کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

مرداد 1404
شن یک دو سه چهار پنج جم
 << <   > >>
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31



جستجو



 



بسیاری دیگر از این قبیل حرکت های اصلاحی را در تاریخ اسلام و شیعه، و در ارتباط با زندگی تک تک ائمه معصومین(ع)، و به تبع آن بازتابش را در روایات و منابع حدیثی شیعه می‌توان یافت. این حرکت ها در ابتداء به منظور اصلاح عقاید، سلوک و فرهنگ جامعه صورت پذیرفته؛ در مرحله بعد چنانچه دستیابی به حکومت برای این مصلحان فراهم می‌شد؛ مانند امام علی(ع)، اقدام به اصلاح ساختار حکومت و تنزیه بدنه آن از هر گونه زمینه ها و عوامل فساد می‌نمودند.
پایان نامه - مقاله - پروژه
۲-۱-۳- مصادیق فساد اداری
در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی بطور کلی به انواعی از فساد اشاره شده است که اقسام و اشکال آن را در سیستم اداری یک جامعه نیز می‌توان مشاهده نمود. مفاسدی از قبیل دریافت رشوه، خیانت در امانت، تقلب و غش در معامله، احتکار، قبیله گرایی و رانت خواری،کم فروشی، ربا خواری، اتلاف سرمایه های‌خدادادی ، عدم پرداخت سهم بیت‌المال از اموال شخصی ، تکاثر، کنز، اسراف و … .
در ذیل به بررسی برخی از رایج ترین و شناخته شده ترین مفاسد اداری حاضر، از منظر قرآن و حدیث می‌پردازیم.
۲-۱-۳-۱- ارتشاء
ارتشاء: مصدر باب افتعال از ریشه رَشَوَ است. «و الرشوه قل ما تستعمل إلا فیما یتوصل به إلى إبطال حق أو تمشیه باطل. رشوته رشوا: أعطیته رشوه. و ارتشى: أخذ الرشوه. و استرشى فی حکمه: طلب علیه الرشوه»(طریحی، ۱۳۷۵، ج ۱، ص ۱۸۴). مورد استعمال رشوه معمولاً براى چیزی است که به منظور باطل کردن حق یا اجرای باطلی داده مى‏شود. رشوته: به او رشوه دادم. و ارتشی: رشوه گرفت. و استرشی در حکم: به معنای این است که برای صدور حکم، درخواست رشوه کرد.
فالرَّاشِی من یُعطی الذی یُعینُه على الباطل، و المُرْتَشِی الآخذُ، و الرَّائِش الذی یسعى بینهما یَسْتَزید لهذا و یَسْتَنْقِصُ لهذا(ابن منظور، ۱۴۱۴، ج ۱۴، ص ۳۲۲). پس راشی کسی است که چیزی را برای کمک به انجام باطلی می‌بخشد. و مُرتشی گیرنده رشوه است، و رائش کسی است که بین این دو نفر واسطه است. و برای همین نیز از آنان بیشتر می‌طلبد و سهم خود را از آن مال کم می کند.
ارتشاء در اصطلاح حقوق جزا عبارتست از «گرفتن یا قبول(مستقیم یا غیر مستقیم) وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مال، از سوی هر یک از مستخدمین و مامورین دولتی یا قوای سه گانه و نیروهای مسلح و… به منظور انجام دادن یا ندادن امری که مربوط به سازمان ها و ادارات فوق الذکر می‌باشد… »(شاملو احمدی،۱۳۸۰، ص۲۹).
در متن قرآن کریم این واژه به کار نرفته است؛ اما کلمه سُحت سه بار در آیات ۴۲، ۶۲ و ۶۳ سوره مائده بیان شده است که به معنای حرام یا هر نوع کسب حرام می‌باشد. ارتشاء یکی از مصادیق کسب حرام است که معمولاً مفسران در ذیل تفسیر سُحت آن را بیان کرده اند.
«سَحت: بفتح (س) استیصال و از بین بردن. ثلاثى و مزید آن به یک معنى است. در مجمع آمده: اصل السحت الاستیصال یقال سَحته و اسحته أى أستاصِلُه. لا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ کَذِباً فَیُسْحِتَکُمْ بِعَذابٍ(طه/ ۶۱) به خدا دروغ نبندید و گرنه شما را با عذاب مخصوصى مستأصل و ریشه کن می کند. سُحت: بضمّ (س) اسم مصدر و شى‏ء مستأصل شونده است راغب آنرا پوستی که مستأصل شود؛ گفته است. مراد از سُحت، حرام است. راغب علت تسمیه را چنین گوید: گوئى حرام دین و مروت شخص را از بین می برد. روایت شده: کسب الحجام سحت. این بواسطه حرام بودن نیست بلکه بعلت بردن مروت و مردانگى است»( قرشی، ۱۳۷۱ ، ج‏۳، ص ۲۳۷). ‏اما اکثر قریب به اتفاق مفسران، این کلمه را به معنای رشوه تفسیر نموده‌اند. در تقسیم انواع معانی سحت که در تفسیر زاد المسیر آمده است؛ از سه معنی، دو مورد به رشوه بر می‌گردد و آن دیگری مفهوم عامی است که رشوه را نیز در بر دارد:
و فی المراد بالسّحت ثلاثه أقوال: أحدها: الرّشوه فی الحکم. و الثانی: الرّشوه فی الدّین، و القولان عن ابن مسعود. و الثالث: أنه کلّ کسب لا یحلّ، قاله الأخفش( ابن جوزی، ۱۴۲۲، ج‏۱، ص۵۵۰). در معنای سحت، سه قول وجود دارد: دو قول اول از ابن مسعود، یکی به معنای: رشوه در حکم و دیگری رشوه در دین است. و قول سوم که از أخفش است؛ آن را به معنای هر کسب حرامی دانسته است.
صاحب تفسیر روایی جامع البیان نیز با بیان أسناد متعدد و مختلف، سحت را به معنای رشوه دانسته است( طبری، ۱۴۱۲، ج‏۶، ص ۱۵۷- ۱۵۵).
رسول خدا(ص) در باب تحریم رشوه می‌فرمایند:
إِیَّاکُمْ وَ الرِّشْوَهَ فَإِنَّهَا مَحْضُ الْکُفْرِ وَ لَا یَشَمُّ صَاحِبُ الرِّشْوَهِ رِیحَ الْجَنَّهِ( مجلسی، ۱۴۰۴، ج ۱۰۱، ص ۲۷۴ ). شما را باد بر رشوه که از آن حذر نمایید. زیرا کفر محض است و صاحب رشوه بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد. همچنین در حدیثی عتاب آمیز، سه طرف ارتشاء را مورد لعن قرار می‌دهند:
الرَّاشِی وَ الْمُرْتَشِی وَ الْمَاشِی بَیْنَهُمَا مَلْعُونُون(شعیری، ۱۳۶۳، ص ۱۵۶). رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه بین آن ها، هر سه ملعون اند.
امام علی(ع) نیز در نامه ۷۹ نهج البلاغه در باب آثار شوم ارتشاء در جامعه چنین سخن می‌گویند:
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّمَا أَهْلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ أَنَّهُمْ مَنَعُوا النَّاسَ الْحَقَّ فَاشْتَرَوْهُ وَ أَخَذُوهُمْ بِالْبَاطِلِ فَاقْتَدَوْهُ. پس از یاد خدا و درود! همانا ملت های پیش از شما به هلاکت رسیدند؛ بدان جهت که حق مردم را نپرداختند؛ پس دنیا را با رشوه دادن به دست آوردند. و مردم را به راه باطل بردند و آنان اطاعت کردند. اما چگونگی برخورد با ارتشاء، از بررسی آیات ۴۲ و ۶۳ سوره مائده بدست می‌آید. در آیه ۶۳ ، بر لزوم برخورد قاطع نخبگان و صاحبان امر یک جامعه، با هر گونه فساد و از جمله فساد مالی ارتشاء، تاکید می‌شود:
لَوْ لا یَنْهاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَکْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما کانُوا یَصْنَعُونَ(مائده/ ۶۳) چرا الهیون و دانشمندان، آنان را از گفتارگناه(آلود) و حرامخوارگی شان باز نمى‏دارند؟ راستی چه بد است آنچه انجام می دادند. در آیه بعدی می‌فرماید:
سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ أَکَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُکَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ یَضُرُّوکَ شَیْئاً وَ إِنْ حَکَمْتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطینَ(مائده/ ۴۲) پذیرا و شنوای دروغ هستند و بسیار مال حرام می خورند. پس اگر نزد تو آمدند یا میان آنان داوری کن یا از ایشان روی برتاب. و اگر از آنان روی برتابی؛ هرگز زیانی به تو نخواهند رسانید. و اگر داوری می کنی؛ پس به عدالت در میانشان حکم کن که خداوند دادگران را دوست می دارد.
« دو جمله: سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ أَکَّالُونَ لِلسُّحْتِ دو صفت است که براى مجموع افراد مربوط به این داستان ذکر شده و اما از نظر توزیع؛ جمله اول صفت براى یهودیانى است که نزد رسول خدا (ص) آمدند و جمله دوم صفت آن علمایى است که رشوه گرفتند تا زنا کار سنگسار نشود. البته هم جمله اول و هم جمله دوم شامل کسان دیگرى هم که وضع آنان را دارند؛ مى‏شود. و حاصل معناى آیه این است که یهودیان دو طائفه‏اند: یک طائفه علماى ایشانند که رشوه خوارند و طائفه دیگر مقلدین ایشانند که اکاذیب آن علما را گوش مى‏دهند و مى‏پذیرند. خداى تعالى سپس این تخییر را بیان کرده به اینکه اگر از آنان اعراض کنى و حکمى نکنى؛ هیچ ضررى براى تو ندارد. و نیز سفارش فرموده که اگر خواستى حکم کنى؛ جز به قسط و عدل حکم نکنى. در نتیجه برگشت مضمون سر انجام به این مى‏شود که خداى سبحان راضى نمى‏شود که غیر حکم او را جارى کند. یا باید حکم او را جارى کند و یا اصلا در کارشان مداخله نکند تا اگر حکمى دیگر در بین آنان جارى شد؛ به دست آن حضرت جارى نشده باشد»(طباطبایی،۱۳۷۴، ج۵، ص ۵۵۸).
بنابراین از این جریان و دستور خداوند، حساسیت و اهمیت اجرای دقیق حدود و احکام الهی مشخص می‌شود؛ حتی در قبال قوم یهود. البته این حساسیت فقط منوط به حکم سنگسار نبوده و هر نوع جرمی، بویژه ارتشاء را که در صدر این آیه آمده است شامل می‌شود. بطور کلی در سیره معصومین(ع)، برخورد قاطع با رشوه خواری را می توان ملاحظه نمود. به عنوان مثال هنگامی که اشعث بن قیس، به منظور جلب نظر و تغییر حکم امیرمومنان(ع) به نفع خود، هدیه‌ای برای ایشان می‌برند، امام(ع) می‌فرماید:
فَقُلْتُ أَ صِلَهٌ أَمْ زَکَاهٌ أَمْ صَدَقَهٌ فَذَلِکَ مُحَرَّمٌ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَقَالَ لَا ذَا وَ لَا ذَاکَ وَ لَکِنَّهَا هَدِیَّهٌ فَقُلْتُ هَبِلَتْکَ الْهَبُولُ أَ عَنْ دِینِ اللَّهِ أَتَیْتَنِی لِتَخْدَعَنِی‏ … وَ اللَّهِ لَوْ أُعْطِیتُ الْأَقَالِیمَ السَّبْعَهَ بِمَا تَحْتَ أَفْلَاکِهَا عَلَى أَنْ أَعْصِیَ اللَّهَ فِی نَمْلَهٍ أَسْلُبُهَا جُلْبَ شَعِیرَهٍ مَا فَعَلْتُ(نهج البلاغه/ خطبه۲۲۴). پس به او گفتم: هدیه است؟ یا ذکات یا صدقه؟ که این دو بر ما اهل بیت پیامبر(ص) حرام است. گفت: نه، نه زکات است، نه صدقه ، بلکه هدیه است. گفتم: زنان بچه مرده بر تو بگریند. آیا از راه دین وارد شدی که مرا بفریبی؟…. به خدا سوگند! اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمان هاست به من بدهند تا خدا را نافرمانی کنم که پوست جوی را از مورچه‌ای ناراوا بگیرم؛ چنین نخواهم کرد.
۲-۱-۳-۲- اختلاس
اخْتَلَسَ اخْتِلَاساً: خلس‏ الشی‏ءَ، مرادف خلسهُ است. خَلَسَ النّظرَ: بطور پنهانى نگاه کرد. خَلَسَ الخُطَى: گامهاى آرام و پنهانى برداشت. خَلَسَ القارئُ الحَرَکه: خواننده حرکت حرف را بطور کامل اداء نکرد(مهیار، بی تا ، ص ۲۸). در این تعریف عنصر پنهانی بودن و اختفاء برای واژه اختلاس استنباط می‌شود. اما در فرهنگی دیگر؛ اختلاس به معنای استلاب (سلب کردن) آمده است. ابن منظور می‏نویسد: خلستُ الشیی: اذا استلبتُه: جمله: شی‏ء را اختلاس کردم؛ در هنگامی گفته می‏شود که آن شیء را سلب کرده باشم( ابن منظور، ۱۴۱۴، ج‏۶، ص ۶۵). در اینجا نیز عنصر سلب کردن، استفاد می‌شود. از لحاظ حقوقی، اختلاس را می‌توان بدین صورت تعریف نمود: تصاحب همراه با سوء نیت اموال دولت یا اشخاص، توسط مستخدم دولت که به حکم وظیفه در اختیار وی قرار داشته است؛ به نفع خود یا دیگری(گلدوزیان،۱۳۸۴ ، ص ۴۲۹).
بنابر این می‌توان گفت اختلاس به معنای ربودن مال دیگری به صورت پنهانی است؛ به عبارت دیگر اختلاس هم نوعی سرقت و هم خیانت در امانت است؛ با این تفاوت که ربایش و خیانت در اموال دولتی و عمومی‌ای است که به حسب وظیفه در دست کارمند قرار داشته است(فرهاد نورزاد، ۱۳۸۹، ص ۹۳- ۹۱) .
قرآن کریم در باب اهمیت پرهیز از خیانت در امانت می‌فرماید:
و مَنْ یَغْلُلْ یَأْتِ بِما غَلَّ یَوْمَ الْقِیامَهِ ثُمَّ تُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ ما کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ(آل عمران/ ۱۶۱) هر کس خیانت ورزد؛ روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده؛ بیاید. آنگاه به هر کس(پاداش) آنچه کسب کرده؛ به تمامی داده می شود و بر آنان ستم نرود.
در مقابل، امانت و امانتداری از موضوعاتی است که در فرهنگ دینی بسیار مورد تاکید قرار گرفته است؛ در قرآن کریم در آیات متعددی به رعایت امانت توصیه شده است:
إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها(نساء/۵۸) خدا به شما فرمان مى‏دهد که سپرده‏ها را به صاحبان آنها ردّ کنید.
در آیه هشتم از سوره مؤمنون نیز امانتداری و رعایت امانت از صفات و خصلت‌های انسان‌های با ایمان معرفی شده است:
وَ الَّذینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ: وآنان که امانتها و پیمان خود را رعایت مى‏کنند.
پیامبر اکرم (ص) نیز فرموده اند:
لا تزال امتی بخیر مالم یتخاونوا و ادوا الامانه(حر عاملی، ۱۴۰۹، ج۹، ص ۲۵). امت من همیشه در خیر و سلامت است تا زمانی که به یکدیگر خیانت نورزند و ادای امانت کنند.
امیر مؤمنان علی (ع) می فرمایند:
شر الناس من لا یعتقد الامانه و لا یجتنب الخیانه(تمیمی آمدی، ۱۳۶۶، ص ۴۶۰). بدترین مردم کسی است که به امانت معتقد نباشد و از خیانت پرهیز نکند.
همچنین آن حضرت در نامه ۵ و خطبه ۲۳۲ نهج البلاغه، بیت المال را که در دست کارگزاران حکومت است؛ امانتی الهی و نیز اموال عمومی مسلمانان می‌دانند که هیچ کس به هیچ صورت، حق دخل و تصرف شخصی در آن را ندارد.
امام کاظم (ع) فرمود:
انّ اهل الارض لمرحومون ما تحابّوا ادّوا الامانات و عملوا بالحقّ(طبرسی، ۱۳۸۵، ص ۵۲؛ ورام، بی تا، ج۱، ص ۱۲). تا وقتی که زمینیان به یکدیگر محبت کنند و امانت دار باشند و به حق عمل نمایند؛ مورد رحمتند.
۲-۱-۳-۳- قبیله گرایی
قبیله گرایی یا گرایش به خاندان و قوم خود، در زبان عربی با واژه های عصبیّه و تعصّب بیان می‌شود.
العَصَبِیَّه: تعصب و حمایت از یاران و قوم مرد در کارهائى که مى‏کند. تَعَصُّباً [عَصَبَ‏]: علیهِ: با او مخالفت ورزید، عَصَبَ لهُ و معهُ: به او گرایش و یارى کرد(مهیار، بی تا، ص ۲۳۹-۲۱۶).
قوم گرایی و رابطه گرایی در علم مدیریت به این معناست که دوستان و خویشاوندان یک مدیر در خارج از سازمان، ممکن است دوستی و خویشاوندی را با سازمان مد نظر قرار دهند و انتظار داشته باشند که امتیازات ویژه‌ای به آنها تعلق گیرد(خدمتی و دیگران، ۱۳۸۲، ص۱۲۴). گاهی از این امتیازات ویژه به «رانت خواری» تعبیر می‌شود. یعنی هر نوع استفاده مادی و معنوی که از ارتباطات ویژه و جایگاه و موقعیت مدیر توسط اطرافیان صورت بگیرد و به واسطه ی آن چیزی که دیگران امکان دسترسی به آن را ندارند؛ به آسانی بتوانند به خود اختصاص دهند(امیری،۱۳۸۷، ص۳۵۶).
در قرآن کریم با تعبیری ریشه شناسانه، هر نوع تبعیض، ویژه خواری و تبارگرایی بی جا را اساساً مردود می‌شمارد:
یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ(حجرات/ ۱۳) اى مردم، ما همه شما را نخست از مرد و زنى آفریدیم و آن گاه شعبه‏هاى بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند؛ همانا خدا کاملاً دانا و آگاه است. آیه فوق اساس برتری انسان ها بر یکدیگر را تنها تقوای الهی می‌داند و در آیات دیگر نیز برای دوستی و گرایش ها و روابط معیار تعیین می نماید، معیار ایمان و تقوا نه تعصب و منفعت طلبی:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَکُمْ وَ إِخْوانَکُمْ أَوْلِیاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْکُفْرَ عَلَى الْإیمانِ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ(توبه/ ۲۳) اى اهل ایمان، شما پدران و برادران خود را نباید دوست بگیرید اگر که آنها کفر را بر ایمان برگزینند؛ و هر کس از شما آنان را دوست گیرد چنین کسانى بى‏شک ستمکارند.
وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ(هود/ ۱۱۳) و (شما مؤمنان) هرگز نباید با ظالمان همدست و دوست و بدانها دلگرم باشید و گر نه آتش (کیفر آنان) در شما هم خواهد گرفت و در آن حال جز خدا هیچ دوستى نخواهید داشت و هرگز کسى یارى شما نخواهد کرد. از آنجا که هرگونه فساد و بویژه فساد و اختلال در امور اداری یک جامعه، از مصادیق بارز بی ایمانی و بی پروایی الهی است، بنابراین گرایش به خانواده و خاندان در این امور، بدون هیچ گونه شایستگی و تنها بر اساس نسبت و رابطه نیز نوعی ظلم و تعدی از حدود الهی وگرایش به کفر به شمار می‌آید. خداوند متعال، تبارگرایی بدون زمینه های شایستگی و استحقاق را از جانب هرکس که صورت گیرد؛ نمی پذیرد:
وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی‏ قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمینَ(بقره/ ۱۲۴). و (به یاد آر) هنگامى که خدا ابراهیم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد؛ خدا به او گفت: من تو را به پیشوایى خلق برگزینم. ابراهیم عرض کرد: فرزندان من چطور؟ فرمود: (اگر شایسته باشند؛ مى‏دهم، زیرا) عهد من به مردم ستمکار نخواهد رسید. خداوند در این آیه هم اهمیت و حساسیت جایگاه رهبری و اداره جامعه را بیان می‌کند و هم از به کرسی نشستن مردمان ظالم و فاسد نهی می کند. در نهایت نیز خویشاوندی و نسبت داشتن با پیامبر خدا را دلیل کافی برای امامت و جانشینی ایشان نمی داند و به صراحت از این گونه رابطه گرایی نهی می‌ نماید. این نوع طرد و دفع قوم مداری در ارتباط با دیگر انبیاء الهی همچون حضرت نوح(ع) و پسرشان، حضرت لوط(ع) و همسرشان، و … دیده می‌شود. رسول اکرم(ص) می فرمایند:
من کان فی قلبه مثقال خردله من عصبیه جعله الله تعالى یوم القیامه مع أعراب الجاهلیه(ابن اشعث، بی تا، ص ۱۶۳). هر کس که به اندازه دانه خردلی در دلش تعصب (بی جا) باشد، خداوند در قیامت او را با اعراب جاهلی محشور می کند.
امام علی(ع) نیز در انتقاد سخت از رابطه گرایی عثمان در امور مملکتی، اینچنین سخن می‌گویند:
إلی أن قامَ ثالثُ القَومِ… وَ قامَ مَعهُ بَنو أبیهِ یخضَمونَ مالَ اللهِ خِضمَهَ الإبِلِ نِبتَهَ الرّبیعِ، ذلی أن إنتَکَثَ علَیهِ فَتلُهُ و أجهَزَ عَلیهِ عَمَلُهُ وَ کَبَت بِهِ بِطنَتُهُ!(نهج البلاغه/ خطبه ۳) تا آنکه سومی به خلافت رسید… و خویشاوندان پدری او از بنی امیه به پا خاستند و همراه او بیت المال را خوردند و بر باد دادند، چون شتر گرسنه‌ای که به جان گیاه بهاری بیفتد، عثمان آنقدر اسراف کرد که ریسمان بافته او باز شد و اعمال او مردم را بر انگیخت، و شکم بارگی او نابودش ساخت.
از امام سجاد(ع) درباره عصبیت سوال شد، ایشان پاسخ دادند:
الْعَصَبِیَّهُ الَّتِی یَأْثَمُ عَلَیْهَا صَاحِبُهَا أَنْ یَرَى الرَّجُلُ شِرَارَ قَوْمِهِ خَیْراً مِنْ خِیَارِ قَوْمٍ آخَرِینَ وَ لَیْسَ مِنَ الْعَصَبِیَّهِ أَنْ یُحِبَّ الرَّجُلُ قَوْمَهُ وَ لَکِنْ مِنَ الْعَصَبِیَّهِ أَنْ یُعِینَ الرَّجُلُ قَوْمَهُ عَلَى الظُّلْمِ( حر عاملی، ۱۴۰۹، ج ۱۵، ص۳۷۳). قوم گرایی که گناه به شمار می‌رود؛ آن است که فرد اشرار خاندان خود را بهتر از برگزیدگان و نیکان قوم دیگر بداند، و صرف دوست داشتن خاندان خویش، عصبیت نیست. اما تعصب و تبارگرایی این است که کسی قومش را بر انجام ظلمی یاری دهد.
امام صادق(ع) نیز در مذمت عمل رانت خوار و رانت دهنده از دیدگاه اسلام، بیان رسایی دارند: مَن تَعَصَّبَ أَوْ تُعُصِّبَ لَهُ خَلَعَ رِبْقَهَ الْإِیمَانِ مِنْ عُنُقِهِ(کلینی،۱۳۶۵، ج۲، ص ۳۰۷). کسی که قوم مداری(بی جا) می‌کند و یا کسی که این کار به نفع او صورت می‌گیرد، گردن آویز ایمان را از گردن خود بیرون کشیده است.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
[چهارشنبه 1400-08-05] [ 01:19:00 ق.ظ ]




اقدامات تربیتی :
این اقدامات شامل توسعه مراکز تربیت معلم ،بهبود برنامه های آموزشی ضمن خدمت و نیز گسترش دوره های پیش دبستانی بخصوص در محلات فقر نشین شهری می باشد.
اقدامات انگیزشی و مادی :
شامل تغذیه رایگان ، استفاده از لوارم التحریر و لباس رایگان ، به ویژه برای دختران ، ارائه امکانات خاص مانند دوچرخه به دانش آموزان روستاهای دور افتاده ،اهدای بورس و هزینه تحصیلی برای دانش آموزان می باشد.
پایان نامه - مقاله - پروژه
مشارکت اولیاء و جامعه ملی :
این اقدام به منظور علاقمند کردن آنها به تحصیل و جلوگیری از افت تحصیلی می باشد.تشریک مساعی اولیا شامل شرکت در انجمنهای اولیاء و مربیان و کمک گرفتن از آنها در اداره کلاس و مدرسه تا ساختن و تجهیز مدرسه به کمک خود آنان می باشد.
اقدامات غیر رسمی :
این اقدامات با بهره گرفتن از امکانات محلی و ایجاد فضاهای آموزشی اضافی انجام میگیرد.برای مثال ،نهادها یا سازمانها می توانند بعنوان مکمل مدرسه عمل کنند و در بخشی از مسئولیتهای مدرسه شریک شوند.
پیشینه تحقیق :
موضوع افت تحصیلی و علل و عوامل بروز آن در دوره های مختلف تحصیلی موضوعی است که از دیرباز مورد توجه بسیاری از محققان آموزشی واقع شده است که هر کدام از این پژوهشگران از بعدی خاص به موضوع نگاه کرده و عواملی را مورد نقد و بررسی قرار داده اند و کار خویش را در قالب پایان نامه های دانشگاهی و یا بعنوان تحقیقات آموزشی عرضه نموده اند.که در این بخش از این فصل به بررسی تعدادی از این تحقیقات پرداخته و نتایج آنها را محقق جهت بررسی با نتایج حاصل از تحقیق استخراج خواهد نمود.
۱)پایان نامه ای تحت عنوان «بررسی عوامل موثر در افت تحصیلی دانش آموزان در دوره راهنمایی و دختران پایه سوم منطقه ۱۶ آموزش و پرورش» که توسط پژوهشگر خانم زهرا داریاپور در سال ۱۳۶۹-۷۰ ،مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس انجام پذیرفته است که نمونه آماری پروژه ای ایشان ۲۴۰ نفر دانش آموز دختر و ابزار مورد استفاده پرسش نامه محقق ساخته می باشد. که طبق بررسیهایی که این پژوهشگر انجام داده اند به این نتایج دست یافته اند که هر چه قشر اجتماعی خانواده دانش آموزان بالاتر و از انسجام بیشتری برخوردار باشد افت تحصیلی در دانش آموز کمتر مشاهده می شود .بین خانواده و میزان امکانات آموزشی و افت تحصیلی رابطه وجود ندارد،مدیران مدارس اعتقاد داشتند که فقر فرهنگی خانواده ،اختلافات فقر اقتصادی ،بالا بودن تعداد افراد خانواده ،کمبود امکانات آموزشی ،مشکلات اقتصادی معلمان و مشکلات روحی و عاطفی دانش آموزان در دوران بلوغ از علل عمده افت تحصیلی است.
۲)تحقیق دیگری با عنوان «بررسی علل افت تحصیلی در دوره متوسطه عمومی شهرستان خرم آباد توسط آقای حسین مهرداد در تاریخ ۱۳۷۰ در مقطع کارشناسی ارشد انجام پذیرفته است.محقق پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از تحقیق خویش نتایج زیر را بیان می دارد.
۱- عوامل ناشی از نظام آموزشی ۵۴/۳۰ درصد تاثیر
عوامل خانوادگی ۸/۲۷ درصد تاثیر
عوامل مربوط به محیط آموزشی با ۴۶/۱۵ درصد تاثیر
عوامل فردی با ۸۳/۱۱ درصد تاثیر
عوامل ناشی از خصوصیات معلم با ۷۴/۷ درصد تاثیر
عوامل محیطی و اجتماعی با ۶۳/۶ درصد تاثیر
۳)پژوهشگر بعدی با عنوان« بررسی علل و عوامل موثر بر افت تحصیلی در مدرسه راهنمایی ۱۷ شهریور کلور از توابع شهرستان خلخال در سالتحصیلی ۷۲-۷۱ توسط آقای سید علی اسحاقی انجام گرفته است.که محقق پس از بررسی اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه ها نتایج زیر را از تحقیقات خویش به دست می آورد.
عواملی که بر افت تحصیلی تاثیر دارند عبارتند از : تحصیلات والدین ،درآمد والدین ،بعد خانوار،میزان مراجعه والدین به مدرسه،میزان علاقه به تحصیل دانش آموزان ،میزان معاشرت با دوستان ناباب و میزان مطالعه درس دانش آموزان.
۴)تحقیق دیگری با عنوان ((بررسی ارتباط ویژگیهای خانوادگی با افت تحصیلی دانش آموزان پسر در دوره متوسطه اردبیل)) توسط آقای عظیم علیپور در سال ۱۳۷۴مقطع کارشناسی ارشد, دانشکده علوم اجتماعی تهران انجام گرفته است که در این پژوهش محقق به این نتایج دست یافته که بین افت تحصیلی و نوع شغل پدران و میزان درآمد خانواده و وضعیت مسکن و شغل مادران و سواد والدین و حضور و عدم حضور والدین یا یکی از آنها ارتباط وجود دارد.
۵)تحقیق دیگری با عنوان بررسی علل افت تحصیلی در آموزش و پرورش شهرستان نمین و ارائه راه های مقابله با آن توسط آقای سید ناصر آمیغی اردبیل در سال ۱۳۷۹ در مقطع کارشناسی ارشد انجام گرفته است که در این پژوهش محقق به این نتیجه دست یافته که بین افت تحصیلی , میزان تحصیلات خانواده , میزان در آمد والدین , امکانات فضای آموزشی و شیوه مدیریت آموزشگاه و ویژگی های معلمان ارتباط معنا داری که موثر بر معدل درس باشد وجود ندارد اما شیوه ی مدیریت آموزشگاه و ویژگی های معلمان و میزان در آمد خانواده بر تکرار پایه آنها موثر می باشد.
فصل سوم
روشها و تکنیک ها
مقدمه
تعریف جامعه و نمونه
تعریف جامعه آماری و نمونه آماری
ابزار اندازه گیری
روش جمع آوری داده ها
روش تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه:
یکی از محاسن این فصل که در آن مرحله به مرحله روش انجام تحقیق توصیف می گردد همان ایجاد امکان به منظور تکرار یا ادامه تحقیق در همان زمینه یا زمینه دیگر برای محقق دیگر است تا بتواند با رعایت مفاد مندرج در این فصل از تحقیق تحقیقی مشابه انجام دهدو از مقایسه و بررسی یافته ها در تحقیق اطلاعات مفیدی کسب کند.
در این فصل با توجه به موارد مطروحه روش انجام تحقیق به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و درباره روش تحقیق – جامعه آماری – نمونه روش نمونه گیری – روش جمع آوری اطلاعات بحث خواهد شد و هر کدام از موارد مذکور تحت عنوان خاصی مطرح شده و بحث و توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.
تعریف جامعه:
جامعه عبارت است از گروهی از افراد ،اشیا با حوادث که حداقل یک صفت یا ویژگی مشترک داشته باشند یا بعبارتی دیگر جامعه عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهیم(دلاور ، علی، ۱۳۷۰).
تعریف جامعه آماری :
جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شامل معلمان مونث در مدارس دخترانه متوسطه ناحیه ۲ شهرستان اردبیل در سال تحصیلی ۹۰-۸۹ که تعداد آنها ۱۰۰ نفر می باشد.
تعریف نمونه :
نمونه به زیر جامعه ای گفته می شود که از کل جامعه انتخاب می شود و معرف آن است.
یا بعبارت دیگر نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد ،حوادث و اشیا از یک جامعه تعریف شده بعنوان نماینده آن جامعه (دلاور، علی، ۱۳۷۰)
تعریف نمونه آماری :
با توجه به اهمیت نمونه به ویژه در تحقیقات علوم انسانی نمونه ای که برای این پژوهش در نظر گرفته شده است در مورد جامع معلمان با بهره گرفتن از فرمول گوکران ۴۰ معلم بعنوان نمونه انتخاب شدند.
فرمول کوکران : با توجه به اینکه مقادیر p و q قبل از برآورد حجم نمونه مجهول بود بنابراین p=50% و q=50 % در نظر گرفته شد مقادیر متغیر های دیگر فرمول حجم نمونه کوکران عبارتند از :
توزیع نرمال یا احتمال خطا=   درصد خطاپذیری نتایج =
عدم وجود صفت در نمونه q= احتمال وجود صفت در نمونه p=
حجم نمونه آماری N=
N=

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 01:18:00 ق.ظ ]




 

۵-۳) برآورد حجم نمونه

نمونه گیری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان جامعه ی آماری است، بطوریکه با مطالعه ی آنها قادر باشیم ویژگی های آن را به جامعه تعمیم دهیم. از آنجا که در طرح­ریزی تحقیق، انتخاب حجم نمونه نشان دهنده ی واقعیت­های جامعه است و از آن تبعیت می­ کند، بنابراین چگونگی انتخاب نمونه یکی از موضوع­های کلیدی بررسی و تحقیق است. انجام این تحقیق علمی بسیار هزینه بر و زمان بر بوده است و امکان بررسی کامل جمعیت به طور “سرشماری[۳۸]” وجود نداشت، لذا با توجه به چنین واقعیتی از طریق “نمونه گیری[۳۹]“، اطلاعات احتمالی با بهره گرفتن از تحلیل داده ­های جمع­آوری شده پیرامون نمونه بدست آمد و در نهایت از طریق “تعمیم[۴۰]“، این اطلاعات به جامعه اصلی نسبت داده شد. حجم نمونه در این تحقیق با بهره گرفتن از فرمول نمونه گیری جامعه محدود که به صورت رابطه(۱-۳) محاسبه می‌شود به دست می‌آید (آذر & مومنی, ۱۳۸۱, ص. ۷۱). فرمول مناسب برای تعداد نمونه (n) عبارت است از:
پایان نامه
رابطه(۱-۳):
نمادهای به کار رفته در این رابطه (فرمول) عبارتند از:
N: حجم جامعه که در این تحقیق برابر با ۱۰۰ می باشد.
n: حجم نمونه؛
Zα/۲: میزان برآورد با در نظر گرفتن ضریب اطمینان ۹۵% این مقدار برابر با ۹۶/۱ می­باشد؛
­e: (دقت برآورد) تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق برای وجود آن صفت در جامعه است که در تحقیق حاضر با توجه به تحقیقات پیشین، ۰.۰۴ در نظر گرفته شد؛
q: نسبت عدم موفقیت در بین افراد نمونه است که عدد ۵۰% در نظر گرفته شده است، q=1-p؛
p: نسبت موفقیت بر اساس برآورد حداکثر احتیاطی، ۵۰% در نظر گرفته می شود.
بنابراین حجم نمونه مورد بررسی ۸۶ عدد تعیین گردید.

۶-۳) روش و ابزار گردآوری داده ها

ابزار سنجش و اندازه ­گیری وسایلی هستند که به کمک آنها می­توان داده های مورد نیاز را برای تجزیه و تحلیل و بررسی پدیده ی مورد مطالعه و نهایتاً کشف حقیقت گردآوری نمود. از آنجا که به وسیله ی این ابزار می توان به گردآوری داده های مورد نیاز فرضیه ها و سؤالات پژوهش پرداخت، لذا ابزار گرداآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه می باشد که در پایان در بخش ضمائم ارائه شده است.
این تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها، توصیفی همبستگی است چراکه رابطه میان متغیر ها بر اساس هدف تحقیق تحلیل می گردد.
اطلاعات لازم در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از روش های مطالعات کتابخانه ای شامل کتب، مقالات، مجلات، گزارشات تحقیقی، مدارک و اسناد موجود، و نیز استفاده از اینترنت و همچنین پرسشنامه که بر اساس مطالعات انجام شده در بخش ادبیات موضوع و با راهنمایی اساتید کارشناسان مربوطه تهیه شده و روایی و پایایی آن مورد سنجش قرار خواهد گرفت جمع آوری می شود.

۷-۳) روایی (اعتبار) آزمون

برای کسب اطمینان از اینکه مشخص شود ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) تا چه حد توانسته است خصیصه های ده گانه ی تشکیل دهنده ی آن از جمله مزیت هزینه ای، مزیت منفعتی (تمایز)، استراتژی تمرکز، ویژگی های فیزیکی، ویژگی های فنی، معیارهای عینی، توجه به نیاز مشتری، ویژگی ادراکی، معیارهای ذهنی، و موقعیت یابی استراتژیک را بسنجد تا بتوان به دقت داده های حاصل از آن را مورد آزمون قرار داد، از روایی محتوا استفاده شده است.
بر اساس رویکرد اعتبار، برای سنجش میزان اعتبار پرسشنامه به بررسی اجزای ده گانه ی تشکیل دهنده ی آن پرداخته ایم. روایی محتوا در اینجا اطمینان می هدکه نمونه سؤال­های مورد استفاده در آزمون این تحقیق به اندازه ی کافی معرف کل جامعه ی سؤال­های ممکن و مناسبی است که می­توان از محتوا یا موضوع تهیه کرد. بنابراین روایی محتوا ایجاد اطمینان می­ کند که همه­ ابعاد و مؤلفه ­هایی که می ­تواند مفهوم موقعیت یابی استراتژیک را انعکاس دهند در آن سنجه وجود دارد. هرچه وجود این ابعاد و مؤلفه­ ها در سنجه جهت انعکاس مفهوم، بیشتر باشد، روایی محتوا بیشتر می­ شود. بنابراین برای تعیین روایی محتوا در این تحقیق از قضاوت متخصصان، اساتید، و خبرگان، در این‌ باره که سؤال­های آزمون تا چه میزان معرف محتوا و هدف­های برنامه یا حوزه­ محتوایی هستند، استفاده شده است.در این تحقیق جهت طراحی پرسشنامه ابتدا از پیشینه ی تحقیق و سپس از نظرات کارشناسان و اعضای هیئت مدیره ی شرکت نودر استفاده گردیده است. این ارزیابی در اصل بر روایی محتوایی شاخص­ های دهگانه ی ارائه شده برای سنجش ابعاد موقعیت یابی استراتژیک در طرح پژوهش تمرکز داشت. در نهایت پرسشنامه به تأیید اساتید راهنما و مشاور رسیده است. در نتیجه پرسشنامه از روایی لازم برخوردار می باشد.

۸-۳) پایایی (قابلیت اعتماد) آزمون

قابلیت اعتماد یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) است. برای آزمون پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای (α) کرونباخ استفاده شده است. این روش برای محاسبه ی هماهنگی درونی ابزارهای اندازه گیری از جمله پرسشنامه ها یا آزمون هایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کنند بکار می رود. برای محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ ابتدا واریانس نمره های هر زیر مجموعه سؤالات پرسشنامه محاسبه و این مقدار بر اساس واریانس کل آزمون مورد سنجش قرار می گیرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه گردید:
رابطه (۲-۳):

مؤلفه های موجود در این رابطه به شرح زیر می باشند :
: تعداد زیر مجموعه سئوالهای پرسشنامه
: واریانس نمرات هر زیرمجموعه
: واریانس کل
عدد حاصل از این فرمول بین صفر و یک است. هرچه این ضریب بیشتر باشد بیانگر اعتبار بیشتر پرسشنامه است. بدین منظور در این پژوهش ۳۰ پرسشنامه ی پیش آزمون(Pilot) تهیه گردید و بین کارشناسان فروش و بازاریابان شرکت نودر توزیع شد. با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل داده های نمونه ی مقدماتی از طریق نرم افزار آماری SPSS ، ضریب آلفای کرونباخ سؤالات پرسشنامه ۸۵.۳% تعیین شد. این مقدار بیشتر از حد قابل قبول است و بنابراین سؤالات پرسشنامه از پایایی مناسب و مطلوبی برخوردار می باشند.
در این تحقیق با توجه به این که بر اساس مدل مفهومی ارائه شده، سؤالات پرسشنامه طراحی شده است. جدول (۳-۳) عوامل مؤثر و تعداد سؤالات هر عامل در پرسشنامه‏ی مورد استفاده را نشان می دهد:
جدول ۳-۳: عوامل مدل و تعداد سؤالات هر عامل در پرسشنامه‏ی تحقیق

 

ردیف عوامل سوالات
۱ ویژگی های فنی از سؤال ۱ تا ۳
۲ ویژگی های فیزیکی از سؤال ۴ تا ۶
۳ معیارهای عینی از سؤال ۷ تا ۱۰
۴ نیازهای مشتری از سؤال ۱۱ تا ۱۴
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 01:18:00 ق.ظ ]




۳۶۰

 

۰۰۰/۰**

 

 

 

چشم انداز مشترک

 

۱۶/۳

 

۹۰/۰

 

۳

 

۴۸/۳

 

۳۶۰

 

۰۰۱/۰**

 

 

 

یادگیری تیمی

 

۱۸/۳

 

۷۹/۰

 

۳

 

۳۸/۴

 

۳۶۰

 

۰۰۰/۰**

 

 

 

تفکر سیستمی

 

۲۸/۳

 

۹۲/۰

 

۳

 

۸۲/۵

 

۳۶۰

 

۰۰۰/۰**

 

 

 

* در سطح ۰۵/۰ معنادار است. ** در سطح ۰۱/۰ معنادار است.
نتایج آزمونt تک گروهی در جدول (۶-۴) نشان میدهد میانگین یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه عمومی استان کرمانشاه ۳۳/۳ با انحراف معیار ۶۳/۰ است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه میگیریم که میزان یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه بزرگتر از حد متوسط است. همچنین میانگین و انحراف معیار هر یک از مؤلفه های یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه به شرح زیر است:
پایان نامه - مقاله - پروژه
۱) میانگین مؤلفه مهارتهای فردی دبیران ۵۸/۳ با انحراف معیار ۶۵/۰ به دست آمده است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه می گیریم که میزان مهارتهای فردی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه بالاتر از حد متوسط است.
۲) میانگین مؤلفه مدل های ذهنی دبیران ۴۴/۳ با انحراف معیار ۷۱/۰ به دست آمده است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه می گیریم که میزان یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه در مؤلفه مدل های ذهنی، بالاتر از حد متوسط است.
۳) میانگین مؤلفه چشم انداز مشترک دبیران ۱۶/۳ با انحراف معیار ۹۰/۰ به دست آمده است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه می‌گیریم که میزان یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه در مؤلفه چشم انداز مشترک، بالاتر از حد متوسط است.
۴) میانگین مؤلفه یادگیری تیمی دبیران ۱۸/۳ با انحراف معیار ۷۹/۰ به دست آمده است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه می‌گیریم که میزان یادگیری تیمی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه، بالاتر از حد متوسط است.
۵) میانگین مؤلفه تفکر سیستمی دبیران ۲۸/۳ با انحراف معیار ۹۲/۰ به دست آمده است که از میانگین آماری (۳) بزرگتر است و این تفاوت در سطح ۰۱/۰ معنادار است؛ بنابراین با ۹۹% اطمینان نتیجه می‌گیریم که میزان یادگیری سازمانی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه در مؤلفه تفکر سیستمی، بالاتر از حد متوسط است.
سؤال۲) وضعیت درگیری شغلی دبیران مدارس متوسطه استان کرمانشاه در چه حد است؟
جدول۷-۴- بررسی میزان درگیری شغلی دبیران با بهره گرفتن از آزمون tتک گروهی:

 

 

شاخص
متغیر

 

میانگین مشاهده‌شده

 

انحراف استاندارد

 

میانگین آماری[۲۱۷]

 

مقدار آمارهt

 

درجه آزادی

 

سطح معناداری

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 01:17:00 ق.ظ ]




سنت پرستش مادر –خدایان در ایران از دوران های کهن آغاز و در دوره های بعد به گونه های دیگر نمایان میشود.در سنگ نوشته هایی که از دوران هخمنشی به جا مانده و به خط میخی و زبان فارسی باستان است مادر _خدا نامی مشخص میابد و “اناهیتا “خوانده میشود.از این دوران به بعد است که مجسمه های فراوانی از این بانوی اساطیری به فرمان اردشیر دوم در شهر های شوش،اکباتان،دمشق و بابل ساخته و تصویر او در کتیبه ها نقش میشود. (همان)
۲-۴-۵-۲ نقش زنان در جامعه ی بدوی ایران
انسان بدوی که بیشتر در نجد ایران میزیست در سوراخ هایی که حفر میکرد و سقف آن را با شاخه های درختان میپوشاند زندگی میکرد.در جامعه ی بدوی وظیفه مخصوصی به عهده ی زن گذاشته شده بود.وی گذشته از آنکه نگهبان آتش و شاید اختراع کننده و سازنده ی ظروف سفالین بود،میبایست چوبدستی بدست گرفته در کوه ها به جست و جوی ریشه های خوردنی نباتات یا جمع آوری میوه های وحشی بپردازد.شناسایی گیاهان ،مولود مشاهدات طولانی و مداوم بود و همین امر باعث پیشرفت در زمینه های مختلف او بود.مردان در این مورد اندکی پیشرفت کرده بودند. پناسایی گیاهان و تشخیص فصل روییدن دانه ها عاملی برای ابداعات بیشتر توسط زنان بود.در نتیجه عدم تعادلی بین وظیفه زن و مرد ایجاد شد و همین امر سبب تفوق زن بر مرد در جوامع ابتدایی شد.در چنین جوامعی زن کارهای قبیله ای را اداره میکند و به مقام روحانیت میرسد.در عین حال زنجیر اتصال خانواده به وسیله ی سلسله ی زنان صورت میگیرد چه زن ناقل خون قبیله به خالص ترین شکل خود به شمار میرود.این طرز اولویت زن یکی از امور مختص ساکنان اصلی نجد ایران بوده و بعد ها در آداب آریاییان فاتح وارد شده است. (همان)
دانلود پروژه
۲-۵ جایگاه زن بعد از اسلام
اسلام ،با آن آیین مترقى و پیشرفته خود ،براى زن ارزش و احترام بسیارى قایل است. زن در مفهوم انسانیت با مرد هیچگونه فرقى ندارد و مرد را بر او امتیازى نیست . زن ،مانند مرد ،عضو کامل جامعه است و شخصیت حقوقى مستقل دارد. زن در جامعه ى اسلامى برخوردار از استقلال فکرى و اقتصادى است و در زندگى خود ،در تصمیم گیرى آزاد است و به میل خود بر اساس موازین شرعى مى تواند با هر که بخواهد ازدواج کند.(مجازی/۱۳۷۰/۱۵۱)
زن از لحاظ شخصیت حقوقى تا آنجا مستقل است که مى تواند براى شیر دادن مولودش از شوهرش مزد مطالبه کند و بدون دخالت شوهر مى تواند کشاورزى یا تجارت کند.(همان)
در بدو پیدایش اسلام ،در سطح جهان به زن یا به عنوان برده و حیوان نگریسته می شد و یا در جوامع متمدنی چون ایران و روم اندک توجهی به آنها صورت می گرفت ،اما پس از پیدایش اسلام زن از اسارت بیرون آورده شد و آزادی عمل و اراده به او داده شد (البته در ایران حقیر شمردن زن بر خلاف آنچه در تعلیمات زرتشت وجود داشته صورت می پذیرفته است و آن هم سالها پس از مرگ زرتشت پیامبر ). (همان)
-در باب احترام و مالکیت دسترنج و تصرف در آن ،از نظر اسلام زن استقلال کامل را داشته ،و بی آنکه به ما نعی برخورد کند یا تحت ولایت و یا قیومیت مرد باشد آزادی اراده و عمل را دارد . (همان)
-در باب تعلیم و تعلم و تربیت و روابط مشروع اجتماعی و معاشرت پسندیده کمترین تفاوتی با مرد ندارد ،با این شرط که تظاهر به زینت و خود نمایی و عشوه گری ننموده و دامن به شهوت مردان نزند در توسعه معاشرت آزاد است. (همان)
-در باب ادای فرضه ی دینی و برتری انسانها در تقوی به یکدیگر ،زن هیچ تفاوتی با مرد ندارد و می تواند با افزودن به تقوای خویش از مرد ها هم در ارزش و مرتبه بالا رود(همان)
-در باب ازدواج اسلام هرگز زن را به مانند یک برده مجبور نمیداند بلکه به وی حق انتخاب همسر آینده اش را داده و او را مختار میسازد که مسیر زندگی آینده اش را مشخص سازد ،اما به دلایلی از قبیل ارث و… زن حق ندارد به بیش از یک مرد شوهر نماید. (همان)
-تربیت دختران به عنوان مادران آینده جامعه ی اسلامی از نظر اسلام بسیار مورد توجه قرار گرفته و در اینباره حضرت محمد (ص) میفرماید:
کسی که درای دختری است ،اگر او را تربیت نماید و در تربیت او نیکو عمل کند و او را تغذیه کند و در تغذیه او درست عمل کند و نعمت هایی که خدا به او ارزانی داشته نسبت به دخترش دریغ نکند برای او میمنه و میسرهای است از آتش به سوی بهشت. (موریس شیخی/۱۳۷۶/۱۲۹)
اسلام معتقد است ترقی سطح زندگی اجتماعی در سایه ترقی سطح زندگی خوانوادگی است و اجتماع نیز از این خانواده تشکیل میشود و چون مادر رکن اساسی خانواده است و تاثیر بسزایی در تربیت فرزندان دارد لذا تربیت دختران که مادران آینده هستند یک وظیفه است.امروزه پس از قرنها حمایت بی دریغ اسلام از مقام والای زن دنیای بشریت متوجه شده که دختر هم مثل پسر انسانی است که باید از مزایای زندگی متمتع شود. (همان)
دراینباره امام صادق (ع)پیشوای ششم شیعیان بیان میدارد:"پسران عمت و دختران حسنات هستند.خدا از نعمت میپرسد و به حسنات پاداش میدهد.از امام رضا پیشوای هشتم شیعیان نقل شده که رسول خدا محمد مصطفی (ص) فرومد:"خداوند بر زنها بیش از مردها مهربان است “(همان/۱۳۰)
در اسلام برای پیشرفت دختران و زنان در علم و دانش حدی معین نشده است و علوم را برای هر بشری اعم از زن و مرد تا حدود امکانات و استعداد آنها مطلوب و لازم دانسته است و زن را نیز از این جهت به هیچ وجه محدود نکرده است. از نظر اسلام زن مهمترین سرمایه برای ادی عالی ترین وظبفه در جهان خلقت است و آن عبارت از تربیت کودکان و نونهالان میباشد. (همان)
اسلام در عین حالی که استقلال مالی و کارکردن در بیرون از خانه را برای زن به عنوان یک اصل پذیرفته اما معتقد است زن نباید به کارهای سنگین که با روحیات او در تضاد است بپردازد چرا که در آن صورت عزت زنانگی و ظرافت خود را از دست خواهد داد. زیرا زن برای کارهای سنگین چون چلنگری و غیره آفریده نشده است .لذا از نظر اسلام زن میتواند با انجام وظایف مناسب عبارت از پرورش کودک و تامین حوائج داخلی و شرکت در مسائل اجتماعی که اسلام آن را تجویز کرده است حیثیت خود را بهترحفظ مینماید. (همان)
۲-۶ بعد تربیتی توجه به جایگاه ویژه ی زن در اسلام و زرتشت
جلوگیری از احساس حقارت زنان در مقایسه با مردان
تقویت اعتماد به نفس در زنان
ایجاد روحیه ی تلاش و حرکت بیشتر در زنان
شرکت در سازندگی کشور و پیشرفت فردی و اجتماعی
سوق دادن زنها به سوی تعلیم و تربیت
دادن اختیار در کنار اعتماد به نفس در زنان در امر ازدواج و بسیاری از امور دیگر
توجه به آموزش دختران به عنوان مادران فردا
جلوگیری از سو استفاده های اجتماعی از وجود زنان
بها دادن جامعه به وجود زنان در کنار مردان
۱۰- تشویق زنان به اطاعت از شوهران خویش به واسطه ی حفظ حریم خانواده. (نیکنام/۱۳۸۵/۱۵۹)
فصل سوم:
ازدواج
۳-۱ ازدواج در اسلام
نکاح از مصدر ثلاثی و از ریشه نَکَحَ ، یَنکَحُ می باشد .نکاح در لغت به معنی تقابل است و در زبان عرب هرگاه دو کوه مقابل یکدیگر قرار گرفته باشند گفته میشود: تَناکَحَ الجَبَلان،یعنی دو کوه در مقابل هم واقع شده اند .ولی از نظر اصطلاح نکاح به مفهوم عقل است که در زبان فارسی به « زن گرفتن » و «شوهرکردن » تعبیرمیشود . من حیث المجموع می توان نکاح را اینگونه تعریف کرد : « نکاح رابطه ای است حقوقی –عاطفی که به وسیله عقد بین زن و مرد حاصل میگردد و به آنها حق می دهد که با یکدیگر زندگی کنند».
نکاح یکى از مستحبات مورد تاکید است . و روایاتى که در ترغیب مردم بر آن و مذمت ترک آن وارد شده بى شمار است .
شرع مقدس اسلام به ازدواج عنایت و تاکید فوق العاده ای دارد و صراحتا در قرآن به آن تاکید شده و می فرماید:
“مردان بی زن و زنان بی شوهر ازدواج کنند"(نور/ ۲۴)
حضرت محمد (ص)می فرماید:
“هیچ چیز نزد خداوند محبوبتر از ازدواج نیست “(حرعاملی/ ۱۳۷۶ق/۳ )
“ازدواج کنید که همان اازدواج کردن سنت رسول خداست که همواره میفرمود :هر کسی که دوست دارد از سنت من تبعیت کند همانا ازدواج کردن از سنت من است.” (همان)
اسلام به پسر و دختر امر می کند که هر چه زودتر ازدواج کنند و آنقدر به این امر مهم تاکید دارد که رسول گرامی ازدواج نکردن را اعتراض از سنت خویش ،یعنی خروج از اسلام می داند و خانه ای را که در آن ازدواج صورت پذیرد بهترین خانه می داند. (همان)
۳-۱-۱ فضیلت ازدواج در اسلام
خداوند انسان را به گونه ای آفریده که بدون همسر ناقص است.انسان هر از نظر علم و ایمان و فضائل اخلاقی بالا برود تا همسر انتخاب نکند به کمال مطلوب نمی رسد.هیچ چیز جای ازدواج و تشکیل خانواده را نمی گیرد جنس مذکر و مونث به یکدیگر نیازمندند هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی ،هر کدام به تنهایی ناقصند و هنگامی که در کنار هم فرار گرفتند همدیگر را کامل می کنند این قانون نظام آفرینش است و بر کل هستی حاکم می باشد فضیلت ازدواج به قدری است که آیات فراوانی در قرآن برای آن آمده شده است. (صاحبدل/ ۱۳۸۶/ ۷۸)
قرآن زن و مرد را لباس همدیگر می داند."هن لباس لکم و انتم لباس لهن.”
“زنان لباس شما مردانند و شما مردان لباس زنهایید.” (بقره/ ۱۸۷)
یعنی زن و مرد مکمل و متمم و حافظ و آبرو بخش و راز پوش همدیگرند و هر کدام به دیگری نیازمندید انسان تنها احساس نقص می کند همانطور که لباس زینت انسان است همسران هم زینت همدیگرند. (صاحبدل/ ۱۳۸۶/ ۷۸)
یکی از بزرگترین نعمتهای خداوند “همسرشایسته” است پیامبر اکرم (ص) می فرماید:

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 01:17:00 ق.ظ ]