۲-۵: تحقیقات مرتبط داخلی

• • • خادم عباس (۱۳۸۷) با موضوع رابطه بین رویه های مدیریت دانش و سطح نوآوری در سازمانها، در پژوهش حاضر ۲ فرضیه کلی در نظر گرفته شد: اول اینکه بین رویه های ۳ گانه مدیریت دانش (شامل کسب دانش، انتشار دانش و پاسخگویی به دانش) با یکدیگر رابطه وجود دارد. دوم اینکه بین رویه های مدیریت دانش و نوآوری رابطه وجود دارد. پس از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه های تکمیل شده (با نرخ برگشت ۴۸/۶۵%) با کمک نرمافزار spss، میتوان با ۹۹% اطمینان مدعی شد که اولاً بین رفتارها و رویه های سه گانه مدیریت دانش با یکدیگر و ثانیاً بین این رویه ها و نوآوری همبستگی مستقیم وجود دارد. به عبارتی دیگر، شواهد تجربی لازم برای حمایت از فرضیه های پژوهش فراهم آمد.

  

• • شهبازی (۱۳۸۵) با موضوع ارتباط مدیریت دانش با نوآوری و فناوری اطلاعات و نقش آنها در بهبود کارایی و اثربخشی فرایندها. در این پژوهش مفهوم مدیریت دانش و ارتباط آن با فناوری اطلاعات و نوآوری سازمانی که ماحصل آن کسب، حفظ و ارتقاء مزیت رقابتی پایدار میباشد مورد بحث قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که ایجاد تعهد در بین سطوح مدیریت و کارکنان نسبت به بینش سازمانی موجب تقویت کارکرد آن و تسهیل انجام کارهای تیمی به عنوان یکی از زمینه های اصلی نوآوری می گردد.

• • کریمی (۱۳۸۵) در پژوهشی تحت عنوان توانایی مدیریت دانش به عنوان کلیدی برای کسب رقابت پذیری در سازمانها با تأکید بر مدیریت ارتباط با مشتریان بیان میدارد که تقاضای رو به رشد مشتریان برای کیفیت و نوآورانه بودن کالاها و خدمات شرکتها را تحت فشار قرار داده است. این موضوع به همراه رقابت جهانی شرکتها را وادار کرده است که خود را به سرعت با تغییرات وفق دهند. جامعه آماری را خبرگان صنعت بانکداری آشنا با سیستم مدیریت دانش و مدیریت ارتباط با مشتریان تشکیل می دادند. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تأییدی روایی پرسشنامه محاسبه شده و از همبستگی پیرسون برای تحلیل داده ها و نرم افزار لیزرل استفاده کرده است. نتایج نشان داد بین توانایی های مدیریت دانش و رقابتپذیری و همچنین مدیریت دانش و رقابت پذیری و همچنین مدیریت ارتباط با مشتریان رابطه برقرار است.

• • رحیمی (۱۳۸۶) در پژوهشی که با عنوان بررسی رابطه بین مؤلفه های مدیریت دانش سازمانی و میزان خلاقیت اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان انجام داد: هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین ابعاد مدیریت دانش و میزان خلاقیت اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی ۸۴-۸۵ بود. سؤالات تحقیق با در نظر گرفتن ایعاد مدیریت دانش (اجتماعی شدن، برونی سازی، ترکیب و درونی سازی) و با توجه به ویژگیهای جمعیت شناختی (سن، جنسیت، رشته تحصیلی، مرتبه علمی و وضعیت استخدامی) مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل ۴۶۶ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان بود که با بهره گرفتن از روش نمونهگیری تصادفی ساده ۸۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه مدیریت دانش با ۲۶ گویه و یک پرسشنامه خلاقیت رندسیپ با ۵۰ گویه که ضریب پایایی آن با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب ۹۵/۰ و ۹۲/۰ بدست آمد. نتایج نشان داد که بین ابعاد مدیریت دانش و میزان خلاقیت همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. تفاوت معناداری بین میانگین مدیریت دانش اعضای هیئت علمی بر حسب سن، جنسیت و رشته تحصیلی و تفاوت معناداری بین میانگین میزان خلاقیت اعضای هیئت علمی بر حسب سن، رشته تحصیلی و وضعیت استخدامی مشاهده نشد.

• • در پژوهشی که توسط مانیان و همکاران (۱۳۹۰) با عنوان نقش مدیریت دانش در عملکرد فرایند توسعه محصول جدید پژوهشی پیرامون شرکت هایSME صنعت نرم افزار استان یزد انجام شد: منشأ اصلی موفقیت در کسب مزیت رقابتی برای شرکتها در آینده، توسعهی موفق و مداوم محصولات جدید و بهبود یافته است. در سی سال اخیر پژوهشهای زیادی بر روی اثربخشی فرآیندهای توسعهی محصول جدید انجام شده و مدل های گوناگونی جهت سیستماتیک کردن این فرآیندها ارائه شده است. در فرایند توسعهی محصول مقدار زیادی از دانش سازمانی ایجاد، ذخیره، بازیابی و مورد استفاده قرار می گیرد. از اینرو بسیاری از پژوهشگران، این فرایند را به شدت دانشی میدانند و داشتن سیستم مدیریت دانش را عامل مهمی در کاهش عدم اطمینان این فرایند و موفقیت عملکرد محصولات جدید محسوب میکنند. در این مقاله نقش مدیریت دانش و عوامل کلیدی موفقیت در عملکرد فرایند توسعهی محصولات جدید نرم افزاری، بر اساس مطالعه
    شرکتهای نرم افزاری استان یزد مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش نوع پیمایشی همبستگی است که بر این اساس اطلاعات جمع آوری شدهی ۴۳ شرکت از طریق پرسشنامه، مورد تحلیل قرار گرفته است و نتایج دلیلی را مبنی بر رد فرضیه های سه گانهی این پژوهش نشان نداد. در پایان پیشنهادهایی بر اساس نتایج حاصل ارائه شده است.

• • در پژوهشی که در هفتمین همایش مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن توسط مریم رضایی و همکاران با عنوان مدیریت دانش در توسعه محصول جدید انجام شد: نیاز به مدیریت دانش مخصوصاً در توسعه محصول جدید، بسیار مهم و حیاتی و حساس تلقی میشود. زیرا چالش اصلی توسعه محصولات جدید پیشبینی مسائلی است که هنوز اتفاق نیفتادهاند و این پیشبینی میبایست در یک بازار بسیار دینامیک و پویا با متغیرهای بسیار زیادی که تحت کنترل درونی یا بیرونی ما نیستند صورت گیرد. تحقیقات نشان میدهد که تکنولوژی و محصولات جدید عوامل اصلی شکستها نیستند بلکه ۳ عامل عمده عبارتند از: ۱- تغییرات بازار که قابل پیش بینی نیست
    ۲- جایگزین نمودن محصولات جدید به منظور رقابت و ۳- کمبود زمان به علت زمان بیش از
    اندازهای که در فرایند تجاری سازی صرف شده است. همواره نمیتوان درجه تأثیرگذاری هر یک از این عوامل را روی معرفی محصول جدید اندازه گیری نمود چرا که ما در استفاده از تفکر خلاق جهت پردازش حتی مقداری از اطلاعاتی که داشتهایم و تبدیل آنها به دانش ناموفق بودهایم. بدیهی است برای اینکه بتوانیم این پردازش را به نحو صحیح انجام دهیم احتیاج داریم که مفهوم دانش را درک کنیم و کارهایی را که میتوانیم انجام دهیم تا دانش سازمان را بدست آورده و آن را بسوی محصولات جدید موفق سوق دهیم. در این مقاله ابتدا سعی شده است تفاوت مفهوم “اطلاعات” و “دانش” و نیاز به پردازش اطلاعات جهت تبدیل به دانش تشریح گردد. سپس با توجه به فرایند توسعه محصولات جدید و نیازها و ویژگی های خاص آن به مفهوم و نقش دانش و مدیریت دانش در این عرصه پرداخته شده است و اینکه یک سازمان جهت دانشگرا شدن و اندازه گیری و کمی نمودن داده های سازمان چه کارهایی باید انجام دهد. سپس یک مفهوم تفکر خلاق و فرایند خلق دانش و همچنین چگونگی مدیریت در ابهام در مراکز تحقیق و توسعه سازمانها پرداخته شده است و اینکه با توجه به بازار رقابتی موجود در حوزه کسب و کار امروز، مبحث مدیریت دانش و بکارگیری آن، چگونه میتواند به صورت یک مزیت رقابتی برای سازمان تبدیل گردد. سپس نیز پیشنهاداتی جهت چگونگی بکارگیری و پیاده سازی مدیریت دانش در مرکزNPD ایران خودرو به همراه فلوچارت مربوطه ارائه گردیده است.

۲-۶: جمع بندی
پژوهشگر پس از انجام مطالعات لازم در زمینه موضوع و پیش از شروع کار غالب نظریات فرآیندهای مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید را مورد بررسی قرار داده و با توجه به شرایط سازمانهای مورد مطالعه مؤلفه های مدل فرآیندهای مدیریت دانش شفیعی نیک آبادی (۱۳۹۲) را به عنوان متغیر مستقل و مؤلفه های عملکرد توسعه محصول جدید ون پای ونگ (۲۰۰۹) را به عنوان متغیر وابسته برای مدل این پژوهش انتخاب کرده است. در طراحی این مدل از نظریات صاحب نظران مبحث مربوطه بهره گرفته شده است. بررسی ابعاد مدیریت دانش در دوره های مختلف نشان می دهد که در خصوص این موضوع، نگرش و دیدگاه واحدی بوجود نیامده است. بعضی از دیدگاه ها عوامل فنی و تکنولوژیک، برخی دیگر نیز عوامل انسانی و فرهنگی و دسته سوم نیز ترکیبی از این عوامل را در موفقیت مدیریت دانش حیاتی دانسته اند. در ادبیات پژوهش برخی از پژوهشگران رابطه بین مدیریت دانش و توسعه محصول جدید را مورد بررسی قرار دادهاند اما تا به حال پژوهشی در رابطه با فرآیندهای مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید صورت نگرفته است.

فصل سوم:
روش شناسی پژوهش
۳-۱: مقدمه
یکی از ارکان مهم هر فعالیت تحقیقی این است که متدولوژی و روش انجام آن میسر باشد. چناچه یک تحقیق را به ساختمان مسکونی تشبیه کنیم، روش شناسی آن طرح و نقشه اولیه آن است که ساختمان آن بر اساس آن بنا میشود و میتوان انتظار داشت که هر فردی که این نقشه و طرح را مورد بررسی قرار دهد قادر باشد ساختمانی را که مبتنی بر آن ساخته خواهد شد در ذهن تجسم نماید.
لذا ویژگی خاصی که هر روش علمی باید داشته باشد عبارتند از: انتظام، عقلانی بودن، روح علمی، واقعیتگرایی و شکل دستوری (ساروخانی، ۱۳۸۷). برای هر پژوهشی، تلاشی سیستماتیک و روشمند به منظور دستیابی به پاسخها لازم است.
در فصل دوم ادبیات نظری طرح تحقیق مورد توجه قرار گرفت. شرح کاملی در زمینه مبانی نظری، استراتژی مدیریت دانش و عملکرد توسعه محصول جدید ارائه گردید. در این فصل به بررسی روش تحقیق، جامعه آماری، روش اندازه گیری، ابزار جمع آوری اطلاعات، روش تجزیه و تحلیلی داده ها، قلمرو تحقیق، روایی و پایایی پرسشنامه و در انتها متغیرهای تحقیق تعریف خواهد شد.
۳-۲: موضوع و روش تحقیق
روش تحقیق، مجموعهای از شیوه ها و تدابیر است که برای شناخت حقیقت و دوری از خطا بکار میرود (محبوبی، ۱۳۸۹). دستیابی به هدفهای علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود، مگر زمانی که با
روششناسی درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر تحقیق از حیث روش است که اعتبار مییابد نه موضوع تحقیق. پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود (خاکی، ۱۳۸۷).
این پژوهش با عنوان بررسی تأثیر فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعهی محصول جدید در زنجیره تأمین (مورد مطالعه: شرکت عقاب افشان) بررسی فرآیندهای مدیریت دانش و مهمترین مؤلفه های عملکرد NPD در زنجیره تأمین و همچنین تأثیر هر یک از فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعه محصول جدید ( NPD) میباشد.
روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از لحاظ متغیر کیفی است و از لحاظ ابزار جمع آوری داده ها توصیفی - پیمایشی است که به صورت همبستگی - علی انجام خواهد شد که در آن به بررسی تأثیر فرآیندهای مدیریت دانش بر عملکرد توسعهی محصول جدید در زنجیره تأمین شرکت عقاب افشان
میپردازد.
توصیفی همانگونه که از نامش به وضوح میتوان دریافت، توصیف عینی، واقعی و منظم حوادث، رویدادها و موضوعات مختلف میباشد (خلیلی شورینی، ۱۳۷۵). محقق در یک تحقیق توصیفی متغیرها را دستکاری نمیکند یا برای وقوع رویدادها، شرایطی را بوجود نمیآورد بلکه به توصیف میپردازد.
در این تحقیق از نوع همبستگی رابطه میان متغیرها بر اساس هدف تحقیق تحلیل میگردد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۰). در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود آیا رابطهای بین دو یا چند متغیر وجود دارد و اگر وجود دارد اندازه آن چقدر است.
۳-۳: جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از مجموعهای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد و دیگران، ۱۳۷۶). در حقیقت جامعه آماری به کل گروه افراد، رویدادها و پدیده های مورد علاقه محقق که قصد بررسی آنها را دارد، اشاره میکند. چارچوب جامعه آماری، فهرستی است از همه عناصر جامعه که نمونه پژوهش از آن استخراج میشود (داناییفرد و همکاران، ۱۳۸۳).
تعریف جامعه آماری باید جامع و مانع باشد، یعنی این تعریف چنان بیان شود که از نقطه نظر زمانی و مکانی همه واحدهای مورد مطالعه را دربرگیرد و در ضمن، با توجه به آن، از شمول واحدهایی که نباید به مطالعه آنها پرداخته شود جلوگیری به عمل میآید.
جامعه آماری این تحقیق کلیه کارشناسان زنجیره تأمین شرکت عقاب افشان میباشد، علت انتخاب این صنعت ماهیت دانش محور آن و نقش اساسی دانایی در تولید و توسعهی محصولات جدید و ارائه خدمات در صنعت اتوبوس سازی میباشد.
۳-۴: نمونه آماری و روش نمونه گیری
به دلایل زیر محققان از سرشماری کل جامعه صرفنظر میکنند و به تعداد محدودی از عناصر جامعه (نمونه) اکتفا میکند و این دلایل به پنج دسته تقسیم میشوند:

• • هزینه: اغلب نمونه اطلاعات قابل اعتماد و مفیدی با هزینه کمتری از سرشماری فراهم میکند.

• • به روز بودن: نمونه اغلب اطلاعاتی بهنگام تر از سرشماری فراهم میکند.

• • درستی: نمونه اغلب اطلاعاتی به درستی و یا حتی درستر از سرشماری فراهم میکند.

• • زمان: سرشماری کل جامعه آماری به زمان طولانی احتیاج دارد (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۰).

• • نمونهگیری هدفمند که نمونهگیری غیراحتمالی، هدفدار، قضاوتی یا کیفی نیز نامیده میشود به معنای انتخاب هدفدار پژوهش برای کسب دانش یا اطلاعات است.

انتخاب مشارکت کنندگان در پژوهشهای کیفی به شکلی انجام میگیرد که بیشترین اطلاعات در مورد پدیده های مورد بررسی به دست آید این نوع نمونهگیری به دنبال ایجاد قوانین ثابت و تعمیمناپذیر و یا تعمیم نتایج نیست بلکه سعی در شناخت بهتر هر پدیده در زمینه خاص و منحصر به فرد خود دارد. یکی از چالشهای اساسی در انتخاب مشارکت کنندگان در پژوهش کیفی تصمیمگیری در مورد پایان آن و چگونگی گزارش نحوه این تصمیمگیری است هرچند پژوهشگران کیفی معتقد به ذهنی بودن فرایند رسیدن به اشباع هستند اما این اتفاق نظر وجود دارد که زمانی میتوان ادعا کرد که داده ها به اشباع رسیدهاند که انجام مصاحبه یا مشاهدات بیشتر به افزوده شدن یا تغییر در تئوری یا نگرش به وجود آمده نمیشود. (رنجبر، ۱۳۹۱).
نمونه از بین افرادی که حداقل سه سال سابقه کار در زمینه مدیریت داشته و یا حداقل یک ویژگی از خصوصیات زیر را داشته باشند.
۱- دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی در رشته مدیریت یا اقتصاد باشند و یا دوره های آموزشی مدیریت دانش یا زنجیره تأمین و یا توسعه محصول را گذرانده باشد.
۲- دارای گزارشات، تحقیقات یا مقالات علمی در حوزه های مدیریت دانش، توسعهی محصول و یا زنجیرهی تأمین باشند.
۳- فعالیت اجرایی آنها در زمینه برنامه ریزی استراتژی، توسعه محصول جدید یا مدیریت دانش باشد.
از آنجایی که موضوع تحقیق از موضوعات جدید در صنایع میباشد و تعداد افراد مطلوب و مرتبط برای پاسخگویی محدود میباشد، نمونه را به نحوی غیرتصادفی، قضاوتی و هدفمند انتخاب خواهد شد.
۳-۵: متغیرهای تحقیق
به هر صفت که قابلیت پذیرش چندین وجه را داشته باشد متغیر میگویند. متغیرهای یک پژوهش باید قابلیت سنجش و اندازه گیری را پیدا کنند، یعنی باید به شاخصها و مفاهیم عینیتری تبدیل شوند که بتوان آنها را مشخص و اندازه گیری نمود در غیر این صورت امکان سنجش و اندازه گیری آنها وجود ندارد و محقق نمیتواند فرضیه های تحقیق خود را ارزیابی نماید. بنابراین شرط اول این است که متغیرها و مشخصات آنها به گونهای تعریف شوند که مشاهدهپذیر و قابل سنجش باشند. شرط دوم این است که معیارهای اندازه گیری در جمعآوری اطلاعات به گونهای به کار گرفته شوند که امکان ارزیابی فرضیه ها وجود داشته باشد. چنانچه این شرایط در مورد تعریف مشخصات متغیرهای مورد مطالعه رعایت شود
میتوان گفت که متغیر تعریف عملیاتی شده است یعنی محقق بعد از انجام آن میتواند اطلاعات خود را گردآوری کند. (حافظ نیا، ۱۳۸۱).