۰-۱۰۰

۲۵۰-۱۰۰

۵۰۰-۲۵۰

سیاه خاله سر، کوچک محله

۲

۷۷۹

۱۰۰۰-۵۰۰

جفرودپائین، علی ابادکپورچال، گلشن

۳

۲۶۴۶

۱۰۰۰+

کپورچال، طالب آباد بشمن، سنگاچین، لیجارکی حسن رود، آب کنار

۶

۱۴۲۰۲
ماخذ: مطالعات میدانی نگارنده ، ۱۳۹۴

عنوان : تحلیل تحولات جمعیتی در توزیع فضایی مراکز آموزشی در روستاهای شهرستان بندر انزلی
استاد راهنما : دکتر نصرالله مولایی هشجین
دانشجو: محمد دژپرور
در واقع اطلاعات و آمار نشان می دهد که مدارس در روستاهای بزرگ احداث شده اند و میزان جمعیت در احداث و توزیع مدارس نقش داشته است
فصل پنجم
نتیجه گیری، ارائه پیشنهادات
۱-۵-جمع بندی
۲-۵-نتیجه گیری و پیشنهادات
۱-۵-جمع بندی
شهر بندر انزلی در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۶- متر می باشد . بندر انزلی از شمال به دریای خزر از جنوب به شهرستان صومعه سرا ، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان رضوان شهر متصل می باشد . بندر انزلی در ناحیه ای کاملاً جلگه ای به صورت طولی و در ساحل دریای خزر واقع شده و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب می باشد . بخشی از محیط زیست طبیعی این شهر را دریا و بخش مهم دیگر آن را اکوسیستم ارزشمند تالاب انزلی تشکیل می دهد. فاصله انزلی تا پایتخت کشور ۳۸۰ کیلومتر و با مرکز استان ۴۰ کیلومتر می باشد . شهر انزلی از سه قسمت تشکیل شده ، بخش غربی یا انزلی ، بخش میانی یا شبه جزیره میان پشته و بخش شرقی به نام غازیان . غازیان بخشی است از شهر بندر انزلی که به وسیله دو پل بزرگ که از بناهای دوران پهلوی است به جزیره میان پشته در مرداب انزلی پیوند دارد. کانالی میان انزلی و غازیان وجود دارد که لنگرگاه کشتی هاست و آب چهار رودخانه از غرب ( شنبه بازار روگا ) از طریق آن به دریا وارد می گردد .
کلیه آبهای ورودی به تالاب پس از عبور از مجرای خود در زیر پل غازیان و پل شنبه بازار در منتهی الیه اسکله کشتیرانی انزلی از طریق گلوگاه دو موج شکن یعنی تنها راه ارتباطی تالاب به دریا وارد دریای خزر می شوند .
۱-از قسمت شرقی تالاب و منطقه ی غازیان سوسر روگا با عرض متوسط ۴۰-۳۵ متر و طول ۱۲ کیلومتر از دهانه مرداب شیجان تا زیر پل غازیان با عمق متوسط ۵/۳ متر حداکثر این رودخانه ۸ متر می باشد.
پراکندگی مدارس بر حسب تقسیمات سیاسی و اداری نشان می دهد در دهستان چهار فریضه روستاهایی که دارای مدرسه هستند عبارتند از علی آباد کپور چال ، سیاه خاله سر ، آب کنار، بشمن ، سنگاچین،کوچک حله و در دهستان لیچارکی روستاهای برخوردار از مدرسه عبارتند از لیچارکی حسن رود ، جفرود پایین ، گلشن، طالب آباد و کپور چال می باشد
در مجموع ۳۳ مدرسه در سطح شهرستان بندر انزلی در مناطق روستایی پراکنده هستند ۸ واحد آن در مقطع پیش دبستانی ، ۱۲ واحد در مقطع دبستان و ۱۰ واحد در مقطع راهنمایی و ۳ واحد در مقطع متوسطه است
در مجموع در کل روستاهای شهرستان بندر انزلی ۲۱۴۳ نفر دانش آموز وجود دارد که ۱۴۶ نفر از آنها در مقطع پیش دبستانی ، ۱۳۶۷ نفر در مقطع دبستان ، ۵۲۶ نفر در مقطع راهنمایی و ۱۰۴ نفر نیز در مقطع دبیرستان می باشند
بررسی شعاع عملکرد مدارس نشان می دهد
در مدارس پیش دبستانی و حوزه کشش آنها ترسیم شده است در دهستان لیجارکی از مجموع ۷ روستای دهستان ۴ روستا دارای پیش دبستانی هستند بنابراین ۳ روستا فاقد پیش دبستانی هستند و در دهستان چهار فریضه ۴ روستا دارای پیش دبستانی هستند بنابر این ۱۴ روستا فاقد پیش دبستانی هستند

۴ـ۳) سیاستگذاری در زمینه رشد و گسترش اعتقادات اسلامی و معرفتی
یکی از ویژگیهای نظام، دولت و امت زمینه ساز، افزایش معرفت و دانش و شناخت انسان از خود، خداوند، جامعه، طبیعت و جهان است. با چنین شناختی انسان به قدرت الهی عمیق تر پی می برد و برای نقش آفرینی مثبت در مسیر قرب الهی افکارش متمرکز شده و قدرت بیشتری برای پیمودن راه رشد و کمال پیدا می کند. و با سرعت و شتاب بیشتری در جهت زیبایی ها و امر به معروف و زمینه سازی و نهی از منکر و نفی نظام استکباری تلاش می کند، و برای استقرار عدالت اجتماعی و نفی ظلم و ستم به مبارزه، ایثار و جهاد خستگی ناپذیر می پردازد.

گفتنی است جهت گیری این سیاستها، در جهت عمق بخشیدن به بینش و اعتقادات فردی و اجتماعی بوده است.در این سیاستگذاریها لازم است، نسل جوان خود را بشناسد، بنابر این ضروریست که سیاستگذاری در جهت انسان شناسی، و شناخت انسان از خود باشد. تا بینش و نگرشمان را نسبت به خود و خدا و مردم و طبیعت، بر اساس معیارها و ارزش های قرآنی تغییر ندهیم محال است بتوانیم هر گونه ظلم و ستمی را نفی کنیم و عدالت اجتماعی را در جامعه مستقر نمائیم.
۵ـ۳) سیاست های فرهنگی
امروزه پس از گذشت حدود سی سال از انقلاب اسلامی، ضروریست تا تغییر و تحولات و جهت گیری نظام اسلامی در مسیری باشد تا تغییر و تحولات اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی و معیار ها و ارزشهای انقلاب در نهاد همه افراد جامعه رسوخ نماید. باید توجه داشت در صورتی که توجه به ارزش های انقلاب اسلامی و آرمان های متعالی نظام در نظر مردم و مسوولان رنگ ببازد، خطر باز گشت به ارزشهای نادرست قبل از پیروزی انقلاب، جامعه و انقلاب اسلامی را تهدید می کند. همانطوری که در صدر اسلام پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، معیار ها و ارزشها و اشرافیت رانده شده در زمان پیامبر، باز می گردد، با این تفاوت که معیارها و ارزشهای جاهلیت را با قرآن و سنت پیامبر و بنام شعائر اسلامی توجیه می کند. و اشرافیت و جاهلیت، این بار نه بر گرد بت ها، که بر گرد کعبه می چرخد. و به جای لات و عزی، قرآن را بر سرنیزه می کند، و در دفاع از خویش نه از اساطیرالاولین، که از وحی و توحید و نماز و مسجد و جهاد صحبت می کند. (صادق عمل نیک،‌: ۱۷)
بنابراین در جمهوری اسلامی ایران که پس از چهرده قرن، پرچمدار نظام ولایی شیعی است، سیاست های فرهنگی بایستی، تغییر و تحول اساسی در فرهنگ مردم و جامعه ایجاد نماید تا از رهگذر آن روح تعالیم الهی در جامعه دینی بروز و ظهور کامل پیدا کند.
۴) تحلیلی از وضعیت موجود
امروزه با توجه به گسترش ارتباطات و تعاملات در حوزه های اطلاع رسانی، فرهنگ، اقتصاد و تصمیم گیریهای سیاسی، شرایط جهانی به سمت فشردگی و یکپارچه سازی به پیش می رود آنچه به عنوان بحث جهانی شدن و یا جهانی سازی مطرح است نیز ناشی از این حرکت پرشتاب و متغیر شرایط جهانی است. این بحث گر چه ابتدا در میان تئوری پردازان غرب مطرح شد و به عنوان نظریۀ «دهکده جهانی» مارشال مک لوهان معروف گردید ولی امروزه بحث جهانی شدن کلید واژه غالب نظریات مطرح در محافل اندیشمندان معاصر به شمار می رود. قطع نظر از این که این حرکت ماهیتاً یک روند صرفا طبیعی است یا دست های نامرئی پشت سر آن است، آنچه مسلم است این است که به موازات این حرکت، تلاشهای وسیعی از سوی مراکز قدرت در غرب جریان دارد تا با الگو دهی و تئوری سازی کاذب، افکار جهانی را برای پذیرش الگوهای غربی آماده نمایند و مسیر این روند را به سمت اهداف مورد نظر خود منحرف سازند.
در چنین شرایطی که اذهان عمومی به شدت نیازمند تغذیه فکری است، به نظر می رسد که طرح «دکترین مهدویت» و نظریه سیاسی حکومت عدل جهان اسلام، مهمترین فریضه ای است که اندیشمندان جهان تشیع می باید آن را در دستور کار گفتمان جهانی قرار دهند و با روش های کارشناسانه، ساز و کار و مکانیزم عرضه این طرح و تفکر را در معرض قضاوت و انتخاب افکار جهانی، مورد بررسی قرار دهند.
امروزه نقش افسانه ای و حیرت انگیز عنصر «تبلیغ»، در عرصه جنگ روانی برای تسخیر افکار عمومی و فرهنگ سازی الگوهای مورد نظر با بهره گرفتن از ابزار و روش های پیچیده آن، بر هیچ فرد آگاهی پوشیده نمی باشد. در این جنگ نا محسوس گر چه بُعد سخت افزاری و نقش ابزار و وسایل ارتباط جمعی را نمی توان نادیده گرفت ولی آنچه تعیین کننده است بُعد نرم افزاری مسأله؛ یعنی تولید ایده و فکر و نیز قالب های ارائه و تزریق آن در شریان های ذهنی جامعه می باشد. البته کارایی و دوام اندیشه های باطل، به تلاشهای ریاکارانه و تظاهر به حق نمایی وابسته است و با برملا شدن حیله و ماهیت شیطانی آن، تاریخ مصرف آن نیز به پایان می رسد؛ زیرا باطل و افکار بی مایه هیچگاه پایدار و استوار نیست بلکه همانند کفی است که با بهره گرفتن از امواج طوفان، فرصت جولان پیدا می کند و لذا پاد زهر تبلیغات باطل و ریاکارانه، عرضه اندیشه های اصیل و فطری از یک سو، و آگاهی بخشی و افشای چهره دروغین باطل از سوی دیگر است. اندیشه مهدویت با توجه به تحلیل واقع گرایانه از انسان و جهان و با توجه به برجستگیها و جاذبه های ذاتی آن می تواند پایه و اساس تبلیغات حق مدار باشد.
فضای جهانی تا حد زیادی برای طرح دکترین مهدویت، مساعد گردیده است و عمیقا بر این باوریم که امروزه شیعه می تواند با تکیه بر این پایگاه تئوری ساز و با بهره گرفتن از توان فوق العاده وسایل ارتباطی روز، ابعاد سعادت آفرین اندیشه مترقی «دکترین مهدویت» را برای انسانهای بی شمار تشنه عدالت تبیین نموده، افکار جهانی را تسخیر کند؛ زیرا دکترین مهدویت از نظر برد تبلیغاتی در مقایسه با سایر تئوریهای مطرح، به لحاظ ساختار منحصر به فرد و اهداف آرمانی آن، بیشترین جذبه را دارا می باشد.
این پشتوانه غنی فکری، شیعه را در موقعیت ممتازی قرار داده و حتی در شرایط نامتعادل کنونی ، قدرت مانور دهی تفکر شیعی را در مصاف با فرآورده های فکری غرب، به شدت افزایش داده و تفوق و برتری آن را تضمین نموده است. شرط این مهم نیز توجه کافی به ضرورت ها و درک قابلیت های این تفکر است که مهمترین آنها عبارت است از:

1. 1. اعتقاد به اصالت فکری، فرهنگی و بازگشت به هویت دینی، مذهبی

1. 1. دشمن شناسی و برآورد دقیق ضعفها و بن بست های موجود

1. 1. استفاده از روش ها و تکنیک های جنگ روانی و علمی ـ فرهنگی متناسب با اقتضائات زمان.

این طرح اگر با روش های کارشناسانه وعلمی در ذائقه انسانهای تشنه حقیقت تزریق شود، تأثیرات عمیق و ثمر بخشی را به دنبال خواهد داشت و جهت گیریهای عمومی را از حالت قطب بندی فعلی خارج و مسیر و گزینه جدیدی را در برابر آن قرار خواهد داد.
در چنین حالتی گرچه دنیا پرستان قدرت طلب در برابر آن خواهند ایستاد و مقاومت خواهند کرد اما خرد جمعی جامعه جهانی از طرحی چنین راهگشا استقبال خواهد نمود.
۵) ضرورت فرهنگ سازی درونی
منظور از فرهنگ سازی درونی، تبدیل شدن این بحث از حالت اعتقاد و باور صرف به یک جریان اجتماعی و تفکر غالب است به گونه ای که آثار آن در تمامی عرصه ها و محیط ها، ظهور و نمود داشته باشد. روشن است که نهادینه شدن این تفکر کاری است دشوار که نیاز به تمرین مستمر و کارکرد فرهنگی در سطوح مختلف جامعه؛ بخصوص درمراکز علمی، دانشگاهی، اماکن مذهبی، نهادها و ارگانهای متولی امور فرهنگی و… دارد؛ چون کارکرد فرهنگی هم اندیشه ساز است و هم الگوپرداز؛ بویژه آنجا که مسأله ریشه ای دینی و اعتقادی نیز داشته باشد.
اساسا منطق اسلام و برتری اندیشه مهدویت در تقابل و تعارض با سایر اندیشه ها، بر پایه برتری فرهنگی استوار است و نه غلبه نظامی؛ چون اندیشه مهدویت ماهیتاً دینی، فرهنگی است و تفوق و چیرگی اسلام در عصر ظهور بر سایر ادیان، قبل از آن که یک غلبه نظامی باشد، یک چیرگی فرهنگی و تمدنی است.
از این که در آیات قران کریم در مقام بیان غلبه و پیروزی نهایی اسلام از کلمه «لیغلبه» استفاده نشده و به جای آن کلمه «لیظهره» به کار برده شده است نیز می توان این مطلب را استفاده نمود؛ زیرا واژه «غلب» بیشتر معنای قهرآمیز بودن و پیروزی نظامی را می رساند در حالی که واژه «ظهور» شدت آشکار بودن و مبرهن بودن مسأله را بیان می کند که گویای حداکثر نمود پیروزی و برتری منطق و فرهنگ اسلام است.
تعبیر (لیظهره علی الدین کله) (صف،۹) در قرآن از سیطره دین اسلام در حد احساس ملموس بشری خبر می دهد که نه تنها در سطح دانشگاهها و مراکز علمی جهان بلکه در سطح ادراکات مردم کوچه و بازار نیز جلوه گر خواهد بود. بنابراین تحلیل قرآنی مسأله نیز گویای آن است که یکی از مؤلفه های مهم برتری نظام مهدوی، اصالت فرهنگی آن است که زمینه گسترش و سیطره اسلام را هموار خواهد ساخت.
۶) نقش جمهوری اسلامی ایران در تحقق اهداف اسلامی
ویژگی هایی که در روایات برای دوران آخرالزمان و مقطع پیش از ظهور بیان شده مجموعه ای از اوصاف تاریکی است که اگر کسی به طور جدی برای صیانت از خویش و اطرافیانش آمادگی نداشته باشد در آماج حملات آخرالزمانی سرنوشت خوشایندی نخواهد داشت. با برپایی حکومت اسلامی این وظایف در عرصه ی اجتماع متبلور گشته و صیانت از فرهنگ اسلامی ضرورتی گسترده تر از پیش می یابد. (ادیب،۱۳۸۸: ۳۴)
در این میان نوع فتنه ها و مفاسد آخرالزمان حکومت را موظف می کند که استراتژی هدفمند و مناسبی از طریق برنامه ریزی برای نهادهای مختلف کشور خصوصاً نهادهای فرهنگی ارائه نماید. نبی مکرم صلی الله علیه و آله در توصیف شرایط آخرالزمانی می فرمایند: کسی که امر به معروف کند، خوار شود و کسی که مرتکب گناه شود، مورد ستایش قرار گیرد. (الصافی الگلپایگانی،۱۴۲۲ق : ۴۳۲) توصیف وقایع و فتنه های آخرالزمان در روایات نشان می دهد که از هم اکنون حکومت می بایست آمادگی لازم را برای رویارویی و مقابله با این فتنه ها به صورت برنامه ریزی منسجم برای همه ارگانها و سازمانها خصوصاً نهادهای فرهنگی که بیشترین سهم را در این زمینه دارند، فراهم نماید.
فرهنگ دارای معانی و مفاهیم متنوع است که در ابتدای این فصل به توضیح و تبیین آن پرداختیم .اما در اینجا باید گفت رشد فضایل اخلاقی، استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب و همچنین رواج فرهنگ اسلامی و گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف خصوصاً مسلمانان و فراهم آوردن زمینه وحدت میان مسلمین مواردی است که باید در هدف گذاری نهادهای فرهنگی که به عنوان سرخرگ حیات فرهنگی کشور می باشند لحاظ شوند.
۷) ضرورت حرکت برای ایجاد جامعه آرمانی شیعی
انقلاب امام مهدی(عج)، با هدف گستراندن «توحید» و «عدالت» در جهان دگرگونی‌های فراگیری در آن پدید می‌آورد. اگر زمینه‌‏ها، امکانات و بسترهای کمی و کیفی این انقلاب بزرگ فراهم نیایند، چنین دگرگونی فراگیر نیز تحقق نمی‌یابد. در همین راستا باید گفت برخی از روایت‌ها پیروان و منتظران ظهور امام عصر(عج)، را «زمینه‌سازان ظهور» خوانده‌اند(مجلسی،۱۳۷۹، ج۵۱ : ۸۷)^[۴] و بی‌گمان این گروه مؤثر در فراهم‌سازی مقدمات ظهور و تحقق حکومت عدل جهانی مهدوی، از جایگاه بسیار ارجمندی برخوردار خواهند بود.(صمدی،۱۳۷۸، ۵۶)
آن‌چه در عصر انتظار و دوره غیبت امام عصر(عج)، ضرورت دارد و در فهرست کارهای جامعه منتظر باید قرار گیرد، عمل به بایسته‌های اعتقادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اندیشه انتظار است که این مهم تلاش عملی مردم برای تغییر وضع موجود و تحقق آن دگرگونی بزرگ را طلب می کند. بنابراین تلاش برای اجرایی شدن هدف‌های بزرگ دینی و فراهم آمدن مقدمات حکومت مهدوی، در هم تنیده‌اند به گونه‌ای که سخن گفتن از انتظار و آرزوی رسیدن به آرمان ظهور، بدون توجه به شرایط فرهنگی ـ سیاسی آرمانی نامفهوم است.
آنچه ذکر آن رفت در حقیقت دیدگاه های رایجی بود که تا کنون در باب گفتمان مهدویت به رشته تحریر در آمده است لکن نگارنده بر این باور است که گفتمان مهدویت به هیچ وجه از دایره گفتمان اسلامیت خارج نبوده و چه بسا این دو مقوله همپوشانی تام با یکدیگر داشته و از هم منفک نیستند چراکه در حکومت حقه مهدویه نیز همه چیز حول محور اسلامیت و فرهنگ اصیل اسلامی می گردد. از این حیث تمام تمرکز حکومت اسلامی عصر غیبت باید در جهت شناخت عمیق و صحیح فرهنگ اصیل اسلامی و نهادینه کردن این فرهنگ الهی در دل جامعه اسلامی باشد.
بر این اساس باید گفت دین اسلام شبکه‌ای از استراتژی‌های لازم برای برنامه‌ریزی در جوانب به ‌هم پیوسته زندگی را عرضه کرده است که اگر با دید راهبردی به گزاره‌های دین توجه شود، ساختار لازم برای برنامه‌ریزی‌های اجرایی به دست می‌آید و از رهگذر آن زمینه برای نشر عمل گرایی اسلامی و در نتیجه نهادینه شدن فرهنگ اسلامی در جامعه فراهم می آید.
پیش از این در تعریف مقوله ی فرهنگ به فرهنگ ایده آل که همان فرهنگ اسلامی است اشاره و خصایل چهارگانه ای برای آن بر شمرده شد (این خصایل در فرایند تدوین رساله تبیین خواهد شد) اما آنچه در اینجا در صدد بیان آن هستیم مخاطره ای است تحت عنوان «بحران هویت» که در صورت مفارقت جامعه از فرهنگ ایده آل آن را تهدید و جامعه اسلامی را رو به قهقرا خواهد برد.
۱ـ۷) مسئله بحران هویت و ضرورت رفع آن
می توان یکی از وجوه اساسی پیدایش بحران هویت را در انصراف جامعه ی فرهنگی از فرهنگ ایده آل خود و گرایش آن جامعه به سوی فرهنگ بی بنیاد بیگانه ـ که البته از ظاهری فریبا و جذاب هم برخوردار است ـ جستجو کرد.
از سوی دیگر باید به این مهم توجه داشت که این وضع اسفناک روی نمی دهد جز در شرایطی که جامعه فرهنگی نسبت به غنای محتوایی فرهنگ خود، بیگانه و با نا آگاهی و بی بصیرتی، اسیر جاذبه های سطحی و ظاهری فرهنگ اغیار شود.
اسلامی ندوشن آن روز را که فرهنگ ایرانیان از آنها ستانده شود و فرهنگ صنعتی و البته تماشایی غرب جایگزین آن شود، اینگونه توصیف می کند :
«از خصوصیات آن روز این خواهد بود که دیگر رشته هایی که اعضای جامعه را به هم پیوند می دهد، رشته های فرهنگی نخواهد بود؛ رشته هایی خواهد بود تنیده از تارهای حس و غریزه، آنچه از حس و غریزه بر انگیخته می شود وجه ارتباط و آرزوی مشترک بین مردم قرار خواهد گرفت و انسان موجود تماشا کننده ای می شود که دنیای معنویی جز دنیای “شو” نخواهد داشت و زندگی می شود یک تماشا خانه عظیم و سرتاسری که در آن فقط نمایش های مشغول کننده، قلقلک دهنده، به هیجان آورنده و میخکوب کننده به تماشا گذارده می شود. بدانگونه که [انسان] فقط بتواند سطح وجود را لمس کند و عمق وجود که کانون تفکر است برای این مردم منطقه ممنوعه خواهد بود ، با پاسبان و سیم خاردار .» ( اسلامی ندوشن، ۱۳۵۴: ۱۷)
این در حالی است که پس از سی و چهار سال از تقریر این نگاره ها امروز به خوبی می توان بروز و ظهور اوصاف مذکور را در سطوحی از جامعه رویت کرد و با این پرسش خیره کننده مواجه شد که آیا فرهنگ کهن ایرانیان پارسا دست خوش دگرگونی شده است؟ و اگر پاسخ مثبت است ـ که هست ـ علت چیست و چه باید کرد ؟
ابو الحسن علی بن زید بیهقی در تاریخ بیهقی اینگونه آورده است :
«هر ولایتی را علمی خاص است ، رومیان را علم طب است … و هند را تنجیم و حساب و پارسیان را علوم آداب نفس و فرهنگ و این علم اخلاق است.» (آشوری، ۱۳۱۷: ۲۰)
اگر چه ایرانیانِ عصر بیهقی شهره به علوم آداب نفس و فرهنگ و علم اخلاق و پارسایی بوده اند لکن این فرهنگ در گذر زمان و در پی حکمرانی حاکمان ناصالح و نیز جاذبه های سطحی و ظاهری فرهنگ بیگانه دستخوش تغییر و دگرگونی شده و در سراشیبی سیر قهقرایی قرار گرفته است. همچنان که این مسئله در جای جای کلام بنیان گذار انقلاب اسلامی ـ آنجا که از فرهنگ سخن می گوید ـ تصریح و نکوهش شده است و هم ایشان ضمن نقدهای صریح و بی پروا نسبت به مشی فرهنگیِ در پیش گرفته شده توسط رژیم های سابق می فرماید:
«آنچه مى‏توان گفت‏ام الامراض است، رواج روزافزون فرهنگ اجنبى استعمارى است که در سالهاى بسى طولانى جوانان ما را با افکار مسموم پرورش داده و عمال داخلى استعمار بر آن دامن زده‏اند و از یک فرهنگ فاسد استعمارى جز کارمند و کارفرماى استعمارزده حاصل نمى‏شود. باید کوشش کنید مفاسد فرهنگ حاضر را بررسى کرده و به اطلاع ملتها برسانید و با خواست خداوند متعال آن را عقب زده، به جاى آن فرهنگ اسلامى ـ انسانى را جایگزین کنید تا نسلهاى آینده با روش [آنکه] انسان سازى و عدلپرورى است، تربیت شوند»(خمینی، ۱۳۶۱، ج‏۲: ۳۴۶ ) فرهنگ در واقع همان چیزی است که هویت یک جامعه را تشکیل می دهد و مردمان هر جامعه به فرهنگ است که شناخته می شوند و فرهنگ هرچه غنی تر و پر محتواتر، و مردمانش هرچه بصیرتر و آگاه تر باشند آن جامعه هویتی اصیل تر و بحران ناپذیرتر خواهد داشت.
«بى شک بالاترین و والاترین عنصرى که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسى دارد فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل مى‏دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه در بُعدهاى اقتصادى، سیاسى، صنعتى و نظامى قدرتمند و قوى باشد ولى پوچ و پوک و میان تهى است. اگر فرهنگ جامعه‏اى وابسته و مرتزق از فرهنگ مخالف باشد، ناچار دیگر ابعاد آن جامعه به جانب مخالف گرایش پیدا مى‏کند و بالاخره در آن مستهلک مى‏شود و موجودیت خود را در تمام ابعاد از دست مى‏دهد. استقلال و موجودیت هر جامعه از استقلال فرهنگ آن نشأت مى‏گیرد، و ساده اندیشى است که گمان شود با وابستگى فرهنگى، استقلال در ابعاد دیگر یا یکى از آنها امکان پذیر است. بى جهت و من باب اتفاق نیست که هدف اصلى استعمارگران که در رأس تمام اهداف آنان است، هجوم به فرهنگ جوامع زیرسلطه است. اتفاقى نیست که مراکز تربیت و تعلیم کشورها و از آن جمله کشور ایران از دبستان تا دانشگاه مورد تاخت و تاز استعمارگران خصوصاً غربیها و اخیراً امریکا و شوروى قرار گرفت.»(امام خمینی، ۱۳۶۱، ج‏۱۵: ۲۴۳ )
بر همین مبناست که امام خمینی رحمه الله علیه همواره بر این مسئله تاکید داشته اند که در حوزه فرهنگ، تحول اساسی باید صورت پذیرد :
«بزرگترین تحولى که باید بشود در فرهنگ باید بشود براى اینکه بزرگترین مؤسسه‏اى است که ملت را یا به تباهى مى‏کشد، یا به اوج عظمت و قدرت مى‏کشد. برنامه‏هاى فرهنگى تحول لازم دارد، فرهنگ باید متحول بشود. این غیر از سایر ادارات است. فرهنگ؛ غیر جاهاى دیگر است.» (امام خمینی،۱۳۶۱، ج‏۷ ، ۴۷۳ )
بدیهی است متولی این بزرگ ترین تحول باید بزرگ ترین نهاد قاهره یعنی حاکمیت باشد و اینجاست که نقش بی بدیل دستگاه حاکمیت اسلامی در باز تولید و حفظ فرهنگ اصیل اسلامی ـ ایرانی و نهادینه کردن آن در بطن جامعه آشکار می شود ؛ جامعه ای که طی گذشت زمان و تحت تاثیر فرهنگ بیگانه تا حد قابل توجهی، از مکارم فرهنگ پیشین خود فاصله گرفته و آداب پارسایی در آن فرهنگ، جای خود را به بی اخلاقی ها و بی موالاتی های فرهنگ بیگانه داده است.
«ان شاء اللَّه بعد از اینکه حکومت اسلامى استقرار پیدا کرد، نقیصه‏ها را همه با هم باید رفع بکنیم، که در رأس آنها فرهنگ است. فرهنگ اساس ملت است، اساس ملیت یک ملت است، اساس استقلال یک ملت است و لهذا آنها کوشش کرده‏اند که فرهنگ ما را استعمارى کنند. کوشش کردند که نگذارند انسان پیدا بشود. آنها از انسان مى‏ترسند، از آدم مى‏ترسند. آنها کوشش کردند در این سالهاى طولانى، و خصوصاً در این پنجاه و چند سال، که رجال در ایران پیدا نشود.» (امام خمینی، ۱۳۶۱، ج‏۷ : ۵۸)

GFI

ارزیابی مقدار نسبی واریانس و کواریانس

بین صفر و یک. باید برابر یا بزرگتر از ۰٫۹ باشد

AGFI

میانگین مجذورات به جای مجموع مجذورات در مدل بالا

بین صفر و یک . باید برابر یا بزرگتر از ۰٫۹ باشد

RMSEA

خطای مجموع مجذورات میانگین

باید کوچکتر از ۰٫۰۸ باشد

NFI

مقایسه مدل مورد نظر با مدل

باید بزرگتر از ۰٫۹ باشد

۳-۹-۳: آزمون فرضیات پژوهش از طریق تحلیل مسیر
یک مدل لیزرل از دو بخش مدل ساختاری و مدل اندازه گیری تشکیل شده است. مدل اندازه گیری شامل روابط بین متغیرها با شاخصهاست و مدل ساختاری شامل روابط علی بین متغیرها یا همان تحلیل مسیر است.
۳-۱۰: جمع بندی
بر اساس مطالب بیان شده روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از لحاظ متغیر کیفی است و از لحاظ ابزار جمع آوری داده ها توصیفی - پیمایشی است که به صورت همبستگی - علی انجام خواهد شد. برای جمع آوری اطلاعات ابتدا با کمک مطالعات کتابخانه ای و سپس به صورت میدانی و با ابزار پرسشنامه با طیف لیکرت (۵ تایی) و در موارد خاص و موردنیاز مصاحبهی ساختار یافته استفاده گردید، لذا بر اساس چهارچوب نظری تحقیق، یک پرسشنامه برای مؤلفه های فرآیندهای مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید به کار گرفته می شود.

جامعه آماری این تحقیق کلیه کارشناسان زنجیره تأمین شرکت عقاب افشان میباشد و نمونه از بین افرادی که حداقل سه سال سابقه کار در زمینه مدیریت داشته و یا حداقل یک ویژگی از خصوصیات زیر را داشته باشند.
۱- دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی در رشته مدیریت یا اقتصاد باشند و یا دوره های آموزشی مدیریت دانش یا زنجیره تأمین و یا توسعه محصول را گذرانده باشد.
۲- دارای گزارشات، تحقیقات یا مقالات علمی در حوزه های مدیریت دانش، توسعهی محصول و یا زنجیرهی تأمین باشند.
۳- فعالیت اجرایی آنها در زمینه برنامه ریزی استراتژی، توسعه محصول جدید یا مدیریت دانش باشد.
همچنین نمونه به صورت قضاوتی و هدفمند انتخاب گردیده است.
در نهایت برای بررسی پایایی از آزمون آلفا کرونباخ، برای بررسی مؤلفه های متغیرهای موجود در مدل تحقیق از تحلیل عاملی تأییدی مرحله ۱ و ۲، برای بررسی فرضیه های تحقیق از تحلیل مسیر استفاده شد. برای بررسی برازش مدل استفاده از شاخص های موجود در نرم افزار لیزرل و برای انجام تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و لیزرل استفاده گردید.

فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل
داده های پژوهش
۴-۱: مقدمه
تجزیه و تحلیل داده‌ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد؛ تجزیه و‌ تحلیل اطلاعات از اصلی‌ترین و مهمترین بخش‌های تحقیق محسوب می‌شود. داده‌های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده‌ کنندگان قرار می‌گیرند.
محقق برای تجزیهوتحلیلآماری و پاسخگویی به مسأله تدوین شده و یا تصمیمگیری در مورد رد یا تأیید فرضیهای که صورت‌بندی کرده است، میتواند از روش های مختلفی استفاده نماید.
استفاده از هر یک از این روشها منوط به شرایطی است که محقق باید آنها را در رابطه با تحقیق خود مورد توجه قرار دهد. این روشها را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود:

• آمار توصیفی

• آمار استنباطی

برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با بهره گرفتن از شاخص‌های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی های جمعیت شناختی افراد نمونه در تحقیق شامل جنسیت، سن و… پرداخته می‌شود. در آمار تحلیلی این تحقیق به منظور آزمودن معناداری روابط میان سوالات و متغیرها و برازش مدل‌های اندازه‌گیری به دست آمده و سنجش روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی^[۲] استفاده گردیده است.
همچنین به منظور بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق از آزمون میانگین یک جامعه یا تی یک نمونه ای^[۳] استفاده شده است و پس از بررسی روایی سوالات پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم، به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری^[۴] و بطور اخص تکنیک تحلیل مسیر با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.
۴-۲- تجزیه و تحلیل آمار توصیفی
ما در بخش اول پرسشنامه تحقیق حاضر، ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخگویان شامل جنسیت، سن، و… را مورد بررسی قرار دادیم. که یافته های این قسمت از پرسشنامه به صورت جداول و نمودار ارائه خواهد شد.
۴-۲-۱- جنسیت
اولین سؤال جمعیت شناختی پرسشنامه تحقیق حاضر مربوط به جنسیت می‌باشد. همان‌طور که در جدول ۴-۱ نیز دیده می‌شود ۰٫۸۱ درصد پاسخگویان ما را مردان تشکیل می دهند، در حالی که درصد پاسخگویان زن ما ۰٫۱۶ درصد می‌باشد.

جدول ۴-۱: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

آماری ۵۴
 ۵۵
خوراکی ۵۶
۴-۱- ۱- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر خواص ظاهری فیلمهای نشاسته تاپیوکا ۵۶
۴-۱-۲- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر ضخامت فیلمهای نشاسته تاپیوکا ۵۶
تاپیوکا ۵۷
تاپیوکا ۶۰
۴-۳-۱- قابلیت میزان جذب آب ۶۰
۴-۳-۲- حلالیت در آب ۶۱
تاپیوکا ۶۳
۴-۳-۱- تعیین میزان نفوذ پذیری به بخار آب ۶۳
۴-۴-۲- نفوذ پذیری نسبت به بخار اکسیژن ۶۴
رنگی ۶۶
تاپیوکا ۶۷
 ۷۰
گیری ۷۱
پیشنهادات ۷۱
منابع و مراجع ۷۳
English abstract 81
فهرست اشکال
شکل ۱- ۱: نمودار فرایند تحقیق ۱۳
شکل ۲- ۱: ساختمان شیمیایی نشاسته ۱۶
شکل ۲- ۲: ریشه کاساوا ۱۸
شکل ۴- ۱: رنگ فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظت های متفاوت ( %۰ و ۵%) نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۶
شکل ۴- ۲: نمودار مقاومت به کشش فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۹
شکل ۴- ۳: نمودار درصد کشیدگی فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۹
شکل ۴- ۴: نمودار مدول یانگ فیلمهای نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۰
شکل ۴- ۵: میزان جذب آب فیلمهای نشاسته تاپیوکا، با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۱
شکل ۴- ۶: میزان حلالیت در آب فیلمهای نشاسته تاپیوکا، با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۳
شکل ۴- ۷: میزان نفوذ پذیری به بخار آب فیلمهای تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم ۶۴
شکل ۴- ۸: میزان نفوذ پذیری به اکسیژن فیلمهای تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم ۶۶
شکل ۴- ۹: سنتیک رشد میکروبی در فیلم نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۹
شکل ۴- ۱۰: اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر سنتیک رشد میکروبی (اشریشیا کلی ) فیلمهای نشاسته تاپیوکا. ۶۹
فهرست جداول
جدول ۲- ۱: گیاه شناسی گیاه کاساوا ۱۸
جدول ۲- ۲: آنالیز ریشه کاساوا و سیب زمینی ] ۶۸[. ۱۹
: میانگین ضخامت فیلمهای شاهد نشاسته تاپیوکا و نمونه های حاوی نانو دی اکسید تیتانیوم. ۵۷
جدول ۴- ۲: پارامترهای رنگ سنجی از فیلم نشاسته تاپیوکا با غلظتهای مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم. ۶۶
چکیده
برخی از بزرگ ترین پیشرفتهای حاصل شده در صنعت بسته بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو است. در این کار پژوهشی تولید و ارزیابی ویژگی­های فیلم­های خوراکی بر پایه نشاسته تاپیوکا حاوی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم مورد ارزیابی قرار گرفت. در این پژوهش فیلم­های نشاسته تاپیوکا به همراه نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در غلظت­های ۰، ۱، ۳، و ۵ % با بهره گرفتن از روش کاستینگ (Solvent Casting) تهیه شد. کلیه خواص فیزیکوشیمیایی، مکانیکی و عبوردهی نسبت به بخار آب و اکسیژن به روش استاندارد ملی امریکا انجام شد. آزمون مکانیکی نانو بایوکامپوزیت فیلم­های نشاسته تاپیوکا / نانو دی اکسید تیتانیوم، افزایش استحکام کششی و مدول یانگ، کاهش درصد کشیدگی را به دلیل افزایش غلظت نانو ذرات نشان دادند. خواص فیزیکوشیمیایی ( میزان جذب آب و حلالیت ) و خواص ممانعتی ( نفوذ پذیری نسبت به بخار آب و اکسیژن )، با افزایش میزان نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم کاهش معنی داری ( ۰۵/۰ > P)، را نشان دادند. فیلم­های خوراکی نشاسته تاپیوکا ساپورت شده باTio₂ خواص ضد میکروبی خوبی را در مقابل باکتری اشریشا کلی، از خود نشان دادند. که این موضوع بیانگر خاصیت ضد میکروبی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم است. به طور کلی با توجه به بررسی­های انجام شده نانو دی اکسید تیتانیوم توانایی بهبود خواص اساسی فیلم­های نشاسته تاپیوکا را دارا می­باشند و می­توانند به عنوان فیلم خوراکی و بسته بندی فعال در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
واژگان کلیدی : فیلم خوراکی تاپیوکا، نانو دی اکسید تیتانیوم، خواص مکانیکی، خواص ممانعتی، خواص فیزیکوشیمیایی، خواص ضد میکروبی.
فصل اول
کلیات
۱-۱- مقدمه
بسته یا پوشش غذا نقش منحصر به فردی در سلامت غذا و در نتیجه مصرف کننده ایفا می­ کند. مسلم است که بیشتر فرآورده های غذایی با نوعی روش بسته بندی به مصرف کننده می­رسد و در نتیجه بسته بندی بخش مهمی در زنجیره غذایی می­باشد ]۵۲[. اما مواد بسته بندی قدیمی که از مواد نفتی مشتق شده بودند هیچ یک زیست تخریب پذیر نبوده و از لحاظ زیست محیطی قابل تحمل نیستند و خطرات سلامتی را تحمیل می کنند برای مثال مهاجرت افزودنی های مضر به غذا. زیست تخریب پذیری مواد پلاستیکی سنتزی حاصل از مشتقات نفتی بسیار کند بوده و تجزیه کامل آن­ها چندین سال به طول می انجامد و این امر باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی می گردد. لذا طی سال های اخیر یافتن جایگزینی مناسب برای پلاستیک های سنتزی بطوری که زیست تخریب پذیری بالایی داشته و آلودگی زیست محیطی کمتری بر جای بگذارد توجه محققین را به خود را جلب کرده است. بیوپلیمرهای خوراکی بازیست تخریب پذیری بالا که از منابع قابل تجدید کشاورزی حاصل می شوند گزینه ای مناسب در این زمینه به شمار می روند. با وجود مزایای مسلم زیست محیطی و پایداری پلیمرهای زیستی این قیمت رو به رشد نفت خام و گاز طبیعی است که عامل محرکه برای سرمایه گذاری اقتصادی در این زمینه است. این موضوع و دو عامل محرکه تلاش برای بازیافت بیشتر ضایعات و همچنین ثبات محیط زیست و مدیریت کشاورزی این ضرورت را ایجاد می کند که تغییری به سمت پلاستیک های زیستی صورت گیرد ]۶[.

اخیراً به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی در ارتباط با پسماند بسته‌بندی‌های پلاستیکی مصنوعی، تلاش‌های بسیاری برای تهیه مواد بسته‌بندی زیست تجزیه‌پذیر از پلیمرهای طبیعی است ] ۷۴[.
نوع بسته‌بندی عامل مهمی جهت افزایش زمان نگهداری و حفاظت از غذاهای فاسدشدنی است، به ویژه در مورادی که تخریب اکسایشی و میکروبیولوژیکی در آن­ها رخ می‌دهد. پیشتر اکثر مواد بسته‌بندی ریشه مصنوعی داشتند، اما امروزه به دلایل زیست محیطی، تلاش‌های روزافزونی جهت یافتن مواد خوراکی زیست‌تجزیه‌پذیر صورت می‌گیرد، که این مواد نیز درصورت امکان حاصل بازیابی صنایع و منابع تجدیدپذیر هستند. حساسیت مشابهی را می‌توان در تحقیقات علمی اخیر مشاهده نمود که تمرکزشان بر فیلم‌های زیست‌تجزیه‌پذیر و یا خوراکی، و مراجع و مآخذ بسیاری در ارتباط ژلاتین خالص یا مخلوط شده با سایر مواد بیو پلیمری دارند ]۷۵[.
امروزه بخش بزرگی از مواد استفاده شده در صنعت بسته بندی از فرآوردهای نفتی و پتروشیمی به دست می­آیند که غیر قابل تجزیه در طبیعت بوده و مشکل زیست محیطی ایجاد می­ کنند. از این­ رو محققین همواره به دنبال راه حل­هایی برای این موضوع می­باشند. رشد روز افزون محصولات زیستی و توسعه تکنولوژی­های نوین سبب کاهش وابستگی به استفاده از سوخت­های فسیلی گردیده است. در چند دهه اخیر میزان توجه و علاقه افراد به استفاده از بیوپلی­مرها به دلیل افزایش بیشتر آگاهی مصرف کنندگان، افزایش قیمت نفت خام، افزایش آلودگی­های زیست محیطی و تجزیه ناپذیر بودن پلیمرهای نفتی و توجه به گرمای جهانی افزایش یافته است و سبب شده تلاش­ های فراوانی در جهت تولید مواد بسته­بندی با منشا طبیعی(پروتئین،چربی و کربوهیدرات) به صورت فیلم یا پوشش صورت گیرد. اینگونه بیوپلیمرها در مقایسه با بهره گرفتن از پلاستیک­ها اثرات مخرب کمتری بر محیط زیست دارند ]۸۰[.
لایه خوراکی، لایه نازکی از ماده زیستی است که صنایع بسته بندی را به خود جلب کرده است، چون مانع از رطوبت، اکسیژن و حرکت محلول مواد غذایی می شود.از میان لایه­ های خوراکی بر مبنای پروتئین، لایه ژلاتین به خاطر فرآورده های خوراکی و دارویی مانند اجزای روکش کپسول، گوشت و سوسیس مورد توجه قرار گرفته است ]۵۸[.
سالیان طولانی است که از پوشش ­های خوراکی جهت نگه­داری بهتر محصولات غذایی و افزایش جذابیت ظاهری آن­ها استفاده می­ شود، به عنوان مثال از دوران باستان چینی­ها پرتقال و لیموهای تازه را با لایه­ی نازکی از موم می­پوشاندند تا خشک شدن آن­ها به ­تعویق بیافتد. استفاده از فیلم­های خوراکی در بسته­بندی موادغذایی اولین بار در سال ۱۸۹۵ توسط ماریس و پارکر انجام گرفت. آنها از فیلم­های ژلاتینی برای نگه­داری گوشت استفاده کردند. از سال ۱۹۳۰ استفاده از موم­های پارافینه مذاب برای پوشش دادن مرکبات تجاری شد و در اواخر دهه ۱۹۵۰ امولسیون­های روغن در آب جهت پوشش­دادن میوه­ ها و سبزی­ها بکار رفت ]۵۰[.
۱-۲- پیش زمینه
بسته بندی های زیست تخریب پذیر که قابلیت خوراکی بودن و مصرف به همراه ماده غذایی را دارند شامل فیلم ها و پوشش ­های خوراکی می­باشند. فیلم های خوراکی لایه هایی از مواد قابل هضم هستند که به عنوان پوشش مواد غذایی(پوشش های خوراکی) و یا به عنوان مانعی بین غذا و سایر مواد و یا محیط ها استفاده می­شوند. پوشش ­های خوراکی قابل تجزیه به وسیله میکروارگانیسم ها مصرف شده و به ترکیبات ساده تبدیل می­شوند. ­پلی ساکارید هایی مانند کیتوزان، نشاسته و سلولز، پروتئین هایی مانند زئین و کلاژن و چربی هایی مانند تری گلیسیریدها و اسیدهای چرب می­توانند به عنوان فلیم های خوراکی استفاده شوند. فیلم­های پلی ساکاریدی قیمت پایینی دارند اما مانع مناسبی در برابر نفوذ رطوبت نیستند. فیلم­های پروتئینی دارای قابلیت های مفیدی مثل شکل پذیری در فرایند، خاصیت ارتجاعی و ممانعت خوب در برابر نفوذ اکسیژن هستند (نظیر پلی ساکاریدها) ­اما عبور­ناپذیری آن­ها در برابر نفوذ آب ضعیف است مانند پلی ساکاریدها. فیلم­های چربی خواص نفوذ ناپذیری خوبی در برابر رطوبت دارند اما مقاومت آن­ها در برابر عبور اکسیژن و خصوصیات مکانیکی شان ضعیف است. ­اکسیژن بالا در بسته بندی غذا به رشد میکروب، حذف طعم و بوی ایجاد شده، تغییر رنگ و از بین رفتن غذا کمک می­ کند و علت عمده کاهش زمان نگهداری غذاها به شمار می رود. بنابراین کنترل سطح اکسیژن در بسته بندی غذا ­­­امری مهم تلقی می­ شود. بخار آب تشکیل شده در داخل بسته بندی باعث رشد میکرواگانیسم­ها و در نتیجه از بین رفتن کیفیت غذا و کاهش زمان ماندگاری می­گردد. یکی از راه های رفع این نقایص در فیلم­های پلیمری زیستی ایجاد ترکیب هایی از آن­ها با نانو ذرات است که موجب تحقیق و توسعه نانو کامپوزیت های زیستی شده است. استفاده از نانو تکنولوژی دراین پلیمرها ممکن است امکانات جدیدی را برای بهبود نه تنها ویژگی­ها بلکه به طور همزمان بهبود ارزش، قیمت و راندمان را سبب شود. اندازه نانو ذرات موجب پراکندگی و توزیع خوب آن­ها می­ شود. این نانو کامپوزیت ها می­توانند به طور قابل توجهی ویژگی­های مکانیکی، حرارتی، ممانعتی و فیزیکوشیمیایی بهبود یافته ای در مقایسه با پلیمرهای اولیه و کامپوزیت های میکرو سایز مرسوم نشان دهند ]۱۸[. رشد میکروب ها روی سطح مواد غذایی دلیل اصلی فساد مواد غذایی و بیماریزایی در مصرف کننده می باشد. به این دلیل تلاش های زیادی برای تیمار این سطوح به روش های گوناگون مانند اسپری یا غوطه ور کردن در مواد نگهدارنده مختلف صورت گرفته است. فیلم­های خوراکی به تنهایی و یا همراه با مواد ضد میکروبی، موجب مهار رشد باکتری­ ها در سطح مواد غذایی و در نتیجه فساد آن­ها می­شوند. فناوری نانو می ­تواند در مواردی مانند افزایش مقاومت به نفوذ در پوشش ها، افز ایش ویژگی های ممانعتی، افزایش مقاومت در برابر گرما، گسترش ضد میکروب های فعال و سطوح ضد قارچ کارساز باشد ]۱۸[.
۱-۳- بیان مسئله
در قرن نوزدهم ایده­های مربوط به صنعت بسته­بندی مواد غذایی و محافظت از مواد غذایی ابداع گردید. ایده­هایی که حتی تا به امروز در این صنعت مطرح هستند. اما اختراعاتی مثل ساخت بطری­های شیشه ­ای، پوشش سلفون، فویل آلومینیومی و ظروف پلاستیکی که در قرن بیستم روی داد به شکل چشمگیری، انعطاف­پذیری صنعت مواد غذایی را بالاتر برد و آن را کاربردی­تر کرد. پیشرفت­های دیگری نظیر استفاده از مواد ضد میکروبی یا جاذب اکسیژن در ساخت ظروف مواد غذایی موجب شکل­ گیری رویه جدیدی در افزایش ماندگاری مواد غذایی و حفاظت آن­ها در برابر تأثیرات محیطی شد. با این حال روند فعلی عرضه محصولات غذایی در سطح جهان مثل افزایش فرآوری صنعتی غذاها، حجم بالای صادرات و واردات محصولات غذایی و کوتاه­تر شدن زمان تهیه مواد غذایی تازه، صنعت بسته­بندی محصولات غذایی را وادار می­ کند به دنبال راه کارهای جدیدتر و پیشرفته­تر بسته­بندی باشد. زمانی حفاظت و افزایش طول عمر مواد غذایی هدف اصلی صنعت بسته­بندی این محصولات بود اما هم اکنون سهولت در کاربرد و آسانی مصرف هم به همان اندازه اهمیت یافته است. در این عرصه اهمیت عوامل دیگری همچون امکان ردیابی، تجهیز به نشان­گرهای الکترونیکی و با دوام بودن نیز رو به افزایش است. بسیاری از پیشرفت­های جدید صنعت بسته­بندی مواد غذایی پاسخگوی این نیازها است. بسته­بندی هوشمند و فعال مواد غذایی علاوه بر به تأخیر انداختن عوامل محیطی مؤثر بر مواد غذایی، روشی پویاتر را برای حفظ نگهداری محصول به کار می­گیرد. به عنوان مثال دو مقوله مهم در حفظ کیفیت ماده غذایی بسته­بندی شده، کنترل میزان رطوبت و اکسیژن است. وجود اکسیژن در ظرف حاوی ماده غذایی موجب رشد میکروب­های هوازی و کپک­های قارچی می­ شود. به علاوه فعالیت­های اکسیدی درون ظرف باعث ایجاد طعم و بوی ناخواسته و تغییر در رنگ و خصوصیات تغذیه­ای ماده غذایی می­شوند. به همین ترتیب وجود رطوبت در ظرف محتوی ماده غذایی ممکن است باعث ایجاد کلوخه در محصولات پودری شکل یا نرم شدن مواد غذایی ترد شود. به علاوه وجود رطوبت به رشد میکروب کمک می­ کند. از سوی دیگر، خشکی بیش از حد فضای درون ظرف نیز باعث کم آب شدن ماده غذایی می­ شود. در بسته­بندی فعال ظروف، شامل موادی هستند که این معضلات را بر طرف می­ کند. برخی از مهیج­ترین پیشرفت‌های حاصل شده در صنعت بسته­بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو است. فناوری نانو که علم مطالعه نانو ذره­هاست، تأثیر بزرگی بر مواد مورد استفاده در صنعت بسته­بندی مواد غذایی داشته است. با بهره گرفتن از ابداعاتی که در مقیاس نانو صورت می‌گیرد می‌توان به ایده­های جدیدی در خواص فنی و قابلیت ممانعت کنندگی ظروف، ایده­های جدید در تشخیص عوامل بیماری­زا و راه‌ کارهای جدید بسته­بندی فعال و هوشمند دست یافت. نانوکامپوزیت­ها در رأس ابداعات فن‌آوری نانو مرتبط با صنعت بسته­بندی مواد غذایی قرار دارند. نانوکامپوزیت‌ها مواد هستند که از ترکیب نانوذره­ها ساخته می‌شوند. فیلم­های پلاستیکی نانوکامپوزیتی این قابلیت را دارند که از نفوذ اکسیژن، دی­اکسید کربن و رطوبت به داخل ظرف جلوگیری کنند. به این ترتیب ظروفی که در ساختار آن­ها از فیلم­های نانوکامپوزیت استفاده شده است، باعث افزایش ماندگاری ماده غذایی می‌شوند. ظروف نانوکامپوزیت سبک، محکم و مقاوم به حرارت هستند. علاوه بر این تحقیقاتی در زمینه ساخت ظروف با بهره گرفتن از مواد نانوکامپوزیت زیست­ تجزیه­پذیر درحال انجام است. با این‌ که استفاده از نانوکامپوزیت‌ها در صنایع بسته­بندی مواد غذایی تضمین کننده سطح بالای ممانعت کنندگی ظرف است، نوع دیگری از مواد نانو توانایی بالایی در کنترل رشد میکروب‌ها دارد ]۱۸[.

روش تحقیق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.

قلمرو پژوهش

هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر بوده است.

قلمرو موضوعی

قلمرو موضوعی پژوهش ارزیابی رفتار نامتقارن هزینه شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.

قلمرو مکانی

حیطه مکانی اجرای تحقیق و به تعبیری افراد جامعه آماری موردمطالعه در این تحقیق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالی به ۲۹/۱۲، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالی یا سرمایه‌گذاری، نداشتن بیش از سه ماه توقف معاملاتی و در اختیار بودن صورت‌های مالی در بازه زمانی موردمطالعه، به عضویت بورس درآمدن پیش از بازه زمانی موردمطالعه و عدم خروج از بورس طی این بازه زمانی است که در فصل سوم این گزارش تحقیقی به‌عنوان جامعه آماری تعریف‌شده است.

قلمرو زمانی

قلمرو زمانی تحقیق حاضر بر مبنای بازه زمانی داده‌های موردمطالعه عبارت از بازه زمانی ۵ ساله مربوط به سال‌های عملکردی مالی ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲ بوده است.

تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق

چسبندگی هزینه‌ها: بر مبنای ادبیات حسابداری بهای تمام‌شده، بین هزینه‌ها و حجم فعالیت، رابطه متقارن وجود دارد، اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که شدت کاهش هزینه‌ها بر اثر کاهش حجم فعالیت، کمتر از شدت افزایش هزینه‌ها در اثر افزایش حجم فعالیت است. به این رفتار نامتقارن هزینه‌ها، چسبندگی هزینه‌ها گفته می‌شود. (سپاسی و همکاران، ۱۳۹۳، ۱۶۴)
جریان وجوه نقد آزاد: از نظر جنسن^[۸] جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد موردنیاز برای کلیه پروژه­ های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا)، وجود دارد.(جنسن ، ۱۹۸۶)
دارایی: دارایی در علم حسابداری، عبارت است از کلیه اموال و حقوقی که دارای ارزش پولی باشند. دارایی‌های یک واحد ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به‌صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رؤیت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص. (سازمان حسابرسی،۱۳۸۷، ۶۲-۶۳)
بدهی: بدهی بیانگر تعهد یک شخص حقیقی یا حقوقی بدهکار به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر بستانکار است. بدهی معمولاً به دارایی واگذارشده‌ی بستانکار به بدهکار اشاره دارد، اما می‌تواند به‌عنوان استعاره برای بیان تعهدات اخلاقی یا سایر تعاملات اقتصادی نیز استفاده شود. بازپرداخت بدهی معمولاً شامل دو بخش «اصل بدهی» و بهره ی آن است؛ که معمولاً پرداخت بدهی در بازه زمانی مشخصی باید صورت گیرد. (همان مأخذ).
تولید ناخالص داخلی: تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مقیاس‌های اندازه‌گیری در اقتصاد است. تولید ناخالص داخلی دربرگیرنده ارزش مجموع کالاها و خدماتی است که طی یک دوران معین، معمولاً یک سال، در یک کشور تولید می‌شود. (ثلاثی،۱۳۷۷،۱۴۰).

ساختار تحقیق

گزارش تحقیق حاضر طی ۵ فصل به ترتیب زیر ارائه‌شده است.
فصل اول: در این فصل طرح تحقیق مشتمل بر تشریح و بیان موضوع، اهداف و سؤالات تحقیق، روش کلی تحقیق، قلمرو تحقیق، تعاریف عملیاتی واژه‌ها مورداشاره قرار گرفت.
فصل دوم: در این فصل پیشینه موردبررسی قرارگرفته است. در این فصل پس از ارائه مبانی نظری موضوع تحقیق، تحقیقات مختلفی که در رابطه با ابعاد مختلف موضوع پژوهش انجام‌گرفته، بررسی می‌شود.
فصل سوم: در این فصل به شرح جزییات اجرایی روش تحقیق اختصاص‌یافته است. در این فصل به ترتیب روش کلی تحقیق، جامعه آماری، نمونه آماری، ابزار و روش‌های گردآوری و تحلیل داده‌ها موردبحث قرارگرفته است.
فصل چهارم: در این فصل به توصیف نمونه آماری، توصیف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاً تجزیه‌وتحلیل روابط بین متغیرها در راستای فراهم آوردن یافته‌های موردنیاز در استنتاج نسبت به فرضیات تحقیق تشریح شده‌اند.
فصل پنجم: در این فصل به ترتیب مبتنی بر یافته‌های تحقیق، خلاصه یافته‌ها، نتیجه‌گیری، پیشنهادها و نهایتاً محدودیت‌های تحقیق تشریح گردیده‌اند.
علاوه بر فصول اصلی تحقیق مبتنی بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهای این گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در این تحقیق جهت تدوین ادبیات تحقیق آورده شده است.
فصل دوم:
مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه

افزایش رقابت در بازارهای داخلی و جهانی به دلیل معرفی تولیدات جدید، تکنولوژی اطلاعاتی، تمرکز بر مشتری تولیدکنندگان را وادار ساخته تا ساختار هزینه‌های خود را بهتر بشناسند و با مدیریت هزینه در پی حداکثر کردن سود و حفظ جایگاه واحد خود در بازار امروز باشند. عرضه‌کنندگانی که بتوانند محصولاتی را با کیفیت و کارکرد مشابه اما قیمت‌های پایین‌تر به بازار ارائه کنند، گوی سبقت را از دیگر رقبا خواهند ربود و سهم خود را در بازار افزایش خواهند داد. این انتظارات الزامات بیشتری را ازلحاظ تأمین اطلاعات موردنیاز برای حسابداری مدیریت ایجاد می‌کند. امروزه اگر مدیران واحدهای انتفاعی بخواهند محصولاتی را تولید کنند که در بازارهای جهانی با محصولات مشابه قابل‌رقابت باشد و مشتریان را به خود جذب کند می‌بایستی نسبت به فعالیت‌هایی که در ساخت محصولات نقش دارند و از هزینه انجام این‌گونه فعالیت‌ها به‌موقع آگاه شوند، این آگاهی از طریق شناسایی فعالیت‌ها و تخصیص هزینه‌ها و فعالیت‌ها به دست می‌آید. در این راستا حسـابداری فعـالیت بـه شناسایی مجموعه‌ای از تکـنیک‌های طراحی ‌شده در حسـابـداری مـدیـریـت می‌پردازد که تأکیدشان بر فعالیت‌هاست. (شباهنگ،۱۳۸۴).
بنابراین شناسایی انواع هزینه و رفتار آن در نسبت‌های مختلف فعالیت کمک به سزایی به مدیریت در جهت شناسایی حجم مناسب تولید با توجه به ظرفیت واحد و همچنین قیمت‌گذاری محصولات می‌کند. فرض اساسی در حسابداری مدیریت این است که میزان تغییرات در هزینه‌ها هم آهنگ با افزایش یا کاهش حجم فعالیت و به یک نسبت است. با توجه به تئوری‌های بیان‌شده در خصوص رفتار هزینه‌ها، تغییرات هزینه تنها به میزان تغییرات در سطح فعالیت وابسته است و این تغییرات به‌صورت متقارن صورت می‌گیرد. شواهد به‌دست‌آمده از تحقیقات اخیر این تئوری را زیر سؤال برده و مسئله چسبندگی هزینه‌ها^[۹] را به معنای پاسخ نامتقارن هزینه‌ها به تغییرات فعالیت‌های شرکت را مطرح و اثبات می‌کند
پژوهشگر فصل دوم را که درباره مبانی نظری و پیشینه‌های پژوهش می‌باشد در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است:

• • گفتار اول: دارایی‌ها و بدهی‌ها

• • گفتار دوم: جریان نقدی آزاد

• • گفتار سوم: تولید ناخالص داخلی

• • گفتار چهارم: چسبندگی هزینه

• • گفتار پنجم: پیشینه پژوهش

گفتار اول: دارایی‌ها و بدهی‌ها

دارایی‌ها

دارایی در علم حسابداری، عبارت است از کلیه اموال و حقوقی که دارای ارزش پولی باشند. دارایی‌های یک واحد ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به‌صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رؤیت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص. دارایی‌ها عرفاً ازنقطه‌نظر اراده در ترازنامه به گروه‌های متمایزی تقسیم می‌شوند. دو گروه که مورداستفاده بیشتری دارند عبارت‌اند از دارایی‌های جاری و دارایی‌های ثابت. دارایی‌های جاری: این دارایی‌ها اقلامی هستند که انتظار می‌رود در طی یک سال یا یک دوره عملیاتی از تاریخ تنظیم ترازنامه (هرکدام که طولانی‌تر است) به وجه نقد تبدیل، یا مصرف و یا فروخته شوند. معمولاً دارایی‌های جاری برحسب سرعت تبدیل‌شدن به وجه نقد و یا مصرف در ترازنامه منعکس می‌گردند؛ مانند: بانک‌ها- صندوق- تنخواه‌گردان- بدهکاران- پیش‌پرداخت‌ها- موجودی کالا و ملزومات اداری.
دارایی‌های ثابت: این دارایی‌ها، اقلامی مشهود با عمری طولانی می‌باشند که در جریان عملیات موسسه مورداستفاده قرار می‌گیرند. دارایی‌های این گروه به‌مرورزمان و پس از استفاده مکرر مستهلک می‌گردند به همین دلیل برای هر یک از دارایی‌های ثابت استهلاک منظور می‌شود. (به‌استثناء زمین که مستهلک نمی‌گردد) مانند: زمین- ساختمان- تأسیسات- ماشین‌آلات و تجهیزات- ابزارآلات- وسایل نقلیه و منصوبات- قالب‌ها- لوازم آزمایشگاهی و دارایی‌های سرمایه‌ای موجود در انبار.
طبق تعریف جدیدتری که در کتاب مبانی نظری حسابداری از دارایی شده، دارایی مفهومی مالی است یعنی اموال و حقوقی که منافع آتی قابل تقویم به پول دارند و بر اثر معاملات، عملیات یا رویدادهای مشخص به مالکیت یا تسلط مالکانه یک واحد تجاری درآمده‌اند دارایی آن واحد محسوب می‌شوند. دارایی یکی از عناصر حسابداری نشان‌دهندهی وضعیت مالی واحد انتفاعی است. (سازمان حسابرسی،۱۳۸۷، ۶۲-۶۳)

بدهی

بدهی بیانگر تعهد یک شخص حقیقی یا حقوقی بدهکار به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر بستانکار است. بدهی معمولاً به دارایی واگذارشده‌ی بستانکار به بدهکار اشاره دارد، اما می‌تواند به‌عنوان استعاره برای بیان تعهدات اخلاقی یا سایر تعاملات اقتصادی نیز استفاده شود. بازپرداخت بدهی معمولاً شامل دو بخش «اصل بدهی» و بهره ی آن است؛ که معمولاً پرداخت بدهی در بازه زمانی مشخصی باید صورت گیرد (همان مأخذ).

جریان وجوه نقد آزاد

از نظر جنسن جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد موردنیاز برای کلیه پروژه­ های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا)، وجود دارد. طبق تعریف جنسن از جریان وجوه نقد آزاد لازم است پروژه­ ها از نظر ارزش فعلی خالص از طریق کاربرد نرخ هزینه سرمایۀ قابل‌اتکایی، ارزیابی و در صورت مثبت بودن آن، وجوه لازم برای
سرمایه ­گذاری در چنین پروژه ­هایی از جریان­های نقد در دسترسی واحد تجاری کسر گردد، آنچه می­ماند به‌عنوان جریان وجوه نقد آزاد تلقی خواهد شد. جاگی و گیول^[۱۰] معتقدند که محاسبه جریان وجوه نقد آزاد بر اساس مدل جنسن بسیار مشکل است زیرا که نمی­ توان به‌طور سریع تمام پروژه­ های با ارزش فعلی خالص مثبت مورد انتظار واحد تجاری را شناسایی نمود. علاوه بر این معمولاً اطلاعات در خصوص تعیین نرخ هزینه سرمایه قابل‌اتکا در دسترس نیست. ازاین‌رو سعی شده است تا از مدل‌های دیگری که به‌نوعی مدل‌های جایگزین مدل جنسن هستند، برای محاسبه جریان­های وجوه نقد آزاد واحد تجاری استفاده شود. (جنسن ، ۱۹۸۶)
از مهم‌ترین این مدل‌ها می­توان به مدل لهن و پولسن^[۱۱] (۱۹۸۹) و مدل کاپلند^[۱۲] اشاره نمود. از نظر لن و پلسن جریان­های وجوه نقد آزاد شرکت عبارت است از سود عملیاتی قبل از هزینۀ استهلاک پس از کسر وجوه پرداختی بابت مالیات، هزینه بهره، سود سهامداران ممتاز و سود سهامداران عادی. کاپلند نیز تعریف زیر را از جریان­های وجوه نقد آزاد ارائه می­نماید: