کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در «بیانیه ریاض » که در واقع می توان آن را بعنوان سند همکاری های راهبردی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مد نظر قرار داد ، جمهوری اسلامی ایران را بعنوان مهمترین تهدید خود مطرح نموده و در واقع هدف نهایی و اصل و زیربنای همکاری های راهبردی خود را جهت مقابله با تهدیدات احتمالی ایران مطرح نموده اند که این امر حاکی از موفقیت سیاست های آمریکا در خلیج فارس مبنی بر ایجاد اختلاف بین کشورهای عربی با جمهوری اسلامی ایران می باشد .
تجهیز کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به تجهیزات پیشرفته نظامی از یک سو و سرسپردگی آنها به کشورهای غربی بخصوص آمریکا و ارائه همه گونه خدمات پشتیبانی و لجستیکی به آنها از سوی دیگر ، همواره این خطر را مطرح می نماید که در صورت بروز هرگونه بحران منطقه ای علیه جمهوری اسلامی ایران ، اکثر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بصورت مستقیم و یا غیرمستقیم و آشکار یا پنهان علیه ایران فعالیت خواهند نمود .
در حال حاضر ایالات متحده آمریکا با همکاری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دارای پنج پایگاه نظامی عمده و مهم در خلیج فارس می باشد که هر یک از این پایگاه ها از مراکز عملیاتی اصلی آمریکا در فرماندهی مرکزی ارتش این کشور بوده و دارای استقلال عملیاتی و توانایی پشتیبانی نزدیک از
عملیات های زمینی ، هوایی و دریایی ارتش در مناطق مختلف محدوده فرماندهی مرکزی آمریکا می باشند . بررسی آرایش پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حاکی از آن است که
پایگاه های واقع در منطقه خلیج فارس از برجسته ترین و کارآمدترین پایگاه های آمریکا در خاورمیانه
می باشند ، لذا در صورت حمله نظامی احتمالی غافلگیرانه به جمهوری اسلامی ایران ، پایگاه های نظامی این کشور در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می توانند نقش بسزایی در پشتیبانی و حمایت از حملات علیه جمهوری اسلامی ایران ایفا نمایند .
طرح عادی سازی روابط اعراب بویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با رژیم صهیونیستی از جمله طرح های دیگر آمریکا در منطقه خلیج فارس می باشد که با توجه به مواضع ضد ایرانی مقامات عربستانی در حال حاضر ، بنظر می رسد این طرح از کشور عربستان آغاز گردیده و بتدریج به سایر کشورها نیز تسری خواهد یافت . لذا با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی دشمن درجه یک جمهوری اسلامی ایران محسوب می گردد ، برقراری و توسعه ارتباط سیاسی ( آشکار یا پشت پرده ) این رژیم با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تهدیدی جدی علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران محسوب می گردد و بایستی از هم اکنون با روشنگری اعراب و متوجه ساختن آنان به ضدیت صهیونیسم ها با دین اسلام ، از این طرح آمریکایی جلوگیری بعمل آید .
از جمله دیگر تهدیداتی که به آن اشاره شد ، همکاری کشورهای عضو شورا با ناتو می باشد . جمهوری اسلامی ایران بدلایل راهبردی ، سیاسی و ایدئولوژیک و نظامی از هر دو جنبه گسترش جغرافیایی و کارکردی ناتو به رهبردی آمریکا متاثر می باشد.ازیک سوء حضور و فعالیت ناتو در مناطق پیرامونی کشورمان،این واقعیت عینی و غیر قابل انکار را در پیش روی ما قرار داده است که امروز ناتو یک همسایه برای جمهوری اسلامی محسوب می شود.لذا صرف نظر از آثار مستقیم این مسئله، حضور آن در حوزه های امنیت ملی کشورمان و دستکاری در نظام های امنیتی منطقه از طریق ایجاد ترتیبات و مناسبات مغایر با منافع کشورمان، در نهایت می تواند به تحدید میدان بازی جمهوری اسلامی ایران منجر شود . از سوی دیگر، با توجه به اتهاماتی که مجموعه غرب در موضوعاتی نظیر تروریسم و تسلیحات کشتار جمعی علیه کشورمان مطرح می کند، ناتوی جدید با دستور کارهای نوین اش، بعنوان بازوی اجرایی غرب در مقابل ج.ا.یران قرار می گیرد. تحت این شرایط اگر در چارچوب ناتو اجماع علیه کشورمان صورت بگیرد، فعلیت یافتن تهدیدات دور از انتظار نیست.

در نهایت با توجه به عدم وجود اراده سیاسی و توان نظامی در کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس جهت حمله نظامی به جمهوری اسلامی ایران بدون حضور کشورهای غربی ، بنظر می رسد تهدیدات نظامی این کشورها علیه ایران زمانی به فعلیت خواهد رسید که کشورهای غربی و یا
رژیم صهیونیستی نسبت به ایجاد بحران نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام نموده و در این زمان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم از پتانسیل نظامی خود جهت ضربه زدن به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بهره برداری می نماید .
چشم انداز آینده
با عنایت به بررسی بعمل آمده در خصوص اقدامات نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از سال ۲۰۰۳ الی ۲۰۱۳ میلادی و مشخص شدن تلاش روزافزون این کشورها جهت خرید و بدست آوردن تجهیزات نظامی مدرن که هیچ تطابقی با عمق سرزمینی ، جمعیت ، تهدیدات و نیازمندی های کشورهای مذکور ندارد ، بنظر می رسد در دو دهه آینده شاهد وجود منطقه ای سرشار از تسلیحات و تجهیزات نظامی مدرن بویژه در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس باشیم که منجر به ادامه روند نظامی گری و امنیتی شدن منطقه گردیده و جو بی اعتمادی بین کشورهای منطقه خلیج فارس و عدم ایجاد ثبات و آرامش دائمی منطقه نیز ره آورد این وضعیت خواهد گردید .
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با تجدید ساختار و مدرنیزاسیون تدریجی نیروهای مسلح خود و بکارگیری تجهیزات مدرن نظامی و اجرای رزمایش های مشترک با کشورهای غربی ، بتدریج دچار نوعی احساس قدرت کاذب شده و بدون توجه به جایگاه منطقه ای خود و صرفاً با اتکاء به تجهیزات نظامی ، به موضع گیری بیش از پیش علیه جمهوری اسلامی ایران روی آورده که این موضوع منجر به واگرایی روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در طولانی مدت خواهد گردید که با توجه به موقعیت استراتژیک و ژئواکونومیک منطقه خلیج فارس ، این امر در راستای منافع هیچ یک از طرفین نبوده و صرفاً مسیر نفوذ بیشتر سایر کشورها از جمله کشورهای غربی و حتی شرقی ( چین ) را به خلیج فارس هموارتر خواهد نمود .
ارتقاء روابط سیاسی بین کشورهای منطقه می تواند منجر به ایجاد فضای اعتمادساز بین این کشورها شده و از بروز بحران های امنیتی در منطقه جلوگیری نماید .
پیشنهادات
با عنایت به مطالب مطروحه در تحقیق مذکور ، پیشنهاد می گردد به منظور جلوگیری از افزایش دامنه تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از سوی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، نسبت به اتخاذ سیاست های ذیل اقدام گردد :

• • افزایش قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران از طریق برگزاری رزمایش های نظامی

• • افزایش قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران از طریق خرید تجهیزات مدرن نظامی

• • اتخاذ راهبرد دفاع غیر تحریک آمیز توسط جمهوری اسلامی ایران

• • تقویت روابط سیاسی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس

• • تلاش برای فراهم نمودن تدریجی زمینه انعقاد پیمان های نظامی و دفاعی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در صورت برقراری روابط سیاسی در سطح عالی

• • تقویت روابط سازنده با کشورهای غیرمتخاصم

• • تلاش برای اعمال سیاست بومی سازی امنیت در منطقه خلیج فارس

• • ارائه پیشنهاد تشکیل مجمعی تحت عنوان « مجمع امنیت منطقه ای خلیج فارس » با این توضیح که در مجمع مذکور کشورهای شمالی و جنوبی خلیج فارس اعضاء اصلی محسوب خواهند شد و امکان عضویت معمولی سایر کشورهای دارای منافع در خلیج فارس در این مجمع در نظر گرفته شود .

• • تلاش برای جلوگیری از توسعه روابط سیاسی آشکار و پنهان کشورهای عضو شورای همکاری
    خلیج فارس با رژیم صهیونیستی با متوجه ساختن آنها در خصوص دشمنی رژیم صهیوینستی با دین مبین اسلام

• • تلاش برای بهره برداری از اشتراکات مذهبی جهت آگاه سازی سران شورای همکاری خلیج فارس در خصوص خطر نهایی اتکاء به کشورهای غربی .

منابع پایان نامه
۱- لیست منابع فارسی
- افتخاری ، اصغر (۱۳۸۱) مراحل بنیادین اندیشه در مطاعات امنیت ملی ، تهران : پژوهشکده مطالعات راهبردی .
- بیک علیزاده ، بهروز(۱۳۸۵) گزارش کشوری انرژی عربستان سعودی، تهران : موسسه مطالعات بین المللی انرژی
- بوزان ، باری( ۱۳۸۷) مردم ، دولت ها و هراس ، ترجمه ناشر ، تهران : پژوهشکده مطالعات راهبردی .
- تاجیک ، محمدرضا (۱۳۸۱) مقدمه ای بر استراتژی های امنیت ملی ، جلد اول ، رهیافت ها و راهبردها ،
تهران : مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری .
- چمنکار، محمدجعفر(۱۳۸۹) آرایش نظامی آمریکا در خلیج فارس ، فصلنامه مطالعات خاورمیانه ، سال هفدهم ،شماره ۴
- دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت (۱۳۸۸) نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: قومس.
- سیفی ، حسن (۱۳۸۶) آشنایی با کشور کویت ، ارتش جمهوری اسلامی ایران . تهران: مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی .
- طباطبائی ، سید علی (۱۳۸۹) تأثیر قراردادهای همکاری ناتو و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بر امنیت ملی ج.ا.ا، راهبرد ، شماره ۵۵
- عبداله خانی،علی( ۱۳۸۶) تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش ) ، تهران : ابرار معاصر .
- غرایاق زندی ، داود (۱۳۹۱) دفاع غیر تحریک آمیز : راهبرد جمهوری اسلامی ایران برای کاهش معمای امنیتی غرب آسیا ، فصلنامه مطالعات راهبردی ، سال پانزدهم ، شماره سوم .
- قوام، سید عبدالعلی (۱۳۹۰) روابط بین الملل: نظریه ها و رویکردها، تهران: سمت.
- کریمی مله ، علی ، بابایی ، اکبر ، امیرخانی ، کاوه (۱۳۸۹) تهدیدات سیاسی امنیت ملی از دیدگاه امام خمینی (ره)،
فصلنامه مطالعات راهبردی ، سال سیزدهم ، شماره سوم .
- لیتل، ریچارد (۱۳۸۹)تحول در نظریه های موازنه قوا، ترجمه غلامعلی چگنی زاده، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.
- محمدی،محمود(۱۳۸۸) اثر ماموریت های جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ، تهران : مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام .
- مرادی ، غلامعلی( ۱۳۹۲) روابط امنیتی استراتژیکی آمریکا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس(۲۰۰۱ – ۲۰۱۰) ، تهران : انتشارات مرکز آموزشی و پژوهشی سپهبد صیاد شیرازی .
- مورگنتا، هانس جی (۱۳۸۹) سیاست میان ملتها، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
- معاونت پزوهش های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک (۲۰۰۹) ، ” سیاست هسته ای در منطقه خلیج فارس ” ، CSR، قابل دسترس در http://www.csr.ir/departments.aspx?lng=en&abtid=06&&depid=44&semid=1508،۲۲/۱۰/۹۳
-"ائتلاف جدید اعراب و رژیم اسرائیل علیه ایران ” ، دیپلماسی ایرانی ، آذر ۹۳ ، قابل دسترس در
http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1941817/ ، ۲۲/۱۰/۹۳
۲- لیست منابع لاتین
- Haas,E(1953)." The Balance of power : prescription , concept , or Propaganda ” , World Politics , 5 (4)
- H. Cordesman, Anthony, R. Al-Rodhan, Khalid (2006)" The Gulf Military Forces in an Era of Asymmetric War Bahrain” , csis , available at http://csis.org/files/media/csis/pubs/060728_gulf_bahrain.pdf , Retrieved at 93/10/16
- H. Cordesman, Anthony(2012) MOVING TOWARDS UNITY , EXPANDING THE ROLE OF THE GCC IN GULF SECURITY , CSIS , available at :

۲-۸-خلاصه ی فصل
در این فصل ابتدا مختصرا به بیان مقدمه و تاریخچه و مشکلاتکانتینریزاسیون پرداخته شد و در ادامه، معرفی مختصری از بندر خرمشهر ارائه شد و در پایان، مقالات و پژوهش های خارجی صورت گرفته در حیطه ی کانتینرهای خالی به طور مفصل بررسی گردید. فصل سوم، روش شناسی تحقیق و معرفی ابزارها و تکنیک های به کار گرفته شده در این تحقیق می باشد.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱-روش و نوع تحقیق
انتخاب روش تحقیق درپژوهش ها بستگی به موضوع تحقیق، اهداف و ماهیت تحقیق دارد. محقق برای پاسخگویی به مسائل تحقیق ملزم به انتخاب یک متدلوژی و استراتژی کلی است تا به کمک آن بتواند، داده ها و اطلاعات را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کند و به مسائل پاسخ دهد. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است تا مشخص نماید چه شیوه یا روشی را انتخاب نماید تا او را هرچه سریعتر و دقیقتر در دست یابی به پاسخ کمک کند.

تحقیقات بر اساس هدف به سه گروه بنیادی، کاربردی وتوسعه ای تقسیم می شوند:

• • تحقیقات بنیادی : این تحقیقات که مبنایی یا پایه ای خوانده می شوند در جستجوی کشف قوانین وحقایق علمی و شناخت پدیده ها می باشند.

• • تحقیقات کاربردی : این تحقیقات با بهره گرفتن از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده است بوجود می آید و برای رفع نیاز مندی های بشر و بهبود و بهینه سازی و افزایش رفاه انسان مورد استفاده قرار می گیرد.

• • تحقیقات توسعه ای : این تحقیقات را باید تحقیقات حل مساله یا حل مشکل نامید و آنها را نوعی تحقیق کاربردی محسوب کرد زیرا نتایج آن مستقیماً برای حل مساله خاص به کار گرفته می شود.

این تحقیق از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است و از نظر ماهیت، تحقیقی آمیخته می باشد بدین معنا که هم مباحث کیفی هم مباحث کمی را دربرگرفته است و از آنجایی که بحث کمی تحقیق از بطن مباحث کیفی استخراج گردیده است این تحقیق از نظر روش، آمیخته ی اکتشافی می باشد.
۳-۲-ابزارها و روش های جمع آوری داده ها
برای انجام بخش کیفی این تحقیق، ابتدا به ترمینال کانتینر خرمشهر مراجعه شد و پس از مصاحبه ی ۵۰ دقیقه ای با مدیر ترمینال کانتینر در مورد کانتینرهای خالی موجود در بندر خرمشهر اطلاعاتی جمع آوری گردید و سپس مدیر شعبه ی خرمشهر شرکت کشتیرانی کانتینری “هوپاد دریا"، مدیر عامل و ناظر عملیات این شرکت همچنین کارشناسان امور بندری و بازاریابی و سرمایه گذاری بندر خرمشهر جهت انجام مصاحبه معرفی گردیدند و در نهایت رییس ترمینال کانتینر خرمشهر به عنوان آخرین فرد مصاحبه شده در لیست افراد مرتبط با موضوع تحقیق معرفی گردیدند. در مجموع برای تعیین استراتژی ها و نحوه ی مدیریت کانتینرهای خالی در بندر خرمشهر با ۱۰ نفر از مسوولان ارشد در کشتیرانی هوپاد دریا و ترمینال کانتینری خرمشهر مصاحبه شد. میانگین مدت مصاحبه ها ۴۰ دقیقه می باشد که به صورت حرفه ای کلمه به کلمه شنیده شدند و محتوای آن ها مضمون گذاری گردید و با بهره گرفتن از مصاحبه های موفق، ترسیم جریان کانتینرهای خالی با روش سایپک میسر شد. از طرفی مشکلات موجود در زمینه کانتینرهای خالی با تکنیکآنالیز حالات خرابی تحلیل شد و به صورت کمّی تبدیل گردید. به منظور امتیاز دهی به مشکلات موجود در هر قسمت از جا به جایی کانتینرهای خالی از/ به بندر خرمشهر با بهره گرفتن از این تکنیک، به متصدیان مشاغل مربوط و عوامل زنجیره ی تأمین از سطح مدیریتی در کشتیرانی و بندری تا سطوح عملیاتی مانند بارشماران،سرپرستان عملیات و در نهایت صاحبان بار مراجعه گردید. همچنین با کمک اساتید دانشگاهی، مقالات معتبر و مصاحبه با مسوولان فاکتورهای مؤثر بر میزان کانتینرهای خالی بندر خرمشهر شناسایی گردید و با بهره گرفتن از تحلیل های آماری، میزان تأثیرعدم تعادل واردات و صادراتبندر خرمشهر به عنوان مهمترین عامل به وجودآورنده ی رسوب کانتینرهای خالیبر میزان کانتینرهای خالی بندر خرمشهر برآورد شد و استراتژی های کشتیرانی و بندرخرمشهر برای مدیریت کانتینرهای خالی با بهره گرفتن از نرم افزار انجام فرایند تحلیل سلسله مراتبیو در نظر گرفتن عوامل مؤثر رتبه بندی گردید.
در ادامه ابزارهای به کاربرده شده در این تحقیق توضیح داده شده است:
۳-۲-۱-
فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از معروفترین فنون تصمیم گیری چند منظوره است که اولین بار توسط توماس ال. ساعتی عراقی الاصل در دهه ۱۹۷۰ ابداع گردید. فرایند تحلیل سلسله مراتبی منعکس کننده رفتار طبیعی و تفکر انسانی است. این تکنیک، مسائل پیچیده را بر اساس آثار متقابل آنها مورد بررسی قرار می‌دهد و آنها را به شکلی ساده تبدیل کرده به حل آن می‌پردازد. فرایند تحلیل سلسله مراتبی در هنگامی که عمل تصمیم گیری با چند گزینه رقیب و معیار تصمیم گیری روبروست می‌تواند استفاده گردد. معیارهای مطرح شده می‌تواند کمی و کیفی باشند. اساس این روش تصمیم گیری بر مقایسات زوجی نهفته است. تصمیم گیرنده با فرآهم آوردن درخت سلسله مراتبی تصمیم آغاز می‌کند. درخت سلسله مراتب تصمیم، عوامل مورد مقایسه و گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد. سپس یک سری مقایسات زوجی انجام می‌گیرد. این مقایسات وزن هر یک از فاکتورها را در راستای گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد. در نهایت منطق فرایند تحلیل سلسله مراتبی به گونه‌ای ماتریسهای حاصل از مقایسات زوجی را با یکدیگر تلفیق می‌سازد که تصمیم بهینه حاصل آید. اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی توماس ساعتی چهار اصل زیر را به عنوان اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی بیان نموده و کلیه محاسبات، قوانین و مقررات را بر این اصول بنا نهاده است. این اصول عبارتند از: شرط معکوسی: اگر ترجیح عنصر Aبر عصر B برابر n باشد، ترجیح عنصر B بر عنصر A برابر خواهد بود. اصل همگنی: عنصرAبا عنصر Bباید همگن و قابل مقایسه باشند. به بیان دیگر برتری عنصر A بر عنصر B نمی‌تواند بی نهایت یا صفر باشد. وابستگی: هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر سطح بالاتر خود می‌تواند وابسته باشد و به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطح می‌تواند ادامه داشته باشد. انتظارات : هرگاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد پروسه ارزیابی باید مجدداً انجام گیرد. (قدسی پور، ۱۳۸۱). مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی بکارگیری این روش مستلزم چهار قدم عمده زیر می‌باشد:
الف) مدل سازی: در این قدم، مسأله و هدف تصمیم گیری به صورت سلسله مراتبی از عناصر تصمیم که با هم در ارتباط می‌باشند، در آورده می‌شود.
عناصر تصمیم شامل «شاخصهای تصمیم گیری» و «گزینه‌های تصمیم» می‌باشد. فرایند تحلیل سلسله مراتبی نیازمند شکستن یک مساله با چندین شاخص به سلسله مراتبی از سطوح است. سطح بالا بیانگر هدف اصلی فرایند تصمیم گیری است. سطح دوم، نشان دهنده شاخص‌های عمده و اساسی “که ممکن است به شاخص‌های فرعی و جزئی تر در سطح بعدی شکسته شود) می‌باشد. سطح آخر گزینه‌های تصمیم را ارائه می‌کند. در شکل زیر سلسله مراتب یک مساله تصمیم نشان داده شده است (مهرگان، ۱۳۸۳).
ب) قضاوت ترجیحی (مقایسات زوجی):انجام مقایساتی بین گزینه‌های مختلف تصمیم، ‌ بر اساس هر شاخص و قضاوت در مورد اهمیت شاخص تصمیم با انجام مقایسات زوجی، بعد از طراحی سلسله مراتب مساله تصمیم، تصمیم گیرنده می‌بایست مجموعه ماتریسهایی که به طور عددی اهمیت یا ارجحیت نسبی شاخص‌ها را نسبت به یکدیگر و هر گزینه تصمیم را با توجه به شاخص‌ها نسبت به سایر گزینه‌ها اندازه‌گیری می کند، ‌ایجاد کند. این کار با انجام مقایسات دو به دو بین عناصر تصمیم (مقایسه زوجی) و از طریق تخصیص امتیازات عددی که نشان دهنده ارجحیت یا اهمیت بین دو عنصر تصمیم است، صورت می‌گیرد. برای انجام این کار معمولا از مقایسه گزینه‌ها با شاخص‌هایi ام نسبت به گزینه‌ها یا شاخص‌هایj ام استفاده می‌شود که در جدول زیر نحوه ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم نشان داده شده است. ارزش گذاری شاخص‌ها نسبت به هم ارزش ترجیحی وضعیت مقایسهi نسبت به j توضیح ۱ اهمیت برابر گزینه یا شاخصiنسبت به j اهمیت برابر دارند و یا ارجحیتی نسبت به هم ندارند. ۳ نسبتاً مهمتر گزینه یا شاخص i نسبت به j کمی مهمتر است. ۵ مهمتر گزینه یا شاخص i نسبت به jمهمتر است. ۷ خیلی مهمتر گزینه یا شاخص iدارای ارجحیت خیلی بیشتری از j است. ۹ کاملاً مهم گزینه یا شاخص مطلقاً i از j مهمتر و قابل مقایسه با j نیست. ۲، ۴، ۶و۸ ارزشهای میانی بین ارزشهای ترجیحی را نشان می‌دهد مثلا ۸، بیانگر اهمیتی زیادتر از ۷ و پایین‌تر از ۹ برای i است.
ج) محاسبات وزن‌های نسبی تعیین وزن «عناصر تصمیم» نسبت به هم از طریق مجموعه‌ای از محاسبات عددی.
قدم بعدی در فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام محاسبات لازم برای تعیین اولویت هر یک از عناصر تصمیم با بهره گرفتن از اطلاعات ماتریس‌های مقایسات زوجی است. خلاصه عملیات ریاضی در این مرحله به صورت زیر است.
مجموع اعداد هر ستون از ماتریس مقایسات زوجی را محاسبه کرده، سپس هر عنصر ستون را بر مجموع اعداد آن ستون تقسیم می‌کنیم. ماتریس جدیدی که بدین صورت بدست می‌آید، «ماتریس مقایسات نرمال شده» نامیده می‌شود. میانگین اعداد هر سطر از ماتریس مقایسات نرمال شده را محاسبه می‌کنیم. این میانگین وزن نسبی عناصر تصمیم با سطرهای ماتریس را ارائه می‌کند.
د) ادغام وزنهای نسبی به منظور رتبه‌بندی گزینه‌های تصمیم، در این مرحله بایستی وزن نسبی هرعنصر را در وزن عناصر بالاتر ضرب کرد تا وزن نهایی آن بدست آید. با انجام این مرحله برای هر گزینه، مقدار وزن نهایی بدست می‌آید. سازگاری در قضاوت‌ها تقریباً تمامی محاسبات مربوط به فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس قضاوت اولیه تصمیم گیرنده که در قالب ماتریس مقایسات زوجی ظاهر می‌شود، صورت می‌پذیرد و هر گونه خطا و ناسازگاری در مقایسه و تعیین اهمیت بین گزینه‌ها و شاخص‌ها نتیجه نهایی به دست آمده از محاسبات را مخدوش می‌سازد. نرخ ناسازگاری که در ادامه با نحوه محاسبه آن آشنا خواهیم شد، وسیله‌ای است که سازگاری را مشخص ساخته و نشان می‌دهد که تا چه حد می‌توان به اولویتهای حاصل از مقایسات اعتماد کرد. برای مثال اگر گزینه A نسبت به B مهمتر (ارزش ترجیحی ۵) و B نسبتا مهمتر (ارزش ترجیحی ۳) باشد، آنگاه باید انتظار داشت A نسبت به C خیلی مهمتر (ارزش ترجیحی ۷ یا بیشتر) ارزیابی گردد یا اگر ارزش ترجیحی A نسبت به B، ۲ و B نسبت به C، ‌۳ باشد آنگاه ارزش A نسبت به C باید ارزش ترجیحی ۴ را ارائه کند. شاید مقایسه دو گزینه امری ساده باشد، اما وقتیکه تعداد مقایسات افزایش یابد اطمینان از سازگاری مقایسات به راحتی میسر نبوده و باید با به کارگیری نرخ سازگاری به این اعتماد دست یافت. تجربه نشان داده است که اگر نرخ ناسازگاری کمتر از ۱۰/۰ باشد سازگاری مقایسات قابل قبول بوده و در غیر اینصورت مقایسه‌ها باید تجدید نظر شود. قدم‌های زیر برای محاسبه نرخ ناسازگاری به کار گرفته می‌شود: گام ۱٫ محاسبه بردار مجموع وزنی: ماتریس مقایسات زوجی را در بردار ستونی «وزن نسبی» ضرب کنید بردار جدیدی را که به این طریق بدست می‌آورید، بردار مجموع وزنی بنامید.
گام ۲٫ محاسبه بردار سازگاری: عناصر بردار مجموع وزنی را بر بردار اولویت نسبی تقسیم کنید. بردار حاصل بردار سازگاری نامیده می‌شود. گام ۳٫ ماکزیمم را به دست می‌دهد. گام ۴٫ محاسبهmax، میانگین عناصر برداری سازگاری آوردن شاخص سازگاری: شاخص سازگاری بصورت زیر تعریف می‌شود: n عبارتست از تعداد گزینه‌های موجود در مساله

5. 5. محاسبه نسبت سازگاری: نسبت سازگاری از تقسیم شاخص سازگاری برشاخص تصادفی بدست می‌آید. نسبت سازگاری ۱/۰ یا کمتر سازگاری در مقایسات را بیان می‌کند(مهرگان، ۱۳۸۳).

۳-۳-۲-نمودار سایپک^[۹۳]
روش به تصویر کشیدن فرایند-سایپک
هدف ازجزء به جزء به تصویر کشیدن یا ترسیم نقشه ی فرایند یک سازمان، این است که با یک نگاه سریع تمامی عوامل درگیر، اسناد، تحلیل ها، اولویت بندی ها و برنامه های سازمان برای رسیدن به اهداف مالی و مشتری محوری شناسایی شوند. ترسیم نقشه ی هرفرایند با یک ارزیابی ساده از طریق مصاحبه با ذینفعان کلیدی فرایند آغاز می گردد. یک فعالیت مهم برای ارزیابی فرایند، مصاحبه و پرسش از ارائه دهندگان درون سیستم در رابطه با خدمات و مشتریان آن ها می باشد اطلاعات افراد درون سیستم یا سازمان مبنایی برای جمع آوری داده و سنجش میزان موفقیت و در نهایت ترسیم نقشه های جریان های دارای ارزش خواهد بود.
یکی از تکنیک های مهم برای ترسیم نقشه ی فرایندها، تکنیک سایپک است که مبنای گام آغازین روش شش سیگما می باشد. سایپک ابزار ساده ی ترسیم نقشه ی فرایند است که تمام زنجیره ی اتفاقات از آغاز تا به سرانجام رسیدن هدف فرایند، را با کمک مصاحبه ها ترسیم می نماید(www. isixsigma. com).
سایپک مخففاولین حرف از کلمات: «عرضه کننده، ورودی ها، فرایند، خروجی و مشتریان» به زبان انگلیسی می باشد وهمان طور که مشخص است ترسیم این نمودار عرضه کنندگان، ورودی، فرایند ، خروجی و مشتریان یک فرایند یا سازمان را ارائه می دهد. سایپکمی تواند در دو سطح ترسیم شود؛خطوط شناور^[۹۴] یا روش های نامرتبط^[۹۵]. در روش نامرتبط، فرایند ها بدون در نظر گرفتن یک فرایند خاص یا خروجی خاص و به صورت کلی و کلان سیستم ترسیم می شوند و در واقع ماهیت نمودار در این حالت یک ترسیم فرایند سطح بالا است مثلا با یک جلسه ی طوفان مغزی کلیات فرایند شناسایی شده و سپس ترسیم می گردد اما روش خطوط شناور در نظر گرفتن فرایند های خاص و خروجی های خاص از سیستم می باشدو یک نقشه کشی با جزئیات در سطوح پایین تر می باشد. برای ترسیم شناور باید چندین فرایند و چندین نمودار و صرف زمان زیادی لحاظ شود و مستند سازی آن با بهره گرفتن از نمودارهای متعدد و ماتریس های مختلف حاصل می شود، با توجه به هدف از ترسیم فرایند می توان از یکی از رو روش استفاده کرد، اما در هر دو حالت عرضه کننده، ورودی، فرایند، خروجی و مشتری به معنای زیر می باشد:

• • عرضه کننده:سیستم ها، افراد، سازمان ها یا دیگر منابع مواد، اطلاعات یا دیگر منابعی که در فرایند استفاده می شوند یا تغییر شکل می دهند.

• • ورودی:مواد، اطلاعات یا دیگر منابعی که توسط عرضه کننده فراهم می شوند و در فرایند استفاده شده یا تغییر شکل می دهند.

• • فرایند:مجموعه ای از فعالیت ها که ورودی را به خروجی تبدیل می کنند.

• • خروجی:محصولات یا خدماتی که فرایند تولید می کند و مشتری از آن استفاده می کند.

• • مشتری:افراد یا گروه های افراد، سازمان ها، سیستم ها و زیر گروه فرایند هایی که خروجی فرایند را دریافت می دارند(www. dummies. com).

در این پژوهش از تکنیک نامرتبط برای ترسیم نمودار سایپک در فرایند کانتینرهای خالی استفاده شده است، بدین معنا که پس از مصاحبه با افراد مرتبط و شناسایی جریان کار، نموداری به صورت کلی برای تمام فرایند و عوامل درگیر کانتینر خالی ترسیم گردیده و یک فرایند خاص مد نظر نبوده است و بلکه هدف، ترسیم تمام جریان کار به منظور ساده سازی درک آن بوده است.
۳-۳-۳-تکنیک آنالیز حالات خرابی
۳-۳-۳-۱-معرفیتکنیک آنالیز حالات خرابی ^[۹۶]و اهداف آن
آنالیز حالات خرابی متدولوژی یا روشی است سیستماتیک که به دلایل زیر به کار می رود:

منظور از عزت نفس، احساس و تصوری است که فرد به مرور زمان نسبت به خویشتن در ذهنمی پروراند. به عبارت ساده تر، عزت نفس یعنی ارزیابی فرد از خودش، حال این برداشت و ارزیابی می تواند مثبت و خوشایند باشد، یا منفی و ناخوشایند. (شجری، ۱۳۹۲)
عزت نفس^۱ درکی است که فرد از خود دارد، اما این درک با قضاوت‌های ارزشی همراه است و دربرگیرنده میزانی از حرمت خویش و خویشتن پذیری است.(همان منبع) بنابراین حس ذهنی و دیرپائی از میزان پذیرش خود به شمار می رود. عزت نفس از عوامل درونی و بیرونی متأثر است. عوامل درونی، عواملی هستند که از درون نشأت می‌گیرد یا خود شخص آن را ایجاد می کند. مانند: نظرها، باورها و اعمال یا رفتار. عوامل بیرونی همان عوامل محیطی هستند. پیام‌هایی که کلامی و غیر کلامی انتقال پیدا می‌کنند و تجربه‌هایی که بانی و موجب آن والدین، آموزگاران، اشخاص مهم در زندگی، سازمان دهندگان و فرهنگ هستند(براندن^[۳]، ۱۳۸۶)

افراد با عزت نفس بالا، برون گرا، سازگار، با وجدان، دارای ثبات عاطفی و آماده تجربه کردن هستند و تمایل دارند ویژگی‌های اجتماعی مطلوبی را به خود نسبت دهند. افرادی با عزت نفس پائین، اعتماد به نفس برای درگیر شدن در انواع رفتارهای اجتماعی را ندارند و بنابراین درون گراتر هستند. (شجری،۱۳۹۲). در مجموع عزت نفس رابطه قوی با سازه‌های انگیزشی مثل خوش بینی، سلطه و رقابت دارد، یعنی احساس کردن خود به عنوان یک عامل شایسته و دارای توانمندی موفقیت.
استفاده از منابع انسانی با عزت نفس بالا به معنی بهره وری بالاتر برای کارفرمایان است. برای کارمندان، عزت نفس بالا افراد را سریع تر به ارتقاء و توسعه شغلی در شرکت‌ها یا هنگام تقاضا دادن برای مشاغل بهتر در سازمان‌های دیگر، می رساند. عزت نفس منابع انسانی، یکی از مؤلفه‌های مهم جنبه روان شناختی به ویژه پیرامون مؤلفه‌های نگرشی می باشد. (همان منبع).
عزت نفس میزان پذیرش خود که از عواملی از قبیل نظرها، باورها، اعمال و رفتار، عوامل محیطی و غیره متأثر می باشد که در این راستا افراد دارای عزت نفس بالا سازگار، با وجدان و دارای ویژگی‌های مطلوب اجتماعی می باشند. لیکن افراد با عزت نفس پائین درون گرا و از ویژگی‌های مطلوب اجتماعی برخوردار نمی باشند.
۲-۲-تعاریف عزت نفساز دیدگاه روانشناسان وجامعه شناسان:
روانشناسان ونیز جامعه شناسان تعاریف عملیاتی و به اصطلاح کاربردی زیادی را مطرح نموده اند که به برخی از آنها در ذیل اشاره می شود.
۱ـ عزت نفس تصورات، نگرش‌ها، ارزیابی‌هایی که شخص به طور مدام درباره خود انجام می دهد، قضاوت شخصی و خودارزشمندی که شخص درباره خودش دارد. ( کوپر اسمیت، ۱۹۶۷ )
۲-عزت نفس قضاوتی است فردی از شایستگی که ویژه عام شخصیتی است نه یک نگرش لحظه ای یا اختصاصی برای موقعیت‌های خاص(پروین، جان،۱۳۹۲)
۳-احساس خود ارزشمندی مبتنی بر ارزیابی خویشتنو احساس کارآمدی مبتنی بر مشاهده آثار کارهای فرد. این تعریف پرکاربردترین تعریف در مورد عزت نفس است.(رونبرگ، ۱۹۶۵)
۴- عزت نفس یعنی احساس ارزشمند بودن که از طریق مجموعه افکار،عواطف، احساس‌ها و تجربه‌ها بدست می آید به نحوی که فرد خود را توانمند، باکیفیت و موفق می داند.(بازگیر، ۱۳۸۸)
عزت نفس به برآورد کلی شخصیتی از کفایت‌ها یا ارزش‌هایش مربوط می شود،عزت نفس در حقیقت اجزای برآورده شده از خودپنداره فرد است.خودپندراه نیز عبارت است از یک ارزیابی عام که بسیاری از ارزیابی‌های ویژه فردی در خصوص کفایت‌ها و ارزش‌هایش را ارئه می کند، کفایت‌ها و ارزش‌هایی که هرشخص می تواند به عنوان کودک، نوجوان و یا در هر موقعیت سنی و در هر شغل و موقعیتی در ذهن خود به همراه داشته باشد.به تعبیری دیگر قضاوتی است که افراد صرفنظر از اوضاع و احوال نسبت به خود دارند،و مبین درجه اطمینان یک فرد به ظرفیت موفقیت و به ارزش اجتماعی و شخصی خویشتن است که شامل ابعاد،حیطه‌هاو یامؤلفه‌های کلی یا عمومی، خانودگی، اجتماعی و تحصیلی می باشد و هریک از این مؤلفه‌ها و یا ظرفیت‌ها بر اساس پرسشنامه کوپر اسمیت احصاء شده و خود این مؤلفه‌ها شامل مفاهیمی است که در ذیل هریک، آورده شده است
مدل مفهومی عزت نفس کوپر اسمیت
عزت نفس کلی
موجب عدم گرایش نوجوانان به بزهکاری می‌شود
عزت نفس تحصیلی
عزت نفس اجتماعی
عزت نفس خانوادگی
پسر
الف- عزت نفس کلی:
ارزیابی و قضاوت فرد نسبت به کلیه ارزش‌های خود اطلاق می شود، که این جنبه از عزت نفس، سایر جنبه‌های فوق را در خود دارد و در واقع به ابعاد مختلف عزت نفس نوعی وحدت و یکپارچگی می بخشد. اگر فرد برای حیطه‌هایی که احساس خوبی در مورد آن‌ها دارد ارزش قائل شود، عزت نفس کلی اش مثبت خواهد بود و اگر آن حیطه‌ها بی ارزش شود، منجر به احساس منفی در مورد خود خواهد شد. (اسلامی نسب، ۱۳۷۴) خصوصیاتی که در این بعد از عزت نفس برای افراد مد نظر می باشد عبارتند از:
- تشویش خاطر ندارند.
- بدون داشتن مشکل زیاد، تصمیم می گیرند.
- جسارت گفتن حرف و سخن خود را دارند.
- به خودشان اطمینان دارند.
- به تنهایی توان انجام دادن کار خودشان را دارند و گلیمشان را از آب بیرون می کشند.
- از زندگی شان تقریباً راضی هستند.
- خودشان را خوب درک می کنند.
- ثبات در تصمیم گیری و پایبندی به آن تصمیم را دارند.
- نمی توانند خیلی چیزها را تغییر دهند.
- به سرعت نمی توانند به شرایط تازه، عادت و وفق گیرند.
- به راحتی تسلیم دیگران نمی شوند.
- نمی توانند خود را آن طور که هستند نشان و بروز دهند.
- در زندگی شان هیچ چیز قرو قاطی نیست و همه چیز جای خود را دارد.
- نسبت به خود مثبت اندیش هستند.
- از لحاظ تیب ظاهری خود را خوش استیل تر از دیگران می دانند.
- از موجودیت خود رضایت دارند.
- مورد اعتماد اطرافیان هستند.
- غالباً اهل خیالبافی نیستند، واقع بین هستند.
- خرسند از سن و سال خویش هستند.
- همیشه می دانند چه کار باید بکنند و نیازی به تذکر دیگران ندارند.
- از کارهایی که انجام می دهند رضایت خاطر دارند.
- نسبت به جنسیت خود رضایت دارند.
- انسان های از خود متشکر هستند.
- نسبت به مسائل اطراف خود آگاه بوده و به آنها اهمیت می دهند.
- در انجام وظایف محوله اغلب موفق هستند.
- با سرزنش های اطرافیان سرخورده نمی شوند.(سایت پرسمان دانش جوان www.porseman. org)

کم

رسمیت و تشریفات‌گرایی

کم

محدود

کم

زیاد

زیاد

تمرکز

پیچیده و پویا

ساده وثابت

پیچیده وثابت

ساده وثابت

ساده وپویا

محیط

ارگانیکی

مکانیکی

مکانیکی

مکانیکی

ارگانیکی

طبقه‌بندی کلی ساختار

٢- انواع ساختارهای عملی براساس گروه‌بندی فعالیتهای سازمانی:
ساختار سازمانی براساس گروه‌بندی فعالیتهای سازمانی به ۵ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
١- ساختار وظیفه‌ای ٢- ساختار محصولی ٣- ساختار جغرافیایی ۴- ساختار پیوندی ۵- ساختار ماتریسی هریک ازساختارها (ساختاروظیفه ای، محصولی، جغرافیایی، پیوندی، ماتریسی) به عنوان وسیله یا ابزاری هستند که مدیران می‌توانند با استفاده ازآنها اثربخشی سازمان را بالا ببرند ونیازهای محیطی را تامین کنند. (دفت، ١٣٨۶، ص٢۵٣)
بهترین ساختارسازمانی آن است که بتوان بدان وسیله سازمان را (ازنظرعمودی وافقی) هماهنگ کرد. با توجه به نوع ساختار، چه مبتنی برمحصول و چه مبتنی بر وظیفه و غیره، باید کوشش کرد تا اولویتها (ازنظرعمودی) تعیین گردند وبه این نکته توجه نمود که مسئله‌ی یکپارچه نمودن وایجاد هماهنگی بین فعالیتهای کل سازمان ازاهمیت بالایی برخوردار است.
برقرارکردن ارتباط درسطح افقی سازمان میتواند در یکپارچه نمودن فعالیتهای دوایرسازمان وهماهنگ نمودن آنها با کل سازمان نقش مهمی ایفا کند. ازاینروساختارماتریسی می‌تواند موجب برقراری تعادل و توازن بین واحدها ودوایر سازمان( ازنظرافقی وعمودی) گردد. (دفت، ١٣٨۶، ص٢۵۵)
- سازمانهای افقی^[۳۵]
ساختارهای سازمانی سنتی که مبتنی بردوایر وظیفه‌ای بود، درگیرمقررات سخت و سنگین اداری و دیوان‌سالاری شد. سازمان‌ها پس ازآن ابتکارعمل به خرج دادند و ساختارهای سازمانی خود را مبتنی بر نوع محصول تنظیم کردند و بدین وسیله سازمان‌های بسیاربزرگ به صورت واحدهای کوچک درآمدند که این واحدها معمولاً به صورت( مراکزسود) اداره می‌شوند.
سپس مسئله‌ی تیمها (گروه های متخصص) مطرح شد که آنها توانستند موانع بین واحدهای سازمانی را ازمیان بردارند و درسطح افقی، دوایرسازمانی را به هم مرتبط و فعالیتها را هماهنگ کنند.
این گروه های متخصص ازنظرساختاری حالت ماتریسی به خود گرفتند و به صورت همزمان دارای دو سلسله مراتب اختیاربودند. (دفت، ١٣٨۶، ص٢۶۶)
تازه‌ترین ساختارهای سازمانی که بسیارمتداول شده‌اند عبارتند از: ((تیمهای خودگردان)) و
((ساختار شبکه‌ای پویا)). سازمانها با استفاده ازاین دو ساختارمی‌توانند ازمنابع انسانی به نحوی مطلوب استفاده کنند و بدین وسیله حالت رقابتی به خود بگیرند.
- تیمهای خودگردان^[۳۶]
تیمهای خودگردان ریشه درروشهایی دارند که براساس تشکیل گروه‌های تخصصی به اجرا درمی‌آیند. تیمهای خودگردان معمولاً دارای (۵ تا٣٠) عضوهستند که هرکدام دارای مهارت‌های خاصی می‌باشند وعهده‌دارمشاغل متفاوتی می‌باشند، محصول یا خدمتی را که به صورت کامل تولید یا ارائه می‌کنند و یا وظایف مدیریت (مثل برنامه ریزی کارها، امورمربوط به مرخصی کارکنان و استخدام اعضاء جدید) را انجام می‌دهند.
تیمهای خود گردان دارای طرح یا ساختارهمیشگی هستند و سه ویژگی دارند که عبارتند از:
١- این تیم به منابعی که برای انجام وتکمیل یک کارمورد نیازاست(مثل مواد، اطلاعات، ماشین‌آلات) دسترسی کامل دارد.

٢- این تیم ازگروههای متخصص همچون: مهندس، مدیرمالی، متخصص بازاریابی و متخصص تولید تشکیل می‌گردد. این تیم موانعی را که میان دوایر،وظایف، مقررات یا تخصصهای ویژه وجود دارد از بین می‌برد. اعضاء این تیم تخصصها ومهارتهای گوناگون دارند ومی توانند ازعهده‌ی انجام بسیاری از کارها برآیند واین ترکیب مهارتها برای انجام کارهای اصلی سازمان بسیارضروری است.
٣- این تیم قدرت تصمیم گیری دارد و این بدان معنی است که اعضاء آنها می‌توانند برنامه ریزی نمایند مسایل را حل واولویتها را تعیین کنند، پولها را به مصرف برسانند، نتایج به دست آمده را کنترل کنند و فعالیتهای خود را با سایر دوایر یا تیمهای دیگرهماهنگ کنند. این تیمها بایستی از استقلال و اختیارات کافی برخوردارباشند تا بتوانند کارها را انجام دهند. (دفت، ١٣٨۶، ص٢٧٠ )
تیم‌های خودگردان به نتایج چشمگیری رسیده‌اند. ولی مانند سایرساختارهای سازمانی آنها هم نقاط قوت و ضعف دارند. مهمترین نقاط قوت تیمهای مزبوراین است که:
١- در رابطه با نیازهای محیط به سرعت از خود واکنش نشان می‌دهند، تصمیمات سریعتری می‌گیرند و مشتریان را راضی می‌کنند.
٢- موانع بین دوایرسازمانی به طور کلی ازبین می‌رود و درمرحله‌ی عمل چنین موانعی وجود خارجی نخواهد داشت. این بدین معنی است که هماهنگی^[۳۷] ازنظرفکری، دربالاترین سطح خواهد بود.
٣- اعضاء وکارکنان تیم ازروحیه‌ی بهتری برخوردارمی شوند. زیرا با هم مشارکت میکنند وهمگی در همه‌ی کارها درگیرهستند .
۴- هزینه‌های سرباراداری کاهش می‌یابد. زیرا تیمها وظایف مدیران را انجام می‌دهند.
تغییردادن ساختارسازمانی و روی آوردن به ساختارافقی کارساده‌ای نیست زیرا:
١- آن فرایندی وقتگیراست ومستلزم تغییرات عمده‌ای که باید درزمینه ی: طرح ریزی شغل، فلسفه‌ مدیریت، سیستمهای اطلاعاتی و پاداش صورت گیرد.

مطابق ماده (۱۵۵) آیین نامه، اولویت رسیدگی به پیشنهادها در این مرحله به ترتیب زیر خواهد بود:

1. 1. پیشنهاد بازگشت به لایحه دولت یا طرح اصلی (مطابق تبصره این ماده در این صورت پیشنهاد بندهای «۳» و «۴» نیز پذیرفته می‌شود).

1. 1. پیشنهاد حذف کل ماده.

1. 1. پیشنهاد چاپ شده کمیسیون‌های فرعی.

1. 1. پیشنهاد حذف جزء و پیشنهادهای چاپ شده نمایندگان با تشخیص اولویت جامع بودن توسط یکی از اعضاء هیئت رئیسه.

1. 1. 1. رأی گیری برای اصل ماده.

   

1. 1. رأی گیری برای حذف کل ماده در صورتی که اصل ماده رأی نیاورد.

1. 1. پیشنهادهای جدید نمایندگان.

1. 1. ارجاع به کمیسیون، به تشخیص رئیس مجلس (در صورتی که پیشنهادهای فوق الذکر رأی نیاورد)

۲-۱۴- رد، استرداد یا مسکوت ماندن طرح یا لایحه
۲-۱۴-۱- رد طرح یا لایحه
در صورتی که کلیات طرح یا لایحه‌ای موفق به کسب نصاب اکثریت مطلق آراء نمایندگان حاضر در صحن علنی نشود طرح یا لایحه رد شده تلقی خواهد شد. همچنین کمیسیون‌های داخلی نیز می‌توانند طرح یا لایحه‌ای را رد کنند. در صورتی که تقاضای رسیدگی مجدد این طرح یا لایحه توسط مقامات مذکور در ماده نمایندگان حاضر در صحن علنی نشود طرح یا لایحه رد شده تلقی خواهد شد. همچنین کمیسیون‌های داخلی نیز می‌توانند طرح یا لایحه‌ای را رد کنند. در صورتی که تقاضای رسیدگی مجدد این طرح یا لایحه توسط مقامات مذکور در ماده (۱۴۶) ظرف مدت یک ماه پس از چاپ و توزیع گزارش کمیسیون به هیئت رئیسه مجلس تقدیم نشود این مصوبه به کلی رد شده تلقی خواهد شد.
۲-۱۴-۲- استرداد طرح یا لایحه
پس از ارائه طرح یا لایحه تا زمانی که جزئیات آن به تصویب نرسیده باشد امکان ارائه تقاضای استرداد آن وجود خواهد داشت. اما در صورت گذر از این مرحله دیگر امکان استرداد وجود نداشته و صرفاً در صورت اعلام مغایرت مصوبه از سوی شورای نگهبان یا تصویب قانون ناسخ یا مغایر بعدی می‌توان از الزام حقوقی آن ممانعت کرد. تقاضای استرداد در چند مرحله قابل طرح خواهد بود:
۲-۱۴-۲-۱- قبل از تصویب کلیات
مطابق بخش اول ماده (۱۳۲) آیین نامه، پس از اعلام وصول طرح قانونی، چنانچه جمعی از امضاءکنندگان تقاضای کتبی استرداد آن را بنماید به طوری که امضاءکنندگان باقی مانده کمتر از ۱۵ نفر گردند، در صورتی که تقاضای استرداد قبل از تصویب طرح در شور اول باشد طرح مسترد و گزارش آن به مجلس داده خواهد شد.
استرداد لوایح نیز در صورتی که پیش از تصویب کلیات لایحه در شور اول مجلس باشد، پس از تصویب هیئت وزیران توسط رئیس جمهور یا وزیر مربوط به صورت کتبی و با ذکر دلیل آن صورت خواهد گرفت و گزارش آن در جلسه علنی اعلام می‌شود (بند «۱» ماده (۱۳۷)).
۲-۱۴-۲-۲- بعد از تصویب کلیات
مطابق بخش دوم ماده (۱۳۲) آیین نامه، در صورتی که طرح در شور اول به تصویب رسیده باشد پس از توضیح یک نفر از تقاضاکنندگان و صحبت یک نفر مخالف، با رأی مجلس، طرح قابل استرداد می‌باشد.
استرداد لایحه نیز پس از تصویب کلیات در هر مرحله تا پیش از تصویب نهایی باشد پس از تصویب هیئت وزیران توسط وزیر مربوط یا نماینده امور مجلس دولت با ذکر دلیل در جلسه علنی مجلس و صحبت یک نفر مخالف هر یک به مدت ده دقیقه و تصویب مجلس ممکن خواهد بود (بند «۲» ماده (۱۳۷)).
البته مطابق بخش اخیر ماده (۱۴۰) آیین نامه، در صورت تغییر دولت، چنانچه دولت جدید رسماً استرداد لوایحی را اعلام کرده باشد، آن لوایح از جریان خارج خواهد شد.
شایان ذکر است مطابق صدر ماده (۱۳۷) آیین نامه، برای استرداد لایحه در هر مرحله، تصویب هیئت وزیران جهت پذیرش تقاضای استرداد ضروری خواهد بود.
همچنین مطابق تبصره ماده (۱۳۹)، نحوه رسیدگی به طرح‌های شورای عالی استان‌ها و نیز تقاضای استرداد آنها مشابه لوایح دولت خواهد بود.
۲-۱۴-۳- مسکوت ماندن طرح یا لایحه
مطابق ماده (۱۸۰) آیین نامه داخلی، در صورتی که حداقل ۲۵ نفر از نمایندگان تا قبل از اتمام رسیدگی نهایی در مجلس کتباً از مجلس تقاضا کنند که طرح یا لایحه قانونی واصل شده به مجلس برای مدت معینی مسکوت بماند، پس از توضیح یکی از پیشنهاد دهندگان به مدت پنج دقیقه و پاسخ آن از طرف یک مخالف به مدت حداکثر پنج دقیقه، رأی گرفته می‌شود.
این تقاضا در خصوص لایحه بدون موافقت معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور یا وزیر یا معاون امور مجلس ذیربط پذیرفته نخواهد شد(ماده (۱۸۰)).
تقاضای مسکوت ماندن در هر طرح و لایحه فقط برای یک مرتبه مجاز خواهد بود. هیئت رئیسه موظف است پس از گذشت مدت مسکوت ماندن، طرح یا لایحه را مجدداً در دستور کار مجلس قرار دهد. همچنین چنانچه تقاضای مسکوت ماندن برای انجام اصلاحات طرح یا لایحه باشد پس از تصویب مسکوت ماندن به کمیسیون ذیربط جهت انجام اصلاحات ارجاع می‌گردد (تبصره ماده (۱۸۰)).
۲-۱۵- نظارت شورای نگهبان
به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها (اصل ۹۱ قانون اساسی) و مطابق اصل(۹۴) قانون اساسی کلیه مصوبات مجلس شورای اسلامی باید به شورای نگهبان فرستاده شود. شورای نگهبان موظف است آن را حداکثر ظرف ده روز از تاریخ وصول از نظر انطباق بر موازین اسلام و قانون اساسی مورد بررسی قرار دهد و چنانچه آن را مغایر ببیند برای تجدید نظر به مجلس بازگرداند. البته این شورا در مواردی که مدت ده روز را برای رسیدگی و اظهارنظر نهایی کافی نداند، می‌تواند از مجلس شورای اسلامی حداکثر برای ده روز دیگر با ذکر دلیل خواستار تمدید وقت شود. (اصل ۹۵ قانون اساسی) در غیر آن صورت مصوبه قابل اجراست.
برای این منظور ماده (۱۸۴) آیین نامه داخلی مقرر داشته است: کلیه مصوبات مجلس رسماً به شورای نگهبان فرستاده می‌شود. در صورتی که شورا ظرف ده روز پس از وصول یا پس از انقضاء ده روز تمدید مذکور در اصل نود و پنجم قانون اساسی، مخالفت خود را اعلام نکرد، طبق اصل نود و چهارم قانون اساسی، مصوبات از طرف مجلس جهت امضاء و ابلاغ به ریاست جمهوری ارسال می‌شود.
۲-۱۵-۱- رفع ایراد شورای نگهبان
شورای نگهبان، در صورت رد مصوبات مجلس، علت رد را صریحاً به مجلس گزارش می کند تا بلافاصله تکثیر و توزیع شود (ماده (۱۸۵)). به منظور رفع ایراد شورای نگهبان در خصوص مصوبات عادی و یک فوریتی، مصوبه رد شده به کمیسیون مربوطه ارسال می‌شود و با اعلام وقت قبلی با حضور نماینده شورای نگهبان، موارد اعتراض برای اصلاح مورد بحث قرار می‌گیرد. در صورت عدم حضور نماینده شورای نگهبان در موعد اعلام شده، کمیسیون با ملحوظ نمودن نظر شورای نگهبان کار خود را انجام می‌دهد.
نمایندگانی که پیشنهاد اصلاحی مکتوبی تقدیم کمیسیون کرده اند، در این مرحله می‌توانند در کمیسیون شرکت نمایند. پس از تصمیم گیری کمیسیون، نظر کمیسیون همراه پیشنهادهای پذیرفته نشده نمایندگان در مجلس مطرح می‌شود و طبق معمول شور دوم مورد بحث و رأی قرار می‌گیرد.
چنانچه در مورد ماده ای، کمیسیون نیز همراه پیشنهادهای دیگر پیشنهاد داده باشد، اوّل پیشنهاد کمیسیون به رأی گذاشته می‌شود و در صورت عدم تصویب، پیشنهادهای دیگر مطرح می‌شود.
در صورت عدم تصویب پیشنهاد کمیسیون و یا پیشنهادهای قبلی نمایندگان در مجلس، پیشنهادهای جدید پذیرفته می‌شود و درباره آنها بحث و رأی گیری به عمل می‌آید (ماده (۱۸۶)).
پس از ایراد شورای نگهبان، دولت حق پیشنهاد اصلاح لایحه را ندارد مگر در موارد ایراد شورای نگهبان (تبصره «۱» ماده (۱۸۶)). اگر با اصلاح ماده مورد ایراد شورای نگهبان، ماده به کلی خاصیتش را از دست بدهد، می‌توان آن را حذف کرد (تبصره «۳» ماده (۱۸۶))، همچنین موارد طرح درخواست استرداد یا مسکوت ماندن مصوباتی که از سوی شورای نگهبان مغایر قانون اساسی یا شرع اعلام شده نیز مطابق روش معمول، ممکن خواهد بود.
پس از بررسی گزارش کمیسیون که در آن نظر شورای نگهبان ملحوظ شده است و رأی گیری نسبت به آن، (در صورت تصویب مجدد) مصوبه مجدداً به شورای نگهبان ارسال می‌شود (ماده (۱۸۷)).
۲-۱۵-۲- ارجاع مجدد از سوی شورای نگهبان
اگر مصوبه اصلاحی مجلس هنوز وافی به نظرات شورای نگهبان نباشد، مجدداً در مجلس مطرح می‌گردد. در این صورت می‌توان مجدداً با تکرار پروسه قبلی اقدام به رفع ایراد شورای نگهبان نمود. با وجود این در صورتی که مجلس با در نظر گرفتن حفظ مصلحت نظام همچنان بر رأی خود باقی باشد رئیس مجلس مصوبه مذکور را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال می‌دارد. مجمع موظف است تنها در موارد اختلاف و دیگر موارد مربوط به آن اظهار نظر قطعی نموده و گزارش آن را جهت طی مراحل بعدی به رئیس مجلس اعلام نماید. (ماده (۱۸۷)). نظر مجمع در این خصوص قطعی بوده و قانونیت خواهد یافت.
۲-۱۵-۳- ارسال برای اجرا
در صورتی که مصوبات مجلس ظرف مدت ده روز (یا در صورت تمدید بیست روز) مورد ایراد شورای نگهبان واقع نگردد یا به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام برسد، از طرف مجلس جهت امضاء و ابلاغ به ریاست جمهوری ارسال می‌شود. رئیس جمهوری مطابق اصل ۱۲۳ قانون اساسی موظف است این مصوبات را پس از ابلاغ امضاء کند و برای اجرا در اختیار مسئولان بگذارد.
۲-۱۶- جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام، در فرایند قانونگذاری به موجب اصل ۱۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
مجمع تشخیص مصلحت نظام برای تشخیص مصلحت در مواردی که مصوبه مجلس شورای اسلامی را شورای نگهبان خلاف موازین شرع و یا قانون اساسی بداند و مجلس با درنظر گرفتن مصلحت نظام، نظر شورای نگهبان را تأمین نکند و مشاوره در اموری که رهبری به آنان ارجاع می‌دهد و سایر وظایفی که در این قانون ذکر شده است به دستور رهبری تشکیل می‌شود. اعضاء ثابت و متغیر این مجمع را مقام رهبری تعیین می کند. مقررات مربوط به مجمع توسط خود اعضاء تهیه و تصویب و به تأیید مقام رهبری خواهد رسید.
۲-۱۶-۱- وظایف مستقل مجمع تشخیص مصلحت نظام

1. 1. حل اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی (اصل ۱۱۲ قانون اساسی)

1. عضویت اعضاء ثابت مجمع در شورای بازنگری قانون اساسی (اصل ۱۷۷ قانون اساسی)