الکترونیک یک ضرورت است ،زیرا می تواند سازوکاری برای دادوستداوراق بهاداربابهره گیری از تکنولوژی اطلاعات ITرافراهم کند.
بورس الکترونیک نقش بنیادی وکلیدی تکنولوژی اطلاعات وارتباطات در تسهیل فرایند وتغییر سازمانها ،گسترش شکاف دیجیتالی در جهان،آمادگی الکترونیکی کشور (تبدیل شدن به دولت الکترونیک)واز بین رفتن بعد مکانی با بهره گرفتن از ارتباط آنلاین دارد.
از جمله نتایج تدریجی الکترونیکی شدن بورسهادر کشورهای دارای تجارت الکترونیک :
از بین رفتن محدودیت زمانی معاملات وامکان انجام معاملات در ۲۴ساعت .
عدم نیاز به حضور طرفین دادوستد در یک مکان فیزیکی (تالاربورس )وتبدیل آن به محیط دیجیتالی .
تسهیل فرایند شرکتی شدن وادغام بورس ها .
کاهش زمان انجام معاملات به چند ثانیه .
گسترش روز افزون ابزارهای مالی ونیاز این بازارها به سیستم های معاملاتی دیجیتال ،کاهش هزینه های معاملاتی به واسطه دیجیتالی شدن که باعث می شود واسطه های حرفه ای ومبالغ اضافی را که آنها برای کاهش ریسک وافزایش نقدینگی ایجاد می کنند را حذف کنند. هم چنین باعث جذب سرمایه گذاران بیشتر به واسطه کاهش هزینه های معاملاتی می شود.
از آنجا که یک سیستم مبادله الکترونیکی سهام خوب دارای تعدادی امتیاز بر روش های سنتی مبادله سهام است وباتوجه به اهمیت بالایی که برای موسسات مالی واز جمله مشتریان داردباید بدون تناقضات امنیت باشد (هگارتی^[۹]،۲۰۰۳) .
انجام معاملات در بورس الکترونیک سبب افزایش سرعت عملیات ،کاهش بوروکراسی ومهمتراز همه کاهش هزینه های معاملات شده وبدین ترتیب سهولت مشارکت در بازار بورس ،سبب رونق بازار بورس وکارایی شبکه اقتصادی می شود .(مسایل حقوقی معاملات الکترونیکی سهام۱۳۷۸).
۱-۴)اهداف تحقیق
۱-۴-۱) اهداف کلی :
عمده ترین هدف این تحقیق مطالعه درک مشتریان از ویژگی های سیستم بورس الکترونیک از قبیل امنیت واعتماد وارائه مدلی در این باره می باشد .
۱-۴-۲) اهداف ویژه :
۱- شناخت سیستم های بورس الکترونیکی با توجه به جامعه آماری .
۲- اندازه گیری امنیت واعتماد در سیستم بورس الکترونیک .
۳- تبیین نقش امنیت واعتماد در شکل گیری فرایند بورس .
۴- استخراج مدل نهایی برای این تحقیق .
۱-۴-۳) اهداف کاربردی :
هدف کاربردی این تحقیق بهبود استفاده از سیستم بورس الکترونیک توسط مشتریان با تاکید برحفظ مولفه های امنیت در این سیستم ها ودر نتیجه بهبود وتوسعه تجارت الکترونیک می باشد .وهم چنین سازمانهای بورس بادر نظر گرفتن نتایج حاصل از این تحقیق می توانند تا حدودی مشکلات عدم رشد تجارت الکترونیک رابراساس بهبوداستفاده از سیستم بورس الکترونیک از بین ببرند . در نتیجه پژوهش صورت گرفته از این لحاظ دارای اهداف کاربردی است .
۱-۵) بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی :
شکل ۱-۱مدل مفهومی تحقیق رانمایش می دهد.که پایه تحقیق حاضر قرارگرفته است.این تحقیق به آزمایش یک مدل در استفاده از مشتریان مبادله الکترونیکی سهام است که تحت تاثیر درک مشتریان از هر دو امنیت واعتماداست.امنیت واعتماد درک شده مشتریان در مدل تحقیقی با این فرضیه به تکامل می رسد که هر دو امنیت واعتماد موارد مهمی برای مشتریان در طی یک بورس الکترونیکی می باشد.اگر امنیت براساس برنامه ریزی استراتژیک وزیر ساختهای امنیتی پشتیبانی نشود می تواند آسیبهای زیادی به بسیاری از جنبه های شرکت بزند .امنیت ضعیف می تواند استفاده آنها از سیستم را تضعیف کند(ادوارد کنراد^[۱۰]وهمکاران)
اصول فنی ،وکنترل امنیت اطلاعات عوامل اصلی برای درک مشتریان از امنیت واعتماد در استفاده از سیستم بورس الکترونیکی است.
استفاده از سیستم بورس الکترونیکی
امنیت درک شده موجود
اعتماد درک شده
کنترل امنیت اطلاعات
اصول فنی
شکل ۱-۱ مدل مفهومی
۱-۶) فرضیه های تحقیق
۱-۶-۱) فرضیه امنیت درک شده از مبادله الکترونیکی سهام:
در توسعه تجارت الکترونیکی،امنیت همواره هسته ومسئله کلیدی بوده است .(یانگ دینگ وهمکاران ۲۰۱۲).امنیت یک ضرورت در یک معامله تجارت الکترونیکی است (یاسین شازیه۲۰۱۲).امنیت دارای ۳مفهوم اصلی است :محرمانگی،یکپارچگی ،ودردسترس بودن (رزکلگنی ۲۰۰۵).اگر سطح امنیت درک شده در یک تبادل الکترونیکی سهام بسیارپایین باشد.مشتریان احتمالادرتبادل شرکت نمی کنند تازمانی که راه حل هایی برای از بین بردن ترس آنها بوجود بیاید.(تسیاکیس،۲۰۱۲)
درشبکه عبارت است از رازداری وامانت داری ،یکپارچگی ودر نهایت دردسترس بودن . این سه عامل (CIA)اصول اساسی امنیت اطلاعات در شبکه ویا بیرون آن راتشکیل می دهند تا بارعایت آنها ،همه اسباب لازم برای امنیت شبکه برقرارشود . محرمانگی :جلوگیری از دسترسی غیر مجاز وفاقد صلاحیت به اطلاعات را محرمانگی گویند . این اصل به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران از مهمترین جنبه های امنیتی برای سازمان های نظامی ودولتی است . رمز نگاری یکی از مناسب ترین روشها برای حفظ محرمانگی اطلاعات است .
صحت : حفاظت ازدادهها واطلاعات در مقابل تغییرات غیر مجاز وعمدی را صحت یا جامعیت اطلاعات گویند . اگرچه سیستم های امنیتی نمی توانند به تنهایی درستی داده های ورودی توسط کاربران سیستم را ارزیابی کنند ولی می توانند در انجام تغییرات درخواستی روی داده ها کمک کنند . (سمنانی ، ۱۳۹۱، ص۵۸).
در دسترس بودن :‌قابلیت استفاده همیشگی ومداوم سیستم های رایانه ای توسط کاربران مجاز را دسترس بودن گویند . نفی خدمت معمولا رایج ترین حملاتی است که برای از کار اندازی سیستم ها وتوقف سرویس دهی آنها صورت می گیرد . (زمانی ، ۱۳۸۴ ، ص۱۰ )‌.
لیکن با توجه به حذف عامل انسانی در کارگزاری ها وبازارهای الکترونیک ، ناامنی ها افزایش می یابد . البته پیشرفت چشمگیر در تجارت الکترونیک وافزایش حجم فروشها ی اینترنتی طی سالهای گذشته تا اندازه زیادی از این نگرانی ها کاسته است . (شهر آبادی ، ۱۳۹۰ ،‌ ص۱۹ )‌.
.براساس نظرات وبررسی هایی که دیگران انجام داده اندمی توان دو فرضیه رادر مورد نقش امنیت درک شده وارتباط آن دررابطه با اعتماد درک شده مشتری واستفاده از سیستم بورس الکترونیکی درنظر گرفت :
فرضیه۱- امنیت درک شده درمبادله الکترونیکی سهام تاثیر مثبت و معناداری بااعتماد درک شده مشتریان بورس الکترونیکی دارد.
فرضیه۲- امنیت درک شده درمبادله الکترونیکی سهام تاثیر مثبت ومعناداری بااستفاده مشتریان از بورس الکترونیکی دارد.
۱-۶-۲ ) فرضیه اعتماد درک شده از مبادله الکترونیکی سهام:
برخی مطالعات پیشنهاد می کنندکه اعتماد مهمتر از امنیت می باشد.بدون اعتمادمشتری،برای یک مبادله الکترونیکی سهام کسب استفاده گسترده بی نهایت مشکل است.اعتماد درک شده مشتریان به این شکل تعریف می شودکه مبادلات الکترونیک براساس انتظاراتشان پردازش خواهد شد(مالات^[۱۱] ،۲۰۰۷).سرمایه گذاران می توانند یک تصمیم منطقی براساس شناخت پاداشهای ممکن برای اعتماد وعدم اعتماد اتخاذ کنند.