در این سطح فرایند جامعه پذیری و اثرات گروه مورد توجه قرار می‌گیرد و هدف برای مکانیزم های مؤثر در ارتکاب جرم در بعضی از افراد و در جوامع معین و حتی در درون محله های مختلف است و بیشتر روی واحدهای اجتماعی کوچک تر مانند خانواده یا ‌گروه‌های همسال نوجوانان تمرکز می شود.

 

۴- سطح چهارم

 

هدف از این سطح تحلیل و بررسی انواع جرم، اهداف جرم و تغییرات آن در طی زمان است و تمرکز توصیف آن اعمال و وقایع مجرمانه است.

 

۵- سطح پنجم

 

هدف از این سطح بررسی انواع رفتارهای فردی و عوامل روان شناختی و درون فردی مانند افکار، احساسات و نگرش‌ها است(مگ گوایر ، ۲۰۰۶، به نقل از ابوالمعالی ۱۳۸۹).

 

۵-۲ جرم

 

عده ای از حقوق دانان، معتقدند که نقص قانون هر کشوری در اثر عمل خارجی در صورتی که انجام وظیفه یا اعمال حقی آن را تجویز نکند و مستوجب مجازات هم باشد جرم نامیده می شود(علی آبادی ، به نقل از دانش ۱۳۸۸).

 

برخی دیگر، هر فعل یا ترک فعلی را که نظم، صلح و آرامش اجتماعی را مختل سازد و قانون نیز برای آن مجازاتی تعیین کرده باشد جرم می دانند. در جمهوری اسلامی ایران «هر فعل یا ترک فعلی که رد قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود.»(دانش، ۱۳۸۸).

 

جامعه شناسان معتقدند که جرم یک پدیده دائمی اجتماعی است که در هر زمان و مکان اتفاق می افتد. بعضی از جرایم با تحولات اجتماعی تغییر نمی یابد و نزد وجدان قاطبه ی مردم زشت و ناپسند بوده احساسات اجتماعی را متأثر می‌سازد. دورکیم جامعه شناس فرانسوی می نویسد: جرم پدیده ی طبیعی اجتماعی است و از نظام، فرهنگ و تمدن هر اجتماع ناشی می‌گردد تا اجتماع و نظام آن باقی است جرم نیز دارای خصوصیت دائمی خواهد بود و هر عملی که وجدان عمومی را جریحه دار کند جرم محسوب می شود .جرم شناسان ناسازگاری افراد را در اجتماع، عمل ضداجتماعی و جرم می‌نامند(کی نیا، ۱۳۴۶).

 

۱-۵-۲ انواع جرائم

 

گارفالو جرم شناس ایتالیایی معتقد است که جرائم بر دو نوعند:

 

اول: جرائم طبیعی که احساسات اولیه بشر یعنی عطوفت و شفقت را از بین برده، حیثیت و شرافت را در هر گروه اجتماعی جریحه دار می‌کند. احساسات مذکور همیشه در نهاد بشر وجود دارد و تغییر ناپذیرند.

 

دوم: جرائم قراردادی که به احساسات تحول پذیر و تکامل یافته لطمه می زند.

 

مجازات واکنش اجتماعی جرم است(دانش ، ۱۳۸۸).

 

در تقسیم بندی دیگری اشکال جرائم را به شرح ذیل می دانند:

 

۱- جرائم بدوی

 

در اینگونه جرائم به واکنش فرد در قبال اعمال جزئی ، شدید و توأم با خشونت است و نمی تواند واکنش خود را به تعویق انداخته و یا متناسب با عمل محرک رفتار نماید.

 

۲- جرائم سودجویی

 

در این نوع جرائم، فرد در وضعیت خاص یا خطرناکی قرار می‌گیرد که بدون ارتکاب جرم، نمی تواند از آن وضعیت نجات پیدا کند.انواع جرائم سودجویی متعددند و اهم آن ها جرائم بر علیه اشخاص و یا علیه اموال می‌باشد.

 

۳- جرائم شبه قضایی

 

در این جرائم فاعل شخصاً ذی نفع نیست فقط به تصور اجرای عدالت اجتماعی مرتکب جرم می شود در این نوع جرائم حس انتقام جویی، نوع دوستی ، ایدئولوژی و غیره در ارتکاب جرم مؤثرند.

 

۴- جرائم سازمان یافته

 

در این جرائم ، وضعیت و موقعیت خاص برای ارتکاب جرم وجود دارد. مجرمین با طرح نقشه، شناسایی محل ، خرید لوازم مورد نیاز به انتخاب شرکای مقدمات ارتکاب جرم را فراهم می‌کنند. انگیزه اصلی حرص و طمع است (دانش ، ۱۳۸۸).

 

۶-۲ قتل

 

جرایم خشونت آمیز از نوع جرایم شدید است که مردم بیشترین ترس را از آن ها دارند.

 

بر اساس گزارش های سازمان های جمع‌ آوری داده های رسمی جنایی، آدم کشی یا قتل، تجاوز به عنف، سرقت، ضرب و جرح شدید، دزدی شبانه و کودک آزاری به دلیل فراوانی آن ها و آسیب های جسمی و روحی که به اشخاص وارد می‌کنند به عنوان جرایم خشونت آمیز شناخته شده اند و خشونت از ویژگی های اصلی این جرایم است. (رید^[۵۵]، ۲۰۰۰)

 

یکی از پدیده‌های مشترک کلیه ی زمان ها و کلیه ی جوامع، قتل نفس می‌باشد ولذا بر خلاف سایر جرایم که نسبت به زمان و مکان مفهومی نسبی پیدا می‌کنند، قتل نفس همیشه جرم شناخته می شده است(عبدی، ۱۳۶۷).

 

در بین جرایم علیه اشخاص ضرب و جرح و قتل دارای بالاترین آمار می‌باشند(نجفی ابرندآبادی، ۱۳۹۰).

 

قتل شدیدترین نوع جرایم خشونت آمیز است که ارزشمندترین حقوق انسان ها را با هدف نابودی جسمانی و تباه ساختن و از بین بردن فرد یا افراد خاصی انجام می شود(احمدی، ۱۳۸۸).

 

ولفانگ و فراکوتی^[۵۶] (۱۹۸۲) در تحلیل خرده فرهنگ خشونت قتل های رسمی را به شرح زیر دسته بندی کرده‌اند:

 

۱- قتل های عقلانی. طراحی شده، تعمدی، جنایی و با قصد قبلی

 

۲- قتل در حالت احساسات و خشم و کینه شدید یا کشتن در نتیجه ی عملی که به قصد آسیب و صدمه انجام می کیرد، بدون اینکه نیت و قصد معینی برای کشتن وجود داشته باشد.

 

در تقسیم بندی دیگری قتل های به وقوع پیوسته را می توان تحت عناوین زیر دسته بندی کرد:

 

الف- قتل هایی که در هنگام خارج بودن فرد از حالت عادی رخ داده است.

 

منظور از خارج بودن از حالت عادی، داشتن بیماری های روانی و یا قرار گرفتن تحت تأثیر مواد مخدر و الکل می‌باشد. تعداد این نوع قتل کمتر از ۳% کل قتل ها می‌باشد.

 

ب- قتل هایی که برای پنهان نمودن خطا یا جرم دیگری به وقوع پیوسته است.

 

این مسأله خصوصاًً از طرف کسانی بیشتر به وقوع می پیوندد که برای اولین بار مرتکب جرمی

 

می‌گردند و می دانند که اگر دستگیر شوند مجازات خواهند شد. تعداد این نوع قتل ها ممکن است تا ۷% کل قتل ها را شامل شود.

 

ج- قتل هایی که ناشی از اختلافات عقیدتی و اخلاقی اتفاق افتاده است.

 

بخشی از قتل ها ناشی از اختلافات فکری و اخلاقی می‌باشد تا ۱۵% قتل ها را شامل می شود. مسأله قتل ناشی از ناسازگاری اخلاقی بین طرفین است و تلاش و پافشاری دو طرف در به کرسی نشاندن عقاید و یا گفتار خود که در نهایت منجر به برخوردها و تنش هایی شده که به قتل منجر می شود.

 

د- قتل هایی که بر اساس اختلاف و درگیری های قومی قبیله ای به وجود آمده است.

 

حدود ۱۰% قتل هایی که به وقوع می پیوندد ناشی از اختلافات قومی قبیله ای است که با کوچک‌ترین جرقه ی آتش این اختلافات برافروخته شده و در مواردی منجر به قتل بیشتر از یک نفر می شود.

 

ه‍- قتل هایی که ناشی از مسائل جنسی و ناموسی است.

 

تقریباً بیشترین نسبت قتل در رابطه با مسائل جنسی و ناموسی می‌باشد، این نسبت در کل کشور تا ۲۰% قتل ها را شامل می شود ولی در بعضی استان ها ممکن است نسبت بیشتری را نیز شامل گردد.

 

و- قتل های وقوع یافته بر اساس اختلافات مالی و ملکی.

 

بیشترین نوع قتل بعد از گروه قبلی این نوع قتل است که از گذشته نیز وجود داشته است. قتل های ناشی از اختلاف بین عشایر بر سر مراتع و چراگاه ها، اهالی یک روستا بر سر اراضی کشاورزی، محدوده ی روستا، تقسیم آب و … که بیش از ۲۰% قتل ها را شامل می شود.