درحالتهای ترکیبی که قسمتی از انتقال نفت و گاز ازطریق خط لوله و قسمتی توسط کشتی انجام میشود میبایست بررسی شود که خریدار در کدام مرحله کالا را تحویل میگیرد و انتقال مسئولیت از فروشنده به خریدار رخ میدهد .اگر این تحویل در مرز کشور خریدار انجام میشود،پس کشور خریدار محل تحویل وتسلیم نفت و گاز است.ولی اگردر یکی از مراحل واسطه ای و میانی انتقال ،این انتقال مسئولیت رخ میدهد ،محل شروع آن مرحله ،مکان تحویل و تسلیم نفت و گاز است .مثلا دریک انتقال ترکیبی ،نفت از طریق خط لوله ترکمنستان به جمهوری اسلامی ایران در شمال کشور تحویل شده است و جمهوری اسلامی ایران به همان مقدار نفت  خام دربندر خارک به کشتی نفت کش خریدار جینی، نفت تحویل میدهد لذا محل تحویل نفت به خریدار ،بندرخارک بوده و کشور جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای مرتبط با این قرارداد فروش نفت تلقی میگردد.
گفتار ۱۱- کشور پرچم برای کشتی حمل نفت و گاز

مطابق کنوانسیون حقوق دریاها (۱۹۹۸)میبایست در یک کشور به ثبت برسند .به این کشور،کشور پرچم۱۵۴کشتی میگویند .کشتی ها موظفند درکلیه مراحل سفردریایی ،پرچم رسمی کشور پرچم را برفراز کشتی به اهتراز آورندکشتی های بدون پرچم به منزله کشتی های بدون هویت تلقی شده و پهلوگیری و تصرف آنها بالامانع است کشتی ،خدمه وکلیه محموله های آن در آبهای آزاد ،تحت حاکمیت کشورپرچم قراردارند .شناورهای نظامی از این قواعد مسنثنی هستندلیکن کلیه شناورهای تفریحی ، شخصی ،  وتجاری مشمول این قواعد میباشند.
کشتی های نفت کش نیز مشمول این قواعد میباشند و میبایست دریک کشور به ثبت برسند .
خدمه ونفت درون نفت کش ،طی انتقال تامقصد،تحت حاکمیت کشور پرچم قراردارند لذا کشور پرچم یکی از کشورهای مرتبط با قرارداد فروش نفت وگاز محسوب میشود.
گفتار ۱۲- کشور صاحب بیشترین سهم درمسیر خط لوله های انتقال نفت و گاز
خطوط لوله های نفت وگاز ،اغلب برای فروش گاز طبیعی استفاده میشوند این خطوط لوله ، دارای مشخصات فیزیکی استاندارد میباشند که کوچکترین جزئیات فنی و عملیاتی آنها (مخصوصا عملیات جوش قطعات لوله با یکدیگر )کاملا تعریف شده ومشخص میباشدو بازرسی های ویژه برای صحت انجام عملیات جوش و کارگزاری خط لوله در زیر زمین انجام میشود خطوط انتقال گاز طبیعی از خطوط انتقال نفت خام حساستر میباشند چراکه خطوط انتقال گاز طبیعی معمولا خطوط فشار قوی هستند و فشار درون لوله انتقال گاز چند ده برابر فشار خطوط انتقال نفت میباشد.بعلت افت فشار درون لوله ها ،برای مسافت های معین خطوط انتقال ،یک ایستگاه تقویت فشارو جود دارد تا فشار دورن خط لوله انتقال رادریک محدوده ثابت حفظ نماید و عملیات انتقال نفت یا گاز موقت نگردد.خطوط لوله مورد استفاده برای انتقال نفت و گاز ،ممکن است متعلق به  خریدار یا فروشنده ویایک کشور ثالث باشد دربرخی مناطق ،مثل اتحادیه اروپا که چندین کشور کوچک دریک محدوده جغرافیایی قراردارند ،شرکتهای خصوصی با خرید زمین درکشورهای مختلف و ایجاد خط لوله انتقال ،درسراسر منطقه ،یک شبکه استیجاری خطوط لوله انتقال نفت و گاز را فراهم نموده اند تاانتقال نفت و گاز در سراسر منطقه با هزینه و مشکلات کمتر و درا سرع انجام شود شرکت TTF هلند یک نمونه از این شرکتها میباشد .تابعیت این شرکتها انتقال نفت و گاز ،از عوامل ارتباط باقرارد تلقی میشود .
درحالاتی که خط لوله انتقال از درون قلمرو سرزمینی چندکشور ثالث عبور مینماید تابه خریدار و مصرف کننده نهایی برسد طول خط لوله که درقلمرو هرکشور بطورآشکار ،طول خط لوله بیشتری از درون سرزمینش عبورنموده باشد ،آن کشور از عوامل ارتباط با قرارداد نفت و گازاست .مثلا برای خط لوله انتقال گاز طبیعی ایران به هند خط صلح قسمت عمده خط لوله  ازدرون سرزمین کشور پاکستان عبو رمینماید لذا کشور پاکستان ازجمله کشورهای است که درکلیه مراحل مذاکره برای عقد این قرارداد حضور داشته و نظراتش تاثیر بر این قرارداشته است .
گفتار ۱۳-کشور موثر انتقال معاوضه ای (سو آپ )نفت و گاز
انتقال معاوضه ای ،همانطور که قبلا هم اشاره شد به حالتی از انتقال نفت و گاز میگویند که یک کشور ثالث نقت وگاز را در مرزهای کشورخود از فروشنده تحویل بگیرد و در سمت دیگر مرز کشورش ،همان مقدار نفت وگاز را باهمان شرایط ،به خریدار تحویل دهد لذا کشوری که قرارداد حمل به عنوان کشور معاوضه گر عمل میکند ،ازجمله کشورهای مرتبط با قرارداد تلقی میگیردمثلا برای قرارداد فروش نفت ترکمنستان به چین ،اگر جمهوری اسلامی ایران به عنوان معاوضه گر عمل نماید و نفت ترکمنستان را درشمال کشور تحویل بگیرد و درخلیج همیشه فارس به همان میزان نفت به چین تحویل دهد ،پس کشور ایران از جمله کشورهای مرتبط با این قرارداد فروش نفت بین ترکمنستان و چین است.
گفتار ۱۴-کشور محل بارگیری و پایانه ذخیره سازی نفت و گاز
درقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت و گاز که بصورت تانکری (batch)معامله میشوند ،محل بارگیری محموله حائز اهمیت است چراکه دراین مکان است که محموله به خریدار یا متصدی حمل وی تحویل میشود و عملا معامله به پایان میرسد وانتقال مسئولیت و مالکیت محموله از فروشنده به خریدار انجام میشود.
همانگونه که قبلا نیز اشاره شد برای نفت خام و معاینات نفتی همچون LPG155 پایانه هایی برای ذخیره سازی و تسهیل در امور معاملاتی تاسیس میشود و فروشندگان نفت ،متناسب با بازار فروش خود،یک تعداد منابع از این پایانه رادراختیار میگیرند و پس از معامله وتبادل و جه ، نفت ازاین پایانه ها تحویل به خریدار ویامتصدی حمل وی میشود.
لذا دراین مورد دوحالت قابل تفکیک است.نخست اینکه ممکن است نفت در پایانه های نفتی کشور تولید کننده ،تحویل نقتکش شود.که دراین حالت کشور تولیدکننده نفت ،کشور محل بارگیری است .مثال این حالت ،بطور روزانه در پایانه های نفتی جمهوری اسلامی ایران همچون خارک یالاوان درخلیج فارس انجام میشود وطی آن ،نفت تولید ی ایران به نفتکش های خریدار تحویل میشود.
ذکر این نکته ضروری است که دراین حالات ،الزاما کشور تولیدکننده ،کشور فروشنده در قرارداد نیزهست چراکه ممکن است کشو رتولید کننده ،نفت خود را قبلا به کشور یا شرکت ثالثی فروخته شده باشدو آن کشور یا شرکت خریدار نیز مجداد محموله رافروخته است و اکنون کشور تولید کننده ،محموله رابه یک خریدارثالث تحویل میدهد .مثلا یک شرکت اماراتی یک محموله نفتی ایران را خریداری نموده است و آنرا مجددا به یک پالایشگاه چینی فروخته است و اینک بندر خارک ،جمهوری اسلامی ایران ،نفت رابه نفتکش متصدی حمل پالایشگاه چینی ،تحویل میدهد.لذا کشور ایران ،درقرارداد نفتی بین شرکت اماراتی و پالایشگاه چینی تحویل میدهد .لذا کشورا یران،درقرارداد نفتی بین شرکت اماراتی و پالایشگاه چینی یکی از کشورهای مرتبط محسوب میشود چراکه در قلمرو تحت حاکمیت ایران، محموله نفتی تبادل شده است .
حالت دوم ،حالتی است که نفت ، از پایانه های متمرکز ذخیره سازی ،به خریدار تحویل میشود.دراین حالات کشور محل استقرارپایانه ،کشور محل تبادل محموله محسوب شده ویکی از عوامل ارتباط با قرارداد نفتی تلقی میگردد.
گفتار ۱۵ –تابعیت متصدی حمل نفت وگاز
دراجرای قراردادهای بین المللی نفت و گاز ،متصدیان حمل ازجایگاه ویژه ای برخوردارند.متصدیان حمل چه درفروش تانکری و چه درفروش خط لوله ای ،نقش موثری ایفا میکنند .متصدیان حمل ، وظیفه و مسئولیت خطیر انتقال نفت و گاز ر ا ازمحل فروش به محل مصرف بر عهده دارند .هم ازنظر ارزش مادی وهم ازنظر خطرناک بودن ماده شیمیایی (قابل اشتغال بودن –مسموم کننده بودن- آلوده کننده محیط زیست بودن)نفت خام و کاز طبیعی دارای حساسیت  بالایی برای انتقال میباشند و به همین دلیل است که متصدیان حمل واین مواد ،باتجربه ترین افراد و جدیدترین و بهترین تجهیزات فنی برای حمل ونفت گاز استفاده میکنند البته استاندارد های بالایی برای تجهیزات استفاده شونده درصنعت حمل ونقل نفت و گاز و جود دارد بطوریکه صاحبان کالا ،باخطری آسوده عملیات انتقال رابه متصدیان دارای رتبه های استاندارد جهانی،واگذار مینمایند.چنانچه به هرعلتی یک نفت کش حامل نفت خام غرق شود ویایک خط لوله انتقال گاز طبیعی منفجر شود ،علاوه برخسارت شدید مالی ،باعث آلودگی شدید زیست محیطی میشود و چنانچه این موارد به آب آشامیدنی یا هوای مورد استفاده انسانها وحیوانات سرایت نماید باعث ممسومیت خطیری رابرعهده دارد،مطمئنا یکی از عوامل ارتباط با قرارداد بین المللی الکترونیکی نفت وگاز محسوب شده و تابعیت آن ازعوامل ارتباط تعیین قانون حاکم بر قرارداد تلقی میشود.
گفتار ۱۶-تابعیت بیمه گرقرارداد نفت وگاز
همانطور که درقسمت قبل نیز توضیح داده شد،عملیات انتقال نفت وگاز ازمبداتا محل مصرف نهایی،یکی ازمهم ترین مراحل معاملات بین المللی نفت وگازاست که کمتراز اکتشاف یااستخراج نفت وگاز،اهمیت ندارد.این مورداغلب درروش معاملاتی نفت وگاز بصورت تانکری (batch)استفاده میشود.یکی ازقدیمی ترین ومعتبرترین بیمه گرهادرصنعت انتقال نفت ومیعانات نفتی،شرکت بیمه لویدز لندن ۱۵۶است که بیش ازیک قرن دراین صنعت درحال فعالیت است. .دراین حالت،محموله ها اغلب با کشتی های نفتکش عظیم الجثه ویا ظرفیت بیش از۲۰۰میلیون کیلو گرم منتقل میشوند.ارزش مالی زیاد وحساسیت های زیست محیطی حوادث دراین صنعت ،باعث شده است که انواع بیمه برای این صنعت تعریف شود.بیمه جبران ارزش مالی کالا ،بیمه مسئولیت متصدی حمل برای خسارات زیست محیطی وبیمه اجاره کننده نفتکش برای غرق شدن نفتکش ازجمله این بیمه ها هستند.شرکت های بیمه گر براساس ضریب مخاطره تجاری۱۵۷کشورهای فروشنده که توسط مراجع مطالعاتی معتبر بین المللی برای کشورها اعلام میشود،وجه بیمه محموله رااز فروشندگان دریافت میکنند.متناسب باانواع بیمه ها،ممکن است چندین بیمه گر درمعاملات بین المللی نفتی دخیل باشد.لیکن ازبین اینها،بیمه گرارزش مالی محموله،ازعوامل ارتباط باقرارداد بین المللی نفت محسوب میشود چرا که این بیمه گر خطرات احتمالی مبیع یا موضوع اصلی قرارداد راپوشش داده ودرصورت بروز هرگونه حادثه ای،وجه خریداررابه وی مسترد میکند.لذاتوافق طرفین قرارداد برای یک بیمه گر مشخص بایک تابعیت معلوم،به نوعی میتواند ازعوامل ارتباط باتعیین قانون خکم برقرارداد تلقی گردد چرا که یک بیمه گردرهنگام بروز حوادث وپرداخت وجبران خسارات،براساس شرایط قرارداد وقوانین جاری کشور متبوعش عمل مینماید ونمی تواند مخالف نظم عمومی وقوانین کشور متبوعش عمل نماید.لذا کشورمتبوع بیمه گرازعوامل ارتباط باقرارداد بین المللی الکترونیکی نفت وگاز محسوب میگردد.
مثلا درتحریمهای سال۱۳۹۱علیه جمهوری اسلامی ایران،مراودات پولی وارزی با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مورد تحریم کشورهای غربی قرارگرفت.متعاقبا شرکت های بیمه گراین کشورها (ازجمله بیمه لویدز)ازبیمه نمودن محموله های نفتی جمهوری اسلامی ایران امتناع نمودند چرا که ازسیاستهای پولی کشور متبوعشان (انگلیس)میبایست تبعیت نمایند.
گفتار۱۷-تابعیت یا اقامتگاه قانونی داورتعیین شده درقرارداد
همانگونه که قبلا اشاره شد،درقراردادها بین المللی الکترونیکی نفت وگازکه دربورسهای انرژی ونفت بین المللی درحال انجام است،به علت حساسیت واهمیت قانون حاکم برقرارداد،این قانون ونحوه حل وفصل اختلافات قراردادی،دقیقا درمتن اینگونه قراردادها ذکرمیگردد.لیکن درحالاتی،که روش حل وفصل اختلافات ازطریق ارجاع به هیئت داوران یادیوان داوری انتخاب شده باشد،ممکن است به عنوان داورمرضی الطرفین،نام یک فردیا یک شخص حقوقی درمتن قرارداد ذکر شود.ازآنجائیکه داوردرهنگام بررسی واظهار نظر،براشاش قوانین اقامتگاه خودکه همان قوانین کشور متبوعش میباشد،عمل مینماید،لذا کشورمتبوع یا کشور اقامتگاه داور مرضی الطرفینی که نامش درمتن قرارداد ذکرشده باشد، ازعوامل ارتباط محسوب میشودچراکه متعاملین با توافق برداوری این شخص، بطورتلویحی قوانین کشور محل اقامت یا کشور متبوع وی رابر قراردادخود حاکم دانسته اند.
گفتار ۱۸-تابعیت بانکهای کار گزارمتعاملین برای تبادل وجه قرارداد
همچون کلیه قراردادهای بین المللی،تبادل وجه(ثمن)درقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگاز،یکی ازمهمترین وحساسترین مراحل قرارداداست.البته درقراردادهای بین المللی نفت وگاز،به علت ارزش بالای معاملات،معمولا خریداران وفروشندگان کاملا یکدیگر میشناسند وتقلب وکلاه برداری۱۵۸ دراین معاملات جایی ندارد.لیکن فارغ ازهویت واعتبار متعاملین،وجوه میبایست از طریق شبکه های بانکی واز طریق حساب های قابل رد یابی تبادل شود.این موارد بیشتر بخاطر جلوگیری ازعملیاتهای بین المللی پولشویی ۱۵۹انجام میشود.
همچنانکه درقسمتهای قبل اشاره شد،بورسهای بین المللی نفت وانرژی،معمولا ازدرگهای ویژه خوداستفاده مینمایند.لیکن چنانچه متعاملین ازطریق LC160وجه معامله راپرداخت نمایند،تابعیت بانکهای کارگزار طرفین،ازعوامل ارتباط محسوب میشود.این بانکها براساس توافقات قراردادی عمل مینمایند ومعمولا اینکوترمزFOBمحل بارگیری اولیه محموله(مثلاFOBبندر خارک)،ملاک عمل قرار میگیرد.
این حالت بدین معنی است که مسئولیت محموله ازفروشنده به خریداردرروی عرشه کشتی حمل وقبل ازحرکت کشتی منتقل میشودوبه محض اعلام کشتی باری اتمام بارگیری وقبل از ترک بندر،میبایست وجه معامله ازطریق بانک عامل خریداربه حساب بانک عامل فروشنده واریز شودومدارک پرداخت برای فروشنده،خریدار ومتصدی حمل ارسال شود وپس ازاطمینان ازدریافت وجه ،بانک عامل فروشنده،به متصدی حمل اطلاع رسانی مینماید وکشتی مجاز به ترک بندر میشود.ازآنجائیکه بانکها ونهاد های پولی بطور کاملا مستقیم تحت حاکمیت قوانین کشور محل استقرارشان میباشند وبراساس قوانین نظارتی ونظامهای کلی پولی وبانکی دولت متبوع خود عمل مینمایند،لذا کشور متبوع یا کشورمحل استقراربانکهای کار گزار وتبادل کننده وجه قراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگازازعوامل ارتباط بااین قراردادها محسوب میشوند.
گفتار۱۹-تابعیت دلال یادلالهای واسطه درانعقاد قرارداد
دلالها،واسطه ها،بازاریابها ومقاطعه کارها درتجارت امروزه ازجایگاه ویژه ای برخوردارندکه نه تنها ازجایگاه سنتی خودفاصله گرفته اند بلکه به عنوان ابزاری توانمند برای معامله گران تبدیل شده اند که بدون آنها،کمترسرمایه گذاری مستقیما وارد بازار معاملاتی میشود.نقش این دلالها،همچون نقش سنتی آنها،برقرارنمودن ارتباط با متعاملین ونزدیک شدن به شرایط معامله ودرک این شرایط واستفاده ازآن یرای ایجاد منافع برای خودومتعاملین است.واسطه ها بادرک صحیح ازشرایط وداشتن اطلاعات ارزشمند تجاری،ریسکهای معملاتی راتقبل نموده وپس از کاهش یا حذف ریسک،معاملات رابه جریان انداخته وازاین خریدوفروش ها کسب درآمد میکنند.یک محموله نفتی ازلحظه خرید ازتولید کننده مبدا تا تحویل به مصرف کننده نهایی،ممکن است بیش ازچند ده بارمعامله شودواین مورد،ازاقتضاءهای غیرقابل اجتناب تجارت بین الملل امروزه محسوب میشود. واسطه ها یا اصالتا وارد معامله میشوندیعنی بصورت شخصی وبا پول خود وبتام خود معامله میکنند ویاوکالتا به معامله میپردازند وبا پول موکل وبا قیمت تایید شده توسط موکل وبنام خود یا موکل معامله مینمایند.
واسطه ها ممکن است حقیقی یا انسانی باشند ویا مجازی الکترونیکی باشند.نماینده های الکترونیکی ۱۶۱برنامه ها ونرم افزارهای رایانه ای هستندکه با جمع آوری اطلاعات معاملاتی موردنظر،ازکلیه بازارها ومقایسه قیمتها با محدوده ی های قیمتی قابل قبول برای معامله گر،به خریدوفروش دربازارهای الکترونیکی اقدام مینمایند.این پدیده های حقوقی براساس سیستم های هوش مصنوعی فازی ۱۶۲عمل میکنند وازقدرت تجزیه وتحلیل درامورمعاملاتی واستنباط بهترین گزینه برای وضعیت وشرایط فعلی معاملاتی برخوردارند.مثلا میتوان یک نماینده الکترونیکی برای خریدوفروش دربازار بورس اوراق بهاداربرنامه ریزی نمودواختیار معامله سهام سیمان وبا خودروسازی را اززمانیکه قیمت بازاربه یک مبلغ یا محدوده مشخص رسید،به وی واگذارنمودتاوی سهام رادربورس بفروشدویا اقدام به خرید نماید.علیرغم اینکه هم درقانون نمونه آنسیترال برای نجارت الکترونیکی(۱۹۹۶)وهم اکنون درکنوانسیون استفاده ازارتباطات الکترونیکی درقراردادهای بین المللی (۲۰۰۵)عملکرد نماینده های الکترونیکی مورد تایید وقابل انتساب به طرف عامل آن قرارگرفته است،لیکن درقانون تجارت الکتونیکی ایران(۱۳۸۲)هیچگونه اشاره ای به این پدیده جدیدحقوقی ووضعیت عملکرد آن ازنظر این قانون نشده است.درمورد عملکرد واسطه های وکالتی ونماینده های الکترونیکی،عملکردشان قابل انتساب به موکل بوده ولذا تابعیت کشور متبوع موکل،از عوامل دخیل درمعامله بین المللی نفت وگازخواهد بود.اما درمورد واسطه هایی که اصالتا وارد معامله شده اند،تابعیت منبوع کشور دلال ازجمله عوامل ارتباط خواهدبود.درصورت تعددواسطه ها،بهتراست کلیه کشورهای متبوع دلالها تعیین شود وازروی تعداددفعات تکرار هرکشور،یک کشور،منتج کشورهای متبوع دلالها تعیین شود.مثلا فرض شود که دریک معامله نفتی ۱۰دلال حضور داشته اندوازاین دلالها۷نفرچینی،۲نفرهندی ویک نفرفیلیپینی بوده است.لذا کشورچین،بهعنوان کشورمتبوع دلالها،دراین معامله بین المللی نفتی عامل ارتباط باقراردادمحسوب میشود چرا که۷نفراز۱۰نفردلالها،چینی بوده اند..
گفتار۲۰-محلی که مالکیت نفت وگازبه خریدارمنتقل میشود
انتقال مالکیت مبیع درمعاملات بین المللی نفت وگاز ،ازمهمترین جنبه های حقوقی قراردادهای فروش نفت وگازمحسوب میشود.انتقال مالکیت برنفت وگاز،به علت ارزش بالای محموله معامله شده،ازاهمیت بالایی برخوردار است.علاوه برآن،انتقال مالکیت به همراه انتقال مسئولیت میباشد ومهمترین مسئولیتی که همراه باانتقال مالکیت منتقل میشود،مسئولیت مخاطرات احتمالی زیست محیطی ناشی ازحوادث غیرمترقبه است که باانتقال مالکیت،به خریدار منتقل میشود.سه حالت کلی رامیتوان دراین موردقابل تفکیک دانست.اول اینکه انجام معامله وانتقال مالکیت مبیع،همزمان با انتقال وجه معامله بین متعاملین انجام می پذیرد.حالت دوم زمانی است که انجام معامله وانتقال مالکیت مبیع،همزمان باتحویل مبیع به خریدار(تسلیم)انجام شود.حالت سوم که دراکثر قراردادهای امتیازی دربالادست،رخ میدهد،انتقال مالکیت برنفت وگاز،درلحظه استخراج واستحصال نفت وگازازدرون زمین انجام میشود.
بنا برحالتی که درقرارداد بین المللی الکترونیکی نفت وگازتوافق شده است،محل انتقال مالکیت برنفت وگاز مشخص میشود.مثلا درقراردادهای فروش گازطبیعی درسامانهICEمعمولا انتقال مالکیت برگاز طبیعی درسرحد مرزی کشورمصرف کننده نهایی وبرسرخط لوله انتقال گاز طبیعی خریدار،درمرزهای کشور وی رخ میدهد.
گفتار۲۱-ارزخارجی که ثمن قرارداد طی آن پرداخت میشود
ارزخارجی که مبلغ قراردادباآن تعیین میشودازعوامل ارتباط با قراردادبین المللی الکترونیکی نفت وگاز محسوب میشود چراکه سیاست های پولی وبانکی وقوانین مرتبط باهر ارزخارجی ،بصورت غیر مستقیم به قرارداد مرتبط شده وبه نوعی بر قرار دادتاثیر میگذارند.مثلا درتحریم های سال ۱۳۹۱،بلوک غربی،تبادل آمریکا را بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تحریم نمودند وبه علت اینکه اکثر قیمت گذاریها وقراردادهای فروش بین المللی نفت باارزمرجع دلارآمریکا نرخ گذاری وتبادل میگردد،عملا بطور غیر مستقیم،معاملات نفتی با جمهوری اسلامی ایران دچارچالش گردید.
گفتار۲۲-تابعیت شرکت مالک سامانه رایانه ای معامله گر
ازآنجاکه بورسهای نفت وانرژی،فعلا بورسهای دولتی یا وابسته به دولت هستند وشرکت های خصوصی فعلا به این عرصه واردنشده اند،لذا کشور مقراستقرارسامانه معامله گرفعلا همان کشورمتبوع مالک سامانه محسوب میشود ولی درحالت کلی این دومورد میتوانند کاملا ازیکدیگر متمایر باشند.درحالت کلی،شرکت حقوقی که مالکیت سامانه معامله گرراداراباشد،میتواند تابعیت کشوری متفاوت کشورمقراستقرارسامانه،راداراباشد.تابعیت شرکتهای حقوقی ازمطالب پیش گفته ،معمولا براساس مکانی که شرکت حقوقی به ثبت رسیده باشد ویافعایتهای عمده تجاری خودراانجام دهد،تعیین میشود.
ازآنجائیکه مالک سامانه معامله گر،ازنظراحوالات شخصیه ومالیه تحت حاکمیت دولت متبوع خود است وسامانه معامله گرنیزجزئی ازاموال وی محسوب میشود،لذاسامانه معامله گر،به عنوان اصلی ترین ابزارمعاملاتی درقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگاز،تحت حاکمیت ومشمول مقررات کشورمتبوع مالک سامانه معامله گرقرارمیگیرد وبه همین سبب است که این کشور،ازعوامل ارتباط باقراردادتلقی شده ومیبایست درتعیین قانون حاکم براین قراردادها مدنظر قرارگیرد.
فصل هفتم:قانون حاکم بر قراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگازازمنظر اسناد بین المللی
دراین فصل،مروری گذرابرکنوانسیونها واسنادبین المللی دررابطه باتعیین قانون حاکم برقراردادها انجام میشودومباحث قبلی،بااین اسنادبین المللی تطبیقی میگردد.
گفتار۱-تعیین قانون حاکم برقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگازازمنظرکنوانسیون بیع بین المللی کالا(CIGS)
قراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگازازنظرماهیتی،یک قراردادبیع هستند که درحالت کلی تابع کنوانسیون بیع بین المللی کالا(۱۹۸۰وین)است.علیرغم اینکه درماده ۱۳کنوانسیون،شکل قراردادبه صورت (نوشته)شرط شده است،ولی کنوانسیون بر کلیه قراردادهای بیع الکترونیکی بین المللی حاکم است مگرآنهائیکه درمتن کنوانسیون مستثنی شده اند.
این کنوانسیون باسکوت صریح درمورد تعیین قانون حاکم درحالت سکوت درقرارداد،عملا دوحالت سنتی رادراین مورد قابل اجرا دانسته است :قانون محل وقوع عقد(برای مسائل شکلی)وقانون محل اجرای عقد(برای مسائل ماهوی)دوحالتی هستند که همواره میتوان ازروی آنها،قانون حاکم برقراردادراتشخیص داد.
درمورد قراردادهای الکترونیکی،که دراین کنوانسیون بصورت قراردادهای مکاتبه ای ازراه دورباآنها برخورد میشود،محل وقوع عقد،محل وصول قبول به ایجاب کننده است.۱۶۳درموردقراردادهای بین المللی الکترونیکی ،ارسال قبول ازطریق فکس یاتلکس یا تلگراف یاتله فکس،معمولا به مرکز تجارت فروشنده انجام
میشود.لذاازنظراین کنوانسیون ،قانون کشورمرکزتجارت فروشنده،میتوانید یکی ازانتخابهای حاکم دراین موارد باشد.لیکن چنانکه درمعاملات الکترونیکی دربورس نفت متعارف است،ارسال قبول ازطریق پست الکترونیکی برای فروشنده ارسال شود،قانون مقر مرکزی سامانه رایانه ای معامله گر،انتخاب ارجح برای قانون حاکم برقراردادخواهد بود.
تعیین محل اجرای قرارداد درقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگازکارچندان سهل وشفافی نیست.زیرااجرای قراردادهای بین المللی بیع رامیتوان به تعبیر مختلف تفسیرنمود.
اگرردوبدل شدن ثمن،ملاک انجام معامله باشد،زمان ومکان ونحوه تبادل وجه بین خریداروفروشنده،تعیین کننده قانون حاکم خواهد بود.